De hulp aan de onderontwikkelde

en

_Donderdag 15 november 1962 - No. 705

De hulp aan de onderontwikkelde

landen

(zie pag.

2)

Middenstandsproblemen

H et jongste VVD radiopraatje was gewijd aan enkele on- derwerpen op het terrein van de middenstand.

Dr. J. Alers, lid van de Provinci- ale Staten van Zuid-Holland, die de verzorging van dit radiopraatje op zich had genomen, begon met duide- lijk voorop te stellen, dat de VVD de belangen van de middenstand niet behartigt om voor een bepaald groepsverband te pleiten, maar om- dat ons hele volk uit een oogpunt van evenwichtige harmonieuze maat- schappij-opbouw het grootste be- lang heeft bij het bestaan van een sterke welvarende middenstand.

Daarom heeft deze groep van onze samenleving recht op hulp, m- dien zij door van bHiten komende factoren in een moeilijke economi- sche positie dreigt te geraken.

Ik wil, aldus dr. Alers, dit graag met een concreet voorbeeld verdui- delijken.

* * *

H et vestigen van winkels in nieuwe woonwijken vereist zeer hoge investeringen. Op dit ge- bied ·zijn de middenstanders, volko- men buiten hun schuld, in een wel heel nadelige positie vergeleken met de kapitaalkrachtige grootbe- drijven, die veelal voor hun finan- cieringsbehoeften een beroep op de kapitaalmarkt kunnen doen. In zo'n geval heeft de middenstander volgens ons recht op hulp bij het op- sporen van gunstige vestigingspun- ten en het tijdig beslagleggen daar- op. Verder dient ruime en vooral snelle bijstand te worden verleend door het Algemeen Waarborgfonds dat werkt met door de overheid gegarandeerde kredieten. Het is bo- vendien noodzakelijk dat deze fi- nancieringshulp nog aanzienlijk wordt ·verruimd, vergeleken bij de huidige mogelijkheden.

Daarnaast zou grotere overheids- steun voor het vakonderwijs zeer welkom zijn, omdat met de groei van de bedrijfsgrootte steeds hogere eisen aan de capaciteiten van de middenstander, vooral op econo- misch gebied, worden gesteld.

U begrijpt hieruit, dat de VVD bepaald niet afkerig is van over- heidssteun ten gunste van betere ontplooiïngsmogelijkheden voor de middenstand. U dient daarbij overi- gens in het oog te houden dat, op langere termijn gezien, de midden-

stander nooit gebaat kan zijn bij maatregelen die de vrijheid van an- deren, bijvoorbeeld van concurren- ten als het grootbedrijf, méér zou- den beknotten dan een geordend economisch verkeer vereist.

Veel meer effect ten gunste van een sterke middenstand wordt be- reikt door onderlinge samenwerking op vak- eh commercieel gebied. Ik denk hierbij aan inkooporganisaties en vrijwillige filiaal-bedrijven. Ook samenwerking met collega's uit an- dere branches kan tot versterking leiden in de ongetwijfeld felle strijd om het bestaan. Niet in het beper- ken van de mogelijkheden van an- deren, maar in het verstevigen van de eigen posite ligt op den duur Uw belang en dat van de consument

* * *

E en geheel ander probleem wil ik ook nog even aanroeren;

het is dat van de sociale voorzienin- gen voor zelfstandigen. Als alle plan- nen verwezenlijkt worden, zal bijna 30 pct. van Uw inkomen daarvoor afgedragen moeten worden en dus niet meer tot uw vrije beschikking staan. Een groot deel van Uw in- komsten zou op die manier in feite een gedwongen besteding krijgen, namelijk door de overheid voor ver- plichte sociale doeleinden. Bedenkt dit goed alvorens U eventueel zou gaan juichen over toekomstige over- heidsmaatregelen met het doel U van de wieg tot het graf te gaan be- veiligen. Grote waakzaamheid is hier geboden, want de zelfstandige onder- nemer dient, als zijn inkomen bo- ven het sociale minimum ligt, de vrije keuze te hebben over de ma- nier waarop hij dat inkomen be- steden wil. Daartoe is hij, zeker als zelfstandig zakenman, zelf in staat;

dààrvoor heeft hij de Overheid niet nodig!

Wat U als middenstander verder van de VVD te verwachten heeft, is een voortdurende strijd van onze vertegenwoordigers in Eerste en Tweede Kamer, in Provinciale Sta- ten en Gemeenteraden, om de over- heid te weerhouden van het door haar zelf drijven van détailhandel in· welke vorm ook, of van het door haarzelf verrichten van ambachts- werkzaamheden. Een uitzondering hierop mag slechts gemaakt worden als de overheid duidelijk zou aan- tonen, dat het zelfstandige bedrijfs-

leven duurder zou zijn · dan over- heidsexploitatie.

* * •

I k wil graag nog op e"nkele li- berale opvattingen wijzen die voor de middengroepen in het al- gemeen en dus ook vow de han- deldrijvende en ambachtelijke mid- denstander van het grootste belang zijn. Voorop staat daarbij ons stre- ven naar een financieel en sociaal- economisch beleid, waarbij door een actieve conjunctuurpolitiek aan de ene kant crises en aan de ande- re kant noodzaak tot bestedingsbe- perkingen worden voorkomen. Dat laatste hebben vorige regeringen met socialisten niet bereikt. Men heeft wel eens ·sinterklaas gespeeld, om in de sfeer van deze dagen te blijven. Toen sprak men over een verkiezingsloonronde! Maar het eind droeg de lasten: spoedig daar- op moest tot schade van alle be- volkingsgroepen een bestedingsbe- perking worden ingevoerd! De hui- dige regering met liberalen heeft, gelukkig voor ons allen, een toe- stand van overbesteding weten te voorkomen. Daar heeft vooral ook de middenstander het grootste be- lang bij; zijn bedrijf is het meeste gebaat bij een geleidelijk stih{ende welvaart. Dat betekent, dat de re- gering in de huidige situatie uiterst voorzichtig moet zijn en dat bij- voorbeeld verdere belastingverla- gingen naar later verschoven moe- ten worden. Om deze verlagingen voor de toekomst zeker te stellen is het nodig, dat ook na de verkie- zingen van 1963 de V.V.D. rege- ringspartij blijft. Ook mag niet ver- geten worden, dat in de achter ons liggende 3'\6 jaar, waarin de V.V.D.

aan de regering deelnam, op fis- caal gebied toch vrij belangrijke maatregelen werden genomen, zoals een aanzienlijke verlaging van de belasting voor ongehuwden, een veel gunstiger regeling voor de gehuw- de werkende vrouw en een verla-' ging van het tarief van de inkom-

ATTENTIE!

stenbelasting met circa 10%. Daar ..

naast werd een veel ruimere scha- deregeling getroffen voor huurders van bedrijfspanden die door de overheid onteigend moesten worden.

En natuurlijk zijn wij nog lang niet tevreden. Er moet nog veel méér gebeuren. Maar bedenk daar- bij dat het veel tijd kost om een regeringsbeleid om te buigen, dat feitelijk sinds de bevrijding onder sterke socialistische invloed heeft gestaan. Bovendien is ook thans nog de invloed van de V.V.D., met haar drie ministers in de regering, te ge- ring om al onze wensen te verwe- zenlijken.

* * *

I ^J et is daarom een eerste ver-

·~ e1ste dat U er voortdur~nd aan meewerkt Uw collega's er op te wijzen, dat de belangen van al- le middenstanders worden geschaad, als bij verkiezingen stemmen aan zogenaamde splinterpartijtjes verlo- ren gaan. Laten ook diè midden- standers, die tot nu toe om gods- dienstige redenen hun steun aan an- dere politieke partijen gaven, zich goed realiseren, dat de V.V.D. in artikel 1 van haar beginselprogram als uitgangspunt stelt, dat de Ne- derlandse samenleving op Christe- lijke grondslag berust. U kunt, neen, ik wil het sterker zeggen, U moet in Uw eigen belang er voor zorgen, dat de partij die overeen- komstig haar liberale beginselen op economisch en sociaal gebied de be- langen van de middengroepen het beste behartigt, sterker wordt om met des te meer kracht Uw rede- lijke wensen te kunnen verwerke- lijken. De V.V.D. is de derde po- litieke partij in grootte in Neder- land; begint reeds nu, steeds wan- neer U de kans krijgt, Uw collega's duidelijk te maken wààr hun wer- kelijke belangen liggen. Dan zullen allen na de verkiezingen in het voorjaar van 1963 daarvan de vruch- ten plukken.

De V.V.D. is Uw steun waard!

ATTENTIE!

Luistert op vrijdag, 23 november a.s., over de zender Hilversum J (402 m), van 19.30-19.40 uur, naar

.,DE STEM VAN DE V.V.D."

Spreker: Ir. D. S. TUIJNMAN.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE H NOVEMBER 1962- PAGINA 2

De hulp ^aan de on d·e ro ntw ikke I de landen

Prof Korteweg belichtte o.a. de rol van het bedrijfsleven

A ls wij de activiteiten vàn de Twee- de Kamer ten aanzien van de kwestie van de steun. aan de onderont- wikkelde landen nuchter bekijken, dan geloven wij te mogen vaststellen, dat deze in ieder geval twee positieve resul- taten hebben opgeleverd.

Het eerste is, dat dank zij de destijds door de Kamer uitgeoefende aandrang, de regering is gekomen met haar "Nota over de hulp aan de minder-ontwikkelde landen''.

De wijze, waarop deze hulp nationaal en internationàal wordt verleend, mul- tilateraal en biTteraaL via de EEG en via org2nen

v~n

de Ver. Naties, door de overheid en - direct of indirect - door het particuliere bedrijfsleven in de wes- tcr·.se landen, was en is zulk een onover-

z~chtelijke

zaak, dat met 'deze nota (wel- ke onvol'wmenheden zij - ten dele onver- m'idelijk- ook moge hebben) in ieder ge- val een welkome documentatie vormt voor hen,. die zich in deze ontzaglijke gecompliceerde zaak willen verdiepen.

I-Iet tweede posit:eve punt zien wij ge- k·•cn in de verwerping van de socialis- L-c'·e motie, al gold het hier dan ook een

Oi)

dit punt negatieve uitspraak.

* *

I ) e motie-Ruygers. op min of meer clandcstiene wijze-reeds ingcdiend n0·1 vo<:lrdat de ministers Luns, De Pous en-Zijlstra de beschouwingen van de Ka- mer hadden beantwoord, verlangde, dat de Nederlandse bijdrage in de hulp aan cl? minder-ontwikkelde landen, voor zo- ver verleend uit de publieke middelen ,.c"verwijld" (dus nog in het begrotings- jao,r 1!}63) zou worden verhoogd tot "ten- m:nste één procent van het nationale in- kCJmen. d.w.z. tot f 400 miljoen per jaar, pl

'JS

nog een overheid'5Steun voor inves- tningsgaranties. exportbevordering, ga- ranties voor leningen in het verband van C'lnS'lrtia, e.d. ter hoogte van .f 200 mil- j•cn per jaar.

Zii wilde de Kamer tevens doen uit- s•)rcken. "dat de voorgestelde verhogin- gen financieel en budgetair verwezenlijk- b::wr zUn, indien ae politieke prioriteit van het

vra~gstuk

voldoende wordt er- kend en dat derhalvve de consequenties

c~·van

dienen te \Vorden aanvaard".

Nadat minister Luns deze motie reeds had afgewezen, sprak minister Zijlstra het nog eens heel du'delijk uit: "De re- geri'ng kan niet afwijken van de principi- ele grondslagen van haar financiële be- ldd. Zij kan du'S alleen verschuivingen toestaan binnen het kader van de vastge- s'elde begroting voor 1963".

~De

minister verweet de heer Ruygers dat deze op geen enkele wijze was inge- gaan op de consequenties, welke zijn ver- langens zouden moeten hebben. Hij had zelfs geen globale indicatie gegeven van de gevolgen ener verhoging met zovele honderden miljoenen en van de verschui- vingen in de begroting, welke deze nood- zakeLik zou maken.

"Het moet" - zo zei de minister .,uit- gesloten worden geacht, een ingreep van deze orde van grootte in de begroting 1963 te verwezenlijken".

De socialisten willen echter best de be- lastingen voor dit doel nog weer eens verhogen en dienden dus toch hun reeds aangekondigde motie in, welke daarna prompt door de Kamermeerderheid werd verworpen. De socialisten kregen alleen de PSP mee (de communisten waren weer eens niet aanwezig), zodat de mo- tie-Ruygers werd verworpen met 34 tegen 71 stemmen.

* *

D at alles \:'il natuurlijk niet zeggen, dat regermg en Kamer van ·oor- deel zijn, dat Nederland. als deel van de westerse wereld, zijn ~andeel niet zou moeten leveren om de onderontwikkelde landen op een ander peil te brengen.

Het bewustzijn, dat dit aandeel gelei- delijk nog zal moeten worden opgevoerd, bestond aan alle zijden, maar tot een dolle sprong als door de socialisten be- pleit, was toch niemand anders bereid.

Het gaat ook hier om het vaststellen van prioriteiten, die tegen elkander moe- ten worden afgewogen. Men moge, ook om het communisme in deze landen geen al te dankbare voedingEbodem te ver- schaffen, deze hulpverlening tot de hoge prioriteiten rekenen, er zijn óók nog an- dere hoge prioriteiten, nationaal en in- ternationaal. Wij denken aan de steeds grotere behoeften van het onderwijs aan de defensie, de wegenbouw, de moeilijk- heden in de landbouw e.d.

Vooral op aandrru1g van de KVP-ers

Prof. KORTEWEG ... positief en ruu:hter ...

en anti-revolutionairen, die desnoods wel bereid waren, van een volgende belas- tingverlaging af te zien om de steun aan de onderontwikkelde gebieden te ver- hogen, zegde minister Zijlstra wel toe, dat na afloop van de totale begrotingsbe- handeling. de regering zich nog eens op de mogelijkheden van enige "ruimte" zal beraden. Zij kent dan immers de geld- kostende wensen, die zoal bij de behan- deling der verschillende begrotingen naar voren zijn gebracht: zij kan dan ook de budgettaire ontwikkeling wat beter over- zien en zal du·s in het voorjaar ook de kwestie van het Nederlandse aandeel in de ontwikkelingshulp nog eens onder de loep nemen.

En verder is dat dan zaak voor een volgende regering en een vernieuwde Kamer. die zullen hebben te beslissen over de begroting 1964.

Men kan moeHijk zeggen, dat onze VVD-woordvoerder, prof. Korte- weg, zich niet positief tegenover het het vraagstuk opstelde. Als goed liberaal deed hij dat echhter tevens met de nodige nuchtere zin.

Zo was het goed, dat hij nu maar eens precies vastlegde wat de socialistische wens van "één procent van het nationale inkomen" betekent. Dat betekent 4 procent van alle belastingen, die wij hier in Nederland heffen (en dat zijn er' heel wat). Wanneer men dus één procent van het nationale inkomen als Nederlandse bijdrage uit de publieke kas wil, bene- vens nog een paar honderd miljoen aan steun op andere wijze, dan moet men zo reëel zijn ook te durven zeggen wat dit betekent: ten minste 4 procent (eventueel 8 procent) van alle Nederlandse belastin- gen. En de vraag is dus, of het Néder- landse volk daartoe bereid is, gezien me- de de nog altijd bestaande onzekerheid, dat al die hulp bij het gebrek aan ge- coördineerde organisaties van thans, wel voldoende aan het beoogde doel beant- woordt.

Prof. korteweg kon herinneren aan een recente rede van prof. Weijers voor het Afrika-Instituut, waarin deze er de na- druk op had gelegd, dat de hulpverlening aan de achtergebleven landen alleen kan slagen, als zij gepaard gaat met cultuur- overdracht.

Een tweede punt, waarop onze woord- voerder de aandacht vestigde en dat in de nota in het geheel niet is genoemd, is het punt van de bevolkingsgroei. Het is, zo zei hij, een tragisch feit, dat de hulp aan de onderontwikkelde landen dikwijls in de eerste plaats dit effekt heeft, dat de bevolking (nog) sneller be- gint te groeien.

Dat is heel begrijpelijk, want de meest voor de hand liggende en terecht meest nodig geachte hulp is die van medische aard. Men gaat allerlei ziekten uitban- nen, de gezondheidstoestand wordt beter, de levensduur wordt verlengd, de zuige- lingensterfte vermindert. De bevolking neemt dus toe. Daarvan is dan weer het effekt, dat, wanneer de andere onderde- len van de ontwikkelingshulp als gevolg hebben, dat het nationale produkt groter

Schiedamse Genever

Een mogelijke oplossing de

voor

autoparkeerplaatsen-puzzle?

(Ingezonden)

Het creëren van autoparkeerterreinen is voor vele steden een onoplosbare puzzle geworden.

Amsterdam en Utrecht willen grachten dempen. Bij een auto-toename van 8000 per jaar· in Amsterdam kan men uitreke- nen voor hoe lang een gedempte gracht soulaas biedt.

Haarlem denkt meer aan torengarages, maar deze zijn nu juist niet geschikt voor · de langparkeerders, die de moeilijkheid veroorzaken.

Langparkeerders zijn in hoofdzaak auto- forensen, die 's morgens vroeg hun auto vóór of vlak in de nabijheid van het pand waar zij werk.zaam zijn parkeren totdat zij 's avonds in de spits-uren er weer mee wegrijden en daarmee, wanneer dit een winkelpand is de parkeerruimte voor de winkelbezoekers blokkeren, zodat geen cliënt hun zaken per auto kan bereiken.

Na de sluiting der zaken duurt de afvoer van de forensenauto's ongeveer één mi- nuut per auto. Bij een torengarage van ca. 300 auto's duurt dit wel enige uren.

Bovendien, wanneer door gedempte grachten of torengarages nog meer auto's in de binnenstad parkeren dan zullen op de spits-uren ook nog meer auto's de stad moeten verlaten, waardoor de verkeers- knooppunten wel Gordiaanse verkeerskno- pen zullen worden.

Wil men het totaal verkeersbeeld in de binnenstad moderniseren dan zullen de langparkeerders buiten de stad moeten parkeren op parkeerterreinen, liggende bij autobushaltes, zodat zij gemakkelijk per bus hun werk kunnen bereiken. Wanneer er meer auto's komen worden er nave- nant meer parkeerruimten en bushalten aangelegd.

Door goede planning van de buslijnen en parkeerplaatsen, waar iedere langpar- keerder zijn juiste plaats bij de buslijn krijgt om bij zijn werk te worden afgezet zal in de toekomst zeker parkeerruimte voor een ieder kunnen worden gemaakt.

W. J. WAANING

Wat men toen reeds wist ...

"Een volk, dat onverhoeds uit de slavernij zich in de vrij- heid werpt, kan vervallen tot anarchie en deze anarchie baart bijna steeds despotisme"

Chateaubriand (1768-1848)

ALGEMEEN SECRETARIAAT

V.V.D.

KoninginnecJracht 61 's-Gravenhage Telefoon (070) 60 48 03

(3 liinen) Giro 67880

wordt, niettemin het nationale' inkomen per hoofd van de bevolking heel traag en soms helemaal niet stijgt, soms zelfs

daalt. ·

Prof. Korteweg geloofde dus, dat het bepaald onvolledig is wanneer men het vraagstuk van de 9nderontwikkelde lan- den aan de orde stelt en geen aandacht besteedt aan het bevolkingsvraagstuk.

Zo besprak onze woordvoerder vele punten, o.a. de te eenzijdige klemtoon op de Afrikaanse landen, het gebrek aan voldoende nationale en internationale co- ordinatie, waaraan wij in dit korte be- stek moeten voorbijgaan.

* *

Wel willen wij nog vermelden, dat de heer Korteweg zeer terecht grote nadruk legde op het nut van de werkzaamheden van het bedrijfsleven in deze landen. Die zijn nuttig voor de werkgelegenheid en de welvaart in Ne- derland, zij zullen een steun kunnen zijn voor de Nederlandse betalingsbalans en zij betekenen tevens een hulp voor de ontwikkelingslanden.

Het effekt van het optreden van het bedrijfsleven wordt z.i. grotelijks onder- schat. Hij dacht speciaal ook aan alle handelingen van het bedrijfsleven, die neerkomen op opleiding van onderdanen van onderontwikkelde gebieden. Men kan stellen, dat de functionarissen van wes- terse ondernemingen, die werkzaam zijn in de ontwikkelingslanden, altijd - het kan niet anders - een groot deel van hun tijd besteden· aan de opleiding van loka- le krachten.

Hij noemde bijv. het werk van Shell - B.P. in Nigeria en naast de dochteron- dernemingen van de Koninklijke Shell staan tal van andere westerse onderne- mingen; wat Nederland betreft o.a. Phi- lips en Unilever, die in tal van landen op overeenkomstige wijze tewerk gaan.

De overdracht van kennis is derhalve een belangrijk "bijprodukt" van de werk- zaamheden van westerse particuliere on- dernemingen in ontwikkelingslanden.

Een groot voordeel van deze soort op- leidingen is bovendien, dat de mensen ter plaatse worden opgeleid en dat er zekerheid bestaat, dat de verworven ken- nis metterdaad nuttig zal kunnen wor- den aangewend. Er ontStaat geen min of meer geleerd proletariaat, ontwortelden, die alleen maar een gevaar voor de sa- menleving betekenen.

Prof. Korteweg meende het zo te kun- nen zeggen, dat de taak van de overheicts- hulp in de eerste plaats ligt op het ter- rein van de sociale en economische infra- structuur, maar dat, wanneer eenmaal die infrastructuur is verbeterd (en ook reeds tijdens die verbetering) er moge- lijkheden voor het bedrijfsleven bestaan.

Juist de actie van het bedrijfsleven kan een zeer grote bijdrage leveren voor de ontwikkeling van de achtergebleven ge- bieden.

* *

Met een enkel woord liet een ander lid van onze fractie, mr. Van Leeuwen nog een persoonlijk geluid horen, op grond van zijn oude bankierservaring.

Die oude ervaring is, dat het meeste geld in de bankierswereld aan garanties wordt verloren en op die grond kwam hij dus tot een persoonlijke waarschuwing tegen langjarige garanties.

En nu is het bijzondere van de garan- tie, dat deze in betalingsbalansbegrippen in het heden een rol speelt, maar dat de- ze ook voor de belastingbetalers van de volgende generatie, althans van later, meetelt.

Wat men op het ogenbHk wil uitgeven, moet men zelf weten, zo zei de heer Van Leeuwen. De huidige generatie be- taalt dat, maar wij dragen óók verant- woordelijkheid voor degenen, die na ons komen en die ons opvolgen. En het druk- te hem wel wat, allerlei garanties te ge- ven, die de belastingbetalers van over 10 jaar of later wellicht zullen moeten op- brengen.

Zo is er een scala van aspecten aan

dit hoogst gecompliceerde probleem en

het is goed, dat Regering en Kamer daar

eens uitvoerig over van gedachten hebben

gewisseld.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Liberalen zUllen antwoord moeten

geven op vele uitdagingen

Mevr. Haya van Someren-Downer sprak op ].0. V.D.-congres

Het is op h~t ogenblik mode om bedenkelijk het hoofd te schudden over de parl~mentaire democratie en de VVD. Degenen, die zoveel kritiek op het parlement hebben, moeten echter wel bedenken, dat deze mentaliteit in de jaren '30 in Duitsland de nationaal-socialisten aan de macht heeft gebracht. Hiermee wil ik niet zeggen, dat men gee~ kritiek op de Kamers zou mogen hebben, maar uit die dan in constructieve zin.

Zo is het thans ook mode om over de VVD de schouders op te halen.

Men moet echter begrijpen, dat juist de liberàle partij nieuwe antwoor- den tracht te vinden op de stormachtige ontwikkelingen, waarin

WIJ

thans verkeren. Zo begon het Tweede Kamerlid, mevr. Haya van Some- ren-Downer, haar rede op hef congres, dat de JOVD op 10 en 11 novem- ber j.l. in Rotterdam hield.

Deze eeuw is radicaal nieuw. Ook in de internationale politiek zijn ge- heel nieuwe antwoorden nodig. Dit is duidelijk geworden bij de Cu- baanse crisis. Wij kunnen geen oor- log voeren zonder totale vernieti- ging.

De blokkade van Cuba was voor ons in het westen ook eerst moeilijk te verwerken. De Nederlandse re- gering aarzelde enige dagen, alvo- rens zij haar instemming betuigde.

Het was misschien moeiijk te rij- men met het internationale recht, maar in de koude oorlog worden andere spelregels gehanteerd. Zo gauw de status quo tussen de groot- machten wordt verbroken. is 'n ze- ker ingrijpen gerechtvaardigd.

Niet alleen het westen, maar ook de communisten moeten nieuwe ant- woorden geven. De marxistische leer, dat een oorlog onvermijdelijk is blijkt gelukkig door Chroestsjew overboord te zijn gezet.

Het is goed te zien hoe de Ne- derlandse politieke partijen op de Cubaanse crisis hebben gereageerd.

Eén viel er, buiten de communisten, volkomen uit de toon: de PSP. de- ze partij liet nu haar ware gezicht zien. Afkeuring t.a.v. de Ameri- kaanse blokkade, maar- geen afkeu- ring over de Russische raketten op Cuba.

De PSP-formule is niet eerlijk.

alistische benadering bleek weer duidelijk onlangs in de Kamer.

Doelgerichte hulp om ·in die landen een eenvoudige economie tot stand te brengen is de eerste stap. Niet zonder meer geld sturen of blikjes melk.

Het westen kan in de onderont- wikkelde landen best tegen het com- munisme concurreren. Een gevari- eerde democratie heeft een naar vrijheid hunkerend volk meer te bieden dan een kale dictatuur. Ook hier zullen nieuwe antwoorden op de communistische uitdaging moe- ten worden gegeven.

Onderwijs Dringend zullen wij op het gebied van het onderwijs betere antwoor- den moeten vinden. In Rusland weet men beter dan waar ook alle talenten te recruteren. In de VS doet men hier ook wel het nodige aan.

In Nederland zeker veel te wei- nig. 79% van de studenten komt uit de hogere stand, 15% uit de midden- stand . en slechts 6% uit de lagere.

Uit deze cijfers blijkt, dat iets niet in orde is met ons onderwijs. Dit is geen financieel probleem, maar vooral een psychologische aangele- genheid. De drempelvrees zal moe- ten worden weggenomen. Neder- land heeft zijn talenten in het bij-

zonder in verband met de EEG drin- gend nodig.

Ook aan de zeer begaafden zal meer aandacht moeten v;orden ge- schonken. Dezen worden in ons land te veel aan hun eigen lot overgela- ten.

Op het terrein van het onderwijs zal zeker de VVD een nieuwe koers moeten aangeven.

Rechtsbescherming Dit zal ook haar taak zijn t.a.v.

het omroepbestel. De socialis- ten (doorbraak) zouden hier onze bondgenoten moeten zijn om de zui- len te doorbreken, maar door eigen belang (VARA) zijn ze dat niet.

Ook op het punt ·v·an de rechts- bescherming van de individu tegen- over de overheid zal de liberaal m het bijzonder moeten opkomen.

Bij de zaak-Van der Putten is duidelijk gebleken, dat het belang- rijk is, dat iemand, die beklemd is geraakt tussen de ingewikkelde overheidsraderen zich tot een on- bevooroordeelde instantie kan rich- ten. Het parlement kan zich onmo- gelijk met al deze zaken bezig hou- den. De Skandinavische ombuds- man spreekt mij sterk aan.

De liberalen zullen ook hier voor- lopers moeten zijn.

Veel taken moeten nog aange- pakt worden. De VVD heeft gedu- rende haar bestaan verschillende taken enthousiast aangevangen.

Lang niet alles. Dat kan ook niet.

Waar andere partij en (door hun dogma's) geen oplossing kunnen vinden zullen de liberalen deze moeten trachten te vinden.

De liberalen hebben een grote opdracht te vervullen, zo besloot mevr. Van Someren-Downer.

Een groots applaus viel haar te-

recht te beurt. H.

Zij biedt geen goed alternatief. Dat doet evenmin de Hervormde Syno- de. Hier spreekt dezelfde inslag als bij de PSP. Hier is het alternatief:

een Russische bezetting. De politiek is bij de techniek ten achter.

Onderontwikkelde landen

N.V.AANNEMERSBEDRIJFv/hJ. ST_AM

TWINTIGHOEVENWEG 13 te DORDRECHT TELEFOON 01850-5839

Het communisme bedreigt ons •

eigenlijk het meest via de onderont- wikkelde landen. Daar zal het wes- ten een antwoord moeten geven op de uitdaging. En niet alleen met fi- nanciële steun. De emotionele en re-

WONINGBOUW

EEN GOEDE BEURT DE Nederlandse Huishoud

Raad en de Vrouwen-ad- viescommissies voor' de wo- ningbouw hebben een open brief gericht "Aan Zijne Ex- cellentie de minister van Volkshuisvesting en Bouw- nijverheid".

Deze is als broch11re te krijgen voor f 0,95 + ^{f 0,25}

portokosten. Postgiro 228950 t.n.v. penningm. Ned. Huis- houd Raad, Den Haag.

De "open brief" zegt, dat men behalve op de kwanti- teit ook moet letten op de kwaliteit van de woningen en men noemt een aantal wensen, die voorziening be- hoeven.

Wij hebben voor deze bro- chure niets dan lof.

Met de inhoud zijn wij het eens en de uitvöering is voortrefl'elijk; zo keurig ver- zorgd én aantrekkelijk met de geestige tekeningen van Nanda Hooge.veen, die de ge- breken van de tegenwoor- dige woningen illustreren. Je grijpt naar het boekje en be- kijkt het met plezier. En met instemming.

Echt een goede beurt van de N.H.R.

ONS JAARVERSLAG MAKEN wij daarmee een

goede beurt? Het is maar gestencild. (Wij zijn zuinig!), maar het is kosteloos te krij- gen (voor V.V.D. leden) en het is langer dan ooit: nu 13 bladzijden folio. Stof voor 'n hele middag praten!

Cop:e voor de.:e rubriek te .:en- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.

Zoals gewoonlijk wordt het verspreid door de centrale- vertegenwoordigsters, die het verzenden naar plaatse- lijke vertegenwoordigsters en vrouwengroepen. Maar belangstellende V.V.D.-le- den daarbuiten kunnen het ook krijgen.

ZEIST

DE actieve 15-jarige vrou- wengroep in Zeist hield haar tweede bijeenkomst van dit seizoen. Er was geen plaatsje onbezet toen de heer A. Meyer "'n politiek praat- je" hield. Er werden af en toe gemeente-gebeurtenissen besproken, maar ook de landspolitiek kwam aan de beurt.

Spreker betreurde het, dat zoveel Kamer leden in Den Haag gaan wonen, om zich het heen en weer trekken te besparen. Maar daardoor ver liezen zij volgens hem het contact· met de kiezers. Ook betreurde hij het gebrek aan zakelijkheid in onze Kamer- vertegenwoordiging, doordat te weinig grote bedrijfslei- ders zitting hebben in het parlement. Verder zou hij 'n kleiner ambtenarenkorps

15 NOVEMBER 1962- PAGINA 3

de

·tik in jonge jenever

met een hogere bezoldiging beter vinden dan de tegen- woordige gang van zaken.

Spr. gaf een aantal sug- gesties voor de verkiezingen, zoals commerciële televisie, waardoor verlaging van de kijk- en luistergelden.

Het verslag spreekt van een geanimeerde discussie.

En dat is juist zoals het moet: niet alleen maar luis- teren, maar zelf .mee doen.

ZEISTER PLANNEN

op 9 november (maar dat is al geweest) een cause- rie met dia's over een reis naar Griekenland.

Op vrijdag 30 november, 14.30 u. ten huize van n1evr.

Modderman Spandau, He-

renlaan 27. Spreekster is

mevr. Schouwenaar-Frans-

sen over "De vrouw en haar

huis".

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 15 NOVEMBER 1962- PAGINA 4

Van ^Leeuwen contra soc i al istisc he kritiek

Betere belastingregelingen ^Ln menig opzicht doorgevoerd

De socialistische fractieleider in de Tweede Kamer, dr. Von- deling heeft het doen voorkomen, dat de VVD lichtzinnig met belas- tingverlaging heeft geschermd. Voor de tiende maal optredend als woordvoerder van onze frcatie bij de jaarlijkse algemene financiële beschouwingen heeft mr. H. F. van Leeuwen vorige week in de Tweede Kamer het zijne gezegd over de ver- wijten uit de socialistische hoek.

van een poujadistische houding was hij zich allerminst bewust en hij geloofde niet, dat iemand hem daar- van zou kunnen beschuldigen.

Steeds, ook toen de VVD in de opposite was, heeft mr. Van Leeu- wen gewaarschuwd tegen te grote verwachtingen van bezuiniging.

Voorzover hij zich kon herinneren had hij zich nooit verzet tegen re- delijke voorstellen en nooit onrede- lijke eisen naar voren gebracht.

Wel, zo zei mr. Van Leeuwen, heb ik in het begin van mijn Ka- merlidmaatschap erop gewezen, dat de belastingen zo hoog waren, dat zij de economie verstikten en dat staatsvermogen in veel te snel tem-

po werd gevormd. ·

Vaak heeft onze geestverwant in de loop der jaren de nadruk gelegd op mogelijkheden voor belastingver- lichting door een andere leningspo- litiek. Kritiek heeft hij uitgeoefend op de groeiende wanverhouding tus- sen directe en indirecte belastingen en gekant heeft hij zich tegen de investeringsaftrek. Over de uitvin- ding van het woord "strafklasse"

hoef ik mij niet te schamen, aldus de heer Van Leeuwen, en ook niet voor mijn streven om te wijzen op de kwalijke gevolgen van de cumu- latie van vermogensbelasting en in- komstenbelasting bij de tegenwoor- dige hoge tarieven.

Wel heeft onze geestverwant be- toogd, het juist te vinden dat het effect van uitgaven voelbaar wordt voor de belastingbetaler en niet wordt verdoezeld.

Hij herinnerde zich, dat verleden jaar de woordvoerder van de PvdA een aantal kostbare wensen heeft geuit. Op de vraag van mr. Van Leeuwen welke belastingen er dan zouden moeten worden verhoogd verwees de spreker naar de algeme- ne beschouwingen; de belasting- ideeën van de PvdA, die daarin werden geuit bestonden in invoe- ring van een waardevermeerde- ringsbelasting en verhoging van het Sl.lCcessierecht, met andere woorden:

vermogensheffingen en geen bijdra- gen uit lopend inkomen.

* * *

Nlr. Van Leeuwen wees er vori- ge week bij de algemene financiële beschouwingen op dat in de begin- jaren van deze eeuw het nationaal inkomen circa f 2 miljard bedroeg, terwijl volgens de vermogensbelas- ting de particuliere vermogens f 6 miljard beliepen, driemaal zoveel.

Aan het eind van de jaren '30 was de ·Verhouding nog niet sterk ver- anderd, maar thans is de verhou- ding 42 tegenover 32!

Onder de. kritiek van de heer Vondeling op het beleid van minis- ter Zijlstra en de sneer naar de VVD zei mr. Van Leeuwen zich zeer rustig te voelen. Bij de algeme- ne politieke beschouwingen heeft dr. Vondeling gesteld, dat het ver- trouwen van de kiezers, die hun stem aan de VVD hadden gegeven (wegens beloften van belastingver- laging) zou zijn beschaamd.

Hoe zit het nu met deze beloften?

Er is voldaan aan onze verlangens naar vermindering van het verschil in belastingdruk tussen gehuwden en ongehuwden. Ook is er een be- tere regeling gekomen inzake de be- lastingheffing van de werkende ge- huwde vrouw. Beperking van de

dubbele belasting op uitgekeerde winsten van vennootschappen is in de aanhangige voorstellen tot belas- tingherziening opgenomen en belang- rijke regelingen tot wegneming van fiscale belemmeringen bij fusies zijn tot stand gekomen.

Mr. VAN LEEUWEN hoogconjunctuur? .

Inzake één punt hadden wij op meer gehoopt en dat betreft, aldus mr. Van Leeuwen, de afzwakking van de steile progressie in de in- komstenbelasting. Maar ook hier is de regering niet geheel met lege handen gekomen: inkomsten- en loonbelasting zijn verlaagd. (Tus- sen haakjes, onder het bewind-Hof- stra werden ,de belastingen met f 500 miljoen verhoogd, onder Ziji- stra gingen zij met f 650 mil-·

joen naar beneden).

Tot zover het antwoord van mr.

Van Leeuwen_ op de verwijten van de PvdA.

* * *

H et is vanzelfsprekend gewor- den, aldus de heer Van Leeu- wen, dat het financiële beleid wordt gezien tegen de achtergrond van de conjunctuur. Conjuncturele plaats- bepaling is daarom nodig. Vrij al- gemeen praten wij elkaar thans nog na, dat wij verkeren in een fase van hoogconjunctuur. Maar is dat juist? Dat betwijfelde mr. Van Leeuwen.

Bij hoogconjunctuur behoort éen bloei van het bedrijfsleven, hetgeen noodt tot uitbreiding en verbeterin- gen wegens rehabiliteitsverwachtin- gen. Maar van een dergelijke bloei is in het algemeen in ons land geen sprake meer. Men zie eens naar de textielindustrie, de metaalnijver- heid, de KLM en de scheepvaart.

Alleen de arbeidsmarkt vertoont een spanning, die wordt aangezien voor een verschijnsel van hoogconjunc- tuur, ten onrechte.

* * *

yo?r uitstel va~ belastingverla- ging om conJuncturele rede- nen zag mr. Van Leeuwen geen en- kel motief meer.

Met het evenwicht in de begro- ting 1963 was mr. Van Leeuwen te- vreden: bijna is er sprake van een ideaa.l beeld; hij kon zich niet ver- enigen met het gebruikelijke "lied van het tekort". Geen gunstig oor-

deel had onze geestverwant echter over de hoogte van de cijfers der begroting en evenmin over de ver- deling van de lasten.

Hij wees op de druk van de soci- ale-verzekeringspremies op zelf- standigen met inkomens rondom de zg. inkomensgrens. Zou het niet be- ter zijn geweest, de premieverho- ging te koppelen aan de verlaging van de belastingtarieven?

* * *

M inister Zijlstra meende dat er inderdaad in de toekomst sprake zou kunnen zijn van een minder forse hoogconjunctuur dan wij in de afgelopen periode hebben meegemaakt. Over de mo- gelijkheden van een belastingverla- ging in de toekomst zei de beheer- der van de schatkist dat hij alleen had willen betogen dat er "trend- matig" ruimte voor is.

Zal de heer Zijlstra dan nog mi- nister zijn? De bewindsman liet de mogelijkheid, dat hij zichzelf zal opvolgen geheel open. Hij zag ken- nelijk een verschil tussen het mi- nisterschap en de kandidatuur voor een zetel in de Tweede Kamer. Zo- als men weet heeft hij bedankt voor een plaats op de antirevolutionaire lijst. Maar nu liet hij merken wel bereid te zijn tot een nieuw minis- terschap, indien daartoe een beroep op hem zou worden gedaan.

o.broedcn

Spedalisten in

Manchester Gentleroy

en

Ladyroy

o.a. bijzonder geschikt voor sport- en tuinkleding

John Alexander-Sinelair uitvoerend-secretaris van de

Liberale Internationale

Tot uitvoerend-secretaris van de Libe- rale Internationale, onder de secretaris- generaal de heer Richard Moore, is be- noemd de heer John Alexander-Sinclair, die geboren is in 1906, de Brit'se nationali- teit heeft, die geruime tijd werkzaam is geweest in de Britse buitenlandse dienst en daarna in de dienst van de Verenigde Naties en aanverwante organisaties.

KERNWAPENS

(Ingezonden)

De Synode van de Ned. Hervormde Kerk blijkt in verschillende opziohten' verder en dieper door te denken dan de gemiddelde Nederlander kan vo1gen. Eirri- ge jaren terug was dat het herderlijk:

schrijven inzake Nieuw-Guinea, waar door velen (overigens hoofdzakelijk bui·

ten de kerk) tegen geageerd we·rd, en nu heeft de Synode wederom een diskutabel herderlijk schrijven het licht doen zien, ditmaal over "het vraagstuk van de kern- wapènen". Het is te hopen, dat dit ge- schrift werkelijk wordt gelezen, en dat er niet alleen maar oppervlakkig en on- zindelijk over enkele zinnen wordt ge- sproken en geschreven. Het herderlijk schrijven bedoelt stof tot discussie en over- denking voor de christenen te geven en is geen onfeilbare uitspraak. Het is met fel- le bewogenheid geschreven en de kern ervan is het vulgende dilemma: Volgens het huidige inzicht hebben de kernwa- pens een afschrikwekkende functie. Zij kunnen echter alleen maar afschrikwek- kend ûjn, ·wanneer beide partijen ook bereid ZJijn ze bij zeer ernstige bedreiging te gebruiken en dit is niet mogelijk, aan- gezien het zelfvernietiging betekent. De conclusie is, dat de kernwapens daarom nooit gebruikt kunnen en mogen worden en dat het dus ook geen zin heeft er mee te dreigen. Voorts, dat het voor een chris- ten onmogelijk is aan de vernietiging van de wereld mee te helpen en dat daarom neen tegen de kernwapens moet worden gezegd. Het geschrift bespreekt zeer ruim de verschillende gezichtspunten en is goed gedokumenteed. Het is daairom ook heel jammer, dat "de R." in Vrijheid en De- mocratie van 1 nov. onder het hoofd "Be- denkelijke uitspraak" niet ingaat op het stuk zelf en er tegelijkePtijd wel een ne- gatief oordeel over velt. Een dergelijk herderlijk schrijven af te doen met de op- merking, dat de Synode nu wel met de PSP kan wedijveren in progressiviteit lijkt me weinig passend voor een predi- kant-hoofdredacteur-liberaal, en kan in de verste verte niet raken aan de stijl van het geschrift zelf. Ik begrijp niet dat van bepaalde zijde geweigerd wordt een geschrift van de Synode werkelijk goed te lezen en op zijn eigen merites te be- oordelen. Dat men het niet eens is met een herderlijk schrijven, is het goed recht

van elke protestant, maar laat men dë discussie dan wel in dezelfde stijl voe•

ren! Het dilemma: "vrede ·of

vern~eti.­

ging" is waarachtig wel wat belangrij_. · ker dim de vraag of de PSP hier mogelijk enige stemmen bij wu winnen.

Onder zijn boowaren vermeldt de R.

als eerste: ,.een protestantse kerk moet geen uitspraak doen die zweemt naar 'n R.K. onfeilbare uitspraak", en als vier•

de: "het is moeHijk te waardexen dat de kerk de beslissing laat aan de individue- le kerkleden". Mag ik vragen: wat be- doelt de R. nu eigenlijk? Wel of niet de beslissing laten aan de individuele kerk- leden?

Ik betreur het ten slotte zeer da1t een der gelijke onduidelijke aanval op het herderlijk schri}ven als hoofdartikel op de voo:rtpa·gina van Vrijheid en Democra- tie wordt afgedrukt en op d&e wijze als semi-officieel liberaal gèluid wordt ge- presenteerd.

ir. F. Wagenmaker Re<lactioneel. antwoord.

In een politiek orgaan als het onze kan een "herderlijk schrijven" moeilijk:

onbesprokèn blijven, wanneer di·t zich op staatkundig terrein begeeft. Dat dan niet op de theologische aspecten kan wor- den ingegaan en nog wel in dezelfde

"stijl", moet o.i. ieder duidelijk zijn.

Daar inmiddels uit tal van publicaties en beschouwingen (wij denken hierbij ook aan het radio-f-orum, waaraan me<V'r_

Van Someren-Downer deelnam) ondub- belzinnig gebleken is, welke diepgaande bezwaren in allerlei - ook kerkelijke - kringen tegen het herderlijk schrijven aan te voeren zijn, hebben wij er geèn behoefte aan deze nader uiteen te zetten.

De onduidelijkheid, waarvan de ge- achte inzender ons beticht, kan hij uit ons artikel niet afleiden. Uiteraard zijn wij van oordeel dat beslissingen gelaten be.- horen te worden aan de individuele kerk- leden. Juist · daarom betreuren wij het dat de Synode uitdrukkelijk steit dat de christen zich heeft te onthouden; waar het kernwapens betreft. Met inzender ho- pen wij, dat het synodale geschrift wer- kelijk wordt gelezen en dat er niet maar oppervlakkig en onZJindelijk over enkele zinnen wordt gesproken en geschreven!

d.R.

VRIJHEID EN DEMOCRA'l1E

Gevaar van ro

het on erne

f uw

rs

15 NOVEMBER 1962- PAGINA 5

verder. Maar als het mogelijk is, dat het nog wel een beetje verder kan dan is het ook mogelijk, dat hier en 'daar de fatale grenslijn al is gepasseerd.

Hoe het zij, hier doemt een zeer groot probleem op. Want de maatschappij en allen, die daarin verkeren moeten goed beseffen, dat de stand der zelfstandigen en ondernemers voor ons aller welzijn uiterst belangrijk is.

Terug· lopende opbrengst van vennootschapsbelasting teken aan de wand De ervaring, de durf en de werkzaam- heid van zelfstandigen en -onde•rnemers heeft de maatschappij letterlijk en figuur- lijk broodnodig.

(Van onze sociale medeweker).

Wij mensen zijn voor het grootste deel van onze gedachten en van ons handelen individuen. Daarnaast echter zijn we delen van gemeenschappen.

de staat is daarvan de voornaamste, althans voor zover het betreft de ver- zorging van het lichamelijk welzijn.

Het is moeilijk precies aan te geven wat de staat moet doen. De opvat- tingen daarover verschillen trouwens van tijdvak tot tijdvak. Maar enkele belangrijke lijnen zijn toch wel te trekken.

De staat moet er voor zorgen, dat we met de ons omringende landen in een evenwichtige verhouding leven, de staat zorgt voor de veiligheid, voor de rechtsbescherming, voor het onderwijs. liet zijn allemaal zaken waar ieder van ons belang bij heeft.

Da<arnaast treedt de staat op voor groe- pen der bevolking. Steeds meer naar vo- ren :is b.v. gekomen de bescherming van hen, die om de een of and€1l."e reden niet meer voor zichzeli k!unnen zorgen zon- der onder het algemene niveau te gera- ken. Daarnaast is er voor de staatszwg

een zeer bielangrijk onderdeel geworden het arbieidersbelang. Denken we eens aan de sociale wetten die alleen gelden voor all'beiders, aan de bescherming van de lo- nen en andere arbeidsvoorwaarden, aan het uitgebreide ontslagrecht, dat in hoofdzaak voor de arbeider van belang is.

Een groep van de bevolking; die tot nu toe weinig de aandacht heeft wanneer het gaat om de vraag of de staat bescher- mend moet optreden, zijn de zelfstandi- gen, de ondernemers.

Het is natuurlijk zo, dat de zorg voor het algemeen welzijn zich ook uitstrekt over de zelfstandigen.

Stabiele verhoudingen

De zorg voor de

g~roepen,

die het zwakst staan is indirect ook e'en onder- nemersbelang vanwege het bereiken van stabiele verhoudingen. Het voorkomen van grote ontevredenheid en onrust, b.v.

tot uiting komend in de V'el"kiezing van reactionaiJre elementen in de Staten Ge- neraal, is ongetwijfeld ook iets, dat de ondernemer ter harte gaat, omdat an- ders ernstige verstoringen in het pro- duktieproces dreigen.

Een monstervoorbeeld daarvan zijn de omwentelingen in landen achter het ijze- tren gordijn, welke gericht waren tegen de heersende ·klasse die men inderdaad heeft kunnen vernietigen. Maar de klas-

SJe

der zelistandigen, die op enkele uit- 2l0llderingen na zeker niet tot de heer- sende klasse behoorde en als zodanig geen schuld had, behoort desondanks tot de slachtoffers van de revolutie.

De een trekt de ander mee in xijn val en het :llÏjn lang niet altijd de handlan- gers.

Zo :is er dus zeer veel in de verzor- gende functie van de staat, dat de zelf- standigen wel niet rechtstreeks betr~t, maar waai'bij zij indirect wel belang hebben. We menen te mogen zeggen, dat de zelfstandigen in Nederland dat over het algemeen zeer goed beseffen, wat tot uiting komt in een hartelijke en oprechte medewerking aan .tal van sociale maat- regelen niet alleen voor de verdrukten maar ook voor de arbeiders.

Beginselkwestie

De v·raag, die men ten langen leste toch ook moet stellen luidt: is het nu nodig dat de staat ook de zelfstandigen en o~dernemers als groep ziet, zoals hij anderen als groep ziet. Zijn hiervoor dan geen speciale maatregelen nodig, om de- ze groep der zelfstandigen te beschermen.

Er gaan zeker stemmen in die richting op.

Deze gedachte ligt ook verankerd in de beginselen van sommige parijen.

Voor de socialisten, die de maatschap- pij van een centraal punt uit willen re- gelen, is regeling (en bescherming) van de positie van het ondernemerschap een vanzelfsprekende zaak.

Ook de katholieke staatkunde, die een sterke band ziet tussen kerk en wereld met de gedachte van de corporatieve staatsopbouw zal ongetwijfeld wel te vinden zijn voor een regeling van het on- dernemerschap. Bij de antirevolutionai- ren wordt het al moeilijker hierover iets 1Je reggen.

Het subsidiariteitsbeginsel verdraagt zich eigenlijk niet met een ingrijpen van de staat in alle levenskringen maar de moderne antirevolutionairen, van wie professor Zijlstra de voornaamste expo- nent is - zal hij zich terugtrekken zon- der een opvolger na te laten? - kennen dit subsidiariteitsbeginsel nog maar nau- welijks.

Voor christelijk-historischen geldt een zelfde opmerking als voor de jong- anti- revolutionairen.

Alleen de liberalen hebben hier een duidelijk omlijnd beginsel. Zij wensen geen bemoeienissen van de staat met de individuen als dat niet strikt nodig is.

Regeling van de positie van bepaalde groepen :is goed voorzover zij niet in staat zijn, dat zelf afdoende te verrichten.

Hoever de gedachte van bescherming van de zelfstandigen al is voortgeschre- den hebben we onlangs nog aangetoond door de plannen voor sociale verzeke- ring van zelfstandigen uiteen te zetten.

We hebben gemeend, dat het liberaal is, als we ons daa·rte.gen verzetten.

Dit soort bescherming zoeken we dus niet! Maai: is met deve constatering het onderwerp voor d:e liberaal behandeld?

VeDre van dien. Het belangrijke punt waar we o.i. op moeten letten is dat iedere maatregel, die strekt tot v~rzor­

ging V'an bepaalde groepen een tweesnij- dend zwaard is. Zij kan nuttig en on- misbaar zijn ook voor andere groepen - denk aan het extreme voorbeeld van re- voluties achter het ·ijzeren gordijn - maar zij knabbelt ook iets af van de be- langen van andere groepen. De ontwik- keling van de laatste vijftien jllar heeft ons al een duidelijk voorbeeld ·gegeven.

Het is bekend, dat een bepaalde groep der werknemers, de z,gri.. middengroepen of het hoger personeel, .het slachtoffer dreigt te worden van de verzorgingsmaat- regelen voor de arbeiders.

Meer en meer dringt zich echter de vraag op, of er niet een tweede groep van de bevolking is, voor wie de huidige ontwikkeling funest dreigt te worden.

We bedoelen hiermede uiteraard de zelf-·

standigen, de ondernemers. Echte be- schermende maatregelen, die de bedoe- ling hebben deze groep springlevend te houden 'zijn er bijna niet. Ze zijn onbe- schermd en op zich zelf is dat een niet geheel ongevaarlijke situatie.

Loon- en prijspolitiek

Denken we eens aan de loon- en prijs- politiek. De lonen l'lijn in de loop der ja- ren voortdurend verbeterd, dit geldt zo- wel voor de primaire als voor de secun- daire aDbeidsvoorwaarden. Iedere rege- ring deelt graag mee met hoeveel pro- cent de lonen zijn gestegen tijdens haar bewind.

De prijspolitiek heeft ten doel de prij- zen zoveel mogelijk op het bestaande ni- veau te handhaven, hetgeen wil zeggen, dat alle verbeteringen tot stand komen zonder dat de prijzen daarvan de invloed ondergaan. Dit wordt trouwens op een heel mooie wijze voorgesteld.

De werkgever mag de loonsverhogin- gen niet "afwentelen op de consument", deze zou anders het gelag betalen.

Dit is echter slechts één facet van de zaak, de andere vraag luidt immers hoe moet het dan wel betaald worden. Ook daarop heeft men wel iets gevonden. Het moet zijn de produktiviteits'Verbetering.

Maar in de praktijk is wel gebleken, dat de produktiviteitsverbetering het be- zwaar van alle als wondermiddel aange- prezen recepten heeft: het werkt lang niet altijd en na enige tijd houfit de gunstige uitwerking op. Wat dan?

Wel er is nog altijd de stijging van de omzet, waardoor weer nieuwe middelen vrij komen. En dan is er nog de marge, de ruimte, welke de bedrijven en instel- lingen hebben om daaruit het een en an- der te betalen.

Roofbouw?

We weten nu, dat het vooral deze marge is, waaruit de laatste jaren alle verbe- teringen zijn betaald. Het publiek is daarmee door de jongste begroting dui- delijk gecon:fl'Onteerd.

Uit het o'Verzicht van de belastingen op inkomen, winst en vermogen blijkt na-

melijk, dat er in de opbrengst van de vennootschapsbelasting een sterk dalen- de lijn zit. De oorspronkelijke raming voor 1962 bedroeg 1750 miljoen gld., de vermoedelijke uitkomst geeft aan ... 1375 miljoen gld., terwijl de raming voor 1963 1300 miljoen gld. bedraagt.

Nemen we de eerste en de laatste ge- tallen, dan is dat een geschatte daling van 450 miljoen gld., meer dan een kwart in een jaar hoewel het toch lo- gisch zou zijn een stijging te verwachten, gelijk b.v. de loonbelasting ondanks de verlaging medio 1963 te zien geeft.

Alhoewel we de werking van bijzondere factoren niet willen uitsluiten, moet toch als voornaamste factor worden genoemd de daling van de winstcapaciteit doordat op de ruimte -·een steeds groter beslag wordt gelegd. Nu behoeft dat op zichzelf nog geen reden tot ongerustheid te zijn.

Het is n.l. niet precies te veggen hoe groot de winstcapaciteit moet zijn. Maar ieder begrijpt, dat het zo niet kan door- gaan. Wordt de winstcapaciteit almaar kleiner, dan komt zij op een gegeven mo- ment onder de drempel te liggen.

Dan moet er dus op de uitgaven be- zuinigd worden. Dat kan op verschil- lende manieren. Denk aan de investerin- gen, de uitbreiding, de vernieuwing van gebouwen en machines. Het is duidelijk, dat hierin al ·een begin van de afbraak zit, waartoe de gewetensvolle onderne- mer maar heel moeilijk zal

~f:unnen

ko- men.

Bezuiniging op de sterk stijgende uit- gaven in de loonsector, is natuurlijk iets wat heel moeilijk is, omdat de onderne- mers hierin niet alleen zeggenschap heb- ben Verlaging van de belastingen is ook al iets wat niet tot de zeggenschap van de ondernemer behoort.

De ministe.r van Financiën heeft wel duidelijk gemaakt in zijn jongste mil- joenennota, dat hoe noodzakelijk de ver- lichting van de belastingdruk ook is, daar in een tijd van hoogconjunctuur niet aan te denken valt. Een herziening kan dus :rrog jaren uitiblijven. ·

Als enig reële mogelijkheid blijft o·ver, dat de ondernemer op zijn eigen aan- deel in de opbrengst aan de bedrijvig- heid gaat bezuinigen, Mogelijk is dit aan- deel nog ruim genoeg om dat te doen, maar het is niet voor betwisting vatbaar, dat dit proces de laatste der mogelijkhe- den is en dat aan de werking daarvan net als bij wondermiddelen spoedig een einde komt.

We menen, dat we thans voor een der- gelijke situatie staan. Nogmaals het is niet precies te .zeggen, tot hier en niet

Het gaat daarbij ook niet om geringe getallen personen. Het aantal vestigin- gen van nijverheid, handel en ve-rkeer bedraagt volgens het C.B.S. 408.000, in de landbouw zijn er een 280.000 vesti- gingen. In totaal dus een 700.000 vesti- gingen, waarin naar schatting zeker eell miljoen personen als zelfstandige of on·

dernemer werkzaam zijn.

Daarbij voegen zich nog vele beroepen en werkzaamheden van personen, die we demi-zelfstandig zouden willen noemen.

In ieder geval is de groep zelfstandigen en ondernemers wel zo groot, dat de be- langen daarvan ook om die reden door de staat niet veronachtzaamd kunnen wor- den.

Vrijheid

Toch zouden we de vraag, ve,rdient nu het ondernemerschap bescherming zoals de arbeiders speciaal beschermd worden met betrekking tot hun arbeidsvoorwaar- den en sociaal welzijn, beslist ontken- nend willen

beantwoo~rden.

Het is niet in de aard van het zelfstan- dig zijn en van het ondernemerschap bv.

een loonvloer te hebben, of een minimum uurloon. Dat zou dan moeten zijn in de vorm van ee-n procentueel vastgelegde winstmarge. Wat zou er moeten gebeuren met degenen, die daaronder komen? Ver•·

dwijnen of staatssteun?

We zijn er van overtuigd, dat met een aanvaarding van de besche•rming van de staat, er van een zelfstandig bestaan geen sprake meer kan zijn. Voor werknemers ligt de kwestie anders, de aard van hun werkzaamheid komt niet in botsing met beschermende maatregelen. Bovendien de grote moeilijkheid zou ook zijn, dat er dan 'n botsing van belangengroepenngen zou ko·men. Want bescherming van zelf- standigen en ondernemers zou gaan ten koste van andere groepen, b.v. de arbei- ders, de ouden van dagen enz.

De enige werkelijke 'oplossing is menen we, dat degenen, die de politiek van de staat bepalen, rekening houden met de aanwezigheid van een groep zelfstandi- gen en ondernemers wier economische en sociale gezondheid onmisbaar is voor het algemeen welzijn.

Het is b.v. zonneklaar, dat een poli- tiek, die wel voortdurend verbeteringen van de arbeidsvoorwaarden en de sociale uitkeringen bevordert, alleen maar ze- delijk geoorloofd is voorzover blijkt, dat dit niet gaat ten koste van ande- ren, die op den duur de steeds zwaarde- re lasten niet kunnen dragen zonder er aan te. gronde te gaan.

Liberale gedachten

Op 5 december a.s. zal ohder bovenstaande titel bij de uitgeverij Nijgh

& Van Ditmar een bundel opstellen verschijnen, die werden geschreven ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van prof. mr. P. J. Oud.

Behalve een geschenk aan de liberale staatsman Oud zal het ook een waardevol bezit vormen voor allen, die belangstellen in het liberale denken in de7e tijd.

De hoofdredactie van de bundel berustte bij prof. mr. D. Simons, hoog- leraar aan de Nederlandse Economische Hogeschool te Rotterdam.

In het begin van het boek zijn een drietal bijdragen geplaatst, die betrek- king hebben op prof. Oud: een "Opdracht", geschreven door Zijne Excellentie drs. H. A. Korthals Minister van Verkeer en Waterstaat, een artikel van de heer A. W. Abspoei, die prof. Oud als parlementariër belicht, terwijl prof.

Simons een studie wijdt aan Oud als schrijver over staatsrecht en staatskunde.

Na dit eerste gedeelte van het boek volgen e~n beschouwing van mr. H. van Riel (}ver politieke partijen en beginsel in 1962 en een bijdrage van dr. J. F.

van Royen over verdraagzaamheid. Prof. mr. J. V. Rijpperda Wierdsma levert een bijdrage over het hedendaagse staatsrecht, prof. mr. E. H. s' Jacobs over de Rechtsstaat; Zijne Excellentie mr. E. H. Toxopeus, Minister van Binnen- landse Zaken, geeft zijn visie over het probleem der territoriale decentralisatie.

Enkele sociale en sociologische onderwerpen worden behandeld door prof.

mr. N. E. H. van Esveld en dr. K. van Dijk. Prof. dr. H. J. Witteveen belicht de perspectieven der economische politiek en mevr. drs. J. F. Schouwerraar- Franssen bespreekt het vraagstuk van Onderwijs en Opvoeding.

Het boek wordt besloten met een bijdrage van mr. F. G. van Dijk over de plaats van de liberale fractievorming in de Europese democratie.

De intekenprijs voor het boek bedraagt f 17,90. Na verschijnen wordt de prijs f 19,50. Aangezien de oplage van de bundel beperkt is, verdient inte- kening via uw boekhandelaar sterke aanbeveling.

Namens het Comité 75ste verjaardag Prof. Oud.

Mr. F. G. VAN DIJK, voorzitter Drs. A. A. C. REEDIJK, secretaris

' I