Bellen van vast naar mobiel goedkoper 3

April 2002 nr.

3

Het bellen van een vaste aansluiting naar een mobiele telefoon is veel duurder dan bellen van mobiel naar vast. OPTA maakt hier een eind aan door de zogeheten terminatingtarieven te ver-lagen. Dit zijn de tarieven die een mobiele operator aan een andere aanbieder in rekening brengt voor het afhandelen van een gesprek naar zijn abonnees.

CONCURRENTIE

Elke mobiele aanbieder bepaalt nu zelf nog de hoogte van zijn terminating-tarieven en wordt daarbij niet door de tucht van concurrentie beperkt. Dit heeft ertoe geleid dat de huidige tarieven van alle mobiele aanbieders in Nederland aanzienlijk boven het niveau van de best presterende

lan-den in Europa liggen. OPTA vindt dat een gelei-delijke aanpassing van de markt aan het beoog-de tariefniveau te verkiezen is boven een directe en volledige verlaging van het tariefniveau. De beleidsregels bieden een overgangsperiode van acht maanden, waarbij de tarieven per 1 mei en 1 december 2002 in twee stappen worden ver-laagd. Op die manier hebben de mobiele aan-bieders voldoende gelegenheid om hun bedrijfs-voering aan de nieuwe tarieven aan te passen. MINDER KOSTEN

KPN Mobile en Vodafone hebben voor het verkrij-gen van hun frequenties in het verleden minder kosten hoeven maken dan Dutchtone, Telfort, Ben en Tele 2. Bovendien hebben de twee een voor-sprong van enkele jaren met het uitrollen van hun netwerk. Mede door deze voorsprong en als

Nieuwe beleidsregels

Bellen van vast naar mobiel goedkoper

Het bellen van een vaste telefoonaansluiting naar een mobiele telefoon wordt goedkoper. Dit is het gevolg van beleidsregels die OPTA 27 maart jl. opstelde. Deze regels zal OPTA toepassen bij geschillen tussen mobiele aanbieders.

O

NDERZOEK TRANSPARANTIE

2

N

IEUWE EISEN TARIEFVOORSTELLEN

KPN / CPS

LOKAAL VERKEER

4

H

ET EINDE VAN DE TIKKENTELLERS

5

O

NGEWENST INBELLEN INTERNET

6

C

ANAL

+

VS

UPC /

KWALITEIT DIENSTVERLENING

7

H

UURLIJNEN

:

LEVERTIJDEN EN

AMM

9

T

ARIEVEN INTERCONNECTIE

/

T

RANSITTARIEVEN TEN ONRECHTE IN REKENING GEBRACHT

10

I

NTERNATIONALE ONTWIKKELINGEN

11

C

ONSULTATIE KABELBRANCHE

/ T

OP

5

12

N

IEUWSBLAD VAN DE

O

NAFHANKELIJKE

P

OST EN

T

ELECOMMUNICATIE

A

UTORITEIT

De tariefdaling wordt als volgt:

Bedragen in eurocenten per minuut bellen

Huidig 1 mei 2002 1 december 2002 gemiddeld tarief (maximaal) (maximaal)

KPN Mobile, Vodafone 18,39 15,48 12,57

RM Netherlands B.V. trekt geschil tarieven

postbustoegang in

In connecties nr. 2 werd in een artikel melding gemaakt van het feit dat Royal mail een geschil tegen TPG aanhangig maakte over de tarieven voor de dienst postbusbezorging. TPG verhoogde per 15 februari 2002 een aantal tarieven hiervan. De naam van dit bedrijf is echter niet Royal mail, maar RM Netherlands B.V.

Inmiddels heeft RM Netherlands B.V. het geschil ingetrokken, omdat er weer overleg is met TPG. Duidelijk is wel dat beide partijen er nog niet uit zijn. In het geval dat TPG lagere tarieven voor de dienst postbusbezorging in rekening gaat brengen, geldt dit op basis van het non-discriminatie-beginsel ook voor andere aanbieders dan RM Netherlands B.V. Doet TPG dit niet, dan kan OPTA op basis van de Postwet in een geschil aan TPG non-discriminatoire tarieven opleggen.

Informatievoorziening telecommarkt schiet te kort

Onderzoek ingesteld naar transparantie

Inzicht in het aanbod op de markt, transparantie, is een voorwaarde voor de ontwikkeling van effectieve concurrentie. Wanneer er sprake is van onvoldoende transparantie, kunnen consumenten geen weloverwogen keuze maken uit het aanbod van telecommunicatiediensten. Informatie over deze diensten is pas transparant als deze toegankelijk,

duidelijk, volledig én vergelijkbaar is. OPTA overweegt, mede naar aanleiding van de uitkomsten van het onderzoek, of er voor gepleit moet worden het wettelij-ke kader dat van toepassing is op trans-parantie, te wijzigen. Mogelijk kan worden volstaan met een aanscherping van de huidige beleidsregels. Van belang is bij-voorbeeld dat informatie over diensten in

de telecomsector voortaan op elk moment transparant is en niet alleen bij wijzigin-gen in het aanbod.

ONDERZOEKSBUREAUS

OPTA heeft een aantal onderzoeksbureaus uitgenodigd offerte uit te brengen voor het doen van onderzoek naar de mate van transparantie op de telecommunicatie-markt. Een consumentenonderzoek maakt hier deel van uit. Enerzijds om het beeld te staven zoals gebaseerd op de klachten, de signalen uit de markt en een eerder onderzoek, anderzijds om OPTA oplossingen te bieden om knelpunten aan te pakken. Daarnaast zullen de onderzoeksresultaten worden gebruikt om knelpunten op te los-sen. Daarbij zal waar nodig en mogelijk worden samengewerkt met andere (wetgevende) instanties.  Consumenten hebben onvoldoende inzicht in het aanbod op telecommarkt.

Dit wordt onder meer veroorzaakt doordat de informatievoorziening te wensen over laat. Daarbij gaat het om informatie over kwaliteit, voorwaarden, tarieven en aanbieders. Dit blijkt uit klachten van consumenten, signalen uit de markt en een globaal onderzoek- een zogeheten quick scan – die OPTA heeft uitgevoerd. Nader onderzoek moet uitwijzen hoe het precies is gesteld met de informatie-voorziening.

Geschillen-commissie

In Connecties 2 is op pagina 12 een foutje geslopen in het adres van de Stichting Geschil-lencommissie Telecom-municatie. De postcode 2909 LP is niet juist. Het juiste, volledige adres van de Stichting is: Postbus 90600 2509 LP Den Haag Telefoon (070) 3105310 gevolg van een groter klantenbestand, kunnen de

kosten per minuut voor KPN Mobile en Vodafone lager zijn dan voor de overige mobiele aanbie-ders. OPTA acht het daarom redelijk om bij de bepaling van een redelijk terminatingtarief voor-alsnog een onderscheid te maken naar uitgangs-positie van de mobiele aanbieders. OPTA zal in

2003 overwegen om het terminatingtarief verder te verlagen naar een kostengeoriënteerd niveau. 

De beleidsregels zijn te vinden op de website van OPTA, www.opta.nl

Het gaat er om spannen de komende tijd. OPTA zal opnieuw beslissingen nemen over tariefregu-lering: van de telefoondiensten aan KPN-klanten en van halffabrikaten van telefoondiensten die KPN verkoopt aan concurrenten die telefoondien-sten aanbieden via het net van KPN. De prijs-regels voor deze retail- en wholesalediensten moeten enigszins op elkaar zijn afgestemd. Dat wil zeggen: concurrenten van KPN mogen niet meer betalen voor wholesalediensten dan KPN zijn abonnees in rekening brengt. Dan ontstaat een prijsklem, in het jargon een squeeze-effect. Als dat gebeurt, wordt concurrentie onrendabel en zullen concurrenten uit de markt treden.

In het huidige tijdsgewricht levert dit voor OPTA een lastige puzzel op. Aan de ene kant moeten kostenvoordelen, die in de sector nog steeds worden behaald, in een concurrerende markt worden doorgegeven aan de consument. Aan de andere kant hebben telecombedrijven grote problemen in verband met de kosten van finan-ciering van investeringen. Dat geldt voor KPN, maar ook voor anderen. Het lastige van de puz-zel is dat enerzijds zware druk op de retailtarie-ven van KPN de kans op concurrentie vermin-dert, anderzijds dat het vrijlaten van retailtarie-ven in de huidige markt kan betekenen dat bij gelijkblijvende of zelfs stijgende prijzen de ren-dementen van KPN op, vooral, de verkeersdien-sten zeer hoog worden. De huidige concurrenten kunnen, al of niet gedwongen door hun eigen financiële situatie, in de verleiding komen hun tarieven mee te laten stijgen, zodat ook hun marges hoger worden. Bij afwezigheid van noe-menswaardige concurrenten, op UPC na, die net als KPN telefoonaansluitingen op hun net heb-ben, krijgt de consument kostenvoordelen niet doorberekend.

Het is een duivels dilemma: als OPTA de retail-tarieven van KPN zwaar gaat aanpakken, komt er minder concurrentie, waardoor OPTA tot in lengte van jaren de retailtarieven moet blijven reguleren. OPTA zit hierop, wellicht in tegenstel-ling tot wat sommigen denken, niet te wachten. Als OPTA de retailtarieven van KPN niet aanpakt, betaalt de consument ten onrechte het gelag van de foute beslissingen in de sector.

De oplossing is, paradoxaal, meer concurrentie. Dat wil zeggen, als er genoeg toetreding is van nieuwe bedrijven, kunnen die voor prijsdruk en margedruk zorgen. De drempels om toe te treden zullen dus laag moeten zijn. Dat is dan ook de inzet van OPTA voor de komende tijd: als deze drempels duidelijk aantoonbaar laag zijn of op zeer korte termijn laag worden, is het mogelijk om tariefregulering van KPN’s telefoondienst af te zwakken. OPTA loopt hiermee vooruit op wat het nieuwe kader voor telecomtoezicht zal worden: harde garanties op wholesaledienstverlening in ruil voor terugtredend toezicht op retaildienstverlening.

Dat is nu het mooie van concurrentie. Maar wan-neer we even verder denken, begrijpen we dat dit voor de bestaande spelers op de markt mogelijk nog niet veel soelaas biedt. Een nieuwe speler heeft niet de ‘bakstenen’ van de bestaande spe-lers en kan op de vaste telefoonmarkt, nog steeds een van de grote cash cows van de telecomindus-trie, een geduchte concurrent worden. Hetgeen betekent dat de andere spelers marktaandeel en dus inkomsten zullen verliezen. Tenzij zij mee-gaan in de concurrentieslag, maar dan zullen hun inkomsten eveneens teruglopen.

Ook de bestaande telecombedrijven in de markt hebben dus een lastige puzzel. De verleiding zal groot zijn om zich allen als klassieke ‘incumbents’ op te stellen en nieuwe partijen buiten de deur te houden. Waar toetredingsdrempels laag genoeg zijn, levert dat weinig risico’s op voor de nieuwe concurrenten. Wannneer de hele sector die drem-pels hoog maakt, is dat wat OPTA betreft de ver-keerde weg en biedt het nieuwe kader voor tele-comtoezicht de mogelijkheden om in te grijpen om daadwerkelijke concurrentie te bevorderen.

Jos Huigen, Hoofd afdeling Interconnectie en

Bijzondere Toegang (IBT)

Colofon

Eindredactie:

Delphinus, Amsterdam Toine Asselbergs

Redactie, onder andere:

Jasper van Delft Rob van Eijl Gertrude Langedijk Stefan Wijers

Fotografie:

Kelle Schouten

Illustraties:

Arend van Dam

Grafische productie:

Herbschleb & Slebos

Drukwerk: Teunissen, Amsterdam Redactieadres, abonnementen en adreswijzigingen: Postbus 90420, 2509 LK Den Haag Telefoon (070) 315 35 64 Telefax (070) 315 35 01 E-mail: mail@opta.nl

OPTA Connecties is het nieuwsblad van de Onafhankelijke Post en Tele-communicatie Autoriteit. OPTA wil met deze uitgave onder meer berei-ken dat de organisaties in de markt voor telecommunicatie en post op gelijke voet geïnformeerd zijn over de ingenomen standpunten, gedane uitspraken en nieuwe ontwikkelingen in verband met het werk van OPTA. Reacties op de inhoud van dit blad zijn van harte welkom.

Connecties wordt met grote zorg-vuldigheid samengesteld. Om de leesbaarheid te bevorderen zijn juridische zinsneden vaak vereen-voudigd weergegeven. Soms betreft het ook delen van of uit-treksels uit wetteksten. In al deze gevallen is het verstandig de originele teksten te raad-plegen. Aan de artikelen in Connecties kunnen geen rechten worden ontleend.

Missie OPTA

OPTA stimuleert bestendige con-currentie in de telecommunicatie- en postmarkten. Dat wil zeggen: een duurzame situatie waarin particuliere en zakelijke eind-gebruikers een keuze kunnen maken tussen aanbieders en tussen diensten, zodanig dat het prijs- en kwaliteitsaanbod op de diverse deelmarkten tot-standkomt door effectieve markt-prikkels. Bij onvoldoende keuze beschermt OPTA eindgebruikers.

Eindgebruikers die voor hun nationale telefoonverkeer gebruik maken van Carrier-preselectie, kunnen deze auto-matische dienstverlening per 1 augus-tus 2002 ook voor het lokale verkeer instellen. KPN gaat deze automatische migratie implementeren.

De CPS-aanbieders en OPTA zijn tevreden over dit resultaat. Ook de Consumenten-bond gaf aan voorstander te zijn van automatische migratie. Lokaal verkeer via CPS vergroot de concurrentie op het telefoonverkeer in de lokale markt. CPS is in 2000 geïmplementeerd via het

leading zero-principe. Dit houdt in dat

alleen gesprekken die beginnen met een 0 doorgerouteerd kunnen worden naar een alternatieve aanbieder. Omdat lokale gesprekken meestal niet met een 0 beginnen, bleven deze veelal bij KPN.

Tenzij de eindgebruiker voorafgaand aan het abonneenummer het netnummer draaide. NIEUWE SITUATIE

Per 1 augustus 2002 zal het lokale ver-keer aan het CPS-verver-keer worden toege-voegd. In de nieuwe situatie vanaf 1 augustus, zal de eindgebruiker kunnen kiezen uit vijf pakketten CPS: lokaal ver-keer en verver-keer naar aangrenzende net-nummergebieden (biba-verkeer), natio-naal verkeer naar andere bestemmingen in Nederland (buba-verkeer), vast-mobiel verkeer, internationaal verkeer of alle Dit is het gevolg van een wijziging van het

Besluit ONP huurlijnen en telefonie (Boht) op 21 november 2001. Hierdoor veranderde de systematiek voor de beoordeling van KPN’s tariefvoorstellen voor huurlijnen en telefonie.

NIET LANGER IMPLICIETE GOEDKEURING

Een andere belangrijke verandering is dat voor tariefvoorstellen voortaan uitdrukke-lijke goedkeuring door OPTA nodig is. Gedurende de beoordelingstermijn van maximaal zes weken, zijn de algemene regels van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) van toepassing. Indien nadere infor-matie door OPTA gewenst is, wordt de

ter-mijn van beoordeling opgeschort, totdat de gevraagde informatie is ontvangen. Dit element is ongewijzigd gebleven. Als de termijn door toedoen van OPTA verloopt, leidt dit in deze nieuwe systematiek niet langer tot een automatische goedkeuring van de tariefwijzigingen.

MOGELIJKHEID BEZWAAR EN BEROEP

De goedkeuring van de tarieven is voor-taan een besluit in de zin van de Awb, een afkeuring van de tarieven was dat al. Hier-door bestaat voor (derde) belanghebben-den de mogelijkheid om bezwaar en beroep in te stellen tegen een goedkeuring van OPTA. OPTA zal hiertoe twee weken na

ver-zending aan KPN het besluit aankondigen in de Staatscourant en het besluit publice-ren op www.opta.nl. Indien KPN zelf reeds is overgegaan tot publicatie van haar nieu-we tarieven, publiceert OPTA ook eerder. OPTA zal in principe tijdens de beoordeling van de voorgenomen tariefwijzigingen van KPN geen gebruik maken van de mogelijk-heid om andere belanghebbende partijen te horen, tenzij deze marktpartijen recht-streeks in hun belang worden getroffen. OPTA is van mening dat door het horen van andere marktpartijen tijdens de beoor-deling van de voorgenomen tariefwijziging KPN’s commerciële belang onevenredig geschaad kan worden. 

OPTA publiceerde in de Staatscourant onlangs een lijst van informatie- en vormvereisten.

Deze zijn ook te vinden op www.opta.nl

Informatie- en vormvereisten tariefvoorstellen KPN

Expliciete goedkeuring noodzakelijk

OPTA moet voortaan aangeven aan welke vereisten voorgenomen wijzigingen van eindgebruikerstarieven van huurlijnen en telefonie moeten voldoen, alvorens ze in behandeling kunnen worden genomen. De vereisten hebben betrekking op de informatie die KPN moet aanleveren en op de vorm. Hierdoor kunnen tarief-voorstellen sneller in behandeling en beoordeeld worden.

Consumentenbond, aanbieders en OPTA tevreden

KPN vroeg OPTA in september 2000 toe-stemming om de dienst gesprekskostenin-dicatie gefaseerd te beëindigen. In oktober 2000 stemde OPTA hiermee in. BT Payphones verzocht OPTA deze toestemming in te trekken dan wel een alternatief verplicht te stellen. BT Payphones is onderdeel van het Engelse bedrijf British Telecommunications, en exploiteert in Nederland telefooncellen onder de merknaam Telfort. Voor deze tele-fooncellen maakt BT Payphones gebruik van de dienstverlening van KPN. VEROUDERDE TECHNOLOGIE

KPN beëindigde vanaf 1 januari 2002 de

dienstverlening, omdat de technologie verouderd is. BT Payphones voerde in het verzoek aan dat het voor haar onmogelijk

is om zonder deze dienst de kosten van een gesprek in een telefooncel te registre-ren. Om de eigen dienstverlening voort te zetten, na de beëindiging van de dienst gesprekskostenindicatie, zou BT Payphones bovendien te hoge kosten moeten maken. Daarom eiste BT Payphones van KPN voort-zetting van eenzelfde dienstverlening of een aanvaardbaar alternatief.

Door de verouderde techniek is het in stand houden van de dienst echter een onevenredige financiële belasting voor KPN. Bovendien zijn er alternatieven beschikbaar. KPN’s oplossing voor haar eigen telefooncellen is deze aan te sluiten op een ISDN-aansluiting. Dit kan BT Pay-phones ook doen. PayPay-phones had boven-dien kunnen weten dat de technologische voortgang de techniek van de dienst gesprekskostenindicatie zou inhalen. COULANCEREGELING

Ook particulieren maakten gebruik van de dienst gesprekskostenindicatie van KPN, studentenhuizen bijvoorbeeld. Voor hen riep KPN een coulanceregeling in het leven. Bezitters van een tikkenteller kon-den op bepaalde voorwaarkon-den een deel van de aanschafkosten retour krijgen. Volgens OPTA had deze regeling ook van toepassing moeten zijn voor bedrijven. Het argument van KPN dat bedrijven tikkentellers gebrui-ken met winstdoeleinden en daarom niet in aanmerking komen voor een coulancere-geling is geen geldig argument. Bij de bepaling van een coulanceregeling kan de doelstelling van het gebruik van de dienst gesprekskostenindicatie niet leidend zijn, het gaat om compensatie van gedane uit-gaven.

Zowel KPN als BT Payphones diende bezwaar in tegen het besluit van OPTA. Het besluit van OPTA is te vinden op www.opta.nl

Geen alternatieven voor de dienst

gesprekskostenindicatie

KPN hoeft vanaf 1 januari 2002 geen alternatieve dienstverlening aan BT Payphones te leveren ter vervanging van de dienst gesprekskostenindicatie, die vanaf 1 januari 2002 is beëindigd. Dit besloot OPTA op 8 februari jl. naar aanleiding van een geschil dat BT Payphones indiende. Met de dienst gesprekskostenindicatie kon met behulp van een zogeheten ‘tikkenteller’ het tarief voor een telefoon-gesprek worden bepaald.

verkeer. De vraag was op welke wijze de eindgebruikers die nationaal verkeer afnemen van een CPS-aanbieder, gemi-greerd dienen te worden naar het nieu-we systeem waarin het lokale verkeer aan het CPS-verkeer wordt toegevoegd. CPS-aanbieders hebben KPN verzocht deze migratie automatisch te laten ver-lopen. Dit betekent dat bij eindgebrui-kers waarvan het nationale verkeer door een CPS-aanbieder wordt afgehandeld, per 1 augustus ook het lokale verkeer door die CPS-aanbieder zal worden afgehandeld, tenzij zij aangeven het

lokale verkeer via KPN te willen blijven afwikkelen of het via een andere aan-bieder willen laten lopen. KPN heeft aangegeven deze automatische migratie te gaan implementeren.

GOEDE COMMUNICATIE

OPTA en de Consumentenbond hechten beide groot belang aan een goede com-municatie richting eindgebruiker over de automatische migratie. Hierover zul-len de aanbieders de komende maanden afspraken moeten maken. OPTA ziet hierop toe.

Een aantal mensen doet hun beklag bij OPTA over hoge telefoonrekeningen die achteraf veroorzaakt blijken te zijn door niet-gewenst inbellen op een internetsite. De site is in deze gevallen verbonden met een (duur) 0900-, 0906-of 0909-nummer. In sommige gevallen kosten deze num-mers 70 eurocent per minuut. OPTA is op grond van de wet niet bevoegd om klachten over te hoge rekeningen van bellers naar informatienummers te behandelen. Daar-voor is de Stichting informatiedienstencode (Stic) in het leven geroepen. Deze organisatie ziet er op toe dat het gebruik van 090X-nummers in overeenstemming is met de gedragsregels die daarvoor gelden. Een van die regels is dat voorafgaande aan de levering van de informatiedienst, de ‘content’ en het tarief duidelijk moet worden gemeld aan de beller. De Stic kan sancties opleggen en in het uiterste geval OPTA vragen de toekenning van een 090X-nummer in te trekken. Het postadres van de stichting is Postbus 559, 3440 AN Woerden. Het internetadres is www.stic-nederland.nl of www.tic.nl.

Alhoewel de organisaties achter deze (dure) betaalsites erg vindingrijk zijn, kan een internetbezoeker maatregelen nemen. Daardoor kan worden voorkomen dat er nagenoeg ongemerkt een programmaatje op de computer wordt geïnstalleerd dat automatisch belt naar het betaalnummer. Deze tips gelden op de eerste plaats voor mensen die met een modem en via een gewone of ISDN-lijn verbinding maken met internet.

Op een aantal sites wordt de bezoeker gevraagd een zoge-heten plug-in (vaak dialer gezoge-heten) te downloaden en te installeren. Verloopt alles volgens de regels der kunst dan moet de internetbezoeker bewust een aantal stappen nemen om de plug-in daadwerkelijk op de computer te installeren. Maar er zijn ook beheerders van sites die lie-ver hebben dat de bezoeker niet in de gaten heeft dat hij hun plug-in installeert. Daarvoor halen ze tal van trucs uit de kast. Nadat de computergebruiker heeft ingestemd met de installatie van de plug-in verbreekt dit programmaatje – zonder de gebruiker daarom te vragen – automatisch de verbinding met de internetaanbieder en belt vervolgens zelfstandig naar het (dure) betaalnummer. Er zijn zelfs klachten ontvangen dat de inbelverbinding met de eigen internetprovider wordt vervangen door de verbinding via een (duur) informatienummer. In een dergelijke situatie kan, als men er niet op let, voortaan al het internetver-keer via het betaalnummer lopen.

Hoe kan dit worden voorkomen? Installeer om te beginnen een zogeheten firewall: een programma dat de uitwisse-ling van gegevens tussen de computer thuis en het

inter-net in de gaten houdt. Bij de meeste firewalls moet het ‘ongewenste’ inbelprogramma toestemming worden geven om verbinding te leggen met internet, met het betaal-nummer in dit geval. Toestemming weigeren voorkomt veel problemen achteraf. Op de overheidssite www.surfop-safe.nl staat informatie over firewalls en kunnen deze worden gedownload. Een andere oplossing is de telefoon-maatschappij vragen 090X-nummers af te sluiten. Daar-door kan er op geen enkele manier verbinding worden gemaakt met een dergelijk nummer, ook niet als je dat toch zou willen. Verder kan regelmatig worden gecontro-leerd of de instellingen van het inbelprogramma naar de eigen internetaanbieder nog steeds de goede instellingen zijn. Stel deze zo in dat bij het afsluiten van de internet-browser automatisch wordt gevraagd of de verbinding moet worden verbroken. Werkt deze optie plotseling niet meer, dan kan er een ongewenst inbelprogramma geïnstal-leerd zijn.

Speciale aandacht bij bewust gebruik van deze plug-ins moet worden besteed aan de instellingen van deze inbel-verbinding. Gebruik de zelfde instellingen als de instellin-gen van de standaardverbinding met de gangbare internet-provider. De meeste plug-ins bieden immers na het leveren van de speciale betaalde informatiedienst ook toegang tot het ‘normale’ internet. Dit gangbare internetbezoek loopt dan wel via het (dure) informatienummer. Het is – om onnodig hoge telefoonrekeningen te voorkomen – verstandig om nadat de betaalde informatie is ontvangen de verbinding met internet te verbreken. 

Ongewenst inbellen op internet voorkomen

Ook dit jaar zal OPTA de aanbieders van vaste openbare telefoonnetwerken en

-diensten vragen te rapporteren over de kwaliteit van hun dienstverlening. Over het jaar 2001 dient die rapportage plaats te vinden volgens de nieuwe ETSI standaard (ETSI EG 201 279-1). Deze standaard past beter bij de huidige technische infrastructuur en markt-situatie dan de vorige ETSI standaard.

Consultatie

Aanbieders van vaste openbare telefoonnetwerken en –diensten zijn op basis van artikel 27 Boht verplicht om jaarlijks een rapportage op te stellen over de kwaliteit van de dienstverlening en deze aan OPTA ter beschikking te stellen. Deze rapportage bestaat uit een negental indica-toren, bijvoorbeeld het aantal storingen per aansluiting per jaar en de hersteltijd voor deze storingen.

EENSGEZIND

Om inzicht te krijgen in de kwaliteit van aanbieders in Nederland, vindt OPTA het belangrijk dat de rapportages op een eenduidige manier worden aangeleverd, zodat zij goed vergelijkbaar zijn. OPTA gaat de aanbieders daarom consulteren over de nieuwe wijze van rapporteren. Hierbij

wordt gestreefd naar het bereiken van overeenstemming over de interpretatie van de definities en de te meten waarden voor de negen indicatoren. Daarnaast zal OPTA de aanbieders consulteren over het stellen van normen waaraan de resultaten kunnen worden afgemeten en het ontwikkelen van mogelijke aanvullende indicatoren. 

De consultatie zal in het tweede kwartaal van dit jaar worden gehouden. De start van de consultatie wordt aangekondigd in de Staatscourant en op de OPTA website, www.opta.nl

Canal+ hoeft

in Amsterdam

over 2000 en 2001

niets te betalen

aan UPC

Canal+ hoeft voor het doorgeven van haar program-ma’s aan UPC in Amsterdam over de jaren 2000 en 2001 niets te betalen. Het gaat om een bedrag van in totaal ongeveer 2 miljoen euro. OPTA heeft dit 19 maart besloten.

OPTA constateerde dat UPC Canal+ discrimineert.

Kortingen op het doorgiftetarief die UPC wel aan de eigen betaaltelevisiediensten berekende, werden bij Canal+ namelijk niet op een vergelijkbare manier toegepast. Dat is in strijd met de richtsnoeren ‘Toegang tot de kabel’. UPC moet nu een regeling maken waarmee de discrimina-tie wordt opgeheven. Totdat deze regeling door OPTA wordt goedgekeurd, dient UPC ook in 2002 de betaal-televisiediensten van Canal+ gratis door te geven. 

De beslissing is te downloaden van www.opta.nl

KPN heeft wel aanmerkelijke marktmacht (AMM) op de markt van nationale en internationale huurlijnen met een capaciteit kleiner dan en gelijk aan 2Mb, van nationale en internationale analoge huurlijnen en van nationale huur-lijnen met variabele capaciteit (PVC’S). Op deze markten wordt KPN dan ook aangewezen als aanbieder met AMM. GEHELE MARKT

KPN werd in november 2000 aangewezen als aanbieder met aanmerkelijke marktmacht (AMM) op de gehele markt van huurlijnen. Deze aanwijzing was gebaseerd op artikel 6.4 en 7.2 van de Telecomwet (Tw). Eind 2000 vroeg KPN

om een voorlopige voorziening bij de rechtbank, omdat zij van mening was geen AMM op de markt voor huurlijnen met een capaciteit groter dan 2Mb te hebben. De rechter stelde KPN eind januari 2001 in het gelijk. OPTA trok daar-op het besluit van november 2000 ten aanzien van de markt voor huurlijnen groter dan 2Mb in. Voor de overige huurlijnmarkten bleef KPN aangewezen als aanbieder met AMM.

Verder heeft de rechter in zijn uitspraak duidelijk gemaakt dat er wat de markt voor huurlijnen betreft sprake is van twee afzonderlijke aanwijzingen met een eigen beoorde-lingskader. Een aanwijzing op grond van artikel 6.4 Tw voor de toepassing van hoofdstuk 6 Tw, interconnectie en bijzondere toegang, en een aanwijzing op grond van arti-kel 7.2 Tw voor de toepassing van hoofdstuk 7 Tw en de daarover in het Besluit ONP Huurlijnen en Telefonie (Boht) opgenomen bepalingen met betrekking tot leverplicht en het hanteren van non-discriminatoire, kostengeoriënteerde en transparante tarieven. De rechter oordeelde dat bij de

Huurlijnen met meer dan 2 Mb capaciteit

KPN geen aanmerkelijke marktmacht

KPN heeft geen aanmerkelijke macht op de markt voor huurlijnen met een capaciteit groter dan 2 Mb. OPTA wijst KPN, net als vorig jaar, daarom niet aan als partij met aanmerkelijke macht op deze markt.

OPTA stelde de normlevertermijn van 25 werkdagen in haar beleidsregels in mei 2001. In november 2001 heeft de wetgever in artikel 13 van het Besluit ONP huurlij-nen en telefonie opgenomen dat huurlijhuurlij-nen binnen een redelijke termijn geleverd moe-ten worden. Als de levering van huurlijnen langer duurt dan 25 dagen, wordt de wet-telijke leverplicht geschonden.

BLIJVEND TOEZICHT

Indien KPN de leverplicht in de toekomst niet nakomt, kan OPTA alsnog handhaven-de maatregelen nemen. OPTA zal dan ook toezicht blijven houden op de levertijden. Hiertoe geeft KPN in maandelijkse rappor-tages aan binnen hoeveel werkdagen na aanvraag de huurlijnen zijn geleverd. Huurlijnen waarbij verzocht is om een lan-gere termijn dan 25 werkdagen, worden door KPN in 90 procent van de gevallen op

de wensdatum van de klant geleverd. Dit percentage moet volgens OPTA wel omhoog, maar is onvoldoende aanleiding om handhavingsmaatregelen te nemen. INZICHT VOOR KLANTEN

Ook klanten van KPN moeten inzicht heb-ben in de levertijden. OPTA beziet hoe zij deze informatie kunnen krijgen. Ook kun-nen afnemers van huurlijkun-nen nog steeds aanspraak maken op de eigen regeling van KPN. Dit is de zogenaamde Levertijdenga-rantieregeling die sinds april 2001 geldt. Daarin is bepaald dat KPN aan haar klan-ten een boete betaalt bij te late levering van bestelde huurlijnen. Voor meer infor-matie hierover wordt verwezen naar KPN. 

Meer over OPTA’s beleidsregels over de leve-ring van huurlijnen is te lezen in Connecties 5, juni 2001.

Geen last onder dwangsom voor KPN

over levertijden huurlijnen

beoordeling van de markt voor huurlijnen ten behoeve van de 7.2-aanwijzing zowel aan de productkant als aan de geografische kant gedifferentieerd dient te worden. Daarom heeft OPTA een nieuw besluit genomen. MARKTAFBAKENING

Bij de vaststelling van het marktaandeel van KPN wordt onderscheid gemaakt tussen de relevante productmarkt en de relevante geografische markt. Voor deze marktafbake-ning gebruikte OPTA de definitie van de relevante markt van de Europese Commissie. Op basis hiervan worden rele-vante markten afgebakend op grond van de concurrentie-druk, de mate waarin concurrentie de prijsvorming van een product of dienst bepaalt. De concurrentiedruk wordt onder meer veroorzaakt door vraag- en aanbodsubstitutie. Als producten onderling vervangbaar zijn, behoren ze tot dezelfde relevante productmarkt. Een manier om te bepa-len of er vraag- en aanbodsubstitutie bestaat is het toe-passen van de zogenaamde SNIPP-test. Daarbij wordt bekeken wat bij een kleine prijsstijging met de vraag van een product zal gebeuren, terwijl de prijzen van andere producten gelijk blijven. Bij de analyse van de vraag- en aanbodsubstitutie heeft OPTA onder meer van deze test gebruik gemaakt.

Afnemers van huurlijnen baseren hun keuze voor een bepaalde huurlijn in eerste instantie op hun behoefte aan een bepaalde capaciteit. De capaciteit is de hoeveelheid data die per tijdseenheid over een huurlijn kan worden getransporteerd. Om die reden is de capaciteit van huur-lijnen het onderscheidende kenmerk voor de afbakening aan de productkant.

Huurlijnen kunnen analoog of digitaal zijn en hebben een vaste of een variabele capaciteit (PVC). OPTA heeft daar-naast nog een onderscheid gemaakt tussen internationale en nationale huurlijnen. Op basis van het onderscheid in huurlijnen naar capaciteit enerzijds en nationale en inter-nationale huurlijnen anderzijds, heeft OPTA de vraag- en aanbodsubstitutie analyse gemaakt. Uit deze analyse volgt dat binnen de huurlijnenmarkt verschillende relevante markten onderscheiden kunnen worden: analoge huurlij-nen, huurlijnen met een capaciteit kleiner dan 2Mb, met een capaciteit gelijk aan 2Mb, groter dan 2Mb en PVC’s, elk met een nationale en internationale variant. ONDERZOEK

Bij het bepalen van het marktaandeel wordt gekeken naar het aandeel dat de aanbieders in de totale omzet op de relevante markt behalen. Een groot aandeel in de totale omzet is een indicatie van marktmacht. Begin 2001 gaf OPTA opdracht tot een marktonderzoek, met als doel inzicht te verkrijgen in het marktaandeel van huurlijnaan-bieders en de ontwikkeling op deze markt. Uit het

onder-zoek volgde dat KPN’s aandeel op de deelmarkten van nationale en internationale huurlijnen met een capaciteit kleiner dan 2Mb, gelijk aan 2Mb en analoge huurlijnen zeer ruim boven de 25 procent ligt. Hetzelfde geldt voor de markt van nationale PVC’s. Het marktaandeel van KPN voor nationale en internationale huurlijnen met een capa-citeit van meer dan 2 Mb lag in het eerste kwartaal van 2001 onder de 25 procent.

Uit de marktanalyse volgde dat KPN met name in de deel-markten waarop zij een groot marktaandeel heeft, moge-lijkheden heeft om de marktvoorwaarden te beïnvloeden. Deze mogelijkheden zijn minder groot op de markten waarop haar aandeel kleiner is. Verder is KPN een van de meest volledige aanbieders omdat zij alle typen huurlijnen landelijk aanbiedt. Vooral door haar goede toegang tot de eindgebruikers, de ervaring en naam die KPN heeft opge-bouwd heeft het bedrijf een betere positie op de markt dan andere aanbieders. 

Concurrentie op de vaste telecommunicatiemarkt wordt gestimuleerd doordat KPN haar netwerk openstelt voor andere aanbieders van telecommunicatiediensten. De tarieven die KPN vraagt voor het gebruik van haar netwerk dienen kostengeoriënteerd te zijn. OPTA beoordeelt de tarieven die KPN rekent door middel van het consulteren van marktpartijen en met behulp van twee systemen: EDC en BULRIC.

UITGANGSPUNTEN

Voor bijzondere toegang, originating access, blijft het Embedded Direct Cost (EDC)-model van KPN het uitgangs-punt. Voor het afwikkelen van verkeer, terminating access, baseert OPTA zich op de BULRIC-methodiek. Voor het bepalen van de originating tarieven via het EDC-model,

zijn de feitelijk door KPN gemaakte kosten het uitgangs-punt. BULRIC staat voor Bottom Up Long Run Incremental Costs. De BULRIC-methode neemt als uitgangspunt voor de terminating tarieven de kosten die een efficiënte ope-rator zou maken. Een efficiënte opeope-rator die op het punt staat de markt te betreden zal andere beslissingen nemen ten aanzien van de uitrol van het netwerk dan KPN, aan-gezien een starter niet uitgaat van in het verleden gedane investeringen.

Bij de beoordeling van KPN’s interconnectietarieven worden net als in vorige jaren ook dit jaar marktpartijen betrok-ken. Hiertoe riep OPTA wederom een klankbordgroep in het leven. De groep hield haar eerste bijeenkomst op 4 april, waarbij BULRIC centraal stond. Ook werd de markt geconsulteerd, op basis van het consultatiedocument ‘Integrale tariefregulering voor eindgebruikers- en inter-connectie diensten’ van 26 november 2001. 

Het bestaande reguleringsmodel is verwoord in de richt-snoeren ‘Tariefregulering voor interconnectie en bijzondere toegangsdiensten’ van 13 april 2001.

Marktpartijen betrokken

Beoordeling tarieven interconnectie van start

OPTA is van start gegaan met de beoordeling van de tarieven voor interconnectie en bijzondere toegang van KPN. De beoordeling moet eind juni leiden tot de tarieven die KPN tussen 1 juli 2002 en 1 juli 2003 moet hanteren.

Transittarieven zijn tarieven die een telecomaanbieder in reke-ning mag brengen aan partijen die van zijn netwerk gebruik maken voor het doorgeven van verkeer aan een derde aan-bieder.

Rechtmatigheid

Op verzoek van een aantal tel-co’s stelde OPTA begin 2001 een onderzoek in naar de rechtmatigheid van het in reke-ning brengen van

transittarie-ven door KPN. De klachten kwamen van enkele Carrier-(pre)selectaanbieders die inter-netverkeer aanbieden aan KPN voor aflevering aan diverse bedrijfsonderdelen van KPN. KPN kan alleen transittarieven hanteren als deze onderdelen zelfstandige rechtspersonen zijn. De CPS-aanbieders betwij-felden dit.

OPTA kwam naar aanleiding van het onderzoek tot de conclusie dat de volgende ondernemingen

geen zelfstandige rechtsperso-nen zijn en dat KPN voor ver-keer naar deze bestemmingen geen transittarieven mag reke-nen: KPN Business Unit Broad-band Networks, als aanbieder van de IND- en UDS-netwerken, en KPN Business Unit Vaste Telefonie als aanbieder van National Virtual Private Netw-orks, Personal Numbering (PN) en Voice Mailbox (VFMB). Voor verkeer naar KPN Mobile, aan-bieder van mobiele telefonie en semafonie, heeft KPN tot 7 oktober 1999 ten onrechte transittarieven gerekend. Na deze datum werd KPN Mobile een afzonderlijke aanbieder. OPTA onderzoekt nog in hoe-verre de transitheffing voor dit

verkeer daarna wel rechtmatig is geweest. Hiervoor wordt gekeken naar de mogelijkheden die andere aanbieders hebben gehad om direct met KPN Mobile te interconnecteren indien zij dat wensten. KPN moet de ten onrechte betaalde vergoedingen verrekenen met de desbe-treffende aanbieders en de nog niet betaalde vorderingen in dit kader kwijtschelden. 

KPN brengt ten onrechte transittarieven in rekening

Internationale ontwikkelingen

Verenigd Koninkrijk

In het Verenigd Koninkrijk kent men informatienummers en sms-berichtendiensten met hoge tarieven. Sommige aanbieders organiseren loterijen, waar op de mededeling van het winnen van een prijs nooit de uitkering van de prijs volgt. Andere aanbieders versturen sms-berichten naar grote aantallen mobiele abonnees waarin om een reactie wordt gevraagd op ‘aantrekkelijke’ aanbiedingen. Vervolgens krijgt men daar onvermoed een rekening van anderhalf pond voor.

De Britse toezichthouder Oftel heeft de vergunningregels aangescherpt, zodat na een berisping van de Britse Stic, de bewaker van de code voor informatienummers, ook afsluiting van de informatiedienst in opdracht van Oftel kan volgen.

Ierland

De Ierse toezichthouder ODTR maakte bekend dat drie bedrijven zich aangemeld hebben voor de beschikbare licenties voor UMTS, de derde generatie mobiele telefonie (3G). Het gaat om Hutchison Whampoa, 02 en Vodafone Ireland. UMTS biedt een combinatie van mobiel bellen en mobiel internet. In totaal zijn er vier licenties te verde-len: één A-licentie met een dekking van 80 procent en drie B-licenties met ieder een dekking van 53 procent. De vergunningen zullen worden afgegeven voor een periode van twintig jaar. Bieders op de A-licentie betalen 27 miljoen euro. Voor de B-licenties geldt een bedrag 74 miljoen euro. In Ierland is gekozen voor het verdelen van de UMTS-frequenties aan de hand van een vergelijkende toets in plaats van een veiling.

Duitsland

De Duitse toezichthouder RegTP zal uitgegeven frequenties voor Wireless Local Loop (WLL) die niet worden gebruikt, intrekken en aan andere gegadigden in de markt aan-bieden. WLL-toepassingen kunnen onder andere een alter-natief vormen voor de traditionele draadgebonden aan-sluitnetten. Het streven van de toezichthouder is de frequenties als schaars goed zoveel mogelijk in gebruik te laten zijn.

Uitspraak Europese Commissie

over KPN Mobile

De Europese Commissie verdenkt KPN Mobile ervan concur-renten te hoge tarieven te berekenen voor het bellen van vaste naar mobiele nummers. De Commissie deed deze uit-spraak naar aanleiding van een klacht van MCI Worldcom uit 1999. Het aflever- of terminatingtarief dat KPN Mobile in rekening brengt bij het vaste netwerkbedrijf van KPN is lager dan het tarief voor concurrenten als MCI Worldcom. De Commissie vindt het voor de Nederlandse situatie van specifiek belang dat al het mobiele belverkeer nog altijd moet worden afgewikkeld via het vaste net van KPN, dat als enige directe verbindingen met mobiele aanbieders kan leggen. 

Die herziening kan bijdragen aan het door-breken van de impasse waarin de kabel-branche zich momenteel bevindt. Om de mogelijkheden van de kabel verder te kun-nen ontwikkelen moet er flink geïnvesteerd worden in het kabelnet. Wat dat betreft heerst er een patstelling in de branche. Investeerders zijn, onder meer door het huidige beursklimaat, niet erg toeschiete-lijk. De kabelbedrijven zelf denken aan onder meer een herziening van de tarief-structuur om het voor de modernisering benodigde geld op tafel te krijgen. Daarbij

gaan de gedachten uit naar het zogeheten vastrechtmodel.

VAST MAANDELIJKS TARIEF

De gedachte achter het vastrechtmodel is dat de kabelabonnees met het basisabon-nement een deel van de kosten van de infrastructuur vergoeden in een vast maan-delijks tarief, onafhankelijk van de vraag welke programmapakketten en diensten worden afgenomen. Het is volgens OPTA onder bepaalde voorwaarden goed te ver-dedigen dat – ook – aan de kabelabonnee

een bijdrage wordt gevraagd voor de modernisering van het kabelnet. Van de vernieuwing van de kabel plukken, zeker op de wat langere termijn gezien, de abon-nees de vruchten. Zij hebben meer te kie-zen tussen allerlei diensten. En dat tegen schappelijke prijzen, tenminste als de markt zijn werk goed doet. Een van de belangrijkste voorwaarden is dat de consu-ment dan ook echt wat te kiezen moet krijgen. In de visie van OPTA moet ‘U vraagt en wij draaien’ het adagium van de kabelmaatschappijen worden. De vastrechtbenadering gaat uit van een basistarief voor het hebben van een aan-sluiting, plus een tarief al naar gelang de afname van dienstenpakketten. Iemand die slechts het basispakket afneemt is in dit model goedkoper uit dan iemand die een omvangrijk pakket aan diensten afneemt.

AANSLUITDICHTHEID

De kabel heeft volgens OPTA een mooie toekomst. “Er is geen land ter wereld waar zo veel huishoudens op de kabel zijn aan-gesloten. De aansluitdichtheid benadert die van het vaste netwerk van KPN en de kabel is in potentie een uitstekend alter-natief voor dit netwerk”, zo hield Arnbak de deelnemers aan het congres voor. “In het segment van de vaste telefonie moet de concurrentie nog echt van de grond komen. Volgens mij kan dat heel goed met behulp van de kabel.”

De herziening van de richtsnoeren kan een bijdrage leveren aan het streven van de kabelbranche om via de introductie van het vastrechtmodel tot modernisering van de infrastructuur te komen. 

OPTA gaat kabelbranche consulteren

Positie TOP 5 klachten maart 2002 Positie in februari % klachten

1 Mobiele telefonie (algemene voorwaarden; simlock; sms) 1 36%

2 Internet (levertijd; tarief) 2 29%

3 Vaste telefonie (algemene voorwaarden; rekening; Cps) 3 27%

4 (Informatie)nummers (aankiesbaarheid; portering) 5 5%

5 Kabel (klantenservice; rekening, storing, 4 4%

wijziging alg. voorwaarden, aanbod internet)