Wisła 2012

(1)

Forum Forum

10

październik 2012 nr 173, rok XV ISSN 1505-2184

cena 3,50 zł www.sw.gov.pl

16

fotoreportaż

Wisła 2012

prezentacje

20 Program

„Bezpieczni na drodze” Ile opresji, ile azylu? 30

^rozmowa

z dr. Cezarym Pankiem Pamiętamy o Romku 42

^{z kraju}

penitencjarne

(2)

FORUM PENITENCJARNE NR 10 (173), PAŹDZIERNIK 2012

2 D

ecydując się na prezentację tematu „Sport w służbie”

nie spodziewałem się, co z tego wyniknie. Tym bardziej, że sam specjalnie usportowiony nie jestem. Te moje kilka tygodni w roku jazdy rowerem czy kilka dni w gó- rach to nic. Pikuś, jak mówią znawcy tematu. A okazało się, że sport to temat rzeka, a w zasadzie morze tematów, z któ- rych każdy mógłby jeszcze połączyć się z innym i powstał- by ocean. Tak mnie jakoś marynarsko wzięło. Ale to dobrze.

Morze tak jak sport kojarzy się z wysiłkiem, sprawdzaniem samego siebie, wzajemną pomocą. Z ludzkim obliczem.

Wybierając zdjęcia do bieżącego numeru, na jedno zwró- ciłem uwagę. Między uczestnikami górsko-rowerowych zma- gań w Wiśle zobaczyłem człowieka, który nie jedzie na rowerze, lecz biegnie. Trochę się zdziwiłem i zbadałem temat. To jeden z zawodników. Niestety, awaria roweru unie- możliwiła mu udział w wyścigu. Nie zrażając się tym, po- stanowił dystans przemierzyć pieszo. Biegnąc i idąc. Uda- ło mu się.

I tak trafiłem w sedno czy może raczej doszedłem (jak ten rowerzysta bez roweru) do sedna, czyli do istoty rzeczy. A sedno to wiara w ludzi. Wiara, że się uda. Że pokonamy swoje słabości, że pokonamy innych. Czy ważne jest zwycięstwo?

Na pewno. Ale nie mniej ważne jest samo zmaganie się. Ze sobą, z innymi. Liczba funkcjonariuszy uprawiających sport jest niesamowita. I mam wrażenie, że wciąż rośnie. Naszła mnie refleksja i pytanie: Dlaczego? Skąd ten upór, zaanga-

żowanie, chęć udowodnienia sobie, że mogę? Rozmawiałem z ultramaratończykiem, człowiekiem, który przemierza sto i więcej kilometrów. Naszym kolegą ze służby. Powiedział mi coś ważnego, mądrego. Coś, co przekłada się na wszystkie dziedziny życia: „Jeżeli myślisz, że bieg na sto kilometrów zaczyna się na starcie i kończy na mecie, to masz tylko część racji. I to mniejszą. Bo taki bieg kończy się i zaczyna wiele razy. Kryzys jest jego nieodłącznym elementem. Jednak bie- gacz wie, że trzeba się podnieść i biec dalej. I kolejny kryzys, i dalej. I kolejny... aż do mety”. Pomyślałem, jakaż to sportowa alegoria życia. Alegoria – ładne, a właściwie pięk- ne słowo. Warto się nad nim zastanowić. Obiecałem mu, że o tym napiszę, co niniejszym czynię. Ale to też alegoria naszej pracy. Ileż razy niektórzy z nas zastanawiali się nad rzu- ceniem tej roboty „w diabły”, ileż razy praca z naszymi „pod- opiecznymi” rozpoczynała się od nowa...

Przejdę jeszcze do innych zdjęć, które wybierałem. To fo- tografie z rozgrywek siatkarskich w Kulach. I znowu prze- błysk, krótka refleksja. Drużyna siatkarska. Ile zaufania, ile wspólnego potu. Czasami porażka, ale też i zwycięstwa.

Wspólne. To łączy, integruje. Scala.

Żeby pracować w służbie, z ludźmi, z którymi i nad któ- rymi pracujemy, musimy wierzyć w ludzi. Wierzyć, że się uda. I tacy jesteśmy.

O kondycji nie wspomnę.

Krzysztof Kowaluk

Wiara w ludzi

fot. Piotr Kochański

(3)

Październik 2012 r.

OKŁADKA: Karol Ślipski, AŚ w Lublinie fot. Piotr Kochański

SPORT W SŁUŻBIE – temat miesiąca

6 W zdrowym ciele zdrowy... funkcjonariusz 7 O sprawność trzeba dbać

9 Ustalamy kierunki działań 10 Siatkówka kontaktowa 15 W koło Wisły

16 Wisła 2012 – fotoreportaż 18 Bliski odcień błękitu

36 Panteon więzienników medalistów

BE... Z PUDŁA

4 Chmielakowy półmaraton 4 Smoki 2012

4 Łupkowskie strzelby 4 Wygrali z samorządem 5 Opole pływa

5 Sztandar w Kwidzynie 5 Rowerowa niedziela

PREZENTACJE – programy 20 Bezpieczni na drodze 22 Fajnie, że pan jest

Z KRAJU

26 Pomoc postpenitencjarna – ile, dla kogo?

28 Skromne konto funduszu 29 Zbyt mało pieniędzy

30 Ile opresji, ile azylu? – rozmowa 34 Festiwal kobiecej samorealizacji 34 Lalki dla Elizy

42 Pamiętamy o Romku 43 Cicha szansa

AKTUALNOŚCI

38 Cmentarz w Bykowni

38 Uroczystości w Miednoje i Ostaszkowie 38 Dąb katyński

39 Projekt badawczy: dożywotni 39 Z Teksasu do Polski

39 Umowa o partnerstwie

HISTORIA

40 Minister czasów odwilży

10

październik 2012 nr 173, rok XV ISSN 1505-2184 cena 3,50 zł

www.sw.gov.pl

Forum penitencjarne

fot. Piotr Kochańskifot. Piotr Kochańskifot. Grażyna Wągiel-Linderfot. Krzysztof Lipka

spis treści

3

16 Wisła 2012

30 Ile opresji, ile azylu?

20 Bezpieczni na drodze

42 Pamiętamy o Romku 10 Siatkówka kontaktowa

(4)

4 be...z pudła

Smocze łodzie to sport drużynowy, wy- wodzący się z Azji południowej (Chiny), gdzie na tradycyjnych ło-

dziach pływano od tysiąc- leci. Współczesne sportowe łodzie, mniejsze od tradycyjnych, mieszczą 22 osoby, w tym 20 wioślarzy.

Od lat 80. XX w. wyścigi smoczych łodzi zyskują popularność na całym świecie.

Po raz pierwszy wyści- gi tych łodzi w Szczecin- ku zorganizowano rok temu, tylko dla służb mundurowych naszego mia- sta. Wygrała wówczas za- łoga Straży Pożarnej.

W tym roku do walki

przestąpiły cztery osady wioślarskie:

Służby Więziennej –funkcjonariusze Zakładu Karnego w Szczecinku i Zakła- du Karnego w Czarnem, Straży Miej- skiej, Straży Pożarnej oraz Szczecinec- kiego Klubu „Morsów” razem z 13.

Czarnym Szczepem Harcerzy im. Zawi-

szy Czarnego w Szczecinku. W strugach deszczu i przy silnym wietrze wszystkie drużyny walczyły wyjątkowo zacie- kle. Najlepsi okazali się nasi funkcjonariusze, którzy w wyścigu finałowym

zwyciężyli ze Strażą Pożarną. Puchar przechodni z rąk Jerzego Hardie-Do- uglasa, burmistrza Szczecinka otrzymał ppłk Robert Szyszko, dyrektor Zakładu Karnego w Szczecinku.

tekst i zdjęcie Zygmunt Karasiński

Kiedy w 2000 r. podkarpacka Służba Więzienna organizowała pierwszy turniej na strzelnicy Zakładu Karnego w Łupkowie, nikt się nie spodziewał, że wykroczy on poza granice Polski. Dziś jest to jedna z największych tego typu imprez w kraju. I chociaż oficjalna nazwa brzmi „Międzynarodowe Zawody Strzeleckie Służb Mundurowych Euro- regionu Karpaty”, wśród uczestników i sympatyków wciąż popularniejsze jest określenie „Łupkowskie Strzelby”.

W tegorocznej, szóstej edycji „Strzelb”

rywalizowało 21 drużyn. O najlepsze wyniki w strzelaniu z pistoletu Walther – P99 i pistoletu maszynowego Glaube- ryt, dostarczonych przez Fabrykę Broni w Radomiu, walczono drużynowo i in- dywidualnie, w kategorii kobiet i męż- czyzn. W klasyfikacji indywidualnej bezkonkurencyjni okazali się zawodni-

cy i zawodniczki Lwowskiego Państwo- wego Uniwersytetu MSW Ukrainy. W zawodach drużynowych pierwsze miejsce wywalczyła męska drużyna Sekcji Strze- leckiej CWKS Legia, a w rywalizacji kobiet na najwyższym podium stanęła dru- żyna Lwowskiego Państwowego Uniwer- sytetu MSW.

Na strzelnicy w ciągu dwóch dni po- jawiło się blisko 200 osób. I chociaż emocjom i dyskusjom pod tablicą wy- ników nie było końca, wszyscy uczestnicy podkreślają, że siłą tych zawodów jest nie tylko sportowa rywalizacja. Nie mniej ważna jest możliwość spotkania, porozmawiania z kolegami z innych służb, innych krajów, a także nawiąza- nie znajomości i utrwalenia kontaktów.

Jarosław Wójtowicz zdjęcie archiwum

Wygrali

z samorządem

Smoki 2012

26 sierpnia na boisku LKS Chełm Stry- szów odbył się towarzyski mecz między funkcjonariuszami Zakładu Karnego w Wadowicach a samorządowcami gmi- ny Stryszów. Pojedynek zakończył się zwycięstwem zawodników z wadowic- kiej jednostki 3: 2. Wójt Jan Wacławski po walce zapowiedział rewanż.

Tomasz Daniec 18 sierpnia w Krasnymstawie odbył się I Półmaraton Chmielakowy. Pierw- sza tego typu impreza w regionie przy- ciągnęła ponad 300 zawodników z Pol- ski i z zagranicy, m.in. z Ukrainy, Fran- cji i Włoch. Uczestnicy mieli do pokonania trasę o długości ponad 21 km, dość trudną i wymagającą kondycyjnie.

Rywalizowali w czterech kategoriach:

otwartej i trzech dodatkowych, w któ- rych wyłoniono najlepszych biegaczy w służbach mundurowych. Wśród re- prezentantów Służby Więziennej naj- szybszy był mjr Andrzej Rabczewski, dyrektor Aresztu Śledczego w Krasnym- stawie, który wynikiem 1 godz. 49 min wywalczył puchar zwycięzcy I Mi- strzostw Służb Mundurowych Woje- wództwa Lubelskiego w Półmaratonie.

Nagrodę ufundował dyrektor okręgowy SW w Lublinie, który wspólnie z m.in.

lubelskim komendantem wojewódz- kim Policji i lubelskim komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożar- nej był partnerem imprezy.

kk

Łupkowskie strzelby Chmielakowy

półmaraton

fot. archiwum

(5)

5 be...z pudła

Opole pływa

W okolicach Białego Kościoła odbył się VIII Amatorski Rajd Rowerowy po Wzgórzach Strzelińskich, który był równocześnie I Maratonem MTB o Pu- char dyrektora okręgowego Służby Wię- ziennej we Wrocławiu.

Maraton to impreza o charakterze ama- torskim, mająca na celu popularyzację ko- larstwa górskiego i turystyki rowerowej, propagowanie zdrowego trybu życia oraz aktywnych form wypoczynku i rekreacji, a także wyłonienie najlepszych zawodni- ków Służby Więziennej w poszczególnych kategoriach startowych. Głównym organizatorem imprezy było Stowarzyszenie Ziemi Strzelińskiej PAKTiS, a współorga- nizatorem, z ramienia więziennictwa, dyrektor Zakładu Karnego w Strzelinie. Za- wody odbyły się 2 września, w przepięk- nej scenerii okolicznych wzniesień. Na trasie były strome zjazdy i podjazdy wyma- gające odpowiednich umiejętności jazdy na rowerze. Punkty szczególnie niebezpieczne zostały specjalnie oznaczone. Naj- cięższy był podjazd i zjazd z Gromnika, naj- wyższego wzniesienia Wzgórz Strzeliń- skich (393 m n. p. m.).

W maratonie wystartowało 230 za- wodników, w tym 45 funkcjonariuszy naszej służby, na czele z gen. Markiem Szostkiem, emerytowanym zastępcą

Dyrektora General- nego Służby Więzien- nej. Uczestnicy star- towali na dwóch dystansach: „mini”

– 28,5 km i „mega”

– 48 km, w dwóch kategoriach mężczyź- ni i kobiety. Na dystansie „mini” męż- czyzn najlepszy był Marek Grzelak z Za- kładu Karnego w Kłodzku, przed To- maszem Rokiem i Da- riuszem Markutem z Aresztu Śledczego

w Lubaniu. Na dystansie „mega” trium- fował Piotr Boguś z Zakładu Karnego w Strzelinie, przed kolegą z tej samej jednostki Łukaszem Pisulą oraz Pawłem Staszewskim z Aresztu Śledczego w Je- leniej Górze. Wśród kobiet na trasie „mini” zwyciężyła Anna Koryś z Zakładu Karnego w Strzelinie, przed Katarzyną Kaczmarską z Aresztu Śledczego w Za- brzu. Na trasie „mega” pierwsza była Ewa Kryjak-Szymanek z Aresztu Śled- czego we Wrocławiu. Funkcjonariusze SW zajęli wysokie miejsca w klasyfikacji ogólnej rajdu. Gratulacje dla Anny

Koryś, która stanęła na podium (3. miejsce) w kategorii „mini” kobiet i Marka Grzelaka, piątego w kategorii „mini”

mężczyzn. Na dystansie „mega” Ewa Kryjak-Szymanek zajęła miejsce tuż za podium (czwarta na mecie), Piotr Bo- guś był 23. Wszyscy uczestnicy podkre- ślali znakomitą organizację zawodów.

Liczba zawodników ze Służby Więzien- nej potwierdziła, że turystyka rowerowa jest bardzo popularna wśród funkcjonariuszy.

tekst i zdjęcie Marek Geciów

Rowerowa niedziela

Na dziedzińcu zamku kwidzyńskie- go 14 września odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru Zakładowi Karne- mu w Kwidzynie. W imieniu załogi sztandar z rąk Stanisława Chmielew- skiego, sekretarza stanu w Minister- stwie Sprawiedliwości odebrał dyrektor jednostki ppłk Krzysztof Czermański.

Ceremonia została poprzedzona mszą w katedrze kwidzyńskiej. Wśród licz- nych gości znaleźli się gen. Jacek Wło- darski, Dyrektor Generalny Służby Wię- ziennej, ksiądz dr Paweł Wojtas, naczel- ny kapelana więziennictwa, płk Jaro-

sław Kardaś, dyrektor okręgowy SW w Gdańsku, dyrektorzy jednostek penitencjarnych z okręgu gdańskiego oraz przedstawiciele władz i instytucji lokalnych. Obecni też byli funkcjonariusze i pracownicy kwidzyńskiej jednostki, w tym jej długoletni dyrektorzy Mieczy- sław Pyżyk, Jerzy Zimnicki i Stefan Mi- kołajczyk. Fundatorami sztandaru są Ko- ło Emerytów i Rencistów przy Zakładzie Karnym w Kwidzynie oraz jego pracownicy i funkcjonariusze.

tekst i zdjęcie Olgierd Trzaska

Sztandar w Kwidzynie

W Kluczborku przeprowadzono zawody w pływaniu o Puchar dyrektora okrę- gowego SW w Opolu, których współorga- nizatorem był dyrektor tutejszego zakła- du karnego. W rozgrywanej już po raz dziesiąty rywalizacji uczestniczyli funkcjonariusze z zakładów karnych w Kluczbor- ku, Nysie, nr 1 w Strzelcach Opolskich, Głubczycach oraz aresztów śledczych w Prudniku i Kędzierzynie-Koźlu. Po raz drugi na starcie miejskiej pływalni stanę- li też strażacy z KP PSP w Kluczborku, w sumie ścigało się 26 zawodników.

Przeprowadzono trzy konkurencje indywidualne i wyścig sztafet. W ogólnej punktacji zwyciężył Szymon Dutkiewicz z AŚ w Kędzierzynie-Koźlu przed Barto- szem Osadnikiem z ZK w Kluczborku i Ry- szardem Białochławkiem z ZK w Nysie.

W sztafetach bezkonkurencyjna okazała się drużyna z ZK w Nysie, II miejsce za- jęli funkcjonariusze z ZK nr 1 w Strzel- cach Opolskich, III miejsce przypadło przedstawicielom ZK w Kluczborku.

tekst i zdjęcie Radosław Pasze

(6)

temat miesiąca: sport w służbie

S

port to zdrowie. Ci, którzy go regularnie uprawiają, na własnej skórze przekonali się o jego dobroczyn- nym wpływie. Aktywność fizyczna bez względu na dyscyplinę poprawia kondycję, sprawia, że krew w ży- łach szybciej płynie. Nie od dziś wiadomo, że ruch sty- muluje prawidłowy wzrost i rozwój w okresie dzieciństwa i młodości, spowalnia proces starzenia, a także łagodzi dolegliwości wieku starczego. Osoby bardzo zapracowa- ne powinny znaleźć chwilę w ciągu dnia na wykonanie choćby kilku ćwiczeń lub na krótki spacer na świeżym powietrzu. Dzięki temu będą mniej narażone na wypa- lenie zawodowe. Na syndrom przepracowania cierpi wielu funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej. Dla- tego tak ważne jest, aby profilaktycznie zadbali o swoje zdrowie i korzystali z różnych form aktywności prozdrowotnej oferowanych przez przełożonych. A jest w czym wybierać.

Propozycje ogólnopolskie

Największą imprezą w naszej służbie jest „Ogólnopol- ska Spartakiada Sportowo-Rekreacyjna Służby Więzien- nej”, rozgrywana w systemie dwuletnim. W jej skład wcho- dzi wiele dyscyplin, m.in. piłka nożna, siatkówka, koszy- kówka, marszobieg terenowy, techniki interwencyjne. Eli- minacje przeprowadzane są etapowo. W ramach Sparta- kiady we wszystkich dyscyplinach rozgrywają się ogólno- polskie mistrzostwa. Każdy okręgowy inspektorat SW ma swoją reprezentację. W imprezie mogą brać udział funkcjonariusze, pracownicy oraz emeryci i renciści SW. Nad jej organizacją, sprawnym przebiegiem i podliczaniem punk- tów czuwa Rada ds. Sportu i Turystyki (rozmowa z jej prze- wodniczącym płk. Wiktorem Głowiakiem s. 9).

Oprócz Spartakiady odbywają się też inne zawody.

W tym roku nasi więziennicy uczestniczyli w dwóch mię- dzynarodowych imprezach – Mistrzostwach Służb Pe- nitencjarnych w Piłce Nożnej w Rumunii i Międzynaro- dowym Turnieju Służb Penitencjarnych w Piłce Siatko- wej, który odbył się w OSSW w Kulach (nasz reportaż s. 10). Zmagali się w ogólnopolskich rozgrywkach pla- żowej piłki siatkowej, mistrzostwach w tenisie, pływa- niu, biegach przełajowych, piłce nożnej oldbojów, kolarstwie, strzelaniu.

Miłośnicy wydarzeń o charakterze sportowo-rekreacyj- nym i turystycznym też znajdą coś dla siebie. W ostatnim czasie mieli do wyboru mistrzostwa Służby Więziennej w brydżu sportowym, w wędkarstwie, Ogólnopolskie Re- gaty Morskie Funkcjonariuszy Służby Więziennej Puck 2012 i Ogólnopolskie Regaty Śródlądowe Służby Wię- ziennej o Wstęgę Zalewu Zegrzyńskiego. Kajakarze brali udział w spływie kajakowym, wędkarze w Mistrzostwach Służby Więziennej w tej właśnie dziedzinie, na sympaty- ków górskich wędrówek czekało kilka rajdów – w Sude- tach, w Beskidach, brzegiem Bałtyku. Z okazji Dnia Dziec- ka w OSSW w Popowie „na sportowo” bawiły się całe rodziny. W naszej służbie mamy wiele osób zdobywających tytuły mistrzowskie w różnych dziedzinach sportowych („Panteon więzienników medalistów” s. 36).

Dla funkcjonariuszy i pracowników SW przygotowana jest oferta programu „MultiSport”. Jego użytkownicy ma- ją nieograniczony dostęp do wielu obiektów sportowych na terenie całego kraju. Są zajęcia z aerobiku, kluby fitness, baseny, lodowiska, ścianki wspinaczkowe, siłownie itp.

Wystarczy zgłosić chęć uczestnictwa, uiścić stosowną opłatę i wybrać odpowiednią dla siebie dziedzinę. Minu- sem jest to, że w niektórych obiektach trzeba dopłacić pewną kwotę, żeby skorzystać nawet z podstawowych propozycji.

Lokalnie

Regularnie odbywają się festyny, pikniki, dni sportu, rozgrywki sportowe. Trochę mniejszym zainteresowaniem, zwłaszcza wśród młodych, cieszą się np. grzybobrania. Ale celem tych imprez ma być przede wszystkim integracja kadry. W każdej niemal jednostce jest siłownia, sala gim- nastyczna, boiska sportowe. Jednak są też takie, którym

Gramy w piłkę nożną, siatkową, koszykówkę, tenisa, strzelamy, jeździmy na rowerach, żeglujemy, łowimy.

I nie tylko. Warto podejmować aktywność fizyczną, zwłaszcza przy bogatej ofercie imprez sportowych – lokalnych i ogólnopolskich.

W zdrowym ciele zdrowy...

funkcjonariusz

6

(7)

temat miesiąca: sport w służbie

ciężko wygospodarować choćby skrawek wolnej przestrze- ni. Na okolicznych orlikach więziennicy zbierają się, że- by pograć w piłkę, korzystają z bazy lokalowej ośrodków sportu i rekreacji.

Przy nielicznych jednostkach organizacyjnych SW dzia- łają ogniska Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej.

Łącznie jest ich osiem, było dziewięć, ale jedno zawiesi- ło działalność. Na 157 zakładów karnych i aresztów śled- czych (plus oddziały zamiejscowe) i piętnaście okręgowych inspektoratów SW to trochę mało. Ale zawsze coś. Doce- niając zaangażowanie i poświęcenie dla rozwoju lokalnej kultury fizycznej (po to zresztą zostały powołane) istnie- jących placówek, należy wymienić jednostki penitencjarne, przy których funkcjonują, w nawiasach podana jest liczba członków: ZK w Wołowie (246),

OISW w Koszalinie (30), OZ w Do- browie przy AŚ w Koszalinie (18), ZK w Czerwonym Borze (40), OISW w Poznaniu (130), ZK w Iła- wie (160), COSSW w Kaliszu (30), AŚ w Radomiu (67). Oprócz orga- nizowania w mniejszym (OISW w Poznaniu) lub większym (ZK w Wołowie) stopniu imprez sportowych, ogniska wyposażają zakła- dowe siłownie w niezbędny sprzęt.

W naszej służbie jest wiele osób posiadających uprawnienia instruktorskie do prowadzenia zajęć z rekreacji ruchowej o różnych specjalnościach. Najwięcej, bo aż 328 szkoleniowców mamy ze strzelectwa sportowego, z samoobrony – 215, z gier zespołowych typu piłka nożna, siatkówka, ko- szykówka – 208.

Nie jesteśmy aktywni

Pomimo bogatej oferty sportowo-rekreacyjnej nie najlepiej jest z angażowaniem się kadry wię- ziennej w uprawianie sportu.

Z opracowania mjr. dr. Piotra Ła- pińskiego, wykładowcy COSSW w Kaliszu, delegowanego do peł- nienia obowiązków w Zespole Służby Medycyny Pracy i Bezpie- czeństwa i Higieny Pracy CZSW, który od wielu lat zajmuje się pro- mocją zdrowego stylu życia w Służbie Więziennej wynika, że aktywność fizyczna nie cieszy się zbyt dużą popularnością w środo- wisku więzienników. Jakie to mo-

że mieć znaczenie, biorąc pod uwagę fakt, że wysoki poziom sprawności fizycznej funkcjonariuszy to wyższy poziom bezpieczeństwa w zakładach karnych i aresztach śledczych?

Z badań przeprowadzonych w 2005 r. przez dr. Łapiń- skiego wśród naszych mundurowych przebywających w szkole oficerskiej w COSSW w Kaliszu, gdzie średnia stażu respondentów wyniosła 2 lata i 3 miesiące, dowia- dujemy się, że zdecydowana większość ankietowanych wo- li zajęcia rekreacyjne od tych zawierających element rywalizacji. Tylko jedna piąta ankietowanych wybrała tę dru- gą opcję. Za najskuteczniejszą formę odpoczynku psychicz- nego i fizycznego badani uznali podejmowanie aktywno- ści z przyjaciółmi po pracy oraz zajęcia indywidualne. Istot- ny jest fakt, że obecność przełożonego podczas aktywno- ści fizycznej jest dla ankietowanych deprymująca. Autor badań stwierdza nawet, że udział w zawodach sportowych może być dla funkcjonariuszy źródłem stresu.

Mjr Łapiński jest też pomysłodawcą i szkoleniowcem te- renowych promotorów zdrowia, zrzeszonych w nieformal- nej grupie. Tworzy ją piętnastu entuzjastów, których zadaniem jest popularyzacja zdrowego stylu życia w środo- wisku więziennym, w ich macierzystych jednostkach (pi- szemy o tym w rozmowie z mjr. Piotrem Łapińskim, s. 7).

Aneta Łupińska zdjęcia Piotr Kochański

7

Proszę powiedzieć, jak to jest z tym usportowieniem naszej służby?

Wolę używać terminu spraw- ność fizyczna, który może mieć odniesienie do ludzi w każdym wieku. Sport natomiast kojarzy się mimowolnie z ludźmi młodymi, ponadprzeciętnie aktywnymi, go- towymi stanąć do rywalizacji i przeważnie zrzeszonymi w ja- kichś klubach sportowych.

Twierdzi pan, że rywalizacja jest domeną wyłącznie młodych? Py- tam, bo z przeprowadzonych przez pana badań wynika, że na- wet funkcjonariusze z niewiel- kim stażem wolą zajęcia rekre- acyjne, pozbawione elementu rywalizacji.

Nie wyłącznie, choć kariera sportowa najczęściej kończy się znacznie wcześniej niż zawodo- wa. Proszę zauważyć, że zarów- no w szeroko rozumianym spo- łeczeństwie jak i wśród funkcjonariuszy Służby Więziennej osoby, które nie są gotowe stanąć do rywalizacji sportowej, stano- wią znaczącą większość. Spor- towcy pozostają swoistą elitą.

Dlatego w ocenie potencjału motorycznego i zdrowotnego naszej kadry wolę odnosić się do uczestnictwa w kulturze fizycznej, ponieważ jest ono waż- nym wskaźnikiem stylu życia i odnosić się może do ludzi w każdym wieku i o każdym poziomie sprawności.

Osoby ubiegające się o etat mundurowy zobligowane są do odbycia testów sprawnościowych, a więc nie po- winny wykazywać się jedynie przeciętną sprawnością motoryczną?

Te testy są dosyć łagodne. Brałem udział w doborze prób do nich i doskonale znam obowiązujące normy. Stawia- ne w nich wymogi odpowiadają ogólnym standardom dla zdrowych dorosłych osób.

Uważa pan, każdy zdrowy człowiek byłby w stanie je przejść?

Sądzę, że tak. Stan zdrowia i sprawność fizyczna potra- fią się jednak zmienić w dość krótkim czasie. W związku z tym fakt, że do służby przyjmujemy zdrowych i spraw- nych, a przynajmniej takich, którzy uporali się z testami dla kandydatów, nie oznacza, że z takim samym poten- cjałem motorycznym i zdrowotnym ci ludzie zostaną po- dani szkoleniu zawodowemu. Sprawność trzeba stale pie- lęgnować, dbać o nią jak o roślinkę, troszczyć się, podle- wać regularnością i mądrością starań. Jeśli tego się nie robi, trzeba się liczyć z obniżeniem motorycznych możli- wości organizmu i powiązanych z niedostatkiem aktyw- ności ruchowej wskaźników zdrowia.

Z mjr. dr. Piotrem Łapińskim, wykładowcą COSSW w Kaliszu, delegowanym do Zespołu Służby Medy- cyny Pracy i Bezpieczeństwa i Higieny Pracy CZSW, rozmawia Aneta Łupińska

O sprawność trzeba dbać

fot. archiwum

(8)

8

No to jak to jest z tym poziomem kul- tury fizycznej w naszej służbie?

W odniesieniu do całej populacji poziom ten jest zbyt niski. Sportowcy na ogół dbają o siebie względnie dobrze, choć bywa, że naturalny dla sportu priorytet wyniku spycha na dal- szy plan cele ogólnozdrowotne. Poza tym trzeba pamiętać, że o poziomie uczestnictwa w kulturze fizycznej da- nej populacji nie przesądza garstka mistrzów, lecz styl życia większości jej przedstawicieli. Tymczasem wydaje się, że spora część tych, którzy nie są zrzeszeni w żadnych klubach, kołach czy choćby drużynach potrzebuje nie tylko wsparcia organizacyjnego czy poradnictwa metodycznego, ale także oddziaływań motywujących. Trzeba jednak zauważyć, że w obszarze kultury fizycznej świadomość znacznej części personelu więziennego, w tym kadry kierowniczej, stopniowo ro- śnie.

Dlaczego propozycja zajęć dla tej gru- py osób jest skromniejsza?

Ze strony kierownictwa części zakła- dów karnych jest chyba nieco więcej przychylności we wspieraniu funkcjonariuszy chcących uczestniczyć w zawodach sportowych. Bywa, że rzadziej i chyba z mniejszym zaangażowaniem pomaga się tym, którzy po prostu chcą poćwiczyć. Zawody, puchary czy mistrzostwa są swoistego rodzaju świę- tem, również medialnym. Wyłania się wówczas zwycięzców, można pochwa- lić się wynikami. To przynosi splendor.

Jeśli natomiast oprócz jednego sportow- ca zdobywającego trofeum dla jednostki, grupa innych, powiedzmy 30 osób przez cały rok regularnie, trzy razy w tygodniu uczęszcza na jakieś zajęcia, to nikt o tym nie napisze. A jest to co najmniej równie cenne. Codzienna ak- tywność ukierunkowana na dbałość o zdrowie, a nie zdobywanie pucharów jest jednym z ważniejszych elementów budowania potencjału kadrowego.

Z tym, że z tego tytułu nikt nikomu me- dalu na szyi nie powiesi. Szkoda, bo mógłby to być rodzaj wyróżnienia.

Przypomnę tylko przy tej okazji, że za- lecenia dla osób dorosłych dotyczące podejmowania aktywności fizycznej, i to nie każdej, a prozdrowotnej, mówią o minimalnej częstotliwości trzy razy w tygodniu.

W jednym z opracowań pisze pan, że

„personel więzienny stanowi popula- cję podejmującą zachowania zdrowot- ne na poziomie niskim”. Jakie to mo- że mieć konsekwencje?

Cóż, skutkiem może być na pewno szybsze niż naturalne zużywanie organizmu i starzenie się. W konsekwencji prowadzić to może do gorszego funk- cjonowania zawodowego i pozazawodo- wego. Przecież wyłącznie na fundamen- cie potencjału zdrowotnego można bu- dować ogólną sprawność fizyczną. Ta zaś jest niezbędna w kształtowaniu sprawności specjalnej, niezbędnej w wykonywaniu większości zadań służ- bowych.

Co pana zdaniem należałoby zrobić, żeby zaszczepić w nas, w naszej ka- drze zdrowy styl życia?

To, co pani właśnie przed chwilą po- wiedziała – zaszczepiać. Inaczej rzecz uj- mując, popularyzować, promować, lan- sować. Chodzi zatem o to, czym zajmu- ją się promotorzy zdrowia.

Kim są ci promotorzy zdrowia, któ- rych zresztą pan „powołał do życia”, jak wygląda ich codzienna praca?

Moją zasługą jest tylko opracowanie samej koncepcji ich działania. Reszta to już zasługa naszych promotorów i przy- chylnych nam osób. Rzeczywiście, zna- lazłem kilkunastu bardzo wartościowych ludzi, entuzjastów gotowych do podejmowania wyzwań. To są popularyzato- rzy z zamiłowania, promują zdrowy styl życia, poświęcają na to swój czas poza obowiązkami służbowymi. Więk- szość z nich na co dzień wykonuje zadania wychowawców ds. sportu lub za- jęć k.o., posiada uprawnienia do prowadzenia różnego rodzaju zbiorowych za- jęć rekreacyjnych. Znaczna część to ab- solwenci akademii wychowania fizycznego. Ale nie tylko, bo mamy też wśród nas pedagogów, psychologa i dietetyka.

Zawsze jednak są to osoby, które dały się zauważyć ze względu na gotowość do upowszechniania zdrowego stylu ży- cia. Dwa lata temu w ośrodku szkolenia w Kaliszu odbyło się nasze pierwsze, założycielskie szkolenie. Kolejne, dotyczące antystresowych zastosowań kultury fizycznej, zostało zrealizowane z wykorzystaniem platformy e-learnin- gowej. Trzecie szkolenie zaprojektowa- łem tak, aby wyposażyć promotorów m.in. w umiejętność prowadzenia zajęć relaksacyjnych oraz zaznajomić ich ze specyfiką ćwiczeń na świeżym powietrzu dla osób o sprawności przeciętnej lub niższej.

Co pana skłoniło do zajęcia się tema- tyką promocji zdrowia w Służbie Więziennej?

Naocznie zauważalna potrzeba, wie- lokrotnie potem zweryfikowana empi- rycznie. Pracę w naszej formacji zaczą- łem pod koniec lat 90. XX w. jako wy- chowawca w Zakładzie Karnym w Ka- liszu. Udzielałem wtedy porad skazanym, którzy chcieli niwelować zdrowot- ne skutki izolacji penitencjarnej. Sta- rałem się popularyzować wśród nich aktywność aerobową, ponieważ wsku- tek występującej u więźniów hipokine- zji, zwłaszcza w zakładzie karnym typu zamkniętego, dochodzi do wielu za- burzeń zarówno odpornościowych, jak i w sferze zachowania. Cieszy mnie, że obecnie dzieje się wiele dobrego w tym obszarze. Ćwiczenia siłowe coraz czę- ściej zastępowane są innymi rodzaja- mi aktywności motorycznej. To dobrze m. in. z powodów wychowawczych, al- bowiem uczęszczanie na siłownie czę- sto kłóci się z realizacją celów resocja- lizacyjnych.

W jakim sensie?

Często motywem jej podejmowania przez osoby pozbawione wolności nie jest troska o zdrowie, lecz zamiar awansu w strukturach nieformalnych.

Ponadto istnieją teorie wskazujące, że uprawianie kulturystyki przez osoby poddane izolacji penitencjarnej współ- występuje z większym nasileniem za- chowań agresywnych.

Czy pana zdaniem korzystanie z si- łowni powinno być dla skazanych maksymalnie ograniczone?

Powinno być dostępne, ale jedynie dla tych, dla których nie jest przeciwwska- zaniem. Na pewno wątpliwości budzi ze- zwalanie na ćwiczenia siłowe sprawcom przestępstw z użyciem jakiejkolwiek przemocy.

Przejdźmy do COSSW w Kaliszu, pa- na wieloletniej jednostki macierzy- stej. Zauważyłam, że od pewnego czasu szkoła ma bogatą ofertę zajęć sportowo-rekreacyjnych. Od profilak- tyki antystresowej, przez paintball, nordic walking, na morsowaniu koń- cząc. Do kogo ta oferta jest skiero- wana?

Do słuchaczy i pracowników ośrodka.

Zajęcia dla abiturientów mają charak- ter fakultatywny, chociaż od lat nie- zmiennie uważam, że program szkolenia zawodowego powinien przewidywać obligatoryjne zajęcia promujące zdrowy styl życia i kształtujące umiejętności dbania o zdrowie. Oprócz tego bezcen- na jest możliwość korzystania z propozycji sportowo-rekreacyjnych w czasie wolnym. Bez współwystępowania tych dwóch elementów oferta zawsze będzie niepełna.

Co by pan poradził osobom, które chciałyby zmienić styl życia na zdro- wy, zacząć aktywnie spędzać czas, ale nie wiedzą, jak się do tego zabrać, na- rzekają na brak bazy lokalowej?

Zacząć już od dziś. Niewiedza często jest tylko marnym usprawiedliwieniem niepodejmowania działań. Niezbędne in- formacje są ogólnodostępne w interne- cie i przystępnej literaturze poradniko- wej. Można ją też stopniowo pozyskiwać od terenowego promotora czy choćby od lokalnego wychowawcy ds. sportu.

Pozostali mogą skorzystać z pomocy in- struktorów klubów fitness czy ośrodków sportu i rekreacji. A w kwestii niedostat- ków bazy odpowiem, że w promocji zdrowia od dawna wiadomo, że nie da się w pracy odpocząć od pracy. Najcen- niejsze zatem są takie inicjatywy, gdzie funkcjonariusz czy pracownik wychodzi do innych środowisk i tam podejmuje aktywność motoryczną. Zmieniając choćby na krótki czas środowisko łatwiej zregenerować siły, odpocząć od proble- mów zawodowych. Największe deficy- ty mamy w obszarze postaw prozdro- wotnych, a nie w bazie lokalowej. My- ślę, że osoba, u której zdrowie zajmuje ważną pozycję w systemie wartości, sa- ma znajdzie sposób i motywację do prowadzenia zdrowego stylu życia.

A pan jaką aktywność fizyczną pre- feruje?

Nurkuję, biegam, ostatnio ukończyłem półmaraton w Tarczynie. Przede mną

„Biegnij Warszawo”, największa tego typu impreza w Polsce. Ponadto jeżdżę rowerem, sporo chodzę po górach a w wa- kacje na Helu przeszedłem kurs kitesur- fingu. Jestem regularnym bywalcem si- łowni, chociaż do treningu siłowego podchodzę bardzo selektywnie. W pierw- szych dniach nowego roku wybieram się na kurs instruktorów narciarstwa biego- wego i śladowego.

temat miesiąca: sport w służbie – rozmowa

(9)

Czym zajmuje się Rada ds. Sportu i Turystyki?

Jej głównym zadaniem jest udzielanie rekomendacji Dyrektorowi Generalnemu Służby Więziennej. Nie jest to natomiast zespół organizacyjny. Tymi sprawami zajmują się osoby wyznaczane przez dy- rektorów okręgowych. My, czyli człon- kowie Rady, spotykamy się, opiniujemy różne propozycje, ustalamy kierunki działań, a wnioski przedstawiamy sze- fowi służby. Jako że w skład Rady wcho- dzą ludzie z wielu środowisk, m.in.

przedstawiciele okręgowych inspektora- tów, jednostek podstawowych, związków zawodowych, COSSW w Kaliszu a tak- że emeryci, mamy okazję poznać opinie z różnych źródeł oraz tworzyć rekomendacje, uwzględniające potrzeby wszystkich regionów i środowisk.

Czego one dotyczą?

Na przykład na ostatnim spotkaniu de- batowaliśmy o młodzieży, która coraz słabiej interesuje się sportem czynnym, a jej sprawność fizyczna pozostawia wiele do życzenia. Na kanwie tych dysku- sji przygotowaliśmy Dyrektorowi Gene- ralnemu rekomendacje zwiększenia częstotliwości testów sprawnościowych i poszerzenia katalogu wykonywanych w ich trakcie prób. Na kolejnym spotkaniu Rady, planujemy je na luty 2013 r., będziemy chcieli przedyskutować po- mysł podniesienia wieku osób przystę- pujących do testów weryfikujących sprawność fizyczną funkcjonariuszy, dostosowując je tym samym do nowej rzeczywistości. Zdaję sobie sprawę, że zaraz pojawią się pytania: a kiedy my mamy się przygotowywać, ćwiczyć, podczas wykonywania obowiązków służ- bowych, czy po pracy? Wiem również, że wiele jednostek boryka się z proble- mem nadgodzin, no i ten permanentny brak pieniędzy. Ale wierzę, że dobra or- ganizacja sprawi, że na wszystko znajdzie się czas i pieniądze. Można prze- cież porozumieć się z lokalnymi ośrod- kami sportu i rekreacji. W zamian za pracę skazanych na ich terenie, udo- stępniałyby obiekty sportowe naszym funkcjonariuszom. Jest naprawdę wie-

le przykładów, gdzie dyrektorzy są za- angażowani w sfinalizowanie takich po- rozumień.

Może ci dyrektorzy sami uprawiają sport i dlatego próbują zaszczepić zamiłowa- nie do niego swoim podwładnym?

A to już pani powiedziała, ale coś w tym jest. Oczywiście, gdyby na szefów jednostek powoływać samych sportowców, byłoby to dużym uproszczeniem. Dlatego podczas lutowego spotkania Rady będzie- my musieli znaleźć rozwiązanie problemu, jakiś mechanizm, który zmotywuje kie- rowników jednostek, żeby coś w tym kierunku robili. Taka jest potrzeba służby.

Wobec tego, czy można powiedzieć, że jesteśmy służbą wysportowaną?

Biorąc pod uwagę liczbę wydarzeń sportowych i ich uczestników, to tak. Co prawda nie mam dokładnych danych, jak z tym jest w Policji czy Straży Granicz- nej, ale na pewno jesteśmy formacją, któ- ra ma najbogatszą ofertę sportową. Kła- dziemy nacisk głównie na sporty zespo- łowe, co widać w harmonogramach imprez w tym i w zeszłym roku. Staram się bywać, oczywiście w miarę możliwości, na różnych wydarzeniach sportowych, przynajmniej na finałach, i widzę, że to, co raczkowało na początku lat 90. XX w., czyli od czasów, kiedy dopiero tworzyły się zalążki rozgrywek sportowych, prze- szło dużą metamorfozę. Na początku by- ła piłka nożna. To dyscyplina, wokół któ- rej ludzie się jednoczyli, bo przecież pił- kę zawsze się kopało, poza tym nie wymaga to dużych nakładów finansowych.

Z czasem udało nam się to wszystko upo- rządkować. Dla lokalnych graczy zaczę- liśmy organizować turnieje. Nawiązaliśmy kontakty międzynarodowe, głównie z Francją. Pamiętam 1994 r. i pierwszy wyjazd na turniej do Dijon. To były emocje… Obecnie imprezy sportowe, rekreacyjne czy turystyczne są organizowane na wysokim poziomie, a to wymaga wy- siłku i poświęcenia. Podczas różnych za- wodów często widuję tych samych za- wodników i tych samych organizatorów.

Coraz mniej ludzi, zwłaszcza młodych, chce się angażować w sport. Wśród funkcjonariuszy nowo przyjmowanych do służ- by jest, niestety, więcej osób biernych, mniej zainteresowanych aktywnością fi- zyczną. Z drugiej strony, świadectwem za- angażowania części kadry w działalność związaną ze sportem i rekreacją jest się- gająca już niemal tysiąca liczba osób po- siadających uprawnienia instruktorskie, głównie w zakresie samoobrony, gier ze- społowych, strzelectwa, choć w naszych szeregach są także szkoleniowcy innych specjalności, m.in. lekkoatletyki, pływa- nia, narciarstwa, tenisa ziemnego, nordic walkingu czy kulturystyki. Mimo dość wszechstronnego zaplecza instruktor- skiego, stale zgłaszane są do nas potrzeby szkoleniowe w tym zakresie. Chcąc sprostać tym wyzwaniom cyklicznie or- ganizujemy nowe kursy dla chcących się

kształcić w tym kierunku, a najbliższe mo- że uda się zrealizować jeszcze w tym roku. Warto ponadto zauważyć, że wśród nas aktywne są też osoby legitymujące się uprawnieniami sędziowskimi w różnych dyscyplinach sportowych.

Z badań przeprowadzonych w 2005 r.

przez mjr. Piotra Łapińskiego wyni- ka, iż oferta stricte sportowa była róż- norodna i atrakcyjna, jednakże ta ad- resowana do osób, które chciałyby uczęszczać jedynie na zajęcia rekre- acyjnie była mniej zróżnicowana.

Czy od tego czasu coś się zmieniło?

Sport to przede wszystkim rywalizacja.

Dla osób jej spragnionych musimy stwo- rzyć atrakcyjną ofertę. I tak się dzieje. Ale nie zapominamy również o tych, którzy chcą regularnie podejmować aktywność fizyczną i niekoniecznie startować w zawodach. W trosce o nich myślimy o uatrakcyjnieniu propozycji rekreacyjnej, czego przykładem jest wdrażanie ogólno- polskich programów takich jak „Multi Sport” czy „Pure”. Poza tym cały czas czu- wamy nad tym, aby oba te projekty stale aktualizować w zależność od aktual- nych oczekiwań. Trzy podstawowe dys- cypliny sportowe: piłka nożna, siatków- ka i koszykówka są w ciągłej ofercie, po- nieważ wiemy, że cieszą się największym zainteresowaniem. Ale mamy też inne propozycje, np. wielobój pożarniczy a tak- że techniki interwencyjne czy zawody strzeleckie. Martwi mnie jednak, że część młodych ludzi w tej ofercie nie znaj- duje niczego dla siebie. Udział w tego typu przedsięwzięciach pomógłby im w ćwiczeniu umiejętności przydatnych nie tylko w realizacji zadań służbowych, lecz także w życiu prywatnym. Człowiek dobrze wyćwiczony w strzelaniu pewniej czuje się np. w konwoju. Nie boi się broni, jest z nią obyty. Z jednej strony funkcjonariusze narzekają, że się nie strzela, że wciąż brakuje amunicji, że dostęp do strzelnic jest ograniczony. Z drugiej, jak już stworzymy im taką możliwość, nie wszyscy chcą poświęcać czas na przygotowania do zawodów. I nie są to wyłącz- nie moje przemyślenia, ale refleksje członków Rady ds. Sportu i Turystyki, któ- rzy przybywają na nasze posiedzenia z ca- łego kraju. Każdy z nich jest lokalnym ko- ordynatorem rozgrywek sportowych i przedsięwzięć rekreacyjnych. Rada czę- sto wskazuje na problem z zebraniem od- powiedniej liczby osób do utworzenia dru- żyny, a także trudności z treningiem przed rozgrywkami. Każdy by chciał przyjechać na finałową imprezę, zrelak- sować się, pokopać piłkę itd., ale z po- święceniem swojego czasu na wcześniej- sze przygotowania jest już gorzej.

No dobrze, a czy pan uprawia jakieś sporty?

Nie korzystam z windy, biegam po pię- trach… A tak serio, to staram się w dni wolne od służby coś ze sobą robić, głów- nie poprzez aktywną rekreację. Ponadto kiedyś strzelałem w klubie WKS Śląsk- -Wrocław, więc systematycznie podtrzy- muję te umiejętności.

9 temat miesiąca: sport w służbie – rozmowa

Z płk. Wiktorem Głowiakiem, dyrektorem Biura Kadr i Szkolenia CZSW, przewodniczącym Rady ds. Sportu i Turystyki, rozmawia Aneta Łupińska

Ustalamy kierunki działań

(10)

K

omendant OSSW w Kulach mjr Je- rzy Cyrulik jest zapalonym spor- towcem. Szczególnie upodobał sobie siatkówkę. Jeszcze do niedawna występował w reprezentacji okręgu katowickiego SW. – Przez lata grałem zawodowo, ale mi kolana wysiadły. Za- bieg na łąkotkę odraczam, dokąd się da – mówi. Po ubiegłorocznych Mi- strzostwach Polski SW, w których komendant jeszcze występował, w Ku- lach powstał pomysł zorganizowania turnieju mini siatkówki, z udzia- łem 10-15 drużyn z najbliższych jednostek.

– I takie rozgrywki umieściliśmy nawet w harmonogramie imprez sportowych na ten rok – wyjaśnia komendant.

– Kiedy jednak wysłaliśmy go do CZSW, z Rady Sportu i Turystyki przy Dyrek- torze Generalnym dostaliśmy propozy- cję podniesienia rangi rozgrywek i zorganizowania turnieju międzynarodo- wego. Od razu spodobał nam się ten po- mysł i zaczęliśmy go realizować. Zapro-

siliśmy do udziału 16 zespołów. Bawar- ska służba odmówiła w tym roku uczestnictwa, ze względu na nadgodzi- ny, które by im wzrosły, gdyby do nas przyjechali. Węgrom nie pasował ter- min. Ostatecznie zgłosiły się cztery dru- żyny: z Rumunii, Ukrainy, Estonii i z Czech. Tyle że Czesi niemal do ostat- niej chwili byli przekonani, że jadą na turniej halowej piłki nożnej, a nie siatkowej. Kiedy wyjaśniono nieporozu- mienie, wycofali się. Z polskich drużyn stawił się aktualny mistrz Polski SW – OISW w Lublinie i wicemistrz – OISW w Opolu.

Ukraina rządzi

We wstępnym planie zakładano, że w turnieju zagra osiem zespołów – sie- dem zagranicznych i jeden, najlepszy z Polski. Rozgrywki odbywałyby się w dwóch grupach, w których walczyły- by po cztery drużyny. Potem gry krzy- żowe wyłoniłyby zwycięzcę. – Ale po- nieważ udział w turnieju potwierdziły

tylko trzy zespoły zagraniczne, to do mi- strza Polski dołączyliśmy jeszcze druży- nę wicemistrzowską i poza pierwszym dniem, kiedy odbyły się dwa spotkania, rozgrywano po cztery mecze dziennie w systemie „każdy z każdym” do dwóch wygranych setów – mówi komendant.

We wtorek walczyło Opole z zespołem z Rumunii i Lublin z więziennikami z Es- tonii. Obie nasze drużyny były bezkon- kurencyjne. Niestety, następnego dnia zostały pokonane przez Ukrainę, która w całym turnieju nie oddała nawet se- ta. Na boisku można było podziwiać dzielnie walczącego dyrektora więzien- nictwa obwodu lwowskiego Michajło Dzjudza. I choć wyraźnie podniósł śred- nią wieku swojej drużyny, to kondycji mógł mu pozazdrościć niejeden młod- szy zawodnik. Najbardziej pasjonującym i zaciętym meczem spośród wszystkich spotkań okazał się pojedynek naszych rodzimych drużyn. W pewnym momen- cie wyglądało na to, że Opole zrewan- żuje się za przegraną w ostatnich Mi- strzostwach Polski SW. Jednak chłopa- ki z Białej Podlaskiej, reprezentujący okręg lubelski, przechylili szalę zwycię- stwa na swoją korzyść.

Więzienie zamiast klasztoru

Zawodnicy przyjechali do Kul już w poniedziałek. Estończycy poprosili o umożliwienie im wyjazdu i zwiedze- nia Aresztu Śledczego w Piotrkowie Try- bunalskim. – Zawieźliśmy więc tam wszystkich uczestników turnieju – uści- śla mjr Cyrulik. – Miałem wprawdzie w planach, że pokażemy im klasztor na Jasnej Górze, ale okazało się, że bardziej chcieli obejrzeć więzienie w Piotr- kowie. Oglądali je przez trzy godziny.

Michajło Dzjudz mówi, że wizyta w piotrkowskim areszcie była dla niego i jego funkcjonariuszy całkiem nowym doświadczeniem. Żałuje, że wię-

temat miesiąca: sport w służbie – reportaż

10 Siatkówka

kontaktowa

W I Międzynarodowym Turnieju Służb Penitencjarnych w Piłce Siatkowej w Ośrodku Szkolenia Służby Więziennej w Kulach 11-14 września uczest- niczyło pięć drużyn. Zawodnicy szybko się zbratali i wkrótce było jasne, że gra na boisku jest doskonałym pretekstem do codziennych spotkań, rozmów i wymiany doświadczeń. Najczęściej zawodowych.

(11)

zienia na Ukrainie nie są na tak wysokim poziomie jak to, które oglądali.

Urzekła ich czystość, porządek na terenie jednostki, zachwycił cały system mo- nitoringu oraz nowoczesna elektronika.

– Takich rozwiązań życzyłbym sobie w swoim obwodzie – podkreślił ukraiń- ski więziennik.

Ion Feodorof, dyrektor Zakładu Kar- nego w rumuńskiej Tulczy przyznaje, że areszt w Piotrkowie jest bardzo podobny do jednostek penitencjarnych funk- cjonujących w jego kraju. – Ale zauwa-

żyłem kilka ciekawych rozwiązań, któ- re być może wprowadzę u siebie – dodaje. – Zainteresował mnie szczególnie ciekawy system sterowania wody i od- powiednio duża liczba zamontowanych w budynku kamer. Pracuję w więzien- nictwie od 19 lat i wystarczyło mi jedno spojrzenie, żeby ocenić, jakie pomy- sły zastosowane w Piotrkowie mi się po- dobają, i które chciałbym mieć w swoim więzieniu. – Rzeczywiście – dorzu- ca Kristo Konks, szef działu wykonania kary pozbawienia wolności w estońskim więzieniu w Harku i Murru – obaj wy- starczająco długo pracujemy w krymi- nale, żeby mieć swoje doświadczenia i wiedzieć już na pierwszy rzut oka, co w więzieniu może się dobrze sprawdzić.

Estonia zmienia plany

Niektóre rozwiązania z Piotrkowa wydały nam się bardzo dobre – chwali Estończyk. – Choć moje pierwsze spo- strzeżenie było takie, że w porównaniu z waszym więzieniem, u nas prawie wszystko jest sterowane przez kompu- ter i urządzenia elektryczne. Bezpośred- nia praca człowieka została ograniczo- na praktycznie do minimum. W Estonii zamierzamy wkrótce wybudować nowe więzienie, piąte w naszym niewielkim kraju. Mieliśmy już nawet gotowe plany jednostki, która ma powstać. Ale bę- dąc w Piotrkowie zrobiliśmy trochę zdjęć, przesłaliśmy je mailem do kraju i już wiadomo, że ten gotowy projekt zo- stanie zmodyfikowany. Dlaczego? Bo podpatrzyliśmy tak dobre pomysły, że chcemy je zastosować w nowym więzie- niu. Dotyczy to w szczególności znako- mitego układu okien, który uniemożli- wia skazanym przekazywanie jakichkol- wiek przedmiotów czy wiadomości.

Spodobały się nam też pasy ochronne.

Dlatego zmieniamy i udoskonalamy nasz projekt. Okazało się, że podczas turnieju siatkarskiego udało się połączyć coś, co przyjemne, czyli grę w piłkę, z czymś pożytecznym, jak podglądanie dobrych rozwiązań. – Tak, ale proszę pa- miętać, że to działa w obie strony – zapewnia Ion Feodorof. – Jeśli wy, Pola- cy kiedykolwiek przyjedziecie do Rumu- nii lub Estonii, też będziecie mogli zo- baczyć, jak funkcjonują nasze więzienia i, jeśli zechcecie, zastosować u siebie to, co najlepsze.

Zawodowcy i hobbyści

Zespoły, które przyjechały na turniej, reprezentowały różny poziom gry. Mi- chajło Dzjudz zapewnia, że do Kul za- brał swoich najlepszych zawodników.

Pozbierał ich aż z pięciu ukraińskich jednostek. Sam od lat pasjonuje się sportem, jednak jego ulubiona dyscyplina, podobnie jak komendanta Cyrulika, to właśnie siatkówka. Kiedy przy naborze do służby naczelnik Dzjudz wypytuje kandydatów o ich umiejętności, zawsze chce wiedzieć czy uprawiają jakiś sport.

Jeśli tak, to ich szanse na pracę rosną.

Sam jest w świetnej kondycji fizycznej.

Gra z chłopakami z drużyny bez kom- pleksów. A w zespole da się zauważyć prawdziwe perły. – Niech pani zwróci uwagę na tego młodego Ukraińca!

– wskazuje sędzia Jerzy Żurek, zastęp- ca dyrektora zakładu w Koronowie.

– Jak on układa palce na piłce! Myli prze- ciwnika, bo nigdy nie wiadomo, w którą

11 temat miesiąca: sport w służbie – reportaż

(12)

12

stronę skieruje piłkę. W ogóle od razu widać, że zespół z Ukrainy jest bardzo dobrze zgrany, a zawodnicy doskonale rozumieją się na boisku. Ion Feodo- rof przyznaje, że całą drużynę na turniej skrzyknął z jednego więzienia.

– Mieliśmy niewiele czasu, żeby się od- powiednio przygotować. Już na miej- scu okazało się, że poziom turnieju był jak dla nas trochę za wysoki, ale zagra- liśmy na tyle, na ile było nas stać.

W Rumunii nie mamy żadnego kalendarza rozgrywek siatkarskich służb więziennych, jak to jest w Polsce. Spo- tykamy się tylko na takich przyjaciel- skich meczach i chłopaki grają dla przy- jemności. To po prostu ich hobby. U nas jest tak, że każda jednostka specjalizu- je się w jakiejś jednej, konkretnej dys- cyplinie sportowej.

Oddziałowy „od kuchni”

Ion Feodorof chwali się, że w ze- szłym roku rumuńscy więziennicy zorganizowali mistrzostwa Europy w futbolu. – I sądzę, że podobnie jak na turnieju w Kulach, nie chodzi o to, żeby za wszelką cenę zdobywać meda-

le – zaznacza – ale, aby móc się przy tej okazji spotykać i rozmawiać, np. na temat systemów penitencjarnych, jakie działają w poszczególnych krajach. Już samo uczestnictwo w takim międzyna- rodowym gronie jest dużym osiągnię- ciem i przywilejem. Chciałbym, żeby w tego typu wydarzeniach brało udział coraz więcej przedstawicieli różnych państw. W Estonii jest podobnie jak w Rumunii pod względem sportowej specjalizacji jednostek penitencjarnych.

– Co do siatkówki, to nie gramy i nie tre- nujemy zbyt często, bo zawodnicy po- chodzą z czterech zakładów – wszystkich, jakie mamy – mówi Kristo Konks.

– Dlatego nie jest łatwo nam się zgrać.

Zapewne prostsze zadanie mają zawodnicy OISW w Lublinie, bo pracują w jednym areszcie, w Białej Podlaskiej. – Kie- dyś nasze spotkania na boisku całkowi- cie rozładowywały napięcia, jakie wyno- siliśmy ze służby poza mury więzienia – mówi Robert Sudak, poprzedni kapitan drużyny. – Dzisiaj to się trochę zmieni- ło, ale nadal piłka łączy, a wysiłek przynosi sukcesy. To, że treningi wiele dają, nie tylko jeśli chodzi o wyniki sportowe,

temat miesiąca: sport w służbie – reportaż

(13)

13

potwierdza Mariusz Salewicz, kapitan drużyny OISW w Opolu. – Spotykamy się z chłopakami po pracy, gramy i rozmawiamy też o niej, ale już poza nią. To za- sadnicza różnica. Za to teraz na tym mię- dzynarodowym turnieju zdobywamy ciekawe doświadczenia. Mamy możliwość porozmawiać z zawodnikami z Ukrainy czy Estonii o ich pracy penitencjarnej. To jest świetna okazja, żeby dowiedzieć się np. jak u nich „od kuchni” wygląda praca oddziałowego.

Sędziowie i zwycięzcy

Dobra atmosfera przenosiła się spo- za boiska na boisko i odwrotnie. – Pod- czas całego turnieju nikt nie kwestiono- wał naszych decyzji, a zawodnicy byli bardzo zdyscyplinowani – zaznacza sę- dzia Barbara Kijowska, prawnik z Aresz- tu Śledczego w Szczecinie. – Widać by- ło, że zawodnicy dobrze się bawili, a do- datkowo każda z drużyn dawała z siebie wszystko, i o to właśnie chodziło – dodaje sędzia Jerzy Żurek. Trzeci sę- dzia turnieju, Tomasz Gajda także pra- cuje w Służbie Więziennej, jest mł. wy- chowawcą w Zakładzie Karnym w No- wogardzie. Cała trójka ma uprawnienia sędziowskie od kilkunastu i kilkudzie- sięciu lat. – Kolega Tomasz od ubiegłe- go roku sędziuje rozgrywki na szczeblu centralnym, czyli II ligę – mówi Barba- ra Kijowska. – Ja na tym szczeblu sę- dziuję już od 11 lat. W zeszłym sezonie sędziowałam plus ligę kobiet. Ale tak naprawdę sędziujemy wszystkie rozgrywki, na które jesteśmy delegowani.

Są to zawody młodzieżowe niższej rangi, mecze towarzyskie, turnieje między- narodowe. – Ja sędziuję przede wszystkim mecze w okręgu kujawsko-pomior- skim – kończy Jerzy Żurek, który kiedyś sam grał w bydgoskim „Chemiku”.

W turnieju pierwsze miejsce zajęła drużyna z Ukrainy, drugie zespół inspek- toratu lubelskiego, trzecie z okręgu opolskiego, czwarte z Rumunii, piąte z Estonii. Najlepszymi zawodnikami turnieju zostali: Andrej Najda z Ukrainy – rozgrywający, Nazar Stańko z Ukrainy – atakujący, Piotr Maj z reprezentacji Lu- blina – przyjmujący, nagrodę dla naj- wszechstronniejszego zawodnika otrzy- mał Andrej Haniczewicz z Ukrainy.

Elżbieta Szlęzak-Kawa zdjęcia Piotr Kochański

temat miesiąca: sport w służbie – reportaż

drużyna ukraińskich więzienników – zwycięzcy Turnieju

reprezentacja OISW w Lublinie zdobyła tytuł wicemistrza

zespół OISW w Opolu zajął III miejsce

(14)

14 z kraju – wywiad

(15)

15

Co sprawiło, że podjął się pan orga- nizacji wyścigu? Miał pan wcześniej podobne doświadczenia?

Od pięciu lat amatorsko uprawiam kolarstwo górskie. O tej pasji wie wiele osób z naszej firmy, dowiedział się też gen. Jacek Włodarski, Dyrektor Gene- ralny SW i poprosił o zorganizowanie ko- larskich zawodów dla pasjonatów ze służby. To pierwszy wyścig, jaki przy- gotowywałem.

Czy ktoś panu w tym pomagał?

Ppłk Czesław Stawarz, były komendant ośrodka w Wiśle i kpt. Elżbieta Sa- pieżyńska z Biura Kadr i Szkolenia Cen- tralnego Zarządu SW. Zmagania odby- wały się pod patronatem naszego związku zawodowego. Mieliśmy dwóch sponsorów: firmy Gras Savoye i ams- boats.pl.

Jest pan zadowolony z efektu?

Bardzo! Impreza była udana organi- zacyjnie i sportowo. Zawodnicy mówili mi, że warto było jechać nawet 1500 ki- lometrów w obie strony, by wziąć udział w wyścigu.

Ilu więzienników uprawia ten sport? Jakie było zainteresowanie imprezą?

Dosyć duże. Chęć startu wyraziło ponad 100 osób, jednak ostatecznie udział wzięło 60, w tym trzy panie, m.in. ze względu na ograniczone możliwości noclegowe. Decydowała kolejność zgło- szeń, chcieliśmy też, aby reprezentowa-

ne były wszystkie okręgi SW. Szacuję, że w całej służbie kolarstwo uprawia amatorsko ok. 300 osób.

Jak przebiegły zawody?

Wyścig odbył się 8 września w Wiśle, pięknej miejscowości w Beskidzie Ślą- skim, na dwóch dystansach: „midi”

– 23 km i „open” – 44 km. Każdy zawodnik przed startem określił, w jakiej kategorii chce być klasyfikowany. Na dłuż- szej trasie ścigało się 20 rowerzystów.

Wyznaczyliśmy trzy grupy wiekowe:

do 40 lat, od 40 do 60 i powyżej tej gra- nicy. Na dystansie „open” najlepszy czas osiągnął i wygrał wyścig st. kpr. Piotr Marszałek z Zakładu Karnego w Jastrzę- biu Zdroju, któremu przypadł puchar ufundowany przez Dyrektora Generalne- go. Dla zwycięzcy na dystansie „midi”

nagrodę przygotowały związki zawodowe, otrzymał ją kpr. Paweł Kozłowski z Zakładu Karnego we Wronkach. Wy- granymi byli jednak wszyscy uczestnicy, do mety dotarł ten sam skład, który stanął na starcie, każdy zawodnik dostał pamiątkową koszulkę finiszera. Trasa,

którą wyznaczaliśmy z Czesławem Sta- warzem, była bardzo trudna, w wyści- gu krótszym do pokonania było przewyż- szenie (suma podjazdów pod gó- rę) 850 m, a w dłuższym – 1700 m. Po- ranny deszcz uczynił to naprawdę dużym wyzwaniem dla startujących.

Czy poza rywalizacją sportową są jeszcze inne cele tej imprezy?

Chcemy propagować i przybliżyć innym taką formę spędzania czasu. Prze- konać, że to jest fajny sposób na życie.

Nie tylko zresztą w województwach o górzystym krajobrazie. Nawet na ni- zinnym, płaskim Mazowszu, również w Warszawie i okolicach, mamy kilka górek: Szczęśliwice, Kopiec Powstania Warszawskiego, Skarpę Wiślaną czy wzniesienia w Kampinosie, gdzie moż- na pojeździć „góralem”.

To pierwszy wyścig, ale chyba nie ostatni? Rodzi się nowa tradycja?

Mam nadzieję. Rozmawiałem z gen.

Jackiem Włodarskim, obiecał wpisać te zawody do kalendarza imprez sportowych więziennictwa w 2013 r.

Wyniki wyścigów z podziałem na kategorie na stronie www.sw.gov.pl

Koło – przedwojenna nazwa roweru, używana do czasu rozpoczęcia produk- cji bicykli przez angielską firmę Rover

W koło Wisły

O I Amatorskich Mistrzostwach Polski Służby Więziennej w Kolarstwie Górskim MTB w Wiśle z organizatorem ppłk. Piotrem Szewczyńskim, kierownikiem Zespołu Zamówień Publicznych CZSW, rozmawia

Grzegorz Korwin-Szymanowski

temat miesiąca: sport w służbie – rozmowa

(16)

16 temat miesiąca: sport w służbie – fotoreportaż

(17)

17 temat miesiąca: sport w służbie – fotoreportaż

zdjęcia Piotr Kochański fot. Krzysztof Gizak

(18)

18 temat miesiąca: sport w służbie – portret

Grzegorz Korwin-Szymanowski: Wró- cił pan właśnie z urlopu. Celem by- ło nurkowanie?

Grzegorz Sowa: Oczywiście, spędziłem tydzień eksplorując wraki w Jastarni.

W zimnym Bałtyku?

Nie takim zimnym, w lecie woda na powierzchni ma ok. 18 st. C, głębiej i tak zawsze jest chłodno. Nurkuję w skafandrze suchym, zwanym „sucha- rem”, pod który woda nie wpływa, jest ciepło. Zwiedzaliśmy wraki zatopione w Zatoce Gdańskiej, m.in. leżącą na głę- bokości 31 m łódź podwodną.

Skąd pomysł na uprawianie takiego sportu?

Zawsze ciągnęło mnie do wody, ale dopiero w wieku 23 lat zapisałem się do Ligi Obrony Kraju, do sekcji nurko- wej. Nurkuję już od 14 lat.

I jeszcze to pana nie znudziło?

Wprost przeciwnie, coraz bardziej wciąga. Podczas każdego zanurzenia jest inaczej. Inna przejrzystość wody, spo- wodowana warunkami pogodowymi, temperaturą, siłą wiatru i czystością zbiornika, sprawia, że nawet te same podwodne krajobrazy wyglądają inaczej.

Zawsze jest też dreszczyk emocji, czy wszystko pójdzie dobrze.

Dotychczas jak głęboko zszedł pan pod wodę?

43 m w jeziorze, 40 na morzu.

Co takiego interesującego jest pod po- wierzchnią wody, gdzie światła ma- ło, głucha cisza i zupełny brak ludzi?

W atrakcyjnych miejscach czasem jest tłum nurkujących i trzeba uważać, aby sobie nawzajem nie zrobić krzywdy.

Podwodny świat ze względu na swą nie- dostępność budzi zainteresowanie i co chwilę nas zaskakuje. Nawet dziesięć metrów od znanego miejsca można zna- leźć ciekawe widoki. W najmniej ocze- kiwanej chwili jest szansa na to, by spo- tkać ławicę ryb albo natknąć się nos w nos, a raczej nos w paszczę, z metro- wym szczupakiem.

Nie jest to niebezpieczne?

Nie słyszałem o atakach z ich strony, ale zdarza się, że sum ugryzie nurka, po czym zresztą szybko ucieka. Z kolei spotkany w głębinach węgorz staje w wodzie pionowo niczym kobra. Nur- kując w jeziorach można oglądać wiele innych ciekawych rzeczy, na przykład ogromne kamienie, pionowe ściany skalne, stare kotwice, a w miejscach wy- robisk przy kopalnianych wraki maszyn, pojazdów. W zbiorniku wodnym w Ja- worznie na dnie stoją koparki. W niektó-

rych akwenach są nawet specjalne ścieżki dla nurków do zwiedzania, czasem z celowo zatopionymi obiektami.

Pod wodą wygląda to intrygująco. W morzu wielką atrakcją są wraki statków.

Znalazł pan coś interesującego?

Kotwice, ale z wody rzadko się cokol- wiek wyciąga. Niech cieszy oczy innych nurkujących.

Coś w ogóle widać pod wodą?

Gdy nurkowałem z kolegą w jeziorze Machowskim, na głębokości ponad 40 metrów było tak widno, że nie musie- liśmy używać latarek. Podobnie było na jeziorze Dargin, choć w położonych raptem 1,5 kilometra dalej Mamrach woda była mętna. Nurkuję też w nocy.

W absolutnej ciemności, rozświetlanej tylko światłem latarki, jest ekscytująco, trochę jak podczas oglądania horroru.

O tej porze widać więcej ryb, które wówczas polują.

Robi pan zdjęcia, filmuje?

Nie mam odpowiedniego sprzętu, poza tym w polskich wodach przejrzy- stość rzadko jest na tyle duża, by dało się zrobić ciekawe ujęcia. Do tego bardziej nadają się wody Morza Czerwone- go czy Śródziemnego.

Nurkował pan tam?

Ta przygoda jest jeszcze wciąż przede mną. Ale mam nadzieję, że to marze- nie wkrótce się spełni.

Gdzie świat jest ładniejszy – pod czy nad powierzchnią wody?

I tu i tam jest pięknie. Na powierzchni jest dobra widoczność, czuje się prze- strzeń, pod wodą jest bardziej tajemni- czo. Woda zazdrośnie skrywa swe skar- by, nie każdy może je zobaczyć.

Kto może uprawiać ten rodzaj sportu?

Każdy człowiek w miarę sprawny fi- zycznie. Może to się wydawać zabaw- ne, ale nie trzeba być jakimś superpły- wakiem. Wykluczają tylko choroby la- ryngologiczne i poważne problemy z sercem.

Kondycję trzeba chyba utrzymywać przez cały rok?

Tak, oczywiście. Nie ma określonego zestawu ćwiczeń, ale trzeba zachowy- wać wysoką sprawność fizyczną. Dużo

O swej podwodnej pasji, i o tym, co łączy nurkowanie i służbę w więzien- nictwie opowiada kpr. Grzegorz Sowa z Aresztu Śledczego w Nisku.

Bliski odcień

błękitu

fot. Grzegorz Korwin-Szymanowski

fot. archiwum

(19)

19 temat miesiąca: sport w służbie – portret

jeżdżę na rowerze, kilka razy w tygodniu pływam w basenie, zwłaszcza gdy zbli- ża się sezon. Bardzo ważne jest utrzy- manie sprawności mięśni łydek, pływa- nie z płetwami wymaga sporego wysił- ku. Na aktywność ruchową poświęcam około godziny dziennie. Nurkowanie jest sportem ekstremalnym nie tylko ze względu na niebezpieczeństwa grożące nurkującym, ale też dlatego, że wymaga znacznego wysiłku fizycznego. Jed- na butla, ja używam dwóch zespolonych (twins), waży 14,8 kg, komplet podwój- nych butli z osprzętem i balastem – ponad 36 kg. Trzeba z tym dojść do wody, a kiedy się nurkuje z łodzi, wycho- dząc na powierzchnię podnieść sprzęt do góry i podać osobie odbierającej. Po- trzebny jest więc trening siłowy. Godzi- nę nurkowania z przygotowaniem moż- na porównać do takiego samego czasu poświęconego forsownemu biegowi.

Należę do klubu „Frogman”, organizu- jemy tam różne zabawy sportowe.

Na przykład w połowie lutego „Zimowe pływanie w Sanie”. Płyniemy 7 kilome- trów wpław, w skafandrach, często oto- czeni krami.

Czy długo trzeba trenować, aby zacząć czerpać przyjemność z tego sportu?

Myślę, że wystarczy poświęcić rok, by poznać zasady i nabrać doświadczenia, a już w następnym sezonie nurkowanie będzie bezpieczne i dawało nam dużo radości.

Namawiał pan kogoś z rodziny, ko- legów z pracy, osadzonych do zain- teresowania się tym sportem?

Właśnie dziś, (rozmawiamy 10 wrze- śnia – red.) moja 9-letnia córka Julia zaczyna w ognisku sportowym przygodę z pływaniem. Kolegów i znajomych staram się wciągnąć… pod wodę (śmiech), w ten sport. Parę razy się udało. Wielu z moich kumpli ze służby uprawia sporty, ale raczej te naziemne. Jeżdżą na rowerach, amatorsko grają w siat- kówkę czy „nogę”. Osadzeni, wiedząc o moim hobby, pytają czasami o różne związane z tym rzeczy.

Czy to drogi sport?

Niestety, tak. Sprzęt, choć to wydatek raz na wiele lat, jest kosztowny.

Aparat do nurkowania (butle, redukto- ry, automaty), skafander kosztują ok. 15 tys. zł i więcej. Choć będąc zrzeszonym, można korzystać ze sprzętu pożyczone- go w klubie. Oprócz tego są koszty zwią- zane z wyjazdami na miejsce nurkowania, bo nie zawsze jest ono blisko za- mieszkania. Za wstęp na akweny z wy- jątkowymi atrakcjami trzeba płacić.

Wejście na tereny kopalni, gdzie zato- piony jest sprzęt budowlany, pojazdy kosztuje 25 zł. Nurkowanie na wrakach w Zatoce Gdańskiej to wydatek 50-70 zł.

Napełnienie butli powietrzem ok. 25 zł za butlę, specjalne gazy do oddychania na większych głębokościach są znacznie droższe. Tak więc wyjście na nurkowanie z dwoma zanurzeniami w cią- gu jednego dnia to koszt nawet 160 zł.

Ile czasu dziennie można spędzić pod wodą, ile razy bezpiecznie zanur- kować?

W zależności od głębokości godzinę, półtorej samego nurkowania. To nawet

trzy zanurzenia. W ostatnim roku mia- łem 50 zejść pod wodę.

To sport, rodzaj turystyki, aktywność czy sposób na życie?

Sposób na życie i aktywność. Wyma- ga wysiłku, utrzymywania sprawności fizycznej i nie siedzi się w domu. Gdy jest pogoda, mamy czas, umawiamy się z kumplami i jedziemy nurkować do Ma- chowa lub bliżej. Poza tym ten sport szybko integruje ludzi, wiele fajnych osób dzięki temu się poznaje.

Oprócz kontaktów towarzyskich da- je coś jeszcze?

Ciszę. Cenię towarzystwo ludzi, ale po- trzebuję też ciszy. To uspokaja. Czasem są też duże emocje. Kiedyś w początkach mojego nurkowania schodziliśmy do je- ziora Białego. Na głębokości 30 metrów kolegom zamarzały automaty oddecho- we, w sumie cztery. Urządzenie nie blo- kuje wtedy naporu powietrza z butli i nu- rek dostaje je pod ogromnym ciśnieniem, jakby ze sprężarki. Nie sposób wtedy od- dychać. Byłem wtedy początkujący, pomocy ode mnie nie oczekiwano, ale wi- działem że mamy poważne kłopoty.

Nurkowaliście w zimie?

Dlaczego?

Bo mówi pan, że zamarzły automaty.

W środku lata, ale proszę pamiętać, że na głębokości kilkudziesięciu metrów pa- nuje temperatura ok. 4 st. Rozprężając się gaz ochładza automat i może spowodo- wać jego zamarznięcie. Skończyło się dobrze, ale z kolegą, który wyszedł z wody za szybko, trzeba było się powtórnie za- nurzać w celu dekompresji. Na wrakach jest zaczepionych dużo sieci rybackich, które też stwarzają niebezpieczeństwo dla nurkujących. Bywa, że sami płetwonur- kowie z powodu głupoty czy lenistwa na- rażają siebie i innych. To jest sport eks- tremalny, naprawdę! Tu nie ma miejsca na nierozwagę, bo może się to skończyć śmiercią lub poważną chorobą. Każde zej- ście pod wodę musi być zaplanowane.

Określamy głębokość, na jaką schodzimy, dokąd płyniemy, jak wychodzimy z wody. Schodząc głęboko, trzeba zaplanować przystanki dekompresyjne podczas wynu-

rzenia. Na to musimy mieć czas i zapas powietrza. Wypadki, gdy już się przyda- rzą, zwykle są poważne.

Uprawia pan też inne sporty?

Chodzę po górach, przeszedłem wie- lokrotnie całe Tatry.

Od jak dawna jest pan w służbie i dla- czego wybrał pan więziennictwo?

W służbie jestem piąty rok, zawsze mnie interesował ten rodzaj pracy, ale konkretną decyzję o wstąpieniu w jej szeregi zawdzięczam kolegom funkcjonariuszom płetwonurkom, którzy mnie do tego zachęcili. Wcześniej pracowa- łem trochę zagranicą, potem jako elek- tryk w kraju.

Czym się pan zajmuje?

Jestem kierowcą. Pracowałem jako oddziałowy a wkrótce być może dosta- nę nowe zadania. Wiążę swą przyszłość z więziennictwem.

Czy takie hobby nie przeszkadza w pracy? Może zamiast o obowiąz- kach myśli pan o nowym zejściu pod wodę, potrzebnym sprzęcie?

Absolutnie nie przeszkadza. Trzeba mieć odskocznię od swych obowiązków.

Przez to, że sport ten wymaga dokładno- ści, solidnego przygotowania, dbałości o najmniejsze szczegóły jest podobny do pracy w więziennictwie. Tutaj też po- trzebna jest duża dokładność, trzymanie się procedur.

Poszukajmy więc związku znanego fil- mu „Wielki Błękit” z pana mundurem.

W służbie, w jednostce podstawowej nie wiadomo, co będzie za godzinę, za dwie, a nawet co zdarzy się za chwi- lę. Pod wodą jest tak samo. Wielka nie- wiadoma. Zawsze trzeba być na wszystko przygotowanym. Poza tym mundur i woda są w podobnym odcieniu błękitu.

Dziękuję za rozmowę, życzę panu ty- le samo zanurzeń i wynurzeń oraz ko- lorowych…

Snów?

Nie, mórz do nurkowania.

Dziękuję.

wski

fot. archiwum