Beslisdocument
college van Peel en Maas
Zaaknummer: 1894/2020/2271411 Documentnummer: 1894/2020/2284294 Besluitnummer:
Onderwerp:
Strategische koers NLW 2021-2030 Openbaarheid
Het collegevoorstel kan 5 november openbaar gemaakt worden (in verband met de collegebehandelingen in Horst aan de Maas en Venray).
Advies:
Te besluiten om:
De raad voor te stellen:
1. De strategische koers NLW 2021-2030 vast te stellen, waarbij;
a. het uitvoeren van spoor 1 Wsw te beleggen bij de NLW;
b. ten aanzien van spoor 2 te kiezen voor een cafetaria model bij de NLW;
c. de NLW toestemming te verlenen om spoor 3 in te richten conform voorwaarden van de Wet Markt en Overheid.
2. De financiële consequenties vanaf 2022 te verwerken in de meerjarenbegroting van de gemeente.
Besluit van het college Peel en Maas:
volgens advies
aangehouden
anders, namelijk:
Ondertekening gemeentesecretaris/directeur, datum:
L.P.H. Breukers
Zaaknummer: 1894/2020/2271411 Documentnummer: 1894/2020/2284294 Besluitnummer:
Adviesnota Onderwerp
Strategische koers NLW 2021-2030 Advies
De raad voor te stellen:
1. De strategische koers NLW 2021-2030 vast te stellen, waarbij;
a. het uitvoeren van spoor 1 Wsw te beleggen bij de NLW;
b. ten aanzien van spoor 2 te kiezen voor een cafetaria model bij de NLW;
c. de NLW toestemming te verlenen om spoor 3 in te richten conform voorwaarden van de Wet Markt en Overheid.
2. De financiële consequenties vanaf 2022 te verwerken in de meerjarenbegroting van de gemeente.
Inleiding
De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) en de Participatiewet. Specifiek voor de uitvoering van de Wsw wordt de
uitvoeringsorganisatie NLW N.V. (hierna te noemen NLW) ingezet. De toegang tot de Wsw is met de komst van de Participatiewet per 1-1-2015 gesloten. Sindsdien hebben de gemeenten voor wat betreft het onderdeel re-integratie ook deels gebruik gemaakt van de diensten van de NLW.
Er dient zich nu een nieuwe fase aan. Een fase waarin ingespeeld wordt op de ontwikkelingen met betrekking tot de arbeidsmarkt op zowel lokaal als landelijk niveau. Op basis van onze gemeentelijke opdracht in kader van de Wsw en Participatiewet hebben we beoordeeld welke aanpakken kansrijk zijn en welke minder, om zo te komen tot een nieuwe koers voor de NLW.
Met de ‘Strategische Koers NLW 2021-2030’ wordt deze nieuwe koers voor de NLW voorgesteld.
Gedurende het proces zijn afgevaardigden van de diverse gemeenteraden - Horst aan de Maas, Peel en Maas en Venray - verenigd in een klankbordgroep - betrokken bij de inhoud. Daarnaast zijn de raden via nieuwsbrieven en twee plenaire bijeenkomsten op proces en inhoud verder geïnformeerd. Tevens is de adviesraad Sociaal Domein gevraagd om een advies uit te brengen.
Via de directie van de NLW is het personeel van NLW Groep meegenomen en in het bijzonder een afvaardiging van de Ondernemingsraad.
In deze ‘Strategische Koers NLW 2021-2030’ zijn een drietal varianten voor de toekomst uitgewerkt. Dit doen we in de vorm van een sporen model.
Beoogd effect
Het vaststellen van een meerjaren koers voor de NLW Argumenten
1.1 De NLW draagt bij aan de doelstellingen van het gemeentelijk arbeidsmarktbeleid.
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Participatiewet en Wsw. Gemeenten zoeken hiervoor de samenwerking met verschillende partijen (publiek-privaat). De NLW is één van die samenwerkingspartners en vormt vaak het vangnet voor de onderkant van de
arbeidsmarkt.
1.2 Uitvoering Wsw blijft voorbehouden aan de NLW.
Gelet op de opgebouwde expertise is de NLW de meest voor de hand liggende partij om deze taak uit te voeren. Hiermee is een liquidatie van de NLW niet aan de orde.
1.3 Dienstverlening Participatiewet behoort tot de mogelijkheden van de NLW.
Uitgangspunt voor de gemeente blijft het perspectief van de inwoner. Alleen indien er een ondersteuningsaanbod voorhanden is, die kwalitatief bijdraagt aan de ontwikkeling van de inwoner, wordt een dienst afgenomen. Wanneer sprake is van een gelijkwaardig aanbod geniet de dienstverlening vanuit de NLW de voorkeur.
1.4 De opgebouwde deskundigheid kan ook voor derden worden ingezet.
De voor de schapsgemeenten opgebouwde dienstverlening kan ook worden ingezet voor derden zoals UWV, andere gemeenten en private partijen.
2.1 De huidige financiële situatie vraagt om een lange termijnvisie.
Gemeentelijke budgetten staan steeds meer onder druk. Ook het resultaat van de NLW laat de laatste jaren een dalende trend zien. Tegelijkertijd is er de komende jaren sprake van een forse afname van de Wsw populatie. Een herijking van de koers is daarom noodzakelijk.
Kanttekeningen
1.1 De NLW moet een andere koers kiezen.
Gemeenten hebben met de verantwoordelijkheid voor de decentralisaties van het Sociaal Domein keuzes moeten maken met betrekking tot beleid en uitvoering. Deze keuze zal nu ook gemaakt moeten worden door de NLW, wil deze de aansluiting krijgen met de vraag vanuit gemeenten en derden.
1.2 Dienstverlening aan gemeenten en derden vraagt om een andere werkwijze en cultuur.
Alleen de uitwerking in drie sporen is onvoldoende. Met name aandacht voor cultuur, uitvoering en kwaliteit bij deze drie sporen zal bepalen of de strategische keuze een succes wordt.
1.3 Governance maakt geen onderdeel uit van de strategische koers.
De governance maakt zoals aangekondigd nog geen onderdeel uit van de voorliggende koers.
Na vaststelling van de koers zal het traject rondom de governance worden opgestart.
2.1 Financiële situatie blijft fragiel.
De gemeentelijke budgetten staan onder druk en er zijn veel onzekerheden richting toekomst. Dit maakt dat gemeenten keuzes moeten blijven maken. Keuzes die ook van invloed kunnen zijn op deze koers. De koers gaat uit van aanvullende dienstverlening (Participatiewet en derden) die moet bijdragen aan het terugdringen van het tekort van de Wsw. Indien de aanvullende
dienstverlening niet wordt gerealiseerd of optimaal wordt uitgevoerd, kan dit negatieve gevolgen hebben voor de toekomstbestendigheid van de NLW en daarmee ook de uitvoering van de Wsw.
Financiën
Ongeacht de keuze voor de sporen ontstaan er in de komende jaren (vanaf 2022) voor NLW lagere exploitatietekorten dan tot nu toe geraamd. Dat wordt vooral veroorzaakt door hogere rijksvergoedingen WSW die de deelnemende gemeenten in principe doorleiden naar NLW.
Naast de voordelen in de jaren vanaf 2022 is het noodzakelijk dat NLW investeert in de eigen bedrijfsvoering in de jaren 2020 en 2021. Die kosten kunnen in principe worden opgevangen binnen de eigen reserves van NLW zodat daar geen aanvullende gemeentelijke bijdrage voor nodig is.
In de gemeentelijke begrotingen is voor NLW een budget opgenomen dat naast de reguliere bijdrage en de doorbetaling van de rijksmiddelen Wsw ook een bijdrage aan het verwachte exploitatietekort van de NLW bevat. Bij de begroting 2021 zijn de gemeenten meerjarig nog
uitgegaan van het maximale exploitatietekort van € 1,9 miljoen (aandeel van Venray 50,6%, Peel en Maas 29,1% en Horst aan de Maas 20,3%).
Afhankelijk van de keuze voor spoor 1,2 of 3 ontstaan er andere verwachte exploitatiesaldi bij NLW. In de onderstaande tabel zijn die verwachte saldi opgenomen waarbij geldt dat de
noodzakelijke investeringen (spoor 2 en 3: € 650.000 + € 50.000 structureel ) samenhangen met de keuze voor een spoor en al zijn verrekend in de saldi.
In 2021 ontstaat een hoger exploitatietekort dan waar nu in de gemeentelijke begrotingen rekening mee is gehouden, maar dat tekort kan NLW opvangen door inzet van eigen reserve.
* de saldi bij spoor 2 en 3 zijn een cumulatie van de voorgaande sporen.
Vanaf 2022 ontstaan structureel lagere kosten dan waar gemeenten dus nu in de begroting rekening mee hebben gehouden. Dat betekent dat we voor de begroting 2022 en verder uit kunnen gaan van een lagere bijdrage in het exploitatietekort hetgeen dus een voordeel voor de begrotingen oplevert. Die voordelen zijn afhankelijk van de keuze voor spoor 1, 2 of 3 en bedragen voor de individuele gemeenten:
SPOOR 2
2022 2023 2024 2025 Venray (50,6%) 29.854 343.574 536.866 696.256 Peel en Maas (29,1%) 17.169 197.589 308.751 400.416 Horst a.d. Maas (20,3%) 11.977 137.837 215.383 279.328 59.000 679.000 1.061.000 1.376.000
SPOOR 3
2022 2023 2024 2025 Venray (50,6%) 45.034 363.814 567.226 731.676 Peel en Maas (29,1%) 25.899 209.229 326.211 420.786 Horst a.d. Maas (20,3%) 18.067 145.957 227.563 293.538 89.000 719.000 1.121.000 1.446.000
EXPLOITATIETEKORTEN NLW 2021 2022 2023 2024 2025
Maximaal tekort cf. gemeentelijke
begrotingen 1.900.000 1.900.000 1.900.000 1.900.000 1.900.000 Actuele saldi (tekorten) volgens NLW
=> gelijk aan spoor 1 2.092.000 1.727.000 1.255.000 1.132.000 876.000 Verwachte saldi (tekorten) spoor 2* 2.257.000 1.841.000 1.221.000 839.000 524.000 Verwachte saldi / tekorten spoor 3* 2.237.000 1.811.000 1.181.000 779.000 454.000
SPOOR 1
2022 2023 2024 2025 Venray (50,6%) 87.538 326.370 388.608 518.144 Peel en Maas (29,1%) 50.343 187.695 223.488 297.984 Horst a.d. Maas (20,3%) 35.119 130.935 155.904 207.872 173.000 645.000 768.000 1.024.000
De verwachte saldi voor spoor 2 en 3 zijn minder zeker dan bij spoor 1. Dat pleit er voor om een financiële buffer op te bouwen. Gemeenten kunnen daarbij kiezen om dat te doen door in het risicovermogen rekening te houden met een eventueel aanvullende bijdrage aan NLW of een stelpost in de begroting op te nemen. Hoe hoog die buffer moet zal worden bepaald bij de vaststelling van begroting 2020/2021 van de NLW.
Juridische afwegingen Staatssteun
Omdat er (specifiek in spoor 3) sprake is van het aanbieden van diensten op de markt door de NLW is een en ander getoetst aan de Wet Markt en Overheid (WMenO).
In spoor 1 is er sprake van het verrichten van economische activiteiten (lees: dienstverlening) door de NLW als een onderneming die is belast met de uitvoering van de Wet sociale
werkvoorziening. De WMenO is niet van toepassing op die activiteiten (op basis van Artikel 25i lid 2c Mededingingswet).
In spoor 2 is er sprake dienstverlening door de NLW aan andere overheden (de gemeenten) die bestemd zijn voor de uitvoering van hun publiekrechtelijke taak in casu hun taak in het kader van de Participatiewet. De WMenO is niet van toepassing op die dienstverlening (op basis van Artikel 25h lid 2 Mededingingswet).
Vanuit de Aanbestedingswet zou er hier ook sprake zijn van een uitzondering nl. die voor (quasi) inbesteden (als bedoeld in Artikel 2.24a en 2.24b Aanbestedingswet 2012.
Met betrekking tot spoor 3 waar er sprake is van dienstverlening door de NLW aan derden in concurrentie met andere commerciële aanbieders geldt voor de gemeenten richting de NLW de gedragsregel Bevoordelingsverbod. NB: als bevoordeling in de zin van de WMenO wordt in ieder geval aangemerkt ‘het verstrekken van gelden zonder een vergoeding te vragen die in het normale handelsverkeer gebruikelijk is’. En voor de NLW als overheidsbedrijf gelden in spoor 3:
de gedragsregel Integrale kostendoorberekening, de gedragsregel Gegevensgebruik en de gedragsregel Functiescheiding.
Resumerend voor spoor 1 en 2 zijn er vanuit de WMenO geen obstakels. Bij spoor 3 moet er echter rekening gehouden met de nodige randvoorwaarden.
Communicatie
Een gelijkluidend collegevoorstel wordt behandeld in de colleges Venray en Horst aan de Maas.
Het besluit wordt middels een raadsvoorstel en besluit definitief ter vaststelling aan de raad doorgeleid.
De adviezen van de diverse adviesraden worden integraal verwerkt en afgestemd met de diverse adviesraden. Na behandeling in de diverse colleges volgt de formele reactie.
Uitvoering
Uitvoering is belegd bij de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling en in schapsverband bij de ambtelijke werkgroep Wsw.
Formulering besluit t.b.v. openbare besluitenlijst
Het college stelt de gemeenteraad voor om de strategische koers NLW 2021-2030 vast te stellen waarmee uitvoering kan worden gegeven aan de drie voorgestelde sporen. De raad zal hierover op 15 december 2020 een besluit nemen.
Zaaknummer: 1894/2020/2271411 Documentnummer: 1894/2020/2284294 Besluitnummer:
Collegevoorstel ROUTINGBLAD
Van team:
Portefeuillehouder: Wim Hermans Opgesteld door: Ivo Dohmen
Datum:20 oktober 2020 Wijziging:
10 november 2020 8:46
Paraaf
Teammanager:
Als Bijlage bijgevoegd:
Documentnummer:
2288169 Strategische koers NLW 2021-2030 2288170 Strategische koers NLW 2021-2030 bijlagenboek
2287844 Reactie van adviesraad Sociaal Domein
2284410 Raadsvoorstel Strategische Koers NLW 2021-2030
2285148 Raadsbesluit Strategische Koers NLW 2021-2030
Meezenden Ter inzage leggen
Advies ingewonnen bij Advies en Control: Ja, Overleg gepleegd met:
Ambtelijke werkgroep Wsw Kerngroep Wsw
DB/AB NLW
Adviesraad Sociaal Domein
Resultaat:
Uniform akkoord.
Akkoord.
In advisering betrokken.
Advies wordt meegenomen.
Overleg gehad met communicatieadviseur? Ja, met Marloes Simons
