Deelschema | Eenzaamheid en Isolement
© Gemeente Voorst
De
individualisering neemt toe Er zijn minder
vrijwilligers die zich om de
mensen bekommeren Mensen verenigen
zich minder snel
We veronderstel- len te gemakkelijk
dat ouderen zelfredzaam zijn De drempel om
mee te doen wordt steeds hoger
Mensen zijn minder mobiel en voorzieningen zijn
niet open of bereikbaar
Mensen zijn druk en gejaagd
Mensen leven langer en zijn
vaker alleen Mensen
ontmoeten elkaar niet meer
Oudere mensen kunnen vaak niet
meer goed meekomen
Mensen kiezen er ook zelf voor om
alleen te zijn
De digitalisering leidt tot
vervreemding
Eenzaamheid is lastig te definieren
maar neemt toe
Oudere generaties hadden de kerk die verbindend was maar de religie is uit onze cultuur verdwenen en daar is de wetenschap voor in de plaats gekomen.
De wetenschap verbindt niet maar sleutelt juist alles uit elkaar. Alles wordt in onderdelen bestudeerd ook ons menselijk lichaam maar dat dingen met elkaar verbonden zijn onderzoeken en zien ze niet.
De ontkerkelijking neemt toe
Eenzaamheid wordt uit schaamte
verstopt
Noaberschap is verdwenen, mensen kijken minder naar elkaar
om
Niet meedoen leidt tot isolement
En er gaan steeds minder mensen naar de Kerk. Dat is een algemene trend, wat kan ik daar van zeggen.
Mensen hebben het te druk of hebben een pyjama dag. En waarom zouden ze dan een uurtje naar de Kerk gaan op zondag. En dat is iets wat ik zelf heel jammer vindt dat dat gebeurt.
Maar dat is iets, ieder zijn keuze. En ik vind dat jammer dat het niet gebeurt omdat je dan niet bij elkaar komt om God te prijzen en naar zijn woord te luisteren. Liedjes te zingen en te luisteren naar wat de dominee vertelt. En misschien heb je daar wat aan in de week die daarop volgt. Dat kan steun bieden. En sowieso is het mooi om samen te zijn in Zijn huis.
Oorzaken dat mensen niet meer kunnen komen kan zijn een stuk frustratie. Dat ze de dominee niet meer begrijpen. Financiële kwesties die er zijn geweest. Heel veel dingen die er zijn geweest maar daar het dan met derden over hebben en niet met ons.
Ik zie grote ontwikkelingen, individualisering van de samenleving en ook van het kerkelijke leven. Kerkelijk gezien, mensen komen naar de kerk, maar zijn na de kerk ook weer weg en zijn moeilijk te vinden voor activiteiten buiten de kerkdienst. Mensen komen voor hun individuele behoefte maar dat de kerk ook iets kan zijn van een gemeenschap, dat lijkt moeilijk een plek te vinden.
Op veel plaatsen is geen kerk meer en geen sociale ontmoeting. Hierbij zie je ook nog dat veel
zorginstanties zijn in het weekend niet bereikbaar.
Sociale contacten tussen mensen zijn minder geworden en daardoor neemt de eenzaamheid toe. In onze gemeenschap zien we dat steeds meer mensen een toevlucht zoeken. Ik hoor vaak van mensen dat zij al heel lang geen (goed) gesprek meer hebben gehad. Dit komt door de individuele gerichtheid en door de opvoeding en er is ook veel minder sociale controle dan vroeger. De normen en waarden waren vroeger duidelijker en eensgezinder en als je je daar niet aan hield kreeg je een ‘tik op de vingers’, je werd gecorrigeerd. Nu is er meer een houding van, ik bemoei me er niet mee. Ik zie een soort gelatenheid bij de mensen. Vroeger leefden mensen veel meer in een familiestructuur of waren verbonden met hun buurt of straat.
Mensen zorgden en hielpen elkaar. Welvaart. Daardoor hebben we elkaar minder nodig. Misschien is het minder worden van de sociale relaties ook wel een tegenreactie van de periode dat de sociale controle heel groot was.
Verkilling van de maatschappij leidt tot vereenzaming van ouderen, als we voor mekaar niks overhebben en elkaar niet helpen, natuurlijk gebeurt het gelukkig nog wel, maar het wordt wel steeds minder. Aan de ene kant zie je dat er steeds meer een beroep gedaan wordt op om mekaar te helpen, in de zorg en zo, het moet steeds meer gebeuren, aan de andere kant is, ja, omdat de mensen steeds meer op zichzelf gericht zijn, zoveel mogelijk verdienen, zoveel mogelijk op vakantie, de eigen dingetjes doen wat ze fijn vinden, je ziet het in het verkeer, maar ook in de zorg op allerlei terreinen, zie je dat wel.
Een verdere individualisering van de maatschappij. Minder cohesie en politisering. Gaat mogelijk leiden tot afsplitsingen in de maatschappij.
Groepen in de samenleving gaan zich buiten gesloten voelen. De samenleving dient wel een open blik en aanbiedende hand te hebben. Waak voor passiviteit in de samenleving. Ik zie dat er mensen hulp en ondersteuning nodig hebben. Ik zie ook velen die het zelf kunnen organiseren. Verstedelijking gaat zich mogelijk ook voordoen in de gemeente Voorst. Hoe ga je een ieder binnen boord houden?
Mensen zijn ook gewoon steeds meer op zichzelf geworden. Het is meer een ik- maatschappij. Als je kijkt naar vroeger, toen iedereen elkaar hielp, vooral in de
buurtschappen, iemand moest inkuilen, of iemand moest iets anders gedaan hebben, bijvoorbeeld hooien, dan hielp de hele buurt mee. Iedereen stond voor elkaar klaar.
Tegenwoordig is het veel meer de ik-
maatschappij. Als ik het maar voor elkaar heb, dan is het goed. Daarbij moet er zoveel mogelijk gebeuren ook alles moet maar doorgaan. Mensen die al heel druk zijn die doen er vaak nog iets bij. En mensen die eigenlijk, in sommige ogen, genoeg tijd hebben, die zijn zo druk, vinden ze zelf dat er niets verder bij kan. Voornamelijk met het creëren van rust dat je dus eenzaamheid kunt weghalen. Dat je meer aandacht aan mensen kunt schenken.
Dat je een samenleving krijgt waarbij het gaat om het ikke, ikke, ikke. En niet zozeer gaat om het collectief. En
samenleven, betekent echt samenleven.
Dat mag niet ten koste gaan van een ander. En dat, als ik het maar goed geregeld heb voor mij en als ik het maar goed geregeld heb voor mijn kind dan is het goed. Wat dat dan voor die ander betekent wordt wel eens uit het oog verloren. En ik denk dat dat een ongunstig gevolg is voor de
samenleving. Je kunt niet alleen maar solo door het leven gaan.
Ik zie dat er wel vaak iets mist, eenzaamheid van mensen waar niemand meer naar omkijkt terwijl ze gewoon in je dorp wonen. Ook ouderen die eenzaam zijn. Ik denk soms wel eens in andere culturen dat ze met grote gezinnen bij elkaar wonen en de
gemeenschap om ons heen belangrijk is.
Dat zijn wij allemaal een beetje kwijtgeraakt. Weer meer een samenleving zijn. En niet andere culturen zijn allemaal weer eng, dus dat moet je van je af houden. En dat probeer ik zelf te doen. Begin dicht bij je zelf en doe het.
De achterliggende oorzaak van vereenzaming:
vroeger had je je buren veel meer nodig, nu kies je meer je vrienden. Iedereen is nu zodanig mobiel dat je overal naar toe kan.
Daarmee verlies je saamhorigheid in een dorp als je het wel nodig hebt. Een oorzaak is ook de leegloop van de kerken. Vroeger maakte je onderdeel uit een gemeenschap en voelde je je geborgen. Je hoorde ergens bij en je had houvast. Dat is nu weg. Wat je zou moeten willen bereiken is een lastige. Zorgen dat er weer meer winkels komen in Wilp is niet reëel.
Op moment dat jij een tingeltje hebt of iets dat oplicht, en je hebt het naast je liggen, dat trekt je aandacht en dan moet je er even aandacht aan geven. Ik denk dat mensen die Facebook ooit op de markt gebracht hebben, dat wisten en daar ook heel erg van geprofiteerd
hebben. Het probleem is dat ze zich niet meer goed kunnen concentreren op daadwerkelijk belangrijke dingen. En je hebt geen tijd meer om met mensen gewoon in gesprek te gaan over wat je belang heeft, wat je interesse hebt. Mensen hebben niet echt meer tijd om dat met elkaar rustig te doen. Dan zijn het vaak vluchtige contacten, moet snel opgelost worden, kan weinig energie kosten.
Ook vraag ik me weleens af: is de nieuwe toekomst? Relaties via internet,
vermijdingsgedrag, dat mensen wegduiken in internet. Tegenwoordig sta je met je telefoon bij de bushalte terwijl je vroeger meer en eerder samen kletste. De interactie ligt op een ander niveau. Wat doet dat met mensen? Ik vraag me af of mensen zich op dat niveau ook helemaal ontwikkelen, kun je volledig mens worden als je bij wijze van spreken nooit je kamer uitkomt?
Ik denk wel dat mensen het heel druk hebben met heel veel dingen waar ze iets minder belang aan zouden moeten hechten. Zoals bezig zijn met social media, het WhatsApp gebeuren, facebook en twitter. Waar mensen veel tijd mee kwijt zijn, wat heel belangrijk lijkt, maar wat het naar mijn idee niet is.
Ik zie jongelui waar je geen contact mee krijgt. En dan gelijk weer in de telefoon.
Ook bij jongeren die het wel goed doen, zie ik dat. Ze zijn uit verbinding. De digitalisering is een nieuw iets waar we weer antwoord op moeten vinden. Ik heb daar wel vertrouwen in. Het is niet de oorzaak, het brengt dingen in beweging en maakt duidelijk. Maar het
grondprobleem is dat we uit het hart zijn weg gegaan en dat we denken dat het allemaal belangrijk is en moet.
Nederland is gigantisch gejaagd, alles moet maar doorgaan, 24 uur per dag.
Daar ben je zelf ondertussen ook wel onderdeel van geworden, want zelf glij je in hetzelfde stramien mee.
Het meest knellende aan dit probleem is de ouder wordende mens, maar ook jongeren missen, door omstandigheden, de nodige aandacht in het dagelijks bestaan. Achterliggende oorzaken van veel problemen is de 24-uurs economie, alles moet snel, sneller, alles digitaal. En ook vaak dat wat je vroeger had dat als opa en oma thuis woonden of naast je woonden, dan werd er voor opa en oma gezorgd, dat is ook allemaal niet meer vanzelfsprekend. Opa’s en oma’s die er nu zijn, zijn alleen maar druk met de kleinkinderen en alles, het is andersom gedraaid.
Ik link hem dan nu maar aan de
eenzaamheid. Dat is wat mij betreft een bottleneck. En wat zijn de oorzaken daarvan? Dan denk ik dat mensen heel veel met hun eigen drukke leven bezig zijn. Ik zou niet weten hoe de gemeente daar zicht op krijgt. In mijn ogen kan dat zo veel zijn. Dat kan iemand zelf zijn, iemand kan zichzelf afzonderen, iemand kan gewoon niet opvallen.
Ik denk dat we nog wel meerdere ontwikkelingen en problemen gaan krijgen. Onder andere in de ouderensector denk ik eenzaamheid. Mensen die
vereenzamen. Iedereen is druk op dit moment, in deze huidige maatschappij.
Een belangrijke complicerende factor in dit verband is de verschuiving van de traditionele verenigingen naar de moderne communities.
Burgers zijn tegenwoordig niet snel meer lid van een bepaalde vereniging, maar
organiseren hun eigen ‘kringen’. Als ze willen gaan hardlopen, dan zoeken ze aansluiting bij mensen uit de buurt of zo. Hartstikke goed, maar dat betekent wel dat het zicht op ongewenst gedrag of andere incidenten niet meer binnen een organisatorisch kader valt. En daarmee is de mogelijkheid om er adequaat op in te spelen veel minder groot.
Mijn achtergrond is die van socioloog en dat speelt mee in hoe ik naar de problematiek kijk. Wat je over de hele wereld ziet is een ontwikkeling van verstedelijking en dat brengt met zich mee anonimiseren en daarmee ook steeds meer mensen en ook gezinnen die alleen komen te staan en daarmee met het risico van vereenzaming en problemen alleen moeten oplossen of door professionals moet worden opgelost. Dat is een trend die we in toenemende mate hebben gezien in voorgaande jaren.
Aandachtspunt is de vervreemding ten gevolge van digitalisering.
Oude maatschappelijke verbanden, voor zichzelf sprekende noaberschappatronen die zijn verdwenen en daar is nog niet echt een goed vangnet voor gekomen en misschien is het zo dat ouderen meer op zichzelf zijn. Ik weet niet hoe ik ben als ik oud ben maar misschien ben ik dan ook wel op mezelf. Ik weet eigenlijk niet hoe het komt dat mensen meer op zichzelf zijn als ze ouder worden.
Achterliggende oorzaak van de anonimisering is het wegvallen van vroegere sociale kringen.
Noaberschap? Ja ook dat, alhoewel het noaberschap tegenwoordig wel erg
opgehemeld wordt. Het ‘elkaar zien’ gebeurt hier in de buurt ook wel. Elkaar groeten, een praatje maken, met sommigen een buurtfeest.
Noaberschap bestond bij de boeren. Bij ziekte van de ene boer, melkten de andere boeren in de omgeving zijn koeien. Daar hadden de boeren wederzijds voordeel van.
Ik denk dat er nu behoefte is aan een ander soort noaberschap: het elkaar zien, een beetje weten wat er bij elkaar speelt. Mensen nemen ook onderling het initiatief hiervoor, hou jij die in de gaten dan neem ik de boodschappen voor die ander mee die ziek in bed ligt. Dit zou je als gemeente moeten oppakken om
inwoners te vragen of zij dit soort initiatieven willen uitwerken.
Je moet kijken of je het noaberschap weer terug kan krijgen. In verstedelijkte gebieden ebt dat weg. Het is iedereen voor zich een beetje.
De sociale cohesie is minder geworden.
Vroeger werd er meer naar elkaar omgekeken en kon dat ook. Mensen waren meer thuis, er was meer sociale controle. Nu zijn mensen bijvoorbeeld aan het werk, hebben al veel taken en veel zaken waar ze mee bezig zijn (sport, sociale activiteiten enz.) De
maatschappij is individueler en solistischer. De rek is er uit wat betreft dat wat men aankan.
De armoede is dat mensen uit verbinding zijn geraakt. Dat er gewoon even iemand is die wil luisteren. Heel basic, weer even in een groep zijn.
Omdat je de gemeenschap dan weer terugbrengt naar wat het moet zijn. Een gemeenschap. Mensen leven nu heel erg langs elkaar heen. Ik woon in een heel klein dorpje maar ik zie mijn buren heel zelden en dat is eigenlijk niet goed. Wij hebben dan wel dat we elkaar wel helpen maar we leven te veel langs elkaar heen.
Ik zie bij mensen veel eenzaamheid en dat er weinig sociale controle of opvang is.
Er is natuurlijk een aantal voorzieningen die hier niet meer zijn. Dat is een belangrijk punt. Ik heb mij druk gemaakt over het feit dat de bibliotheek weg ging.
Het ging ook over een stukje ontmoeten. Het is wel opgelost. Mensen kunnen naar Eerbeek of Twello.
Moeten ze iemand vinden die mee rijdt. De mensen die wel in staat waren hun boeken zelfstandig te halen. Die kunnen dat nu soms niet meer. Er zijn wel goede initiatieven. Je kunt naar de Benring. Dan kan je ze bestellen en kan je ze daar afhalen. Maar het is het net niet. Je kunt niet langs die boeken wandelen en je ontmoet de mensen niet meer. Als ik boeken ging halen bleef ik zo drie kwartier weg, omdat ik met iedereen aan het kletsen was. Er zit een station en er rijden busjes. Ik denk dat voor de rest van de
voorzieningen wel redelijk zijn. Winkels zijn er toch wel. Zoveel dat je alles wel kan krijgen. Je eerste levensbehoefte.
De maatschappij is veranderd. Nu heb je veel tweeverdieners. De ouderen zitten tussen mensen die de hele tijd weg zijn. Dat heeft invloed op je sociale zijn. Dat is niet te veranderen.
En sommige hebben wel familie maar die komen dan heel weinig.
Ik heb ook gemerkt dat hier in Nederland de kinderen niet zoveel hebben met de ouders. Ze maken geen tijd voor hen, jammer is dat eigenlijk. En ik denk dat dat komt doordat ze misschien meer werken. Zijn ze druk met de kinderen en met werken. En denken alleen maar aan zichzelf.
En ik denk dat dit toeneemt in de toekomst. Eigenlijk moeten we de ouderen meer stimuleren, even lopen, boodschappen doen.
Bijvoorbeeld de was doen, de wasserij komt het altijd ophalen.
Dit kan ook een van de kinderen doen. In Turkije hebben wij het zo geleerd.
Ook is de eenzaamheid bij ouderen wel een probleem.
Toch zijn mensen in de dorpen minder eenzaam dan mensen die in Twello komen wonen. Je moet als je gaat verhuizen op latere leeftijd je netwerk weer opbouwen.
Het meest problematische hieraan is het krijgen van actie en reactie van mensen. Mensen zien niet in dat het ze wat brengt, ze willen en moeten veel dingen toch zelf doen. Er worden kleinschalige/doelgerichte ontmoetingen en activiteiten georganiseerd, het is niet vanzelfsprekend dat mensen er komen. Dit geldt voor allerlei gebieden.
Ouderen vinden het vaak niet nodig om ergens bij aan te sluiten. Mensen moeten bewust worden van wat er voor voorzieningen zijn en wat voor activiteiten er
georganiseerd worden. De dorpscontactpersonen zijn daar al heel goed mee op weg. Ook bij vereenzaming moeten mensen zelf tot actie overgaan. Dit met als doel een prettige en goede samenleving waar we allemaal in leven. Het moet een vanzelfsprekendheid worden dat men naar elkaar omkijkt. Bewustwording. Ook ontstaan er leuke ontmoetingen die er vroeger niet waren.
Eenzaamheid heeft vaak ook te maken met karakter, met je instelling. Er zijn gewoon mensen die willen gewoon weinig contact. Ze hebben het al hun hele leven zo gehad. En als ze oud worden gaan ze er echt last van hebben, want als ze oud worden dan gaan ze echt
vereenzamen. Als ze de deur niet uitkomen en er komt nooit iemand bij hun in huis omdat het nooit hun gewoonte was om bezoek te ontvangen.
Misschien is er meer eenzaamheid dan vroeger. Het heeft ook met je
persoonlijkheid samen. Mensen proberen zich zo lang mogelijk zelf te redden. Kijk ik ben pas 67 maar ik word natuurlijk 97, dat is nog dertig jaar snap je en dan heb ik dus nog dertig jaar te doen wat ik heel leuk vind. Maar ik denk dat je op een gegeven moment op je 87e dat je denkt ja verdomme het begint nu overal te kraken van de artrose.
Als ik kijk naar de vereenzaming heb ik het idee, dat dat ook vaak aan de mensen zelf ligt. Er zijn mensen, die introvert zijn. Mensen leven veel op zichzelf.
Eenzaamheid ligt op de loer, ook omdat het oudere mensen ontbreekt aan energie om uit huis te gaan. Er ligt een taak voor de mensen zelf om onder de mensen te blijven. Dat oudere mensen zelf ook moeten zorgen dat hun leven leuk blijft en dat ze onder de mensen blijven. Er is veel behoefte aan vrijwilligers bij sportverenigingen etc., maar de mensen beginnen er niet op tijd mee, waardoor ze steeds minder onder de mensen komen, steeds meer mensen weg vallen en waardoor ze vereenzamen.
Ouderen moeten actief blijven: ledigheid is des duivels oorkussen. Verder zie ik ook ouderen die eigenlijk geen zinvolle invulling van hun dag hebben. Ze zijn gestopt met het kerkkoor, zwemmen of handwerkclubjes. Het wordt vaak te ingewikkeld om te komen maar ook de handeling zelf wordt te lastig. Kaarten gaat te snel, ze kunnen het tempo niet meer bijhouden. Uit schaamte stoppen ze. Ze stoppen niet omdat ze het niet leuk vinden. Absoluut niet. Ze schamen zich voor de groep. En voelen zich een last voor de groep. Ik ben natuurlijk heel erg gericht op de ouderen.
Een achterliggende oorzaak van de verruwing is wellicht de kloof ook tussen generaties. Ouderen gedragen zich gehaast en druk, de maatschappij gaat voor hen soms te snel heb ik het idee.
Ontwikkelingen bijvoorbeeld in technologie kunnen zij niet bijbenen, maar ze worden wel geacht mee te doen.
Mensen worden ook steeds ouder.
Mensen kunnen maar moeilijk het ouder worden accepteren en hebben hier moeite mee.
Ouderen die moeilijk meekomen in de huidige ontwikkelingen (meer sturen op
zelfredzaamheid) en slecht hun weg kunnen vinden naar hulp en activiteiten die bevorderlijk zouden kunnen zijn voor hun situatie.
Generatiekloven vanwege snelheid technologie, technieken, zodat ene generatie geen aansluiting heeft bij een andere generatie, verschillende
werelden. Jongerencultuur:
internettijdperk, sociale media, op zichzelf gericht, kijken niet meer tv, lezen geen kranten, kijken geen kritische programma’s, weten niet meer wat er speelt, zeker niet plaatselijk, haken niet meer aan bij organisaties.
Het is zaak, dat er wordt gezorgd dat de afstand tussen verschillende groepen mensen kleiner wordt.
Voor ouderen betekent dit meer middelen faciliteiten om deelname aan de samenleving te kunnen
bewerkstelligen. Anders wordt de kloof alsmaar groter en krijgen we een groep die zich ontzettend geïsoleerd gaat voelen, voor een deel is dit al het geval. Onder ouderen heerst er momenteel nog wel een enorme schaamte om voor het gevoel van isolatie en ‘zich achter gesteld voelen’ uit te komen. Maar het is wel te constateren.
Om een voorbeeld te geven: eenzaamheid. Eenzame ouderen nemen niet vanuit zichzelf deel aan de verschillende sociale activiteiten en ontmoetingen.
Deze mensen moet je bijna van achter de voordeur ophalen. Vaak spelen hier ook meerdere problemen, bijvoorbeeld financieel. Daardoor zijn deze mensen sowieso moeilijker te bereiken.
Vroeger vertelden de mensen elkaar meer, maar nu denken mensen dat weet je toch al wel, dat heb je toch gelezen? Als je niet kunt lezen of doof wordt, krijg je dat allemaal niet meer. Dan wordt je wereld kleiner, als je wel wilt of als je afhankelijk bent van ondersteuning, dan heb je communicatie nodig.
Want hier lopen we met het zwembadproject tegen aan van: als ik een oudere ben uit de dorpskernen, hoe kom ik dan alleen in het zwembad. En ik kan geen auto meer rijden. Ja dat soort simpele vraagstukken. En ik kan mijzelf niet meer omkleden, maar ik wil wel graag, want ik heb altijd gezwommen tot mijn 70e en nou kan ik niet meer. Ik moet hulp hebben of iemand die met mij meegaat.
En dat zijn eigenlijk van die faciliterende dingen die in de samenleving beter georganiseerd kunnen gaan worden.
Onder de oudere groepen zie ik vooral veel eenzaamheid ontstaan. Ik woon in Wilp, een klein dorp waar de meeste voorzieningen de laatste jaren zijn verdwenen. Door een bezoek aan de bakker of de supermarkt hadden mensen meer sociale contacten. Zonder deze voorzieningen blijven mensen meer thuis en ontstaat eenzaamheid. Voor jongen mensen geldt dit minder want jonge mensen blijven meer op zichzelf. Zij hebben op een andere manier sociale contacten via sport of anderszins. Ik ben 72 en mijn vrouw en ik kunnen allebei nog goed en zijn mobiel. We hebben nog regelmatig contact met buren, maar vroeger was dat nog veel intensiever. Vroeger was er meer contact en een grotere sociale controle. Tegenwoordig ontbreekt het aan
gemeenschapszin en hoewel Wilp een klein dorp is wordt niet door iedereen aan alles deelgenomen. Niet iedereen ziet dat zitten.
Mensen die hulpbehoevend zijn trekken weg omdat voorzieningen weg trekken, gaan naar Twello of Deventer. Voor Wilp betekent dat verschraling. Een tijdje terug is er een enquête gehouden en daar kwam uit dat toch wel mensen in Wilp zouden willen wonen. Door mijn functie bij Leisurelands kwam ik veel in de Achterhoek en daar zie je veel ontvolking. Hierdoor verschraalt de samenleving. Dit zie je in Wilp ook, bijvoorbeeld door het samenvoegen van de twee sportverenigingen.
Ook zie ik een ontwikkeling bij ouderen ten aanzien van voorzieningen. Ouderen die minder mobiel zijn, eenzaamheid. Omzien naar mensen die goed kunnen naar mensen die minder kunnen. Het wonen van ouderen, zorgen dat je woningen voor ouderen hebt in het centrum. Dicht bij de winkels. Dat ze uit de deur lopen, centrum in kunnen lopen. Zo zou ik het graag willen. Er zijn huizen, wel ver van het centrum weg dan moet je vervoer hebben. Eenzaamheid
bepaalde dingen niet meer kunnen niet meer actief daardoor vereenzaaming. De één is naar buiten gericht, wat meer spontaner dan de andere en gaat sneller naar buiten dan de andere.
Ik zie ook een ontwikkeling dat eenzaamheid steeds meer een probleem wordt.
De eenzaamheid in de weekenden is nog groter dan door de week.
Eenzaamheid wordt het meest gevoeld op zondag. Zorgboerderijen en de Barnte zijn in het weekend niet open. Alleen bij hoge uitzondering. Door de week zijn er veel zorgmomenten en in het weekend is dat niet het geval.
Het probleem vereenzaming is gedeeltelijk opgelost. Ja, ik denk dat het
samenhangt hoe actief iemand wil zijn. Als iemand er niet zelf kan komen en er is geen mantelzorger, moet je iets bedenken om eruit te gaan. Er zijn zelfs mensen die niet meer fietsen of auto rijden. Zij komen bijvoorbeeld niet meer om te klaverjassen. Het zou mooi zijn, als je een pendelbus laat rondrijden. De meeste ouderen hebben een smartphone. Met een appje kunnen zij Uber laten komen.
Concreter vanuit mijn eigen functie als buurtsportcoach gezien en dan vooral kijkende naar de doelgroep ouderen: dan zie ik dat vooral bij de inactieve ouderen de drempel heel hoog is om actief mee te doen in de samenleving.
Er zijn natuurlijk ook mensen die aangeven ik ben niet eenzaam, maar ze zijn het eigenlijk wel. Daarom is het moeilijk de vinger er achter te krijgen, waar zit ‘t ‘m nou precies. Dat is iets wat wij proberen, kijken of we mensen uit hun isolement kunnen trekken. Het kan voor de mensen een gevoel van eenzaamheid geven. Mijn moeder is niet eenzaam, zegt ze. Maar ze geeft wel aan dat ze het naar vindt dat haar wereldje steeds kleiner wordt. Mensen vallen weg. En dan word je volgens onze begrippen, niet haar begrippen, dus eenzaam. Als je je terugtrekt in je eigen gebiedje, niet meer naar buiten treedt of durft te treden.
Ouderen hebben het gevoel dat ze niet meer mee kunnen. Ook andere groepen zijn minder handig, minder intelligent. Het kennisniveau moet hoger zijn vanwege de automatisering. We denken met z’n allen te slecht na over wat we aan het optuigen zijn.
En daarom gaat aan de onderkant niet alles goed. We organiseren dat slecht.
Daarnaast is het voor veel ouderen een groot probleem om met bepaald vervoer te reizen door fysiek/lichamelijke klachten en het ‘gedoe’
met bijvoorbeeld een OV-kaart. Men ziet op tegen de ‘toestanden’ die hier mee gepaard gaan door automatisering en digitalisering van veel aspecten. Een ander punt is dat om ergens te komen er vaak getelefoneerd moet worden.
Veel mensen hebben wel een telefoon maar vinden dit eng of moeilijk en komen dus nergens. Ouderen komen met heel veel ontwikkelingen van heden ten dage niet mee.
Via sociaal media kun je heel veel daar aan doen en mee doen. Voor een groot deel van de ouderen is dat veel lastiger.
De digitalisering is er voor hen ook maar ze gaan er niet in mee, het wordt niet door allen optimaal gebruikt.
Ouderen zijn nog niet altijd handig met een computer, terwijl we internet bankieren heel normaal vinden. De pinautomaat in Terwolde is gesloten. Wel legitiem, ik snap de
ontwikkelingen ook wel maar niet iedereen kan deze ontwikkelingen volgen. We verkijken ons op de oudere leeftijdsgroep. Er is gebrek aan kennis, opleiding om de ontwikkelingen te volgen. Met de nieuwste gadgets en digitale tools heb ik ook wel moeite, ik kan mijn kinderen nauwelijks bijhouden en de
digitalisering zet maar voort en wordt onderdeel van onze handelingen.
Mooi voorbeeld zijn de ‘praatpalen’ die nu weg worden gehaald omdat iedereen tegenwoordig een smartphone heeft.
Gisteren sprak ik nog een vrouw van 89 jaar die nog steeds autorijdt maar niet in het bezit is van een smartphone. Als zij pech krijgt heeft ze een groot probleem.
Het wordt als te vanzelfsprekend aangenomen dat mensen zich maar kunnen redden. Tegenwoordig wordt ook aangenomen dat iedereen een computer heeft en via die weg bereikbaar is. Een groot deel van ‘onze’ doelgroep heeft dit absoluut niet. De belastingaanslag moet via MijnOverheid worden gedaan, dit kunnen zij niet en moeten iemand vragen. Aanvragen blijven liggen,
ouderen krijgen een boete want het duurt te lang, ze raken in paniek en er
ontstaan problemen. Dit gebeurt vaker dan je denkt.
Een van de belangrijkste ontwikkelingen vind ik de verdergaande individualisering in de
samenleving.Er is minder bereidheid om het collectief belangrijk te maken. Het is het ego versus socio. We voelen ons niet meer verantwoordelijk voor het collectieve. Dit veroorzaakt diverse problemen, vooral op het sociale vlak. Zoals het weglopen van vrijwilligers, het niet meer voor elkaar zorgen en verkilling van de maatschappij. Overigens zijn de sociale problemen relatief gezien geen problemen als je ze afzet tegen bijvoorbeeld de problemen in de banlieus in Parijs.
Een oorzaak van het probleem is dat we met elkaar steeds ouder worden. Ook speelt de individualisering hierin een rol.
Het idee is de gedachte dat je het zelf allemaal moet kunnen redden. Wees en ga zuinig om met je sociale omgeving. Je hebt mogelijk je omgeving nog nodig. Je zou moeten willen bereiken dat we naar elkaar omkijken. Je moet toch zien dat je met een manier van samen leven bij elkaar kan komen zoals dat eerder was. Je hebt elkaar nodig.
We leven steeds langer, worden beter genezen. Als je kijkt naar kanker, dit wordt meer een chronische ziekte, moet je eens kijken hoe weinig mensen dan nog kunnen.
Het is leuk dat je langer leeft, maar stel je voor dat je dan de hele dag thuis in je eentje in de stoel zit. Dan moet je leven wel door je omgeving een beetje opgefleurd worden, een beetje aandacht, een uitstapje, leven moet ook leefbaar zijn. Denk niet dat het onwil van de mensen is, als je ze aanspreekt dat ze best wat willen doen, maar dat het kwartje bij de mensen nog niet is gevallen.
Gevolg van dat mensen ouder worden, mensen overlijden, mensen blijven alleen achter. Stukje vereenzaming.
Eén van de oorzaken [red: voor vereenzaming] is natuurlijk dat de verzorg- en bejaardenhuizen zijn
wegbezuinigd. We vinden het met elkaar van belang om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Maar daar zijn nog geen nieuwe voorzieningen en activiteiten voor ingericht om dan de gaten mee te vullen.
Bijvoorbeeld: laatst sprak ik iemand die gestopt was met zwemmen omdat hij er niet meer kon komen. Hoe mooi kan het zijn: als er een clubje mensen is die deze mensen op willen halen. Of als mensen gestopt zijn met kaarten omdat het tempo te hoog ligt. Laat ze komen om gewoon mee te kijken. Zet koffie en een wijntje voor ze klaar. Het hoeft allemaal niet zo ingewikkeld te zijn. Echter veel zaken worden al ingevuld.
De problemen die ik om mij heen zie, is de oudere mensen die eigenlijk in een soort gat dreigen te vallen wat vroeger opgevuld werd door het bejaardenhuis. Wat opgehouden is om te bestaan. Waar best mooie vervangingen voor gevonden zijn.
Sowieso door langer thuis te blijven, doordat je langer thuis verzorgd wordt.
Vereenzaming. Ja, wij hebben natuurlijk een best groot buitengebied in het dorp, ehm, mensen moeten nu langer thuis blijven wonen. Twee jaar geleden is die regel veranderd, dat weet u ook. Maar ze zijn ook hulpbehoevender, minder makkelijk de deur uit, werkzame leven houdt op een gegeven moment op, sociale kring wordt kleiner. Dus ik ben bang en zie het nu al een beetje
gebeuren dat mensen eenzaam thuis, op een grote boerderij tussen de weilanden, zitten. Het meest knellend. Ik denk op dit moment toch wel de eenzaamheid, in vooral het buitengebied en het signaleren daarvan. Deze mensen vragen niet zo gauw om hulp of
gezelligheid of een potje of een spelletje doen.
Individualisering alhoewel dat aan het
terugkomen is. Ouderen worden steeds meer op zichzelf teruggeworpen. De verbanden van vroeger, 80tigers met veel kinderen, dat is aan het veranderen. De natuurlijke netwerken van ouderen, als gevolg van minder kinderen hebben, zijn nu kleiner. In onze dorpen zie je wel een hogere mate van sociale cohesie dan in een stad als Deventer.
Als er geen netwerk aanwezig is komen veel mensen in de problemen. Mijn inschatting is dat er veel verborgen verdriet achter de ‘deuren’ zit.
Eenzaamheid speelt een grote rol. Met name ouderen hebben plekken nodig om hun verhaal ook kwijt te kunnen. Zoals ik het kan beoordelen zijn deze plekken wel voldoende aanwezig binnen de gemeente Voorst.
Als je niet meer kunt deelnemen aan de maatschappij is dat echt een verarming voor jezelf. Als voorbeeld, ik ben zelf geopereerd en ik mocht twee dagen werkelijk niets doen. Wat word ik een vervelend iemand als ik niks meer mag doen, of als ik niks meer kan. Dan zit je jezelf in de weg. Laat me alsjeblieft. Dan is twee dagen heel lang. Dat bedoel ik met verarming, dat je eigenlijk nog van alles wil maar dat je dat niet meer kan. Zolang mogelijk deelnemen aan de
maatschappij, dat zou mijn advies zijn.
Wij hebben daar een workshop over gehad en dan merk je dat eenzaamheid een heel moeilijk begrip is. Wat is eenzaamheid?
Is dat voor jou eenzaamheid of voor mij? Maar we weten wel dat het probleem eenzaamheid steeds groter wordt. Daar is landelijk onderzoek naar gedaan.
Maar het is niet alleen die steunkousen of naar bed helpen.
Het is ook het stukje, toch het oogje in het zeil, het sociale gebeuren.
Hoe ouder je wordt. Je bent gewoon niet meer in staat om mobiel te zijn of om dingen voor doktersadvies te vragen etc. En daar was toch wel een Benring een plek om toch een soort sociale aanspraak te hebben.
En dat is toch anders geworden.
Mensen zijn heus nog wel in staat om thuis te blijven. Maar de aanspraak. Dat zie ik wel om mij heen. We komen nog wel eens op de Benring. Mensen die daar zijn hebben het nog wel voor elkaar, maar mensen die bijvoorbeeld weduwe zijn geworden of
bijvoorbeeld en die zitten thuis. Die moet je echt proberen. Dat gaat niet vanzelf. Of mensen moeten zelf initiatieven ontdekken. Of mensen die moeten een duwtje krijgen.
Bejaardenhuizen zijn wegbezuinigd
Mensen wonen langer thuis De geborgenheid
in de directe omgeving is weg
Vereenzaming vind ik een groot probleem. Hier om mij heen zie ik vooral dat het burennetwerk beperkt is, mensen zijn erg op zichzelf.
Samenwerking tussen ouderen en jongeren moet nog op gang komen. Jongeren zijn redelijk negatief, in de wooncorporatie vinden de jongeren die hier wonen dat ze teveel betalen, terwijl ze al korting op de huur krijgen om voor de ouderen wat te doen. Hoe krijg je eigen
verantwoordelijkheid bij jongeren, dat zij zich in willen zetten voor de gemeenschap.
De wereld van ouderen wordt steeds kleiner
Het persoonlijk contact verdwijnt
door
schaalvergroting steeds meer
Door de globalisering is het persoonlijke contact veel minder geworden. Vroeger werkte half Twello bij de vleesverwerkende industrie in Twello. Tegenwoordig werkt iedereen bij
verschillende bedrijven in verschillende plaatsen. En zo’n multinational verplaatst zonder meer zijn bedrijf naar een andere plek in het land of zelfs over de grens. Werken is een sociaal gebeuren, een dagelijkse ontmoeting met collega’s.
Meest problematisch is dat de afstanden groter worden. Dat het dorpse karakter verdwijnt.
Schaalvergroting is een ontwikkeling. Het enige wat ik als probleem zie is groter, groter, grootst en de afstand steeds groter. Men kent elkaar niet meer.
Door het ouder worden zie je ook vaak in het wonen de wegvallende omgeving en verlies van sociale omgeving. Daardoor komt er mogelijk ook een
zingevingsvraagstuk. Langer zelfstandig wonen een goede zaak maar de omgevingsfactoren moet je wat mee doen! Meest knellende dat is vereenzaming. Het terug worden geworpen op jezelf.
Een ander probleem is dat op heel veel openbare plekken geen rekening gehouden is met de beperkingen van ouderen. Dit geldt overigens ook voor mensen met een handicap, al dan niet aangeboren. Vaak mist een plek om even te kunnen gaan zitten of naar het toilet te kunnen. Aan dergelijke
voorzieningen is een groot gebrek. Het komt voor dat je voor toiletbezoek in een winkel geweigerd wordt onder het argument: “sorry meneer, maar hier kunnen we niet aan beginnen”. Dit soort dingen maakt ook dat ouderen minder geneigd zijn om de deur uit te gaan. Het feit dat heel veel plekken niet toegankelijk zijn voor ouderen maar ook mensen met een handicap zorgt voor heel veel blokkades. Mensen schamen zich ook voor de noodzaak aan bepaalde faciliteiten, waardoor er ook niet heel erg openlijk over gesproken wordt.
Nog een praktisch probleem is de begaanbaarheid van veel wegen en trottoirs met een scootmobiel of rollator. Trottoirs lopen vaak steil af in verband met de afwatering waardoor het moeilijk is voor ouderen hier op te lopen. Met een scootmobiel kun je niet even makkelijk van de stoep af. Ook staan hier vaak auto’s geparkeerd. Dit gedrag wordt niet aangepakt maar moet wel gehandhaafd worden.
Ik denk ook niet dat alleen het verenigingsleven er mee gepaard is maar ook de ouderen. De oudere mensen zoals je grootouders. Noem maar een voorbeeld. Als je verder weg woont dan is de stap moeilijker naar oma dan dat je dicht in de buurt woont.
In Twello weet je minder vaak wie je buren zijn dan in de kleine kernen en gehuchten. Als je aan iemand vraagt wie ze kunnen vragen om te ondersteunen dan hebben mensen niet altijd een netwerk. Dat zie je in de kleine kernen veel meer, de sociale controle en een sterker netwerk.
Om ze ook maar iets van samen binding, gemeenschap te maken, dat is heel erg moeilijk.
De ene zit in Apeldoorn op school, de andere in Deventer, het is dan moeilijk een gezamenlijke agenda te maken. Als het specifiek om Voorst gaat dan valt mij op dat Voorst nergens echt bij hoort. Als we problematiek rondom de jongeren even schetsen. Twello lijkt geen kern te hebben.
Jongeren lijken geen echte band met elkaar te hebben. Ze gaan naar school in Twello, hetzij in Apeldoorn, hetzij in Deventer, ze ontmoeten elkaar niet op die ene school.
Twello is ook vrij groot geworden als kern. Twello heeft de minste identiteit in vergelijking met de andere kernen in de gemeente. Dat heeft er mee te maken omdat mensen hier komen omdat ze er niets mee hebben. De groep die komt vanwege de rust en ruimte, maar ook de groep die dichtbij de A1 wilt wonen om naar het westen te kunnen gaan. Dat is geen positieve verbinding met Twello. Ik kan zo een aantal mensen in dat profiel zien.
Je merkt dat in Twello geen belangenvereniging is. Wel gemerkt dat er behoefte is aan een kapstok om vragen aan op te hangen.
Verenigingen willen ergens bij aanhaken. In andere kernen heb je belangenverengingen die activiteiten organiseren. Ik denk wel dat het voor veel activiteiten of groepen belangrijk is om bij aan te haken.
Van wie is Twello? Wie gaat er nu helemaal voor Twello, dit is echt het dorp waar ik me aan verbind. Twello lijkt te klein voor het tafellaken en te groot voor het servet. Mensen komen hier omdat het hen goed uitkomt, maar ze lijken zich niet te verbinden met het dorp. Wat me opvalt dat de kernen van gemeente Voorst zo weinig met elkaar lijken te hebben. Klein voorbeeldje toen hier twee jaar geleden de hausse aan
vluchtelingen kwam en toen in de Rabo een Voorst een opvang kwam. Toen zeiden wij in Twello kunnen wij ook wat aan doen, maar dat was het pakkie aan van Wilp en Voorst en die leken de inspanningen van de rest van de gemeente niet te waarderen, jullie pikken in wat van ons is. Dat is kerkelijk gezien, maar dat zie ik ook politiek gezien, het lijkt dat gemeente Voorst geen samenhang heeft. Terwijl die er wel zou mogen zijn zeker omdat je tussen drie steden ingeklemd zit. Wie zijn dan wij dan? Dat is de vraag naar de eigen identiteit van Voorst,
misschien mag daar nog wat meer aan gesleuteld worden. Met de grote vraag: Is het
gemeenschapsgevoel hier ooit geweest?
In Twello minder cohesie dan in de
kernen
Zie ook deelschema
‘Vrijwilligerswerk onder druk’
Waar we nu tegenaan lopen is dat de toegang, die eigenlijk 25 jaar geleden is gebouwd, voor ouderen met een rolstoel of rollator niet optimaal is.
Ik werk hier nu 25 jaar. Je ziet de mensen ouder worden, je klanten en bezoekers. En op een gegeven moment komen ze niet meer. En dat is best wel iets wat bij de overheid is weggelegd. Dan kwamen ze hier met een buurman of buurvrouw heen, dan reden ze samen. Nou, één van de beiden wordt chronisch ziek of is komen te overlijden en dan komen ze niet meer. Er zou een soort netwerk van mensen die willen rijden of mensen die het leuk vind om met z’n 4e in zo’n auto naar het zwembad te komen. Dat signaleer ik wel vaak, dat mensen op een bepaalde leeftijd niet meer zelf hier heen kunnen komen. Dan wordt hun wereldje ook wel echt veel kleiner heb ik het idee.
We zijn een heel geïndividualiseerde samenleving geworden. Eenieder heeft zijn eigen stukje. We kunnen niet verwachten dat je die knop morgen kan omzetten. Die vergt een hele tijd om het in beweging te krijgen. Ik zie wel rollen voor de gemeente met
gesprekspartners om dit in gesprek te gaan brengen. Met elkaar over te hebben.
Op korte termijn is vereenzaming het grootste probleem. Op lange termijn het gezin, waar de samenleving uit moet bestaan. De mensen worden individualistischer, anderzijds worden er ook activiteiten ontwikkeld en je hoopt dat er dan door deze wending meer aandacht voor die mensen is. Dat kan door vrijwilligers of door betaald werk gedaan worden. Het probleem wordt zo groot dat er niet genoeg vrijwilligers zijn. Dat moet dan gecoördineerd worden. Alleen door vrijwilligers vallen er mensen buiten de boot. Daarom moet er geld komen voor betaald werk.
Verdere individualisering daardoor minder kans dat men signalen oppikt. Dat is lastig want dan kom je weer terug op dat je eerst gesignaleerd moet hebben.
En er zijn wel wat seniorenwoningen, en ik denk dat er daar best een paar zijn die alleen zijn, denk ik. En dan denk ik van God, hoe krijg je die nou naar het Trefpunt toe voor de sociale contacten? Je vraagt een paar keer maar dan houdt het op. Ik weet niet, ze hebben er geen zin in of het is een drempel die ze over moeten. En er schijnt ook wel dat er een behoefte is om samen te eten. Bij het Trefpunt hebben wij geen kookgelegenheid dus daar kan het niet. Maar dat er ergens een plek is waar 6 tot 10 mensen gezellig bij elkaar brengt en dan misschien zelf helpt met koken. En zo mensen uit huis krijgen. En dat hoor je in het Trefpunt ook wel dat het eerst wel was. Dan organiseer je weer wat en dan valt de opkomst weer tegen. Dan denk je ja dan organiseer je wat en dan komen ze weer niet, die oudere mensen.
Drukte door de vele sociale verplichtingen die aangegaan worden; het signaleren van waar mensen in de knel komen is minder.
Straks is er een veel kleinere groep van werkzame mensen die voor een veel grotere groep ouderen moet zorgen. Daar moeten we ons wel tijdig op voorbereiden.
