Zaterdag 12 April 1952 - No. 205
VliJBEID EN ,--- Berichtf{eving over ...
' .
DEMOCRATIE
"de · West" is onvoldoende
(Pag. 6)
WEEKBLAD V A N DE V 0 L K SP ART IJ V 0 0 R VRIJHEID EN DE M 0 CR AT IE
H et geloof
~heeft Luther eens gezegd
~is geen rustig ding. De diepste
geloofsge~tuigenissen gewagen dan ook zonder uit·
zondering van een geweldige spanning, juist in het leven der gelovigen. Denk maar aan een van de meest bekende psalmen, de
twee~en~veertigste,
met die machtige aanhef: ..
Ge~lijk een hinde, die naar waterstromen smacht, zo smacht mijn ziel naar U, o
God'~.Dat is het lied van een mens, die. gebukt gaat onder zwaar leed en wiens tranen hem dag en nacht tot spijze zijn. Tot hem komt der mensen woord: waar is nu uw God? En dat woord vindt weerklank in zijn hart, want het vertolkt iets van wat er omgaat in zijn eigen ziel.
Toch is die psalm één der kràchtigste · uitingen van geloofsverzekerdheid in. heel de wereldlitteratuur. Want dan ontstiji)t daar aan de boezem van die zwaarbeproefde mens . eèn klank, die we bij hem nauwelijks meer mogelijk achten: .. Als zij al de dag tot mij zeggen: wáár is uw God, dan zeg ik tot
mij~zelven: wat bqigt gij u neder, o. mijn ziel
.~Pwat zijt ge onrustig in mij? Wacht op· God, want toch zal ik Hem weder loven,
mij~ver"' lossing en mijn God".
Ook hier dus is het een gewonde ziel, een gebroken hart, dat schreit en klaagt, maar onder alles door God looft en prijst,
~het
"Wonder· des geloofs, dat alleen verstaan.
wordt door wie in eigen leven iets kent van de rust, die op alle onrust veroverd wil
wor~den.
* * •
Het is dît raadselachtige, waarvoor ook de Goede V rijdag ons plaatst, wanneer de Gekruisigde uitsnikt dat aangrijpende: mijn God, mijn God. waarom hebt Gij mij
veda~ten?
Hoe rauw en smartelijk die luide kreet der verlatenheid de stilte doorbreekt, die daar om de. kruisheuvel hangt, het is toch ook niet het laatste woord van een verlorene, van één voor wie àlles duister is
ge~ordenirt het uur van opperste smart. Dat zegt ons reeds dat herhaalde: mijn God, mijn God ... .
Wanneer de verhalen van Jezus' lijden
~door Bachs Passionen weèr nader tot
tien~duizenden gebracht ~.spreken van ee'n duis~
ternis, die vim het zesde tot het negende ûur over de aarde kwam, dan wordt daarmee niet enkel aangeduid het nachtelijk donker van het zware lijden naar lichaam en ziel van wie daar hing aan het kruis, maar ook
~en zeker niet minder
~het duister van een
we~reld, die het bestond, Hem te kruisigen, die het land doortrok, goed doende en die gekomen was om een wereld, verloren in schuld, te verlossen.
Jn het destijds veelgelezen Jean-Christophe.
een werk, dat inderdaad een schepping mag heten, waarin een mensenleven naar alle diepten van zijn vreugden en zijn smarten, met àl zijn raadselen en vragen wordt uitge- beeld, tekent Romain Rolland een episode uit Jean Christophe's leven, waarin zich iets voltrekt van dezelfde verslagenheid en
ver~latenheid, maar ook van dezelfde nieuwe be- wustwording en overwinning, waarvoor ook het verhaal van Jezus' lijden en opstanding ons plaatst.
Jean-Christophe is moe geworden van het leven. Moe door teleurstelling, gemis en leed.
Hij weet niet, hoe hij verder moet. Hij heeft een haast onbedwingbare neiging, zich neer te leggen om in te slapen, voor goed. Maar hij voelt: dat kan niet, dat mag niet. Ik zoek de vrede niet, de gemakkelijke rust, maar het leven. En dan begint hij weer te lopen, de levensloop. Hij legt mijlen af,
zon~der het te bemerken. Het was stil in de
beis~sen, waar hij doorheen zwierf. Eindelijk blijft hij staan, als om die stilte te horen. Zo stil kan het soms rondom ons worden.
Dan speurt hij iets als een deining, die uit de verte tot hem komt, een windstoot die hem doet rillen. Hij spoedt zich naar huis. Op de drempel ziet hij met onrustige blik om, zoals een mens die zich vervolgd weet, doet. Het heeft hem zo
aangeg~epen,dat hij met koorts te bed gaat. In de stal
naa~them zijn de
hees~ten woelig; onrustig als hiJ zelf. Daar vinden we iets getekend van diezelfde sfeer van
be~wogenheid, waarin natuur en mense-nhart delen, zoals we die ook in Jezus'
lijdensver~haal vinden.
's Nachts steekt' de orkaan op, waarvan die eerste windstoot een voorloper was geweest, de voorjaarsföhn, die met zijn schroeiende adem de koude aarde komt verwarmen. Dan is het alsof in
Jean~Christophe'sontledigde ziel zich iets uitstort van de levende adem Gods. Hij ervaart iets van Opstandingsge·
dachte. Een mens, die het leven moede was, :voelt zich weer aangeraakt en opgenomen op de eeuwige levensstroom. En dan stamelt hij: zijt gij daar eindelijk weer, gij, die ik
ver~loren had. Waarom hadt gij. mij verlaten?
Die voorjaarswind is voor
Jean~Christo~· phe het symbool van de eeuwige
levens~kracht. Maar dan moet
Jean~Christophever- nemen, dat hij zich daarin vergist. Ook die voorjaarswind is slechts middel, ook hij kent - het antwoord niet op alle vragen. Ook hij
staat slechts in dienst van het Ondoorgron- delijke, dat van de mens eist: strijd, eeuwige·
strijd.
Het leven. is: een krijgsbanier door goed' en kwade dagen, gescheurd, gevlekt, ontvallen schier kloekmoedig voorwaarts dragen.
Men tuimelt wel en wonden krijgt men dikwijls dicht' en diepe. . 'ten vlucht geen weerbaar man. die strijdt of hem de dood beZiepel
Het leven is: geen vreed' alhier.
geen wapenstilstand vragen.
Het leven is: de Kruisbanier tot in Gods handen dragen.
GUIDO GEZELLE
Doch die strijd wordt niet beheerst door het noodlot, gelijk wij zo vaak in arrenmoede menen. Geen noodlot zweeft boven de eeu- wige strijd, die al wat leeft te strijden heeft.
Wij, ieder mens, heeft in die strijd zijn plaats in te nemen, zijn plicht te vervullen. "Ik ben"
~
hoort J
ean~Chiistophezich toefluisteren
~.. ik ben de Vrije Wil, die eeuwig worstelt.
Wor-stel ook gij en brand met mij".
Jean-Christophe echter voelt zich in en door het leven overmand. Ik ben verslagen, zegt hij, ik deug nergens meer voor ...
Als de stem hem dan wijst op het leger.
waarvan hij deel uitmaakt, begrijpt Jean- Christophe er niets meer van. Zijn klacht.
zijn verwijt tegen het leven was immers juist.
dat hij zo hopeloos alleen, zo verlaten wàs.
Strijden,· altijd strijden? ~ vraagt Jean~
Christophe. En dat is immers de ontmoe- digde en ontmoedigende vraag, die het leven ook ons zo vaak uit het hart perst, vooral in tijden als wij nu beleven. Strijden, altijd strij- den? ...
Nog is Jean-Christophe niet bereid.
lnte~gendeel: hij doet gelijk die mensen van wiê de Bijbel ergens spreekt; hij voert allerlei
ver~ontschuldigingen aan: neen, het zou hem desnoods niet zo moeilijk vallen zichzelf te vergeten en zijn eigen dode ziel weg te wer- pen. Maar . hij kan zijn doden niet
wegwer~pen, zijn geliefden niet vergeten. M.a.w. hij spreekt van het kruis, dat zijn leven
over~schaduwt, van zijn teleurstellingen en zijn leed, die alle vreugde en alle strijdkracht in hem verloren deden gaan.
Maar de geheimzinnige stem doorgrondt hem en zegt: laat ze achter, de doden, met uw dode ziid. Gij zult ze levend weervinden met mijn levende ziel.
Dan begint de eeuwige twijfelzucht in
Jean~Christophe te wankelen. Alleen: hij ziet nu de weg die hij te gaan heeft, wel kláár voor zich. Maar zal dat heldere inzicht hem straks.
in de verwarring van het leven, niet weer ontvallen? Hij vraagt: gij, die mij eens
verla~ten hebt, zult ge mij niet weer verlaten?
"Ik zal U weer verlaten", klinkt het hem . tegen. Telkens zal het voor de mens zijn
ge~lijk . de dichter. van . de
twee~en~veertigstepsalm het uitdrukt: waar is nu uw God!
Tel~kens zal het voor de mens zijn gelijk het klonk van Jezus' kruis: mijn God, mijn God;
waarom hebt Gij mij verlaten? Het1komt er maar op aan, dat de mens God niet verlaat. . Dan eindelijk begrijpt Jean-Christophe. Hij neemt zijn plaats weer in in het leger van Gods strijdende mensr.eid.
I s dit verhaal van de moderne romanschrij•
ver niet een levende illustratie van
het~geen ook het drama van Goede Vrijdag en de blijde boodschap van de Paasmorgen ons te zeggen hebben: Christus is niet dáár, in het kille graf, waarin vriendenhanden hem na de wrede kruisiging hebben neergelegd. Hij lééft en Hij gaat u voor. Hij is met u, alle dagen tot àan de voleinding der wereldt
G. A. DE RIDDER.
...
VRIJBEID EN DEMOCRATIE 11 A.PBIL 1952 - PAG. !
*l'ilfWUkäiiFJII!I/lit•en )*
V.V.D.-Kamerfractie verzette zich tegen te ver gaaDde
ambtelijke b.emoeiing met het particuliere
familie.. en gezinsleven
M~vr. Fortanier~de Wit over het ontwerp tot het tegengaan van lichtvaardige echtscheiding. - Gelden tJoor openlegging van "historische werkloos-
heidsgehieden". - Het Vredesverdrag met ]opan.
Bet huwelijk behoort
te
zijn een duurzame levensgemeenschap, waarin 's ntelllteJI tUepste bestemmblc " ' llaar ~llt kankotnen.
Voor wie hetzo ziet, Is een
wetscmtwe.",dat beooct
lklhtvaardige echtscbeldlngen tegen tegaaa.
zo steldemevr.
FortaPler-de Wit de vorige week ia de Tweede.K~r vaat, eok
a.l
beeft het. een beperktestrekking, een
belangrUk voor-lltel.
verworpen (met 63 tegen 17 stem·
men}.
Van de
5
aanwezige C.H.-leden stemden er 3 tegen en 2 voor het amendement van hun· geestverwant (n.l. de heer Van der Feltz zelf en mr Sc.hma}). Verder stemden voor: de V.V.D., dé Staatk.-Geref., de C.P.N.en prof. Oerbrandy
<A.RJ.
ging, dat het de gezinsraad onmoge- lijk zou zijn, een verzoetlinl
t. ....,
werkstemeen of de juiste verhoudillt tussen de echtgenoten te peilen inal
file gevallen, waarin partijen onwillt•zijn, voor hem te verschijnen.
ZU pt
toe,dat elk
patl8eD4 mittdel,.dat
ertoe
kanltQdracea, de hannonie tussen
de eehtgenote.n,en daardoor
in het pzln, te bent.ellen, ernstig diende te worden overwogen. Dat neemt niet weg, dat wije
ok
zullen moeten erkennen, dater
belaas huwel\fksverhontUngenzUn,
waar ook voor de kiDderen de sebeldlng der ouders een nii.Ddor kwaad betekent, dancJac
aan dag te worden bet1'9kken ia 4e ernstire onenigheden,die
de ouders verdeeld honden.• * •
Daarenboven: bet ontwerp spNeld wel van een versebijnlnppllcht. maar betekent dit nu ook, dat men een spreekplicht heeft? Een vraag, die de minister natuurlijk niet anders ·dan ontkennend moest beantwoorden.
N
og veel" ernstiger bezwaar had Daar kwam nog bij, dat in de Ment.onze geestverwante tegen de in v. Antwoord was medegedeeld, dat het ontwerp neergelegde verschij- het aantal ambtenaren, die bet ningsplicht. Principieel achtte zij het eigenlijke onderzoekingswerk zouden niet onaanvaardbaar, dat de Staat,· verrichten, zou worden vergroot.
die toestemming moet verlenen tot waardoor de leden van de gezinsraad de e~:htscheiding, vooraf zo mogelijk sleehts een beperkte hoeveelheid van:
een ernstige poglng onderneemt om hun tijd zouden b0hoeven op te otf..,;
het maatschappelijk belang te bc· l'en.
Was nn het ontwerp tot w\Jziglng van de de5betreftende bepalingen van bet .Wetboek van Burgerlijke Bechtsvorderiltg en van het Burgerlijk Wet- boek (kortweg : , ontwerp tegeqaan lfcbtvaa.rdlge echtscheldingen ge·
ooemd)
iJlderdaadeen
~passend
mlddel? Nauwgezette overweginr;en
afwepg van deenkele
voordelea tegenover de grote be~waren1 welke aan de voorstellen kleefden, hebben onze traetie t~nslotte geleid tot een overtuigd:Neen.
H
et ontwerp, zoals het door mi·nister Mulderije werd verde- digd (het was oorspronkelijk inge- diend door mr Van Maarseveen), ging uit van de gedachte, dat de bij
een
voorgenomen echtscheiding door Qe presdent van de rechtbank onder·nomen verzoeningspoging vrijwel tot
een.
formaliteit was afgesleten. Het ontwerp wilde komen tot een· uitge•breider verzoeningspoging, op te
dr'a·
gen aan een "gezinsrechter", die zou worden bijgestaan door een "ge:ûns·
raad", als uitbouw van de tegenwoor- dige voogdijraad.
Het ontwerp was in zijn opzet dus
!nderdaad beperkt en het wilde
met
}'lame op dit ogenblik geen wij,:ig_i.ng brengen iJl. ·wat men pleegt aan te duiden, als de practijk: van de "grote leugen", noch in de echtscheidings·gronden. Mevrouw Fortanier was het met deze beperkte strekking van het ontwerp op zichze:U: eens.
Een verandering in onze echtschei- rlingswetgeving, zo zei zij, die naar het inzicht van mijn fractie zal moe- ten bestaan in een verruiming van i.ie echtscheidingsgronden, is niet ver- antwoord, alvorens een diepgaand onderzoek in te stellen.
Het wachten zal hier dus zijn op
<le algehele wijziging van het aur- gerlijk Wetboek, waaraan gewerkt wordt. Daarom kon zij voor het ogen- lllik niet accoord gaan met een vool."- stel van
mr
Stokvis (Çomm.),om
de echtscheidingsgronden reeds nu uiite
breiden en evenmin met een voor- stel van prof. Gerbrandy (A.R.), dat bewijslevering eiste, om de "grote leugen" <echtscheiding bij onderlinge overeenstemming, hoewel deze in strijd is met de bewoordingen van de wet, bijv. door de "bekentenis", van een der echtgenoten; van overspel) tegen te gaan.Met grote nadruk ontkende mevr.
ll'ortanier echter, dat men de echt- scheiding bij onderlinge afspraak al·
doende zou kunnen bestrijden doo1·
het opleggen van de verplichting om
•.. bewijs" te leveren, Het zal, zo merk- te ~ terecht op, belanghebbenden
er-
toe brengen hun toevluéht te nemen tot morèel zeer verwerpelijke hande·lingen als het leveren van gefingeerd bewijs.
Wanneer ik, zo riep zij uit, deze verwerpelijke handelingel). vergelijk rnet
"de
grote leugen", is deze daarnog
maar kinderspèl bij. . Tot 1&28 werd in Engeland zulk eep bewijs ge~eist. In dat jaar ls men· tot atl;chat- tïng overgegaan, omdat zij aanleiding gat
tot
de meest st\litende .. botel•scènes", waarbij hotelpersoneel als :etuigen fungeerde.
In het ool."spronkelijke ontwerp kwam de eis voor, dat in het inlei·
dend verzoekschrift aan de gezins- rechter het bewijs en de getuigen meesten worden vermeld. Naar onze weordvoer!Jter verklaarde, zou het ontwerp aldus voor onze fractie in
ieder geval volkomen verwerpelijk
zijn geweest. schennen tegen het euvel van de Naar aanleiding hiervan verklaarde lichtvaardige echtscheiding. onze woordvoerster: "Ik kan er niets aan doen, M. de Voorzitter, doch de
•••
Dat onze fractie echter ook
te-
. gen het ontwerp heeft gestemd, zoals het nu was geworden, vindt zijn oorzaak in twee zeer ernstige bez.wa- ren, waaraan, door verwerping vari
daarop
betrekking hebbende- amende- menten, n i e t is tegemoet gekomen.Doch dan is het van essentieel be· gedachte, dat wij nu ook al ambtena•
lang te onderzoeken, welke poging de ren zullen hebben, die ambtshalve Staat daartoe onderneemt.
En
dan het recht hebben hun neus te steken ging naar haar opvatting de macht in het familie- en gezinsleven van van deStaat
te ver, als de wet hetrecht geeft echtgenoten, ouders en ieder echtpaar, dat een verzoek
tot
del·den met de sterkearm
te dwingen· echtscheiding indient, stuit mij tegen. , · . .. . de·.borst"~ ,,., ,.
om te verSchUilen: YS!~ een ÏDS~f1., 1, .
die met behulp van een
stat
van '' .,. - ···".'"•'•*''r··
Daar was in de eerste plaats het imperatieve voorschrift aan de ge- zinsreehter om bij niet-vereniging de echtgenoten te verwijzen naar de ge-
;!;insraad. Dat zou voor een aantal volstrekt hopeloze gevallen volkomen ov~rbodig zijn
en
voor sommige an- dere gevallen wellicht ook bepaald ongewenst.Daartegenover zou de gezinsraad dan meer tijd krijgen om zich in ge- vallen, waarin verzoening inderdaad kans maakte, daaraan ook te wijden.
Een door mevr. Fortanier warm ge- steund amendement van mr :Van der Feltz. (C.H.), om de gezinsrechter de vrijheid te geven een geval n i e t naar de gezinsraad te verwijzen, na- melijk wanneer hij op grond van de door hen1 gehouden besprekingen een dergelijke opdracht o:t verwijzing overbodig zou achten, werd· echter
ambtenaren zich tot in details zal verdiepen in het huwelijks-, gezins- en familieleven van de betrokkenen.
Het
kwam haar voor, dat op deze wijze een verwarring van de tunetie van Staat en maatschappij in de hand werd gewerkt. Wat, zo vroeg zei we!zeer terecht, verwacht de minister toch eigenlijk van deze StaatJdwang om de mensen desnoods met gebruik van de sterke arm te verplichten voor de gezinsraad te verschijnen?
Dit
wetsontwerp. dat zich ten doel stelt, verzoeningspoaingen te verbete- ren, denkt daarin te slagen door tot drie maal toe de mogelijkheid te scheppen van een voorgeleiding door de sterke arm. Zij achtte dat een macht van de Staat op het gebied van's
mensen meest persoonlijke leven, welke te diep ingrijpt.Het was l>ovendien haar overtui-
DEZE. BURGER
behoort niet tot de uitgelezen schare der bevoon·echte mede- burgers die overal met hun fijne gelaatst1·ekken vóór in
derij staan.
Integendeel:
dezebw·ger
isniet uitgelezen (en komt óók nooit uitgelezen, als Simon Vestdijk maar aan het schrijven blijft) en hij staat bovendien altijd àchte1· in
derij. Meestat wordt de deur pal in zijn gezicht dicht-gesmeten.
Mam· vorige iveek
ishet
mijtoch eindelijk eens· gelukt. Kon nog nèt door de hoge deur van
deRidderzaal gUppen vóór
diegesloten. werd voor het profane vulgus,· en was, dus doende, de gast van
deregering, vlees-geworden
in.hare excellenties dr Drees en ir Peters,
te1·ere van de opening van de Ronde Tafel Conferentie met
deAmerikaanse delen des Rijks.
Indrukwekkend!
Die schone, fel-verlichte zaal.
Al die zoute dingetjes op de wit-gedekte tafels.
Maar bovenal: al die heren die ik nu in levende lijve kon
zien.Menee1· Kerstens en mtmeeT Romme en meneer Wendelaar (van ons) en meneer minister Teulings (van Z'IA-Hie) en meneer de Block (van de Senaat) en meneer Vonk (van ons) en meneer doctor
deKort uit
debuurt van
'tHeike,
diezó maar
Antil~liaans en Surinaams deskundige
is; jemoet maar durven -
%04ls
een heer zei die die man de dodensprong uit
denok van het circus zag maken.
En nog tweehonderd-vijf-en-zestig heren méér.
Ik had het gevoel dat ik nu eindelijk
waswaar ik wezen wilde
endat àlles met de Antillen en Suriname in orde zou komen.
Zelf& tussen Aruba en Curaçao, want iedereen keek vriendelijk naAr iedereen en het was een idylle-met-kaaskoekjes.
Het was een grote dag voor het Koninkrijk en óók wel een 'b4etje voor
DEZE BURGER
D
e
n1inister was echter niet be•reid, hierin enigerlei wijziging te brengen en zo vormden, zoals me•
vrouw Fortanier vóór de eindstem·
ming in een korte verklaring no~ ~
stipuleerde, deze beide punten "'OOit onze fractie de aanleiding, on1 hau stem aan het ontwerp te onthouden.
Het werd aangenomen met 68 tegen 12 stemmen. Tegen !Jtemden onze V.V.D.-fractie en de C.P.N.
Voordien was het amendement-Ger•
brandy (A.R.), om aan de "grote leu- gen" een einde te maken door het vorderen van "bewijs", verworpera met 67 tegen 13 stemmen. Voor stem- den alleen de A.R., de Staatk.-Geref.
en
de heer Krol (C.H.).Het amendement-Stokvis (Comm.).
om reeds bij G:eze wijziging de echt•
:;cheidingsgronden uit te breiden met:
"onheelbare tweespalt tussen de echt•
genoten" (op zichzelf niet onjuist, maar het paste ook formeel niet in dit ontwerp), werd verworpen met 73 tegen 6 stemmen (voor alleen de C.P.N.).
Een ook door mevr. Fortanier
ge•
steund amendement van mr Bachg
<K.V.P.), dat aan de leden van de gezinsraad en aan het personeel van die raad geheimhoudingsplicht op•
legt, werd z.h.s. aanvaard.
Tenslotte willen wij nog vermelden.
dat een enige malen gewijzigd amen- denleut van mevr. Ploeg-Ploeg.
<Arb.), om aan de bepaling, dat in het verzoekschrift tot verlof voor het instellen van een vordering
tot
echt•5cheidi.ng o.a. moet worden vermeld het kerkgenootschap, waartoe par·
tijen behoren, als afzonderlijk punt toe te voegen: "desgewenst organisa•
ties van ideologisch karakter, waar·
toe partijen mochten behoren", werd aangenomen met 56 tegen 23 stem- men. Vóór stemden hier de P.v.d.A., de K.V.P. en de V.V.D.
• • •
Z
onder hoofdelijke stemmingen
ook zonder zelfs de bijna nim·mer ontbrekende aantekening van de tegenstem der communisten, heeft de Tweede Kamer aanvaard de drie ont•
werpen. tot goedkeuring van de deel•
neming van het. Rijk in
de
uitvoer!~van de eerste phase van de ontwikke·
lingsplannen voor
Z.w..
en Oostelijk Groningen, Oostelijk Friesland, N.O.•(vervolg op pag. 5)
\'1U1BEID EN DEMOCRATIE
·U-Q11, WEEK to.t WEEK
Europa's toekomst (IJ
r r gelegenheid van de eerste verjaardag van het Atlantisch hoofdkwartier, heeft
gene·
raat Eisenhower een belangwekkend rapport ge·
publiA:leerd, ~clat ·om . meer dan één reden een zo
groot
mogelijke belangstelling verdient. Bad men :mogen verwachten, dat .de generaal zich in dit rapport uitsluitendzw
beperken; tot de actuele militaire vraagatukken, in het bijzonder "oor·wat Europa betreft, zo heeft hij ten deze zijn
taak
toch ntlmer opgevat door naast de nûli•taire, ook de economisChe en politieke aspecten
aan te stippen.
Generaai ·Eláenhower heeft het vrije West·
Europa er ~ eens :ceer duidelijk op gewezen,
dat
ertussa
de müitaire, ~~een ptoll•tieJee problemen het nauwste
"«ba!ld
~.Het
kltnkt ala een emstig vermaan'·als
llij'zegt,
dAt ,,militaire kracht alleen weinig waarde heeft, zc:tlang die niet wordt reateund dOOr een econo·mie, die een stootje kan verdragen".
Eveneens klinkt het als een waarschuwing · wanneer hij constateert, dat ,.het succes van ver·
schillende militaire begrottngsprogramma's nog lang niet is verzekerd en in sommige landen de kans op inflatie dreigender vormen aanneemt en het gehele defensieprogramma wankelt".
Met andere woorden: het zijn ongetwijfeld de economische en politieke factoren, die de waaq-de van de militaire paraatheid bepalen. De econo·
nûe ligt evehwel grotendeels aan de politiek ten grondslag. Een verkeerd gerichte politiek moet tenslotte tot een economisch systeem voeren, dat :towel op nationaal als op internationaal ter·
rein tot zeer ongewenste gevolgen kan leiden.
Generaal Eisenhower heeft in dit verband ken·
nelijk zijn waarschuwende stem gericht tegen hen, die ten koste van alles, hun ,.ordeningspoli·
tiek" aan de vrije mens willen opddngen.
Het tragisch daarbij is, dat dit vaak geschied
"in naam der vrijheid", terwijl de ware vrijheid hierdoor juist wordt verstikt en aan banden wordt gelegd.
Het moge waar zijn, dat Eisenhowers . rapport wordt gekenmerkt door een zekere eenzijdigheid, omdat het. wel de vinger legt op de wonde plek·
ken în Europa en het verzuimt ditzelfde te doen met betrekking tot Amerika, dit neemt niet weg, dat dit document voor Ew-opa's toekomst een zeer belangrijke waarde heeft, omdat dao.rln duidelijk de wegen worden aangegeven, die wij beslist niet zullen ~en inslaan.
• • o'
~uropa' s toekomst (II)
G
eneraal Eisenhower heeft in mjn rapport op de eerste verjaardag van het Atlantisch hoofdkwartier, Europa's toekomst niet gunstiger geschilderd dan zij in werkelijkheid is.Hij heeft de zaken nuchter gesteld en ons de waarheid niet verbloemd, dat ,.er in Europa nog geen sprake is van veiligheid, doch slechts van een begin van veiligheid". Als grootste winst van het afgelopen jaar acht hij evenwel de verster·
king van het moreel in geheel West-Europa.
Hij maakt ons duidelijk, dat het gemeenschap·
pelijke doel nog lang niet is bereikt, doch ander·
zijdil toont hij met teiteD en cijfers aan, dat de inspanningen in West-Europa tot dusverre ge- bracht, zeker niet tevergeefs zijn geweest en dat wij er
een
heel stuk beter VOöl' staa.n dan een jaar pleden.Het ware gewenst, cla.t delle uitspraak in haar volle betekenis dooq-drong tot de onversehilligen en wankelmoedigen, die öf niet bereid zijn de no- dige offers te brengen öf niet willen inzien, dat de gebrachte offers zeker niet te vergeefs zijn
geweest. .
Zeker, het einddoel is nog lang niet bereikt en een verslaping op dit moment Züu voor onze vrij·
held rampzalige gevolgen kunnen hebben, doch anderZijds is het verheugend te constateren, dat allen in West-Europa waarvoor de vrijheid het hoogste goed betekent, gezamenliik met succes een steentje hebben kunnet: b;jc:ragen om die vrijheid met een behoorlijit resultaat te kunnen vèrdedigen, zo dit ooit nodig mocht zijn,
Moge het tot. een ieder doordringen, dat ook het individuele offer in het sterkér worden van
\Vest-Europa tot uiting is gekomen en dat de strljd om de vrijheid niet' zoma~r een slogan is, doch een levende werkelljk~eid, waarvan kan worden gezegd, dat het de moeite loont deu strijd voort te zetten met lllle ernst en· ~vertui·
ging waarover Wij be,wchikken. ·
.. . .
Exportpolitiek (IJ
D
e miniSters van Economische Zaken, Finan•ciën, BuiteW.andse Zaken, Landbouw en Verkeer en Waterstaat, hebben de a:tgelopen week de Tweede Kamer een exportnota aangeboden,
waatill
der.,ertng eett
complex ,vanmaatregelen
bekend maakt door middel waarvan
zij ·hoopt
onze export in een zeer belangrijke mate te 1tunnen opvoeren.Het zij verre van ons, de voorgestelde maatrege- len te bagatelliseren of de betekenis daarvan voor onze nationale economie voOi'biJ .te :tien. Dit neemt evenwel niet weg, dat wij ons met zeer velen in den lande over deze nota hebben verbaasd en wel om twee belangrijke redenen.
. In de eer~ plaats, omdat deze nota eerst thans verschijnt nu het pionierswerk op de ·exportmark·
ten
reeds i.n vele opzichtentot
het verleden be- hoort en in. de tweede plaats, omdat de regering de door haar te treffen maatregelen motiveert op gronden, waaruit men moet concluderen, dat zij in zeer vele opzi~hten steeds achter de feiten heeft!laDgelopen en wel op een zeer ·laat tijdstip. tot het inzicht komt, dat de tot-dusverre door haar bewandeJ.de wegen ongetwijfeld
nië.t
.de juiste lntnnenworden.
gèno&md. · . .Wij
Willen
in ·'dit Vérband nlet · nakaarten, noch ligt het op onze weg om politieke redenen af te dalen tot een soort leedvermaak, maar het is toch wel bedroevend te moeten ervaren, dat de t·ege- ring ter elfder ure tot de erkenning komt, dat slechts meer vrijheid in onze economie ons lanrl zal kunnen redden.Een late erkenning, die wij des te meer betreu- ren, omdat met name de V.V.D. bij herhaling in en buiten het parlement voor deze economische vrijheid lieeft gepleit Pn de regering steeds heeft gewaarschuwd, dat zij met ·het handhaven van het principe der economische gebondenheid ons land in een geheel verkeerde richting stuurde,
• • • Exportpolitiek (liJ
Bij
herhaling heeft de V. V.D. ervoor gepleit, ons economisch leven meer vrijheid te ver- len.en, opdat het zich sterker zou kunnen ont- plooien. Slechts bij stukjes en beetjes is het gelukt van de regering in dit opzicht concessies te ver-krijgen. ·
Met name hebben wij steeds onze stem laten ho·
ren met betrekklng tot de exportpolitiek en de regering gevraagd, de ondernemer meer vrijheid te geven, opdat :z.ijn pionierswerk op de buiten·
landse markten tenslotte enige aantrekkelijkheid zou verkrijgen, niet slechts te zijnen bate, doch . , ~o~ en vooral ,ten .bate van de hierbij betrokken werkne,mers. " . 'tl . . .
Thans is de regering blijkbaar
tot
het inzicht ge'komen, dat zij deze adviezen niet langer In de wmd kon slaan, getuige het feit, dat :tij nu heeft bekend gemaakt, o.m. belangrijke faciliteiten te wUien verlenen aan exporteurs op Amerika.WiJ moeten dan ook constateren, dat dit rege- ringsstuk is geboren onder de drang der omstandigheden, waarbij het in hoge mate moet worden betreurd, dat 't niet eerder is verschenen, dat in het verleden niet in voldoende mate is ge- luisterd naar hen, die de regering er voor hebben gewaarschuwd, welk een groot gevaar er in schuilt achter de feiten aan te lopen, een handel·
wijze die weinig in overeenstemming is met het
"gouverner c'est prévoir".
De waarschuwende stem, die in de nota klinkt is dan ook wel een laat alarm, dat reeds veel eerder had kunnen worden gegeven, mits eerder was ge•
luisterd naar de vele stemmen die reeds veel eer- der datgene verkondigden hetgeen men thans in de regeringsnota kan vernemen.
••••
Exportpolitiek (111)
H et gaat bij de exportnota van de regering om 's lands grootste belangen, die wij
:zo
hoog achten, dat wij hier het politieke prestige niet in het geding willen brengen, doch anderzijds moettoch
wel met enige bitterheid worden geconsta•teerd, dat de
stem
van onze Partij in en buiten het parlement niet eerder ·voldoende gehoor vond.Wij noemen in dit verbami ·o.m. · niét
name
het vraagstuk der industrialisatie, waaromtrent ·wij ook meermalen op deze plaas hebben opgemerkt, dat men er vooral voor diende te waken dit pro- bleem niet te eenzijdig te zien.Thans komt de regering o.m. ineens tot de er- kenning, dat "verdere industrialisatie ter voor-
Uitzending openingsrede
mr P. J. Oud
Men
stemroe
af opHUversuna.
It>e
ope~ingsrede op deJaarlijlae Alge-
mene Vergadering van mr
P. J. Ou~ %al 'niet, zoals aanvankelijk 'I.IU?rd medege ..
deeld, uitgezonden worden over
Hilver-sum
11,maar
blijkemnader ontvangen
mededeli7!gvan de RegeringscommisHril voor het Radio-Wezen over
Hilversum I, Kolflengte tOl! m.
ea wet vaa !0.18 tot !1.05 uur.
U APRIL 105! - PAG. I
koming van f!en grote structurele werkloosheid
· slechts bereikbaar is bij een grote spreiding van fltlze uitvoer",
Zo
is het eveneens gesteld met de te verlenen faeiütetten tel'· bevordering van onze eXport, die zowel op administratief als fiscaal cebiN~ een ver·eenvoudigi.ng en verlichting in het vooruitzicht stellen.
Wij kunnen deze exportnota dan ook niet anders zieR dan als een
erltennine
van de regering, liat zij met bètrekking tot haar economische politiek niet één, lnaar vele bussen h~ft gemist,heteeen
\"OOr ons· land een enorme schadepost betekent.
Naast de bitterheid die hierdoo1• is ontstaan, geeft ~t een grote :voldoening, ebt de regering tot ·de >ërkenning is moeten kOmen, dat de ver- schillende maatregelen door 011:te Partij reeds ja- ren· achtereen bepleit - en door onze politieke tegenstanders zo veel gesmaad en aangevallen - tenslotte juist en noodzakelijk zijn.
Vooral tegen de achtergrond van .de komende verkiezi~n ~n het'Zi~n,ft\lt heb~'ops volk op deze feiten te wij:telt, Fèiten, die ohS.,sterken in onze striJd, .~ ~iJ,d.. h~ tn~lijk
vaak
ook, die zeker nt~er. tev~ is ·geweest. Integendeel!• • •
Katholieke onenigheid (I)
Niet alleen in de kringen van de K.V.P., doch·
· . ook in andere politieke groeperingen, zal de rede die prof. Duynstee de vorige week heeft gehouden in een vergadering van de Katholieke Middenstandsvereniging .,St. Paulus", te BUS•
sum, groot opzien hebben gebaard.
Het betoog. van prof. Duynstee kwam hier o}) neer, dat hij zijn de laatste tijd geuite critiek op de K.V.P. staande houdt en dat de overeenstem•
ming met de groep Steenberghe op generlei wijze deze critiek ongedaan heeft gemaakt. Buit.endien heeft hij verklaard, te weigeren als zondebok te W'OO'den opgeofferd op het zoenaltaar van de heer
De
Bruijn."Mocht", aldus vervolgde prof. Duynstee, "nu dit ongelukkige bedrljf om de door mij geleverde crltiek te isoleren in de ogen van het katholieke volksdeel voortgang vinden, dan zal ik de on··
juistheid hiervan nader aantonen. Ik
zat
lan met name geen moment langer aarzelen vanwege het publiek belang, dat hierbij op het spel staat, volledige opening te geven van zaken, zodat een ieder kan beoordelen wat er precies is gebeurd en uit welke tactoren bepaalde K.V.P.-instanties . de moed putten voor deze isoleringspoging·•.Tenslotte besprak prof. Duynstee nog de"
ge•
vallen waarin men "volkomen gerechtigd en ver·
antwoord is als men op de K.N.P. (de partij van d!! heer Welter) stemt''.
Deze uitlatingen van prof. Duynstee vormen vooral een veNassing, omdat de katholieke pers de laatste tijd geen gelegenheid voorbij liet gaan om het Nederlandse volk er op te wijzen, dat alle geschillen in de boezem van de K.V.P., dank zij het "vruchtbarP." overleg met de groep
Steen·
berghe, tot het verleden behoorden. Men
kriJgt
thans .zeer steirk de indruk, dat een dergelijke voorstelling van zaken op z'n zachtst gesproken toch wel wat geflatteerd schijnt te :tljn. -
• • *
K/ltholieke onenigheid (liJ
Het is van belang vast te stellen, dat dit 1\ieC onbelangrijke meningsverschil zich voordoet in de grootste politieke partij van ons land en wel op een zeer kritiek moment, aan de vooravond
vatt de
Kamerverkiezingen.Als zodanig is de:e gebeurténls in ons nati&-o n&le Ieve11 ·niet van betekenis ontbloot. Immers, zij vormt een afspiegeling van verschil van in•
zicht met betrekking tot de tot dusverre ge ..
volgde en in de toekomst te volgen politieke rlchtsnQelr der K.V.P;
Het is inmiddels wel duidelijk geworden, dat niet alleen buiten de K.V.P., maar ook binnen haar eigen gelederen ernstige bezwaren zijn ge•
rezen tegen de te grote soepelheid waarmee de K.V.P. in haar politieke beleid in het kielzog van de Partij van de Arbeid vaart. Ook in katho- lieke kringen is men gaan inzien, dat hierdoor de belangen van diverse groepen der bevolking worden geschaad, hetgeen volkomen in strijd is met de
naam
die de K.V.P. in haar vaan voert waarbijZij
er de nadruk op legt een .,volkspartij':te zijn, en tegen het feit dat de K.V.P. daarbij veel te. ~einig tegenwicht biedt tegen het socialistisch drijven van de P.v.d..A. Wij hebben ook van onze kant hierop vaak gewèzen. In de laatste tijd blijkt wel heel duidelijk dat deze opvattingen ook binneit de K.V.P. sterk leven.
Vut staat in elk geval, dat
et
in ons land een toenemend \l'erzet waanteembaar is tegen de wijze, waarop K.V.P. en P. v. d. A. zich aanma~tigen gezamealijk de
dièll.tt.
uit te maken. I\'KIJBEID EN DEMOCRATIE
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
tt eeautao ..sa de V otkapartQ Yoer Vrijheld en Democratie
Voorzitter Redoctie-comm.:
Drs. H. A, Korthols.
Woorn. Red. secr. G. Stempher.
Adres: Prinsengracht 1 077, tel.
35343, Amsterdam.
Administratie: Postbus 43, Amersfoort, tel. 3147.
Abonnementsprijs
f
1.90 p. kwar- tool,f
7.50 per jaar.Voor het zenden van obonne- '- • ments- · en . advertentiegelden;,
'•Postgiro,,QO; 245103, ten name van de Penningmeester. van de Stichting "Vrijheid en Democro- , tie" te Amersfoort.
losse nummers 15 cent.
Voor advertenties wende men zich tot de administratie.
Ritmeester spreekt in de Achterhoek
Op Zaterdag 19 April zal het '1'\vee- de Kamerlid, de heer G; Ritmeester, op verzoek van- de Onder-Centrale .,De Graafschap" in hotel "Klein- Haar" te Ruurlo een spreekbeurt ver-
~;ullen met als onderwerp "Waar het bij de Tweede Kamèrverkiezingen ein gaat!"
De vergadering begint om 3 uur en ledèn en geestverwanten uit Achter- hoek en Twenthe zijn welkom.
Ook Noord-Scharwoude In onze telederen
Vrijdagavond 4 April VO.\ld, ~ N.'>-orci-~charwo\lde ee~, bijee~o~~
plaats, waar mr dr
C.
Berkhouwer een inlei<ling hield over "PolitiJeke Bezinning". Hij gaf eerst een histo- risch staatkundig overzicht en schet•ste de politieke verhoudingen sedert 1945.
Hij zette op heldere wijze uiteen, dat het dirigisme uiteindelijk tot ver- starring van 't financieel-economisch bestel leidt, hetgeen hij met verschil- lende voorbeelden aantoonde. Oolc voor de arbeider heeft dit funeste gèvolgen.
De heer Klok, die namens het cen- trale be._stuur de vergadering leidde, dankte de spreker, waarna men over- ging tot het oprichten van een afde- ling; welke reeds dadelijk 15 leden telde.
Koninklijke woorden
Drs Korthals sprak in Assen voor de J.O.Y.D.
Zaterdagmiddag j.l. heeft het Noor- delijk Di&trict van de Jongeren Or- ganisatie Vrijheid en Democratie, zijn tweede jaarvergadering gehad in de grote zaal van de "Hertekamp" te As- sen, waar · drs · H. A. Korthals een rede hield over de nationale en internatio- nale politieke toestand.
Nadat de voQrzitter van het Noor- delijk District,. mr K. van Dijk uit Groningen, de ruim 150 aanwezigen had welkom geheten, ving drs Kort- hals.zijn rede aan- met te betogen van hoe groot nut een politieke jongeren- organisatie is, daar men op deze wij- ze op· jonge leeftijd de moeilijke natio~
nale .
en ...
internationale problemen lee~· ke~èn.Men moet zich met al zijn .idealis- me geven aan de politiek en zich met zijn hele persoonlijkheid inzetten voor zijn medemens.
Vervolgens gaf de heer Korthals een overzicht van de geschiedenis van het liberalisme en behandelde daarop de fundamentele verschillen met de andere politieke partijen, waarbij spreker vooral de nadruk legde op de persoonlijke vrijheid, de verantwoordelijkheid en de verdraag- zaámheid, de fundamenten, waarop de J.O.V.D. steunt.
Vervolgens wijddè de heer Korthals een ogenblik aan de ,buitengewoon moeilijke internationale problemen en pleitte hij voor een hecht verenigd Europa. Hij deed een krachtig beroep op de jongeren om toch. vooral met hun gehele idealistische persoonlijk- heid in de politiek te treden en de begrippen Vrijheid, Verantwoordelijk- lteid en Verdràagzaainheid, hoog te houden, zodat .men weet, welk posi- tief doel men heeft na te streven.
Na de boeiende en met zeer grote ··
aandacht gevolgde rede van de heer Korthals vond 'n gezàmenlijke brood·
de betoog van de spreekster en daar- op volgende discussie, waaraan velen deelnamen, niet weinig bijdroegen.
De afdeling Breukelen zal zonder twijfel een zeer "rettige herinnering aan deze avond behouden.
Drs Korthals in Emmen
Op 26 November heeft de plaatsver- vangende voorzitter van de Tweede Kamerfractie der V.V.D., drs Korthals, gesproken voor de afdeling Emmen onzer partij. De heer Korthals hield een enthousiaste, duidelijke en mee•
slepende ·rede, waarin hij een ·aantal -van de belangrijkste politieke vraag-
stukken uiteenzette.
.De heer Korthals sprak voor een gehoor, dat biJeengekomen was op een feestelijke contactavond der , afdeling Emmen. Na zijn rede heeft de toneel- vereniging van de afdeling Zuidlaren onzer partij een zeer geslaagde toneel- vertoning gegeven.
Den Hartog sprak in Leeuwarden
Op 30 Maart j.l. sprak het Tweede Kamel'lid F. den Hartog te Leeuwa!'·
den voor ca. 200 belangstellenden over politieke p:roblemèn van deze tijd en over Iandbouwaangelegen- heden.
De vergadering was niet openbaar.
Zij werd door vele leden uit stad en provincie bijgewoond, doch ook door vele belangstellenden - ni,èt-leden, waaronder verschillende leden van
~ndere partijen, w.o. P.v.d.A, Na een uitvoerige .re,de, beantwoordde de heer Den Hartog een zeer groot aan- tal vragen. De ~ijeenkomst was zeer geslaagd,
maaltijd plaats, waarna 't gezelscbap . . ...
zich naar Zuidlaren begaf, W'áar ;
de~'
' :~llenwlnst In Ruinerwold
toneelgroep van de V.V.D. aldaar, het ·
st'uk ·,;Robbedoes" met veel succes op- Op 3 April l.I. sprak de heer Zege- voerde in hotel "Het Ros Beyaert". ring Hadders voor een volle zaal te
Iîuinerwold.
Geslaagde bijeenkomst
· " te Breukelen
Op 31 Maart j.l. had in Breukelen een bijeenkomst plaats, alwaàr mevr.
Stoffels-Van Haaften het woord voerde met als onderwerp: "Rondom de a.s. verkiezingen".
De goed bezochte vergadering, wel- ke onder de aanwezigen ook enkele niet-leden telde, droeg een zeer ge-
~.nimeerd karakter, waartoe 't boeien-
Op de hem eigen en humoristische wijze sprak de heer Zegering Hadders over de politieke problemen van het heden.
De aanwezigen, zeer groot in aan- tal, luisterden aandachtig naar de boeiende rede. Na de pauze werden door spreker een aantal vragen van uiteenlopende aard zeer uitvoerig be- antwoord.
Het directe resultaat was, dat de volgende dag reeds een elftal nieuwe leden konden worden geboekt.
12 APRIL 1952 - PAG. 4
Bureaucratius en de professor
Verrijking van kennis verboden
<Ingezonden)
D ezer dagen kregen de professa- ren der Rijksuniversiteiten na- mens hun Rector-Magnificus een op- gave van de verschillende beroeps- kosten, die zij voor de inkomstenbe- lasting in aftrek mochten brengen.
Dit is iets nieuws: vroeger trok een hoogleraar hoogstens wat af voor de aanschaffing van boeken. De oorzaait ervan is echter makkelijk te begrij., pen: het salaris van de hoogleraar heeft op geen stukken na de waarde·
vermindering van· het geld bijgehou- den, terwijl de belasting een veel grotere hap uit zijn inkomen neemt.
Hij zal dus in de meeste gevallen moeten afzien van het op peil houden van zijn .bibliotheek en van het con•
tact met buitenlandse collega's.
In dit opzicht zijn de nieuwe ver- ordeningen aangaande de verwer., vingskasten een gewaardeerde, zij het ook een zeer bescheiden, tegemoet- koming.
Maar op één plaats komt de amb- tenarij satanisch om de hoek kijkello Kosten voor het bijwonen van weten- schappelijke congressen en voor stu- diereizen mogen als verwervingskos- ten worden afgetrokken als deze ge- maakt zijn om de verworven kennis op peil te houden.
Maar - en nu komt het - men wordt gewaarschuwd, dat dergelijke kosten, gemaakt om zijn kennis en inzicht te vergroten en te verruin.en, niet aanvaard worden.
·"Wat drommel," moet Bureaucra- tius hebben gezegd, "de vent wist toch genoeg toen we hem benoem- den. Waarom moet hij dan nog meer weten; hij zou er maar verwaand door worden!"
Dr A. VOLLGRAfF-ROES Huis ter Heide. ·
·.:J'! :·.·\,..) :u .. .:..t:r~ ~h .~·:'.f'f
N. V.··
Lijm~·«tt
Gtlatlnefabrre~
~~~,."
Fabrieksmerk TWEETORENS Tel. 106-363 - D
t1 ft
G
elijk dit bij ons het geval was, zal zich bij de overgrote meerderheid van ons volk een diepe ontroering hebben meester gemaakt bij het aanhoren of lezen. van de brilJante 'rede, die Onze Koningin Juliana de afgelopen week voor het Amerikaanse Congres hield.had 900 millioen gulden aan de belastingbetalers terug te geven, waarbij de suggestie werd ge- geven dat hier sprake zou zijn van een verkie·
zingsstunt van de P.v.d.A.
Gelijk we reeds schreven, we willen ons niet mengen in het ontslag als zodanig; maar wel de vinger leggen op de weerhaan-journalistiek van
"Het Vrije Volk".
Deze rede was zo groots en sprak wederom in t.Ulk een sterke mate tot het hart, dat mert er stil v.an werd. Een cpmmentaar op. deze toespi·aak zou _ï!e. stilte sl~chts verstoren. , . . . · , · 1,\l!:ogen wij tenslotté daarom op deze plaats vol-
staan er. getuigenis van af te leggen hoe deze Ko- ninklijke Woorden de band tussen Vorstin· en volk opnieuw nauwer hebben aangehaald.
Weerhaan-journalistiek
M
r Derks, ·hoofdredacteur van het katholieke dagblad ;,De Tijd" werd .door het bestuur van dit blad ontslagen. Er blijkt thans verschil van mening over de datum van ingang van dit ontslag tussen beide partijen te bestaan.We willen het hierover thans niet hebben.·
Toen dit ontslag publiek wéï'd, waarbij · werd
•gemotiveerd, dat de spoedig\!. ingang o:m. moest•· • worden toegeschreven aan· het op ultimo Maart · · .door. mr· Derks geschreven artikel. (een Aprilgrap , .. b~heh:ende mededeUng, dat. minister Lieftinck be"
lasti:ng .. zou. terug .. betalen) lichtte ,.l;Iet Vrije
Vol~'' h.ieromtrent haar lezers .als. volgt in,:
Het hier bedoelde artikel deOO. in grote op:.
maak voorkomen of niihister Lieftinck beslotea
"Het Vrije Volk" gat dan ook als ondertitel met grote letters: "Kwalijke "grap". tot besluit.
Nu gaf een dag later mr Derks een verklaring inzake het ontslag· waarvan we. in "H.V.V," o.a. le- , zen, dat de heer Derks voor ·het bestuur van "De . Tijd" vi:!el te.links was en de heer D. gezegd zou hebben: · ,;W·e · hebben aandeelhouders, die nog rechtser zijn dan Welter".
Ook zou een hoofdartikel van de heer D., waar- bij h~i 't accoord met de K.V.P. in
't
conflict- Steenberghe afkraakte, aan het· bestuur van "De · Tijd" •onwelgevallig geweest zijn., Zo'n houding als die van de heer Derks heeft een doorbr~akluchtje en dat kan de redactie van
"Het Vrije Volk'' niet anders dan welgevallig zijn en zo beleefden we het dan, dat weer een dag later in dit blad over de putslagzaak een hoofd- artikel verEcheen, waarin we over de "Kwalijke grap". kunnen. lez.en: · · ·
. ,;De hoofdredacteur, d~e ont!ilag had 'verzocht tegen -1, JUli\' is ·.plotseling_; OP staé~J\dè \>;oei ont-., Sl:Ige'rr, . omdat de·, directie
yàn
De;!' Tijd criUek -·op. de inhóud'·van -zijn artikelen ontmoette en ·
· , , in .het bijzonder bezwaar· .bad tegen een ·April·
grap· in het· blad. :Wij hebben de inhoud van die grap reeds zeer kort weergegeven en kunnen daarin niets ánders dan een grap ontdekken, zo doorzichtig · opgesteld~ dat wel niemand haar voor ernst zal ·hebben opgeno'!len".
Eén pot nat
·De .Oost~ Duitse communistische • jeugdorgani- . , satie heeft haar functionarissen gelast,
"ieder die nàar Westelijke vijandige radiostations ltlistert" bij de staatsveiligheidsdiènst aan te ge- ven. Voort heeft enige weken geleden het onder communistische leiding staande blok van "demo·
cratische partijen" "gepaste maatregelen" aanbe·
volen om
te
voorkomen, dat Oost-Duitsers naar West-Duitse of West-Berlijnse uitzendingen luiste- ren.Ziedaar dezelfde methode, die ons genoegzaam l,Jekend is uit de periode van de Nazi-dictatuur.
Het vrije woord mag on4er de dictatuur niet wor~
den gehoord uit angst voor de waarheid. Ook de communisten trachten aldus de massa dom te hóu-
cten.. ·· .· . · ·
Gelukkig kunneti wij uit dè l)istorie een hoop~
vql voorbeeld ·putten: Ond\\n.ks luisterverboden wèrd het nationaal-socialisme ten val . gebracht.
:t>e
stem van het vrije woord laat Zich · hoogstens beperkiMen opleggen, smoren ka" men haar ech~ter nimmer.· ·· ' · · · · '·
Millioenen die zich thans achter 't IJzeren Gor•
dij'n bevinden hunkeren evenzeer naar hun yr~~
heid gelijk wij dit in de bezett~ngsjaren deden.
· De geschiedenis heeft toen bewezen, dat de geeste.
lijke vrijheid tenslotte de dictatuur overwint. Wij zijn. er zeker van dat ook in dit opzicht .de ge- schiedenis zich zal herhalen. ' '
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Ach lieve (I)
Het blad Burgerrecht heeft met zijn acties niet veel succes. Dat is begrijpelijk. Het blad verwijt gaar- ne anderen beginselloosheid en treedt dan gaarne als een toonbeeld van be- ginselvastheid naar voren, maar tus- sen zeggen en doen blijkt bij dit blad een heel grote afstand te liggen. Im- mers, van vastheid in lijn is niets, zeifs ·minder dan ·n.iets te constateren.
'Enige tijd geleden wierp het blad zich op ais spreekbuis van ontevre- denen, P.v.d.A. en K.V.P. werden ver- ooi·deeld, maar C.H.U. en V.V.D. deug- den. ook niet. 'Die verleenden maar hand- en spartdiensten aan de P.v.d.A.
en 'K.V.P. Dan de anti-revolutionai- ren! Die waren even flink en rots- vast!
Maar zo bleef het niet. De verkie- zingen naderden en zo gordde Bur- gerrecht zich aan om in de partijen eens eventjes een ganse ·omwenteling tot ·stand te brengen. Wie in hoofd- bestuür of fracties zaten deugden niet en konden het niet, anderen dienden een kans te krijgen. De partijen heb- ben zich van alle geschetter niets aan- getrokken, van invloed van Burger- recht in de partijen bleek bij de can- didaatstellingen totaal niets, en de par- tijen brachten die candidaten naar vo- ren die het algemene vertrouwen der leden hadden. Weinig elegant in het gehele geageer van Burgerrecht was dat dr Zeegers in het blad bij voort- during de gelegenheid had om te be·
togen dat ook bij de anti-revolutio- nairen de wind anders moest gaan waaien en anderen aan ·bod moesten komen. Dit was daarom niet elegant, omdat dr Zeegers één· van die ande- ren was, die in de anti-revolutionaire partij aan bod meenden te moeten ko- men. Het pleiten voor eigen parochie wordt namelijk in de politie~ nog steeds als iets a:fkeurenswaardigs ge- zien.
Overigens heeft dr Zeegers in de A.R. partij geen schijn van kans ge- m<lakt en n.u. zweez1 Burgerrecht niet langer bij de anti-revolutionairen, maar is de heer Welter favoriet. Wij denken dat die liberalen, die tot dus- ver Burgerrecht hebben gesteund wel blij zullen zijn met die steun aan eel}
!rooms-katholiek fll)liticuil,i·.
Vri
~ezen is immers, krachtens- beginsel, ·echte lgoede liberale poiitièk .te-
verwachteni
tWij denken. ,dat de . liberale aanhan•;~ers van Bürgerrecht dit zelfs niet
!meer geloven~ ·Maar· laten zij er dan
~och
uitscheiden met zo'n schertsclub jàls Burgerrecht te ste\}nen! Het wordt 1nu toch werkelijk te dot.L~ch lieve (ll)
Dat Burgerrecht een schertsclub is, is reeds vaak gebleken. Maar vorige week moet. het toch wel voor ieder duidelijk zijn geworden. Het blad heeft toen namelijk een hoofdar- tikel gehad, .waarin wordt gehandeld
Parlementaire Flitsen
(Vervolg van pag. 2)
Overijssel, Oostelijk West-Friesland (N.H.), Z.W.- en N.O.-Noord-Brabant en Noorderlijk Limburg.
Dit wijst re.eds op de volledige overeenstemming in waardering, wel- ke er bestond voor deze door minister Van. den Bdnk. als .. voornaamste woordvoerder der Regering verdedig- de plannen. Het programma voor de acht z.g. ontwikkelings~ of noodge- bieden zal totaal ruim f 51,1 millioen kosten, doch bij deze ontwerpen werd als eerste stap nog slechts ruim f 9.- millioen aangevraagd (verdeeld over de. begrotingen van Economische Za"
ken, Verkeer eri Waterstaat en So- ciale Zaken), terwijl f 2;1 voor deze eerste phase zal worden opgebracht do01: de beiaughebbende provincies en gemeentel'l. . ·
Uiteraard werden deze gelden niet aangevraagd voor de industrialisatie zelve - dat is. een t.aak voor. het. par- ticuliere initiatief. Zij zullen. besteed.
~orden .aan he~. ~ch~J?pen van gunsti~ . ge voorwaarden voor. die industriali·
sàti~, du.~ 'v()or .d~ _ "cipenlçgg~g" .dier · · geb1eden: het in gereedheid brengen van industrieterrçinen, . de aanleg e:n
verbe~ering van wegen, bruggen en ka,nalen, e.d.,
.. .
·.
onze woordvoerder, de heer Ze- geriRg. Hadders, aarzelde dan.
ook niet, dit "de meest gezonde me-
over het wetsontwerp "Buitengewo- ne bevoegdheden burgerlijk gezag".
Nu hebben wij meer de indruk ge- had dat de hoofdartikelenschrijver van Burgerrecht schrijft over zaken, die hij niet heeft bestudeerd. Hij schrijft ook nu weer in een zin, die ons wel heel erg sterk doet vermoeden, dat hij maar weinig van de kwestie afwist.
Hij ponec;rt namelijk zo maar, dat blijkbaar niemand (behalve dan de favoriet Welter!) heeft "begrepen of willen begrijpen" waar het nu eigen- lijk' om ging. Wij zouden de schrijver ràden om eens na te lezen wat de heer Ritmeester over deze zaak heeft ge- zegd. Dan zal hij zijn oordeel wel moeten herzien. De heer Ritmeester heeft namelijk zeer grote bezwaren geuit, maar verder doen uitkomen, dat wij niet het risico mogen lopen, dat door onze slapheid ons staatsbestel in de ure des gevaars van· binnen · uit wordt ondermijnd. Daar gaat het in dit geval om. Wij zijn. gedwongen be·
schermende maatregelen te nemen om ons bmd en zijn volk veilig te stellen.
En dan had Burgerrecht er bij moe·
ten vertellen,· dat wij reeds sedert tientallen van jaren de wettelijke be·
voegdheden hebben om onze staat te beschermen. Heeft Burgerrecht nooit gehoord van de Oorlogswet, dateren·
de uit 1899? En wanneer Burgen-echt dan nu over de mogelijkheid tot in- terneringen vreselijke bezwaren maakt, herinnert het blad zich dan niet dat er in 1940, in April vlak vóór het uitbreken van de oorlog dus, 21 staatsgevaarlijke .elementen zijn ge- ïnterneerd? Reeds jarenlang bestaat de wettelijke mogelijkheid tot interne- ren .. Maar hebben, krachtens de Oor-
logswet 1899 de militairen die be- bevoegdheid, de nieuwe wet schept die mogelijkheid voor organen . van burgerlijk gezag in buitengewone om- standigheden. En nog altijd geldt dat een democratische controle· op het doen en laten van het burgerlijk ge- zag mogelijk is, zodat de rechten en vrijheden der burgers zijn gewaar- borgd. Is echter de bevoegdheid in handen van militair gezag, dan komt er van controle en handhaving van rechten en vrijheden niet veel terecht.
Wellicht herinnert Burgerrecht zich de na·oorlogse periode van Militair Gezag! Wanneer Burgerrecht dus ·eens·
zou gaan studeren, dan zou het tot verrassende conclusies kunnen komen!
Wij zouden overigens over dit alles niet geschreven hebben als er nog niet een ander aspect aan de zaak was.
Burgerrecht, dat blijkens het .boven- staande, volmaakt uitgerangeerd raakt, moet nu gaan proberen - een recept volgens hetwelk anderen ook heb·
bén gewerkt • ·zich zelf ·als· martelaar uit te roepen; ·Het verklaart zich ·zelf door het wetsontwerp bedreigd en fier zegt de hoofdredacteur dan: "Te- vens zal het duidelijk zijn, dat de aan- vaarding van het wetsontwerp de rechtgeaarde Burgerrechter er niet toe brengen zal om ook maar één duim- breed van zijn weg af te wijken".
Ziet, toen wij dat lazen heeft de lachlust ons overmand. Alsof iemand aan Burgerrecht zou hebben gedacht bij het betreffende wetsontwerp! Ach 1ieve toch. Dit gaat nu .toch werke- lijk op vervolgingswaanz;in lijken.· E;n met mensen die daaraan lijden kan men alleen medelijden hebben. Ern- stig nemen doet men ze niet.
Er dr·eigen nieuwe moeilijkheden .. bij het woningprobleem
V oorgestelde · ht~urb~Lasting leidt tot onteigening zonder schade-
t::ergoeding
Men schrijft ons:
V
olgens persberichten zou de ambtelijke Lonen- en Prijzen·commissie aan de Regering het advies hebben gegeven om 't tègenwoordige huurpeil, dat 115 % van dat van Mei :940 bedraagt, voorlopig met 25 % te verhogen tot 140% van het peil van 1940.
Voorts zou van deze verhoging on·
geveer 1/3 aan de huiseigenaren ten goede komen en 2/3 als belasting wor•
den afge"roomd", teneinde op deze wijze een fonds voor finanCiering van nieuwbouw te vormen.
Indien het bericht juist zou zijn,
'l ;:{ ' , . . ' ~· .
da11 lijkt het goed tegen qèze nieuwe zware belasting zo scherp mogelijk stelling te nemen. Meerdere belas-·
ting-heffing is wel het laatste, waar- naar onze bevolking reikhalzend uit- ziet.
Een reeds afdoend bezwaar tegen de bovenbedoelde, min of meer ge- camoufleerde huurbelasting is, dat momenteel voor het "oude" woning·
bezit een huurverhoging van nog 25 % boven het peil van 1940 . in de meeste gevallen beslist nodig is om in het onderhoud te voorzien.
Aan een redelijke beloning voor het in het bezit geïnvesteerde kapitaal,
12 APRIL 1952 .._ PAG.· S
Iaat staan aan een afschrijving op ba~
sis van vervangingswaarde, is men dan meestal nog niet eens toe.
Verzwaring van de lasten der ex- ploitatierekening naar mate de hypo- theekrente zich bij de gestegen rente- standaard aanpast, wordt hier nog geheel buiten beschouwing gelaten.
Een soort huurbelast.ing als l'!e. Lo- nen en Prijzencommissie thans schijnt·
yoor te stellen, zou dus in de regel i-teer komen· op een verdere onteige- ning zonder schadevergoeding van het particuliere huizenbez~t.
Waar is van deze .praktijken de rechtsgrond?
• • •
E en
verder gevolg .zou zijn de· · morele onmogelijkheid om van äe verhuurdérir dan ook behoorlijk cnderhoüd te verlangen, zoals de Ge-- meentelijke Diensten van Bouw- en W oningtoez.icht eigenlijk zouden moe- ten doen, doch waaraan ze thans ~·
terecht - bij het te laag bevroren huurpeil menen niet krachtig de hand te mogen houden.
Ook met het oog op de werkloos- heid in de bouwvakken, welke zich vooral in de onderhoudsbedrijven af·
tekent, zou een (magere) huurverho.
ging zander room voor de fiscus ver- re de voorkeur verdienen. Trouwens, de· fiscus zal toch al een niet onbe- langrijk gedeelte van de huurverho- ging tot zich trekken: alleen al via de personele belasting 10 % en via de talloze andere belastingen zullen daar nog wel enige tientallen procenten bijkomen.
Overzien wij nog eens het vooraf- gaande, dan mogen wij constateren, dat met het
gèlanceerd~
:Voorstèl de werkloosheidsbestrijding niet op de juiste manier zal worden aangepakt!'n aan de volkshuisvesting bepaald een slechte_ di~nst zou worden bewe- zen.
Alleen zij, die de particuliere. huis- eigendom Willen vernietigen, zouden tevreden kunnen zijn. Want is het iets anders dan pure vernietiging!;.
drang om bezitters van huizen, die evenals ieder ander de nodige Inkom-
~ten- en Vermogensbelasting betalen, of voor zover ze N.V.-en zijn, winst- belasting; die evenals bezitters van andere goederen vermogensaanvrasbe- lasting hebben betaald (zelfs zonder dat ze hun huurinkomsten mochten verhogen); nu nog eens door een evervolg op pag. 8)
---~---
thode" te noemen om "de historische werkloosheidsgebieden te helpen om op een moreel en financ,ieel verant- woorde wijze maatregelen te treffen, waardoor de werkloze, althans niet regelmatig werkende arbeiders, op 'n normale wijze kunnen worden opge- nomen in het productieproces".
Het is een poging, om de ·werkloos- heid in die gebieden, waar vànouds een structureel tekort aan werkgele- genhèid is, door middel van ver bete• ·- ring van het ;,industriële streekkli- · maat•) te bestrijden en verder te· voor•- komen. In dit verband kon de heer Hadders trouwens reeds met voldoe·
ning wijzen op hetgeen de laatste ja·
ren in de Zuidoosthoek van de pro·
vincie, die hem zo goed bekend· is:
Drenthe, is bereikt.
Hadden hij en zijn politieke vrien- den dit ontwerp in het algemeen ge- nomen dus met vreugde begroet, ten aanzien van het noodgebied N.O.- Overijssel vroeg hij zich niettemin af, of hier niet in een enigszins· andere
name voor N.O.-Overijssel zouden moeten bieden.
Door bet bestemmen van N.O.·
Overijssel zelf als ontwikkelingsge- bied zonder overleg met Almelo, wordt dit plan nu doorkruist. Boven- dien vreest deze industrie-gemeente, dat zijn eigen industrie op de duur wel eens niet voldoende werkkrach- ten meer uit de omgeving zou kun- nen krijgen. en dat ook, door de ver- leende o:( te verlenen faciliteiten, de Almelose industrie wel eens de nei:-.
ging zou kunnen krijgen, zich even-.
eens naat· de "noodgebieden" te ver- plaatsen.
Minister Van den Brink heeft ech·
ter nader overleg met het provinciaal bestuur van Overijssel toegezegd en wellicht zal het mogelijk blijken om, zoals onze geestverwant in overwe- ging_$af, ook Almelo in het "ontwik-
kelin~sgebied" op te nemen.
.. . ..
rièhtîng moest worden gezocht. Aan het Vredesverdrag met Japan
·.Er zijn namelijk, zek.ere bezwaren heeft het lid van de Tweede bij Aqnélo, di~ niet geheel' onbillijk Kamer, drs Korthals, de vorige week of pnjuist lijkén. lll' de eétste plaats l'eeds een hoofdxedactionele beschou-..
h~eft Almelo,
op
Uitdrukkelijke aart~ .. wing,. in. verband met de behandeling.spóring ·van het provinciaal· bestuur, . daarvan in de :Kamer, gewijd ..
zelf een industrieterreiR· aangelegd,. . Onder Ve'I,'Wijzing naar deze uitvoe- dat veél groter is dan voor de be-' rige beschouwing en de daarbij gege- hoeften' van Airnel
a
-alleen nodig ·was, ven toelichting op . de houdingvan
·de niaar met de gedachte, dat de hier te Kamerfractie kunnen wij hier thans veStigen industrieën ook werkgele· dus volstaan met. alleen te vermelden, genbeid voor de omgeving en met dathet
wèt.limtwerp tot goedkeilringvan dit verdrag werd aangenomen met 58 tegen 9 stemmen.
Tegen stemden alleen de commu- nisten, de staa~k.-gerèf., de heer Wel- ter (K.N.P.) en één A.R., namelijk prof. Gerbrandy.
Voordien was de motie van de heer Welter, welke de Kamer als haar oor- deel nog eens (in het debat was dit reeds van alle zijden naar voren ge- bracht} wilde doen uitkomen, dat de procedure, bij de voorbereiding van het verdrag gevolgd, noch met de in- Ziehten, noch met de belangen van Nederland voldoende had 1;ekening gehouden, verworpen met 56 tegen 11 stemmen.
Vóór stemden, met de heer Welter zelf, alleen d~ communisten, de Staatk.-Geref., prof. Gerbrandy (A.
R.) en de C.H.-leden mr Schmal' en mr Van der Feltz.
Toen het vaststond, dat de.ze motie in ieder geval zou worden verworpen, heeft de heer Korthals, evenals de heer Schouten (A.R.), de heer Wel- ter tot twee maal toe ·dringend in overweging gegeven, deze motie in :te. trekken, maar dew bleek paartoe niet bei'eid.
· · Uit de· verwerping van deze motie mag ondertussen · geenszins· wonlèn opgemaakt, · dàt' de' Kamer· minder te.
leurgesteld ovè:' het bereikte resul·
tàat voor Nederland zou zijn dan de Régering zelt.