IAK-formulier 1.Wat is de aanleiding?
In een brief aan de Kamer d.d. 14 mei 20181 is het voornemen opgenomen om nadere regels te stellen aan apparaten en benodigde accessoires die gebruikt kunnen worden voor het verhitten van tabak. Daarnaast heeft de regering in het Nationaal Preventieakkoord met het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties een samenhangend pakket aan maatregelen en acties afgesproken om ernaar te streven dat in 2040 een rookvrije generatie is gerealiseerd en dat kinderen niet in aanraking komen met nieuwsoortige tabaksproducten zoals verhitte tabak. Uitgaande van dit voornemen en de doelstelling uit het Nationaal Preventieakkoord wordt in het onderhavige
wetsvoorstel een elektronisch apparaat, dat gebruikt kan worden voor de consumptie van tabak of tabaksproducten via een proces van verhitting, onder de reikwijdte van de Tabaks- en
rookwarenwet gebracht. Met de tweede voorgestelde wetswijziging wordt uitvoering gegeven aan het Preventieakkoord door het mogelijk te maken om bij ministeriële regeling eisen te stellen aan het uiterlijk van sigaretten (zoals eisen die een standaard uiterlijk voorschrijven).
2. Wie zijn betrokken?
Producenten en importeurs van elektronische verhittingsapparaten en sigaretten, maar ook eigenaren van verkooppunten, verkoopmedewerkers, jongeren, ex-rokers en andere gebruikers van elektronische verhittingsapparaten en consumenten van sigaretten worden geraakt door het voorstel.
Bij de weging van de inhoudelijke argumenten die worden aangedragen, wordt rekening gehouden met artikel 5, derde lid, van het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging. Dit artikel bepaalt dat overheden bij de vaststelling en uitvoering van hun beleid zich niet laten
beïnvloeden door de commerciële en andere gevestigde belangen van de tabaksindustrie. Reacties, vragen en opmerkingen die betrekking hebben op beleidskeuzes zullen daarom niet worden
behandeld.
3. Wat is het probleem?
Het kabinet wil een rookvrije generatie realiseren in 2040, waarbij geen enkele jongere meer tabaks- of aanverwante producten gebruikt. Bekend is immers dat deze producten ernstige gevolgen voor de gezondheid met zich brengen en de kans op voortijdig overlijden vergroten.
Met elektronische verhittingsapparaten wordt tabak verhit in plaats van verbrand. Om die reden valt dit apparaat nu buiten de scope van de Tabaks- en rookwarenwet en kan hier tot op heden niet op worden gehandhaafd ten behoeve van de volksgezondheid. Aangezien verder vanaf 1 oktober 2020 standaardverpakkingen voor sigaretten verplicht worden, moet voorkomen worden dat de tabaksindustrie de aandacht verlegt van het aantrekkelijk maken van de verpakkingen naar het aantrekkelijk of opvallend maken van het uiterlijk van de sigaret zelf.
4. Wat is het doel?
Met deze wetswijzigingen worden onder andere het reclameverbod, het rookverbod en een
leeftijdsgrens van toepassing op elektronische verhittingsapparaten. Voorts wordt het mogelijk om bij ministeriële regeling een gestandaardiseerde sigaret voor te schrijven. Door het stellen van deze eisen wordt het bewustzijn van de schadelijkheid van het consumeren van tabaksproducten en aanverwante producten vergroot, de mogelijkheid om die producten aan te prijzen beperkt en uiteindelijk het gebruik ervan ontmoedigd, hetgeen gezondheidswinst oplevert. Hierdoor worden in het bijzonder jongeren beschermd tegen een nicotineverslaving.
5. Wat rechtvaardigt overheidsinterventie?
Het kabinet is van mening dat de aantrekkelijkheid van elektronische verhittingsapparaten en sigaretten sterk verminderd moet worden. Door eisen te stellen aan apparaten die tabak verhitten in plaats van het te verbranden en door eisen te kunnen stellen aan het uiterlijk van de sigaret, wordt het voor producenten, importeurs en detaillisten verboden om dergelijke producten aan te prijzen. Dit draagt ertoe bij dat jongeren en ex-rokers minder verleid worden om deze
elektronische verhittingsapparaten of sigaretten te kopen. Er is geen minder vergaand alternatief denkbaar waarbij hetzelfde doel kan worden bereikt, hetgeen overheidsinterventie in deze vorm rechtvaardigt.
6. Wat is het beste instrument?
1 Kamerbrief ‘nieuwsoortige tabaksproducten die worden verhit’, 14 mei, 2018.
Het kabinet heeft gekozen om via wetgeving eisen te stellen. Er is aan de Preventietafel roken, waar maatschappelijke organisaties zich inspannen voor preventie van roken en in de coalitie breed draagvlak geuit om zowel eisen te stellen aan elektronische verhittingsapparaten als aan het uiterlijk van sigaretten.
7. Wat zijn de gevolgen voor burgers, bedrijven, overheid en milieu?
Dit wetsvoorstel heeft zowel voor wat betreft de gestandaardiseerde sigaret als voor het reguleren van elektronische verhittingsapparaten geen gevolgen voor burgers en het milieu. Ook voor de detaillist zal een gestandaardiseerde sigaret niet tot regeldrukgevolgen leiden, omdat een sigaret in een al bestaande verpakking zit. Wel leidt het voorstel tot kosten voor producenten en
importeurs van sigaretten en elektronische verhittingsapparaten, alsmede detaillisten die deze verhittingsapparaten aanbieden. Verder zullen producenten, importeurs en detaillisten er rekening mee moeten houden dat de nieuwe regels van invloed zullen zijn op hun afzetmarkt. Hier staat echter tegenover dat zij kosten zullen besparen als het gaat om marketinguitgaven. Meer specifiek komen de kosten die producenten, importeurs en detaillisten moeten maken om te kunnen
voldoen aan de regelgeving op het volgende neer.
Elektronische verhittingsapparaten
Voor producenten en importeurs van elektronische verhittingsapparaten en detaillisten die
dergelijke apparaten aanbieden gaat het vooralsnog enkel om kennisnemingskosten van de nieuwe regelgeving. Met dit wetsvoorstel wordt het reclameverbod, het rookverbod, het
merkextensieverbod, het verbod om tabaksverhittingsapparaten te verkopen op bepaalde plekken (zoals sportkantines, musea en scholen) en aan minderjarigen ook van toepassing op
elektronische verhittingsapparaten. Dit heeft voor de producenten en importeurs van elektronische verhittingsapparaten en de detaillisten naar verwachting geen of verwaarloosbare regeldrukkosten tot gevolg. Dit geldt niet voor de kennisnemingskosten; deze worden geschat op €7.200,- voor producenten en importeurs en op €22.500,- voor verkooppunten van de IQOS. Het aantal
verkooppunten dat andere elektronische verhittingsapparaten verkoopt is onbekend. De gevolgen voor de NVWA (de toezichthouder) worden op dit moment onderzocht.
De gestandaardiseerde sigaret
Producenten en importeurs van sigaretten krijgen te maken met kennisnemingskosten en kosten voor het omzetten van drukapparatuur en het aanpassen en het testen van de software. De kennisnemingskosten worden geraamd op €45,- per uur. Het uurloon voor producenten voor de aanpassing van de software wordt ook geschat op €45,-. Het testen van de software voor sigaretten wordt geschat op €37,- per uur. Producenten zullen de drukapparatuur moeten omzetten. De kosten hiervan zijn moeilijk in te schatten. Verwacht wordt dat dit niet veel zal kosten, omdat het gaat om een handeling die weinig tijd in beslag neemt. Hoeveel uur
producenten en importeurs precies kwijt zullen zijn om te kunnen voldoen aan de eisen die zullen worden gesteld aan het uiterlijk van sigaretten en welke kosten hieraan verbonden zijn is nog niet berekend. Dit en de verdere administratieve lasten, zoals de gevolgen voor de rechterlijke macht vanwege juridische procedures die kunnen worden aangespannen tegen bijvoorbeeld de
gestandaardiseerde sigaret en de gevolgen voor de NVWA als toezichthouder, komen aan de orde bij het opstellen van de ministeriele regeling, waarin de daadwerkelijke eisen aan het uiterlijk van de sigaret worden uitgewerkt.
