VU Research Portal

(1)

VU Research Portal

Obesity, microvascular function and red wine polyphenols

Woerdeman, J.P.

2018

document version

Publisher's PDF, also known as Version of record

Link to publication in VU Research Portal

citation for published version (APA)

Woerdeman, J. P. (2018). Obesity, microvascular function and red wine polyphenols.

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ?

Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.

E-mail address:

vuresearchportal.ub@vu.nl

(2)

525958-L-bw-Woerdeman 525958-L-bw-Woerdeman 525958-L-bw-Woerdeman 525958-L-bw-Woerdeman Processed on: 7-11-2018 Processed on: 7-11-2018 Processed on: 7-11-2018

Processed on: 7-11-2018 PDF page: 115PDF page: 115PDF page: 115PDF page: 115

Samenvatting 107

Nederlandse samenvatting

Het doel van de studies beschreven in dit proefschrift was te onderzoeken of bestanddelen uit rode wijn (rode wijn polyfenolen) bij mensen met (ernstig) overgewicht de stofwisseling en de werking van de kleinste bloedvaten in het lichaam en het daarmee samenhangende risico op hoge bloeddruk en orgaanschade kunnen verbeteren.

Mensen met overgewicht hebben een sterk verhoogd risico op het ontwikkelen van het metabool syndroom. Het metabool syndroom is een cluster van risicofactoren voor cardiovasculaire ziekten en diabetes mellitus type 2 (suikerziekte) bestaande uit hyperglycemie (verhoogde bloedsuikerspiegel), dyslipidemie (afwijking in de concentratie van bloedvetten), hypertensie (verhoogde bloeddruk) en centrale adipositas (vetstapeling ter hoogte van de buik). De precieze oorzaak van de bijdrage van overgewicht aan het ontwikkelen van metabool syndroom is nog niet volledig opgehelderd. Wel is bekend dat insulineresistentie, waarschijnlijk in combinatie met een verstoorde vaatfunctie, een belangrijke rol speelt.

(3)

108 Samenvatting

In hoofdstuk 2 hebben we onderzocht of insuline de systemische vaatweerstand beïnvloedt. De systemische (vaat)weerstand bepaalt samen met het hartminuutvolume (de hoeveelheid bloed dat het hart per minuut wegpompt) de bloeddruk; patiënten met hypertensie worden met name gekarakteriseerd door een verhoogde systemische weerstand. In deze studie hebben 37 deelnemers insuline toegediend gekregen en 24 deelnemers hebben een vetrijke maaltijd gekregen om op een natuurlijke manier de insuline concentratie te verhogen. Na 30 en 60 minuten is de systemische weerstand gemeten. De resultaten van deze studie tonen dat insuline inderdaad de systemische weerstand kan beïnvloeden en dat bij deelnemers die meer insulinegevoelig waren insuline de systemische weerstand meer deed dalen.

Hiermee draagt dit onderzoek bij aan de hypothese dat verstoorde insuline-gemedieerde vaatverwijding een rol speelt in het ontstaan van hypertensie. Opgemerkt moet worden dat in dit onderzoek geen direct effect op de bloeddruk werd gevonden. Waarschijnlijk komt dit doordat bij onze (gezonde) deelnemers de compensatiemechanismen nog voldoende functioneerden om de bloeddruk stabiel te houden.

In hoofdstuk 3 hebben we een verband laten zien tussen microvasculaire schade in de hersenen, de ogen en in de huid. In deze studie zijn patiënten met diabetes type 1 met vaatschade aan de ogen (proliferatieve retinopathie), diabetes type 1 patiënten zonder retinopathie en gezonde deelnemers onderzocht. Uit MRI-scans bleek dat patiënten met proliferatieve retinopathie vaker microbloedingen in hun hersenen hadden dan mensen zonder retinopathie. Eerder onderzoek heeft uitgewezen dat deze microbloedingen in de hersenen duiden op schade aan de kleine vaten in de hersenen. Tevens hadden de patiënten met microbloedingen in de hersenen ook meer afwijkingen in de bloedvaten van de huid. Deze resultaten suggereren dat de vaatschade bij patiënten met diabetes type 1 niet specifiek is voor sommige organen, maar een uiting van algehele vaatschade is, die ook in de huid te meten is. Bij dit onderzoek moet worden opgemerkt dat dit is uitgevoerd in patenten met diabetes type 1 en niet direct gerelateerd kan worden aan vaatschade in relatie tot het metabool syndroom of type 2 diabetes.

In deel 2 van dit proefschrift hebben we onderzocht of bepaalde bestanddelen uit rode wijn - rode wijn polyfenolen - de vaatfunctie en stofwisseling van mensen met (ernstig) overgewicht kunnen verbeteren.

(4)

Samenvatting 109

en zijn makkelijk en breed beschikbaar. Betrouwbaar onderzoek in mensen is echter nauwelijks beschikbaar.

In hoofdstuk 4 hebben we allereerst alle gepubliceerde experimentele onderzoeken in mensen waarin polyfenolen (geïsoleerd uit druiven) zijn getest of dit de componenten van het metabool syndroom zou kunnen beïnvloeden op een rijtje gezet (systematisch literatuuronderzoek). We hebben uiteindelijk 39 relevante studies gevonden, waarvan het merendeel echter van gemiddelde of lage kwaliteit was. De conclusie was dat er enig bewijs was dat RWP insulinegevoeligheid gunstig beïnvloeden, maar dat er te weinig bewijs is dat polyfenolen uit druiven gunstige effecten hebben op de bloedsuikerspiegels, bloeddruk of cholesterolwaarden. In hoofdstuk 5 en 6 hebben we vervolgens zelf getest of rode wijn polyfenolen (RWP) gunstige effecten hebben op de verschillende componenten van het metabool syndroom. In dit onderzoek zijn 29 gezonde deelnemers met overgewicht willekeurig verdeeld (gerandomiseerd) tussen een behandeling met rode wijn polyfenolen en een capsule zonder werkzame bestanddelen (placebo) gedurende 8 weken. Zowel de deelnemers als de onderzoekers wisten tijdens de behandeling niet welke behandeling zij kregen (dubbelblind onderzoek).

In hoofdstuk 5 hebben we ons gericht op effecten van RWP op insulinegevoeligheid en cholesterol. We hebben insulinegevoeligheid op 3 manieren gemeten: een invasieve methode waarbij de insulinegevoeligheid van de skeletspieren werd gemeten met behulp van infusen waarbij zowel insuline als glucose werd toegediend (de hyperinsulinemische-euglycemische clamp), een meer natuurlijke manier waarbij de deelnemers een vetrijke maaltijd kregen (de mixed meal test) en door de verhouding tussen de nuchtere insuline en glucosespiegel te meten (de HOMA-IR score). In deze studie vonden wij bij geen van de gebruikte methodes een verschil tussen de groep deelnemers die de rode wijn polyfenolen hadden genomen en placebogroep met betrekking tot de insulinegevoeligheid en cholesterolspiegels.

In hoofdstuk 6 staan de resultaten van de vaatfunctie-onderzoeken beschreven. De vaatfunctie is op verschillende manieren en in verschillende organen gemeten. Ten eerste is de 24-uurs bloeddruk gemeten, dit is de meest betrouwbare manier voor het meten van de bloeddruk. Vervolgens is de microcirculatie in de huid en in de spier gemeten, we hebben dit zowel voor als tijdens insuline toediening gedaan om ook de insuline-gemedieerde effecten te meten. In ons onderzoek vonden wij bij geen van de gebruikte methodes een verschil tussen de deelnemers die zijn behandeld met rode wijn polyfenolen en placebo.

Conclusie

(5)

110 Samenvatting

draagt bij aan een beter begrip van hoe de microcirculatie, insulinegevoeligheid en bloeddruk met elkaar samenhangen.