ONDERZOEKSRAPPORT
De agrarische sector op de schop:
Innovatie en uitdagingen volgens Nederlandse boeren
PAPER 1: Datagedreven boerderijen en nieuwe manieren van produceren
De agrimarkt professionaliseert in een razend tempo,
maar komt ook steeds meer tegenover grote uitdagingen
te staan. Als leverancier wil je ad hoc inspelen op
veranderingen en ten allen tijde voldoen aan de wensen
van de klant, in dit geval de boeren. De inzet van data
gaat hierin een steeds belangrijkere rol spelen. Dit paper
geeft inzicht in de toepassing van data, nieuwe manieren
van produceren die hieruit voortvloeien en de invloed
Inleiding
Laat data voor je werken Verduurzamen en nieuwe manieren van produceren Conclusie
03
04
11
14
Inleiding
De agrarische sector staat tegenover grote uitdagingen. De alsmaar stijgende bevolkingsgroei uit zich in een enorme vraag. In verschillende studies is terug te zien dat de voedselproductie in 2050 aanzienlijk moet worden verhoogd om deze vraag te vervullen. Naast deze
enorme bevolkingsgroei verandert ook de vraag naar voedsel. De globale groeiende middenklasse vraagt om duurdere, resource intensiever voedsel zoals rood vlees en zuivel producten. Ook in bijvoorbeeld Azië zie je deze verandering in vraag goed terug. Daar is een enorm stijgende
vraag naar graanproducten, wat een grote impact heeft op de wereld graanmarkt.
Dit alles terwijl er wereldwijd slechts 5%
meer landbouw grond beschikbaar komt.
Dan nog niet gesproken over de enorme druk die boeren krijgen door de wens naar verduurzaming. De agricultuur gebruikt op dit moment 70% van de wereld water voorraad en is verantwoordelijk voor 25%
van de uitstoot van broeikasgassen.
De grote uitdaging voor de agrarische sector is dus dat zij meer opbrengst moeten realiseren van het zelfde landoppervlak, terwijl ze tegelijkertijd onze kostbare natuurlijke bronnen moeten beschermen.
Hiermee is de tijd van de focus op mechanisatie en het verbeteren van efficiëntie voorbij. De nieuwe uitdaging vereist een meer radicale benadering.
Technologie en data kunnen de boer helpen bij deze grote uitdaging. De agrarische sector in Nederland is al
succesvol geworden door het verzamelen en toepassen van kennis en informatie, maar het verzamelen van digitale kennis is nog niet vanzelfsprekend. Om succesvol te blijven en mee te gaan in de verduurzamingsslag, is het echter essentieel dat boeren en leveranciers ook deze informatie verzamelen en delen. Maar hebben de Nederlandse boeren hiervoor de juiste middelen in huis en zijn zij hiertoe ook bereid? En in hoeverre voelen ze de noodzaak voor het realiseren van datagedreven boerderijen, om de druk van schaalvergroting en verduurzaming aan te kunnen?
Hiervoor zijn nieuwe manieren van produceren nodig waardoor de
samenwerking tussen boer en leverancier verandert. Data heeft dus zowel invloed op de bedrijfsvoering, als op de klantrelatie.
Hoe gaan Nederlandse boeren en
leveranciers hier mee om? En in hoeverre maken ze al gebruik van data? CRM Partners voerde recent een onderzoek uit om antwoord te krijgen op deze vragen.
Het onderzoek “De agrarische sector op de schop: innovatie en uitdagingen volgens Nederlandse boeren” is uitgevoerd onder 203 boeren om inzicht te krijgen in hun visie op innovatie. In dit eerste paper ligt het accent op de toepassing van data, nieuwe manieren van produceren die hieruit voortvloeien en de invloed hiervan op de relatie tussen boeren en hun leveranciers.
Om aan de groeiende vraag van de wereldpopulatie in 2050 te kunnen voldoen moet de voedselproductie
stijgen met 70%
United Nations Department of Economic and Social Affairs
LAAT DATA VOOR JE WERKEN
Voor het opbouwen en in stand houden van een goede klantrelatie speelt data een belangrijke rol.
Data geeft je meer inzicht in de beweegredenen van de klant en je bent hiermee in staat een 360 graden klantbeeld te creëren, in dit geval
dus van de boer. Met de informatie
die voortvloeit uit de data, kun je
als leverancier relevant zijn voor de
boeren en hen persoonlijk benaderen.
1.1 Data vormt sleutel tot succes
Data en data-analyse biedt de mogelijkheid om boeren te adviseren over hun
bedrijfsvoering. Data voor je laten werken is niet alleen belangrijk voor jou als
leverancier, maar ook voor de boeren zelf. Digitalisering draagt namelijk bij aan verduurzaming en een efficiënte bedrijfsvoering. Door data te verzamelen over zoveel mogelijk schakels in het bedrijfs- en productieproces, ontstaat
er een compleet beeld van de volledige productie. Al deze informatie helpt bij het nemen van beslissingen om bijvoorbeeld verspilling tegen te gaan. Tegelijkertijd kan de inzet van data leiden tot minder gebruik
van chemische middelen en zorgen voor een betere bodemgesteldheid.
In dit onderzoek komt naar voren dat het verzamelen en delen van digitale informatie cruciaal is, willen boeren en leveranciers de keten als geheel verbeteren. Dat betekent wel dat boeren hiervoor moeten openstaan.
Uit een eerder onderzoek dat in 2017 is uitgevoerd door CRM Partners, blijkt dat 69 procent van de ondervraagde boeren van mening is dat leveranciers data met elkaar moeten delen ten behoeve van de dienstverlening. Maar geldt dat ook voor digitale informatie uit sensoren? Deze data is namelijk meer concurrentiegevoelig, omdat het heel specifieke, bedrijfseigen informatie bevat. Daarnaast is het
installeren van de juiste tools om data te verzamelen zoals drones en sensoren prijzig en beschikken de boeren niet altijd over de middelen om deze in te zetten. De discussie van het delen en verzamelen van data is daarmee opnieuw aangewakkerd.
Data voor je laten werken is niet alleen belangrijk voor jou als leverancier, maar
ook voor de boeren zelf.
1.2 Slimme sensoren
Steeds meer agrariërs zetten de stap richting smart farming en big data, zo blijkt uit de onderzoeksresultaten. We zien daardoor een stijging in het toepassen van slimme sensoren in bijvoorbeeld
machines. Nederlandse boeren zetten deze sensoren voornamelijk in voor analyse- en productiedoeleinden. In de veeteelt maakt de meerderheid van de ondervraagde bedrijven (52%) hier al gebruik van. Het aandeel bedrijven dat deze techniek gebruikt in de landbouw is minder groot (34%). Dit komt voor een deel omdat landbouwers te maken hebben met meer onvoorspelbare factoren in productieproces, zoals weersomstandigheden, ziektes
en schimmels. Deze risico’s kun je nooit helemaal uitbannen. Je kunt je er als landbouwer wel beter op voorbereiden en daar heb je ook weer data voor nodig, veel data. Want hoe meer data je hebt, hoe meer voorspelmodellen en scenario’s je kunt samenstellen. Aan de hand van dit soort scenario’s kun je je juist beter voorbereiden.
De digitale informatie uit sensoren is een essentiële toevoeging aan de basisinformatie - aantallen stuks vee, aantallen hectaren grond - die leveranciers momenteel al hebben. De combinatie levert namelijk waardevolle inzichten op waarmee je als leverancier meer producten en diensten op maat kunt leveren. Is de verwachting dat het een lange periode warm en droog weer wordt, dan kun je tijdig een andere samenstelling van het voer voorstellen. Door het gebruik van datamodellen hoef je dit niet voor iedere afzonderlijke situatie te bepalen,
maar krijg je al een overzicht van de juiste voer samenstelling gebaseerd op vergelijkbare situaties. Met deze inzichten kunnen leveranciers kansen spotten en voorspellingen doen die de boer verder helpen in zijn bedrijfsvoering. Data zou op deze manier ook kunnen helpen in en stap naar verduurzaming. Door middel van drones en sensoren kan er per plant specifiek bepaald worden naar welke omstandigheden deze beter kan groeien. Hierdoor kan een boer met de
juiste hoeveelheid meststoffen of water de oogst behandelen. Deze manier van het verbeteren van de productiviteit op een duurzame en efficiënte manier wordt precisie farming genoemd. Als leverancier kan je hierdoor niet alleen beter adviseren, maar het biedt ook kansen om bijvoorbeeld de juiste meststoffen aan te leveren
wanneer de boer dit nodig heeft. Daarmee vormt data de sleutel tot een succesvolle klantrelatie en zet het een stap richting verduurzaming.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Niet Wel
Totaal Veeteelt
Landbouw 66%
34%
52% 49% 55%
45%
Figuur 1. Gebruikmaking van slimme sensoren bij boerenbedrijven
1.3 Meten is weteN
Laten we dieper inzoomen op het toepassen van sensoren in het
boerenbedrijf. Sensoren maken het mogelijk om allerlei metingen te doen zoals de temperatuur en de luchtvochtigheid.
Daarin ligt de meerwaarde voor agrariërs.
Met de verzamelde cijfers kunnen boeren vergelijken, rekenen, voorspellen en controleren. Een tuinbouwer kan op deze manier meten wat de beste klimaatomstandigheden zijn en daar zijn teeltstrategie op aanpassen. Maar ook melkboeren kunnen relevante informatie uit sensoren halen. Zo kan de melkproductie van koeien vergeleken worden met de staltemperatuur. Daaruit kan de boer bepalen welke staltemperatuur de meeste
melkproductie oplevert. Hiervoor is samenwerking tussen de stalbouwer, de boer en de leverancier noodzakelijk.
De interesse in sensordata wordt bevestigd door het onderzoek, aangezien bijna de
helft (45%) van de boeren al sensoren inzet.
Zowel veetelers (34%) als landbouwers (31%) beamen de meerwaarde omdat het
hun meer inzicht oplevert. Verder gaan ze uit van betere resultaten en een hogere efficiëntie. Opvallend is dat slechts een klein deel van de boeren verwacht dat sensoren tot beter advies van leveranciers leiden. Dit terwijl met het juiste inzicht leveranciers wel degelijk goede adviseurs zijn. Als leverancier kun je bijvoorbeeld helpen met het analyseren van data en meedenken over de te nemen beslissingen. Daarnaast kan je een faciliterende rol gaan spelen in het verzamelen van data. Niet alleen door het leveren van bijvoorbeeld geavanceerde melkrobots, maar ook juist door de inzet van slimme sensoren en drones. Data kan dan een basis zijn voor jouw adviezen aan de boer. Hiermee kan je als leverancier meer toegevoegde waarde en persoonlijk advies leveren aan de boer.
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Betere adviezen van de leverancier Hogere efficiëntie
Betere resultaten Meer inzicht geven
31%
28%
20%
10%
Figuur 2. De vier belangrijkste verwachtingen van slimme sensoren (landbouw)
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Betere adviezen van de leverancier Hogere efficiëntie
Betere resultaten Meer inzicht geven
34% 33%
22%
4%
Figuur 3. De vier belangrijkste verwachtingen van slimme sensoren (veeteelt)
1.4 Sensoren zijn van alle markten thuis
Sensoren verzamelen niet alleen
gegevens, maar kunnen bij nog veel meer werkzaamheden worden ingezet. Denk hierbij aan koeien melken, oogsten en landbemesting. Het gebruik van sensoren heeft dan ook verschillende doeleinden.
Het kan helpen om risico’s te verkleinen en opbrengsten te maximaliseren.
Daarnaast biedt het de Nederlandse boeren mogelijkheden om duurzaam te werken en de productie te verhogen. Maar voor welk doeleinden willen Nederlandse boeren sensoren inzetten? Dat is een relevant vraagstuk voor toeleveranciers.
Om te achterhalen welke toepassingen boeren het meest interessant vinden, is hen in het onderzoek een lijst aan mogelijkheden voorgelegd. Denk bijvoorbeeld aan automatisch hekwerk, voercomputers en het meten van stikstof.
Hieruit blijkt dat Nederlandse boeren sensoren in melkrobots vooral nuttig vinden. Een sensor kan bijvoorbeeld een specifieke koe herkennen en daar de
instellingen van de robot op aanpassen.
Verder vinden de boeren sensoren handig voor tochtdetectie, melkmeters, GPS-tracker
en voor het monitoren van machines en robots. Een sensor kan bijvoorbeeld meten of een machine moet worden bijgesteld, of aangeven dat het tijd is om de olie te vervangen. Het biedt kansen voor leveranciers om exact te weten waar agrariërs behoefte aan hebben.
Op die manier kan je hen adviseren over nieuwe mogelijkheden en ontwikkelingen.
Daarnaast kan je als leverancier meedenken met oplossingen en eventueel machines of materialen beschikbaar stellen.
Hoe zou je slimme sensoren kunnen toepassen?
(top 5 volgens de boeren) In melkrobots
Ter behoeve van tochtdetectie Als melkmeters
In de vorm van een GPS
Voor het monitoren van robots en machines 1.
2.
3.
4.
5.
Figuur 4. Hoe boeren slimme sensoren kunnen toepassen
Nederlandse boeren vinden dat zij het meeste hebben aan sensoren in
melkrobots
1.5 Van wie is de data?
Wellicht wel het belangrijkste vraagstuk rondom sensoren, is wie volgens de boeren de eigenaar is van alle data. Bij deze vraag wijzen veruit de meeste boeren (80%) zichzelf aan. Een kwart is van mening dat de data van de leveranciers is, terwijl
veertien procent het toekent aan de gehele boerengemeenschap. De overheid is
volgens slechts zes procent de eigenaar.
Het valt dus op dat de respondenten verschillende data-eigenaren aanwijzen.
Vervolgens is aan de boeren de vraag gesteld of hun idee van eigenaarschap overeenkomt met hoe ze het graag zouden zien. Wanneer het aankomt op de vraag van wie de data zou moeten zijn, vindt driekwart van de boeren nog altijd dat zij zelf eigenaar zouden moeten zijn. Opvallend is dat bij deze vraag nog
maar één procent vindt dat de data van leveranciers zou moeten zijn. Hoewel sommige boeren (25%) er dus vanuit gaan dat de data van de leveranciers is, vinden vrijwel alle boeren dat dit niet zo zou moeten zijn. Dit kan de relatie tussen boeren en leveranciers onder druk zetten.
Bijvoorbeeld wanneer boeren niet altijd betrokken worden bij het uitwisselen van informatie of moeten betalen voor advies.
Voor leveranciers is het belangrijk om geen machtspositie aan te nemen ten opzichte van de boeren. Zij doen er goed aan juist de samenwerking te zoeken en goede afspraken te maken wat betreft
het uitwisselen van digitale informatie.
Zo kan bijvoorbeeld door middel van een autorisatiesysteem een melkveehouder zelf bepalen wie zijn data mag inzien of wie het mag analyseren.
Van niemand Van de overheid
Van de gehele boerengemeenschap Van de leverancier
Van de boer zelf 79,8%
24,9%
13,6%
5,8%1,9%
Figuur 5. Van wie is de data die wordt verzameld met smart sensoren?
Weet niet/geen antwoord Van niemand Van de overheid
Van de gehele boerengemeenschap Van de leverancier
Van de boer zelf 73,4%
19,9%
3,4%
1% 1,4%
1%
Figuur 6. Van wie zou de data die wordt verzameld met smart sensoren moeten zijn?
1.6 Het belang van informatie delen
De voorgaande resultaten tonen aan dat boeren veel potentie zien in sensoren, maar dat ze terughoudend zijn in het delen van informatie. Uit het eerdere onderzoek in 2017 is ook gebleken dat de boeren sterk verdeeld waren over de bereidwilligheid om (anoniem) data te delen met leveranciers.
Duitse boeren (50%) stonden het minst open voor het delen van informatie.
Nederlandse (68%) en Engelse (70%) boeren waren er meer toe bereid om op deze manier de leverancier up-to-date te houden.
De terughoudendheid is begrijpelijk, maar het delen van digitale informatie met de leverancier kan veel voordelen opleveren.
Zo kunnen leveranciers data uit sensoren
inzetten om zo een persoonlijk en passend advies uit te brengen aan de boer. Stel dat uit de data blijkt dat een bepaalde samenstelling van mest het beste resultaat oplevert voor de oogst, kunnen leveranciers met toegang tot die data de boer deze samenstelling opsturen op het moment dat dit nodig is. Zo kan je als leverancier al vooraf inspelen op de behoefte van de boer.
Zoals al vaker benoemd in dit whitepaper ligt er ook een belangrijke rol weggelegd voor de leverancier om de data
verzameling te faciliteren. Boeren zelf hebben wellicht niet altijd de beschikking over de juiste tools om data te verzamelen, waar leveranciers dit wel hebben. Als
leverancier kan je eenvoudige en goedkope oplossingen zoals Farmbeats van Microsoft inzetten als service aan de boer. Door persoonlijk advies te leveren hoeft de boer zelf niet te investeren in sensoren.
Hiermee help je niet alleen de boer, maar kan er ook een betere en langdurige relatie onstaan waarin de leverancier veel meer toegevoegde waarde heeft dan voorheen.
Boeren zien veel potentie in sensoren, maar zijn terughoudend in het delen
van informatie.
Verduurzamen en nieuwe manieren van produceren
Uit het onderzoek komt naar voren dat de meerderheid van de boeren al bezig is met het doorvoeren van innovaties.
Niet elke boer kan echter ‘zomaar’
overstappen op nieuwe manieren van produceren. Het is dan ook geen kwestie van enkel wat sensoren plaatsen. Het
huidige stikstofdebat, veranderingen in de markt, de steeds groter wordende vraag en de sterke nadruk op verduurzaming vragen echter wel om snelle
aanpassingen. Dat brengt de agrariërs in een lastige situatie. De bedrijfsvoering zal moeten veranderen om zo nog
beter, sneller, efficiënter maar vooral ook
duurzamer te produceren. Precies waar
nieuwe technologieën voor zorgen.
2.1 Mee met de verduurzamingsslag
De ondernemers kunnen in de weg naar verduurzaming de steun van leveranciers goed gebruiken. Om mee te komen met de verduurzamingsslag, geeft namelijk driekwart van de agrariërs aan dat zij
innovaties moeten doorvoeren die zij zich niet kunnen permitteren. Zowel boeren uit de landbouw (77%) als uit de veeteelt (73%) denken hier zo over. Je kunt voorzichtig de conclusie trekken dat boeren een steuntje in de rug nodig hebben.
Desalniettemin is bijna de helft van de boeren (47%) het eens met de stelling:
ik overweeg over te stappen/ben overgestapt op een andere manier van
produceren omdat ik wil bijdragen aan de verduurzaming. Boeren willen uiteraard de toekomst van hun bedrijf niet op het spel zetten, dus de bereidheid is er wel degelijk.
Voor jou als leverancier biedt het kansen wanneer boeren overwegen om hun bedrijfsprocessen te veranderen. Je kan ze bijvoorbeeld proactief ondersteunen door de juiste voedingstoffen te leveren waarmee de grond optimaal benut wordt. Wat een goede stap richting verduurzaming kan
zetten. Maar denk hierbij ook aan adviseren over welke veranderingen het meest
noodzakelijk zijn, en hoe de boer dit moet bewerkstelligen.
Weet niet/geen antwoord Oneens
Eens
Figuur 7. Om mee te kunnen met de verduurzamingsslag moet ik innovaties doorvoeren die ik me gewoonweg niet kan permitteren
Weet niet/geen antwoord Oneens
Eens
Figuur 8. Ik overweeg over te stappen/ben overgestapt op een andere manier van produceren omdat ik wil bijdragen aan verduurzaming
2.2 Boeren verwachten hulp
Wanneer het aankomt op innovatie in het kader van verduurzaming, verwacht 87 procent van de boeren ondersteuning van leveranciers. Gezien het feit dat veel boeren wel willen innoveren maar hier niet altijd de financiële mogelijkheden voor hebben, is het logisch dat boeren om hulp vragen.
Dit heeft dus voornamelijk te maken met het feit dat niet alle boeren budget hebben voor sensoren en data-analyse.
Precies deze kwestie brengt het belang van het verzamelen van data naar voren. Als leverancier is het daarom van belang om de boer zoveel mogelijk te faciliteren in het verzamelen van data.
Zoals eerder benoemd kan je als leverancier het verzamelen van data aanbieden als service. Op deze manier kan je niet alleen betere adviezen uitbrengen aan de boer, maar versterk je ook je klantrelatie. Stel je voor dat je als leverancier data over de voeding, de beweging en de temperatuur van een koe kan combineren om een gezondheidsrapport te leveren aan de boer. Op basis van deze informatie kan je nieuwe producten en diensten voorstellen afgestemd op de specifieke situatie van de boer. Dit voorbeeld laat het belang zien van het kennen van de boer en het begrijpen van hun service behoeften.
Het is daarom ook niet zo gek dat er in de agrimarkt een steeds grotere behoefte
aan managementinformatie is waarmee de boeren het reilen en zeilen op hun bedrijf ad hoc kunnen bijsturen. Wanneer je als toeleverancier, tussenhandelaar of producent al deze belangrijke data uit verschillende CRM- en ERP-systemen samenbrengt, leidt dat namelijk tot zeer waardevolle inzichten voor en over de boeren. Een Customer Data Platform helpt om alle data van organisaties inzichtelijk
te maken. Op deze manier kan je als leverancier bijvoorbeeld productiedata, administratieve data en klantgegevens combineren, om zo beter in te spelen op de behoeften van de boeren. Goed georganiseerde klantdata vormt dan ook de basis voor een goede klantrelatie. Hoe meer inzicht in de klant, hoe relevanter en persoonlijker het advies naar de boer.
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Weet niet/geen antwoord Nee
Ja 87,0%
10.7%
2,2%
Figuur 9. Verwacht u van uw leveranciers dat zij u helpen bij innovatie?
Conclusie
De opkomst van slimme sensoren, nieuwe manieren van produceren en stijgende vraag naar voedsel zorgen ervoor dat de relatie tussen boeren en hun leveranciers verandert. Neem dit samen met de toenemende vraag vanuit de samenleving naar duurzaamheid, minder belasting van het milieu en een beter dierenwelzijn, en je weet dat de boeren staan voor grote uitdagingen. In dit onderzoek komt naar voren dat het slim inzetten van data en investeren in intelligente sensoren de boeren op weg kunnen helpen naar het vervullen van de stijgende voedselvraag en het beter beschermen van het milieu. De enorme hoeveelheid aan data maakt dat leveranciers een nog grotere rol gaan spelen. Boeren en leveranciers zullen actiever moeten samenwerken. Leveranciers kunnen de boeren ondersteunen in hun grote uitdagingen door een faciliterende rol te spelen in het
verzamelen van data. Door de inzet van data en
technologie kan je nog relevanter en persoonlijker
in je advies zijn en bouw je tergelijkertijd aan een
betere klantrelatie met de boer.
Alles wat wij doen is erop gericht onze klanten geliefd te maken bij hun klanten. We geloven dat geliefd zijn leidt tot klanten die langer bij je blijven, meer kopen en je aanbevelen bij anderen. Samen met onze klanten en de juiste inzet van digitale en menselijke services, werken we aan uitzonderlijke klantbelevingen.
Wij zijn samen met CRM Partners Duitsland, Pulse Business Solutions BV, Endeavor, AXtension, Orango en eCraft onderdeel van Fellowmind. Binnen Fellowmind komt onze expertise van front- en back- office processen samen. Wij geloven dat technologie het mogelijk maakt om betere menselijke verbindingen te maken. Ons doel is dat mensen met plezier met technologie werken, en om technologie voor hen te laten werken.
www.crmpartners.com
