Vraag nr. 285 van 24 juni 1998
van mevrouw RIET VAN CLEUVENBERGEN Onthaalbeleid allochtonen – Hogergeschoolden Vrouwen van allochtonen die als bruid naar België komen, verkeren vaak in een moeilijke situatie. Ze ervaren een groot cultuurverschil tussen hun land van herkomst en België, daar de cultuur in het land van herkomst sterker geëvolueerd kan zijn dan in België. De emancipatie staat er verder dan in het milieu waar ze hier terechtkomen. Bovendien ver- wachten ze hier, meer dan in hun oorspronkelijk land, onafhankelijk te kunnen leven.
Vele inwijkelingen zijn daarenboven beter opge- leid dan de partner van hun etnische afkomst die in België is opgegroeid. Hun diploma's worden hier niet altijd erkend of als gelijkwaardig erkend.
Opleidingen kunnen niet worden voortgezet omdat ze eerst de Nederlandse taal moeten leren.
Een vrij groot conflict ontstaat zo in vele gevallen ten gevolge van gezinshereniging, wat dan weer aanleiding geeft tot scheidingen. Dit voedt de vreemdelingenhaat omdat buitenstaanders menen dat er sprake is van het sluiten van schijnhuwelij- ken om een verblijfsvergunning te verkrijgen. In werkelijkheid zorgt het cultuurverschil en de emancipatie van de vrouwen in het land van her- komst voor onoverkomelijke problemen.
Het lijkt me belangrijk dat het beleid deze ontwik- kelingen opvolgt en het onthaalbeleid op hoger geschoolden richt. Vooral de taalcursussen moeten ook op dit publiek gericht zijn. Basiseducatie staat echter vaak voor onderwijs- en opleidingsaanbod voor laaggeschoolde volwassenen. Een grote groep nieuwkomers – vooral vrouwen – voelt zich niet erkend in hun mogelijkheden door dit te beperkt aanbod om kennis te maken met de Nederlandse taal en de Vlaamse maatschappij.
Heeft de minister van de organisaties die zich bezighouden met de problematiek van de nieuw- komers reeds suggesties gekregen voor een aan- passing van het integratiebeleid in bovenvermelde zin ?
Zo ja, wanneer en hoe kunnen deze operationeel worden gemaakt ?
Antwoord
Vanuit de vaststelling dat migratie een blijvend verschijnsel is, groeit ook het besef dat nieuwko- mers best zo snel mogelijk na hun aankomst in Vlaanderen "onthaald" worden via aangepaste
programma's, met als bedoeling hun deelname aan de samenleving te stimuleren en hun zelfredzaam- heid te versterken. In het strategisch plan voor het Vlaamse minderhedenbeleid is het uitwerken en operationeel maken van een onthaalbeleid voor nieuwkomers als strategische doelstelling voor de komende jaren naar voor geschoven. Met het decreet van 28 april 1998 inzake het Vlaams min- derhedenbeleid heeft dit onthaalbeleid een decre- tale basis gekregen.
Op 14 juli 1998 hechtte de Vlaamse regering haar goedkeuring aan de nota "Een onthaalbeleid voor nieuwkomers in Vlaanderen : omschrijving, doel- stellingen en eerste aanzetten tot implementatie"
(VR/98/14.07/DOC.0648).
Het aanbieden van een cursus Nederlands als tweede taal (NT2) behoort tot de kern van het vooropgestelde onthaalbeleid. Dit aanbod NT2 moet op maat kunnen worden geboden. Dit bete- kent dat aangepaste cursussen moeten worden georganiseerd, naar gelang van de leerbehoefte, motivatie, scholingsgraad en doelstelling van de nieuwkomer, en dit op verschillende niveaus. Alles- zins vraagt de grote verscheidenheid in het oplei- dingsniveau van de nieuwkomer om een gediversi- fieerd aanbod. Ook dient er specifieke aandacht te gaan naar het bereik van bepaalde doelgroepen, waaronder vrouwen.
Het opleidingsniveau van de nieuwkomers neemt algemeen toe, ook dat van nieuwkomers uit de tra- ditionele migratielanden zoals Turkije en Marokko.
Het is opmerkelijk dat de meerderheid van de nieuwkomers die deelnemen aan bestaande ont- haalprojecten reeds meer dan tien jaar opleiding genoten heeft.
Het inclusief beleid indachtig, zoals bepaald in het decreet inzake het Vlaamse beleid ten aanzien van etnisch-culturele minderheden (art. 4 §3), moet voor de uitvoering van het onthaalprogramma zo- veel mogelijk een beroep worden gedaan op de reguliere aanbodverstrekkers. Dit betekent dat hooggeschoolde nieuwkomers in principe aange- wezen zijn op het NT2-aanbod van het onderwijs sociale promotie (OSP).
Toch is de huidige organisatie van het OSP niet aangepast aan de specifieke voorwaarden waaraan een educatief aanbod voor nieuwkomers zou moe- ten voldoen. Zo wordt er gepleit voor meerdere instapmomenten per jaar, zodat nieuwkomers zo snel mogelijk na hun aankomst de mogelijkheid krijgen in het onthaalproject te stappen. Ook dient het leertraject zo kort en intensief mogelijk te zijn, en moet de financiële drempel tot het educatief aanbod voor de nieuwkomer zo laag worden
gehouden.
Het tekort in het NT2-aanbod voor hooggeschool- de nieuwkomers wordt dan ook door meerdere projectwerkingen als knelpunt naar voren gescho- ven. Dit tekort wordt zo goed mogelijk door de projecten opgevangen, niet zelden door zelf een aanbod voor hooggeschoolden te organiseren.
Aan de interdepartementele Commissie Etnisch-Culturele Minderheden werd opdracht gegeven om de eerste aanzetten tot implementatie van het onthaalbeleid uit te werken. In dat kader zal met het departement Onderwijs verder worden overlegd wat hun rol is in het onthaalbeleid voor meerderjarige nieuwkomers. Een gericht educatief aanbod voor hooggeschoolde nieuwkomers zal hierbij een belangrijk aandachtspunt vormen. Het ontwerpdecreet betreffende de aanpassing van het onderwijs sociale promotie biedt mijn inziens hier- toe een aantal kansen.
Ten slotte kan ook, als mogelijke andere denkpis- tes voor het aanbieden van taalcursussen, worden gedacht aan een aangepast afstandsonderwijs en, voor zeer hoog geschoolde nieuwkomers, aan het verlagen van de financiële drempel tot de taalcur- sussen geboden door de universiteiten.
