COMMISSIESTUK Informatief
COMMISSIE ALGEMENE ZAKEN EN CONTROL Agendanummer 4 d.d. 1 september 2011
De leden van
COMMISSIE ALGEMENE ZAKEN EN CONTROL van de gemeente Asten
Onderwerp : Beleid zondagavondopenstelling winkels Portefeuillehouder : WII
Nadat in 1996 de winkeltijden voor reguliere winkels in belangrijke mate werden verruimd, ontstond er de mogelijkheid voor een avondwinkel. De gemeente Asten heeft deze mogelijk- heid destijds in de verordening opgenomen. Gebruikmakend van de onbenutte mogelijkheden voor avondwinkels ontstond in 2008 bij m.n. supermarktketens een run op ontheffingen om, aanvullend aan de reguliere openingstijden, op zondagavond als avondwinkel open te mogen zijn. De Winkeltijdenwet biedt de mogelijkheid aan gemeenten om per 15.000 inwoners één winkel toe te staan open te gaan. In de gemeente Asten mag er dus één winkel per zondag open.
Dit heeft ertoe geleid dat het college van B&W op 7 januari 2010 heeft besloten ontheffing te verlenen volgens artikel 6 van de Verordening Winkeltijden Asten 1996, om één winkel op zon- en feestdagen tussen 16.00 en 20.00 uur open te stellen voor de periode 31 januari 2010 tot 1 augustus 2010. Bij toerbeurt (even en oneven weken) zijn de ontheffingen verleend aan de enige twee aanvragers van dat moment: Supermarkt BV Asten (Albert Heijn) en Plus Rijsemus Asten BV. Na evaluatie van de ontheffingen bij omwonenden, wijkraden, ondernemersvereni- ging OVA en de betrokken detaillisten is besloten om de termijn te verlengen tot 1 januari 2012.
Nu ondernemers, gemeente en andere belanghebbenden ervaring hebben opgedaan met de zondagopenstelling en de huidige ontheffingen aflopen, was het moment daar om de zon- dagopenstelling vast te leggen in beleid. Dit biedt duidelijkheid en zekerheid naar de bedrijven en andere belanghebbenden.
Uit de evaluatie in 2010 is gebleken dat voor alle belanghebbenden het huidige systeem van twee winkels die om-en-om op basis van even en oneven weken open zijn, prima functioneert.
De beide ontheffingshouders hebben dat een jaar later in juni 2011 bij navraag nog eens be- vestigd. Inmiddels heeft een aantal andere winkeliers ook interesse getoond in een ontheffing.
Ook zij kunnen zich voorstellen dat de gemeente - kijkend naar de beperkingen in de wet en de schaarse ontheffingen - voor een roulatiesysteem met twee winkels kiest.
Samenvatting
-2-
Het college van B&W heeft besloten om het huidige roulatiesysteem van 2 winkels open met wekelijkse roulatie vast te leggen in beleid.
Zoals nu bekend willen al minstens vier winkeliers een ontheffing voor de zondagavondopen- stelling aanvragen. Om iedere winkelier perspectief op openstelling te geven en om zekerheid en duidelijkheid naar winkeliers en andere belanghebbenden te bieden, wordt voorgesteld om voor een periode van 4 jaar ontheffingen te verlenen. Elk kalenderjaar – startende 1 januari 2012 - komen 2 winkeliers aan bod. Daarnaast wordt voorgesteld om de huidige openingstij- den van 16.00- 20.00 uur aan te houden. De toewijzing van de ontheffingen vindt nog in 2011 middels loting plaats.
Voor het college van B&W zijn ook alternatieven in kaart gebracht en beoordeeld:
1. Status toeristische gemeente
Door enkele ondernemers werd dit als een te preferent variant aangeduid.
Ingevolge artikel 3, derde lid, onder a Winkeltijdenwet (toerismebepaling), kan de gemeenteraad bij verordening vrijstelling verlenen of aan het college de bevoegdheid delegeren van het verbod op zondagopenstelling.
De toerismebepaling in de Winkeltijdenwet is m.i.v. 01-01-2011 gewijzigd. De wetswijziging heeft tot doel de bevoegdheid tot het gebruik van de toerismebepaling nader in te kaderen om oneigenlijk gebruik van de toerismebepaling tegen te gaan.
Uit de memorie van toelichting (Kamerstukken II, 2008/2009 31 728 nr. 3) blijkt dat de toerismebepaling in de eerste plaats alleen nog mag worden toegepast als sprake is van toerisme met een substantiële omvang in de gemeente of een deel van de gemeente. De aanwezigheid van enig toerisme is niet langer voldoende. Er wordt niet met kwantitatieve criteria een drempel bepaald wanneer sprake is van substantieel toerisme. Toerisme kent vele verschijningsvormen en richt zich op velerlei typen bestemmingen en attracties. Het in één definitie vangen van de toeristische variëteit en op basis daarvan formuleren van een aantal kwantitatieve criteria zou niet leiden tot het gewenste onderscheid tussen eigenlijk en oneigenlijk gebruik van de toerismebepaling. De variëteit in de huidige toepassing van de toerismebepaling toont aan dat het winkeltijdenbeleid om lokaal maatwerk vraagt. Het is daarom de gemeenteraad die beoordeelt of sprake is van substantieel toerisme.
Gemeenten die thans gebruik maken van de toerismebepaling hebben 1 jaar de tijd om de verordening op dit punt aan te passen of in te trekken en te motiveren met de belangen zoals opgenomen in de gewijzigde Winkeltijdenwet. Het betreft de volgende belangen:
a) de werkgelegenheid en economische bedrijvigheid; het belang van de winkelier met weinig of geen personeel en van winkelpersoneel
b) de zondagsrust binnen de Gemeente Asten c) de leefbaarheid, veiligheid en openbare orde
Om deze belangen goed te kunnen afwegen is nader onderzoek onder o.a. consumenten, omwonenden, ondernemers en organisaties als MKB en Koninklijke horeca noodzakelijk. Op dit moment heeft een onderzoek binnen de gemeente Asten (nog) niet plaatsgevonden. De concrete toepassing van de toerismebepaling vereist een afweging van de daarbij betrok- ken belangen. Dit vereist een gedegen en intensief onderzoek. Bij onvoldoende motivering is het risico in een juridische procedure groot. Het aanwijzen van het centrum van de ge- meente Asten, uitgaande van de memorie van toelichting en recente jurisprudentie (LJN BP6327, vernietiging verordening Westland), lijkt momenteel voor de gemeente Asten juri- disch niet haalbaar. Zo moet de aantrekkingskracht van de gemeente substantieel en auto- noom zijn. Dat laatste wil zeggen dat zij losstaat van de winkelopenstelling op zondag in de gemeente. Het college van B&W heeft sterk de indruk dat er onvoldoende sprake is van substantiële en autonome aantrekkingskracht. Zo blijkt bijvoorbeeld uit de memorie van toelichting op kamerstukken dat de aanwezigheid van een natuurgebied an sich een ruime
-3-
winkelopenstelling op zondag niet kan rechtvaardigen. De huidige (relatief beperkte) be- zoekersaantallen van het Beiaard- en Natuurmuseum en diverse evenementen en het ont- breken van een historisch centrum zijn andere voorbeelden van aanvullende argumenten die de juridische haalbaarheid van de toerismebepaling bemoeilijken.
In de huidige verordening Winkeltijden gemeente Asten 1996 is een toerismebepaling opgenomen (art. 10) m.b.t. de vergunningplichtige kampeerterreinen.
Over de herziening van de verordening Winkeltijden wordt u voor 01-01-2012 door de afdeling MO nader geïnformeerd. Hierbij wordt tevens bovenstaande problematiek nader toegelicht.
2. Geen zondagavondopenstelling
Uit de evaluatie in 2010 is gebleken dat zowel de wijkraden, de detaillisten, omwonenden en de ondernemersvereniging OVA positief waren over de ‘pilot’ voor zondagopenstelling door Albert Heijn en Plus. De rondgang in juni 2011 langs winkeliers die aangegeven heb- ben voornemens te zijn een ontheffing aan te vragen, leerde dat er voor deze optie onder hen geen draagvlak is. Geen zondagavondopenstelling is dus niet wenselijk.
3. Variant op het voorgestelde roulatiesysteem
• Ondernemersvereniging OVA is in april 2011 geconsulteerd over de zondagopenstelling.
Het bestuur kwam met een voorstel dat gebaseerd is op 4 aanvragers. Men stelt voor om elke week van de maand een andere winkel open te laten en als een maand een 5e zondag heeft daar om beurten daar gebruik te maken.
Geadviseerd wordt het advies niet te volgen, omdat het uitgaat van 4 aanvragers van ontheffingen, terwijl het aantal nog niet vaststaat. Het is bovendien een zeer onduide- lijk systeem voor zowel consumenten en de winkeliers. Er is navraag gedaan bij de hui- dige houders van ontheffingen en bij beoogde aanvragers en zij wijzen dit systeem af:
onduidelijk voor consumenten en de personeels- en voorraadcapaciteit laat zich dan zeer lastig plannen. Overigens lijkt het er op dat niet alle (potentiële) aanvragers van een ontheffing die tevens OVA lid zijn, geconsulteerd zijn door OVA.
• Binnen het huidige voorgestelde roulatiesysteem zijn er nog andere alternatieven mo- gelijk. Daarbij zijn eindtijd, type winkel en locatie-eisen de belangrijkste variabelen.
Voor de eindtijd wordt voorgesteld het huidige tijdstip van 20.00 uur aan te houden maar de winkeltijden geeft aan dat dit tot 00.00 opgerekt kan worden. Ook kan ervoor worden gekozen om te kiezen voor bepaalde type winkels en locaties. Te denken valt aan het uitsluiten van speciaalzaken, zoals slagers, bakkers ed. en het niet toestaan van deelname aan de zondagavondopenstelling van winkels buiten het kernwinkelge- bied van Asten. Onder het kopje ‘risico’ wordt aangegeven waarom daar in dit voorstel niet voor is gekozen.
Door het huidige systeem (om-en-om twee winkels open) voort te zetten en op jaarbasis te rouleren lijkt het hoogst mogelijke maatschappelijke draagvlak gewaarborgd. De evaluatie van 2010 van de huidige ontheffingen en een recente rondgang langs de huidige en beoogde aan- vragers wijzen dat uit.
Het beleidsdocument is bovendien juridisch gezien ‘solide’ opgesteld. Zo is er voor gekozen om alle in hoofdzaak drank- en etenswaren verstrekkende winkels de mogelijkheid te geven om een ontheffing aan te vragen, worden er geen verdere voorwaarden gesteld aan vloeropper- vlakte en locatie of assortiment en is er een systeem ontworpen waarin naar verwachting alle aanvragers in ieder geval uitzicht hebben op een ontheffing. Door loting toe te passen wordt geen partij bevoordeeld of benadeeld.
Alleen als blijkt dat de woon- of leefsituatie of de openbare orde op ontoelaatbare wijze nadelig zal worden beïnvloed, kan een aanvraag worden geweigerd. Dit geheel conform de Verorde- ning Winkeltijden Asten 1996.
Risico’s
-4-
Er is in de bijlage is ook een lotingreglement ingesloten. In zowel de beleidsnotitie als het lo- tingreglement is rekening gehouden met ‘misbruik’ van de ontheffing. Zo zijn er regels opge- nomen om doorverkopen van ontheffingen tegen te gaan en kan de ontheffing worden inge- trokken als blijkt dat de ontheffinghouder drie zondagen niet open is geweest.
Beleidsnotitie Zondagavondopenstelling winkels inclusief lotingreglement.
N.v.t.
dict : J.vanderMark@asten.nl type : CV.RO.11.tk.008 coll :
Bijgaand treft u aan:
Voor u ligt ter inzage:
