Aan : Gemeenteraad
Van : wethouder J. van der Schoot
Betreft : Aanvullende Nota Actualisering Energiebesparing tbv de Opiniecommissie Ruimte dd. 18 juni 2020 Dd : 8 juni 2020
--- Geachte gemeenteraad,
Via uw griffie is het verzoek gekomen om een actualisatie ter aanvulling op de informatie Opinienota Energiebesparing van 26 februari. Deze treft u hierbij aan.
Nadere gedachtewisseling met uw Raad Programma-evaluatie
Wij verwijzen hierbij naar de nota die is behandeld op 4 juni jl. Gemakshalve voegen we het betreffende hoofdstuk als bijlage toe.
Noch in de eerste termijn van de Opiniecommissie, noch in de gemeenteraad heeft u zich uitgesproken over de aanpak en activiteiten in 2019. De mening daarover helpt ons in het bepalen van de richting voor de komende jaren. Vandaar dat wij deze vraag toevoegen aan de beide vragen die in de Opinienota zijn gesteld :
3. Wat vindt u van de aanpak in 2019 ? Effecten Covid 19
Wat de effecten op het verloop van de energiebesparing zullen zijn, weten we niet. In de Opinienota Covid 19 die op 4 juni jl. is behandeld, hebben we daarvan een inschatting gemaakt. Gemakshalve voegen we het betreffende hoofdstuk als bijlage toe.
In de gemeenteraad is dit hoofdstuk niet besproken. Wij zijn benieuwd naar de inschattingen van de
Opiniecommissie van de effecten. Ook dit helpt ons in het bepalen van de richting en aanpak voor de komende jaren. Vandaar dat wij als 4e vraag toevoegen :
4. Hoe schat u in dat de effecten van de Corona-maatregelen uitwerken op de opdracht van energiebesparing aan ons als gemeente en op de bereidheid van inwoners, instellingen en bedrijven om de doelstelling van energiebesparing te realiseren ?
Prioriteitendiscussie
De bespreking met uw Raad over de prioriteiten staat gepland voor 9 juli a.s. Daarop kunnen wij niet vooruitlopen omdat daarin ambities, mogelijkheden en middelen integraal over alle programma’s worden afgewogen.
In de bespreking van de effecten van Covid 19 bleek al wel dat binnen uw Raad verschillend gedacht wordt over de prioriteit van de klimaatmaatregelen in het grotere geheel van onze gemeente. Met het oog op onze inzet in de voorbereiding van de prioriteitennota vragen wij de fracties alvast in de bespreking van de Opinienota aan te geven hoe zij in dat verband tegen energiebesparing aankijken en wat zij ons concreet meegeven.
5. Welke richting geeft u ons mee met betrekking tot energiebesparing in het bepalen van de algehele prioritering ?
Actualisering van cijfers
In het kader van “meten is weten” hebben wij CE Delft opdracht gegeven om de resultaten voor Oss in beeld te brengen. Dat is uitgewerkt in het rapport dat onderdeel is van de Opinienota. De cijfers betreffen de periode 2014 – 2017. Zoals wij ook in de Programma-evaluatie hebben aangegeven, denken wij dat er juist in de beide afgelopen jaren veel is gebeurd. Of en in welke mate dat het geval is, hadden wij graag in cijfers willen laten zien. Wij hebben op diverse wijzen getracht deze nadere informatie te achterhalen. Algemene cijfers daarover zijn echter niet voorhanden. Wij verwachten dat wij dit najaar meer inzicht hebben en kunnen geven.
Wel kunnen wij meer zeggen over zon-op-dak bij bedrijven. Dit is in onze gedachtewisselingen een veelbesproken, terugkerend thema. Zie hierna.
Subsidies
Financiële middelen bepalen mede onze investeringsruimte. Wij zijn in dat kader ook alert op mogelijke externe bronnen. Inmiddels hebben wij subsidies toegekend gekregen. Zie hierna.
Optrekken samen met andere gemeenten
De klimaatmaatregelen w.o. die met betrekking tot energie(besparing) zijn onderdeel van rijks- en provinciaal beleid. De uitvoering van de energietransitie is sterk gedecentraliseerd. Met alle consequenties van dien voor gemeenten en voor stakeholders w.o. de woningcorporaties en energieleveranciers. Objectief kijkend naar de consequenties en het tempo van de energietransitie is veel zwaardere druk van bovenaf noodzakelijk. Dit vraagt naar onze mening om een Deltaplan-aanpak. Wij zijn actief betrokken in allerlei overlegcircuits en maken ons daarin hard voor meer, krachtiger en praktijkgerichtere ondersteuning door Rijk en Provincie. Dat doen wij niet alleen bilateraal maar ook in overlegcircuits en samen met andere gemeeneten. Zoals in RES- verband, binnen de G40 en in kleiner verband samen met andere gemeenten zoals Meijerijstad en Den Bosch, met enkele windmolengemeentes in Brabant en in een overlegplatform van Oss, Zwolle, Enschede en
Groningen.
Ondersteuning van gemeenten bij hun inzet op energiebesparing is een belangrijk onderdeel daarvan.
Onderwerp van gesprek zijn o.m. kennis, financiële middelen, het wegnemen van praktische belemmeringen, infrastructurele voorzieningen, de juiste regelgevende en financiële prikkels en het aandringen op een veel indringender rijkscampagne gericht op energiebesparing door particulieren.
Hoe de Provincie in haar nieuwe samenstelling zich gaat opstellen met betrekking tot energie en
energiebesparing moet nog blijken. En ook wat de actuele rol van het Rijk in het opvangen van de Covid 19- maatregelen gaat betekenen voor de nationale klimaatinzet, ligt in de toekomst besloten.
Stand van zaken van onze aanpak 2020
Onze inzet is om de samenleving in beweging te brengen naar energiebesparing. In de prioriteringsafweging kijken we naar onze mogelijke rol en de invloed die wij kunnen uitoefenen, kiezen we zoveel mogelijk voor activiteiten waarmee wij massa kunnen maken en hanteren we uiteraard de kosten-baten analyse.
Per actie laten we zien in hoeverre het project gericht is op het vergroten van het bereik, het opschalen en massa maken. Daarnaast brengen we in beeld wat de daarmee gemoeide investeringen, kosten-baten en beoogde resultaten per project of actie zijn.
We verdelen deze projecten en acties als volgt ; 1. Bewustwording
2. Ondersteuning en advisering
3. Facilitering zon op dak a. particulieren b. bedrijven
4. Afspraken met grote partners a. Woningcorporaties b. Bedrijfsleven 5. Subsidies
6. Eigen voorbeeldrol 7. Autonome activiteiten
1. Bewustwording Bereik
Om de bewustwording bij de inwoners en bedrijven in Oss te vergroten is de Campagne “Oss schakelt door”
ontwikkeld. Deze energiebesparingscampagne richt zich zowel op wonen, werken als mobiliteit. De campagne maakt naast een website en een papieren Glozzy gebruik van social media (Twitter, Facebook, LinkedIn, Instagram en YouTube). Hiervoor worden vloggers en bloggers ingeschakeld. Iedere maand wordt een specifiek thema belicht. Deze campagne start deze maand met als thema: “Wat verbruik jij? Meten is weten!.
In het kader van deze campagne wordt nauw samengewerkt met het energieloket Brabant Woont Slim, Buurkracht, Escoss, de lokale coöperaties Ecos en Zon op Macharen en de woningcorporaties Brabant Wonen en Mooiland.
De campagne is gericht op alle 38.000 woningen en enkele duizenden overige gebouwen in de gemeente. De resultaten worden gemeten door het monitoren van het bereik van de verschillende communicatiekanalen.
Investering/kosten-baten/resultaten
In deze campagne wordt in 2020 en 2021 ruim € 100.000 geïnvesteerd in opzet, ontwikkeling en uitvoering van de campagne.
2. Ondersteuning en advisering Bereik
Gericht op de verschillende doelgroepen wordt doorlopend de mogelijkheid geboden om ondersteuning en advies te verkrijgen. Daarvoor worden de volgende mogelijkheden geboden:
Duurzaam wonen spreekuur voor 120 woningeigenaren
Energie-advies op maat voor 100 woningeigenaren
Energieparties voor 200 woningeigenaren.
Gericht advies voor 7 VvE’s met ieder gemiddeld 45 woningeenheden
Voor de eerste drie mogelijkheden is een digitale aanpak opgezet zodat de belangstellenden ondanks de corona-voorschriften toch gebruik kunnen maken van ondersteuning en advies.
Voor de ondernemers in Oss is ondersteuning beschikbaar in de vorm van adviserend toezicht voortvloeiend uit de handhaving van de Energiebesparingsplicht en de Informatieplicht op grond van het Activiteitenbesluit Wet Milieubeheer. Verplichtingen gelden voor ondernemingen en organisaties die meer 25.000 m3 aardgas en/of 50.000 kWh elektriciteit gebruiken. In Oss gaat het dan om 700 ondernemingen/organisaties. Onze inzet is gericht op de top-100 bedrijven in Oss.
Investering/kosten-baten/resultaten
Voor de activiteiten 1 en 2 wordt een bedrag van € 37.500 geïnvesteerd en worden tenminste 220 woningen op weg geholpen met energiebesparen. Gesprekken worden opgevolgd om besparingsresultaten inzichtelijk te krijgen.
Activiteit 3 kost € 12.500 per jaar en bereikt minimaal 200 woningeigenaren. Ook hier worden de contacten opgevolgd om de besparingsresultaten inzichtelijk te krijgen.
Activiteit 4 kost op jaarbasis exclusief subsidie € 30.000 per jaar. Daarvoor worden verspreid over 3 jaar totaal ongeveer 12 VvE’s (±315 woningen) op weg geholpen met energiebesparing.
De kosten voor het adviserend toezicht in het kader van de Energiebesparingsplicht belopen
€ 100.000 per jaar met als beoogd resultaat minimaal hetzelfde als over 2019. Dat wil zeggen ongeveer 50 bedrijven adviseren wat een besparing oplevert die gelijkstaat aan het energieverbruik van ongeveer 200 huishoudens.
Woningeigenaren die financiële ondersteuning nodig hebben om besparingsmaatregelen te kunnen betalen, kunnen een beroep doen op duurzaamheidsleningen via SVn. De gemeente Oss heeft hiervoor een budget van
€ 2.7 miljoen beschikbaar gesteld. Voor 2020 verwachten we rond de 200 leningen te gaan verstrekken waarbij voor iedere lening in kaart wordt gebracht voor welke maatregelen het geld wordt gebruikt en wat deze aan besparing opleveren.
3. Facilitering zon op dak Bereik
Zon-op-dak is de relatief gemakkelijkste maatregel om op energieverbruik te besparen. We zien dat ,mede gedreven door financiële overwegingen, zowel particulieren, instellingen en bedrijven in versnelde mate hiertoe overgaan. Activering van zon-op-dak is een veelbesproken thema in onze gemeenteraad. De volgende acties zijn ingezet :
Particulieren Zon–op-je-dak
Eerder is, mede naar aanleiding van daartoe strekkende motie besloten een faciliteit de zon-op-dak aanpak à Parkstad te creëren. Zie Adviesnota dd 10 januari 2019. Het aanbestedingstraject heeft tijd gekost maar is inmiddels afgerond.
Deze actie is gericht op het realiseren van 1000 zon-pv installaties op daken van Osse woningen.
Belangstellenden worden door de gemeente ontzorgd bij de aanschaf en installatie van een zon pv installatie, inclusief financiering indien nodig. De actie is een kopie van de succesvolle projecten die het bedrijf dat de aanbesteding heeft gewonnen in Eindhoven uitvoert. De actie is recent opgestart en wordt ingebed in de “Oss schakelt door” campagne.
Bedrijven
Aanjaagactie SDE en stimuleren zon pv op grote daken
In Oss is de doelstelling conform de RES om ruim 100 ha aan geschikt dakoppervlak te voorzien van zon pv.
SDE-potentieel
- Van de 184 aanvragen voor SDE subsidie zijn er 79 aanvragen gerealiseerd (productievolume 14,5 MW)
- 105 Aanvragen (productievolume 43 MW) zijn nog niet gerealiseerd. 68 Van deze aanvragers zijn benaderd en 45 aanvragers hebben gerealiseerd of gaan op korte termijn hun zon pv installatie realiseren. Dit levert een totaal productievolume van 35.5 MW.
- Van 60 aanvragers is bekend dat zij niet gaan realiseren dan wel zijn hun gegevens niet openbaar.
Escoss gaat de perspectiefvolle gebouwen die nog niet voorzien zijn van zon pv benaderen om hen te informeren over de mogelijkheden.
Niet voor SDE in aanmerking komende daken
We zijn bezig met de inventarisatie van daken bij bedrijven (MKB en agrariërs) die niet voor SDE in aanmerking komen. Eigenaren van bedrijfsgebouwen zonder grootverbruikeraansluiting en met een oppervlak kleiner dan 1000m2 worden geïnformeerd over de mogelijkheden om een zon pv installatie te realiseren.
Deze actie vraagt om een persoonlijke benadering. De belemmeringen van de corona- maatregelen vragen om een aangepaste opzet. Daaraan wordt gewerkt.
Investering/kosten-baten/resultaten
Voor het project zon- op-je-dak wordt in totaal door de gemeente € 4.750.000 als lening geïnvesteerd. Het beoogde resultaat is 1000 woningen te voorzien van zon pv installatie die in totaal 2.500.000kWh aan duurzame opwek opleveren.
Voor het stimuleren van zon op grotere daken wordt € 44.000 geïnvesteerd. Het beoogde resultaat is om zo dicht mogelijk naar het beoogde productievolume van 100 ha =± 100 MW te komen.
4. Afspraken met grote partners Woningcorporaties
Bereik
De beide woningcorporaties hebben in de gemeente Oss ruim 10.000 woningen in bezit. Dit is ca 30% van het totale woningbezit. Wij hebben in een meerjarig Duurzaamheidsakkoord de gezamenlijke aanpak van de woningcorporaties, de gemeente en de huurdersvertegenwoordiging vastgelegd. Onderdeel daarvan is dat wij een monitoringsysteem uitwerken om de voortgang te kunnen meten. Binnen dit kader worden jaarlijks prestatie-afspraken gemaakt.
Afspraak is dat de woningcorporaties hun gehele bezit voor 2023 verduurzamen tot tenminste label B en dat in 2050 alle woonwijken en kernen CO2 - en energieneutraal zijn.
- Naast hun eigen activiteiten zijn de woningcorporaties partij bij en nemen zij actief deel aan de campagne Oss schakelt door.
- De huurders van de corporaties bieden wij quick scans op energieverbruik aan.
Afspraken voor 2020 :
- Zij bieden bij renovatie (450 woningen) zonnepanelen aan.
- Woningen worden bij nieuwbouw, renovatie en comfortverbetering verduurzaamd.
- Onderzocht wordt een “smartgrid system” voor zonnepanelen op appartementsgebouwen. Hierdoor wordt het mogelijk om situatie-afhankelijk en vraag gestuurd de opwek van zonnepanelen op het eigen
appartementencomplex naar rato te kunnen verdelen op ondergelegen woningen.
- Deelnemen (en beter zichtbaar worden) aan innovatieve (energie)programma’s in ons werkveld zoals SPARK, SBNOM, Platform 31, Lente, BWW, WarmteWissel).
Verenigingen van Eigenaren
Verenigingen van eigenaren (VvE’s) behartigen de belangen van appartement-eigenaren. Oss kent 245 VvE’s met ruim 3.200 wooneenheden.
Wij nemen deel in het project VvE Power dat al enige tijd gedraaid heeft in Breda, Tilburg, Waalwijk en
Oosterhout en waarvoor nu een gezamenlijke aanvraag loopt bij “OP Zuid” (Europees subsidieprogramma voor Zuid Nederland). Dit project omvat informatieavonden voor VvE’s in Oss en quick scans gekoppeld aan een gespecialiseerde helpdesk met de mogelijkheid om een besparingsexpert in te schakelen.
Koopwoningen
Met behulp van RRE (Regeling Reductie Energiegebruik)-subsidie richten we ons op energiebesparen bij koopwoningen, 27.600 totaal in Oss met een accent op energielabel B t/m G, ongeveer 14.500 woningen.
Concreet wordt dit ingevuld met extra spreekuren voor duurzaam wonen en energieadvies op maat. Ook worden energiecoaches ingezet die gesprekken aan de keukentafel gaan voeren en kunnen energyparties worden georganiseerd.
Het project omvat verder nog een vouchersysteem waar woningeigenaren vouchers krijgen om te besteden aan energiebesparingsmateriaal te besteden bij lokale bouwmarkten. Het RRE project is ingebed in de campagne Oss schakelt door en gaat op korte termijn van start zodra afspraken met bouwmarkten rond zijn.
Voor de spreekuren, energie-advies op maat en de energyparties is een digitale aanpak ontwikkeld.
Investering/kosten-baten/resultaten
Zie voor RRE en VvE Power hieronder punt 5. We financieren bovenstaande acties uit subsidies en eigen bijdragen.
5. Subsidies
Wij hebben de volgende subsidies verworven : RRE (Regeling Reductie Energiegebruik)
Deze subsidie bedraagt € 580.000 met daarnaast als voorwaarde een gemeentelijke cofinanciering van € 80.000 voor 2020. In verband met vertraging door Corona-belemmeringen is dit verlengd tot en met het 1e kwartaal van 2021.
Om voor deze subsidie in aanmerking te komen, hebben wij een plan van aanpak moeten aanleveren. Dit ziet er als volgt uit :
- Communicatie levert contact op met 7.500 woningeigenaren in de vorm van reacties, bijwonen bijeenkomsten etc.
- Vouchers 14.500 woningen aanschrijven en 5.250 reactie met uiteindelijk 2.250 woningeigenaren die voucher besteden voor besparingsmateriaal.
- Beroep op duurzaam wonen spreekuur door tenminste 120 woningeigenaren.
- Beroep op energieadvies op maat door tenminste 100 woningeigenaren - Energiecoaches voeren 100 keukentafelgesprekken
- Energyparties die tenminste 200 huishoudens bereiken
VvE Power
De VvE Power subsidie bedraagt € 100.000. Zelf co-investeert Oss gedurende drie jaar € 30.000 (inclusief mensuren). Dit project dient ertoe te leiden dat tenminste 300 woningen worden verduurzaamd (tenminste
energielabel B) binnen 3 jaar en dat uiteindelijk alle 3200 woningen dit voorbeeld volgen.
Eigen voorbeeldfunctie
Bereik
Openbare Ruimte
Zie daarvoor het integrale overzicht van activiteiten. Voor wat betreft verlichting in de openbare ruimte is Oss een koploper. Zo is vrijwel 100% van de openbare verlichting (inclusief VRI’s) al overgezet op energiezuinige LED-verlichting en/of voorzien van dimmers en bewegingssensoren. Ook de belichting van monumenten is al over op LED.
Eigen vastgoed
Het eigen vastgoed van de gemeente kent een aantal voorbeeldprojecten die de afgelopen jaren al zijn gerealiseerd. De lijn tot nu toe was om die maatregelen uit te voeren die wettelijk verplicht zijn dan wel volgen uit het Klimaatakkoord. Deze maatregelen voeren we op natuurlijke momenten uit (conform de routekaart VNG) : als sprake is van groot onderhoud, renovatie, (ver)nieuwbouw of vertrek van de gebruikers. Op het gemeentehuis, de gemeentelijke sporthallen en de nieuwe Diddewerf liggen al zonnepanelen. En langs de N329 staan zonnebloemen en zonnebomen met zonnepanelen.
De aanpak voor de komende jaren is geschetst tijdens de recente Podiumbijeenkomst.
Investering/kosten-baten/resultaten
De investering in de verledding van openbare ruimte verlichting inclusief de belichting van monumenten en beeldbepalende objecten bedroeg € 1,5 mln.
Om in 2050 al het vastgoed (kernportefeuille die 35 panden omvat) van de gemeente te verduurzamen wordt een investering geraamd tussen het €21 miljoen en € 42 miljoen en dit levert een emissiereductie op tussen 2 en 3,5 ton CO2.
Volop activiteit
Er gebeurt ook buiten de gemeente om veel in Oss. Zie daarvoor de bijlage bij de Opinienota.
Recente mooie voorbeelden zijn o.a.:
Spierings presenteert eerste hybride mobiele hijskraan ter wereld
De Nederlandse hijskraanfabrikant Spierings heeft ’s werelds eerste hybride mobiele hijskraan gebouwd. De onderwagen van de SK487-AT3 City Boy is volledig elektrisch aangedreven. Daardoor kan hij emissievrij en stil zijn werk doen en de stad in- en uit rijden.
SolarOnTop
Een aantal vrachtwagens van Vos Logistics uit Oss rijdt vanaf eind deze maand rond met zonnepanelen op het dak van de opleggers. De proef die eind mei 2020 start, moet voldoende data opleveren om het systeem verder te ontwikkelen en er officiële goedkeuring voor te krijgen. De Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij
Maatschappij (BOM) wordt genoemd als een van de investeerders in het project.
De bedenker van het systeem SolarOnTop verwacht dat vervoerders met iedere vrachtwagen per jaar 6000 kilo minder CO2 uitstoten en 2500 euro aan brandstof besparen.
Urban Mobility Systems (UMS)
UMS produceert drie elektrisch aangedreven voertuigen: de 16-persoonsbus Mission, de 6-persoonsbus Vision en de cargotrailer Zolution. Deze laatste is ook aangeschaft door Vos Logistics: een grote internationale speler in de transportwereld. ‘Voor internationaal transport is elektrisch rijden nog niet realistisch. Hiervoor moet je te vaak opladen. Maar voor binnenstedelijk en regionaal transport in elektrisch rijden een uitkomst. Daarom testen we nu de Zolution aldus Vos Logistics.
UMS richt zich niet alleen op goederentransport, ook wordt er volop getest met autonoom elektrisch
personenvervoer. Inmiddels rijdt de eerste autonome shuttlebus op Weeze Airport tussen de parkeerplaats en de vertrekhal.
