PREMIUM
,,Minder vliegen is niet de oplossing'', vindt KLM-topman Pieter Elbers. © Jean-Pierre Jans
KLM-topman: 'Berlijn met de trein kost 7 uur, Milaan 13 uur, met het vliegtuig één uur’
INTERVIEW
KLM kruipt langzaam maar zeker uit het dal, stelt topman Pieter Elbers.
Tegelijkertijd zwelt de roep om treinen als CO2-vriendelijke alternatieven voor vliegtuigen aan. ‘Ik ben een keer met de trein naar Londen geweest.
Dat duurde lang.’
Ton Voermans 17-12-21, 18:49 Laatste update: 19:54
Als de fotograaf zijn apparatuur opstelt, checkt Pieter Elbers zijn e-mail. Hij roept een compliment naar een collega in de verte als hij naar de lift beent. ‘Was een goede meeting! Veel positieve reacties!’ Elbers gaat graag effectief met zijn tijd om.
En zijn zakelijke klanten ook, dus die pakken het vliegtuig. De politiek broedt op manieren om korte Europese vluchten te ontmoedigen. De Europese Commissie bijvoorbeeld meldde deze week dat in 2030 de trein het op afstanden tot 500 kilometer van het vliegtuig moet winnen door de inzet van snelle treinen. Ook Rutte IV omarmt het ontmoedigingsbeleid voor korte vluchten en kondigt onder andere een hogere vliegtaks aan.
Het bespaart in één klap 10 procent CO2 als we één Europees luchtruim hebben
Elbers wordt er niet koud of warm van. Niets zo flexibel als vliegen, stelt hij, daar kan geen trein tegenop. ,,Wat Europa wil, vergt een enorme investering in
infrastructuur. Dat verdien je alleen terug als er genoeg reizigers zullen zijn. Er is een aantal trajecten waarop het kan. Rome-Milaan, binnen één land. In Frankrijk werkt het ook. Prima. Maar het wordt een ander verhaal als de reis over
landsgrenzen gaat met verschillende spoorbreedtes, technieken en regelgeving.
Dan kun je je afvragen of daar de grootste milieuwinst zit.’’
Eén luchtruim
De snelste en eenvoudigste CO2-besparing is de vorming van één Europees luchtruim in plaats van de twintig die er nu zijn, stelt Elbers. Zijn toestellen moeten nu zigzaggend naar bijvoorbeeld Athene omdat ieder land weer een andere vliegroute voorschrijft. ,,Het bespaart in één klap 10 procent CO2 als we één Europees luchtruim hebben. We hebben ook één euromunt dus zo gek is de gedachte niet.’’ Hij zucht. ,,We praten er al 20 jaar over, terwijl er eigenlijk geen infrastructurele beperkingen zijn. De luchtverkeersleidingen moeten onder één regie komen.’’
,,Ik ben geen tegenstander van de trein, maar het moet een adequaat alternatief zijn. Ik neem de trein als ik naar Brussel ga. Parijs? Dat vlieg ik. Londen?
Vliegtuig. Ik ben één keer met de Eurostar naar Londen geweest. Duurde lang.
Vierenhalf uur.’’ Die tijd heeft de zakelijke reiziger, die ‘s ochtends naar Londen wil en ‘s avonds weer terug, niet, dat lukt alleen met het vliegtuig op London City.
Gelukkig verschuift de discussie van het woord vliegschaamte naar de vraag: Hoe dan wel?
En die ‘trage’ treinreis naar Londen gaat dan nog met een
hogesnelheidstrein. ,,Berlijn met de trein kost 7 uur, Milaan 13 uur, met het vliegtuig een uur. En stel dat er een snelle spoorlijn Amsterdam-Milaan zou liggen en het economisch centrum verschuift of het aantal treinreizigers daalt.
Wat dan? Wij kunnen de bestemmingen en de frequentie eenvoudig wijzigen.
We hebben alleen twee luchthavens nodig en die zijn er al. Die flexibiliteit vertaalt zich ook in de ticketprijs.’’
Oplossing
Natuurlijk moet er iets gebeuren aan de CO2-uitstoot van vliegtuigen. Daar is iedereen het over eens. Ook Elbers, en anders hoort hij het wel van zijn
kinderen aan de eettafel, maar zomaar stoppen met vliegen is volgens hem niet de oplossing. ,,De vraag is: waarvoor doe je het dan? Ik ga als KLM niet minder vliegen en in een hoekje zitten wachten tot het beter wordt. KLM is graag
onderdeel bij de mondiale zoektocht naar een oplossing om de luchtvaart te verduurzamen. Gelukkig verschuift de discussie van het woord vliegschaamte naar de vraag: Hoe dan wel? Hoe kan ik zo zuinig mogelijk vliegen? Of de CO2- uitstoot reduceren? Dat is een productieve discussie. Daar kan ik veel meer mee.’’
Nieuwe zuinigere vliegtuigen en duurzame kerosine moeten de CO2- reductie brengen de komende jaren.
De 747’s, kerosineslurpers bij uitstek, zijn naar de schroothoop gevlogen.
Een KLM-toestel stijgt op vanaf de Polderbaan op Schiphol. © Jeffrey Groeneweg/Qphoto
,,Het aandeel duurzame biobrandstof moet groeien. Nu mengen we nog maar minder dan 1 procent bij. Over tien jaar moet dat meer dan tien procent zijn.
Inmiddels is er vraag naar duurzame brandstof, dus producenten weten dat er een markt is. KLM en heel veel andere luchtvaartmaatschappijen zeggen nu: in 2050 zijn we klimaatneutraal. We volgen het Parijs-akkoord. Weten we nu al exact hoe we dat moeten bereiken? Nee, maar wel wat we de komende tien jaar kunnen doen. Nieuwe toestellen, duurzame brandstof, één luchtruim, dat is in tien jaar te realiseren en dat kan al 30 procent CO2-reductie opleveren.
Niemand weet welke vernieuwingen er nog aankomen, wie had vijftien jaar geleden kunnen bedenken wat we vandaag allemaal met onze telefoons kunnen? Bedrijven als Airbus investeren miljarden in bijvoorbeeld de ontwikkeling van toestellen op waterstof.’’
Nieuwe brandstoffen worden gehinderd door de lage prijs van
kerosine, zo’n 76 cent per liter. Accijns
wordt niet geheven op vliegtuigbrandstof conform een internationale afspraak uit 1944. Goedkope kerosine werd destijds gezien als een soort vredespolis. De geallieerden zouden de oorlog winnen en duidelijk was dat de burgerluchtvaart groot zou worden. Als mensen uit andere landen elkaar zouden ontmoeten en elkaars culturen leerden kennen zou er nooit meer zo’n grote oorlog
ontstaan. ,,Die gedachte leeft nog steeds. Onze oprichter, Albert Plesman, zei het al in 1919: The ocean of the air unites us all. Het samenbrengen van mensen en culturen leidt tot begrip, communicatie, handel, ideeën.’’
,,Ik zie geen vliegschaamte bij onze klanten. Wel de behoefte om zo bewust mogelijk te vliegen. Reizen zit in het dna bij mensen. We hebben behoefte aan mobiliteit. We zijn nieuwsgierig om andere landen en culturen te ontdekken.
Voor de een is dat de zon, voor de ander de wintersport of door een tropisch oerwoud lopen. Dat wilden we door corona even uitstellen, maar we stoppen er niet mee. Dat zag je toen Amerika 8 november weer openging na 600 dagen.
We hadden meteen de volgende dag 98 procent bezetting op onze vluchten. Nu met de kerst hebben we 30 procent meer vluchten naar de Antillen, Canarische Eilanden. Mensen willen reizen.’’
Reizen zit in het dna bij mensen
Pieter Elbers
1 miljard euro
Door de coronacrisis moest KLM in 2020 6.000 van de 33.000 banen
schrappen. Van de door de staat toegezegde 3,4 miljard euro aan leningen en krediet had KLM tot dusver 1 miljard euro nodig. Minder dan gedacht maar de Covid-crisis is nog niet voorbij.
,,2021 was een pittig jaar. We dachten met de komst van de vaccins dat we er waren. Het zou het jaar van het herstel zijn, maar alle KLM-collega’s hebben ongelooflijk veel veerkracht moeten tonen. Het is heel zwaar voor onze mensen.
De crews die op Singapore vliegen moeten na de vlucht 24 uur in de hotelkamer. Ze mogen er niet uit. En zo gaat dat al bijna twee jaar lang.’’
Toch begon de zon begin de tweede helft van dit jaar weer te schijnen voor de luchtvaartmaatschappij. In het derde kwartaal was er na anderhalf jaar verlies weer winst en het laatste kwartaal ziet er niet verkeerd uit al mag hij als ceo van een beursgenoteerde onderneming daar natuurlijk niets over zeggen. Het aantal bestemmingen zit zelfs weer op pre-coronaniveau. Qua aantal vluchten en stoelen is het nog maar 60-70 procent van wat het was. ,,De vluchten beginnen ook weer voller te raken. De zakelijke reiziger merkt dat niet alles kan met online meetings. Volgend jaar gaan we voorzichtig weer nieuwe cabine-crews
aannemen, als het herstel doorzet.’’
