meer muizen dan spitsmuizen te slaan. En ook veel vogels. Maar de Steenuilis dit juist omgekeerd. Twee halfwas exemplaren van de

221

Uit andere tijdschriften

boekbesprekingen

proefschriften, ^nieuwe uitgaven

Lezing

^over

vluchttrappen

^voorte water

geraakte

^dieren

Zie ’Lutra’ deel 25 —no. 1 — september 1982, bladzijde41-43. Auteur: P.J. Bolt, Slingerlaantje 9, 7722 RWDalfsen.

ProoienvanTorenvalken Steenuil M. Buise schonk bij het controlerenvan di-

verse torenvalk- _en steenuilkasten aandacht aandeprooien, diehijerinaantrof. Het be- treft hierspeciaal oostelijk Zeeuwsch-Vlaan- deren.Bij ^beidevogelsoortenwerden Mollen

aangetroffen. Bij de Torenvalk werden ook pulli vanKievitenWaterhoenaangetroffen.

In de steenuilkasten werden nauwelijks vo-

gelresten aangetroffen. ^{De Torenvalk}blijkt

meer muizen dan spitsmuizen teslaan. En ook veelvogels. Maar de Steenuil is ditjuist omgekeerd.Twee halfwasexemplarenvande BruineRatwerdenineensteenuilkast aange- troffen.

M.A. Buise: Prooien vanTorenvalk enSteenuil.

De Steltkluut 12(5): 156-159,oktober 1982. Adres auteur:Julianalaan 11,4561JA Hulst.

Bijhetopfokken^vaneenzieke volwassen manne-

tjesTorenvalk viel mij in de _negen maanden op, dat ik dezevogel verzorgde, dathijdode muizen zonder meer accepteerde,maarspitsmuizen^voor hetbelangrijkstedeel geweigerdwerden. Vermoe- delijk _proeven spitsmuizen als insekteneters te

’zoet’voorTorenvalken.

J.T.

Rendierenen hun milieu

Erverscheeneenboekjeover eenNederland-

se expeditie naar Spitsbergen,^{de Reindeer/}

EnvironmentExpedition^Svalbard 1977(ook wel REES '11 genoemd), die zich ten doel steldeomop het eilandEdgeOya Rendieren, vegetatieencorrelaties daartussentebestude- ren. Zestien, ^merendeels biologen, namen deelaandezeexpeditieonderleidingvanPiet Oosterveld.In het boekje^{'Rendierenenhun} milieu ^— een expeditie naar Spitsbergen’

wordt _op een populairemanierverslag ge- daan over deze expeditie. ^Alle belangrijke

rendiergebieden op het eiland werden be- zocht. Hun aantal wordt _{op ongeveer} 1300 dierengeschat. ^{Omdat het} grootste deelvan hetjaar het voedsel_voor de Rendieren_gro- tendeels onder desneeuwligt,kennenzetoch een voedselprobleem. ^{Ook kunnen} wij ^de avonturen met de Ijsberen _{vernemen en} de ervaringenmetde Zeehondenenhetvogelle-

ven. Behalve afbeeldingen van Rendieren zijnerook _van Beluga’s, Baardrob,^Poolvos

enIjsbeerafgebeeld.

Hetboekjeheeft47 bladzijdenmet 10 kleurenfo- to’sen25 zwart-wit foto’s. Deprijsisƒ7,50,tebe- talen_oppostgiro 3 682 043 ten^{name van}Arnoud B.vanden Berg, Duinlustparkweg 98, 2082 EG Op ^{31 oktober 1981 werd teArnhemeenle-}

zingover ditonderwerp gehouden.^InOver- ijssel ^enDrenthezijn ^{sinds 1955}ersprake ^is

vanverdrinkingsgevallen, vooralvan Reeën, plaatselijk maatregelen genomen. In het Overijsselse ^Kanaal (traject Geerdijk—De Haandrik, 18 km) werdenbijvoorbeeldveel verdrinkingsgevallen vastgesteld. ^Het blijkt dat_er nog weinig^{bekend is} over het aantal verdrinkingsgevallenonder de verschillende diersoorten_ende resultatenvan de verschil- lende in het verleden aangebrachte typen vluchttrappen. ^Erzijn ^tot nu toe vier typen vluchttrappen gebruikt. ^{Ermoetenenkele al-} gemeneeisen_{aan een}vluchttrap gesteld^wor- den.

P.J. Boltgeeftdrielitteratuuropgavenwaar- in_overte watergeraakte^Reeën en wildtrap-

pen wordt gesproken. ^Eris nog weinigbe- kendover degedragingenvandete waterge- raakte dieren _en het aantalverdrinkingsge- vallen onder de verschillende soorten. Ook zijn de resultaten van de inmiddels _aange- brachte vluchttrappenvoor Reeën slecht be- kend.

222

Santpoort-Zuid.Deopbrengsten ^vande verkoop komen geheeltengoedevande Nederlandse Stich- ting ^voor Arctisch NatuurwetenschappelijkOn- derzoek teZeist. Hetgeldwordtgebruiktomhui-

digeonkosten (zoalsvoorpublicatiesendergelij- ke)te betalenentoekomstige expeditiestefinan- cieren.

Werkgroep

Pleistocene

Zoogdieren opgericht

Op een bijeenkomst van belangstellenden

voor Pleistocenezoogdierenvan Nederland op 17 april ¹⁹⁸²gehouden^{in dedierentuin} OuwehandteRhenen is besloteneen organi- satie_{op te}richten,^{die zich} bezig^{zal houden} met de bevordering van de belangstelling

voor de Pleistocenezoogdieren.^Een van de doelstellingenvandezeorganisatie^{is dat be-} roeps- ^enamateurpaleontologennauwergaan

samenwerken. Getracht zal wordenom^ama- teurs testimuleren zelf onderzoekte verrich- ten en deze kunnen dan _{op steun van} debe- roepspaleontologenrekenen.

Veel verzamelaarszijn in het bezit van, vaak zeergroteenbelangrijke, verzameling^fossie- len,waarnaarweinigof_geenonderzoek is_ge- daan. Men hoopt dat het mogelijk zal zijn dat de beroepspaleontologen^deze verzame-

lingeneenskunnen bekijken. Het is uitdruk- kelijk niet debedoelingdat dehobbyistende mooie stukken uit hunverzameling^{zullen af-}

staan.

Een tweede doelstellingvandeze organisatie is _om bijeenkomsten te organiseren ^met voordrachten diejuistvoor de amateurpale- ontologen belangrijk en eenvoudig zijn, in verband met de herkenning van hun vond- sten. Hetverlenen_vanhulp bij ^hetconserve- ren van vondstenen het documenterenvan deverzamelingen.^Zo zijner erallerlei_moge-

lijkheden waar deberoeps en amateurs el- kaarkunnenhelpen.

De eerste bijeenkomst ^{in deze zin heeft}

plaatsgevondenop 30 oktober 1982 in het In- stituutvoor Aardwetenschappen, Budapest- laan4 teUtrecht(Uithof).

Deorganisatie draagt voorlopigdenaam'Werk-

groep Pleistocene Zoogdieren’; bij de werkgroep hebben zich reeds eenzestigtal beroeps-enama-

teurpalaeontologen aangesloten. De contributie bedraagtvoor 1982ƒ 10,—enis bedoeld omorga- nisatorische onkosten te dekken van de bijeen- komsten teRhenen enUtrecht. Hetvoorlopigebe-

stuur ^van de werkgroep bestaat uit: Thijs ^van Kolfschoten, Dick Mol, Paul Sondaar, Johan Mulder,Barend vanHarskamp^en Hans vanEs-

sen.Wiebelangstellingheeft voordezewerkgroep

kan zich wendentothet secretariaat: D.J.Mol,De Tuger 141,7041HJ ’sHeerenberg.

Herinvoering

Bever in Biesbosch?

Op ¹⁵september ¹⁹⁸²promoveerde dr. H.

de Boois(Zoeterwoudseweg^{86,2321 GPLei-} den) op het proefschrift 'Veranderingenin het milieuen de vegetatie in de Biesbosch door deafsluiting van het Haringvliet’. ^Het

proefschriftgaatover de veranderde vegeta- tievan de Biesbosch. Doordeafsluitingvan

hetHaringvliet^verdween bijna^hetgehele^mi-

lieutype vanhetzoetwatergetijdengebied,na-

melijk de Biesbosch. Het proefschrift geeft

aan wat er aan vegetatie^verdweenenwater nieuw kwam. Deprocessen, die zichafspeel- den werdengeanalyseerd.

In_{een van} destellingen ^wordt de herinvoe-

ring van de Bever in de Biesbosch bepleit:

'Het verdient aanbeveling om in de Bies- bosch _een experiment^uitte voerenmet Be- vers als hulpkrachten voor het natuurbe- heer’.

S.O.K.

Mededelingen

Onderdeze titel is de Studiegroep Onder- aardseKalksteengroevengestart^met eenpe- riodiek waarvan in oktober 1982 heteerste nummer is verschenen. Het doel van deze

Mededelingen^is meerledig. ^{Allereerst dient} het_omde resultaten_vande werkzaamheden vandeStudiegroepvastteleggen,^óók diere- sultaten die—bijvoorbeeld^omdatze te ge- specialiseerd zijn om eenbreed lezerspubliek teinteresseren— nietvoorpublicatieelders in

aanmerking^komen. Op ^deze wijze hoopt^de Studiegroeptot eenbundelingtekomen _van alle mogelijkegegevens die de onderaardse kalksteengroeven betreffen. Hoewel de Lim- burgse kalksteengroeven het hoofdonder- werp ^van de studiegroepvormen, zullenre-

gelmatig ^{ook artikelen over} vergelijkbare buitenlandse groeven worden opgenomen.

Tekening: JohanvanDijk.

223 Een ander doel_van deze publicaties ^{is het}

biedenvan een mogelijkheidtotcommunica- tie_aan alle geïnteresseerden waarbij ^vooral wordtgedachtaanhetleger ’berglopers’, ^dat elke keer_weergroterblijkt te zijndan ieder- een had gedacht. ^Het ligt ^{in de}bedoeling

voor hen en met hen contactavondente be- leggendie in ditperiodiek ook zullen worden aangekondigd.

De frequentievanverschijnenkan heelonre-

gelmatig zijn. ^{Steeds als}er voldoendekopij is, ^zal een mededeling^wordensamengesteld

en aande 'abonnees’ worden verzonden.

De eerste aflevering van deze SOK Medede-

lingen bevat artikelen _over het onderaardse landschapals cultuurmonumenten overhet groevenbeheerⁱⁿNoord-Frankrijk.

Deze SOK Mededeling is verkrijgbaar bij de receptievanhet Natuurhistorisch Museum Maas- trichtvoordeprijs^van/6,00oftebestellenbijde administrateurvanhetGenootschapdooroverma-

king ^vanƒ 7,60 (inclusief porto)op gironummer 1036366 ten namevanNatuurhistorisch Genoot- schap Limburg te Maastricht onder vermelding

vanSOK Mededeling^{no. 1. Voor}abonnees be-

draagtdeprijs ƒ5,00 (inclusief porto); inlichtingen

overeenabonnement worden verstrekt door de ad-

ministrateur van het Natuurhistorisch Genoot- schap.

De

verspreiding

^vandeHamster in

Midden-Limburg

Inhetkader_vandeTweede-Graadsopleiding

vande NieuweLerarenopleiding^teTilburgis

in 1981 een onderzoek ingesteld naar het voorkomen _van deHamster _aan de noord- grensvan zijn verspreidingsgebiedin Neder- land.Het centrumvanditgebied ligt in Mid-

den-Limburg.^Hetonderzoek isuitgevoerdⁱⁿ Munstergeleen, Susteren, Urmond, ^Lim- bricht, Nieuwstadt, Born,Obbicht, ^Greven- bicht, Roosteren, Echt, Ohé enLaak, Ste- vensweert enMaasbracht.A.Lenders onder- zocht inde zelfdeperiode^de Roerstreek (zie 'Huiden Haar’ 1 (1) ^{:41-42& zieook blad-} zijde 44). Bovendien is_{er een} reconstructie gemaaktvan de verspreiding van de Ham- ster vóór 1949 en tussen 1950 en 1961. Bo- vendien is aandacht geschonkenaan facto- ren,die_vaninvloedkunnen zijn_ophetvoor- komen vande Hamster,^zoals bodemsamen- stelling, grondwaterstand en aanwezigheid

vanvoedingsgewassen.

Uit dit onderzoek werd de conclusie getrok- ken dat de Hamsters inMidden-Limburg^niet

ernstig ^inaantalachteruitgaan.^{Wel werd}een

bepaalde populatienietmeerteruggevonden

en ook op een andere plaats werden _geen burchten_meeraangetroffen.

Bij ^deomzetting van bouwland ingrasland verdwijnt ^de Hamster. Ook verdwijnt de Hamster_waarbebouwing^{komt. In} veel ak-

kerbouwgebieden ^komen geen Hamsters voor. Deze gebieden ^hebben of _een zand- grond^ofeenhoge grondwaterstand.Uitbrei- dingvan industrieterreinen_en wegennetvor- men belangrijke bedreigingen voor deze soort. Het aantal geschikte landbouwgron- denverdwijnt ^{hierdoorook snel.} Sterke uit- breidingvande bebouwdekomis_eenaanslag ophethamsterbiotoopgeweest,bijvoorbeeld bij Guttecoven-EinighausenenSittard-Kolle- berg. Bij ^{het inzaaien} van gras op akkers blijkt deHamster ook definitiefte verdwij-

nen. Door veranderingenⁱⁿ grondgebruik vermindert deruimte,^diegeschiktis als ham-

sterbiotoop. Hamsterpopulatieswordenvan elkaargescheidenenzijn gedwongenopklei- nereruimtente gaanleven. Het_{gevaar van} inteeltdegeneratieis nietondenkbeeldig,als er geen migratie meer optreedt. Bij verhui- zing^moetenvaak wegen worden overgesto- ken waardoor de kans _op een aanrijding wordt vergroot. Honden_enkatten _vormen ook _een wezenlijk gevaar voor de Hamster.

Deinvloedvanpesticiden, stroperij, de scha-

ren van de ploeg, uitgieren^{door de boer} en

dergelijke^{is niet}bekend. Niet de landbouw- mechanisatie is volgensauteur het grotege-

vaar,maarvooral deveranderingvangrond- gebruik; ^{het omzetten} van graanvelden ⁱⁿ weiden, industrieterreinen, woongebiedenen wegen.

In 'Grasduinen’ _van april ¹⁹⁸² (bladzijden

22-23) ^wordt dit rapport aangehaalden ge- zegd ^dat deauteur concludeert dat in Lim- burg ^{de Hamster} tegen deverdrukking ^in- groeiten zich thans sterk heeft uitgebreid.

Dit wordt door deauteurechter niet beweerd

enhetrapport wordt in dit blad dan ookon-

nauwkeurig aangehaald.^Zo’nweinigtenden- tieus bericht moet vooral _geen eigen leven gaanlijden.

E. Pelzers: Deverspreidingvande hamster(Crice- tuscrisetusL.)ⁱⁿ Midden-Limburg.31gestencilde bladzijden,6figuren,3 tabellen(z.j.).

Eindredactie drs. A. Lenders. UitgaveHeemkun-

devereniging Roerstreek, Kerkplein 10,6077 AA SintOdiliënberg.Adresvandeauteur:Schouten- straat19,6151 BG Munstergeleen.

224

Wasbeer in

Noord-Limburg

Eindapril 1982 werd door J. vander Coelen een dode Wasbeer inverregaandestaat van

ontbinding gevonden langsde Maasoever bij Wellerlooi.Het is demeestnoordelijkewaar-

nemingvan eenWasbeerinLimburg.

Bart Knols: EenWasbeer inNoord-Limburg.Na- tuurhistorisch Maandblad 71 (9) : 158, september

1982. Adres vande berichtgever: Proost Falco- straat5,6231 CX Meerssen.

Wintervondstenvan

Mopsvleermuis

en

Grijze

Grootoorvleermuis buiten

Zuid-Limburg

Inde keldersvan eenruïne,evenbuiten Sluis

(Z.),^werdenop 10december1981 twee enop 16maart 1982één Mopsvleermuis aangetrof- fen. Op ^{11 december 1981 werd} even ten noordenvanHoogerheide (N.-B.) ^eenGrijze Grootoorvleermuis in_een oude steenfabriek vastgesteld. Van de Mopsvleermuis^{is het de} vijfde waarneming en het eerste overwinte- rendexemplaar^{buiten de}mergelgrottenvan

Zuid-Limburg, terwijldewaarneming^vande GrijzeGrootoorvleermuis de tweedewaarne-

ming vandeze soort in de wintermaanden is buitende grottenvanZuid-Limburg.

G.H. Glas: WintervondstenvanMopsvleermuisen Grijze Grootoorvleermuis in Nederland buiten Zuid-Limburg.Lutra 25 (1) : 15-16, september

1982.

Het voorkomenvan

Myotis

brandtii in Nederland

Vroeger ^werd Myotis ^brandtii (Eversmann 1845) gewoonlijkals een subspeciesvan de Baardvleermuis ((Myotis mystacinus) ^be- schouwd. De laatste jaren ^heeft men deze meningmoetenherzien enhet alseen afzon- derlijk ^{soort aanmerken. Uit} museumcollec- ties is gebleken^{dat desoortvooral is} vastge- steld zowel overwinterend alsin dezomerin demergelgrotten_vanZuid-Limburgengedu- rende de zomermaanden(april-september)ⁱⁿ

Limburg, BilthovenenGoes.Deverspreiding inBelgiëstrekt zich voornamelijk^uitoverde Ardennen_envandaartot in hetgrensgebied

van Nederlands Zuid-Limburg. Het enige exemplaardat buitenditgebied^werd aange- troffen,^{kwam uitKalmthout.Deauteur}gaat verder in_opde verschillen_van beidezeerop elkaargelijkendevleermuissoorten.

W.Hoogenboezem:Het voorkomen vanMyotis brandtii (Eversmann, 1845) ⁱⁿ Nederland. Lutra 25(1): 1-14, september1982.

Foto rechtsboven:

Foto onder:

GroteHoefijzerneus (geringd)ⁱⁿgrot.

De Studiegroep Onderaardse Kalksteengroeven

(SOK) wil gegevens^overdeLimburgsekalksteengroe-

venbundelen.Ingang^vandeBemelerberg.

Foto’s: J.vanEijk.

225 Nieuwe vondstvan

Grote

Hoefijzerneus

^en

Langoorvleermuis

in Nederland Tijdensinventarisatiesinhet noordelijkgan- genstelsel vande SintPietersberg ^werdop 16 januari 1982een GroteHoefijzerneusaange- troffen. Hoewelaan het eind van dejaren dertig^{de soort} nog in grote aantallen in de SintPietersberg voorkwam,gavende resulta- ten vantellingenlatertenaanzien _van deze soorteen sterke dalendelijn^tezien. Desoort werdin 1974daarvoorhet laatstgezien. Op 30januari en 16 maart 1982 bleek het dier nog ^terplaatse aanwezig.

Een tweedeopmerkelijke vondstwas die in één van de drie vleermuisreservaten_van de

StudiegroepOnderaardseKalksteengroeven, namelijk ^de Apostelgroeve bij ^Maastricht

van eenLangoorvleermuis tijdensdejaarlijk-

sewintertellingop 12januari^1982.DeLang- oorvleermuiswerd in 1938voorhet eerst in Nederland ontdekten isinonze groeven ui- terst zeldzaam.

Inde winter 1980-1981 werd in het _gangen-

stelselSlavante_van de Sint

Pietersberg,

gele- gen onder de hoeve Lichtenberg, op 12

februari 1981voorheteersteenvrij grote ko-

lonieDwergvleermuizen^ontdekt. Hetaantal werd minimaalop 70stuksgeschat. Op 13 fe- bruari 1982_was hun aantal beduidend min- der,namelijk²⁹stuks. Waarschijnlijk zijner nog nimmer _zo veel exemplaren van deze soort in _een kalksteengroeve ^{in Nederland} aangetroffen.^Deze soort komtvrij algemeen

voorenoverwintert_graag in_{spouwmuren en} dergelijke. Herhaaldelijk^worden ze hier en daar ook inkolonies aangetroffen.Alleen in

een periode van winterse kou wordt deze soortwel_eensinde kalksteengroevenaange- troffenen dan alleen_nogmaarinhet directe ingangsgebied.

J.M.M. Cobben (1982): Onverwachte gasten in kalksteengroeven.Natuurhistorisch Maandblad71 (10) : ^{172-173. Adresauteur:}Cajersborg 18,⁶²²⁸ AZMaastricht.

Geneticsand

Hereditary

Diseases of thePrzewalski Horse

Mede dank zij degastvrijheid van hetBur- gers Dierenpark^is de Studieconferentievan deStichting ^{tot Behoud}en terBescherming

vanhetPrzewalskipaardop 16_en17 oktober 1978_{een succes}geworden.Behalve deNeder-

landse enEngelse onderzoekers kwam ook dr. O.A.Ryder van de SanDiego Zoological Society.

De eerstedagwerd besteed_aanhetbespreken

vande genetischeaspectenvanhet Przewals- ki-Paard in vergelijking met verschillende

huispaardrassen en het Mongoolse ^Huis- paard,de tweededagaan de effectenvan in- teelt_en enkele ziekten die mogelijk erfelijk kunnen zijn.

Alle achttien voordrachtenvandestudiecon- ferentie werden in dit boek gepubliceerdmet de daarnagehoudendiscussies. Hetboek dat totstand isgekomenmetsteun vande Stich-

ting^FondsNederlandseVeefokkerij, ^{is in de} Engelse ^taal uitgegeven. ^{Hierdoor wordt} te tekstleesbaarvooralle fokkers_vanPrzewals- ki-Paarden _enwetenschappelijke instituten, die zich_metdeze materiebezighouden.

LeobertE.M. deBoer,Jan &IngeBouman (edi- tors): Genetics and HereditaryDiseases of the Przewalski Horse.Proceedingof the Arnhem Stu- dy-Conferenceheldonthe 16th and 17th of Octo- ber 1978 at Burger’s Zoo. 176 bladzijden, vele tafels, figurenenzwart-wit foto’s (1979). Prijs ƒ 25,-- (inclusief verzendkosten). Dit bedrag kan overgeraaaktworden opgironummer3808754 ten namevanDe StichtingtotBehoud_en terBesche-

ming^vanhet Przewalski paard, Nicolaas Beets- straat11_a.,3027 AM Rotterdam.

226

Breeding

Przewalski Horses in

captivity

^forrelease into the wild Op^basis van degegevens, opgeslagen^{in het} stamboekinventarisatie-systeemvandeStich- ting tot Behouden ter Beschermingvan het Przewalski-Paard, ^{hebben twee studenten} diergeneeskunde ^hun doctoraal scriptie ge-

schreven over de Przewalski-Paarden. ^Van- uit depopulatiegeneticaendemographie zijn

eenaantalsuggesties gedaanvoordefokkerij

vanPrzewalski-Paarden. Ze geven duidelijk aan,dat defokkerij vanwilde diersoorten in gevangenschap^{slechts dein}zinvolkanzijnals degroep dieren als ééngrotefokgroep^wordt

beheerd. Dit kanalleen bereikt worden door eeninternationalesamenwerkingvande fok- kers. Totop heden isdeze samenwerkinger niet_enzalook slechtsmoeilijk totstand kun- nenwordengebracht.Problemen,alsdester- ke inteelt_enhet afnemenvan de genetische variatie kunnendan ookbijnaniet bestreden worden.Uitgebreidis verderingegaanophet

natuurlijke^sociaalgedrag^vande Przewalski- Paarden_endeleefomstandighedenvanwilde enverwilderdepaardenin devrije ^natuur.

Deze studie was voor het bestuur van de

stichtingeen stimulans_om zelfook _{een aan-} tal artikelente schrijven, omnog meerinfor- matie_{te geven} over dehuidigestandvan het houden _enfokken _van Przewalski-Paarden in dierentuinenenprivé parken. ^Eén van de artikelen gaatover de leefruimtevoor Prze- walski-Paarden in gevangenschap. ^{Aan de} handvan de inventarisatievan de grootteen de inrichtingvan de ruimten, waarin Prze- walski-Paarden gehouden ^{worden, komt}

naarvorendatruim de helft_vande Przewals- ki-Paarden in ruimten leven,waarvande in-

richtingzoklein_enzodanig is, ^datzeweinig ofgeen afleidingen variatie hebben. Slechts enkele ruimtenzijn metgras begroeidenzó groot dat^erpaardenin kuddenverbandleven kunnen. Verbeteringvan de leefomstandig- heden is in vele dierentuinennoodzakelijk.

Hetruimtegebrek^ende financiëleproblemen

bij^velegevallengeven eensomber beeldvoor de toekomst van de Przewalski-Paarden in gevangenschap.

Erzullenoplossingen gezochtmoeten wor- denvoordeteverwachten200tot 300Prze- walski-Paarden,diein de komenden tienjaar geboren^{zullenworden. Als}erinternationaal nietsgebeurt,^is te verwachten,dater steeds

meer Przewalski-Paardenin kleine groepjes, in kleineruimten, wantde dierentuinenmet grote^{ruimten hebben} reeds Przewalski-Paar- den,versnipperdzullen worden. Dit zal_op- nieuw dezogewensteennoodzakelijke^inter- nationalesamenwerkingnogmeerbemoeilij- ken. In het boek worden veel thema’s _voor discussie aangedragen,dievoor defokkerij

vanbelang zijn.

Aan de handvan informatie_over het wisse- lende verloop van de invloed van de tien voorouders in defokkerij kanduidelijkwor- den wat er gebeuren^moet om een zo even-

wichtig mogelijke verdelingen een zo groot mogelijke genetische^{variatie tekunnen}ge- bruiken.

Tot slot wordener vele _vragen aande orde

gesteld, ^{zoals de}gevaren ^van sluipende do- mesticatie door hettelang^houden van wilde diersoorten in gevangenschap. ^In het boek komt opnieuw naar voren, dat _er nietlang gewacht kan worden met het voorbereiden vanserieuzeplannenomPrzewalski-Paarden in hetwild vrij ^{telaten enhet} opzetten^van semi-reservatenonderinternatiönaalbeheer.

Deze nieuwepublicatie vraagt zich afwater in detoekomst_van het Przewalski-Paardte- recht zal komen.Dezevraag isvoorallen,^die metditbedreigde^{diersoorttemaken}hebben,

een essentiële _vraag. Een belangrijke poging

omop deze_vraag antwoordtegevenis in dit boekgedaan.Hierin wordt onderzocht:

— hoe het huidige Przewalski-paardenbe- stand isopgebouwd

— hoeertotnutoeisgefokt

— hoeergefoktzou moetenwordenin_aan-

merking nemende, inteelt, gedrag, geneti- sche-, demografische-, ^{sociale- enecolo-} gische^facetten

— hoe gekomen^{kan worden tot}semi-reser-

vaten

—hoe dieingerichtzouden kunnen worden.

Het boek is voor een iedervan belang, die met Przewalski-Paardente maken heeft of daarin isgeïnteresseerd.

Jan & Inge Bonman, AnnetteGroeneveld (edi-

tors): Breeding^Przewalski Horsesincaptivity for release into the wild. 243 bladzijden, velezwart- witfoto’s, figurenentabellen(1982). Uitg.Foun- dationfor the Preservation and Protection of the Przewalski Horse, Rotterdam. Prijs ƒ32,50 (inclu- siefverzendkosten). Ditbedrag^kan overgemaakt worden opgironummer3 808 754tenname vanDe StichtingtotBehoud enterBescherming_vanhet Przewalski paard,Nicolaas Beetsstraat 11 a.,3027 AM Rotterdam,