Over de medewerkers

Politie!{ en Cultuur

Maandschrift ..

onder redactie van :

F. Bam eh, H. Gortzak, A. Mellink, S. Prins.

Red. Secr. : Roemer Visscherstraat 4, Amsterdam.

Administratie: UITGEVERIJ PEGASUS, Leidsestr. 25: A'dam, Tel. 35957, Giro 173127

2de JAARGANG (Nieuwe reeks) No.

10

Prijs per nummer

30 cent

Abonnementen :

Per jaar Per halfjaar

f 3.50 f 1.75

OCTOBER 1947

Over de medewerkers

.13t?e11.als in de democratische Verenigde Staten van Amerika een Philippijnse schrijver niet onder zijn eigen naam in het communistische weekblad ,.New Masses" kan schrijven, kan in het democratische Nederland een Surinamer niet onder zijn eigen naam in P. en C. verschijnen.

SJOR! BONN! moest een pseudoniem kiezen om niet in zijn be- wegingen belemmerd te worden. Hij is bereid om een tweede artikel te schrijven over de leiders van de bevrijdingsstrijd der negerslaven op Suriname, wier namen nu nog als helden in de herinnering van het Surinaamse volk voortleven. NOLA HAT- TERMAN, een bekende Surinaamse schilderes, maakte de teke- ningen.

BERTUS SCHMIDT is sinds 8 Mei j.l. wethouder van de bedrij-

ven van Rotterdam. ·- '- · .

·RI EN DITZEL is wethouder• van Deventer. Hij is in Juni 1943 ontsnapt uit een gevangenis in Koblenz, daarna weer in Stuttgart gearresteerd in 1944, waar hij opnieuw door een bombardement kon ontvluchten.

Dr. J. DE LEEUWE, lid van de Centrale Commissie voor de filmkeuring, zal in het November-nummer zijn beschouwing over de Sociale Problemen in de Film voortzetten.

D, BLOK, aan de Amsterdamfe scholingsleiders van de Pattij welbekend door zijn cursussen ovel' de geschiedenis van de maatsch;lppij, stuurde ons zijn bijdrage uit Frankrijk, waar hij de kosten van een studiereis bestrijdt met wijnoogsten. Hij schrijft ons, dat hij van de gelegenheid gebruik maakt om de voorwaarden voor lotsverbetering van de kleine bezitters en landarbeiders in Frankrijk te bestuderen. Zijn bijdrage in dit nummer vormt een inleiding voor een serie artikelen over het

"ideologisch front" van de C.P.N., zoals dit zich uit de geschie- denis van ons land heeft ontwikkeld.

)

,

· Buitenlands ·Overzicht

Hoe men oók aan dollars verslaafd kan raken

*

Wanneer de Engelse regering nog door een beginsel wordtge- leid, dan is het dat van de toe~

nemende onderworpenheid aan het Amerikaanse dollarimperia~

lisme. Hoe ongelooflijk het ook lijkt, men moet steed ~ meer tot de conclusie komen, dat Bevin, die op het ogenblik als een dic- tator het Engelse kabinet be~

heerst, door dik; en dun zijn Amerikaanse meester wil vol~

gen, ook · al moet het land daardoor volkomen zijn zelfstan- digheid verliezen. Kennan, dP:

leider van de Amerikaanse anti- Sowjet-politiek, verklaart reeds, dat Engeland niet langer een volwaardig lid is van de Grote Drie en nog slechts in staat was een kleinere rol te spelen in de buitenlandse politiek. En naar in rapporten uit Washington ver~

luidt, zouden de Amerikanen als voorwaarde van een nieuwe dol- larlening Amerikaans toezicht in de Britse kolenmijnen eisen. De Amerikamen laten verder duide-- lijk voelen, dat elk plan om de economische banden met de do- minions nauwer aan te halen door wederinvoering van het systeem van d,e imperiale voor~

rechten op onverzettelijke Ame~

rikaa'!:se tegenstand zou stuiten.

Noodlottig voor 's werelds toekomst is het, dàt Bevin zich

ook bij de Duitse kwestie geheel aan het Amerikaanse standpunt heeft onderworpen. De staal~

productiè werd verhoogd tot 10.700.000 ton per jaar, de pro- ductie in de metaal-, machine- en chemische industrie tot het ge- middelde van de productie in 1936, d.w.z. in het jaar, toen de nazi's reeds drie jaar met hun oorlogsvoorbereidingen bezig waren. Het plan tot nationali- satie van de , mijnen, dat Be vin als {oud?) -socialist toch bijzon- der tér harte moest gaan, is in feite voor onbepaalde t~id uitge- steld. De oude Duitse eigenaren komen weer terug, zij het als di- recteuren, de Amerikaanse in~

vloed is vergroot.

. De conferentie over het Duitse productiepeil, waar deze beslis- singen werden genomen. is in \ velerlei opzicJzt een grote politie- ke fout geweest. Allereerst, om- dat hij géhouden is buiten de Sowjet-Unie om en de beslissin:- gen in strijd zijn met . de wil en

· de belangen van het Franse volk,

· omdat deze bevoordeling van Duitsland economische nadelen voor Frankrijk inhoudt en het militaire gevaar weer vergroot.

Bovendien vraaat men zich af, waarom deze cohferentie moest worden gehouden zo vlak voor de conferentie der Grote Vier,

...

•

(

die immers reeds in November zou plaats vinden, eT) waar het gehele Duitse vraagstuk ter - sprake zou komen. Dit zou er op wijzen, dat men met een misluk~

king van deze conferentie reke~

ning houdt of, liever gezegd, wil houden. Maar WPst~Europa,

dat in zijn belangen wordt ge- _ schaad, niet het minst door de ve;hoging van de Duitse kolen~

prijs, moet in deze nieuwe uiting van Amerikaanse barmhartig~

heid berusten.

Ook in eigen land capituleert Bevin voor zijn kapitalistische vrienden. De grote bankiers en leiders van de industrie werden in Downingstreet 10 ontvangen om hun "welvaarts"~plan voor te leggen aan de Engelse regering.

Officieel werd na afloop bev"es- tigd, dat hun voorstellen, die hierin bestonden, dat de belastin- gen voor '<}e kleine man moes(en worden verhoogd, dat er kolen naar Duitsland moesten worden vervoerd, de sociale lasten moes~

ten worden verlaagd en de kapi- taalsuitgaven van d(! regering

(huizenbouw, b.v.) drastisch moesten worden verlaagd, met sympathie door de ministers wa- r ren begroet. Het is geen wonder,

dat deze sympathie er ook toe heeft geleid, dat de nationalisatie van de ijzer~ en staalindustrie weer een jaartje is uitgesteld. Al is er dan geen coalitie~regering

met de conservatieven officieel tot stand gekomen, in feite heb- ben Bevin en Churchill elkaar reeds de hand gereikt.

i *

Eind Augustus is er in het meest luxieuze hotel ter wereld

\

ee~ tweede M arshalf~plan ···op touw gezet, dat tot doel heeft geh,eel Zuid~Amerih aan het onverzadigbare dollar~imperialis­

me te onderwerpen. Ook de Zuid-Amerikaanse staten heb- ben te kampen met een ernstig

dollar~te:kort, dat in sommige staten zelfs tot inflatie en hon- gersnood heeft geleid. Ook hier was natuurlijk het "rode" gevaar aanwezig, maar daarnaast was · hier ook een wezenlijk gevaar van rechts: oud-militairen en landheren traeliten door het ook in Europa bekende middel van

Christelijk~demdcratische en zelfs sociaal-democratische par~

tijen, die nauw verwant zijn aan het fasc~sme en de Spaanse fa- lange, hun invloed te vergroten.

Het is duidelijk, dat de Ameri- kaanse zakenlieden de belegging van hun gelden in deze landen.

waar men nooit weet, welke partij morgen door een revolutie boven komt liggen, JJiet erg safe vinden. Marshall beloofde de conferentie daarom ook, dat de economische kwesties wel het volgende jaar in Bogota ter spra- ' ke zouden komer, of m.a.w. als jullie je behoorlijk naar onze zin gedraagt, krijg je als beloning de zozeer begeerde dollars. Het de-

fensie~pact is tpel voor elkaar gekomen, maar dat is maar ca- mouflage, want zelfs Eisenhower kon niet vertellen, tegen wie.men zich eigenlijk moest verdedigen.

Gaat de standaardisering. der wapenen door - maar dat is nog geenszins zeker, want het- Congres heeft nog steeds ge:- weigerd dit goed te keuren - dan wordt de afhankelijkheid der . Zuid-Amerikaanse Staten na-

tuurlijk volledig, want zij zijn dan gedwongen al..hun wapenen

in Amerika te kopen, dat er ¹wel voor zal zorgen" dat ieder land krijgt, wat het "verdient".

*

De à.anhangers van de Mars~

hall~politiek in Europa trachtten het Parijse plan te redden door het minder af te stemmen op de Europese dan op de Amerikaan~

se realiteit. Marshalls secondan~

ten als Clayton gaven de Parijse conferentie "adviezen",· welke niet anders. dan bevelen /conden zijn, daar het geld tenslotte uit Amerika moest komen. IJverig zijn de vertegenwoordi₀ers van de 16 landen op advies van Clayton aan het schrappen ge~

gaan; tal van Europese behoef~

ten bleken plotseling niet urgent.

Ook het deficit op de betalings~

balans van de Europese landen in 1951, het laatste jaar van Marshalls plan, bleek veel te hoog te zijn. Na een onderhoud met Clayton bleek dit deficit met ruim 2Yl billioen te kunnen wor~

den verminderd, een verminde- ring, die men baseerde op een hopelijke daling van de graan~

prijs in Chicago in 1951.

Zo zaten in Parijs de eens zo trotse overwinnaárs van 1945 in slaafse onderworpenheid te schrappen en te knoeien aan een plan, dat tenslotte toch nog af~

gewezen werd. Wallstreet wei~

gert om de noodzakelijke pro~

ducti.everhoging in de hulpbe~

hoevende Europese landen toe te staan, en daarmee heeft het de landen in Oost Europa volkomen in het gelijk gesteld, toen zij ver~

klaarden: Wij aanvaarden elke steun bij het herstel van onze economie, maar niet ten koste

van onze -eigen 'welvaart en ort- afhankelijkheid.

*

Richten wij tot slot onze aan~

dacht nog even op het Oosten van ons werelddeel. Daar werkt president Bierut van Polen met de schep in de hand als vrijwil~

liger aan de wedempbouw van Warschau. Naast hem staat de burgemeester van de stad en de minister van onderwijs te zwoe- gen. Door vrijwillige arbeid ge~

durende deze maand van de we~

deropbouw van Warschau hoopt men 2 millioen zloty te besparen.

Niemand beweert. dat de arbeid van president Bierut Europa zal redden, maar zijn geste is een uiting van Polens wil tot weder~

opbouw en een inspiratie voor het gehele volk. Het is een van die zaken, die de regeringen in

West~ Europa juist missen.

Terstond na de verkiezingen in Hongarije, waar zij een over- winning hebben behaald, komen de communisten met . een pro~

gram, dat in de eérste plaats de arbeiders en boeren ten goede zal komen.

De ratificatie van de ,!'redes- verdragen met Italië, Roemenië, Hongarije, Bulgarije en FinlaJd opent voor deze landen_ de mo- gelijkheid zich in democratische geest te ontwikkelen.

Hier arbeid, arbeid en nog eens arbeid. Ginds wachten, wachten, wachten. Het is alsof het dollargif de mensen verlamt;

zeker is het, dat zij aan de dol·

largift verslaafd zijn geraakt.

L. VAN HEUSDEN.

PlanpOlitiek ^en

.

.

*

De publicatie van de "Richtlijnen voor een Nationaal Welvaartsplan" en de daarop volgende discussie, heeft . bij sommigen de mening doen postvatten, dat de Com~ · munisten op een bepaald, zeer principieel punt van ge~

dachte zijn veranderd. Het gaat om de vraag, of onder het kapitalisme plan~politiek mogelijk is of niet.

J

der van een plan~politiek is, ook beslist over de vraag of men socia~

list is of niet Dit is echter geenszins het geval.

De tegenstand van die groepen onqernemers, die men meestal als monopolisten pleegt aan te duiden, de meest reactionnaire dus, te~

gen de planpolitiek is in het geheid niet principieel. De vraag, Of zi) tegenstanders zijn, hangt helemaal af van practische overwe~

gingen.

Men kan hiervoor de orüwikkeling zowel in het fascistische Duits~

land van Hitier als die in Amerika aanhalen.

Zoals iedereen weet, heeft de oorlogse~onomie van Hitier ( overi~

gens evenals alle oorlogseconomieën) naar het· uiterlijk de vorm van een plan~politiek gehad. Nu behoort--het eveneens tot de vast~

staande inzichten van de theorie over het wezen van het fascisme, dat dit een zeer speciale vorm van de heerschappij van het mono~

p~lie~kapitaal is. Het Duitse monopolie~kapitaal, was het meest ontwikkelde iJ:i Europa; het kon de vergelijking met het ^Ameri~

kaanse glansrijk doorstaan. Dientengevolge was het ook het meest reactionnaire in Europa. Toch heeft het niet alleen de "planpoli~

tiek" van Hitier aanvaard, maar het heeft deze gestimuleerd en voor zijn eigen doeleinden gebruikt. De stelling, dat voorstanders van een plan~politiek socialisten zijn, heeft het Duitse fascisme mis~

bruikt voor een van de meest brutale propagandatrucs ·uit zijn aan demagogie zo rijke loopbaan. Volgens Goebbels waren d~ direc~

teuren der ondernemingen... socialisten. Het was in het Duits~

land van Hitier de meest gewone zaak van de wereld om te spreken over de .,socialistische directeur". Dit neemt echter niet weg, dat het monopolisme zich juist in de laatste jare;n van het Hitler~bewind,

Kapitalisme

*

·en dank zij de maatregele~ van Hitler, zeer voorspoedig heeft ont~

wikkeld.

De Duitse monopolisten vonden de .. planpolitièk" van Hitler, het meest sprekend belichaamd in het .. Vier~jaren~plan" en in de ge~

dwongen organisering der kleine en kleinste ondernemers in Be~

drijfsschappen ....- waarmee wij sinds de commissie Woltersom vol~

doende kennis hebben gemaakt ....- niet alleen niet verwerpelijk: zij vonden het een uitstekend idee.

De houding van de Dttitse monopolisten jegens het vraagstuk van de plan~politiek was zuiver opportunistisch. Niet anders is het met de Amerikaanse ondernemers. Hoewel vooral de Amerikaanse kranten de ~,vrijheid van de ondernemers". deze mummie uit het liberalistische tijdperk, als een der grootste veroveringen van de • Amerikaanse democratie aanprijzen. Hoewel Truman zijn steun aan Europa zelfs afhankelijk maakt van de vraag,· of wij afstand willen doen van elke aantasting van dit beroemde principe, wordt deze richtlijn allerminst in Amerika nageleefd.

Een in zekére zin nog vermakelijk voorbeeld kregen wij enkele we~

ken geleden, toen het Amerikaanse congres moest stemmen over · de voortzetting van de suiker~et, die een zekere planmatigheid in de aanbouw van rietsuiker, de import .en de marktprijzen brengt.

Er verschenen plotseling tientallen suikermagnatep in de Senaat om de afgevaardigde te .. bewerken". Zij wilden allen, dat de wet aangenomen werd, want die wèt handhaafde bepaalde voordelen voor hen en weerde, dank zij enkele nieuwe artikelen, de lastige concurrentie van Cuba. Bovendien garandeerde deze wet, dat de huidige prijs gehandhaafd bleef, ook wanneer er ....- zoals de alge~

' mene verwachting is ....- het volgend jaar een overvloed van suiker zal zijn.

Hetzelfde is gebeurd met een dergelijke «ret over de tabak. Deze twee voorbeelden laten duidelijk zien,, waarom het gaat. Indien het ingrijpen van de staat in het economische· leven nuttig is voor de ondernemers, dan zal men hen niet horen praten over vrijheid van de ondernemer.

De hele oppositie van Churchill tegen de nationalisatie~politiek

"Van ~e Engelse Labour~regering wordt dan ook alleen door de over~

weging bepaald, dat deze politiek wel eens ongunstig zou kunnen zijn voor de Engelse monopolisten.

_j

! I i

1:

I'

ti '

· Zij zelf wachten overigens niet altijd het ingrijpen van de regering ten gunste van een planmatiger beheer der welvaartsbronnen af.

maar zij handelen soms, wanneer dat in het belang van de winst nodig is, op eigen gezag.

Voorbeelden hiervoor vindt men in de voor~oorlogse crisis te over.

Wij denken hier b-.v. aan de talloze internationale overeenkom~ · sten, die ten doel ¹hadden de productie van bepaalde grondstoffen en landbouwproducten in.ernationaal te regelen of. nauwkeuriger ' gezegd, te beperken.

Zulke voorbeelden waren b.v. de overeenkomsten van de Neder- landse en Engelse thee~producenten, van ·de ruhber~producenten of de suikerplanters. In dergelijke internationale ,.restrictieplan~

nen" werd nauwkeurig vastgelegd, hoeveel rubber b.v. de Neder- landse plan.ers mochten verbouwen en uitvoeren en hoeveel boete zij moesten betalen indien zij zich niet aan het plan hielden.

Het is i~ dit verband van l?_elang te constateren, dat de internatio- nale monopolis.en niet enkele van dergelijke overeenkomsten had~

den gesloten. maar honderden. Deze overeenkomsten. d.ie tot doel hebben onnodige concurrentie uit te schakelen en de prijzen hoog te houden. en de monopolie~positie te versterken, vindt men in alle takken van bedrijf. Het zwakke punt in al deze overeenkomsten is echter. dat zij het beoogde doel niet volledig bereiken. De ont~

, wikkeling van de kapitalistische productie~wijze, en in het bijzon- der de werking van de wet van de ongelijkmatige ontwikkeling.

br.engt alle .. goede bedoelingen" van de ondernemers in de war.

* * *

Dit brengt ons op de vraag die voor on:s onderwerp werkelijk van belang is. Deze vraag luidt of er niet fundamenteel verschil in de opvattingen over. het wezen van de planpolitiek bestaat, waarbij inderdaad de opvaWngen van het socialisme tegenover de opvat~

tingen van d~ aanhangers van het huidige stelsel staan. ., In de voor~oorlogse periode had elke planpolitiek buiten de Sovjet-; ' Unie in wezen maar één doel. Dit doel was om de overbodige pro~

ductie~voorraden kwijt te raken en overproductie ...- naar de opvat- tingen van de betrokken kringen althans .- te voorkomen.' De kern van alle .. p)anpolitiek" in Europa vyas dus het streven naar een kunstmatige schaars~e. Dit idee kwam zelfs tot uitdrukking in het bekende •.. plan van de Arbeid" van S~D.A.P.• en N.V.V. en in hun ideeën over de- .. Nieuwe Organen" van het economische leven. Dit deel van de planpolitiek der S.D.A.P. was dan ook niet aanvaardbaar voor de communisten.

Volgens hun opvatting moet het doel van elke planpolitiek de be~

vrediging van de behoeften der massa zijn.

Dit is óÓk het principe ·dat de plan~politiek in de Sovjet~Unie be~

heerst. Het idee van plan~polLiek als een middel tot kunsttyatig€

productie~beperking werkt thans nog zozeer in de geesten van onze quasi~socialisten door, dat nog onlangs een schrijver in .. Vrij

•

' Nederland" kon verklaren,. dat plan~politiek in een land als India b.v. onmogelijk is omdat er ... schaarste heerst.

Plan~politiek vereist echter meer dan de toepassing van het hier~

boven genoemde principe. Het verèist een alomvattend plan voor . de gehele economie van een land. Wanneer men zich er toe he~

perken wilde, zoals talrijke economen· inderdaad ook wensen, tot het planmatig organiseren van bepaalde takken van bedrijf, dan is een dergelijk plan vanuit het gezichtspunt ener socialistische plan~

politiek van te voren tot mislukking gedoemd. Dit is zo, omdat er geen geïsoleerde bedrijfstakken bestaan. Anarchie in een andere bedrijfstak. overvloed of prijsstijging daar, zal automatisch ook

·gevolgen hebben voor het .. planmatig" georganiseerde .deel van de nationale economie.

Zelfs is een algemeen plan voor de organisatie van een kapitalis~

tisch georiënteerde economie niet mogelijk zonder zulke diepgaan- de .. afwijkingen", dat van een planmatige economie reeds niet meer gesproken kan worden. Professor V arga heeft ten bewijze van deze stelling veel materiaal uit de Amerikaanse oorlogsecono~

mie bijeengebracht. Ook Roosevelt kon niet voorkomen, dat de Amerikaanse kapitalisten aan de planmatige oorlogseconomie ont~

zaglijk verdienden; hij kon zelfs niet voorkomen dat bepaalde takken van bedrijf. die vanuit het gezichtspunt van een gezot?-de en evenwichtige productie in de toekomst in hun ontwikkeling ge~

remd dienden te wórden, een ontzaglijke vlucht namen.

Werkelijke plan~economie is namelijk niet mogelijk, zonder een be~

slissende beperking van de machts~invloed der monopolisten~ zij is niet mogelijk zonder dat zich reeds bepaalde socialistische voimen van samenleving aan het ontwikkelen zijn. Een dergelijke voor~

waarde, die in werkelijkheid een revolutionair ingrijpen in de maat~

schappij betekent, werd in geen enkel W est,Buropees plan gesteld en kan er ook niet gesteld worden. (Het woord ,.revolutionnair"

vatten wij hierbij natuurlijk in de zin van een principiële verande- ring in de maatschappij op.) .

Wei heeft het voorbeeld van de Amerikaanse oorlogs~economie,

om hierbij te blijven, bewezen, dat de economie van bepaalde lan- den in een bepaalde richting gestuwd kan worden door het ingrij- pen van de staat. Niemand zal willen ontkennen, dat de Ameri- kaanse economie .juist door het ingrijpen van de regering en het scheppen van talloze nieuwe overheidsorganen in staat is geweest, de behoeften van de geallieerden aan oorlogs~materiaal te dekken.

Een dergelijke voortstuwing va~ bepaalde nationale economièën is trouwens in het geheel geen uitzonderlijk verschijnsel in de kapi~

talistische wereld. Als voorbeeld kan men hier elk willekeurig kolo- niaal gebied aanhalen., Het is een niet. te ontkennen feit, dat b.v.

de voortbrenging van haar landbouw-producten op kunstmatige wijze door het ingrijpen van de Nederlandse ondernemers werd bevorderd, terwijl het ontstaan van fabrieken voor de vervaar~

\ '

•

diging van verbruiksartikelen in, Indonesië, op kunstmatige wijze

we~d geremd. /

Bij het opstellen van de richtlijnen voor een nationaal welvaarts,- plan ging de C.P.N. ook van het inzicht uit, dat de voortstuwing van ons economisch leven in een bepaalde richting mogelijk is. Zij verwierp de gedachte. dat mén in de bij ons heersende omstandig~

heden een omvattend plan naar het voorbeeld van de vijfjaren~

' plannen in de Sovjet~ Unie met kans, op succes kan opstellen.

Wel heeft een andere gewichtige overweging bij de uitwerking van de .. richtlijnen" een rol gespeeld. Van de Amerikaanse oor~

logseconomie kon men nog zeggen. êlat zij onvoorwaardelijk in het belang van de monopolisten was, hoewel zij tegelijkertijd ook een . ander doel. het winnen van de oorlog. diende. Bij de .. richtlijnen"

kan dit reeds niet .meer gezegd worden. Integendeel, in' zeker op~

zicht komen hier de belangen van bepaalde enge ondernemersgroe~

pen in het gedrang. vooral de belangen van het bankkapitaaL Dit is onvermijdelijk wanneer men zich ten doel stelt het welvaartspeil van de massa omhoog te brengen. Derhalve was het invoegen van een gehele reeks van voorstellen, die tot doel hebben om de macht van bepaalde ondernemersgroepen te beperken. een noodzakelijke voorwaarde voor het welslagen van het plan der communisten.

Het is onmogelijk, de welvaartsbronnen van ons volk volledig te mobiliseren, wanneer men het bankkapitaal daarbij tegenover zich vindt. Het is onmogelijk een radicale verandering in de ^buiten~

landse economische politiek te verwerkelijken. zoals zij door de communisten met betrekking tot versterking der banden met Oost- Europa worden bepleit, indien hetzelfde bankkapitaal een van de gewichtigste steunpunten voor een reactionnaire politiek is, die al haar troeven op de dollar~kaart heeft gezet.

Hetzelfde geldt eveni~ voor de scheepsbouw. Maar wanneer·

men .. de ontwikkeling van scheepsbouw en scheepvaart als een van de weinige mogelijkheden tot het herstel van ons land beschouwt.

dan is het vanzelfsprekend, dat de productie juist in deze takken van bedrijf in beslissende mate verhoogd moet worden. Men zal een dergelijke verhoging evenwel niet bereiken indien de levens~

omstandigheden van de arbeiders in deze bedrijven niet verbeterd

worden. '

Hier echter vinden de arbeiders hun ondernemers tegen zich. Bo:- vendien is het reeds, niet alleen meer de vraag of de sociale voor- waarden voor deze groepen van arbeiders wor'den verbeterd. maar werkelijke belangstelling voor de taak, die hun is toegewezen, kan slechts gewekt . worden indien de arbeiders mede~;1:eggenschap in het .bedrijf en contröle~rechten krijgen. Het is derhalve logisch.

dat de eis van nationalisatie van deze bedrijven in het welvaarts~

plan is opgenomen.

Nationalisatie van bepaalde bedrijven is volstrekt geen revolution~

naire maatregel. Zij tast het bestaan van de kapitalisten als zo-

W ede~opbouw van Rotterdam

L. W. Schmidt

In Rotterdam zitten 35.000 mensen in nood. Men wil moderne fabrieken en kantoren boutven, maar ,de werkers, die in deze bedrij- ven zullen arbeiden, hebben recht op een goede huisvesting.

I

V

ziekenhuizen, 22 bioscopen, 10 inrichtingen voor openbare lief~

dadigheid, 4 'dagbladbedrijven en 2 schouwburgen. Een opper~

vlakte van 60 ha. werd verwoest of., om het populair uit te drukken, een stad als Utrecht zou practisch verdwenen geweest zijn. Het bombardement van 1943 bracht het aantal vernielde woningen op 28.000. Bijna een derde v:m het totale aantal woningen, dat ge~

durende de oorlogsjaren in geheel Nederland verloren ging, stond te Rotterdam.

Men' kan niet zeggen, dat de stedebouwkundigen al die jaren bij de puinhopen hebben neergezeten. Waar de oorlog de initiatief~

nemers belette de opbouw krachtig aan te pakken, verschansten de architecten zich ac:hter hun tekentafels om het gezicht van de nieuwe stad te ontwerpen. Een ·jaar na de bevrijding werd het .. Basisplan" door de Rotterdamse noodgemeenteraad aangenomen.

Het grote begin was er, de volgende etappe zou onmiddellijk door de praktijk gevolgd moeten worden. Die praktijk betekende niets meer of minder dan dat een aanvang gemaakt diende te worden met het bouwen van woningen, kantoren, winkels, magazijnen, werk~

plaatsen. Men zag zich geplaatst tegenover een enorme taak, want om te bouwen is geld nodig, arbeidskrachten, materialen. Wie zou.

danig niet aan, maar zij beperkt de invloed 11an deze groepen, zowel op economisch als op politiek gebied. Zij',maakt derhalve een vooruitstrevende politiek mogelijk en is als zodanig een algemeen aanvaarde eis van de arbeidersbeweging in Europa geworden.

Het doel van de communisten is niet de invoering van een socialis~

tische plan~politiek in ons land. Maar wel is het juist, dat de ver~

werkelijking van on~ welvaartsplán een socialistische plan~politiek

in de toekomst zal bevorderen. Immers, elke stap van de C.P .N.

heeft een dichtbij liggend en een verder afliggend doel. Het doel van het Welvaartsplan voor het heden is_ het scheppen van wel- vaart voor ons volk, zoals de naam zegt. Maar het schept tege- lijkertijd nieuwe, gunstige voorwaarden voor de verdere ontwik~

keling van de strijd der arbeidende klasse. F. BARUCH.

•

de opbouw financieren. waar moesten de arbeidskrachten vandaan komen, wie zorgde voor de materialen? ,

Er was een direct tekort aan 40.000 woningen. Hield men reke~

ning met de normale aanwas van de bevolking, dan zouden ge~

durende tien jaren 7.000 woningen per jaar moeten worden ge~

bouwd om de balans in evenwicht te brengen. Voor 1947 is dit aantal vastgesteld op 3000, een teleurstellend begin, waarvan het perspectief nog veel somberder wordt wanneer men bedenkt, dat deze achterstand, gezien de economische toestand van ons la!!d. in de komende jaren eerdel'l groter dan kleiner dreigt te worden. De aanvankelijke verwachting. dat de bouwmaterialenvoorziening in 1947 aanzienlijk beter zou zijn dan in 1946, is niet in .vervulling gegaan. Weliswaar zijn de vooruitzichten voor baksteen en kalk~

zandsteen gunstig en zal de benodigde cement, ook voor een ver~

grote bouwactiviteit, wel verkregen kunnen worden, doch men verwacht dat de hoeveelheid hout, die voor de bouwnijverheid he~

sdiikbaar kan worden gesteld, hoewel groter dan in 1946, toch niet voldoende zal zijn om het gewenst g·eachte peil van bouwbe~

drijvigheid te }?ereiken. Ook de voorziening met ijzer en staal blijft ernstige bezorgdheid baren.

Maar zelfs de 3.000 aan Rotterdam toegewezen woningen zijn nog niet veilig gesteld. Tengevolge van het feit, dat de op 27 Januari j.l. g'epubliceerde financieringsregeling Woningbouw 1947 door de particuliere bouwers, die voor 3000 woningen de plannen reeds klaar of in vergevorderde staat van voorbereiding hebben, als nog onaan~

vaardbaar wordt geacht, is het onwaarschijnlijk dat de Rotterdamse dienst voor de Volkshuisvesting nog met voldoende woningwetplan~

nen een aanvang kan maken om 3000 woningen nog in 1947 te kunnen voltooien. Een weinig rooskleurig beeld!

Men moge zich daarbij een ogenblik verplaatsen in de gedachten en gevoelens van de Rotterdammer, die inwonend op achter~ of zolderkamer, naar het trage tempo van de volkswoningbouw opkijkt, terwijl hij tegelijkertijd constateert, dat in het centrum van de stad pe Twentse Bank, de Nederlandse Handelmaatschappij, de Incasso- bank, Robaver, Amsterdamse Bank en de Nationale Levensverzeke~

ringbank met volle toeren werken aan de voltooiing van haar mo~

derne kastelen. Ho. zo men heeft ons al verscheidene keren tegengeworpen, dat is een eenzijdig beeld, er worden niet uitslui~

tend Banken gebouwd. Maar dat beweren wij ook niet. Wij zeggen alleen, dat de verhouding niet klopt en dat de financiering van deze kastelen, waarvan de urgentie slechts ten dele vaststaat, beter he~

steed zou kunnen worden aan de bouw van volkswoning en. Wat is namelijk het geval1 De in uitzicht gestelde wijzigingen van het nieuwe stadsplan vormden een der oorzaken, dat in het verwoeste gebied slechts een gering aantal werken kon worden goedgekeurd.

Pas na de aanvaarding van het Basisplan door de gemeenteraad, kon de gronduitgifte weer voortgang vinden. Maar de financierings~

moeilijkheden waren door de sterk gestegen bouwkosten aanroer~

kelijk toegenomen. Daarbij

'

gende financiële regeling geen sprake. Wat dit betreft had het groot~

kapitaal weer de beste kaarten in handen. Van bepaalde zijde ver~

heugt men zich er over, dat het bouwen van deze Banken geen geld kost, de bankiers financieren dit zelf! Alsof dit een verdienste zou zijn. Men moge voorts hebben bepaald, dat gedurende'- drie jaren na de voltooiing van de bouw ongeveer de helft van het gebou·.v aan derden verhuurd moet worden, waardoor deze werken bijdra~

gen in het nijpend tekort aan verhuurbare kantoorruimte, hetgeen weer zou betekenen, dat woonruimte vrijkomt voor de burgerij; wat voor waarde hebben deze manipulaties anders dan om het grote aantal in aanbouw zijnde Banken, waaraan iedere vreemdeling zich.

verbaast en ergert, goed te oraten?

Och neen, er worden niet alleen Banken gebouwd. Natuurlijk niet, dat zou het schandaal ten top gedreven zijn. Maar op het ge ...

bied van de woningbouw was het ontbreken van eenzelfde financiële regeling voor de nieuwbouw van woningen oorzaak, dat diverse plannen van p~rticulieren voor in totaal 642 woningen, wel.ke geheel voor uitvoering gereed waren, niet tot uitvoering konden worden ge ...

bracht. De woningbouw bleef zodoende grotendeels beperkt tot de voortzetting van de bouw van woningen, waarmede gedurende de oorlog reeds was aangevangen en waarvan 362 in 1945 en .1946 werden voltooid. Ook het' woningcomplex aan de Carnissebuurt (Rotterdam Zuid), groot 1887 woningen, dat dit jaar is klaar ge~

komen, was een voleindiging van wat in de bezettingstijd op stapel werd gezet. Tenslotte, waar ook buiten de eigenlijke stadskern ee.n begin is gemaakt met het bouwen ván woningen, al deze objecten (in Kralingen b.v.) zijn terug te brengen tot het toegewezen kwan- tum.van 3000 voor het jàar 1947. En zoals wij hebben gezien is zelfs dit cijfer geflatteerd.

Dat er over de gang van zaken in de wederopbouw grote ontstem~

ming heerst, is een bekend feit. Het Congres der Vereniging van Nederlandse Gemeenten, dat in April te Nijmegen werd gehouden, liet daaromtrent geen twijfel bestaan. Wettelijke voorzieningen zou~

den de animo om te bouwen kunnen bevorderen. Maar de ambte~

lijke molen maalt langzaam en het papier is geduldig. Intussen neemt het huisvestingsprobleem te Rotterdam vormen aan, die niet anders dan zorgwekkend genoemd kunnèn worden. Minstens 35.000 gezin~

nen wachten met smart op een· woning, waar zij baas in eigen huis kunnen zijn. Ondergebracht bij andere gezinnen, levend in ruimten, die al dadelijk om hygiënische redenen verwerpelijk zijn, staan zij

bloót aáii sociale èii moreie ellende. H~n vrèugdeloos bestaan, de dagelijks weerkerendé ongemakken en de ruzies. die daar het gevolg van zijn, kweken wanhopige, ontevreden en onverschillige mensen.

Geen reger~ng kan zich van hen afmaken door het tonen van mede~

lij"tlen of het geven van beloften. Het zou wat! Ons volk wil werken, maar ook leven. En leven. betèkent naast eten en drinken zeker behoorlijk wonen.

Om de nood te lenigen is men van gemeentewege er toe overge- gaan woonruimte te vorderen. Onze raadsfractie heeft herhaalde~

"lijk aangedrongen öp spoed, doch bij de begrotingsdebatten kreeg zij te horen, dat' door gebrek aan ambtenaren hèt werk slechts Jarig~

zaam opschoot. Bovendiên bleken talloze woonhuizen, vooral in de wijken der beter gesitueerden, in kantoren veranderd. Een mooi argument! Zo werd de s:elling bewezen, dat het bouwen van Banken noodzakelijk was om woonruimte vrij te krijgen.*) Intussen heeft de vordering een wijziging ondergaan, die het ergste doet vrezen. Op 1 September is een nieuwe regeling in werking getreden, waarin de regering het benoemen van een commissie voorschrijft, die het Col~

lege van B. en W. adviseert over voorgenomen vorderingen. De bedoeling hiervan is, de burgerij meer rechtszekerheid te yerschaf- fen en de gelegenheid te geven in beroep te k_omen, wanneer een -vordering strijdig wordt geacht met hare belangen. Dit komt er in de praktijk op neer, dat iedereen zijn zaak aan de kantonrechter zal voorleggen, waarvan weer het gevolg zal zijn, dat noodzakelijke vor~

deringen onnodig worden getraineerd. Op deze wijze wordt een doelmatige oplossing van het probleem te niet gedaan. In het alge~

meen .. zal niemand het prettig vinden wanneer beslag wordt gelegd op zijn huis of wanneer hij zou worden gedwongen zijn woning met een ander gezin te delen. Slechts enkelen zijn bereid op dit punt concessies te doen en van de bezitters van herenhuizen is het ^he~

kend, dat zij zich met kracht tegen vordering verzetten. Wij kun- nen daarom deze nieuwe regeling niet bewonderen. Ze vormt een spitsvondig obstakel om de vordering te maken tot een praktisch wapen in de strijd voor rechtvaardige verdeling van de beschikbare

woonruimte. ,

In Rotterdam zitten 35.000 mensen. in nood. Hun rechtszekerheid is in geen enkel opzicht gewaarborgd. Zij vormen een gevaar voor een gezonde volkshuishouding, waaraan geen stad onverschillig zal mogen voorbijgaan, wil ze haar maatschappelijke basis niet laten aanvreten door het voortwoekerende kwaad der sociale en morele

*) Overigens blijkt uit de voodopige cijfers van de laatste volks~

telling, dat slechts 897 woningen als kantoor gebruikt worden. In

Ams~erdam en Den Haag is dit cijfer veel hoger, respectievelijk 3.579 en 2.884!

De waard~

Marxistische Wereldbeschouwing .

D. Èlok .

. Waarom vinden we het nodig om, behalve de zware politieke strijd die we voeren, ook nog op het ideologische front te strijden 7 Is dat geen verspilling van krachten ? Stoten we door onze materia~

Bstische wereldbeschouwing niet velen van ons af ? . Wat hebben we aan de bestudering van ingewikkelde zaken· als dialectisch ma~

terialisme, terwijl de dingen· waar we voor strijden, toch zo een~

voudig zijn : vrede, welvaart, democratie !

Elke. politieke groep van betekenis heeft een min of meer vast~

omlijnde wereldbeschouwing. Voor de Protestant~Christelijke en

Rooms~Katholieke partijen spreekt dat vanzelf, maar ook de ver~

schillende groepen in de P. v. cl. A. hebben er een. Het is b.v. in~

teressant om na te gaah hoe elke stap naar rechts van de sociaal~

democratie gepaard is gegar1n met een steeds grotere verwijdering van de nprxistische philosophie, totdat Vcrrink e.d. in de P.v.d.A.

het marxisme volkomen verwierpen. ' -

Blum, de leider van de rechtervleugel van de Franse socialistische partij, trachtte nog onlangs de klassestrijd uit het beginselprogram van zijn partij te schr~ppen, hetgeen nauw samenhangt met zijn " · hele onsocialistische politiek. De aanvallen der socialisten op de marxistische philosophie gaan op politiek terrein gepaard met een toenadering tot de confessionele, en in h~t bizonder de katholieke partijen.

Deze voorbeelden zijn voldoende om aan te tonen, dat er een nau·

we samenhang is tussen wereldbeschouwing en politiek, evén nauw b.v. a~s tussen de koloniale politiek van Beel en de opbouw van

ellende, een kwaad bovendien, dat met de jaren in omvang zal toene~

men door de natuurlijke aanwas der bevolking. Men wil moderne fabrieken en kantoren bouwen. Accoord! Maar' de werkers, die in deze bedrijven zullen arbeiden. hebben recht op een goede huisves.:

ting. Onder de Rotterdamse bevolking valt een groeiende tegenzin waar te nemen tegen b,ouwwerken, waarvan het onmiddellijke nut p.og geenszins vaststaat. Voo~ hetzelfde geld kunn.en immers dui- zenden 47olkswoningen, die in een directe behoefte voorzien, ge- bouwd worden! Nood breekt wet. Daarom volkswoningen en rigou- reuze vordering van woonruimte. Het is de schandé van de regering- Beet dat zij door geld te verspillen aan een koloniaal avontuur in Indonesië, voor de eenvoudigst~ eisen van het volk geen oplossing weet.

pns land. Evenmin als men de strijd voor een snelle wederopbouw kan scheiden van de strijd voor het terugroepen van de troepen en bezuiniging op de militaire uitgaven, kan men onze politieke actie scheiden van de strijd tegen theoriën, die de mensen in hun ge~

dachten en daden tot slappe volgelingen van de reactie maken.

Een wereldbeschouwing ( philosophie) wil - het woord zegt het al ...-'een verklaring geven van de wereld. Nu kan men dat cp twee manieren proberen : op de wetenschappelijke manier, die zich grondt op de feiten, en op de niet~wetenschappelijke manier. Er zijn b.v. mensen die zeggen, dat de tweede wereldoorlog met, al zijn ellende gekomen is als een straf voor de zonde. Dat is natuur~

lijk niet wetenschappelijk, want zij zien de oorzaak van de oorlog in een bovennatuurlijke kracht, ·die we niet kunnen waarnemen.

Deze niet~wetenschappelijke methode ve+klaart de reële feiten· uit iets wat niet reëel bestaat.

De wetenscháppelijke methode, echter, zal de oorlog ·uitleggen als een gevolg van de tegenstellingen tussen de imperialistische lan~

den. Deze methode verklaart reële feiten aan de hand van andere reële feiten.

De wetenschappelijke methode van verklàring maakt het ons mo~

gelijk om in te grijpen in de gang van zaken. Als men b.v. denkt, dat kinkhoest veroorzaakt wordt door boze geesten dan staat men er machteloos tegenover. Men kan proberen die geesten te bezwe~

ren, maar veel zal dat niet helpen. Als men echter op wetenschap~

pelijke wijze zo'n ziekte gaat onderzoeken en men ontdekt dat ze wordt veroorzaakt, niet door bovennatuurlijke machten. maar door waarneembare bacteriën, dan kan men een middel vinden om de ziekte te genezen. Toen men ontdekte, dat de bliksem geen he~

melse straf was, stond men er niet meer machteloos tegenover, men kon het gevaar door bliksemafleiders afwenden. En als men eenmaal ziet, dat een oorlog n~et door machten, die buiten ons bereik liggen, wordt veroorzaakt, maar door de bestaande, reële maatschappelijke verhoudingen, dan zal men trachten een juiste politiek te voeren om deze oojlog te voorkomen.

De wetenschap maakt het dus mogelijk om op de juiste wijze in te grijpen in de gebeurtenissen, en dat is de reden waarom de reactie zo bang is voor een juiste, reële verklaring van de wereld, en waar~

om zij tracht om met allerlei onwetenschappelijke theorieën de mensen van een vruchtbare politiek af te houden.

Het dialectisch materialisme (dat is de wereldbeschouwing, die door Marx en Engels ontwikkeld is), is niets anders dan de grond~

slag voor een volkomen wetenschappelijke verklaring van de we~,

reld en dus ook de grondslag om de bestaande verhoud~gen te veranderen. Dezelfde heldere principes, die de wetenschapsmensen in hun laboratoria, de werkers in hun werkplaatsen, de weg wijzen, past het dialectisch materialisme op de maatschappelijke verschijn-:

selen toe. ·

De ontleding van planten door de plantkundigen, van het men-

310

selHk lichaam d0or de doktó'ren, van de materialen door de schei~

kundigen. die ontleding heeft het marxisme toegepast op de ge- schiedenis van de maatschappij en van het denken. De waarneem- bare feiten. zijn onze hoogste autoriteit, evenals voor een dokter, die kinkhoest geneest en voor een ingenieur, die een bliksemaf- leider maakt. Men zal zich afvragen waarom dit nog gezegd moet worden. Heeft niet iedereen vertrouwen in de wetenschap. Gaat niet iede~een liever naar een dokter dan naar een geestenbezweer- der? Dat is wel waar, wanneer het gaat om medische, natuurkun- dige en dergelijke zaken. Maar wanneer het er om gaat de redelijke, wetenschappelijke methode van onderzoek toe te passen op maat•

schappelijke vraagstukken, dan schrikken velen daarvoor terug. Dat is ook best te begrijpen, want als men, om bij ons voorbeeld te blijven. op wetenschappelijke wijze het ontstaan van de tweede wereldoorlog onderzoekt. dan moet men de non-interventie in Spanje, de München-politiek en de geheele anti-Sovjetpolitiek van, de Westerse mogendheden veroordelen. '

De bourgeoisie heeft wel belang bij geneesmiddelen en bliksem- afleiders, maar niet bij een communistische politiek. Vandaar haar offensief tegen het vrije, . wetenschappelijke denken, van- daar dat in de meeste bladen en door alle radio -verenigingen een onwetenschappelijke wereldbeschouwing wordt verbreid. V anclaar ook, dat de sociaal~democraten à la Varrink hun onjuiste politiek gepaard doen gaan met het verwerpen van de marxistische phi- losophie. Men kan niet marxistisch denken en de koloniale oorlog goedkeuren.

Daarom is het noodzakelijk, dat wij tegenover iedere onweten- schappelijke ideologie, die slechts als dekmantel dient voor een reactionnaire politiek, onze marxistische wereldbeschouwing stel).

len. Indien sommigen alleen hierdoor van onze partij afgestoten worden. dan hebben wij het vertrouwen, dat we hen toch in dé politieke strijd. naast ons zullen vinden. We twijfelen er niet aan, of het zal ook hun duidelijk worden welk een kostbaar instru-

ment het marxisme in deze strijd is.

Twee eisen worden ons dus gesteld:

Ten eerste het marxisme nauwkeurig bestuderen: ons de mar- xistische, wetenschappelijke methode van onderzoek eigen te ma- ken, opdat wij begrijpen hoe de toestand zich ontwikkelt en wat de mogelijkheden zijn voor onze actie. In het bijzonder moeten wij nagaan welke mogelijkheden de Nederlandse verhoudingen bieden; we moeten de revolutionnaire traditie van ons volk oprake- len en. uit het verleden van ons land lessen putten voor de huidige strijd.

Ten tweede moeten we het marxisme verdedigen tegen iedere aantijging en de strijd aanbinden tegen iedere geestelijke stro.,.

ming. die tracht de mensen af te houden van een doelmatige vooruitstrevende politiek.

SURINA.ME

in

Rijksverband

Sjori Bonni

. D

tiek schipbreuk geleden: maar hoe staat het in de West?

In d~:; West hebben de volkeren geen oorlog gekend. En toch is er de laatste jaren een sterke politieke opleving waar te nemen. Een van de aanknopingspun~ . ten was de belofte van gelijkberechti~

ging van alle delen van het Rijk, die de Koningin op 7 Dec. 1942 over Radio Oranje verkondigde. De bevolking zou op brede basis mede~

zeggenschap krijgen in het bestuur van stad en land, hetgeen in een Rijksconferentie eind 1946 beslist zou worden (op deze conferentie wordt nog gewacht}. Als voorloper kwam begin 1946 een ·commissie van Statenleden uit Suriname om de Koningin een petitie aan te bieden en autonomie te vragen voor het gebiedsdeel Suriname.

Deze commissie, die voortkwam uit de boezem van de Staten van Suriname, onder leiding van praktizijn Limapo, geniet geen vertrou~

wen bij de bevolking, daar haar leden bepaalde reacttcmnaire belan~

gen dienden, zonder dat zij het volk op de hoogte bielden van hun

plannen en bedoelingen. ·

Suriname heeft in de achter ons liggende oorlogsj:3ren geén onbelangrijke rol gespeeld in de strijd tegen het fascisme. Het heeft troepen geleverd en grote hoeveelheden aluminium~erts (bau~

xiet). In Suriname dacht men zijn plicht te doen door te strijden tegen het fascisme en voor de bekende ,.four freedoms". Men rekende op de oprechte toepassing van de Atlantic Charter, maar Suriname wacht nog steeds op de Rijksconferentie ...

Geografisch en histloriscli

Suriname, ook wel genoemd Nederland~Guyana, heeft een oppervlakte van 160.000 km2, dat wil zeggen: het is vier maal zo groot als Holland en evengroot als Java. Het land telt maar 180.000 inwoners, waarvan ruim 80.000 in de hoofdstad Parama.

ribo. Het klimaat is zuiver tropisch, op warme dagen gemiddeld 26° tot 28° C in de schaduw. Er zijn vier seizoenen, twee natte jaargetijden en twee drog_e. De droge jaargetijden vertonen een sterke overeenkomst met de Hollandse zomer. Het land wordt door verschillende grote en kleine rivieren doorsneden, die de