Duurzaamheid
Verkiezingsprogramma Partij voor de
Dieren
Concept 13 april 2010 2
Concept 13 april 2010 3
Recepten voor Mededogen en Duurzaamheid
Verkiezingsprogramma Partij voor de Dieren
Tweede Kamerverkiezingen 2010
Concept 13 april 2010
Inhoud
1 Inleiding...5
2 Veehouderij, landbouw en voedsel ...6
2.1 Veehouderij...6
2.2 Dierziekt en en volksgezondheid ...10
2.3 Landbouw...12
2.4 Duurzaam voedsel, duurzame handel ...14
3 Nat uur, biodiversit eit en dieren in het wild...16
3.1 Bescherming van nat uur, behoud van biodiversit eit...16
3.2 In het wild levende dieren ...18
3.3 Biodiversit eit buit en Nederland ...21
4 Klimaat , energie en milieu...22
4.1 Klimaat - en milieubeleid ...22
4.2 Energie...24
4.3 Vervoer ...26
4.4 Import van grondst offen ...27
4.5 Onderst euning ont wikkelingslanden in klimaat beleid ...28
5 Vissen, mariene ecosyst emen en visserij ...30
5.1 Visbest anden en mariene ecosyst emen...31
5.2 Viskwekerijen...33
5.3 Vangst - en dodingmet hoden van vis ...34
5.4 Visserij buit en de Europese Unie...35
5.5 Walvisjacht ...35
6 Gezelschapsdieren, zwerfdieren en exot ische dieren...37
6.1 Houden van gezelschapsdieren ...37
6.2 Opvang van gezelschapsdieren ...41
6.3 Dierenmishandeling en verwaarlozing...42
7 Dierproeven en biot echnologie ...44
7.1 Vermindering aant al proefdieren. ...44
7.2 Welzijn van proefdieren ...47
7.3 Biot echnologie bij dieren ...48
8 Dieren voor vermaak en mode ...50
8.1 Dierent uinen en dolfinaria ...50
8.2 Kinderboerderijen ...51
8.3 Circussen ...52
8.4 Sport met dieren ...52
8.5 Bont product ie...54
Concept 13 april 2010 4
9 Een meerderheid voor mededogen...57
9.1 Overheid ...57 9.2 Werk en inkomen...58 9.3 Onderwijs ...59 9.4 Veiligheid ...59 9.5 Vlucht elingen...60 9.6 Ontwikkelingshulp...60
9.7 Best uur en democrat isering...61
9.8 Gezondheidszorg ...61
9.9 Recht ...62
9.10 Sociaal leven...62
9.11 Woningmarkt ...63
9.12 Ruimt elijk beleid...64
9.13 Cult uur en media ...65
9.14 Buit enlands beleid en defensie ...65
9.15 Godsdienstvrijheid ...66
9.16 Privacy...66
9.17 Emancipat ie ...67
9.18 Financiële markt en...68
9.19 Crisisbest rijding...68
Concept 13 april 2010 5
1
Inleiding
De Part ij voor de Dieren is de eerst e en enige partij t er wereld die de
belangen van dieren, nat uur en milieu cent aal st elt. De Part ij voor de Dieren opereert vanuit een ander perspect ief dan gebruikeljk is in de polit iek. Waar de andere polit ieke part ijen hun inspanningen goeddeels richt en op het behart igen van de kort e t ermijn belangen van de mens, probeert de Part ij voor de Dieren mensen ert oe t e bewegen verder t e kijken dan alleen het belang van de eigen soort . Dit heeft een nieuwe polit ieke st roming op gang gebracht die uit gaat van het overst ijgend belang dat zich niet laat vangen in t ermen van ‘links’ of ‘recht s’ of van t radit ionele levensbeschouwelijke
stromingen. De Part ij voor de Dieren is een seculiere emancipat iebeweging die plaat s biedt aan mensen van uit eenlopende acht ergronden die elkaar vinden in het st reven de aarde leefbaar t e houden voor mensen en voor dieren.
‘Alles van waarde is weerloos’. Dit gaat vooral op voor alles wat het meest e waard is voor het leven: schone lucht , schoon wat er, een schone bodem, een st abiel klimaat en een harmonieuze omgang t ussen alle levende wezens. De Part ij voor de Dieren wil het heersende recht van de st erkst e doorbreken en opkomen voor de belangen van de zwakst e. Dieren zijn dat in onze samenleving bij uit st ek. Net als nat uur- en milieuwaarden.
De vele crises die onze planeet t eist eren zijn veroorzaakt door menselijk t oedoen. Ze worden veroorzaakt door een gebrek aan t oekomstvisie van de gevest igde polit ieke part ijen. De invloed van mensen heeft een desast reuze invloed op de t oekomst mogelijkheden van onze leefomgeving. Als we niet snel t ot andere beleidskeuzes komen, brengt dit komende generat ies in onoverkomelijke problemen. Het is zagen aan de t ak waarop we zitt en. Om serieuze aandacht t e vragen voor dieren, nat uur en milieu in het belang van alle levende wezens op aarde, heeft de Part ij voor de Dieren ervoor gekozen de recht en en het welzijn van dieren t ot speerpunt en van haar inzet t e maken. Er is een beschavingsoffensief noodzakelijk dat vergelijkbaar is met de st rijd van weleer t egen de onderdrukking van vrouwen, kinderen en
Concept 13 april 2010 6
2
Veehouderij, landbouw en voedsel
De veehouderij t rekt een zware wissel op dier, natuur, milieu en op de mens. Voedsel wordt zo goedkoop mogelijk geproduceerd en de hele wereld over gesleept . De maat schappelijke kost en die de int ensieve product ie van voedsel met zich mee brengt voor nat uur en milieu worden afgewent eld op de maat schappij en in de vee-indust rie bet alen dieren de echt e prijs voor de kiloknallers in de winkel. Tegelijkert ijd kunnen boeren nauwelijks het hoofd boven wat er houden in de bulkproduct ie die t ot st andaard verheven is. Veel consument en st aan niet meer st il bij waar hun voedsel vandaan komt of hoe het geproduceerd wordt . We geven st eeds minder geld uit aan ons voedsel, en de boer ziet zich genoodzaakt t ot verdere schaalvergrot ing om zich t e handhaven.
De Part ij voor de Dieren wil een radicale omslag in het landbouwbeleid. Ons voedsel moet worden geproduceerd binnen de grenzen dierenwelzijn en de draagkracht van de aarde. Schone lucht , wat er en bodem, gezond voedsel en een vit aal en leefbaar platt eland staan t e allen t ijde voorop. Boeren ontvangen een goede prijs voor een eerlijk product en worden beloond voor het in st and houden van het landschap. Het huidige st elsel van direct e en onvoorwaardelijke subsidiëring van boeren moet worden afgeschaft . Deze gelden moet en t en goede komen aan de omschakeling naar een duurzame en diervriendelijke landbouw, de product ie van plant aardige eiwitt en,
ont moediging van de consumpt ie van dierlijke eiwitten en de bescherming van de nat uur. De veehouderij wordt op een nat uurlijke, ecologische en regionale wijze gereorganiseerd. Consument en bet alen voor een goed product , boeren ontvangen een eerlijke prijs en de kost en voor goed dierenwelzijn en voor natuur en milieu worden doorberekend aan de consument , niet meer bet aald door de belast ingbet aler.
2.1
Veehouderij
De int ensieve veehouderij wordt afgeschaft en maakt plaat s voor een dier-, nat uur-, milieu- en mensvriendelijke vorm van veehouderij.
Nederland is het meest veedicht e land t er wereld. In de afgelopen 50 jaar heeft de Nederlandse veehouderij heeft zich ontwikkeld t ot een vee-industrie waarin jaarlijks circa 500 miljoen dieren gedood worden. De dieren zijn in deze periode st eeds int ensiever geëxploit eerd. Ze hebben minder ruimt e gekregen, ze zien het daglicht niet meer en groeien als gevolg van
Concept 13 april 2010 7 De vee-indust rie heeft ook grot e nadelige gevolgen voor het milieu en de nat uur. De afvalstromen zijn enorm. Nederland heeft een groot
mest overschot , de ammoniakuit st oot is t e hoog en de uit st oot van met haan en lachgas zijn een belangrijke bron van de Nederlandse broeikasgasuit st oot . Om de dieren t e voeren wordt op grot e schaal t ropisch regenwoud gekapt voor de aanleg van sojaplant ages t en behoeve van goedkoop veevoer voor de Nederlandse vee-indust rie. De int ensieve en massale veehouderij brengt bovendien grot e risico’s met zich mee voor mens en dier in de vorm van ernst ige epidemieën en dierziekt ecrises. De recent e uit braak van Q-koort s heeft dat andermaal aanget oond. Door verdergaande schaalvergrot ing komen landschap en gezinsbedrijven onder druk t e staan.
De Part ij voor de Dieren wil t oe naar een dier-, nat uur-, milieu- en
mensvriendelijke vorm van veehouderij. De Nederlandse veest apel wordt vergaand verkleind, en de dieren worden op een ext ensieve manier gehouden. Dieren die gehouden worden, worden goed behandeld. Huisvest ing wordt rond het dier vormgegeven en st aat t en dienst e van zijn welzijn en gezondheid, waardoor ingrepen niet meer nodig zijn en het
ant ibiot icagebruik drast isch vermindert . Nederlandse veehouders richt en zich op de regionale markt , en maken gebruik van lokaal get eeld veevoer,
waardoor kringlopen geslot en worden en gesleep met dieren niet meer nodig is.
Verbetering dierenwelzijn veehouderij
In de int ensieve veehouderij worden dieren behandeld als bulkproduct en die voor de laagst mogelijke kost prijs zo snel mogelijk moet en groeien en zoveel mogelijk moet en produceren. Dit gaat t en kost e van het dierenwelzijn. Krappe huisvest ing voor dieren maakt ingrepen zoals snavelkappen noodzakelijk, dieren worden over enorme afst anden get ransport eerd om geslacht of vet gemest t e worden, en vert onen st ress en kannibalist isch gedrag door een verkeerde opfok en de manier waarop ze gehouden worden.
De Part ij voor de Dieren wil dat landbouwhuisdieren gehuisvest en verzorgd worden in overeenst emming met hun aard en gedrag. De opfok en
huisvest ing van dieren wordt zo afgest emd op hun leefwijze en nat uurlijk gedrag dat ingrepen niet meer t oegepast worden. Dan kunnen kippen st ofbaden, varkens kunnen wroet en en koeien hebben t oegang t ot de wei. De groepsgroott e van dieren wordt afgest emd op de sociale vermogens en behoeft en van het specifieke dier. De fokkerij wordt niet meer gericht op zo hoog mogelijke product ie maar op het fokken van gezonde en weerbare dieren.
Maat regelen
Concept 13 april 2010 8 gezondheid. Nat uurlijk gedrag zoals st ofbaden, wroet en, weidegang en het leven in sociale groepen wordt t e allen t ijde mogelijk gemaakt . Dieren hebben de keuze om binnen of buit en t e verblijven.
2.2.Dieren die buit en verblijven hebben beschutt ing t egen wind en regen, zon en kou. In st allen leven de dieren bij daglicht.
2.3.Er komt een einde aan het oormerken van vee. Chipherkenning vormt een diervriendelijk alt ernat ief.
2.4.Er komt een verbod op het cast reren van biggen, het couperen van st aart en bij schapen, het knippen van hoekt anden, het afbranden van st aart en bij varkens, het ont hoornen van runderen, het snavelkappen bij kippen en andere pijnlijke ingrepen.
2.5.Er komt een verbod op het houden dieren die ongeschikt zijn om gehouden t e worden zoals konijnen, st ruisvogels en hert en. Voor alle t oegest ane product iedieren komt wet geving op het gebied van huisvest ing en verzorging.
2.6.Dieren worden zodanig gefokt dat robuust e rassen ont st aan. In plaat s van het product ieniveau wordt het welzijn van dieren het
uit gangspunt . Rassen die op enige wijze mankement en vert onen in gedrag, gezondheid of reproduct ie worden verboden.
2.7.Het seksen en daarna verniet igen van pas uit gekomen mannelijke kuikens uit de legsect or wordt uitgebannen. Dubbeldoelrassen bieden een oplossing.
Handel in en transport van dieren
Gesleep met dieren is een van de groot st e problemen in de huidige veehouderij. Zowel het welzijn als de gezondheid van dieren komt vaak ernst ig in het gedrang. De t ransport sect or is zo gericht op kost prijs dat
dierenwelzijn bijzaak is. De huidige t ransport regels die dieren zouden moet en beschermen worden veelvuldig overt reden. Vracht wagens worden voller geladen dan is t oegest aan, veel dieren hebben geen wat er en voer t ot hun beschikking, vervoerde dieren krijgen onvoldoende rust en dieren worden ook bij ext reme weersomst andigheden vervoerd. Regelmat ig worden Nederlandse varkenst ransport en van de weg gehaald, maar ondanks herhaaldelijke overt redingen worden vergunningen niet ingetrokken. Bovendien is t ransport een van de belangrijkst e oorzaken van de snelle verspreiding van dierziekt en en zoönosen.
De Part ij voor de Dieren wil het t ransport van dieren drast isch beperken. Veehouders moet en hun eigen dieren fokken, zelf afmest en en aan een slacht erij in de regio afleveren. Gescheiden fokken en afmest en mag alleen als er sprake is van een één-op-één-relat ie met een bedrijf in de regio. De mest erij neemt zijn dieren van slecht s één fokkerij af en het t ransport van de dieren wordt beperkt t ot maximaal t wee keer; een keer naar de mest erij en een keer naar het slacht huis.
Concept 13 april 2010 9 2.8.De t ransporttijd van levende dieren wordt t ot maximaal t wee uur
beperkt .
2.9.Van t ransport eurs die welzijnsovert redingen begaan wordt de vergunning inget rokken.
2.10.De handel in en t ransport van dieren wordt geplaat st onder t oezicht van een inspect iedienst die onafhankelijk opereert van het Minist erie van Landbouw, Natuur en Voedselkwalit eit .
2.11.Veemarkt en worden verboden met het oog op dierenwelzijn en de verspreiding van dierziekt en.
Slachtmethoden
Het slacht en van dieren moet volgens de wet plaat s vinden ‘na
voorafgaande bedwelming omdat daardoor met de grootst e mat e van zekerheid wordt voorkomen dat het dier lijdt door pijn of st ress’. Helaas ziet de prakt ijk in de slacht huizen er anders uit . In menig slacht huis worden kippen om bedrijfseconomische redenen met t e zwakke st room bedwelmd, waardoor jaarlijks miljoenen dieren onverdoofd geslacht worden. Ook bij de slacht van koeien, varkens en andere dieren geschiedt vaak op onzorgvuldige wijze, waardoor de dieren onaanvaardbaar lijden.
Het onverdoofd slacht en om religieuze redenen vormt een ander groot probleem. Op basis van art ikel 6 van de grondwet , vrijheid van godsdienst , is bepaald dat dieren ook volgens joodse en islamit ische t radities geslacht mogen worden: zonder verdoving en dus met alle pijn en st ress van dien. In 20% van de Nederlandse slacht erijen wordt onverdoofd geslacht , ook voor de export . Onverdoofd geslacht vlees dat niet als halal vlees afgezet kan worden, komt als ‘gewoon’ vlees in de winkels t e liggen. De onwet ende vleeset er die denkt dat hij op basis van de Nederlandse wet geving vlees eet van verdoofd geslacht e dieren, wordt bewust misleid.
De Part ij voor de Dieren is t egen onverdoofd rit ueel slacht en. De vrijheid van godsdienst en het kunnen uit oefenen van rit uelen houdt op waar lijden van mensen of dieren begint . Er zijn bovendien alt ernatieven voorhanden die in verschillende religieuze gemeenschappen al worden toegepast , zoals
bedwelming. In andere landen is onbedwelmd rit ueel slacht en al verboden. In Nederland heeft de Part ij voor de Dieren in de Tweede Kamer een
init iatiefwet svoorst el ingediend dat de uit zonderingsbepaling voor het
onverdoofd rit ueel slacht en opheft , zodat alle dieren voor de slacht verdoofd worden.
Maat regelen
2.12.De overheid oefent in slacht huizen st renge en int ensieve cont role uit . Dit geldt in bijzondere mat e op het bedwelmen van dieren,
voorafgaand aan de slacht .
Concept 13 april 2010 10 Stimulering diervriendelijke veehouderij
Veehouders die hun dieren respectvol en naar de aard van het dier behandelen, die hen de ruimt e geven en die milieuvriendelijk veevoer
gebruiken, maken ext ra kost en in vergelijking met de int ensieve veehouderij, waarbij de ont st ane milieu- en volksgezondheidsschade op de
belast ingbet aler wordt afgewent eld. Biologische veehouders hebben
bovendien t e maken met dure cont roles en keurmerkverplicht ingen. Hierdoor zijn product en uit de gangbare veehouderij onet hisch laag geprijsd in
verhouding t ot product en uit de biologische (-dynamische) sect or.
De Part ij voor de Dieren wil het prijsverschil t ussen dier- en milieuvriendelijke product en en de kiloknallers omkeren. De kost en die nu worden afgewent eld op de belast ingbet aler worden geïnt egreerd in de kost prijs. Veehouders moet en worden gest imuleerd om over t e st appen op een dier- en
milieuvriendelijke manier van produceren.
2.14.Voor dierlijke product en uit de vee-industrie gaat het hoge BTW t arief gelden, voor product en uit de biologische landbouw gaat het nultarief gelden.
2.15.Ter onderst euning van nat ionale normen die verder gaan dan de Europese regelgeving, komt er een goed et ikett eringsyst eem. In dat syst eem moet duidelijk herkenbaar worden in welk land een dierlijk product geproduceerd is en volgens welke (dierenwelzijns)normen.
2.2
Dierziekten en volksgezondheid
Risico´s voor de gezondheid en het welzijn van dieren en mensen worden t eruggedrongen.
Dierziekt en zijn van alle t ijden en ook in de t oekomst kunnen we uit braken van dierziekt en verwacht en. Het huidige veehouderijsysteem, waar niet het dier maar maximale product ie voorop st aat en dieren in grot e aant allen bij elkaar gehouden worden, werkt dierziekt en echt er in de hand. In de int ensieve veehouderij worden grot e aant allen dieren op een zeer beperkt e
oppervlakt e in st allen gehouden. De dieren lijden een st ressvol best aan. Ze hebben daardoor een lagere weerst and t egen ziekt es. Bovendien zijn de dieren door het fokbeleid genet isch st eeds meer op elkaar gaan lijken en zijn zo kwet sbaarder geworden voor de uit braak van ziektes. Hierdoor vormt de int ensieve veehouderij een gevaar voor de volksgezondheid. Veel mensen op het platt eland maken zich hier t erecht zorgen over. Q-koort s heeft zich snel verspreid en heeft al duizenden mensen (chronisch) besmet , waarvan een aant al zelfs zijn overleden. Omdat er veel t e laat werd ingegrepen,
Concept 13 april 2010 11 Antibiot ica resist ent e bact eriën afkomst ig uit de int ensieve veehouderij, zoals de MRSA-bact erie, vormen een andere ernst ige bedreiging voor de
volksgezondheid. Het massale prevent ief gebruik van ant ibiot ica in de vee-indust rie maakt dat bact eriën zich kunnen aanpassen aan de ant ibiot ica, waardoor de ant ibiot ica niet of minder werkzaam wordt . De resist ent geworden bact eriën kunnen ook gevaarlijk zijn voor mensen.
Het risico best aat bovendien dat er door de int ensieve veehouderij nieuwe en gevaarlijke virusmut aties ont st aan. Hierdoor kunnen nieuwe ziekt es ont staan die niet t e behandelen zijn.
De Part ij voor de Dieren wil dat de dier- en volksgezondheid cent raal st aan. Ter voorkoming van dierziekt en zullen drast ische veranderingen doorgevoerd moet en worden in het veehouderijsyst eem. Door regionalisering, het
uit bannen van lange afst andst ransport en en het inkrimpen van de
bedrijfsgroott e wordt de kans op een dierziekt e-uitbraak verkleind en zullen de gevolgen van uit braken beperkt er zijn. Bij het fokken van dieren moet de nadruk liggen op gezonde, weerbare rassen. Het huisvest ingsyst eem dient t e worden aangepast aan het dier t en gunst e van de algemene gezondheid en weerbaarheid. St allen worden niet langer gevest igd nabij woonkernen.
Megast allen en megabedrijven worden verboden, net als gemengde bedrijven waar zowel kippen als varkens gehouden worden.
Het ant ibiot icagebruik in de veehouderij wordt st rikt gereguleerd en alleen t oegepast als laat st e middel. Prevent ieve t oediening van antibiot ica wordt verboden. Gezonde dieren worden niet langer massaal verniet igd bij
uit braken van besmett elijke ziekt en. Dieren worden ziek, maar kunnen ook weer bet er worden. De Part ij voor de Dieren is voor prevent ieve inent ing van dieren, maar wel als laat st e middel. Vaccinat ie mag niet als lapmiddel
worden gebruikt voor de int ensieve veehouderij. Maat regelen
2.16.Gemeent es worden bevoegd om vergunningen t e weigeren op gronden van volksgezondheid, dierenwelzijn of nat uur
2.17.Megast allen en megabedrijven worden per direct verboden. 2.18.Er komt een minimale afst and van 1 km t ussen st allen en
woonkernen. Bedrijven binnen 1 km van woonkernen worden warm weggesaneerd of verplaat st .
2.19.Het st elsel van dierrecht en in de varkens- en pluimveehouderij blijft best aan. Er komt een regeling om de dierrecht en van st oppende veehouders op t e kopen, zodat die ruimt e niet weer wordt opgevuld. 2.20.Massale verniet iging van gezonde dieren bij uit braak van
besmett elijke dierziekt en wordt niet meer t oegepast. Waar mogelijk worden dieren prevent ief gevaccineerd.
Concept 13 april 2010 12 2.22.Het gebruik van medicijnen als groeibevorderaars en het prevent ief
t oedienen van ant ibiot ica in de veehouderij wordt verboden.
2.23.Dierenart sen worden verplicht om het antibiot icagebruik cent raal t e melden, zodat geografisch gezien de vinger aan de pols gehouden wordt , onder andere t er prevent ie van ziekt e-uit braken.
2.3
Landbouw
Door slim gebruik t e maken van wat de nat uur t e bieden heeft wordt de aant ast ing van milieu, nat uur en klimaat door de landbouw gest opt . De Part ij voor de Dieren wil een ommezwaai in het landbouwbeleid. Duurzame landbouw, gest oeld op ecologische principes en onafhankelijk van de input van fossiele brandst offen, moet de norm worden. Duurzame landbouw is in st aat alle mensen op aarde t e voeden, zonder een wissel t e trekken op het klimaat , de natuur, het milieu en onze t oekomst . De product ie van voedsel is t e belangrijk om alleen aan de markt over t e lat en. De
overheid dient t e bewaken dat er duurzaam en diervriendelijk wordt
geproduceerd. Zowel bij wat en hoeveel er geproduceerd wordt , als bij hoe dat gebeurt , moet de overheid kunnen bijst uren.
Akker- en tuinbouw
De Part ij voor de Dieren wil inzett en op biodiversit eit op en rond de akkers door geen best rijdingsmiddelen t e gebruiken. Duurzaam bodembeheer zorgt voor vrucht bare bodems met voldoende organische st of. Bij duurzame
landbouw worden de kost en die door gangbare landbouw op het syst eem worden afgewent eld verminderd. Biologische landbouw laat op dit moment al zien hoe het moet : met onze huidige biologische landbouw, ongeveer 2,5% van het Nederlandse landbouwareaal, besparen we moment eel al 10
miljoen per jaar aan ext erne kost en die we bij gangbare landbouw wel hadden moet en bet alen.
De Part ij voor de Dieren wil dat Nederland voorop loopt in duurzame
landbouw, zowel in de akkerbouw als in de glast uinbouw. In plaat s van een grootverbruiker van energie vormt de glast uinbouw zich om t ot nett
o-leverancier van energie en voorziet zij hele woonwijken van energie en voedsel. Nederlandse t elers kiezen niet meer voor bulkgewassen maar specialiseren zich op het produceren van duurzame kwalit eit sgewassen. De nut riënt en in het voedselsyst eem blijven in een geslot en, regionale kringloop. De consument weet weer waar zijn voedsel vandaan komt en hoe het
geproduceerd is, en kan daar met recht trot s op zijn. Maat regelen
2.24.Het gebruik van best rijdingsmiddelen wordt st erk gereduceerd en streng gecont roleerd.
Concept 13 april 2010 13 de consument envraag wordt gest imuleerd door o.a. fiscale
maat regelen en consument envoorlicht ing.
2.26.Voor de import van voedsel gaan st renge milieu- en dierenwelzijnnormen gelden.
Gentechnologie
Genet ische manipulat ie van plant en en dieren vormt een drast ische breuk met de wijze waarop organismen zich normaal voort plant en. Het t ast niet alleen de int egrit eit van plant en en dieren aan, maar vormt ook pot ent ieel grot e risico’s voor hun voort best aan en het ecosysteem Genet isch
gemanipuleerde dieren en plant en kunnen hun natuurlijke soort genot en verdringen en zo het ecosyst eem ontwricht en. Teelt van gent echgewassen gaat gepaard met een groot gebruik van landbouwgif en kunst mest en werkt monocult uren en ont bossing in de hand. Ook blijkt dat mult inationals die gengewassen op de markt brengen hun macht misbruiken om boeren uit t e buit en. Bijvoorbeeld door het afsluit en van wurgcont ract en en de
koppelverkoop van pest iciden, en door pat ent en. De Part ij voor de Dieren wijst het gebruik van gent echgewassen af.
De Part ij voor de Dieren wil dat er op basis van het voorzorgsprincipe een einde komt aan de t oelat ing van gent echgewassen voor t eelt en import in Europa, en wil voorkomen dat er in Nederland gent echgewassen get eeld worden. Nederlandse burgers st aan afwijzend t egenover de t eelt en het gebruik van gent echgewassen. Dit is de reden waarom nog maar heel weinig product en in de supermarkt gent ech bevatten. Maar omdat er niet op het et iket hoeft t e st aan dat dieren gevoerd zijn met gent ech, bevat veel geïmport eerd veevoer gent echsoja en gent echmaïs. Er wordt door bedrijven veel gelobbyd om meer soort en gent echgewassen t oe te lat en, zowel voor import als voor t eelt .
Maat regelen
2.27.Nederland maakt zich in de EU st erkt voor een verbod op de import van gent echgewassen.
2.28.Er komt een verbod op de t eelt van gent echgewassen in Nederland. 2.29.Zolang er geen Europees t ot aalverbod op gengewassen is
gerealiseerd, moet en individuele lidst at en de vrijheid houden om (product en van) gent echgewassen t e weigeren, Nederland maakt zich hier st erk voor.
2.30.Bij alle product en waarbij in het product ieproces gent ech is gebruikt wordt dit vermeld op het et iket . Dierlijke product en, kleding en
plant aardige grondst offen zijn hierbij geen uit zondering.
2.31.Het import eren van (product en van) gekloonde dieren wordt niet t oegest aan (zie verder hoofdst uk 4, Dierproeven en Biot echnologie). 2.32.Pat ent en op het leven (erfelijk mat eriaal, DNA, markers et c.) worden
Concept 13 april 2010 14
2.4
Duurzaam voedsel, duurzame handel
Om in de t oekomst alle monden t e kunnen voeden is een krimp van de veest apel en een omschakeling naar een meer plant aardig voedselpat roon noodzakelijk.
Omschakeling naar plantaardige eiwitten
Landbouw, met de veehouderij op kop, legt een onevenredig zwaar beslag op onze nat uurlijke hulpbronnen en het milieu. Zo wordt volgens de FAO 18% van de wereldwijde broeikasgasuit st oot veroorzaakt door de veehouderij. Ecosyst emen, lucht , bodem en wat er worden overal t er wereld ernst ig uit gebuit en vervuild, een groot deel daarvan t en behoeve van goedkoop vlees voor de west erse consument . De veehouderij legt wereldwijd beslag op 80% van de landbouwgronden, en is verantwoordelijk voor 30% van de
mondiale afname in biodiversit eit . Om één kilo vlees t e produceren is
gemiddeld vijf kilo plant aardige eiwitt en nodig, en t ot wel 40.000 lit er wat er. Het veevoer wordt vaak in andere werelddelen geproduceerd, en is daar verantwoordelijk voor de groot schalige kap van tropische regenwouden en bossavannes De veehouderij is daarom een zeer inefficiënt e vorm van eiwitproduct ie.
De Part ij voor de Dieren pleit voor mat iging in de vleesconsumpt ie.
Vermindering van de consumpt ie van dierlijke eiwitten komt t en goede aan zowel de volksgezondheid, kan zorgen voor een eerlijke verdeling van
voedsel in de wereld en vermindert de aant ast ing van ecosyst emen en het milieu. In het belang van dieren, mensen, nat uur en milieu zal de overt ollige consumpt ie van dierlijke eiwitt en plaat s moet en maken voor een meer
plant aardige voedingswijze. Zo is het mogelijk om binnen de draagkracht van de aarde genoeg voedsel t e produceren voor iedereen.
De Part ij voor de Dieren wil duurzame keuzes st imuleren en onduurzame keuzes ont moedigen. Hiervoor wordt het principe ´de vervuiler bet aalt´ gehant eerd: dierlijke eiwitt en worden belast naar de mat e waarin zij vervuilen, en plant aardige alt ernat ieven worden financieel aant rekkelijk gemaakt . Miljoenensubsidies die nu nog worden verstrekt aan de promot ie van vlees en zuivel worden per direct afgeschaft
Maat regelen
2.33.Nederland st imuleert de t ransit ie van de consumpt ie van dierlijke eiwitten naar de consumpt ie van plantaardige eiwitten, door
voorlicht ing, fiscale maat regelen en regelgeving op het gebied van et ikett ering. Nederland zet in op regionale voedselproduct ie en -consumpt ie om zo regionale kringlopen weer t e herstellen.
Concept 13 april 2010 15 Eerlijke en verantwoorde handel
De Nederlandse landbouw en onze voedselvoorziening zijn in grot e mat e afhankelijk van de wereldmarkt . Veel landbouwproduct en, zoals soja, suiker en maïs maar ook dieren en dierlijke product en, worden op grot e schaal geëxport eerd. Dit creëert veel dierenleed, een grote uit st oot van
broeikasgassen en scheve economische verhoudingen in de wereld.
De Part ij voor de Dieren wil naar een regionale voedselproduct ie. Nederland produceert gezond, milieu- en diervriendelijk voedsel en st elt eisen op deze t erreinen t en aanzien van de product en die zij import eert . Hiervoor worden door de overheid regels gest eld en gehandhaafd, bijvoorbeeld in de vorm van non-t rade concerns binnen de WTO. Vrijblijvende afspraken, zoals moment eel gemaakt zijn onder de Round Table for Responsible Soy (RTRS) schiet en duidelijk t ekort en worden vervangen door bindende regelgeving. Boeren, in Nederland en in ontwikkelingslanden, krijgen een eerlijke prijs voor hun product en en werken onder gezonde omst andigheden. Nederlandse boeren kiezen niet meer voor bulkproduct ie en schaalvergrot ing, maar voor het produceren van hoogwaardige en duurzame kwalit eit sproduct en.
Product en die zijn geproduceerd met kinderarbeid, schuldslavernij of die niet voldoen aan de eisen die in Nederland worden gest eld, zijn wat bet reft de Part ij voor de Dieren niet meer t e vinden in de Nederlandse supermarkt en. Maat regelen
2.35.Nederland maakt zich st erk voor het afschaffen van Europese subsidies voor de export van overschott en van landbouwproduct en zodat geen dumping meer plaat s kan vinden op lokale markt en in ontwikkelingslanden.
2.36.De landbouwgelden die Nederland van de EU ontvangt worden ingezet voor het st imuleren van biologische landbouw en de t eelt van lokale eiwit gewassen.
Concept 13 april 2010 16
3
Natuur, biodiversiteit en dieren in het wild
Nat uur en biodiversit eit zijn het krit isch natuurlijk kapit aal van onze
samenleving: lett erlijk het meest waardevolle dat we bezitt en. De diversit eit aan plant en, dieren en ecosyst emen heeft immers niet alleen een grot e waarde in zichzelf, het is de basis voor ons dagelijks leven. De nat uur zorgt voor schone lucht , schoon wat er, een gezonde bodem en de biodiversit eit die onmisbaar is voor het verbouwen van ons voedsel. Duurzaamheid is niet alleen zorg voor verminderde CO2 uit st oot en verminderd gebruik van fossiele brandst offen, maar ook een zorgvuldige omgang met de nat uur, de
leefomgeving en het dier.
In eigen land st aan nat uur en biodiversit eit zwaar onder druk. De afgelopen 100 jaar zijn de populat ies van de inheemse wilde soort en een fact or drie kleiner geworden. Dat heeft niet alleen t e maken met het verdwijnen van nat uurgebieden, maar ook met de aant ast ing van de kwalit eit van de leefomgeving. Veehouderij is een grot e boosdoener: driekwart van de Nederlandse nat uurgebieden wordt st ructureel t e zwaar belast door ammoniak, en de verdroging van de nat uur heeft alles t e maken met het afst emmen van het wat erpeil op de wensen van de landbouw. De Part ij voor de Dieren is de enige polit ieke part ij die hier voort durend t egen strijdt .
De in het wild levende dieren zijn in Nederland hun leven vaak niet zeker. Voor veel soort en is het leefgebied versnipperd en een groot aant al dieren wordt beschot en of op een andere manier gedood omdat ze overlast
zouden veroorzaken. Voor deze dieren is het van belang dat nat uurgebieden snel op elkaar worden aangeslot en zodat zij in st aat zijn zich over grot ere afst anden t e bewegen. In eigen land moet er vaart worden gemaakt met de realisat ie van de Ecologische Hoofdst ruct uur, zodat er een net werk van
nat uurgebieden komt .
De Part ij voor de Dieren vindt dat in het wild levende dieren zoveel mogelijk met rust moet en worden gelat en en wil een einde aan het afschiet en van dieren die schade of overlast zouden veroorzaken. In plaat s daarvan moet en moderne, niet -dodelijke met hoden ont wikkeld worden om het leervermogen van de dieren aan t e spreken, zo wordt dieren duidelijk gemaakt worden waar ze wel en waar ze minder gewenst zijn.
3.1
Bescherming van natuur, behoud van biodiversiteit
Nederland gaat haar natuur met spoed herst ellen en beschermen. Netwerk van aaneengesloten natuurgebieden
Concept 13 april 2010 17 nat uur st erker, bevordert biodiversit eit en vergroot de kansen op het
voort best aan van soort en. Ook biedt het ruimt e voor de spont ane t erugkeer van dieren die hier van oorsprong voorkwamen. De realisat ie van de EHS verloopt helaas zeer moeizaam en wordt zelfs act ief t egengewerkt . De Part ij voor de Dieren wil dit proces juist st erk versnellen.
Bescherming van natuur
De kwalit eit van de nat uur in Nederland is ernst ig in gevaar. Meer dan 80% van de Speciale Beschermingszones (Nat ura 2000-gebieden) bevindt zich in een slecht e st aat . Natuurbeleid gaat niet alleen over het aankopen van nat uurgebieden, maar vooral over het daadwerkelijk beschermen van de nat uur t egen schadelijke invloeden van buit enaf.
Verreweg het groot st e probleem wordt gevormd door de ammoniakuit st oot van de veehouderij. Maar ook de kunst mat ig lage waterstanden t en
behoeve van de landbouw zijn funest voor de natuur. Onder druk van de landbouwlobby is het nat uurbeschermingsbeleid st eeds verder ondermijnd. Als er al maat regelen worden get roffen, gaat het om lapmiddelen als lucht wassers en st alaanpassingen die het dierenwelzijn nog verder
verslecht eren. De Part ij voor de Dieren wil dat de aantast ing van de nat uur bij de wort el wordt aangepakt : minder dieren, minder uit st oot , minder
problemen.
Naast de aant asting van natuurwaarden st aan natuur en open ruimt e voort durend onder druk van bouwproject en en infrastruct uur. De Part ij voor de Dieren wil geen nieuwe snelwegen door het groen en geen
bedrijvent erreinen in open polders. Waardevolle gebieden als het West erschelde-est uarium moet en met rust gelat en worden.
Maat regelen
3.1.De Ecologische Hoofdst ruct uur (EHS) wordt zo spoedig mogelijk gerealiseerd. Dat bet ekent inzet op verwerving van gronden, het t ot st and brengen van robuust e verbindingszones en het inricht en van nieuwe gebieden t ot natuur.
3.2.Gebieden die zijn aangewezen als onderdeel van de EHS, blijven binnen de EHS. Er wordt niet gemorreld aan de grenzen van de EHS t en nadele van de nat uur.
3.3.De Nat ura 2000-gebieden worden zo snel mogelijk definit ief
aangewezen. De eerder geformuleerde doelen en grenzen mogen daarbij niet naar beneden worden bijgest eld.
3.4.De vergunningplicht wordt opnieuw ingevoerd: voordat een (economische) act ivit eit mag plaat svinden in de buurt van
beschermde nat uur, moet worden get oet st op mogelijke schadelijke effect en. Dat geldt ook voor best aande act ivit eit en.
Concept 13 april 2010 18 3.6.Milieumaat regelen mogen niet t en kost e gaan van dierenwelzijn.
Subsidies op lucht wassers en emissiearme st alsyst emen, waardoor de dieren st eeds slecht er af zijn, worden afgeschaft . Het geld wordt in plaat s daarvan gebruikt voor een sanering van de veehouderij en een krimp van de veestapel.
3.7.Het Reconstruct iebeleid, dat t ot doel had om veehouderijen t e verplaat sen, wordt omgezet in een saneringsbeleid. De gelden die hiervoor zijn gereserveerd, worden ingezet voor een sanering. De rest erende nat uur en open ruimt e worden gekoest erd en niet verder aanget ast ; er geldt een zeer st rikt ‘nee, t enzij’-principe.
3.2
In het wild levende dieren
In het wild levende dieren worden zoveel mogelijk met rust gelat en. Jacht en leefgebieden voor dieren
In Nederland wordt voor het plezier gejaagd op wilde dieren. Jaarlijks worden er twee miljoen dieren doodgeschot en en eenzelfde hoeveelheid
aangeschot en, door ongeveer 28.000 jagers. Ondanks het feit dat 97% van de Nederlanders plezierjacht onaanvaardbaar vindt , krijgt minder dan 0,2% van de bevolking de kans om hun dodelijke hobby uit t e oefenen.
De Part ij voor de Dieren vindt dat in het wild levende dieren zoveel mogelijk met rust moet en worden gelat en. Het doden van dieren is alleen accept abel wanneer er dringende redenen voor zijn, bijvoorbeeld omdat het dier lijdt , of omdat het dier gevaarlijk is of voor de volksgezondheid bedreigend is en het doden de enige, effect ieve weg is. De uitvoering gebeurt niet door jagers, maar door professionals in dienst van de overheid.
Volgens de huidige wet mag pas t ot het doden van dieren in het wild worden overgegaan wanneer sprake is van belangrijke schade aan
landbouwgewassen of vee, of wanneer de openbare veiligheid of volksgezondheid wordt bedreigd –en dan nog alleen wanneer er geen andere bevredigende oplossing is dan de jacht . De prakt ijk is heel anders: ontheffingen voor afschot worden rout inemat ig verleend en het plezier van de jager st aat cent raal. Twee miljoen zoogdieren en vogels zijn daar ieder jaar het slacht offer van.
Juridisch gezien kan er binnen de Flora- en faunawet alleen gejaagd worden op konijn, wilde eend, pat rijs, haas, fazant en hout duif. Als voorbeeld de jacht op wilde zwijnen: die jacht best aat niet in juridische zin. Toch worden wilde zwijnen massaal gedood, eufemist isch ´populat iebeheer´ genoemd. De redenen voor dit afschot blijken niet t e kloppen: uit onderzoek blijkt dat het int ensief afschiet en van wilde zwijnen juist heeft geleid t ot een verst oorde populat ie waarbij ieder jaar méér dieren worden geschot en.
Concept 13 april 2010 19 st erven jaarlijks meer dan 300.000 muskusratt en een gruwelijke dood in een klem of een verdrinkingsval. Nog nooit is enig effect op de veiligheid van dijken aanget oond. Evengoed wordt ieder jaar maar liefst 31 miljoen euro uit gegeven aan de best rijding van muskusratten, geld dat bet er ingezet zou kunnen worden voor prevent ie en verst erkt e dijkbewaking.
Het compenseren van landbouwschade die door in het wild levende dieren is veroorzaakt , is acht erhaald. Het remt de innovatie in schadeprevent ie, bevordert afschot (omdat het Faunafonds afschot vereist alvorens uit t e bet alen) en draagt niet s bij aan een oplossing voor het probleem dat dieren landbouwgewassen et en. De Part ij voor de Dieren wil dat deze regeling afgebouwd wordt en dat de vrijkomende gelden t er beschikking komen voor de ont wikkeling en inzet van diervriendelijke en duurzame met hoden van schadeprevent ie. De t aakst elling van het Faunafonds gaat zich hiert oe beperken en het bestuur wordt samengest eld met onafhankelijke deskundigen op het gebied van duurzame innovat ie, diervriendelijke schadeprevent ie en populat iebiologie.
De Part ij voor de Dieren wil dat er een einde komt aan de subsidieregeling voor het gedogen van overwint erende ganzen en smient en. Dit gedogen leidt t ot onnatuurlijke aanwas van de populat ie en t ot t oenemend afschot . In plaat s hiervan moet en de dieren met moderne, niet -dodelijke middelen uit de product iegras- of wint ert arwevelden geweerd worden en gelokt worden naar aant rekkelijk gemaakt e niet -product ievelden, zoals wat errijke
nat uurt erreinen, dijken en ongebruikt e st roken langs onverharde wegen. Maat regelen
3.8.In het wild levende dieren worden zoveel mogelijk met rust gelat en. Het doden van in het wild levende dieren door hobbyist en (jagers) wordt verboden.
3.9.Het Faunafonds dient met het oog op de gewenst e onafhankelijkheid t e worden samengest eld uit onafhankelijke deskundigen zodat een krit ischer beoordeling van de aanvragen om ont heffingen plaat svindt. 3.10.De Flora- en faunawet moet zodanig worden bijgest eld dat uit de
wett elijke bescherming van dieren die de wet beoogt, ook werkelijke bescherming voortvloeit .
3.11.Er moet meer geld en middelen vrijgemaakt worden voor de
ontwikkeling en t oepassing van alt ernatieven voor het voorkomen en best rijden van schade.
3.12.Via deugdelijke afrast ering tussen natuurgebieden en (snel)wegen wordt voorkomen dat dieren op de weg belanden, waarbij de mogelijkheid t ot migrat ie door ondert unneling of viaduct en wordt verzekerd.
Concept 13 april 2010 20 3.14.Verwilderde katt en (Felis cat us) worden niet langer gedood, maar
worden gevangen, gecast reerd of gest eriliseerd, geresocialiseerd en geplaat st in gastgezinnen, of, wanneer dat onmogelijk is, bij voorkeur t eruggezet op de plaat s waar ze zijn gevangen. Zeker nu de wilde kat (Felis silvestris) op beperkt e schaal t erug is in Nederland, dient er een t otaal afschotverbod t e komen.
3.15.Er komen st rengere st raffen en meer veldt oezicht om wildvang en vervolging van dieren t e best rijden en t e voorkomen.
3.16.Er komt onderzoek en een voorlicht ingscampagne t en behoeve van de zelfst andige t erugkeer van en co-exist ent ie met de wolf in
Nederland.
3.17.Weidevogels krijgen een bet er leefgebied door aanscherping van de bemest ingsnormen en het maaibeleid.
3.18.Er komt een einde aan de muskusratt enbest rijding. De vrijkomende middelen worden ingezet voor prevent ie en herst el van zwakke plekken in de dijken.
Dieren in en rond stedelijk gebied
Verschillende dieren hebben zich goed aangepast aan het wonen in de omgeving van mensen. Al t e gemakkelijk worden deze dieren aangemerkt als veroorzakers van overlast . Gemeent en reageren hierop vaak met zeer dieronvriendelijke maat regelen, waarbij soms duizenden dieren worden gevangen en gedood. De Part ij voor de Dieren vindt deze brut e met hoden verwerpelijk. Ze zijn bovendien niet effect ief en niet nodig. Veel bet er is om t e kiezen voor prevent ief beleid. Voor duiven en meeuwen moet daarbij
gedacht worden aan beperking van het voedselaanbod door een bet er afvalbeleid en lokken naar en/of plaat sen van alt ernat ieve
nest gelegenheden waar de nest en kunnen worden beheerd.
Zowel in st edelijk als in landelijk gebied kunnen in het wild levende dieren gewond raken – vaak door t oedoen van de mens. De opvangcent ra die zich over deze dieren ont fermen, om ze na verzorging weer uit t e zett en, draaien grot endeels op vrijwilligers en hebben t e kampen met st ruct ureel geldgebrek. De Part ij voor de Dieren wil dat de overheid verantwoordelijkheid neemt voor de opvang van zieke en gewonde in het wild levende dieren. Kwalit eit seisen aan opvangcent ra worden gekoppeld aan (financiële) onderst euning om zowel aan de eisen t e kunnen voldoen als het reguliere opvangwerk t e kunnen voort zetten.
Maat regelen
3.19.Gemeent en worden verplicht de ‘overlast ’ van wilde dieren in st edelijk gebied, zoals duiven en meeuwen, via prevent ieve, diervriendelijke maat regelen t e beperken.
Concept 13 april 2010 21 3.21.De overheid garandeert en financiert de opvang van zieke en
gewonde in het wild levende dieren.
3.3
Biodiversiteit buiten Nederland
Het verlies aan biodiversit eit elders in de wereld mede als gevolg van het consumpt iegedrag van Nederlanders wordt een halt t oegeroepen.
De West erse bevolking t rekt met haar consumpt iegedrag een zware wissel op de hulpbronnen die wereldwijd beschikbaar zijn. Zo is er voor iedere
wereldburger gemiddeld 2,1 hect are grond beschikbaar, maar gebruikt de gemiddelde Nederlander ongeveer 4,4 hect are. Als alle wereldburgers hetzelfde zouden doen, zouden we twee aardbollen nodig hebben.
De vee-indust rie is een van de belangrijkst e bedreiging voor de wereldwijde biodiversit eit . Als een van de groot st e soja-importeurs t er wereld zijn we direct verantwoordelijk voor de kap van t ropisch regenwoud en verder verlies van biodiversit eit door de verbouw van genet isch gemanipuleerde gewassen en het gebruik van landbouwgif. Ook op andere t erreinen is onze aanslag op de nat uurlijke rijkdommen van de aarde veel t e groot . We import en nog alt ijd grot e hoeveelheden t ropisch hardhout en voor goedkope palmolie voor onze levensmiddelenindust rie worden op grot e schaal kost bare (mangrove) bossen gekapt .
De Part ij voor de Dieren vindt dat Nederland nu maat regelen moet nemen om haar aandeel in het biodiversit eitverlies elders in de wereld een halt t oe t e roepen. Daarnaast dient Nederland best aande programma’s voor de
bescherming van nat uurgebieden in kwet sbare delen van de wereld t e onderst eunen en zelf aanvullende programma’s t e init iëren.
Maat regelen
3.22.Er komt een verbod op de import en gebruik van product en zoals hout , soja en palmolie waarvan de product ie de biodiversit eit aantast . 3.23.De ecologische voet afdruk van Nederlanders wordt aanzienlijk
verkleind. We gaan minder consumeren, vervuiling beprijzen en de product en in de Nederlandse schappen moet en voldoen aan st renge duurzaamheidscrit eria.
3.24.Nederland onderst eunt en init ieert programma’s voor de
Concept 13 april 2010 22
4
Klimaat, energie en milieu
De opwarming van de aarde en de verandering van het klimaat vormen een bedreiging voor miljarden mensen, dieren en plant en. We hebben nu al t e maken met ongewone weersomst andigheden als gevolg van
klimaatverandering, zoals droogt e, overst romingen, orkanen en onberekenbaar geworden regenseizoenen.
Onze lucht , onze bodem en onze wat ervoorraden raken vervuild met mest st offen, gifst offen en zware met alen. De grondst ofvoorraden worden uit geput en onze zeeën en rivieren zijn vervuild met plast ics en andere afvalst offen.
De Part ij voor de Dieren wil een dwingend klimaat - en milieubeleid om de opwarming van de aarde t e beperken en erger t e voorkomen. Nederland en Europa zullen st evig moet en inzett en op de overgang naar het gebruik van duurzame energie en duurzame grondst offen. Fossiele brandst offen zullen vervangen worden door duurzame energiebronnen als zon, wind en wat er. Ook op het gebied van energiebesparing worden grot e st appen gezet , door middel van regelgeving. Landbouw en veet eelt leveren een grot e bijdrage aan klimaatverandering en moet en daarom onderdeel worden van het klimaat beleid. ‘De vervuiler bet aalt ’ moet het leidende principe worden en milieuvervuilende subsidies worden afgeschaft . Nederland zal haar eigen land moet en aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering, en hierbij ook haar bijdrage leveren in het buit enland.
4.1
Klimaat- en milieubeleid
Klimaat - en milieubeleid kunnen niet aan de markt overgelat en worden. De overheid is verant woordelijk voor de kaders waarbinnen de markt opereert , door regels t e st ellen en ze t e handhaven.
Juist omdat Nederland op een van de rijkst e cont inent en in de wereld ligt en een van de hoofdveroorzakers van de massale uit st oot van broeikasgassen is, heeft zij een extra verantwoordelijkheid om de klimaatverandering aan t e pakken. Nederland en de Europese Unie nemen een t e afwacht ende houding aan om ambit ieuze reduct iedoelst ellingen t e lat en afhangen van nog lopende int ernat ionale onderhandelingen. Dat vindt de Part ij voor de Dieren onaanvaardbaar.
De Part ij voor de Dieren wil dat Nederland, zowel in als samen met de Europese Unie, een werkelijke voorloper wordt in de wereldwijde opdracht om de opwarming van de aarde t e beperken t ot 1 t ot 2 graden Celsius. Om deze doelst elling t e behalen, is het noodzakelijk om de uit st oot van
Concept 13 april 2010 23 Om t e voorkomen dat het beleid acht erblijft bij de doelst ellingen wil de Part ij voor de Dieren dat jaarlijks bindende reduct ieverplicht ingen worden
vastgelegd in een klimaat wet . Landbouw en klimaat
De veehouderij is een van de groot st e veroorzakers van de opwarming van de aarde. Wereldwijd st oot de veehouderij 18% van de broeikasgassen uit . Dat is 40% meer dan alle verkeer en vervoer samen (13%).
Een krimp van de veest apel en een afname van de consumpt ie van dierlijke eiwitten is alleen al om milieuredenen noodzakelijk. Ter illust rat ie: als iedereen in Nederland één dag per week geen vlees eet , levert dat een besparing op die gelijk st aat aan het van de weg halen van één miljoen aut o’s.
Geen convenanten, maar regels
Het huidige milieubeleid kenmerkt zich door convenant en en andere vrijwillige afspraken. Hiermee wordt maar weinig milieuwinst geboekt , bovendien gaat het erg langzaam. De Part ij voor de Dieren vindt dat de overheid verantwoordelijk is voor het st ellen van de kaders waarbinnen verantwoorde product ie en consumpt ie mogelijk is. Milieuvriendelijk
produceren en consumeren is het meest gebaat bij een prijsprikkel. De hele ket en van een product wordt gereguleerd, en het principe dat de vervuiler bet aalt , wordt overal t oegepast om milieuvriendelijke product ie- en
consumpt ie t e st imuleren en milieuonvriendelijke consumpt ie en product ie t e ont moedigen. Nederland moet een st reng milieubeleid voeren waarbij de adequat e bescherming van bodem, lucht en wat er prevaleert boven economische belangen op de kort e t ermijn. Het overschakelen naar
milieuvriendelijk produceren en consumeren biedt Nederland vooral kansen. Hiervoor is het nodig dat milieuregelgeving st renger wordt gehandhaafd. Maat regelen
4.1.In het milieubeleid wordt uit gegaan van het voorzorgsprincipe bij het bepalen van normen voor de kwalit eit van bodem, water en lucht . 4.2.De overheid st elt kaders waarbinnen verantwoord geproduceerd en
geconsumeerd kan worden. Milieuregels worden st rikt gehandhaafd. 4.3.De uit st oot van broeikasgassen uit de landbouw moet een int egraal
onderdeel van het klimaat beleid van Nederland gaan vormen. 4.4.De Nederlandse energievoorziening moet per 2050 klimaat neutraal
zijn. Deze doelst elling en de globale rout e er naar t oe moet en niet elke paar jaar t er discussie st aan.
4.5.Er worden duurzaamheids- en diervriendelijkheidseisen gest eld aan import van product en, in het WTO st elsel kan dit afgesproken worden als zogenaamde ‘non-t rade concerns’.
4.6.Energie en klimaat komen onder de bevoegdheid van één minst er t e vallen.
Concept 13 april 2010 24
4.2
Energie
Het energiegebruik van Nederland kan veel lager en veel duurzamer. Door energie t e beprijzen, door regels t e st ellen en door innovat ie t e st imuleren. Een essent iële fact or in onze huidige cult uur is de beschikbaarheid van
energie. Voor de opwekking van energie worden vooral fossiele brandst offen gebruikt zoals kolen, gas en olie. Deze brandst offen zijn eindig en de
verbranding leidt t ot ernst ige vervuiling op mondiaal niveau. Het gebruik van biomassa voor de opwekking van elekt ricit eit biedt onvoldoende soelaas: het legt beslag op (landbouw)grond waardoor concurrent ie met de t eelt van voedselgewassen ont st aat . Door de kap van regenwouden voor de
product ie is de CO2 winst van biobrandst offen vaak beperkt .
De Part ij voor de Dieren wijst het afvangen en ondergronds opslaan van CO2 van fossiele herkomst af als ‘duurzame’ oplossing. Immers de vervuiling wordt niet bij de bron aangepakt . Ook kernenergie is geen duurzame alt ernat ief. De opwekking van kernenergie levert radioact ief afval op dat t ienduizenden jaren gevaarlijk blijft . Toekomst ige generat ies worden zo geconfront eerd met een enorm en vooralsnog onoplosbaar afvalprobleem. Daarbij is het delven en verrijken van uranium, de grondst of voor kernenergie, zeer vervuilend, en t en slott e is uranium ook een eindige grondst of.
Energiebesparing
De eenvoudigst e oplossing voor complexe problemen wordt vaak over het hoofd gezien. Energiebesparing en het mat igen van de energieconsumpt ie komen onvoldoende van de grond, t erwijl het vaak de goedkoopst e manier is om het klimaat t e sparen. De Part ij voor de Dieren vindt dat een gemist e kans en wil het energiegebruik in Nederland fors verminderen.
Zeer vergaande energiebesparing in de glast uinbouw is mogelijk door t oepassing van de ‘geslot en kas’. Door seizoenopslag van warmt e in de bodem kunnen de ramen geslot en blijven. Dit heeft zeer posit ieve, bewezen effect en: zeer laag energie- én wat erverbruik, vrijwel geen pest iciden nodig, st erk verbet erde arbeidsomst andigheden en aanzienlijk hogere product ie. Maat regelen
4.8.Energiebesparende maat regelen met een t erugverdientijd van minder dan 5 jaar moet en volgens de wet Milieubeheer worden uit gevoerd. In de prakt ijk komt hier zeer weinig van t erecht . De landelijke overheid verplicht de gemeent en t ot handhaving en helpt ze hierbij,
bijvoorbeeld door middel van omscholing van gemeenteambt enaren. 4.9.Het nett o energieverbruik van nieuwbouwwoningen wordt in 10 jaar
Concept 13 april 2010 25 4.10.Het t empo van energierenovat ies in best aande bouw wordt
opgevoerd naar 4% per jaar. Alle best aande woningen zijn gerenoveerd in 2030.
4.11.De glast uinbouw gaat volledig over op de ‘geslot en kas’.
4.12.Bedrijven moet en in hun jaarrekeningen lat en zien hoeveel energie zij hebben bespaard t en opzicht van het vorige jaar
4.13.Onnodige verlicht ing, zoals in kant oren, et alages en voor reclames, wordt aan banden gelegd.
4.14.Groot gebruikers van energie bet alen nu lagere t arieven. Deze subsidie op energieverspilling moet worden afgeschaft .
Duurzame energie
De Part ij voor de Dieren vindt dat duurzame energiebronnen die nu nog duurder zijn dan andere energiebronnen versneld moet en worden ontwikkeld en ingevoerd. De markt voor zonnepanelen in Nederland ligt sinds eind 2003 zo goed als st il, t erwijl wereldwijd een grot e groei plaat svindt. De overheid moet de markt voor zonnepanelen weer kracht ig st imuleren, zodat er een krit ische massa voor R&D en bedrijvigheid in Nederland ont st aat .
Ook voor windmolens zijn er – onder voorwaarde dat deze op diervriendelijke wijze worden gerealiseerd – kansen die nu nog onbenut blijven vanwege hoge ont wikkelingskost en en concurrent ie met goedkopere vormen van energieopwekking. Een werkelijk schone energievoorziening verdient zich echt er gemakkelijk t erug. De opwekking van echt schone en duurzame energie via st imulerende maat regelen en financiële prikkels zal dan ook een belangrijke impuls moet en krijgen.
Wat er is op meerdere manieren t e gebruiken om duurzame energie op t e wekken, bijvoorbeeld door get ijdenenergie en door middel van omgekeerde osmose. Dieren mogen geen hinder ondervinden van deze t echnieken en dit moet een expliciet crit erium vormen in het t oestaan van deze t echnieken. Maat regelen
4.15.Het subsidiebeleid op duurzame energie wordt herzien, er komt een st abiel en bet rouwbaar syst eem gericht op het vergot en van de product ie van decent rale duurzame energie, met een feed-in t arief voor duurzame energie, zoals in Duit sland ook t oegepast wordt . 4.16.Energieleveranciers die op de Nederlandse markt willen opereren
zullen elk jaar een oplopend percent age aan duurzame energieopwekking moet en realiseren.
4.17.Zonnepanelen langs snelwegen, op vliegvelden en op viaduct en en kleinschalige windenergie langs sporen worden de norm.
4.18.De bouw van nieuwe kolencent rales in Nederland wordt verboden. 4.19.Er komen geen nieuwe kerncent rales.
4.20.Duurzame st room moet voorrang hebben op het elekt ricit eit snet . 4.21.Voor het gebruik van de bodem voor het benutt en van aardwarmt e
Concept 13 april 2010 26 Biobrandstoffen en biogrondstoffen
In de st rijd t egen klimaatverandering wordt st eeds meer ingezet op de ‘bio-based economy’, waarin fossiele grondst offen worden vervangen door
landbouwgewassen en –afvalst romen om grondst offen en energie t e winnen. De Part ij voor de Dieren ziet de noodzaak om fossiele grondst offen t e
vervangen, maar realiseert zich ook de nadelige gevolgen van de product ie van biobrandst of en -grondst offen. Hiervoor is veel landbouwgrond in andere delen van de wereld nodig. Moment eel wordt 80% van het landbouwareaal ingezet voor de product ie van dierlijke eiwitt en. Wanneer dit drast isch
verminderd zou worden, is er wellicht wel ruimt e voor de t eelt van
energiegewassen. Nu gaat het echt er t en kost e van nat uurlijke ecosyst emen zoals regenwouden in Zuid-Amerika voor de aanleg van soja-akkers en
veengebieden in Indonesië voor de aanleg van oliepalmplant ages.
Ook het gebruik van ´landbouwafval´ is niet zonder problemen. Doordat de nut riënt en samen met het landbouwafval van de akkers wordt gehaald, moet dit weer aangevuld worden met kunst mest , dat ook weer
geproduceerd wordt uit aardolie.
De Part ij voor de Dieren wil dat er st renge duurzaamheidscrit eria worden opgest eld die voor (nieuwe vormen van) biobrandst offen kunnen
garanderen dat de product ie ervan niet concurreert met de product ie van voedsel en geen negat ieve gevolgen heeft voor t ropische regenwouden, milieu, klimaat , biodiversit eit en de sit uat ie van mensen in
ontwikkelingslanden. Zolang aan deze crit eria niet kan worden voldaan, is de product ie van biobrandst offen voor de Part ij voor de Dieren ont oelaat baar. Maat regelen
4.22.Biobrandst offen die niet voldoen aan st renge int egrale duurzaamheidscrit eria worden verboden. Er worden strenge duurzaamheidscrit eria opgest eld op basis van een volledige
duurzaamheidanalyse van alle onderdelen van het product ieproces. 4.23.Bij de ont wikkeling van brandst offen en grondst offen uit
landbouwsyst emen wordt st eeds int egraal bekeken naar de hele ket en, indirect e verdringingseffect en worden hierbij ook
meegenomen.
4.24.Energie welke is opgewekt uit landbouwafval, mest of dierlijke rest en is geen groene energie, mag niet gesubsidieerd worden en mag ook niet onder die naam verkocht worden.
4.3
Vervoer
Mobilit eit in Nederland wordt groen, bet rouwbaar en t oegankelijk.
De Nederlander is zeer mobiel. De afst anden in ons land zijn relat ief klein en gemakkelijk t e overbruggen. De mobilit eit vormt echt er een st eeds grot er probleem in de vorm van files en milieubelast ing. De Part ij voor de Dieren pleit voor het t erugdringen van woon-werkverkeer en het st imuleren van
Concept 13 april 2010 27 vervoer dienen daarom door de overheid bevorderd t e worden. Er wordt fors geïnvest eerd in elekt rische aut o´s en de bijbehorende infrast ruct uur.
Elektrische voert uigen zijn zuiniger en bieden veel meer opt ies om volledig om t e schakelen naar duurzame energie. Openbaar vervoer, ook op het
platt eland, moet betrouwbaar en t oegankelijk zijn.
De Part ij voor de Dieren is voor t oepassing van het ‘de vervuiler bet aalt’ principe in vervoersbelast ingen, zodat de aut omobilist bet aalt voor de werkelijk gereden kilomet ers. De privacy van de gebruiker dient in een dergelijk syst eem wel gegarandeerd t e worden.
Maat regelen
4.25.Verkeerswegen voor het gemot oriseerde verkeer worden niet meer aangelegd en verbreed zonder nat uur- en milieucompensat ie in de eigen regio. Knelpunt en in het wegennet dienen in principe opgelost t e worden via compenserende maat regelen in de OV-infrast ruct uur. 4.26.Het openbaar vervoer moet hoge priorit eit krijgen. De t arieven
dienen aanzienlijk verlaagd t e worden en de frequent ie en beschikbaarheid moet en worden verhoogd
4.27.Er komt een bet ere OV-verbinding van Noord-Nederland met de Randst ad en met Noord-Duit sland.
4.28.Door of langs best aande nat uurgebieden zullen geen nieuwe wegen worden aangelegd.
4.29.Inkomst en uit fiscale maat regelen die als doel hebben het
aut ogebruik t erug t e dringen, komen t en goede aan de verbet ering van openbaar vervoer.
4.30.Het personenvervoer over wat er wordt gest imuleerd.
4.31.Het vervoer per fiet s wordt gest imuleerd door de aanleg van meer fiet spaden. Best aande fiet spaden worden bet er onderhouden. 4.32.De t ransport sect or krijgt een verplicht e reduct iedoelst elling van 30%
vermindering van de broeikasgasuit st oot in 2020 t en opzicht e van 2008.
4.4
Import van grondstoffen
Nederland neemt de verantwoordelijkheid voor de duurzaamheid van de goederen die zij import eert .
Nederland import eert veel grondst offen, zoals hout , kolen, met alen en
landbouwgewassen. Vaak zijn deze grondst offen op een niet -duurzame wijze gewonnen, geproduceerd en vervoerd, t en kost e van mens, dier en milieu. De handel in t ropisch hardhout leidt t ot een groot verlies aan biodiversit eit , het uit sterven van dier- en plant ensoort en en heeft in veel gevallen nog grot ere armoede van de lokale bevolking als gevolg. Winning van delfst offen gaat vaak gepaard met enorme vervuilingen en dubieuze
Concept 13 april 2010 28 De Part ij voor de Dieren wil dat Nederland haar verantwoordelijkheid neemt voor de product en die zij Nederland invoert . Bedrijven hebben hierin een grot e rol t e spelen, maar de overheid kan regels stellen en erop t oezien dat deze nageleefd worden. Nederland zal via wet - en regelgeving de bewijslast bij bedrijven leggen. Bedrijven moet en zelf aant onen dat het door hen
verhandelde en/of gebruikt e hout op duurzame manier is verkregen. Hiervoor worden st renge duurzaamheidscrit eria opgest eld waarbij ecologische,
sociale en economische voorwaarden zullen gelden. Maat regelen
4.33.Nederland voert een importverbod in voor niet duurzaam geproduceerd hout .
4.34.Voor de t op 15 van ingevoerde grondst offen worden transparant e en bindende duurzaamheidscrit eria ontwikkeld. De bewijslast voor het voldoen aan st renge duurzaamheidscrit eria ligt bij de import erende bedrijven.
4.35.Nederland onderst eunt de herkomst landen bij het ontwikkelen van duurzame bosproject en en de bescherming van tropisch regenwoud. 4.36.Bedrijven moet en over de duurzaamheid van hun geïmport eerde
grondst offen rapport eren in hun jaarverslag
4.37.Het gebruik van milieubelast ende middelen, waaronder gevaarlijke impregneermiddelen voor hout , wordt verboden.
4.5
Ondersteuning ontwikkelingslanden in klimaatbeleid
Nederland onderst eunt ont wikkelingslanden om zich aan t e passen aan de klimaatverandering.
De geïndust rialiseerde landen zijn primair verantwoordelijk voor de uit st oot van broeikasgassen die leiden t ot de opwarming van de aarde. Daarom zullen zij de zwaarst e maatregelen moet en t reffen om de uit st oot van broeikasgassen t e verminderen. Daarnaast zullen zij ont wikkelingslanden moet en onderst eunen bij hun aanpassingen aan de gevolgen van klimaatverandering.
De Part ij voor de Dieren wil dat Nederland de belangrijkst e slacht offers van klimaatverandering, in het bijzonder in de arme landen, helpt om de
klimaatverandering het hoofd t e bieden. Nederlandse bedrijven zijn groot in het aanleggen van dijken en het opspuit en van zeeweringen. De
Nederlandse overheid gaat samen met deze bedrijven kwet sbare
ontwikkelingslanden helpen zich t e beschermen t egen wat erspiegelst ijging en overst romingen.
Verder zal Nederland ontwikkelingslanden t erzijde moet en st aan in
Concept 13 april 2010 29 4.38.Er komt een klimaat fonds van 0,25% van het BNP voor
klimaat maatregelen in ont wikkelingslanden. Dit bedrag komt bovenop de 0,7% van het BNP voor ont wikkelingssamenwerking.
4.39.Nederland onderst eunt de kennisont wikkeling in ontwikkelingslanden om het hoofd t e bieden aan klimaatverandering.
Concept 13 april 2010 30
5
Vissen, mariene ecosystemen en visserij
Onze blauwe planeet wemelt van het leven in de zeeën en oceanen. Althans van oorsprong, want de mens is in t oenemende mat e bezig dit leefgebied t e vervuilen, leeg t e t rekken en drast isch t e verst oren. De
collect ieve rijkdom van de mariene nat uur is een bezit voor al het leven op aarde en vraagt om scherpe bewaking en bescherming. Het t ot nu t oe gevoerde beleid st aat daar haaks op.
De vaak opgeroepen idylle en romant iek van het eerlijke vissersberoep maskeert dat de visserijsect or de laat st e decennia is veranderd in een
hight echindust rie die op ongekende schaal jacht maakt op het leven in zee. Milit aire opsporingsapparat uur maakt dat geen school vis nog onopgemerkt blijft , t ot op grot e diept en. Enorme nett en halen complet e scholen t egelijk uit het wat er. Zware kett ingen en met alen korren slepen op de bodem alles kapot . Zeebodems verworden t ot een levenloze kaalslag. Vissoort en zijn ernst ig overbevist en st aan op het punt van uit st erven. In de Europese zeeën wordt 88 procent van de visbest anden overbevist : 30 procent daarvan kan zich mogelijk niet meer herst ellen. Kleine vissers in Afrika zijn van hun
broodwinning beroofd nadat West erse vissersschepen hun wat eren hebben leeggevist . Armoede, pirat erij, st roperij en migratiest romen zijn het gevolg. De diepzee is de volgende kandidaat voor ontwricht ing op een schaal die we niet eens kennen, simpelweg omdat de diepzee-ecologie grot endeels
volst rekt onbekend t errein is. Met bijna 400 schepen is de EU verantwoordelijk voor 60% van de diepzeevisserij met sleepnett en.
Nederland heeft een belangrijk aandeel in de verwoest ing van het leven in zeeën en oceanen. Onze visserijsect or is een van de groot st e van Europa. Het groot st e t rawlerschip t er wereld is in Nederlandse handen. Nederlandse
vissers vissen niet alleen in de eigen en Europese wat eren, maar over de hele wereld. Daarbij heeft Nederland als visvarende EU-lidst aat een belangrijke st em bij de bepaling van het Europees visserijbeleid.
Herst el van het nat uurlijk evenwicht op zee is letterlij van levensbelang voor alle wezens op aarde. De Part ij voor de Dieren wil dat Nederland breekt met het best aande visserijbeleid en absolut e priorit eit geeft aan behoud en herst el van de mariene biodiversit eit . De visserij zal per direct st erk aan
banden moet en worden gelegd om vispopulat ies en het bodemleven weer een kans t e geven. De huidige init iat ieven op het gebied van verduurzaming, waarbij wordt ingezet op minimale aanpassing van de visserijt echniek, zijn volst rekt onvoldoende.
Het overstappen op het kweken van vissen, een nieuwe en snel groeiende indust rie, is geen oplossing voor de schade die in de zeeën wordt aangericht . Het welzijn van de vissen in de kwekerijen is op geen enkele wijze
Concept 13 april 2010 31 worden met vis(meel) dat afkomst ig is van bulkvangst en wildgevangen visjes, die eigenlijk voedsel voor andere dieren in de zee vormen.
Dankzij de inzet van de Part ij voor de Dieren in de Tweede Kamer is het welzijn van vissen opnieuw op de polit ieke agenda gezet . Vissen, schaal- en
schelpdieren verdienen ook wett elijke bescherming. De Part ij voor de Dieren is de enige polit ieke part ij die zich daar st erk voor maakt .
5.1
Visbestanden en mariene ecosystemen
Nederland st elt de draagkracht van zeeën en oceanen cent raal. Er mag niet gevist worden, t enzij onafhankelijk populat iebiologen vast st ellen dat een (beperkt e) vangst met het oog op behoud van vispopulat ies en biodiversit eit verantwoord is.
Nederlands en Europees visserijbeleid: structurele overbevissing
Europese vissers vangen st ruct ureel veel t e veel vis. Quot a komen 42 t ot 57% hoger uit dan onafhankelijke wet enschappers adviseren voor een duurzaam beheer van de visbest anden. Het result aat van 25 jaar Gemeenschappelijk Visserijbeleid is dat 88% van de Europese visbest anden wordt overbevist . Als we in dit t empo doorgaan, zijn in 2048 de zeeën leeg, voorspellen
t oonaangevende visserijbiologen.
De Part ij voor de Dieren zal er alles aan doen om het niet zover t e lat en komen. Allereerst moet Nederland haar eigen verant woordelijkheid nemen. Het ‘Duurzame Visserijbeleid’ dat in 2007 door de Nederlandse regering is ingezet , is volgens de Part ij voor de Dieren volst rekt onvoldoende om de visbest anden t e redden en de mariene biodiversit eit t e beschermen. De capacit eit van de Nederlandse vissersvloot is veel t e groot voor een verantwoorde visserij en zal dus flink moet en worden ingekrompen. De visserijsubsidies kunnen worden benut voor een warme sanering van de sect or.
Verder speelt Nederland een rol bij de wijziging van het Europees
visserijbeleid. De onderhandelingen daarover zijn inmiddels gest art en moet in 2013 zijn afgerond. De Part ij voor de Dieren vindt dat ook hier het
voorzorgbeginsel leidend moet zijn. Gezien de uit erst zorgelijke visst and bet ekent dit dat er in de EU en dus ook de Nederlandse wat eren in principe niet meer kan worden gevist . Alleen wanneer kan worden aanget oond dat een (beperkt e) vangst verantwoord is en binnen de draagkracht blijft van de mariene ecosyst emen, kan visserij nog worden t oegest aan.
Bijvangst
Het probleem van overbevissing wordt aanzienlijk verergerd door
ongewenst e bijvangst en. Vissers vissen doorgaans op één bepaalde vissoort maar vangen in hun nett en ook veel andere diersoorten. Deze dieren
Concept 13 april 2010 32 hebben worden (dood) t eruggegooid in zee. Deze bijvangst en kunnen
oplopen t ot wel 90% van de t otale vangst . En naast vissen st erven jaarlijks vele zeezoogdieren als dolfijnen en zeehonden op gruwelijke wijze in vissersnett en. Ook schaal- en schelpdieren zijn veelvuldige bijvangst slacht offers van de visserij.
De Part ij voor de Dieren vindt dat de gehele bijvangst niet overboord mag worden gegooid. Dit vermindert de laadcapacit eit van de visboot direct en dwingt t ot select ieve visserij. Bovendien kan de bijvangst als eiwitbron nog gebruikt worden. Dan is de dood van de bijvangst dieren niet nutt eloos
geweest . Ook dienen de ondermaat se vissen van de bijvangst meet t e t ellen in de vangst quot a.
Bescherming mariene ecosystemen
Visserijbiologen wijzen erop dat de massale aant ast ing van de visbest anden en de biodiversit eit in zee alleen kan worden gest opt als er grot e gebieden geslot en worden voor visserij. Alleen dan krijgen ecosyst emen de kans zich t e herst ellen. Ter illust ratie van hun bevindingen hebben wet enschappers lat en zien dat het bodemleven in zee inderdaad opbloeit op plekken waar
vissersschepen niet meer kunnen komen: rondom windmolens in zee. De Part ij voor de Dieren wil snel zeereservat en op de Noordzee. Ook de Waddenzee, een uniek en belangrijk gebied voor t rekvogels en andere diersoort en, mag niet worden aanget ast door menselijke act ivit eit en als de schelpdiervisserij.
Duurzame visvangst is een fabeltje
In het kader van de ‘verduurzaming’ van de visserij worden al vele jaren de mogelijkheden onderzocht van minder schadelijke vangsttechnieken. Het schiet maar niet op. Zo lopen er al meer dan 10 jaar proeven met de
zogenaamde pulskor, waarbij elekt rische schokken in het wat er platvissen op de bodem moet opschrikken, waarna ze kunnen worden opgevist . De
proeven wijzen uit dat de elekt rische t ot ernst ige beschadigingen en de dood van vissen kan leiden.
De Part ij voor de Dieren vindt dat destruct ieve vormen van visserij zoals de (al of niet elekt rische) boomkor en de diepzeevisserij verboden moet en worden. Event uele alt ernatieve vangstmet hoden mogen pas worden t oegelat en wanneer zij aan st renge duurzaamheidscrit eria voldoen. Het welzijn van dieren vormt daarbij een belangrijk uit gangspunt .
Maat regelen
