STANDAARDTRAJECT. Elektrische installaties duaal

(1)

STANDAARDTRAJECT Elektrische installaties duaal

1. Situering en omschrijving

De opleiding elektrische installaties duaal combineert een schoolcomponent en een werkplekcomponent. De combinatie van schoolcomponent met werkplekcomponent omvat minimaal 28 opleidingsuren per week.

In de opleiding elektrische installaties duaal wordt gekozen voor een overeenkomst alternerende opleiding. Dit impliceert dat de wekelijkse invulling moet overeenstemmen met de normale voltijdse wekelijkse arbeidsduur die van toepassing is in de onderneming overeenkomstig de CAO. Meestal is dit gemiddeld 38 opleidingsuren per week, maar dit dient bij opmaak van de overeenkomst op de werkplek nagevraagd te worden.

De opleiding elektrische installaties duaal wordt georganiseerd in het eerste en tweede leerjaar van de derde graad beroepssecundair onderwijs binnen het studiegebied mechanica-elektriciteit.

Het standaardtraject voor de opleiding elektrische installaties duaal is gebaseerd op de volgende beroepskwalificaties:

• Beroepskwalificatie elektrotechnisch installateur, niveau 3 van de Vlaamse kwalificatiestructuur

• Beroepskwalificatie technicus industriële elektriciteit¹, niveau 4 van de Vlaamse kwalificatiestructuur

In de opleiding elektrische installaties duaal leert men leidingen en dozen monteren en plaatsen, draden en kabels trekken, elektrische componenten plaatsen en aansluiten in verschillende borden, en eigen installaties in werking te stellen, conform het AREI. Verder leert men de basis van industriële componenten (motoren, machines, PLC, elektropneumatische sturingen) plaatsen en aansluiten.

In een standaardtraject wordt er geen uitspraak gedaan over de organisatievorm van de duale opleiding. De aanbieder duaal leren bepaalt zelf of hij dit lineair of modulair organiseert.

De opleidingsduur bedraagt 2 jaar, waarvan bij modulaire organisatie kan worden afgeweken in functie van de individuele leerweg van een jongere.

1De opleiding elektrische installaties duaal omvat niet de volledige beroepskwalificatie technicus industriële elektriciteit, maar enkel een aantal activiteiten op beheersingsniveau 1 (basisbeheersing:

beperkte reële toepassing of een gesimuleerde toepassing) uit de beroepskwalificatie technicus industriële elektriciteit.

(2)

2. Toelatingsvoorwaarden

De voorwaarden om bij de start van de opleiding elektrische installaties duaal als regelmatige leerling te worden toegelaten zijn:

• voldaan hebben aan de voltijdse leerplicht;

• voldoen aan de algemene toelatingsvoorwaarden tot het buitengewoon secundair onderwijs, bepaald in de codex secundair onderwijs en meegedeeld bij omzendbrief SO/2011/03/BuSO;

• ofwel voldoen aan de toelatingsvoorwaarden tot het eerste leerjaar van de derde graad bso, waarop de opleiding elektrische installaties duaal zich situeert. Deze voorwaarden zijn bepaald in de codex secundair onderwijs en het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli 2002 betreffende de organisatie van het voltijds secundair onderwijs, en meegedeeld bij omzendbrief SO 64. Voor de overstap van een niet- duale naar een duale opleiding binnen de 3^e graad (met uitzondering van het derde leerjaar van de 3^e graad) wordt het eerste leerjaar niet-duaal gelijk gesteld met het eerste jaar duaal. Voor overstap in de derde graad van het eerste leerjaar niet-duaal naar het tweede jaar duaal bso moet de leerling voldoen aan de toelatingsvoorwaarden tot het tweede leerjaar van de derde graad bso;

ofwel als zijinstromer² beschikken over een gunstige beslissing van de klassenraad voor de opleiding elektrische installaties duaal.

Uit het leerlingendossier moet de verificatie kunnen opmaken dat de leerling aan de toelatingsvoorwaarden voldoet.

3. Algemene vorming

De verplichte algemene vorming voor het eerste en tweede leerjaar van de derde graad bso is opgenomen in het standaardtraject en omvat alle eindtermen of een verwijzing naar de inhoud van deze onderdelen:

Project algemene vakken

De vakgebonden eindtermen van het eerste en tweede leerjaar van de derde graad bso.

Moderne vreemde talen (Frans of Engels)

De vakgebonden eindtermen van Frans of Engels van het eerste en tweede leerjaar van de derde graad bso.

Lichamelijke opvoeding (niet van toepassing voor CDO en Syntra)

De vakgebonden eindtermen van het eerste en tweede leerjaar van de derde graad bso.

Vakoverschrijdende eindtermen

De vakoverschrijdende eindtermen van het secundair onderwijs.

Levensbeschouwing (niet van toepassing voor CDO en Syntra)

De doelen voor godsdienst, niet-confessionele zedenleer, cultuurbeschouwing of eigen cultuur en religie zijn in overeenstemming met de internationale en grondwettelijke beginselen inzake de rechten van de mens en van het kind in het bijzonder en respecteren

2 Definitie zijinstromer: “jongeren die het onderwijs al hebben verlaten, al dan niet gekwalificeerd, en die zich, na een onderbreking, opnieuw willen inschrijven voor een duaal structuuronderdeel”.

(3)

de door het Vlaams Parlement, naargelang van het geval, bekrachtigde of goedgekeurde eindtermen.

De aanbieder duaal leren bepaalt zelf hoe de algemeen vormende competenties georganiseerd worden en bepaalt zelf de mate van integratie met de beroepsgerichte competenties.

(4)

4. Beroepsgerichte vorming – organisatie lineair

Per activiteit worden de bijhorende vaardigheden en kenniselementen opgenomen. De geselecteerde kennis moet steeds in functie van de activiteit en vaardigheden gerealiseerd worden.

Activiteiten Kennis

Werkt in teamverband

- Wisselt informatie uit met collega’s - Volgt instructies op

- Rapporteert mondeling aan klanten of verantwoordelijke

- Licht de klant of verantwoordelijke in bij onvoorziene omstandigheden - Registreert verbruikte materialen en

tijdsbesteding

- Werkt efficiënt samen met alle betrokkenen

Basiskennis - Voorraadbeheer

Kennis

- Technische voorschriften en

aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden

- Grenzen van bevoegdheden

Werkt met oog voor veiligheid, milieu, energie, kwaliteit en welzijn - Houdt zich aan de regels over

veiligheid, gezondheid en milieu - Gaat zuinig om met materialen,

gereedschappen, tijd en vermijdt verspilling

- Sorteert afval

- Neemt gepaste maatregelen om hinder (stof, lawaai, …) en afval te beperken - Werkt ergonomisch

- Werkt met oog voor de

energieprestatie van gebouwen (EPB) - Gebruikt hef- en hijswerktuigen

volgens voorschriften

- Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen (PBM’s en CBM’s) volgens de specifieke voorschriften

- Richt de eigen werkplek in volgens voorschriften en/of instructies - Slaat de eigen gereedschappen,

machines en materialen op

- Evalueert de eigen werkzaamheden kwalitatief en kwantitatief, en stuurt desnoods bij

- Houdt zich aan de regels voor traceerbaarheid van producten en uitgevoerde werken door het bijhouden van het as-builtplan

Basiskennis

- Milieuvoorschriften in functie van de eigen werkzaamheden

- Voorraadbeheer

- Procedures van BA4/BA5 - Traceerbaarheid van producten - As-builtplan

Kennis

- Veiligheidsregels (PBM’s, CBM’s en signalisatie)

- Toepassing van het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische

Installaties)

- Vitale 5 (8 gouden regels)

Werkt op hoogte

- Gebruikt ladders, steigers en hoogwerkers volgens de veiligheidsregels

- Plaatst ladders

Kennis

- Code van goede praktijk van werken op hoogte

- Werkinstructie hoogwerker - Grenzen van bevoegdheden

(5)

- Bouwt rolsteigers op en af volgens de voorschriften

- Gebruikt beschermingsmiddelen (PBM’s en CBM’s) aangepast aan de werkomstandigheden

- Voorschriften voor het opbouwen van rolsteigers

Gebruikt gepaste machines en gereedschappen (manuele,

elektrische en elektropneumatische) - Controleert de staat van machines en

gereedschappen voor gebruik

- Gebruikt machines en gereedschappen op een veilige en efficiënte manier - Reinigt de machines en

gereedschappen na gebruik - Controleert de machines en gereedschappen na gebruik - Voert onderhoud uit aan de eigen

machines of gereedschappen en herstelt indien nodig

Kennis

- Materialen, machines en gereedschappen

- Onderhoudstechnieken van gereedschappen en materieel

Voert voorbereidende werkzaamheden uit

- Leeft het werkplaatsreglement na - Identificeert niet-standaardsituaties - Meldt niet-standaardsituaties aan de

klant of de verantwoordelijke

- Kiest de benodigde gereedschappen, machines en materialen voor de uit te voeren werkzaamheden

- Bakent de werkplek af en voorziet een doorgang voor bevoegden

Basiskennis - Grondplan

Kennis

Maakt een planning en verdeelt de taken van de monteur

- Treft voorbereidingen om de eigen opdracht optimaal uit te voeren - Maakt afspraken met de klant over de

planning

- Bereidt opdrachten en richtlijnen voor de monteur voor en licht deze toe - Leest en begrijpt elektrische schema’s

en werkinstructies

- Leest en begrijpt het installatieschema, het technisch dossier of de werkfiche - Beslist met welke materialen,

machines en gereedschappen gewerkt wordt

- Doet de nodige bestellingen

Basiskennis

- Procedures van BA4/BA5 - Voorraadbeheer

Kennis

- Grenzen van bevoegdheden - Materialen, machines en

gereedschappen

Realiseert een eenvoudig, klassiek residentieel elektrisch schema

- Houdt rekening met de behoeften van de klant

- Formuleert voorstellen aan de klant - Realiseert een eenvoudig

eendraadschema

Kennis

- Werking van een elektrische installatie - Componenten en onderdelen van een

elektrische installatie

(6)

Installaties)

- Realisatie van een eendraadschema - Residentiële en klassieke (niet-

complexe) tertiaire elektrische installaties

Zet leidingtracés uit volgens de instructie

- Leest en begrijpt elektrische schema’s en werkinstructies

- Tekent de componenten af in functie van het installatiedossier

- Tekent de leidingen en kanalisaties af zodat het formaat ervan overeenkomt met het type kanalisatie en het

installatiedossier

- Gebruikt gepast gereedschap (waterpas, laser, smetkoord, …)

Kennis

Realiseert sleuven en holtes voor het leggen van leidingen

- Leest en begrijpt werkinstructies, technische tekeningen en elektrische schema’s

- Raadpleegt technische bronnen (handleidingen)

- Maakt sleuven, nissen en doorboringen in vloeren en muren door te slijpen, te kappen en te boren

- Zet leidingtracés en de plaats van toestellen uit op basis van technische plannen

- Herkent asbesthoudende en andere gevaarlijke afvalproducten, houdt de andere afvalstromen apart en neemt de nodige acties voor een veilige verwijdering

Basiskennis

- Verschillende asbesthoudende producten

- Specifieke risico’s van asbest, kwarts- en houtstof en andere gevaarlijke producten

Kennis

- Opvoegmethodes van sleuven

Legt buizen met draden en/of kabels voor de verschillende stroomkringen - Bepaalt de gewenste buislengte en

diameter

- Brengt buizen op maat en ontbraamt ze

- Plooit leidingen zodat de buigradius gerespecteerd wordt

- Verbindt buizen met behulp van een mof

- Zet de leidingen vast op geregelde afstand

- Bevestigt buizen en leidingen bij opbouw en inbouw

- Legt ringbuis of flexbuis met draden of kabel volgens de stroomkringen

Basiskennis

- AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties)

- Types van bekabeling - Elektriciteit

(7)

- Ontmantelt de kabels met gepast gereedschap

- Plaatst kabelwartels

- Voert de kabels in de toestellen in - Voorziet voldoende draadreserve - Bundelt de draden volgens de

stroomkringen en labelt volgens het eendraadschema

- Houdt een logica aan in het kleurgebruik van verschillende

elektrische draden, conform het AREI Plaatst en bevestigt dozen met

aangepast materiaal, gereedschap en machines

- Plaatst inbouwdozen, horizontaal of verticaal, enkelvoudig of meervoudig - Bevestigt inbouwdozen met

metselspecie of plaaster - Plaatst opbouwdozen - Plaatst holle wanddozen

Kennis

- Opvoegmethodes van sleuven - Materialen, machines en

gereedschappen

Monteert en plaatst leidingen, buizen, kanalisaties, vloerdozen en

verschillende soorten aansluitdozen - Leest en begrijpt montagevoorschriften

en technische tekeningen voor leidingen, buizen, kanalisaties

- Maakt of past bevestigingssteunen en hulpstukken aan (bochten,

koppelplaten en verloopstukken) - Bewerkt goot-en draagsystemen

(kabelgoten, kabelladders, railkokersystemen)

- Monteert bevestigingsbeugels, goot, draagsystemen en hulpstukken - Legt buizen in opbouw parallel naast

elkaar met de geëigende hulpstukken - Plaatst inbouwdozen, aftakdozen,

vloerdozen

- Fixeert leidingen met metselspecie of plaaster

Kennis

- Opvoegmethodes van sleuven - Technische voorschriften en

Trekt draden en/of kabels voor de verschillende stroomkringen in elektrische installaties voor het aansluiten van diverse toestellen - Bevestigt de kabels met gepaste

hulpmiddelen

- Plaatst kabelwartels aangepast aan de sectie van de kabel

- Voert de draden en de kabels in de toestellen in

- Voorziet voldoende draadreserve

Kennis

- Strip-en ontmanteltechnieken - Types van bekabeling

- Elektrische verbindingen (solderen, …) - Elektriciteit

(8)

- Nummert de kabels volgens de instructie

- Hanteert manueel kabels

- Legt en bevestigt vermogen- en stuurkabels in goten en buizen

- Verbindt vermogen- en stuurkabels in goten en buizen

Plaatst het aardingssysteem en sluit aan

- Plaatst de aarding - Meet de aarding uit - Sluit de aarding aan

- Plaatst en sluit een aarding aan in het bord

- Plaatst de aardingsonderbreker

- Realiseert de equipotentiaalverbinding

Basiskennis

- Controle- en meetmethoden - Meetinstrumenten (multimeter, …) Kennis

- Aansluiting van hoofd- en bijkomende equipotentiale verbindingen

- Bekabeling van het aardingssysteem - Elektriciteit

Legt afgeschermde kabels en sluit ze aan

- Maakt een sleuf - Legt unipolaire kabels - Plaatst EXVB en XVB kabels - Sluit EXVB en XVB kabels aan - Dicht de sleuf

Kennis

- Opvoegmethodes van sleuven - Types van bekabeling

Bevestigt en sluit materiaal voor laagspanning aan (schakelaars, stopcontacten, …)

- Ontmantelt elektrische kabels

- Sluit schakelaars en stopcontacten aan door de geleiders aan de

toestelklemmen te verbinden

- Plaatst schakelaars en stopcontacten in de muren

- Plaatst opbouwschakelaars en - stopcontacten

Basiskennis

- Aansluitingen voor hernieuwbare energietechnieken

Kennis

- Laagspanningsinstallaties - Strip-en ontmanteltechnieken

elektrische installatie - Elektriciteit

Grondige kennis

- Elektrische verbindingen (solderen, …) Plaatst, monteert en bedraadt

verdeelborden, vermogensborden en/of stuurborden

- Raadpleegt technische bronnen (eendraadschema, situatieschema, technisch dossier, …)

- Plaatst een bord volgens de instructies van de ontwerper

- Monteert de samenstellende delen van een bord volgens het eigen of het verkregen ontwerp

- Bedraadt een bord

- Voert de voedingskabel in

- Verbindt de voedingskabel met de aansluitscheider

- Plaatst een meterkast

Kennis

- Componenten en onderdelen van een elektrische installatie

Installaties)

- Verschillende netten (TT, IT,TN, …) - Werking van een elektrische installatie - Elektriciteit

- Schakelschema’s voor residentiële en tertiaire toepassingen

Grondige kennis

(9)

- Voert de installatie uit conform de richtlijnen van de

distributienetbeheerder

- Symbolen op schakelschema’s

Monteert en sluit installaties op zeer lage spanning aan (telefonie,

informatica, brandalarmen, …) - Monteert stuurkabels en outlets voor

telefonie, audio, TV-en datadistributie - Plaatst en sluit telefoons, TV en

aanverwante toestellen (modem, parlofoon, videofoon, telefooncentrale,

…) aan

- Plaatst en sluit de componenten van domoticasystemen in woningen en kantoorgebouwen

(garagepoortopeners, rolluikbediening,

…) aan

- Plaatst en sluit de componenten van beveiligingssystemen

(brandbeveiliging, inbraakbeveiliging, toegangscontrole,…) aan

- Sluit de vermogenskabels, stuurkabels en verdeelkabel aan op de elektrische installatie

Kennis

- Elektriciteit

- Types van bekabeling

elektrische installatie - Laagspanningsinstallaties

Grondige kennis

- Elektrische verbindingen (solderen, …)

Installeert en sluit

verlichtingsinstallaties aan

- Zet leidingtracés uit voor kabelgoten en kabels volgens de instructie - Maakt verdelingen van het

stroomnetwerk naar de verschillende lichtpunten

- Plaatst verlichtingsarmaturen - Verbindt de verlichtingsarmaturen - Plaatst railsystemen voor het

bevestigen van verlichtingsarmaturen in plafonds, valse plafonds en muren - Plaatst indien nodig transformatoren

bij de lampen en sluit ze aan - Plaatst een starter en

voorschakelapparatuur bij

fluorescentielampen en sluit ze aan - Plaatst het juiste type lampen in de

armaturen

Basiskennis

- Grondplan Kennis

- Werking van een elektrische installatie - Elektriciteit

Grondige kennis

Stelt de eigen residentiële en klassieke (niet-complexe) tertiaire elektrische installatie in werking en voert controles uit

- Gebruikt PBM’s en CBM’s bij werkzaamheden onder spanning - Controleert de continuïteit van het

aardingssysteem

- Brengt de kringen systematisch onder spanning

Basiskennis

- Controle- en meetmethoden - Meetinstrumenten (multimeter, …) - Aansluitingen voor hernieuwbare

energietechnieken

Kennis

- Residentiële en klassieke (niet- complexe) tertiaire elektrische installaties

(10)

- Voert visuele controles uit op de werking van de eigen elektrische installatie

- Controleert de goede werking van de eigen residentiële of klassieke (niet- complexe) tertiaire

laagspanningsinstallatie door testen en metingen

- Herstelt of vervangt onderdelen van de eigen geïnstalleerde residentiële of klassieke (niet-complexe) tertiaire laagspanningsinstallaties (kleine transformatoren, schakelaars,

detectoren, bekabeling, batterijen, …) - Sluit de installatie aan

- Controleert de installatie

- Geeft de installatie indien mogelijk vrij voor gebruik na aansluiting en controle

- Aansluiten en onder spanning plaatsen - Schakelschema’s voor residentiële en

tertiaire toepassingen

Grondige kennis

Assisteert bij niet klassieke (complexe) tertiaire elektrische installaties, stelt in werking en voert controles uit

aardingssysteem

- Voert visuele controles uit op de werking van de elektrische installatie - Meet elektrische grootheden en

vergelijkt de gemeten met de te verwachten en de afgeleide waarden - Bespreekt complexe problemen die

buiten zijn bevoegdheid vallen met de specialist (ontwerper, programmeur,

…)

- Lost het probleem in samenspraak met de specialist op

Basiskennis

- Controle- en meetmethoden - Meetinstrumenten (multimeter, …)

Kennis

Installaties)

Grondigekennis

- Symbolen op schakelschema’s Plaatst motoren en sluit ze aan *

- Herkent de instelmodus van een motorsnelheidsregeling

- Houdt rekening met de

karakteristieken meegedeeld door de fabrikant: IP- IK- temperatuurklasse - IE1/ IE2, ashoogte, aandrijfas, … - Controleert de remsystemen van

motoren

- Herstelt de storingen aan verschillende motoren

Basiskennis

- Fysische parameters (druk, temperatuur, …)

Kennis

- Aansluiten en onder spanning plaatsen - Meettechniek in het kader van

onderhoudswerkzaamheden - Meetinstrumenten (multimeter, …) - Hersteltechnieken

- Motoren

(11)

- Plaatst motoren en sluit ze aan - Meet de startstroom van motoren Plaatst machines en sluit ze aan * - Voert de elektrische aansluiting van

machines en uitrustingen uit volgens de normen en de aanduidingen van de fabrikant

- Gebruikt mechanische onderdelen om aanpassingen uit te voeren

- Werkt mee aan het verbeteren en wijzigen van machines en installaties - Doet verbetervoorstellen

- Voert mechanische basisbewerkingen uit

- Vervangt elektronische kaarten - Gebruikt grote hulpmiddelen voor het

verplaatsen van zware lasten

Basiskennis

- Mechanische montage en demontagetechnieken:

machineonderdelen, constructieleer, materialenleer, …

Kennis

Plaatst PLC’s en sensoren en sluit ze aan *

- Bekabelt de in- en uitgangen van PLC's - Voert eenvoudige herstellingen uit op

niveau van bussystemen

- Voert de regelingen van sensoren en detectoren uit: debiet, nabijheid, inductief, capacitief, opto-elektrisch, kracht, druk, temperatuur, vocht, positieschakelaar

- Beoordeelt het werkbereik van de sensoren

- Detecteert de fouten op sensorniveau - Lost eenvoudige hardwareproblemen

op

Basiskennis

- Sturingen en regelsystemen voor (industriële) installaties

Kennis

- Meettechniek in het kader van onderhoudswerkzaamheden - Meetinstrumenten (multimeter, …) - Hersteltechnieken

- Software voor programmeerbare logische stuureenheden

Installeert elektropneumatische schakelingen *

- Interpreteert het uitvoeringsschema - Realiseert elektropneumatische

schakelingen

- Test de functionaliteit van cilinders en ventielen

Basiskennis

- Pneumatica en hydraulica in kader van foutenanalyse

Kennis

- Meettechniek in het kader van onderhoudswerkzaamheden - Meetinstrumenten (multimeter, …)

Grondige kennis

- Elektrisch schemalezen

Alle activiteiten situeren zich op beheersingsniveau 2 (volwaardige beheersing), met uitzondering van de activiteiten aangeduid met een * op beheersingsniveau 1 (basisbeheersing: beperkte reële toepassing of een gesimuleerde toepassing).

(12)

5. Beroepsgerichte vorming – organisatie modulair

De beroepsgerichte vorming kan modulair georganiseerd worden. De beroepsgerichte vorming is opgebouwd uit 2 clusters, samenhangende en afgeronde gehelen van competenties die de lerende de mogelijkheid biedt via een individuele leerweg toe te werken naar een studiebekrachtiging met waarborg op vervolgopleidingen of tewerkstellingsmogelijkheden.

De beroepsgerichte vorming is opgebouwd uit de volgende clusters:

• Installatie elektrische componenten

• Installatie industriële componenten

Voor elke onderstaande activiteit worden de bijhorende vaardigheden en kenniselementen opgenomen. De geselecteerde kennis moet steeds in functie van de activiteit en vaardigheden gerealiseerd worden.

Cluster Installatie elektrische componenten – BEHEERSINGSNIVEAU 2

Activiteiten Kennis

Werkt in teamverband

- Wisselt informatie uit met collega’s - Volgt instructies op

- Rapporteert mondeling aan klanten of verantwoordelijke

- Licht de klant of verantwoordelijke in bij onvoorziene omstandigheden - Registreert verbruikte materialen en

tijdsbesteding

- Werkt efficiënt samen met alle betrokkenen

Basiskennis - Voorraadbeheer

Kennis

- Grenzen van bevoegdheden

Werkt met oog voor veiligheid, milieu, energie, kwaliteit en welzijn - Houdt zich aan de regels over

veiligheid, gezondheid en milieu

Basiskennis

- Milieuvoorschriften in functie van de eigen werkzaamheden

- Voorraadbeheer

(13)

- Gaat zuinig om met materialen, gereedschappen, tijd en vermijdt verspilling

- Sorteert afval

- Neemt gepaste maatregelen om hinder (stof, lawaai, …) en afval te beperken - Werkt ergonomisch

- Werkt met oog voor de

energieprestatie van gebouwen (EPB) - Gebruikt hef- en hijswerktuigen

volgens voorschriften

- Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen (PBM’s en CBM’s) volgens de specifieke voorschriften

- Richt de eigen werkplek in volgens voorschriften en/of instructies - Slaat de eigen gereedschappen,

machines en materialen op

- Evalueert de eigen werkzaamheden kwalitatief en kwantitatief, en stuurt desnoods bij

- Houdt zich aan de regels voor traceerbaarheid van producten en uitgevoerde werken door het bijhouden van het as-builtplan

- Procedures van BA4/BA5 - Traceerbaarheid van producten - As-builtplan

Kennis

Installaties)

- Vitale 5 (8 gouden regels)

Werkt op hoogte

- Gebruikt ladders, steigers en hoogwerkers volgens de veiligheidsregels

- Plaatst ladders

- Bouwt rolsteigers op en af volgens de voorschriften

- Gebruikt beschermingsmiddelen (PBM’s en CBM’s) aangepast aan de werkomstandigheden

Kennis

- Code van goede praktijk van werken op hoogte

- Werkinstructie hoogwerker - Grenzen van bevoegdheden

- Voorschriften voor het opbouwen van rolsteigers

Gebruikt gepaste machines en gereedschappen (manuele,

elektrische en elektropneumatische) - Controleert de staat van machines en

gereedschappen voor gebruik

- Gebruikt machines en gereedschappen op een veilige en efficiënte manier - Reinigt de machines en

gereedschappen na gebruik - Controleert de machines en gereedschappen na gebruik - Voert onderhoud uit aan de eigen

machines of gereedschappen en herstelt indien nodig

Kennis

- Onderhoudstechnieken van gereedschappen en materieel

Voert voorbereidende werkzaamheden uit

- Leeft het werkplaatsreglement na

(14)

- Identificeert niet-standaardsituaties - Meldt niet-standaardsituaties aan de

klant of de verantwoordelijke

- Kiest de benodigde gereedschappen, machines en materialen voor de uit te voeren werkzaamheden

- Bakent de werkplek af en voorziet een doorgang voor bevoegden

Kennis

Maakt een planning en verdeelt de taken van de monteur

- Treft voorbereidingen om de eigen opdracht optimaal uit te voeren - Maakt afspraken met de klant over de

planning

- Bereidt opdrachten en richtlijnen voor de monteur voor en licht deze toe - Leest en begrijpt elektrische schema’s

en werkinstructies

- Leest en begrijpt het installatieschema, het technisch dossier of de werkfiche - Beslist met welke materialen,

machines en gereedschappen gewerkt wordt

- Doet de nodige bestellingen

Basiskennis

- Procedures van BA4/BA5 - Voorraadbeheer

Kennis

- Grenzen van bevoegdheden - Materialen, machines en

gereedschappen

Realiseert een eenvoudig, klassiek residentieel elektrisch schema

- Houdt rekening met de behoeften van de klant

- Formuleert voorstellen aan de klant - Realiseert een eenvoudig

eendraadschema

Kennis

Installaties)

- Realisatie van een eendraadschema - Residentiële en klassieke (niet-

complexe) tertiaire elektrische installaties

Zet leidingtracés uit volgens de instructie

- Leest en begrijpt elektrische schema’s en werkinstructies

- Tekent de componenten af in functie van het installatiedossier

- Tekent de leidingen en kanalisaties af zodat het formaat ervan overeenkomt met het type kanalisatie en het

installatiedossier

- Gebruikt gepast gereedschap (waterpas, laser, smetkoord, …)

Kennis

Realiseert sleuven en holtes voor het leggen van leidingen

Basiskennis

- Verschillende asbesthoudende producten

(15)

- Leest en begrijpt werkinstructies, technische tekeningen en elektrische schema’s

- Raadpleegt technische bronnen (handleidingen)

- Maakt sleuven, nissen en doorboringen in vloeren en muren door te slijpen, te kappen en te boren

- Zet leidingtracés en de plaats van toestellen uit op basis van technische plannen

- Herkent asbesthoudende en andere gevaarlijke afvalproducten, houdt de andere afvalstromen apart en neemt de nodige acties voor een veilige verwijdering

- Specifieke risico’s van asbest, kwarts- en houtstof en andere gevaarlijke producten

Kennis

- Opvoegmethodes van sleuven

Legt buizen met draden en/of kabels voor de verschillende stroomkringen - Bepaalt de gewenste buislengte en

diameter

- Brengt buizen op maat en ontbraamt ze

- Plooit leidingen zodat de buigradius gerespecteerd wordt

- Verbindt buizen met behulp van een mof

- Zet de leidingen vast op geregelde afstand

- Bevestigt buizen en leidingen bij opbouw en inbouw

- Legt ringbuis of flexbuis met draden of kabel volgens de stroomkringen

- Plaatst kabelwartels

- Voert de kabels in de toestellen in - Voorziet voldoende draadreserve - Bundelt de draden volgens de

stroomkringen en labelt volgens het eendraadschema

- Houdt een logica aan in het kleurgebruik van verschillende

elektrische draden, conform het AREI

Basiskennis

- AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties)

- Types van bekabeling - Elektriciteit

Plaatst en bevestigt dozen met

aangepast materiaal, gereedschap en machines

- Plaatst inbouwdozen, horizontaal of verticaal, enkelvoudig of meervoudig - Bevestigt inbouwdozen met

metselspecie of plaaster - Plaatst opbouwdozen - Plaatst holle wanddozen

Kennis

- Opvoegmethodes van sleuven - Materialen, machines en

gereedschappen

(16)

Monteert en plaatst leidingen, buizen, kanalisaties, vloerdozen en

verschillende soorten aansluitdozen - Leest en begrijpt montagevoorschriften

en technische tekeningen voor leidingen, buizen, kanalisaties

- Maakt of past bevestigingssteunen en hulpstukken aan (bochten,

koppelplaten en verloopstukken) - Bewerkt goot-en draagsystemen

(kabelgoten, kabelladders, railkokersystemen)

- Monteert bevestigingsbeugels, goot, draagsystemen en hulpstukken - Legt buizen in opbouw parallel naast

elkaar met de geëigende hulpstukken - Plaatst inbouwdozen, aftakdozen,

vloerdozen

- Fixeert leidingen met metselspecie of plaaster

Kennis

- Opvoegmethodes van sleuven - Technische voorschriften en

Trekt draden en/of kabels voor de verschillende stroomkringen in elektrische installaties voor het aansluiten van diverse toestellen - Bevestigt de kabels met gepaste

hulpmiddelen

- Plaatst kabelwartels aangepast aan de sectie van de kabel

- Voert de draden en de kabels in de toestellen in

- Voorziet voldoende draadreserve - Nummert de kabels volgens de

instructie

- Hanteert manueel kabels

- Legt en bevestigt vermogen- en stuurkabels in goten en buizen

- Verbindt vermogen- en stuurkabels in goten en buizen

Kennis

- Strip-en ontmanteltechnieken - Types van bekabeling

- Elektrische verbindingen (solderen, …) - Elektriciteit

Plaatst het aardingssysteem en sluit aan

- Plaatst de aarding - Meet de aarding uit - Sluit de aarding aan

- Plaatst en sluit een aarding aan in het bord

- Plaatst de aardingsonderbreker

- Realiseert de equipotentiaalverbinding

Basiskennis

- Controle- en meetmethoden - Meetinstrumenten (multimeter, …) Kennis

Legt afgeschermde kabels en sluit ze aan

- Maakt een sleuf - Legt unipolaire kabels

Kennis

- Opvoegmethodes van sleuven - Types van bekabeling

(17)

- Plaatst EXVB en XVB kabels - Sluit EXVB en XVB kabels aan - Dicht de sleuf

Bevestigt en sluit materiaal voor laagspanning aan (schakelaars, stopcontacten, …)

- Ontmantelt elektrische kabels

- Sluit schakelaars en stopcontacten aan door de geleiders aan de

toestelklemmen te verbinden

- Plaatst schakelaars en stopcontacten in de muren

- Plaatst opbouwschakelaars en - stopcontacten

Basiskennis

Kennis

- Laagspanningsinstallaties - Strip-en ontmanteltechnieken

elektrische installatie - Elektriciteit

Grondige kennis

- Elektrische verbindingen (solderen, …) Plaatst, monteert en bedraadt

verdeelborden, vermogensborden en/of stuurborden

- Raadpleegt technische bronnen (eendraadschema, situatieschema, technisch dossier, …)

- Plaatst een bord volgens de instructies van de ontwerper

- Monteert de samenstellende delen van een bord volgens het eigen of het verkregen ontwerp

- Bedraadt een bord

- Voert de voedingskabel in

- Verbindt de voedingskabel met de aansluitscheider

- Plaatst een meterkast

- Voert de installatie uit conform de richtlijnen van de

distributienetbeheerder

Kennis

Installaties)

- Verschillende netten (TT, IT,TN, …) - Werking van een elektrische installatie - Elektriciteit

Grondige kennis

Monteert en sluit installaties op zeer lage spanning aan (telefonie,

informatica, brandalarmen, …) - Monteert stuurkabels en outlets voor

telefonie, audio, TV-en datadistributie - Plaatst en sluit telefoons, TV en

aanverwante toestellen (modem, parlofoon, videofoon, telefooncentrale,

…) aan

- Plaatst en sluit de componenten van domoticasystemen in woningen en kantoorgebouwen

(garagepoortopeners, rolluikbediening,

…) aan

- Plaatst en sluit de componenten van beveiligingssystemen

Kennis

- Elektriciteit

- Types van bekabeling

elektrische installatie - Laagspanningsinstallaties

Grondige kennis

(18)

(brandbeveiliging, inbraakbeveiliging, toegangscontrole, …) aan

- Sluit de vermogenskabels, stuurkabels en verdeelkabel aan op de elektrische installatie

Installeert en sluit

verlichtingsinstallaties aan

- Zet leidingtracés uit voor kabelgoten en kabels volgens de instructie - Maakt verdelingen van het

stroomnetwerk naar de verschillende lichtpunten

- Plaatst verlichtingsarmaturen - Verbindt de verlichtingsarmaturen - Plaatst railsystemen voor het

bevestigen van verlichtingsarmaturen in plafonds, valse plafonds en muren - Plaatst indien nodig transformatoren

bij de lampen en sluit ze aan - Plaatst een starter en

voorschakelapparatuur bij

fluorescentielampen en sluit ze aan - Plaatst het juiste type lampen in de

armaturen

Basiskennis

- Grondplan Kennis

- Werking van een elektrische installatie - Elektriciteit

Grondige kennis

Stelt de eigen residentiële en klassieke (niet-complexe) tertiaire elektrische installatie in werking en voert controles uit

aardingssysteem

- Voert visuele controles uit op de werking van de eigen elektrische installatie

- Controleert de goede werking van de eigen residentiële of klassieke (niet- complexe) tertiaire

laagspanningsinstallatie door testen en metingen

- Herstelt of vervangt onderdelen van de eigen geïnstalleerde residentiële of klassieke (niet-complexe) tertiaire laagspanningsinstallaties (kleine transformatoren, schakelaars,

detectoren, bekabeling, batterijen, …) - Sluit de installatie aan

- Controleert de installatie

Basiskennis

- Controle- en meetmethoden - Meetinstrumenten (multimeter, …) - Aansluitingen voor hernieuwbare

energietechnieken

Kennis

Grondige kennis

(19)

Assisteert bij niet klassieke (complexe) tertiaire elektrische installaties, stelt in werking en voert controles uit

aardingssysteem

- Voert visuele controles uit op de werking van de elektrische installatie - Meet elektrische grootheden en

vergelijkt de gemeten met de te verwachten en de afgeleide waarden - Bespreekt complexe problemen die

buiten zijn bevoegdheid vallen met de specialist (ontwerper, programmeur,

…)

- Lost het probleem in samenspraak met de specialist op

Basiskennis

- Controle- en meetmethoden - Meetinstrumenten (multimeter, …)

Kennis

Installaties)

Grondigekennis

Cluster Installatie industriële componenten – BEHEERSINGSNIVEAU 1

Activiteiten Kennis

Plaatst motoren en sluit ze aan - Herkent de instelmodus van een

motorsnelheidsregeling - Houdt rekening met de

karakteristieken meegedeeld door de fabrikant: IP- IK- temperatuurklasse - IE1/ IE2, ashoogte, aandrijfas, … - Controleert de remsystemen van

motoren

- Herstelt de storingen aan verschillende motoren

- Plaatst motoren en sluit ze aan - Meet de startstroom van motoren

Basiskennis

Kennis

- Motoren

Plaatst machines en sluit ze aan - Voert de elektrische aansluiting van

machines en uitrustingen uit volgens de normen en de aanduidingen van de fabrikant

- Gebruikt mechanische onderdelen om aanpassingen uit te voeren

- Werkt mee aan het verbeteren en wijzigen van machines en installaties - Doet verbetervoorstellen

Basiskennis

- Mechanische montage en demontagetechnieken:

machineonderdelen, constructieleer, materialenleer, …

Kennis

onderhoudswerkzaamheden - Meetinstrumenten (multimeter, …)

(20)

- Voert mechanische basisbewerkingen uit

- Vervangt elektronische kaarten - Gebruikt grote hulpmiddelen voor het

verplaatsen van zware lasten

- Hersteltechnieken

Plaatst PLC’s en sensoren en sluit ze aan

- Bekabelt de in- en uitgangen van PLC's - Voert eenvoudige herstellingen uit op

niveau van bussystemen

- Voert de regelingen van sensoren en detectoren uit: debiet, nabijheid, inductief, capacitief, opto-elektrisch, kracht, druk, temperatuur, vocht, positieschakelaar

- Beoordeelt het werkbereik van de sensoren

- Detecteert de fouten op sensorniveau - Lost eenvoudige hardwareproblemen

op

Basiskennis

- Sturingen en regelsystemen voor (industriële) installaties

Kennis

- Meettechniek in het kader van onderhoudswerkzaamheden - Meetinstrumenten (multimeter, …) - Hersteltechnieken

- Software voor programmeerbare logische stuureenheden

Installeert elektropneumatische schakelingen

- Interpreteert het uitvoeringsschema - Realiseert elektropneumatische

schakelingen

- Test de functionaliteit van cilinders en ventielen

Basiskennis

- Pneumatica en hydraulica in kader van foutenanalyse

Kennis

- Meettechniek in het kader van onderhoudswerkzaamheden - Meetinstrumenten (multimeter, …)

Grondige kennis

- Elektrisch schemalezen

Alle activiteiten situeren zich op beheersingsniveau 2 (volwaardige beheersing), met uitzondering van de cluster Installatie industriële componenten op beheersingsniveau 1 (basisbeheersing: beperkte reële toepassing of een gesimuleerde toepassing).

(21)

6. Werkplekcomponent

In het kader van de werkplekcomponent moet er een voorafgaandelijk gezondheidsbeoordeling plaatsvinden indien de welzijnswetgeving dit vereist.

De werkplekcomponent in de opleiding elektrische installaties duaal omvat gemiddeld op jaarbasis minstens 20 opleidingsuren per week op de reële werkplek.

7. Studiebekrachtiging

Met in acht name van het evaluatieresultaat leidt de opleiding elektrische installaties duaal tot één van de volgende vormen van studiebekrachtiging:

• een studiegetuigschrift van het tweede leerjaar van de derde graad van het secundair onderwijs, bewijs van onderwijskwalificatie “elektrische installaties duaal” niveau 3 van de Vlaamse kwalificatiestructuur en niveau 3 van het Europese kwalificatiekader, met inbegrip van de beroepskwalificatie “elektrotechnisch installateur” niveau 3 van de Vlaamse kwalificatiestructuur en niveau 3 van het Europese kwalificatiekader:

o wordt uitgereikt na slagen voor het geheel van de algemene en beroepsgerichte vorming zoals in dit standaardtraject is opgenomen en via de schoolcomponent en de werkplekcomponent is gerealiseerd.

• een certificaat, bewijs van beroepskwalificatie “elektrotechnisch installateur”

niveau 3 van de Vlaamse kwalificatiestructuur en niveau 3 van het Europese kwalificatiekader:

o wordt uitgereikt, bij een lineaire organisatie, na slagen voor het geheel van de volgende activiteiten van de beroepsgerichte vorming die overeenstemmen met een beroepskwalificatie, zoals in dit standaardtraject is opgenomen, en via de schoolcomponent en de werkplekcomponent is gerealiseerd:

• Werkt in teamverband

• Werkt met oog voor veiligheid, milieu, energie, kwaliteit en welzijn

• Werkt op hoogte

• Gebruikt gepaste machines en gereedschappen (manuele, elektrische en elektropneumatische)

• Voert voorbereidende werkzaamheden uit

• Maakt een planning en verdeelt de taken van de monteur

• Realiseert een eenvoudig, klassiek residentieel elektrisch schema

• Zet leidingtracés uit volgens de instructie

• Realiseert sleuven en holtes voor het leggen van leidingen

• Legt buizen met draden en/of kabels voor de verschillende stroomkringen

• Plaatst en bevestigt dozen met aangepast materiaal, gereedschap en machines

• Monteert en plaatst leidingen, buizen, kanalisaties, vloerdozen en verschillende soorten aansluitdozen

• Trekt draden en/of kabels voor de verschillende stroomkringen in elektrische installaties voor het aansluiten van diverse toestellen

• Plaatst het aardingssysteem en sluit aan

• Legt afgeschermde kabels en sluit ze aan

• Bevestigt en sluit materiaal voor laagspanning aan (schakelaars, stopcontacten, …)

(22)

• Plaatst, monteert en bedraadt verdeelborden, vermogensborden en/of stuurborden

• Bevestigt en sluit materiaal voor laagspanning aan (schakelaars, stopcontacten, …)

• Monteert en sluit installaties op zeer lage spanning aan (telefonie, informatica, brandalarmen, …)

• Installeert en sluit verlichtingsinstallaties aan

• Stelt de eigen residentiële en klassieke (niet-complexe) tertiaire elektrische installatie in werking en voert controles uit

• Assisteert bij niet klassieke (complexe) tertiaire elektrische installaties, stelt in werking en voert controles uit

o wordt uitgereikt, bij een modulaire organisatie, na slagen voor het geheel van de volgende cluster van de beroepsgerichte vorming:

• Installatie elektrische componenten

zoals in dit standaardtraject is opgenomen, en via de schoolcomponent en de werkplekcomponent is gerealiseerd.

• een attest van verworven competenties, bewijs van competenties:

o wordt uitgereikt na slagen voor een aantal competenties die in dit standaardtraject zijn opgenomen en via de schoolcomponent en de werkplekcomponent zijn gerealiseerd.

• een attest van regelmatige lesbijwoning:

o wordt uitgereikt bij vroegtijdige beëindiging van de opleiding zonder dat er attesteerbare competenties verworven zijn.

Aandacht: de opleiding elektrische installaties duaal vormt wat betreft de studiebekrachtiging een uitzondering vermits de competenties van het standaardtraject gebaseerd zijn op twee beroepskwalificaties: elektrotechnisch installateur en technicus industriële elektriciteit. Over de beroepskwalificatie elektrotechnisch installateur wordt, naargelang van het evaluatieresultaat van de leerling, een studiegetuigschrift van het tweede leerjaar van de derde graad, een certificaat of een attest van verworven competenties toegekend; over de beroepskwalificatie technicus industriële elektriciteit wordt, gezien het beheersingsniveau van de competenties ervan, enkel een attest van verworven competenties uitgereikt.

8. Aanloopstructuuronderdeel

Niet van toepassing.

9. Onderliggende beroepskwalificaties i.f.v. flexibele instap bij modulaire organisatie

Nog te bepalen.

10. Verwantschap duaal / niet-duaal

Met de opleiding elektrische installaties duaal is verwant binnen het niet-duaal opleidingsaanbod:

(23)

• elektrische installaties (3^de graad bso).