Besluit
Inhoudsopgave
1
Samenvatting en leeswijzer
3
2
Melding
4
3
Partijen
5
4
De gemelde operatie
6
5
Toepasselijkheid van het concentratietoezicht
6
6
Beoordeling
6
6.1 Inleiding 7
6.2 Relevante productmarkten 11
6.2.1 Groothandelsmarkt voor vervangingsbanden voor personenauto’s en bestelauto’s 11 6.2.2 Groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor lichte voertuigen 16
6.2.3 Overige markten 17
6.3 Relevante geografische markten 18
6.3.1 Groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s 19 6.3.2 Groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor lichte voertuigen 22
6.4 Conclusie relevante product- en geografische markten 23
6.5 Horizontale gevolgen van de concentratie 24
6.5.1 Landelijke groothandelsmarkt voor vervangingsbanden voor personenauto’s en
bestelauto’s 24
6.5.2 Landelijke groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor lichte voertuigen 29
6.6 Verticale gevolgen van de concentratie 31
6.6.1 Klantafscherming 31
6.6.2 Bronafscherming 32
1
Samenvatting en leeswijzer
De Autoriteit Consument en Markt (hierna: ACM) heeft op 29 januari 2021 een melding 1.
ontvangen van de overname van Global Automotive Investments Holding B.V. (hierna: Global Automotive) en PBG B.V. (hierna: PBG). De melding is door de ACM onderzocht. De ACM stelt na beoordeling vast dat er geen reden is om aan te nemen dat de voorgenomen concentratie de daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze zou kunnen belemmeren.
Horizontale gevolgen
Zowel Global Automotive als PBG zijn, onder andere, actief op de groothandelsmarkten voor het 2.
leveren van vervangingsbanden, vervangingswielen en bandwielcombinaties (zie hoofdstuk 3). Uit het marktonderzoek van de ACM blijkt dat er verschillen zijn tussen (i) de belevering van 3.
vervangingsbanden aan nationale/regionale groothandels en (ii) de belevering van vervangingsbanden aan detaillisten (zie paragraaf 6.2.1).
Vooral Global Automotive is een belangrijke leverancier van vervangingsbanden aan 4.
nationale/regionale groothandels. PBG is zeer beperkt actief op deze markt. Verder geven nationale/regionale groothandels aan over voldoende alternatieve leveranciers te beschikken. Het is daarom niet aannemelijk dat de voorgenomen concentratie zou kunnen leiden tot een
significante belemmering van de mededinging op de landelijke groothandelsmarkt voor de levering van vervangingsbanden voor personenauto’s en bestelauto’s aan nationale/regionale groothandels (zie paragraaf 6.5.1).
Zowel Global Automotive als PBG zijn actief op de landelijke groothandelsmarkt voor de levering 5.
van vervangingsbanden aan detaillisten. Het gezamenlijke marktaandeel van partijen wordt circa [vertrouwelijk: 30-40%]*. Uit marktonderzoek blijkt verder dat afnemers over voldoende
alternatieve leveranciers beschikken. Bovendien blijken partijen niet elkaars meest nabije concurrenten te zijn. De ACM komt daarom tot de conclusie dat het niet aannemelijk is dat de voorgenomen concentratie zou kunnen leiden tot een significante belemmering van de
mededinging op de landelijke groothandelsmarkt voor de levering van vervangingsbanden voor personenauto’s en bestelauto’s aan detaillisten (zie paragraaf 6.5.1).
Global Automotive en PBG zijn eveneens actief op de landelijke groothandelsmarkt voor 6.
vervangingswielen voor lichte voertuigen. De ACM komt tot de conclusie dat het niet aannemelijk is dat de voorgenomen concentratie zou kunnen leiden tot een significante belemmering van de mededinging op de landelijke groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor lichte voertuigen. Uit het marktonderzoek blijkt dat het marktaandeel van partijen circa [vertrouwelijk: 20-30%] is en dat partijen importeur van verschillende merken zijn. Verder blijkt dat afnemers kunnen kiezen uit verschillende alternatieve leveranciers en dat autofabrikanten steeds meer hun eigen
wielenprogramma aanbieden (zie paragraaf 6.5.2).
Global Automotive en PBG zijn verder nog (beperkt) actief op de groothandelsmarkt voor 7.
voorgenomen concentratie zou kunnen leiden tot een significante belemmering van de mededinging op deze (mogelijke) markten (zie paragraaf 6.2.3).
Verticale gevolgen
Momenteel is er geen belangrijke verticale relatie tussen partijen. De ACM heeft onderzocht of 8.
het aannemelijk is dat partijen als gevolg van de voorgenomen concentratie een
marktafschermingsstrategie zouden kunnen voeren. Global Automotive zou bijvoorbeeld de leveringsvoorwaarden van concurrenten op de benedenwaartse markt (het beleveren van detaillisten) kunnen verslechteren om zo de positie van Banden Express (een onderdeel van Global Automotive) en Mega Tyre (een onderdeel van PBG) te verstevigen (bronafscherming). Een andere mogelijkheid zou kunnen zijn dat na de voorgenomen concentratie Global Automotive geen producten meer afneemt van concurrerende internationale groothandels voor de verkopen van Mega Tyre (klantafscherming).
Gelet op de positie van partijen op de benedenwaartse markt en op het feit dat partijen (en dan 9.
vooral PBG) op dit moment al zeer weinig banden bij concurrenten inkopen, komt de ACM tot de conclusie dat het niet aannemelijk is dat de voorgenomen concentratie zou kunnen leiden tot een significante belemmering van de mededinging als gevolg van klantafscherming (zie paragraaf 6.6.1).
Gelet op de relatief beperkte toevoeging van het marktaandeel van PBG en de door 10.
nationale/regionale groothandels genoemde alternatieven voor inkopen bij Global Automotive, komt de ACM tot de conclusie dat het niet aannemelijk is dat de voorgenomen concentratie zou kunnen leiden tot een significante belemmering van de mededinging als gevolg van
bronafscherming (zie paragraaf 6.6.2).
Leeswijzer
De indeling van dit besluit is als volgt. Hoofdstuk 2 bevat een beschrijving van de melding. 11.
Hoofdstuk 3 geeft een overzicht van de activiteiten van partijen. Hoofdstuk 4 beschrijft de voorgenomen transactie. In hoofdstuk 5 licht de ACM de toepasselijkheid van het
concentratietoezicht toe. Vervolgens volgt in hoofdstuk 6 de beoordeling van de ACM van de gevolgen van de voorgenomen concentratie. De ACM eindigt in hoofdstuk 7 met een conclusie.
2
Melding
Op 29 januari 2021 heeft de ACM een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie.1
12.
Global Automotive en PBG (een dochteronderneming van Pon Holdings B.V.) hebben gemeld dat Global Automotive voornemens is zeggenschap te verkrijgen over PBG.
De ACM heeft de melding in de Staatscourant 5664 van 2 februari 2021 gepubliceerd. Van 13.
derden heeft de ACM geen zienswijzen ontvangen. De ACM heeft schriftelijk vragen gesteld aan of gesprekken gevoerd met 25 afnemers, leveranciers of concurrenten van partijen.2
3
Partijen
Global Automotive is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. De uiteindelijke 14.
aandeelhouders van Global Automotive Investments Holding B.V. zijn mevrouw Van Vliet [vertrouwelijk].
Global Automotive is een internationale groep actief in de groothandel in wielen en banden. 15.
Global Automotive is met name actief in Europa. Global Automotive is de moederonderneming van verschillende werkmaatschappijen die hieronder worden besproken:
Inter-Sprint Banden B.V., Tyreteam B.V. (Banden Express B.V.), Reedijk Banden Import B.V. en Van den Ban Autobanden B.V. houden zich bezig met de groothandel in
vervangingsbanden van personenauto’s, bestelauto’s, vrachtauto’s en trailers aan detailhandels en andere groothandels op regionale, nationale en internationale schaal.3 Banden Express B.V. houdt zich bezig met dienstverlening met betrekking tot de opslag en transport van bandwielcombinaties.
Sprint Holding B.V. (uitgevoerd door Autostop, de Sprint en Velgenwereld) is actief als retailspecialist op het gebied van de verkoop van vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s.4
Inter Tyre Holland B.V. houdt zich op nationale en internationale schaal bezig met de
groothandel in stalen en lichtmetalen wielen en bandwielcombinaties voor personenauto’s en SUVs.5
Wheel Tyre B.V. is actief op het gebied van de after-market voor bandwielcombinaties (vervangingsonderdelen voor bestaande en nieuwe voertuigen, zoals winterbandensets).6 PBG is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. PBG is een 100%
16.
dochteronderneming van Pon Holdings B.V. (hierna: Pon). Pon is een internationale handels- en serviceorganisatie met een breed scala aan activiteiten op het gebied van auto’s, fietsen,
apparatuur en energiesystemen en industriële mobiliteit. Pon is een familiebedrijf en de aandelen zijn in het bezit van de familie Pon. PBG was voorheen importeur van Continental banden.7 Pon
kocht in 2012 de Duitse distributeur van banden en velgen Reifen Gundlach. In 2018 zijn de internationale bandenactiviteiten ondergebracht onder Gundlach Automotive Corporation (GAC). Deze activiteiten zijn in 2018 door Pon weer verkocht.8
2 Overigens moet opgemerkt worden dat één partij zowel een afnemer, concurrent als leverancier kan zijn. Zie hiervoor
paragraaf 6.1.
3 Zie voor meer informatie https://www.inter-sprint.nl/, https://www.bandenexpress.nl/, https://www.rbi.nl/ en https://www.vandenban.nl/.
4 Zie voor meer informatie https://www.autostop.nl/, https://www.desprint.nl/ en https://www.velgenwereld.nl/. 5 Zie https://www.inter-tyre.nl/ voor meer informatie.
6 Zie https://www.wheeltyre.nl/ voor meer informatie.
7 PBG komt voort uit Continental Banden Groep (CBG), sinds 1949 importeur van Continental banden. Zie hiervoor de website van PBG.
8 Zie bijvoorbeeld “Pon Holdings verkoopt bandendivisie aan investeerder Gilde”, Financieel Dagblad, 29 november 2018.
PBG is voorts een internationale groothandel in vervangingsbanden en vervangingswielen. PBG 17.
kent de volgende hoofdactiviteiten/divisies:9
Mega Tyre is als groothandel actief op het gebied van banden, wielen, bandwielcombinaties en opslag met een focus op het merkgebonden dealerkanaal.
Summa is actief op het gebied van de (inter)nationale groothandel van banden en wielen. PBG Wheels is een importeur en distributeur van wielen en banden, sneeuwkettingen en
aanverwante artikelen.
PBG 2Wheel levert banden voor de racefiets, mountainbike, E-bike, gewone stadsfiets of meer gemotoriseerd in de vorm van motor-, bromfiets of scooterbanden.
PBG Industry levert Continental industriebanden en aanverwante artikelen voor industriële toepassingen.
4
De gemelde operatie
Partijen zijn van plan om de volgende transactie uit te voeren: Global Automotive is voornemens 18.
bepaalde activa en passiva van PBG over te nemen van Pon. Partijen hebben op 17 november 2020 een Term Sheet ondertekend en vervolgens op 29 januari 2021 een koopovereenkomst.10
De activa en passiva die Global Automotive overneemt, zijn gespecificeerd in de koopovereenkomst.
5
Toepasselijkheid van het concentratietoezicht
De gemelde transactie is een concentratie in de zin van artikel 27, eerste lid, onder b, van de Mw. 19.
Het gevolg van de transactie is dat Global Automotive uitsluitende zeggenschap verkrijgt over bepaalde activa en passiva (gespecificeerd in de koopovereenkomst) van PBG.
Betrokken ondernemingen zijn Global Automotive en PBG. 20.
De ACM stelt op basis van de omzetgegevens uit de melding vast dat de gemelde concentratie 21.
onder het in hoofdstuk 5 Mw geregelde concentratietoezicht valt.
6
Beoordeling
In dit hoofdstuk beoordeelt de ACM de voorgenomen concentratie. Hiertoe beschrijft de ACM de 22.
(mogelijke) relevante markten waarop partijen actief zijn. In paragraaf 6.1 beschrijft de ACM de context van deze zaak. Paragraaf 6.2 bevat een beschrijving van de relevante productmarkten en paragraaf 6.3 bevat een beschrijving van de relevante geografische markten. Paragraaf 6.4 bevat een overzicht van de voor de beoordeling relevante markten. Daarna licht de ACM in paragraaf
9 Zie voor meer informatie https://megatyreshop.nl/, https://www.pbgwheels.nl/, https://www.pbg.nl/2wheel/ en https://www.pbg.nl/industry/.
6.5 de horizontale gevolgen en in paragraaf 6.6 de mogelijke verticale gevolgen toe van de voorgenomen concentratie.
6.1
Inleiding
Een nieuwe auto wordt uitgerust met nieuwe wielen en banden. Autofabrikanten kopen deze 23.
wielen en banden in op een pan-Europese markt voor nieuwe auto-onderdelen.11 De markt voor eerste montagebanden of wielen is een aparte relevante markt en staat los van de markt voor vervangingsbanden en -wielen.12
Als gevolg van slijtage hebben auto’s met enige regelmaat vervangingsbanden nodig. Uiteraard is 24.
ook een vervangingsband nodig als een autoband lek gaat. Banden worden eveneens gewisseld als de gebruiker bijvoorbeeld zomerbanden heeft, maar winterbanden (die doorgaans in
combinatie met een wiel wordt gekocht) of all-season banden (ook wel 4-seizoenen of all-weather banden) wenst.13 Gebruikers vervangen soms ook (om esthetische redenen) het wiel, waardoor
ook een andere band nodig is.
Een belangrijke trend is dat het aantal verschillende banden de laatste jaren is toegenomen.14 Dit
25.
komt omdat andere typen auto’s op de markt zijn gekomen (hybride en elektrische auto’s) en de diversiteit van door autofabrikanten gebruikte banden is toegenomen.15 Als gevolg hiervan
kunnen en willen detaillisten niet alle verschillende banden op voorraad houden.16
Het grootste deel van de vervangingsbanden in Nederland wordt bij een APK onder een auto 26.
gemonteerd.17 Voor dergelijke service is het essentieel voor detaillisten dat de band snel geleverd kan worden, zodat de uiteindelijke klant bij voorkeur dezelfde dag weer kan beschikken over een goedgekeurde auto.18 Dit betekent dat distributeurs van banden een fijnmazig distributienetwerk
voor same day delivery nodig hebben.19
11 Zie bijvoorbeeld de beschikking van de Commissie van 23 juni 1999 in zaak M.1470 – Goodyear/Sumito, punt 11. 12 Zie voetnoot 54.
13 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummers 18 – 21.
14 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummer 4. Gespreksverslag van 15 februari
2021 met kenmerk ACM/UIT/549119, randnummer 10.
15 Zie bijvoorbeeld gespreksverslag van 18 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549229, randnummer 3. 16 Zie bijvoorbeeld gespreksverslag van 18 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549229, randnummer 2.
17 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummer 5. Gespreksverslag van 15 februari
2021 met kenmerk ACM/IN/549119, randnummer 8. Beide marktpartijen schatten dat circa tweederde van de vervangingsbanden in Nederland snel vervangen moeten worden (gedurende een APK danwel na lekrijden).
18 Gespreksverslag van 3 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548276, randnummer 34.
19 Volgens partijen vindt de levering van nationale/regionale groothandels voor [vertrouwelijk: 80-100%] overnight plaats.
Niet alle banden hoeven tegelijkertijd vervangen te worden. Als de klant er voor kiest om alleen 27.
de versleten band(en) te vervangen, gaat de voorkeur uit naar banden van hetzelfde merk.20 Dit
betekent dat het belangrijk is dat een garagist (snel) over specifieke banden kan beschikken.21 Vervangingswielen22 zijn nodig bij schade, of als de autobezitter andere wielen wil (bijvoorbeeld
28.
om esthetische redenen, zoals de vervanging van stalen wielen voor lichtmetalen velgen). Vervangingswielen zijn ook nodig als een aparte set banden nodig is (bijvoorbeeld voor het eenvoudig kunnen wisselen tussen zomer- en winterbanden). Dergelijke wielen worden meestal in combinatie met de (winter)band afgenomen als bandwielcombinatie. Bij wielen is de snelheid van levering minder essentieel.23 Dit betekent dat distributeurs van wielen een minder fijnmazig distributienetwerk nodig hebben.
De hiernavolgende figuur geeft een (niet uitputtend) overzicht van de verschillende spelers op de 29.
verschillende schakels van de keten voor vervangingsbanden. Hierbij moet opgemerkt worden dat er partijen zijn die op verschillende plaatsen in de keten actief zijn. Zo is Global Automotive bijvoorbeeld zowel actief als internationale groothandel en als nationale/regionale groothandel. Emil Frey is actief als landelijke groothandel, maar heeft ook officiële merkdealers.24 Verder blijkt dat de belevering van banden niet strikt de hiërarchie van de hieronder weergegeven kolom volgt. Uit eerder onderzoek van de ACM blijkt dat fabrikanten ook direct leveren aan nationale/regionale groothandels en aan detaillisten (voornamelijk fitters). Groothandels leveren ook onderling aan elkaar, en detaillisten doen dat ook.25
20 Banden slijten niet gelijkmatig. Slijtage is bijvoorbeeld groter op de aangedreven as dan op de vrijrollende as. In de
meeste gevallen worden er twee banden tegelijk verwisseld, allebei de voorbanden tegelijk of allebei de achterbanden tegelijk. Uiteraard kan het ook zijn dat alle vier de banden moeten worden vervangen (zie de algemene tekst van Apk-autokeuring.nl).
21 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548278, randnummer 10.
22 De Commissie legt uit dat het wiel het draaiende onderdeel van een voertuig is dat zich tussen de band en de
draaischijf bevindt (beschikking van de Commissie van 30 april 2018 in zaak M.8652 – Accuride/Mefro Wheels, punt 11).
23 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummer 19. Gespreksverslag van 15 februari
2021 met kenmerk ACM/UIT/549119, randnummer 21.
24 Zie de website van Emil Frey waar de verschillende dealers worden genoemd en Elgersma (Automotive Supplies). Tot
14 februari 2019 was de naam PGA Nederland.
Figuur 1: Distributieketen van vervangingsbanden
In het hiernavolgende bespreekt de ACM de hierboven weergegeven distributieketen. Allereerst 30.
zijn er verschillende bandenfabrikanten, ook wel aangeduid als de industrie (zoals Bridgestone, Michelin, Goodyear, Continental, Pirelli, Hankook, Apollo-Vredestein). Deze leveren hun vervangingsbanden aan verschillende internationale groothandels (zoals Global Automotive via Inter-Sprint, Van den Ban en Reedijk Banden Import). Deze internationale groothandels leveren hun banden hoofdzakelijk aan nationale/regionale groothandels (zoals Fource, Alliance en Tyrenet).
Global Automotive is in Nederland niet alleen actief als internationale groothandel (via Inter-31.
Sprint, Van den Ban en Reedijk Banden Import), maar is tevens actief als landelijke groothandel van banden (via Banden Express) voor de belevering van detaillisten.26 PBG levert zeer beperkt
aan nationale/regionale groothandels.27 Global Automotive levert in Nederland dus zowel aan de
eigen landelijke groothandel als aan concurrerende nationale/regionale groothandels.
Voor nationale/regionale groothandels in Nederland is het mogelijk om direct bij de verschillende 32.
bandenfabrikanten af te nemen.28 Bandenfabrikanten leveren echter niet zo snel als
nationale/regionale groothandels.29 Fabrikanten zijn daarom minder geschikt voor de meeste
26 Antwoorden van partijen van 22 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/587325, antwoord op vraag 1.
27 Gespreksverslag van 10 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548588, randnummer 2. Antwoorden van partijen van 22
februari 2021 met kenmerk ACM/IN/587325, antwoord op vraag 5a.
28 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummers 8 en 16. 29 E-mail van 5 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/582234, antwoord op vraag 8. Een groot deel van de
detaillisten, behalve zogenaamde fitters (zoals Euromaster, Kwik-Fit en Profile). Fitters kopen doorgaans een deel van hun banden direct in bij de fabrikanten.30 Fitters houden een
(dag)voorraad aan waarmee aan de planbare vraag naar vervangingsbanden wordt voldaan (zoals de zorg voor leaseauto’s).31 Fitters bieden steeds meer diensten aan waarbij de vraag naar
banden niet planbaar is (zoals APKs).32 Fitters nemen dus ook een deel van hun banden af bij groothandels die snel beleveren. Het grootste deel ([vertrouwelijk]) van de verkopen van vervangingsbanden in Nederland gaat evenwel via groothandels die de (fijnmazige) distributie naar de detaillisten verzorgen.33
Nationale/regionale groothandels leveren in Nederland vervangingsbanden aan detaillisten die 33.
deze banden onder een auto monteren. Sommige nationale/regionale groothandels, zoals Fource en Alliance, leveren eveneens andere auto-onderdelen. Nederlandse detaillisten hebben geen of weinig banden op voorraad (zie ook randnummer 25 van dit besluit), waardoor leveringssnelheid een belangrijk element is.34 Nationale/regionale groothandels leveren vervangingsbanden daarom doorgaans meermaals per dag.35
De klanten van nationale/regionale groothandels kunnen onderverdeeld worden in een aantal 34.
kanalen: (i) de vrije garages, (ii) de fitters, (iii) de conceptgarages (zoals Autofirst en Vakgarage) en (iv) het merkgebonden dealerkanaal (dat wil zeggen de werkplaatsen verbonden aan
autodealers).36 PBG (via Mega Tyre) levert vooral aan het merkgebonden dealerkanaal.37
30 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548278, randnummer 8. Gespreksverslag van 11 februari
2021 met kenmerk ACM/UIT/548797, randnummer 2. Antwoorden van partijen van 22 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/587325, antwoord op vraag 18.
31 Gespreksverslag van 26 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549721, randnummer 8. Uit de antwoorden van partijen
blijkt eveneens dat fitters overnight beleverd worden door Inter-Sprint, Van den Ban en Reedijk Banden Import (antwoorden van partijen van 22 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/587325, antwoord op vraag 1).
32 Zoals bijvoorbeeld Kwifk-Fit en Profile.
33 Antwoorden van partijen van 22 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/587325, antwoord op vraag 18. 34 Zie bijvoorbeeld de website van Koskamp: “Levering binnen ander half uur (mits voorradig op locatie)”.
35 Zie bijvoorbeeld de website van Banden Express: “Banden Express bezorgt minimaal 3x per dag de juiste banden bij u
aan huis”; de website van WheelTyre: “U heeft de keuze uit Same Day of Overnight leveringen.”; de website van Mega Tyre: “Veel meer dan gewoon een bandenleverancier. Een servicegerichte organisatie met een breed scala aan
leveringsmogelijkheden. Zelfs ‘s nachts en tot 3 keer per dag [...]. Doordat onze depots een breed assortiment hebben klaarliggen, kunnen we meerdere leveringen per dag regelen.”; de website van Tyrenet: “De Tyrenet deelnemers
leveren minimaal 3x per dag franco op locatie, zodat u vaak nog op dezelfde dag kunt beschikken over de bestelde banden.”; de website van Fource: “Met minimaal vier bezorgtijdstippen per dag heeft u uw onderdelen altijd op tijd in uw
werkplaats. Wij leveren ook op zaterdag en u kunt bestellen tot 5 minuten voordat de route rijdt.”, de website van Distrigo: “Tot 3 leveringen per etmaal (inclusief mogelijkheid tot nachtlevering)”; de website van HAMU automaterialen: “HAMU automaterialen levert een zeer uitgebreid programma automaterialen met vele bekende A-merken. Niet alleen
de onderdelen van gangbare auto’s zijn op voorraad maar onze grootste uitdaging is het leveren van minder courante delen. Ook deze proberen wij u dezelfde dag nog te leveren via SAME DAY delivery die ons 4x op de dag voorziet van automaterialen en gereedschappen.”
36 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummer 3. Gespreksverslag van 4 februari
2021 met kenmerk ACM/UIT/548278, randnummer 6.
6.2
Relevante productmarkten
Partijen zijn beide actief als groothandel van vervangingsbanden voor personenauto’s en 35.
bestelauto’s en als groothandel voor vervangingswielen voor personenauto’s en SUVs. Daarnaast zijn beide partijen actief als groothandel van bandwielcombinaties. Partijen zijn eveneens (beperkt) actief als groothandel voor vervangingsbanden voor gemotoriseerde tweewielers en in de opslag van banden.
Er bestaat een horizontale overlap met betrekking tot: 36.
vervangingsbanden voor personenauto’s en bestelauto’s; vervangingswielen voor lichte voertuigen;
bandwielcombinaties;
vervangingsbanden voor gemotoriseerde tweewielers; en de opslag van banden.
In het hiernavolgende bespreekt de ACM de belangrijkste relevante markten die verbonden zijn 37.
aan de activiteiten van partijen. In paragraaf 6.2.1 bespreekt de ACM eerst de groothandelsmarkt voor vervangingsbanden. Vervolgens bespreekt de ACM in paragraaf 6.2.2 de groothandelsmarkt voor vervangingswielen. Overige (mogelijke) markten bespreekt de ACM in paragraaf 6.2.3. Het betreft de volgende (mogelijke) markten: de groothandelsmarkt voor bandwielcombinaties, vervangingsbanden voor gemotoriseerde tweewielers en de opslag van banden.
6.2.1 Groothandelsmarkt voor vervangingsbanden voor personenauto’s en bestelauto’s
Opvattingen van partijen
Partijen gaan uit van een markt voor de groothandel van vervangingsbanden voor personenauto’s 38.
en bestelauto’s. Volgens partijen is er sinds de concentratie van Inter-Sprint en Van den Ban gemeld in 201438 geen verandering opgetreden in de marktafbakening voor de groothandel in
vervangingsbanden.
Opvattingen van marktpartijen
Marktpartijen geven aan dat er binnen de distributieketen onderscheid gemaakt kan worden 39.
tussen leveringen aan detaillisten en leveringen aan nationale/regionale groothandels. In het hiernavolgende gaat de ACM hier verder op in.
Marktpartijen geven aan dat detaillisten geen of beperkt voorraad aanhouden.39 Het zijn vooral de
40.
nationale/regionale groothandels die een grotere voorraad aanhouden en deze uitleveren aan de
38 Besluit van de ACM van 17 september 2014 in zaak 14.0843.22/Inter-Sprint – Van den Ban.
39 Gespreksverslag van 18 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549229, randnummer 2. Een marktpartij geeft aan dat de
trend is dat merkdealers minder of geen banden op voorraad nemen en kiezen voor partijen die de mogelijkheid hebben voor levering op meerdere tijdslots per dag (e-mail van 19 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/586469).
detaillisten (zie ook randnummer 42 van dit besluit).40 De internationale groothandel houdt nog weer meer voorraad aan. Marktpartijen leggen uit dat bij het beleveren van de detaillisten snel en bij voorkeur same day leveren (fijnmazige distributie) van belang is.41 Bij het beleveren van de nationale/regionale groothandels gaat het meer om goede prijscondities en is het leveren op dezelfde dag minder van belang.42 Ook geven twee marktpartijen aan dat het bij de levering aan de detaillisten gaat om kleinere orders dan bij de levering aan de nationale/regionale
groothandels.43 Twee marktpartijen geven aan dat de Nederlandse markt verschilt in vergelijking met het buitenland in de zin dat detaillisten in Nederland minder voorraad aanhouden dan elders in de Europese Unie.44
Uit marktonderzoek blijkt dat tegenwoordig alle typen garagisten (zowel de universele als de 41.
merkgebonden dealers) meerdere malen per dag van banden kunnen worden voorzien.45 Marktpartijen geven aan dat zij leveringen aan verschillende typen garagisten zien als één markt.46
Meerdere marktpartijen geven aan dat het verschil tussen de leveringen door de internationale 42.
groothandels zoals Inter-Sprint en de leveringen door de nationale/regionale groothandels ziet op
ACM/UIT/549308, randnummers 2 en 4 en gespreksverslag van 15 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549119, randnummer 10.
40 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548278, randnummer 7. Gespreksverslag van 15 februari
2021 met kenmerk ACM/IN/549119, randnummer 10. Gespreksverslag van 11 februari, met kenmerk ACM/UIT/548797, randnummer 14.
41 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548278, randummer 7. Gespreksverslag van 15 februari
2021 met kenmerk ACM/UIT/549119, randnummer 7.
42 Gespreksverslag van 15 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549119, randnummer 7.
43 E-mail van 17 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/586383, antwoord op vraag 2. Gespreksverslag van 25 februari 2021
met kenmerk ACM/UIT/549721, randnummer 7.
44 Gespreksverslag van 17 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548723, randnummers 17 – 18 (volgens deze marktpartij
werkt men in Nederland met veel minder bandenvoorraad). Gespreksverslag van 24 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549340, randnummer 7 (volgens deze marktpartij zijn de leveringstijden aan werkplaatsen sneller dan in het buitenland).
45 E-mail van 11 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/584335: “Binnen onze eigen onderneming leveren wij (al jaren) aan
beide afnemersgroepen. [...]. Met name door de sterke verbreding van het aantal verschillende bandenmaten met daarbij ook nog eens merk specifieke profielen of rubbersamenstelling is een snelle meermaals daagse levering een must voor beide afnemersgroepen. [...]. Wat ons betreft bestaat er dus geen (of nauwelijks) verschil tussen levering aan universele bedrijven of (merk specifieke) dealer bedrijven.” Gespreksverslag van 18 februari 2021 met kenmerk
ACM/UIT/549229, randnummer 3. Een marktpartij geeft aan dat ook voor dealers de mogelijkheid voor belevering op meerdere tijdstippen per dag steeds meer een voorwaarde is (e-mail van 19 februari 2021 met kenmerk
ACM/IN/586469). Een marktpartij ziet wel een verschil in de belevering, maar snelle service (een paar keer per dag) is voor alle detailhandel belangrijk (gespreksverslag van 10 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548588, randnummer 2).
46 E-mail van 18 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/586130. Gespreksverslag van 15 februari 2021 met kenmerk
de leveringssnelheid en de voorraad.47 Een internationale groothandel als Inter-Sprint levert met name de volgende dag, terwijl een nationale/regionale groothandel meermaals dezelfde dag levert.48 Daarnaast noemen marktpartijen dat een nationale/regionale groothandel meerdere voorraaddepots heeft, terwijl een internationale groothandel zoals Inter-Sprint één centraal voorraaddepot heeft.49 Marktpartijen noemen ook een verschil in diepte en breedte van de voorraad. 50 Een individuele regionale groothandel houdt ten hoogste 30.000 à 35.000 banden op
voorraad, terwijl een internationale groothandel als Global Automotive naar schatting 1,5 miljoen banden op voorraad heeft.51
Een marktpartij geeft aan dat concurrentiedruk beperkt is vanuit nationale/regionale groothandels 43.
naar het niveau waarop een marktpartij zoals Inter-Sprint actief is. Deze marktpartij acht de kans klein dat nationale/regionale groothandels de investeringen gaan doen om op het centrale landelijk niveau actief te worden.52 Omgekeerd blijkt eveneens dat substantiële investeringen
nodig zijn om fijnmazige distributie voor het beleveren van detaillisten op te zetten.53
Beoordeling door de ACM
Op het gebied van de groothandel van banden hebben de ACM en de Commissie in het verleden 44.
een onderscheid gemaakt tussen banden bestemd voor de eerste montage en banden bestemd voor de vervanging.54 Eerste montagebanden zijn banden die fabrikanten van voertuigen
47 Gespreksverslag van 25 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549721, randnummer 7. Gespreksverslag van 17 februari
2021 met kenmerk ACM/UIT/549308, randnummer 2.
48 Gespreksverslag van 25 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549721, randnummer 7. Zie ook e-mail van 16 februari
2021 met kenmerk ACM/IN/586374, antwoord op vraag 1.
49 Gespreksverslag van 17 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549308, randnummer 3. Zie ook gespreksverslag van 11
februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548797, randnummer 22.
50 Gespreksverslag van 17 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549308, randnummer 5. E-mail van 16 februari 2021 met
kenmerk ACM/IN/586374, antwoord op vraag 1.
51 Gespreksverslag van 17 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549308, randnummer 5. Een andere marktpartij geeft
eveneens aan dat Global Automotive zeer veel banden op voorraad heeft (gespreksverslag van 3 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548276, randnummer 9). Deze marktpartij bevestigt dat nationale/regionale groothandels 30 tot 40 duizend banden op voorraad kunnen houden (gespreksverslag van 3 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548276, randnummer 23).
52 Gespreksverslag van 17 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549308, randnummer 8.
53 Gespreksverslag van11 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548797, randnummer 22. Gespreksverslag van 17
februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549308, randnummer 3.
54 De Commissie maakt voor de markten voor reserveonderdelen voor voertuigen een onderscheid tussen onderdelen
voor nieuwe voertuigen en onderdelen ter vervanging van soortgelijke onderdelen in gebruikte voertuigen, zie: beschikking van de Commissie van 6 februari 2013 in zaak M.6714 – U-Shin/Valeo CAM, punt 7; beschikking van de Commissie van 12 maart 2015 in zaak M.7420 – ZF/TRW, punt 10; beschikking van de Commissie van 13 oktober 2017 in zaak M.8102 – Valeo/FTE, punt 16. Dit onderscheid maken de ACM en de Commissie ook specifiek voor banden: besluit van de ACM van 15 oktober 2003 in zaak 3081/Braverassa – Sandean, punt 9; beschikking van de Commissie van 20 juni 2001 betreffende een procedure uit hoofde van artikel 82 van het EG-Verdrag inzake Michelin,
rechtstreeks inkopen bij bandenfabrikanten om te monteren op nieuw vervaardigde voertuigen. Vervangingsbanden zijn nieuwe banden die bestemd zijn om te worden gemonteerd op bestaande voertuigen ter vervanging van oude banden.55
Op het gebied van de groothandel in vervangingsbanden is een nader onderscheid mogelijk naar 45.
categorie al naar gelang het type voertuig waarvoor de banden bestemd zijn:56 (i) personenauto’s, (ii) bestelauto’s, (iii) vrachtwagens en (iv) overig gebruik (met name industriële en agrarische voertuigen en machines).57 In eerdere zaken gaat de ACM voor haar beoordeling uit van een markt die zowel vervangingsbanden voor personenauto’s als bestelauto’s omvat.58 Dit is in
overeenstemming met verschillende beschikkingen van de Commissie.59 Onderscheid type detaillist
Marktpartijen hebben in eerdere zaken aangegeven dat mogelijk een aparte markt dient te 46.
worden onderscheiden naar leveringen van vervangingsbanden aan universele garagisten, omdat deze universele garagisten meerdere keren per dag moeten kunnen worden beleverd.60
Destijds concludeerde de ACM dat vanuit de vraagzijde bezien de concurrentie tussen de 47.
verschillende distributiekanalen was geïntensiveerd en dat vanuit de aanbodzijde bezien lokale en regionale groothandels in staat waren om dezelfde dag vervangingsbanden te leveren aan de universele garagist.61 De ACM kwam destijds tot het oordeel dat er onvoldoende aanwijzingen
naar voren waren gekomen om een onderscheid naar leveringen aan universele garagisten te maken.62
Uit het marktonderzoek in onderhavige zaak blijkt dat snelle levering meermaals per dag voor alle 48.
detailhandel belangrijk is (zie ook randnummer 41 van dit besluit). Het destijds kenmerkende
Overigens kunnen banden vervangen worden door nieuwe of geherprofileerde banden. De Commissie gaat uit van aparte productmarkten voor nieuwe vervangingsbanden en geherprofileerde vervangingsbanden (zie bijvoorbeeld de beschikking van de Commissie van 7 maart 2003 in zaak M.3081 – Michelin/Viborg, punten 31 – 40; de beschikking van de Commissie van 29 mei 2007 in zaak M.4564 – Bridgestone/Bandag, punten 20 – 22).
55 Zie bijvoorbeeld het besluit van de ACM van 15 oktober 2003 in zaak 3081/Braverassa – Sandean, punt 9.
56 Dit is in lijn met verschillende beschikkingen van de Commissie waar zij concludeert dat een dergelijk onderscheid naar
voertuig gemaakt kan worden. Zie bijvoorbeeld de beschikking van de Commissie van 12 oktober 2005 in zaak M.3972 – TRW Automotive/Dalphi Metal España, punt 11.
57 Besluit van de ACM van 15 oktober 2003 in zaak 3081/Braverassa – Sandean, punt 15.
58 Besluit van de ACM van 15 oktober 2003 in zaak 3081/Braverassa – Sandean, punt 29 en besluit van de ACM van 17
september 2014 in zaak 14.0843.22/Inter-Sprint – Van den Ban, punt 26.
59 Beschikking van de Commissie van 7 maart 2003 in zaak M.3081 – Michelin/Viborg, punt 10; beschikking van de
Commissie van 12 mei 2011 in zaak M.6063 – Itochu/Speedy, punt 12; beschikking van de Commissie van 1 juli 2015 in zaak M.7643 – CNRC/Pirelli, punt 25; beschikking van de Commissie van 4 mei 2016 in zaak M.7864 – Trelleborg/CGZ Holding, punt 11; beschikking van de Commissie van 3 augustus 2018 in zaak M.9000 – Bain Capital/Reifen Krieg Group, punt 11.
60 Besluit van de ACM van 15 oktober 2003 in zaak 3081/Braverassa – Sandean, punt 18; besluit van de ACM van 17
september 2014 in zaak 14.0843.22/Inter-Sprint – Van den Ban, punt 19.
mogelijke onderscheid van snelle dagelijkse leveringen aan universele garagisten blijkt daarom nog minder van toepassing.
Voor een deel zijn de verkopen van fitters planbaar. Voor deze verkopen is snelle levering minder 49.
urgent. Volgens partijen vindt het grootste deel van de leveringen aan fitters overnight plaats.63
Steeds meer fitters bieden echter ook onderhoudsdiensten aan, zoals APKs.64 Voor dergelijke diensten is het wel van belang dat een band dezelfde dag geleverd kan worden om de keuring dezelfde dag te kunnen afronden. Het is mogelijk dat vanuit het aanbod bezien de concurrentie voor het beleveren van fitters anders is. Of het beleveren van fitters buiten de relevante markt gelaten moet worden, laat de ACM in het midden. Uit informatie overgelegd door partijen blijkt dat als fitters buiten beschouwing worden gelaten de gezamenlijke marktaandelen lager komen te liggen.65
Gelet op het voorgaande gaat de ACM voor de beoordeling van de voorgenomen concentratie 50.
niet uit van een onderscheid naar type detaillist.
Onderscheid levering aan groothandels en levering aan detaillisten
In een eerder besluit gaat de ACM uit van een markt voor de levering van vervangingsbanden 51.
door producenten en groothandels.66 In een eerder besluit geeft de ACM aan dat onderscheid
gemaakt zou kunnen worden tussen de levering van vervangingsbanden aan groothandels en aan detailhandels, maar laat dit in het midden.67
Zoals opgemerkt, is een belangrijke trend dat het aantal verschillende banden is toegenomen. Uit 52.
het marktonderzoek blijkt dat hierdoor het meermaals daags beleveren van detaillisten door nationale/regionale groothandels aan belang heeft gewonnen (zie randnummer 25 van dit besluit). Deze fijnmazige logistiek van het tijdig beleveren van detaillisten verschilt grotendeels van de logistiek voor de belevering van nationale/regionale groothandels.68 Uit het
marktonderzoek blijkt dat het opzetten van een dergelijk fijnmazig distributienetwerk (zeker met
same-day delivery) substantiële investeringen vergt.69 Voor het beleveren van detaillisten spelen
63 Antwoorden van partijen van 22 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/587325, antwoord op vraag 3. 64 Zoals bijvoorbeeld Kwifk-Fit en Profile.
65 Antwoorden van partijen van 22 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/587325, antwoord op vraag 5b.
66 Besluit van de ACM van 15 oktober 2003 in zaak 3081/Braverassa – Sandean, punt 19. Zie ook het besluit van de ACM
van 17 september 2014 in zaak 14.0843.22/Inter-Sprint – Van den Ban, punt 15.
67 Besluit van de ACM van 15 oktober 2003 in zaak 3081/Braverassa – Sandean, punt 18; besluit van de ACM van 17
september 2014 in zaak 14.0843.22/Inter-Sprint – Van den Ban, punt 15, maar de ACM maakt geen onderscheid naar leveringen aan de detailhandel enerzijds en leveringen aan de groothandel anderzijds (punt 18).
68 Het grootste deel van de vervangingsvraag is niet planbaar. Voor de resterende planbare vervangingsvraag is de
leveringssnelheid minder van belang. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als bij de ruil van seizoensbanden wordt geconstateerd dat de gebruikte zomer- of winterband aan vervanging toe is.
69 Een marktpartij noemt dat de investering in fijnmazige distributie om werkplaatsen te beleveren groot is. Fijnmazige
fabrikanten een minder prominente rol dan bij het beleveren van groothandels.70 Fabrikanten leveren immers minder snel en vaak dan groothandels.
Voor de beoordeling van de voorgenomen concentratie gaat de ACM daarom in het 53.
hiernavolgende uit van een onderscheid tussen:
(i) de groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s voor de levering aan nationale/regionale groothandels en
(ii) de groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s voor de levering aan detaillisten.71
6.2.2 Groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor lichte voertuigen
Opvattingen van partijen
Partijen gaan uit van een markt voor de groothandel van vervangingswielen voor lichte 54.
voertuigen. Volgens partijen functioneert de groothandelsmarkt voor vervangingswielen op dezelfde wijze als de groothandelsmarkt voor vervangingsbanden.
Beoordeling door de ACM
Net als bij banden (zie randnummer 44 van dit besluit) kan op het gebied van de distributie van 55.
wielen een onderscheid worden gemaakt tussen wielen bestemd voor eerste montage en wielen bestemd voor de vervanging.72
In verschillende beschikkingen maakt de Commissie onderscheid tussen onderdelen bestemd 56.
voor lichte en zware voertuigen.73 De Commissie maakt voor wielen, net als bij banden, een
nader onderscheid naar categorie al naar gelang het type voertuig waarvoor de wielen bestemd zijn. De Commissie maakt bij haar beoordeling een onderscheid tussen een markt voor wielen voor lichte voertuigen (personenauto’s en lichte bedrijfsvoertuigen) en wielen voor zware bedrijfsvoertuigen.74 Partijen zijn alleen actief op de groothandelsmarkt voor vervangingswielen
70 Antwoorden van partijen van 22 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/587325, antwoord op vraag 18. Zoals opgemerkt in
randnummer 32 van dit besluit vormen fitters hierop een uitzondering.
71 Verder is het mogelijk dat consumenten ook direct banden afnemen van verschillende online winkels. Dit mogelijke
kanaal laat de ACM voor de beoordeling van deze concentratie buiten beschouwing. Partijen beleveren alleen zakelijke afnemers.
72 Zie voetnoot 54 voor een overzicht van beschikkingen waar de Commissie dit onderscheid maakt voor
reserveonderdelen en banden.
73 Beschikking van de Commissie van 4 augustus 2000 in zaak M.2036 – Valeo/Labinal, punt 13; beschikking van de
Commissie van 12 oktober 2005 in zaak M.3972 – TRW Automotive/Dalphi Metal España, punt 11; beschikking van de Commissie van 6 maart 2007 in zaak M.4456 – Mahle/Dana EPG, punten 11 – 13; beschikking van de Commissie van 29 november 2007 in zaak M.4878 – Continental/Siemens VDO, punt 18; beschikking van de Commissie van 29 maart 2011 in zaak M.6083 – Fiat/GM/VM Motori JV, punt 20; beschikking van de Commissie van 6 februari 2013 in zaak M.6714 – U-Shin/Valeo CAM, punt 7; beschikking van de Commissie van 12 maart 2015 in zaak M.7420 – ZF/TRW, punt 10; beschikking van de Commissie van 13 oktober 2017 in zaak M.8102 – Valeo/FTE, punt 18.
74 Beschikking van de Commissie van 30 april 2018 in zaak M.8652 – Accuride/Mefro Wheels, punt 10 (waaruit blijkt dat
voor lichte voertuigen. De ACM gaat daarom niet verder in op de groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor zware voertuigen.
Gelet op het voorgaande gaat de ACM in onderhavige zaak uit van een productmarkt voor de 57.
groothandel in vervangingswielen voor lichte voertuigen. 6.2.3 Overige markten
In deze paragraaf bespreekt de ACM een aantal (mogelijke) productmarkten waarop beide 58.
partijen actief zijn, te weten:
de groothandelsmarkt voor bandwielcombinaties; de groothandelsmarkt voor motorbanden; en de markt voor de opslag van banden.
Groothandelsmarkt voor bandwielcombinaties
Bij een bandwielcombinatie wordt het wiel samen met de band aangeboden.75 De ACM en de
59.
Commissie hebben niet eerder een aparte markt voor bandwielcombinaties afgebakend.76 Dit
segment omvat vooral winterbandensets en voor een kleiner deel zogenaamde tuning sets.77 Dit
segment is klein ten opzichte van de banden en wielenmarkt.
Partijen geven aan dat verschillende websites de mogelijkheid bieden om op basis van 60.
kentekeninvoer of type auto een bandenset samen te stellen. Partijen geven aan dat banden en wielen los van elkaar kunnen worden gekocht, waardoor dit segment hevige concurrentie ondervindt van deze markten.78
Uit de marktgesprekken komt naar voren dat op een mogelijke Nederlandse markt voor 61.
bandwielcombinaties alternatieven bestaan voor afnemers van zowel winterbandensets als de bandwielcombinaties die gekocht worden om de auto een andere uitstraling te geven. Uit de marktgesprekken blijkt eveneens dat dit product een afgeleide is van de banden en
wielenmarkten op die markten waar partijen actief zijn.79
verder een onderscheid tussen wielen gemaakt van staal of aluminium voor zware voertuigen. Beschikking van de Commissie van 30 april 2018 in zaak M.8652 – Accuride/Mefro Wheels, punt 14. Dit onderscheid is voor dit besluit niet van belang, aangezien het hier gaat om wielen voor lichte voertuigen.
75 Beschikking van de Commissie van 3 augustus 2018 in zaak M.9000 – Bain Capital/Reifen Krieg Group, voetnoot 5
waar de groothandel van bandwielcombinaties (“fitted wheels (i.e. wheel and tyre combined)”) wordt genoemd als (minimale) overlap.
76 In enkele beschikkingen worden bandwielcombinaties wel genoemd. Zie voornoemde beschikking van de Commissie
van 3 augustus 2018 in zaak M.9000 – Bain Capital/Reifen Krieg Group, voetnoot 5 of de beschikking van de
Commissie van 23 december 2019 in zaak M.9653 – Pon Tyre Group/Gilde Fund V/Gundlach Automotive Corporation, punt 2.
77 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummer 21. 78 Melding, randnummer 64.
79 Gespreksverslag van 3 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548276, randnummer 39. Ook geven marktpartijen aan dat
vooral groothandels banden en wielen combineren tot een bandwielcombinatie (zie bijvoorbeeld gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummer 20 en e-mail van 8 februari 2021 met kenmerk
Gelet op het voorgaande heeft de ACM geen reden om aan te nemen dat de voorgenomen 62.
concentratie de daadwerkelijke mededinging op significante wijze zou kunnen belemmeren op de mogelijke Nederlandse groothandelsmarkt voor bandwielcombinaties.
Groothandelsmarkt voor motorbanden
Op het gebied van de groothandel in vervangingsbanden is een nader onderscheid mogelijk naar 63.
het type voertuig.80 In verschillende beschikkingen definieert de Commissie een aparte
productmarkt voor de groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor gemotoriseerde tweewielers.81
PBG (via 2Wheel) en Global Automotive verkopen beide vervangingsbanden voor motoren. PBG 64.
heeft in 2019 [vertrouwelijk] motorbanden verkocht en Global Automotive [vertrouwelijk]. Op basis van ETRMA82 gegevens schatten partijen het totaal aantal verkochte vervangingsbanden
voor motoren op 220.000 tot 240.500 stuks. Het gezamenlijke marktaandeel van partijen blijft derhalve beperkt.
De ACM heeft daarom geen reden om aan te nemen dat de voorgenomen concentratie de 65.
daadwerkelijke mededinging op significante wijze zou kunnen belemmeren op de Nederlandse groothandelsmarkt voor vervangingsbanden voor motoren.
Opslag van banden
De ACM heeft in het verleden niet eerder een markt afgebakend voor de opslag van banden. 66.
Global Automotive biedt opslag voor aan voor circa [vertrouwelijk] bandensets en PBG voor circa [vertrouwelijk] bandensets. In Nederland zijn er circa 600.000 sets die moeten worden opgeborgen. Circa 457.000 sets behoren toe aan leaseauto’s. Deze opslag vindt plaats bij professionele aanbieders, zoals partijen. Beide partijen hebben daarmee circa ten hoogste een marktaandeel van circa [vertrouwelijk:10-20%] op een mogelijke markt voor de opslag van banden.
De ACM heeft daarom geen reden om aan te nemen dat de voorgenomen concentratie de 67.
daadwerkelijke mededinging op significante wijze zou kunnen belemmeren op een mogelijke Nederlandse markt voor de opslag van banden.
6.3
Relevante geografische markten
In paragraaf 6.2 bespreekt de ACM de relevante productmarkten. De productmarkten die de ACM 68.
betrekt bij de analyse van de mogelijke gevolgen van de voorgenomen concentratie zijn: de groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s voor de
levering aan nationale/regionale groothandels;
80 Zie ook randnummer 45 van dit besluit.
de groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s voor de levering aan detaillisten; en
de groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor lichte voertuigen.
Voor alleen deze productmarkten (of een deel daarvan) bespreekt de ACM in deze paragraaf de 69.
geografische markt. De ACM bespreekt eerst de opvattingen van partijen, daarna de opvattingen van marktpartijen en vervolgens de beoordeling van de ACM.
6.3.1 Groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s
Opvattingen van partijen
Partijen zijn van mening dat de geografische markt breder is dan alleen Nederland en zich in 70.
ieder geval uitstrekt tot een regionale markt bestaande uit de Benelux, Duitsland en Noord-Frankrijk (en wellicht zelfs tot Europa).
Volgens partijen is er een duidelijke trend naar een steeds bredere markt. Partijen merken op dat 71.
als gevolg van het gestegen belang van verkopen via internet en internetplatforms (zoals Tyres in Stock en Tyre24) de handel steeds internationaler is geworden. Tevens ondervindt Global Automotive een sterke concurrentiedruk van Belgische en Duitse handelaren die in Nederland leveren (zoals het Belgische Deldo en het Duitse Ihle, Gamma Reifen, Tyroo of Reifen Gundlach). Volgens partijen heeft het internet gezorgd voor een grote transparantie van de prijzen voor vervangingsbanden. Hierdoor is er een sterke convergentie in prijzen. Volgens partijen zijn in ieder geval voor de Benelux, Duitsland en Noord-Frankrijk de marktcondities homogeen.
Volgens partijen zou de markt zelfs Europees kunnen zijn. Als naar de verdeling wordt gekeken 72.
van de fabrieken van verschillende bandenfabrikanten valt volgens partijen onmiddellijk op dat veel van hen in verschillende Europese landen zijn gevestigd en daarmee eenvoudig in buurlanden kunnen leveren.
Volgens partijen is het verschil in vervoerskosten met het oog op de prijs van een band 73.
verwaarloosbaar. Volgens partijen zijn de leveringstermijnen eveneens zeer kort. Als de levertijd langer wordt, is dit volgens partijen zonder meer acceptabel, omdat de prijzen daarmee
competitief blijven.
Wat betreft leveringen aan detaillisten geven partijen aan dat same day delivery zeer regionaal 74.
bepaald is. Binnen Nederland vinden bijna geen same day leveringen plaats tussen Limburg en Groningen, terwijl same day leveringen tussen Limburg en België wel gebruikelijk zijn. Dit maakt dat same day leveringen vanuit het buitenland naar detaillisten in (heel) Nederland beperkt mogelijk zijn.83
In het hiernavolgende gaat de ACM eerst in op geografische markt met betrekking tot de 75.
groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s voor de levering aan nationale/regionale groothandels (hierna: de groothandelsmarkt voor leveringen aan
nationale/regionale groothandels). Vervolgens bespreekt de ACM geografische markt van de
groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s voor de levering aan detaillisten (hierna: de groothandelsmarkt voor leveringen aan detaillisten).
Groothandelsmarkt voor leveringen aan nationale/regionale groothandels
Opvattingen van marktpartijen
Verschillende marktpartijen geven aan dat Belgische ondernemingen (zoals Deldo en Donckers) 76.
in Nederland leveren of zouden kunnen leveren aan nationale/regionale groothandels.84 Een
marktpartij geeft aan dat vanuit Antwerpen en voor de lijn Frankfurt-Hamburg Nederland kan worden bediend en een onderneming in Frankrijk Nederland logistiek gezien ook kan bedienen.85
Verschillende marktpartijen noemen eveneens Duitse leveranciers.86 Een marktpartij geeft aan
dat overnight over een afstand van 300 kilometer beleverd kan worden.87
Beoordeling door de ACM
Uit het marktonderzoek blijkt dat er aanwijzingen zijn dat de groothandelsmarkt mogelijk ruimer is 77.
dan Nederland.88 Het kan echter in het midden blijven of de groothandelsmarkt ruimer is dan
Nederland, omdat dit de materiële beoordeling niet beïnvloedt (zie randnummer 108 van dit besluit).
Gelet op het voorgaande gaat de ACM in het kader van dit besluit uit van een landelijke 78.
groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s voor de levering aan nationale/regionale groothandels.
Groothandelsmarkt voor leveringen aan detaillisten
Opvattingen van marktpartijen
Uit het marktonderzoek blijkt dat het voor detaillisten van belang is om snel en bij voorkeur nog 79.
op de dag van bestelling over een vervangingsband te kunnen beschikken (zie ook randnummer 26 en randnummer 41 van dit besluit). Daarom is het gewenst dat detaillisten meerdere malen
84 E-mail van 1 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/580230, antwoord op vraag 4. Gespreksverslag van 3 februari 2021
met kenmerk ACM/UIT/548276, randnummers 21, 24 en 25. Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548278, randnummer 14. Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummer 8 en 10. E-mail van 8 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/583212, antwoord op vraag 4. Gespreksverslag van 10 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548588, randnummers 11 en 12. E-mail van 10 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/583548, antwoord op vraag 4. E-mail van 19 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/586564, antwoord op vraag 4 en 5. E-mail van 17 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/585987, antwoord op vraag 4.
85 Gespreksverslag van 11 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548797, randnummer 19. E-mail van 12 februari 2021
met kenmerk ACM/IN/584540, antwoord op vraag 10.
86 E-mail van 1 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/580230, antwoord op vraag 4. Gespreksverslag van 4 februari 2021
met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummers 8 en 10. E-mail van 12 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/584380, antwoord op vraag 5. E-mail van 19 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/586564, antwoord op vraag 5.
87 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummer 11.
88 Wel heeft een aantal fabrikanten Nederlandse (verkoop)kantoren, wat weer een aanwijzing is voor een Nederlandse
per dag worden beleverd (zie ook randnummer 26 van dit besluit). Dit blijkt ook uit de websites van verschillende nationale/regionale groothandels (zie ook voetnoot 35 van dit besluit).
Een marktpartij geeft aan dat ondernemingen die buiten Nederland zijn gevestigd minder goed in 80.
staat zijn om in Nederland gevestigde ondernemingen tweemaal daags te beleveren.89 Een
andere marktpartij geeft aan dat de concurrentie van groothandels gevestigd buiten Nederland beperkt is, ook gelet op de omvang van de ondernemingen die momenteel actief zijn in Nederland. Tevens is de aanname van deze marktpartij dat er vanuit Duitsland forse investeringen nodig zijn om te concurreren met de logistieke mogelijkheden van Global Automotive.90 Een andere marktpartij geeft aan dat voor detaillisten groothandels gevestigd buiten Nederland niet van belang zijn aangezien het de vraag is of deze drie keer per dag een garagebedrijf kunnen beleveren.91 Dit hangt volgens deze marktpartij samen met de logistiek. Dit wordt bevestigd door verschillende andere marktpartijen.92 Een marktpartij geeft aan dat
buitenlandse groothandels net over de grens Nederlandse klanten kunnen beleveren.93
Beoordeling door de ACM
In een eerder besluit uit 2003 gaat de ACM uit van een geografische markt voor de groothandel in 81.
vervangingsbanden die Nederland omvat.94 Uit marktonderzoek gedaan in de zaak Inter-Sprint –
Van den Ban blijkt dat er aanwijzingen zijn dat de groothandelsmarkt mogelijk ruimer was dan
Nederland, maar de ACM zag destijds hierin vooralsnog geen aanleiding om uit te gaan van een dergelijke, ruimere markt voor de beoordeling van die voorgenomen concentratie.95
In haar beschikking van 7 maart 2003 stelt de Commissie vast dat de relevante geografische 82.
markt nationaal is.96 Uit het marktonderzoek van de Commissie in voornoemde zaak wijzen
sommige marktpartijen op een trend naar een ruimere geografische markt.97 Deze trend naar een
ruimere relevante geografische markt komt eveneens naar voren in latere beschikkingen van de Commissie.98 De Commissie laat evenwel de exacte geografische marktafbakening in het
89 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548278, randnummer 14. 90 Gespreksverslag van 17 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548723, randnummer 15. 91 Gespreksverslag van 15 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549119, randnummer 16.
92 E-mail van 11 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/584202, antwoord op vraag 5. Deze marktpartij geeft aan dat
buitenlandse groothandels voornamelijk actief zijn tegen de Duitse grens (met leveringen aan detaillisten, zie e-mail van 3 maart 2021 met kenmerk ACM/IN/590967) en dat dit verder het land in dit beperkt is omwille van de fijnmazige distributie-capaciteit en het competitieve prijsaanbod van Global Automotive. Gespreksverslag van 3 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548276, randnummer 26. Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548405, antwoord op vraag 3.
93 Gespreksverslag van 10 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548588, randnummer 13. 94 Besluit van de ACM van 15 oktober 2003 in zaak 3081/Braverassa – Sandean, punten 21-22. 95 Besluit van de ACM van 17 september 2014 in zaak 14.0843.22/Inter-Sprint – Van den Ban, punt 31. 96 Beschikking van de Commissie van 7 maart 2003 in zaak M.3081 – Michelin/Viborg, punt 14. 97 Beschikking van de Commissie van 7 maart 2003 in zaak M.3081 – Michelin/Viborg, punt 15.
98 Beschikking van de Commissie van 8 juni 2007 in zaak M.4516 – Continental/Matador, punt 24; beschikking van de
midden.99 In een recente beschikking gaat de Commissie voor haar beoordeling uit van een nationale markt.100
Uit het marktonderzoek en antwoorden van partijen101 blijkt dat het snel leveren regionaal bepaald 83.
is. Uit het marktonderzoek blijkt dat buitenlandse groothandels slechts beperkt in Nederland actief zijn. Als buitenlandse groothandels in Nederland actief zijn, is dit voornamelijk aan de randen (of vlak over de grens) van Nederland. Uit het marktonderzoek volgt verder dat verschillende groothandels een netwerk hebben dat landelijk is of grote delen van Nederland beslaat.102 Gelet op het voorgaande gaat de ACM in het kader van dit besluit uit van een landelijke 84.
groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s voor de levering aan detaillisten.
6.3.2 Groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor lichte voertuigen
Opvattingen van partijen
Partijen zijn van mening dat de relevante geografische markt breder is dan Nederland. Volgens 85.
partijen kan de exacte definitie van de geografische markt open worden gelaten, omdat dit de materiële beoordeling van de voorgenomen concentratie niet beïnvloedt.
Opvattingen van marktpartijen
Verschillende marktpartijen geven aan dat Alcar een concurrent is103 die in Europa actief is.104 86.
Een andere marktpartij geeft echter aan dat er geen zichtbare buitenlandse concurrenten zijn die wielen verkopen op de Nederlandse markt.105
99 Zie bijvoorbeeld de beschikking van de Commissie van 1 juli 2015 in zaak M.7643 – CNRC/Pirelli, punt 37. De
Commissie gaat in haar beschikking van 4 mei 2016 in zaak M.7864 – Trelleborg/CGZ Holding uit van nationale markten evenals een ruimere markt voor (i) de Baltische staten en (ii) het Verenigd Koninkrijk en Ierland samen (punt 37).
100 Beschikking van de Commissie van 3 augustus 2018 in zaak M.9000 – Bain Capital/Reifen Krieg Group, punt 18. 101 Antwoorden van partijen van 22 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/587325, antwoord op vraag 12.
102 Bijvoorbeeld, Banden Express heeft tien vestigingen en Tyrenet achttien. Dit geldt ook voor verschillende
totaalleveranciers, zoals Fource en Brezan (onderdeel van Alliance Automotive Group). Andere grossiers hebben een meer regionale focus, zoals Koskamp (dat vooral in het noord-oosten van het land vestigingen heeft), Debeko (dat vooral in de drie noordelijke provincies zit en tevens onderdeel is van Alliance Automotive Group) en HAMU (met acht vestigingen vooral rond de Veluwe zit). Een marktpartij geeft aan dat alleen Global Automotive daadwerkelijk een consistent landelijk dekkend netwerk heeft (e-mail van 19 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/586716, randnummer 4.5). Als enige heeft PBG nu een centrale vesitiging in Barneveld (zie ook de antwoorden van partijen van 22 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/587325, antwoord op vraag 20). Het gevolg is dat klanten van PBG minder gebruik maken van de mogelijkheid om op dezelfde dag beleverd te worden (antwoorden van partijen van 1 maart 2021 met kenmerk ACM/IN/590052, antwoord op vraag 3).
103 E-mail van 1 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/580230, antwoord op vraag 10. E-mail van 8 februari 2021 met
kenmerk ACM/IN/583212, antwoord op vraag 10.
Een marktpartij geeft aan dat het transport van velgen duur is.106 Wel geeft deze marktpartij aan 87.
dat vele wielfabrikanten niet met Global Automotive samenwerken en er steeds een gedeelte vanuit het buitenland zal binnenkomen.107 Hierbij speelt een rol dat de keuze voor een wiel vaak wordt bepaald door het uiterlijk en de smaak van de eindgebruiker, waardoor deze bereid is meer te betalen voor een wiel uit het buitenland.108 Een marktpartij geeft eveneens aan dat losse wielen vooral door enthousiastelingen online worden gekocht voor de esthetiek van de auto waarbij levertijd minder een rol speelt.109
Beoordeling door de ACM
De ACM en de Commissie gaan voor banden uit van nationale markten, hoewel er aanwijzingen 88.
zijn dat er een trend is naar ruimere geografische markten. De Commissie concludeert in verschillende zaken dat groothandelsmarkten voor (vervangings)onderdelen nationaal zijn.110
Uit het marktonderzoek komt het beeld naar voren dat dit een kleine en krimpende markt is waar 89.
buitenlandse concurrentie niet nadrukkelijk aanwezig is. Wel blijkt uit het marktonderzoek dat enthousiastelingen die een bepaald uiterlijk voor de auto wensen, bereid zijn om specifieke wielen uit het buitenland (online) te bestellen. Voor de beoordeling van de voorgenomen concentratie kan de exacte geografische markt in het midden blijven, aangezien dit de materiële beoordeling van de voorgenomen concentratie niet beïnvloedt (zie randnummer 119 van dit besluit).
Gelet op het voorgaande en in lijn met eerdere beschikkingen gaat de ACM uit van een landelijke 90.
groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor lichte voertuigen.
6.4
Conclusie relevante product- en geografische markten
Voor haar beoordeling gaat de ACM in het kader van deze zaak uit van de volgende relevante 91.
markten:
de landelijke groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s voor de levering aan nationale/regionale groothandels;
106 E-mail van 8 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/583212, antwoord op vraag 10. 107 E-mail van 8 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/583212, antwoord op vraag 12. 108 E-mail van 8 februari 2021 met kenmerk ACM/IN/583212, antwoord op vraag 12.
109 Gespreksverslag van 4 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/548277, randnummer 19. Een andere marktpartij geeft
eveneens aan dat er bij een wiel geen spoed is en meer voor de look is (gespreksverslag van 15 februari 2021 met kenmerk ACM/UIT/549119, randnummer 21).
110 Beschikking van de Commissie van 6 maart 2007 in zaak M.4456 – Mahle/Dana EPG, punt 24; beschikking van de
de landelijke groothandelsmarkt voor vervangingsbanden van personenauto’s en bestelauto’s voor de levering aan detaillisten; en
de landelijke groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor lichte voertuigen.
6.5
Horizontale gevolgen van de concentratie
In het hiernavolgende bespreekt de ACM de mogelijke horizontale gevolgen van de voorgenomen 92.
concentratie. De ACM bespreekt de mogelijke gevolgen voor de groothandelsmarkt voor vervangingsbanden voor personenauto’s en bestelauto’s in paragraaf 6.5.1. In paragraaf 6.5.2 gaat de ACM in op de mogelijke gevolgen op de groothandelsmarkt voor vervangingswielen voor lichte voertuigen.
6.5.1 Landelijke groothandelsmarkt voor vervangingsbanden voor personenauto’s en bestelauto’s
Opvattingen van partijen
Volgens partijen is het niet aannemelijk dat de voorgenomen concentratie de daadwerkelijke 93.
mededinging op de Europese, regionale of Nederlandse markt op significante wijze zou kunnen belemmeren. De belangrijkste redenen worden hieronder kort weergegeven.
Volgens partijen is het gezamenlijke marktaandeel en de toename van het marktaandeel door de voorgenomen concentratie beperkt. Partijen gaan in dit geval uit van een geografische markt die ruimer is dan Nederland.
Bovendien is PBG volgens partijen een verzwakkende partij met een dalende omzet. Tussen 2018 en 2019 is de totale omzet van PBG met meer dan [vertrouwelijk] gedaald. De verkoopaantallen van PBG zijn in Nederland met [vertrouwelijk] gedaald en PBG verwacht over 2020 een verdere daling van [vertrouwelijk].
Er blijft na de concentratie nog een groot aantal concurrenten over vanuit (i) regionale dealers, (ii) leveranciers uit België, Duitsland en Noord-Frankrijk, (iii) de fabrikanten van
(vervangings)banden en (iv) online verkopen.
De betrokken ondernemingen zijn volgens partijen niet elkaars meest nabije concurrenten, omdat Global Automotive en PBG verschillende concurrenten als de belangrijkste
concurrenten noemen. De reden is dat PBG zich richt op VAG-dealers111 terwijl Global Automotive zich met name richt op de overige kanalen, hoewel ook aan merkgebonden dealers wordt verkocht.
Toetredingsdrempels zijn laag.
Opvattingen van marktpartijen
In het hiernavolgende bespreekt de ACM de opvattingen van marktpartijen. Daarbij wordt 94.
onderscheid gemaakt tussen de groothandelsmarkten (i) voor leveringen aan nationale/regionale groothandels en (ii) voor leveringen aan detaillisten.
