. t-' september 19s7 Huldiging Mr. P. J. Oud

Zaterdag 3 I augustus 1957 .. No. 458

-

VliJHElD ^en _·.·. DEMOCIATIE _e

.' I . \ '

25 jaar burgemeester

(Zie pag. 3)

r

.

. t-' september 19s7 Huldiging Mr. P. J. ^Oud

r

14 september 1957 V. V.D. feestdag

Speculatie

In een artikel "Op de bres voor de gul- den" besprak het socialistische dagblad .,Het Parool" de maatregelen, welke De Nederlandsche Bank heeft genomen om onze munteenheid te beschermen.

Het blad schreef naar aanleiding daar- van: "Het is overigens wel opmerkelijk, dat deze speculatie kennelijk niet in de laatste plaats geschiedt door lieden, die behoren tot kringen, die voor de proble- men, waarin ons land het laatste jaar verzeild is geraakt, zo gemakkelijk "de loonpolitiek", "de welvaartsverdeling" of

"de vakbeweging" verantwoordelijk weten te stellen en dan zo gauw klaar staan met hun beroep op de discipline van de Nederlandse loontrekkers in het belang van het gezond houden van ons betaal- middel".

"Het is immers", aldus het blad, "stel- lig niet de kleine man, die zo naarstig bezig is het zijne te doen om de positie van ons betaalmiddel te ondergraven".

Naar aanleiding hiervan schrijft het Haagse liberale "Vaderland" in een hoofd- artikel (dinsdag 20 augustus):

Blijkbaar speelt het onderwerp het blad parten, want het bovenstaande ge- schrijf is de zuiverste vorm van politieke speculatie, die maar denkbaar is.

"Het Parool" gaat ervan uit, dat de vlucht uit de gulden in de vorige week een kwestie was van speculatie, van spe- culanten dus.

Laten we, aldus "Het Vaderland", even aannemen, dat deze veronderstelling juist is. Het is inderdaad zo, dat de speculan- ten niet tot het genre kleine man beho- ren. Maar betekent dit, dat zij d u s be- horen tot de kringen, die de loonpolitiek, zoals die onder de hoge patronage van de socialisten wordt gevoerd, aanvallen en veroordelen? Een dergelijke suggestie is dwaasheid.

. Speculanten behoren tot geen enkele

~ring welke tracht met ernst en eerlijk- --heid bepaalde politieke maatregelen te

analyseren en daar eventueel kritiek op uitoefent. Speculanten zijn "outcasts", lieden zonder vaderland, wereldburgers van het soort dat door ieder fatsoenlijk tnens naar de maan wordt gewenst.

De "loonpolitiek" tussen aanhalingste- kens heeft in Nederland de laatste jaren steeds meer verzet ondervonden bij de V.V.D., de prot. chr. partijen en de

;KV.P.

De "loonpolitiek" ondervindt bestrijding

··Yan alle erkende werkgeversverenigingen,

·er zijn tientallen werknemersverenigingen die niet ophouden te betogen, dat de

"loonpolitiek" zoals die sinds de bevrij- ding is gevoerd, nadelig is voor het land als geheel en de loontrekker in het bij- zonder.

Er zijn ten slotte vele beoefenaren van de sociale en economische wetenschappen die beredeneren, dat de loonpolitiek en de welvaartsverdeling een maatschappe- lijk onding is. Laat "Met Parool" eens nader zeggen tot welke van deze kringen de speculanten behoren. Het zal het wel niet doen, wetende, dat een bevredigend antwoord onmogelijk is.

Wel is er, zo merkt "Het Vaderland"

verder op, een kring in Nederland, die - uiteraard zonder dat in de verste verte te hebben bedoeld - de speculanten in onze munteenheid in de kaart heeft gespeeld.

We bedoelen de kring, die verantwoor- delijk is voor het sociaal-economisch be- leid van de laatste jaren; de kring, die meende, dat het decreteren van algemene loonsverhogingen de arbeider het snelst en het gemakkelijkst welvaart zou bren- gen. Het is de kring waartoe Het Parool behoort.

We komen hiermede overigens tot de achtergrond van de dwaze en ongefun- deerde beschuldiging van het Amsterdam- . se blad: Naast de vlucht uit de gulden,

kan men hier namelijk spreken van de vlucht uit de verantwoordelijkheid.

Men wil niet erkennen zelf mede ver- antwoordelijkheid voor de monetaire moeilijkheden te zijn en geeft daarom via het spookbeeld van de speculanten de schuld aan hen die sinds vele jaren de

STALEN

KANTOORMEUBELEN

GISOLAMPBN

socialisten wijzen op het gevaarlijke van hun loonbeleid.

Voorwaar een slimme politiek die door vele kleine luiden die heel weinig weten van monetaire zaken, maar in talloze romannetjes over het bedrijf van de spe- culant hebben gelezen gemakkelijk wordt aanvaard.

Is het echter moreel verantwoord, dat de meer ontwikkelde op deze wijze voor- lichting geeft?

,,Staatsmanege"

De brede-basisgedachte, eenmaal een bijna magisch begrip in onze na-oorlogse politiek, heeft veel van haar glans ver- loren, aldus de parlementaire redacteur VQ.n het "Algemeen Handelsblad" in een hoofdartikel, getiteld: "Staatsmanege" in dat blad van zaterdag 16 augustus.

Iets bijzonders, zo schrijft hij verder, is dat op zichzelf niet. In de politiek worden huwelijken nooit voor het leven geslo- ten. Mariages de raison - en dat zijn het hier altijd - komen tot een einde, wan- neer aan de "raison" de grondslag is ont- vallen. Een verder samenleven moge dan nog enige tijd uit sleur worden gehand- haafd, de verbreking komt toch onvermij- delijk.

De laatste Kabinetsformatie leverde slechts een moeizaam tot stand gekomen

"Noodkabinet" op, dat zijn voortslepend bestaan alleen dankt aan de aarzeling en vermeende onmacht om tot een andere constellatie te komen.

Zulk een situatie is in alle opzichten weinig gunstig. Zij belemmert een krach- tig en doelbewust regeringsbeleid, zij wekt verdeeldheid en wrijvingen in en tussen de fracties, waarop het Kabinet in de eerste plaats zou moeten steunen en zij veroorzaakt ontevredenheid en aver- sie onder de aanhangers van de partijen, die bij deze zichzelf overleefd hebbende samenwerking zijn betrokken.

Het is typisch de politieke malaise- stemming, die zich in heel onze parlemen-

taire historie heeft geopenbaard in perio- den, waarin een coalitie haar bindinga- kracht had verloren en een nieuwe basis nog niet was gevonden.

Het afgelopen parlementaire jaar heb- ben al deze verschijnselen zich duidelijk geopenbaard. Een aarzelend regeringsbe- · leid, zijn tijd verliezend in het zoeken naar kleurloze compromissen-zonder-op- lossing en daardoor op welhaast alle ge- bieden achterliggend bij de vaart der fei- telijke omstandigheden. Een beeld van verwarring in de "regeringsfracties" waar het bij stemmingen over gewichtige za- ken uiteenvallen (bij de christelijk-hlsto- rischen zelfs tot een permanentie gewor- den) aan de orde van de dag is.

Het geloof in de brede-basissamenwer- king is verdwenen, maar een nieuw ge- loof, in andere mogelijkheden en verhou- dingen, heeft nog onvoldoende wortel ge- schoten. Daarmee ontbreekt aan ons po- litieke leven van vandaag de duidelijke doelstelling, het ideeaal, zonder welke de politiek verwordt tot een grauwe alle- daagsheid. zonder enige inspirerende kracht.

Hoe diep deze malaise moet doorwerken voordat de krachten zich voldoende zul- len doen gelden, die nieuwe verhoudin- gen en nieuwe doeleinden zullen weten te scheppen, acht de schrijver in het libe- rale blad moeilijk te zeggen. Maar de tekenen van actief verzet beginnen zich, naar zijn mening, toch wel duidelijker te openbaren.

Zij komen tot uiting in de toenemende weerzin in de niet-socialistische Kamer- fracties in beide Kamers tot het volgen van de aarzelende regeringskoers, maar ook in buiten-parlementaire uitingen als een dezer dagen verschenen geschrift van de strijdvaardige Rotterdamse predi- kant dr. N. J. Hommes.

Dr. Hommes richt zich, in zijn brochu- re: "Zullen wij nog A.R. blijven?" (uit- gave J. H. Kok, te Kampen) tot zijn poli- tieke medestanders, tot wie hij de ernsti-

H.· GERRITZEN

HERENMODE

Laan van Meerdervoort 280a ·Gevers Deynootpl. 9 Den Haag

*

Nou lrou Shirts

f 17.90

DEZE BURGER

ontmoette een paar dagen geleden een katholieke kennis, die dit weekblad blijkbaar goed leest. Die kennis had ook het stukje van vorige we.ek op blad- zij 3 gelezen, waarin geprotesteerd werd tegen het feit dat de gemeente Maastricht in een advertentie voor een ambtenaar de eis had gesteld, dat deze katholiek zij.

Hij zei: .,Ik vind dat profest overdreven; Maastricht is voor het overgrote deel katholiek en dan is het begrijpelijk, dat men daar graag katholieke amb- tenaren wil hebben",

Ik antwoordde: .,Dat is inderdaad begrijpelijk, maar men moet niet alles doen wat men graag wil; zeker niet wanneer dat in strijd is met de vader- landse geest, zo niet met de wet",

.,Ach", zei hij .,formeel heb je het grootste gelijk van de wereld, maar vind je het feit op zich zelf nu heus z6 belangrijk om er z6 heltig tegen te pro- testeren?"

.,Kijk eens", zei ilc .,de gemeente Maastricht zou precies hetzelfde, alleen met andere woorden, gezegd hebben als in die advertentie gestaan had:

.. g e e n n i e t -k a t h o I ie k ". Ga je daarmee akkoord?"

.. Ja zeker" zei hij.

.,Welnu" (zei ik weer) .,als er nu eens in een soortgelijke advertentie van een, in minderheid, niet-katholieke gemeente gestaan had: geen kat ho- I ie k "; wat zou jij dan gezegd hebben ?"

Hij dacht even na en zei toen: .. Ja, als ik het z6 bekijk hadden jullie eigen- lijk wel gelijk" •

.,Weet je wat de gemeente Maastricht doen moest?" vroeg ik en ik voegde er onmiddellijk het antwoord aan toe: ,,zij moest de advertentie nog eens plaatsen, maar dan zonder die geincrimineerde voorwaarde. Breng dit maar over aan je Maastrichtse vrienden, met de vriendelijke groeten van

11 AUGUSTUS 195'7 - PAG. Z

ge waarschuwing richt, dat wanneer de tegenwoordige ~olitiek nog enige jaren wordt voortgezet, de A.R. partij zal zijn

"doodgedrukt en weggedrukt tussen een stevig door bisschoppelijke mandementen gefundeerde K.V.P. en een steeds winnen- de P.v.d.A."

Hij constateert in de anti-revolutionaire kring een toenemende onbehaaglijkheid en onrust over het terreinverlies en het

"ongemerkt meegenomen worden in de stille, geruisloze socialistische maatschap- pij, waarbij staat en maatschappij hoe langer hoe meer in elkanders verlengde komen te liggen".

Dit is, naar zijn inzicht, de grote crisis, waarin wij vandaag leven, dat wij in de toekomst staan voor de keuze: Of dat het leven steeds meer één grote Rtaatsmanege wordt, waarbinnen wij gedirigeerd leven eten, drinken, wonen, werken en sterven, Of dat er vrijheid, verantwoordelijkheid en persoonlijk levensrisico zal blijven.

De staat moet, waar mogelijk, terug- gedrongen worden. Niet een maximum, maar een minimum aan macht voor de staat en een maximum van vrijheid voor de burger.

Dr. Hommes is overtuigd anti-revolutio- nair en beantwoordt, ondanks zijn felle kritiek op de houding van de partij en de fractie en op het zitten-blijven van de ministers Zijlstra en Algera de vraag;

"Zullen wij nog anti-revolutionair blij- ven?" bevestigend.

Dat is een interne zaak, waar de poli- tiek andersdenkende zich liever buiten houdt. Maar van algemeen belang is stel- lig deze positieve uitspraak van de schrij- ver: Bij het onontkoombare compromis- karakter van alle politiek, een duidelijke grens te stellen in concreto en bij die partijen steuri zoeken, die de persoonlijke verantwoordelijkheid primair stellen en de staatsinvloed en de staatsuitgaven tot een minimum beperken willen.

Hier kunnen, zo besluit het "Handels- blad"-artikel, inderdaad de aanknopings- punten liggen voor hen, die, van ver- schillende politieke richtingen uit, de po-·

litieke malaise willen doorbreken en i;_~t

nieuwe samenwerkingsvormen hopen te

komen.

Een inzender in de r.k. Maasbode (20 augustus) schreef o.a.:

Het officiële nieuwsbericht over de stand op de arbeidsmarkt in de maand juli en de dagbladkoppen en -commen- taren gewaagden van "Minder overspan- ning op de arbeidsmarkt door de beste- dingsbep.erking". En de oppervlakkige lezer gaat gerustgesteld over naar an?er nieuws.

Toen echter niet de socialisten, maar Colijn aan het bewind was, zou "Het Volk" boven zo'n alarmerend bericht hebben gezet: "Toeneming van het aan- tal werklozen met 15.000 man, als gevolg van de bezuinigingspolitiek van Colijn".

Wordt het niet hoog tijd, dat Regeri~

en pers het onnozele, misleidende, nieuwbakken woord van "bestedingsbe- perking", dat aan de goegemeente niet de ernst bijbrengt, die de zaak eist, ver- vangen wordt door het woord "bezuini- ging", dat iedereen direct aanspreekt en met de noodzakelijke zorg vervult?

En dat men de woorden ,.minder over- spanning op de arbeidsmarkt", dat de ernstige waarheid verhult, vervangt door de bittere erkenning van "stijging der werkloosheid"?

Prof. dr. J. Lindeboom 75 iaar

Maandag 26 augustus was prof. dr. J.

Lindeboom, oud-hoogleraar in de theo·

logie te Groningen, 75 jaar.

Prof. Lindeboom, die niet alleen voor de theologie, maar ook voor het libera- lisme grote verdiensten heeft, was tot de laatst gehouden algemene vergadering lid van het hoofdbestuur van de V.V.D., werkte destijds o.a. mede aan de samen- stelling van het program en maakte deel uit van tal van commissies in de partij.

Hoewel prof. Lindeboom zich, door verblijf buitenlands, aan elk huldebe- toon had ontrokken, is hem op zijn 75ste verjaardag namens het hoofdbestuur van de partij toch een hartelijke gelukwens gezonden.

Regionaal propagandist voor Friesland aangesteld

Het ingang van 1 september a.s. treedt de heer J. Hovinga, Eksterstraat 5, Leeu- warden als regio.naal propagandist voor de provincie Friesland in dienst.

Wij vertrouwen, dat het de heer Hovin- ga mag gelukken de Partij aldaar te ver- sterken en de.t hij in dit verband de nodi- ge medewerking mag verkrijgen van onze partijgenoten in deze provincie.

. vaun:m EN DEMOCRATIE

Programma V.V.D.-feestdag

3 uur n.m. precies, aanvang van de grote huldigingsbijeen- komst in de Rivièrahal te Rotterdam.

Deze bijeenkomst zal staan onder leiding van mr. H. van Riel, de ondervoorzitter der Partij.

Drs. H. A. Korthals zal namens de Partij een feestrede uit- spreken.

Verder zal het woord worden gevoerd door mevrouw dra.

J. F. Schouwenaar-Franssen, terwijl de J.O.V.D. aan deze huldiging deelneemt onder het motto: .,Jong huldigt Oud".

Bob de Lange zal declameren, terwijl muzikale medewer- king aan de middagbijeenkomst wordt verleend door de Koninklijke Fanfare .,Sempre Crescendo" uit Middelharnis- Sommelsdijk, onder leiding van Willem Vernooijs.

Einde middagbijeenkomst 5 uur.

8.30 uur n.m. groot cabaretprogramma onder het motto:

.,1917-1957", medewerkenden:

Het Radio-dansorkest van Gerard van Krevelen, met een muzikale show:

Alexander Polà:

Katja Berndsen:

Truus Koopmans:

The Niberco Brothers en Tobi Rix.

I l uur n.m. dansen op muziek van het Radio Dansorkest van Gerard van Krevelen.

Aanvraag voor kaarten

Zolang de voorraad strekt kunnen bij het Algemeen Secretariaat nog kaarten voor de middag- en avond- bijeenkomst worden aangevraagd.

De toegangsprijs voor de middagbijeenkomst bedraagt

f 1.-: de toegangsprijs voor de middag- en avondbijeen- komst f ^{4.50 •}

81 AUGUSTUS 1957 PAG. 3

Leden afd. Rotterdam opgelet !

De leden van de Rotterdamse Partij-afdeling kunnen hun kaarten bestellen door storting van het verschuldigd be- drag ad f 1.-voor de middagbijeenkomst, of f 4.50 voor middag- en avondbijeenkomst, op giro no. 6400 t.n.v. R.

Mees & Zoenen te Rotterdam, ten gunste van de V.V.D., Afdeling Rotterdam.

Deze wiize van bestelling geldt alleen voor Partiileden te Rotterdam. Afdelingen en Partiileden buiten Rotter- dam kunnen uitsluitend bestellen bii het Algemeen Secre- tariaat in Den Haag.

Vergadering organisatie· en adviescommissie

Woensdag 21 augustus j.l. kwam, onder voorzitterschap van mr. J. J. Kamp, de voorzitter van de afdeling Rotter- dam der Partij, de organisatie- en adviescommissie voor de huldiging van mr. P. J. Oud op zaterdag 14 september

1957, in vergadering bijeen.

Door de organisator-propagandist der Partij, de heer L.

van Vlaardingen, werden nadere mededelingen gedaan over de programma's van middag- en avondbijeenkomst, waarna diverse organisatorische problemen voor deze dag werden besproken.

Op dinsdag I 0 september a.s. zal de organisatie- en adviescommissie opnieuw te Rotterdam in vergadering bijeenkomen.

Orde-maatregelen 14 september

Te midden van de duizenden bezoekers op zaterdag 14 september a.s. zuUen een aantal orde-commissarissen voor een vlotte gang van zaken in de Rivièrahal zorgdrag~n.

Zij zijn ke!'lbaar aan een lichtblauwe armband om'de linker l:iovenarm,.met daarop de letters V,.V.D. Bezoekers kunnen zich voor inlichtingen te allen tijde tot deze orde-commis- sarissen wenden.

• •

Mr. L. R. J. ridder van Rappard vijf en twintig jaren burgemeester

Een voortvarend magistraat op enthousiaste wif ze gehuldigd

Op zaterdag 17 augustus heeft Gorinchem zijn burgemeester mr. L. B. J. Bidder - Bappard, zeker in onze vrijzinnige kring geen onbekende, gehuldigd naar aan- l.hidlng van het feit, dat hij vijf en twintig jaren geleden tot burgemeester werd ti-oemd.

''an die kwart eeuw heeft mr. Van Bappard zeven jaren doorgebracht in het dorp ZNelen; kort voor de oorlog uitbrak werd hij de eerste burger van de Zuidhollandse . ptrovinciestad Gorinchem.

De heer Van Bappard is een zoon van het bekende Kamerlid, tevens president

WWl de rechtbank t.e Tiel, die in zijn tijd een populaire fik'uur in de Betuwe was. Zo piJlPulair, vertrouwde de zoon ons toe, toen we hem interviewden voor de N.B.C.,

dOl& in sonunige dorpen van het overwegen' protestants christelijke district, 75%

Wllft de stemmen bij verkiezingen op hem werden uitgebracht.

IDe burgemeester van Gorkum treedt in p{'))Uitiek opzicht in de stappen van zijn valàer, overigens kan men hem geen slhl.afs aanhanger van enige partijpolitiek nmemen. Hij heeft over bepaalde vraag- st!lllll>ken zo zijn eigen mening en steekt

di~ niet onder stoelen of banken. Dat hij 0\l'.erigens geen redelijke tegenstander zou

Z'ljjm, en niet bereid om tot samenwerking

~ komen, mag men in genen dele den- ltlm. Daarvan getuigde ook bij zijn hul- diiiging op de zeventiende van deze maand lilrl woord van de socialistische wethoud.

~ van Gorkum, mevrouw Huurman-

~ der Voet, die sprak van het genoe-

gel!l, om met deze man, die vol energie ziCh in dienst stelt van de belangen van :rijn gemeente, te mogen samenwerken.

En is ook de totstandkoming van een streek-ziekenhuis met een christelijke wlleugel en een vleugel voor hen, die zich iin de eer9te plaats een christelijke ver-

zorging wensen, niet evenzeer een bewijs, dat deze liberale bewindsman, de nood- zakelijkheid van samenwerking inziet en die samenwerking met alle macht be- vordert? Een zelfde verschijnsel doet zich

voor in de b.l.o.-school, die een openbare afdeling en een bijzondere om:er ·één dak en binnen de zelfde muren herbergt.

Het waren niet alleen gemeentenaren, die op het feest van de burgemeester hem in de wn hebben gezet. Ook de heer K. H. Brandt heeft hem dank gebracht en geluk gewenst namens de Vereniging

·van staten en Raadsleden in Q.e V. V.D.

Men weet, dat burgemeester Van Rap- pard indertijd door de bezetter is gevan- gen genomen en streng gestraft. Van de . steun, die mr. Van Rappard is geweest voor zijn ambtgenoten in de Alblasser- waard in de bezetting, heeft de heer Dekking van Bleskeusgraaf getuigd,

Verschi:llende grote problemen houden

mr. Van Rappard in zijn gemeente bezig.

Dat zijn o.m. de indusirialisatie en de woongelegenheid. Gorinchem, dat wat gezapig en dommelend lag, besloten tus- sen zijn oude vestingwallen en van die oorsprong merkb<.re tekenen droeg in de vorm van sloppen, stegen, sleuven en hof- jes, is ln de laatste jaren meer aan het industrialiseren gegaan. •

Naast de enorme fabrieken van De Vries Robbé, die ook buiten hun terrein voor de plaats van hun vestiging grote betekenis hebben, is er een belangrijk bedrijf als dat van Gebr. Bijker geves- tigd en tal van andere, waaronder uiter- aard "toeleidende bedrijven" voor de al voorhanden nijverheid in Gorinchem ou- derdag hebben gevonden.

· Mét het scheppen van woongelegenheid op moderne voet houdt natuurlijk de sa- nering van de oude stad verband en niet minder de stadsuitleg. Onder de voort- varende en bezielende leiding van mr.

Van Rappard is er een structuurplan -tot stand gekomen, dat voor een aanzienlijk deel al in uitvoering is en dat het nieu- we Gorinchem tot een harmonische en moderne stad zal maken.

Voor gedurfde projecten als een flat- gebouw van 17 etages is de onderbouw al ver gevorderd, er zijn in één van de nieuwe wijken schoolgebouwen gesticht, die als juweeltjes in hun soort zijn te beschouwen; er worden plannen beraamd voor de bouw van een nieuwe schouw- burg in de oude stad en zowaar heeft de enthousiaste burgemeester een plan in

het hoofd, dat trouwens al verder op de weg naar de verwezenlijking is, dan dat het nog alleen maar in zijn brein zou be.

staan, voor een woongebouw op het mooiste punt van de rivier - men weet het wel, waar Maas en Waal tezamen vloeien en Gorkum uitzieot op het oude kasteel Loevesteijn .

De burgemeester verwacht, dat zijn te- genwoordige woonplaats uit zal groeien van een S'tad met 20.000 inwoners als ze nu telt, tot een gemeente met zeker het dubbele aantal.

Het is begrijpelijk, dat op een voort- varende magistraat als de heer Van Rap.

pard meermalen het oog gevallen is, wanneer er belangrijke posten in het ambtelijke te bezetten waren. Voor en- kele daarvan - hij heeft er zelf in zijn nieuwjaarsredevoeringen in c~ gemeen- teraad van zijn stad duidelijk van laten blijken, dat hij zulk een benoeming ver- wachtte - stoncèen zijn kansen zeer hoog, Dat die kansen niet tot realiteit werden, vertelt hij met de ironische zelfspot, die een mens, die zijn eigen waarde kent, mag en kan tot uiting brengen. In veler- lei commissies en organisaties vervult hij een leidende functie. :Als een der merk- waardigste noemen we zijn voorzitter- schap van de Vereniging tot Bevordering van de Bijenteelt.

Mr. Van Rappard is een persoonlijk·

heid, die, ~aar ons inzicht, alleen :n de liberale sfeer, zelfs al zal hij wel een•

botsen, zich thuis kan voelen.

,,Alleen veelzijdigheid heeft·kans op waarheid''

Nog enige kanttekeningen de vormr,ng

van

Van Steinmetz herinner ik mij het woord: Alleen eenzijdigheid trekt, alleen veel- zijdigheid heeft kans· op waarheid.

Herhaaldelijk kan men v:u;tstellen, dat deze uitspraak weergave was van een wijze kijk op het leven.

Degene, die een bepaald vraagstuk eenzijdig belicht, kan, hoe vreemd het ook moge schijnen, altijd weer rekenen op Intense belangstelling. Het is alsof de mensen, althans velen hunner, niets liever willen, terwijl zij anderzijds toch dikwijls de mening ver- kondigen, dat men een zaak eerst van alle kanten moet bekijken voor en aleer tot een beslissing te geraken.

Doch wie die weg bewandelt, wordt licht versleten voor een twijfelachtige, voor één, die lang talmt, moeilijk beslist en veel te gauw geneigd is de kool en de geit te sparen.

Geheel onbegrijpelijk is een en ander nu ook weer niet: wie de zaken eenzijdig be kijkt en verdedigt voert meestal enthousiast de bewijzen en motieven aan, welke moe- ten dienen om de lezers of luisteraars te overtuigen, terwijl de ander met een zo grote verscheidenheid van aspecten aan komt dragen, dat lezers of luisteraars de weg kwijt raken, te meer omdat het hun meestal ontbreekt aan de wil om zelf mee te denken en mee te zoeken.

In onze tijd heeft eenzijdigheid grote kansen.

Men houdt wel van mensen, die met wonderbaarlijke snelheid beslissingen ne- men en de zaken op korte termijn behan- delen. Men vindt hen actief en doortas- tend, dynamisch en geheel in overeen- stemming met het''ritme van de tijd.

Maar . . . hoevelen ontgaat het, dat juist degene, die naar de synthese zoekt in feite de waarheid het dichtst benadert?

Ik beken gaarne te behoren tot dege- nen, die er de voorkeur aan geven een probleem van alle kanten te bekijken en een beslissing eerst te nemen, wanneer alle mogelijke aspecten onder de aan- dacht zijn geweest.

Een dergelijke instelling is niet altijd de ge~kkelijkate, M~n verkeert zelf in twijfel 1tn.,w;ekt bij ande~;im inderdaad de indruk·!hiet tb't èen besluit te kunnen ko- men.

Er staat evenwel iets anders - en naar ik meen iets heel belangrijks - tegen- over: wanneer men eenmaal alle aspecten onder de aandacht heeft gehad en ten- slotte een zaak van alle kanten heeft be- keken, geeft het besluit, dat wordt geno- men een zekere mate van houvast en .. ervaar,t men later, dat dergelijke beslis- .-;singen van wat langere duur zijn en meer

:gericht zijn op de "lange afstand".

ben anderen in hun ijver toen weer een nieuwe fout begaan door n.l. aan de erfe- lijkheidsfactor een overwegende beteke- nis toe te kennen, hetgeen al evenzijdig is en dus niet juist.

Langzamerhand breekt de· idee baan, dat wat in aanleg meegekregen is, slechts mogelijkheden zijn.

Wat er tenslotte van deze mogelijkhe- den werkelijkheid Wordt zal in hoge mate afhangen van de milieu-omstndigheden.

Maar beide, erfelijke aanleg en milieu- invloeden spelen een rol in de vorming.

Het schijnt mij echter toe, dat ten aan- zien van wat· onder milieu moet worden verstaan, misverstanden aanwezig zijn.

Herhaaldelijk kan men constateren, dat het accent daarbij valt op de betekt\nis van het gezin, de schoolgemeenschap en de gemeenschap buiten deze twee.

Het is stellig waar, dat de mens voort- durend invloeden ondergaat van zijn naasten, dat de wisselwerking tussen , enkeling en gemeenschap de jonge mens - en evenzeer ieder onzer - vormt, maar het is m.i. beslist onjuist en eenzijdig ~m

niet verder te kijken.

Ik erken ten volle de grote betekenis van de sociaal-psychologische invloeden, maar meen, dat de natuur, die ons gehele leven omringt, in belangrijl~e mate op .ons gedragspatroon een stempel drukt.

bij het probleem de ·jonge mens

"Lichaam en ziel in hun natuurlijke ge- steldheid, als dragers van de erfelijke aanleg dus, evenals beschaving en cultuur in hun afhankelijkheid van de gemeen- schap, staan ieder ogenblik bloot aan de beïnvloeding van de omringende natuur, bewust en nog veel onbewust." (Hellpach).

De omringende natuur

De omringende natuur doet zich in de volgende vier verschijningsvormen voor:

weer, klimaat, bodem en landschap. Nie- mand onzer ontkomt aan de invloed van deze verschijningsvormen.

Kleding, voeding, verwarming, gezond- heid, enz. hangen ten nauwste hiermee samen. Maar er is ook een andere be- invloeding, n.l. die van ons psychisch le- ven. Er zijn voorbeelden te over die be- wijzen, dat we worden beïnvloed door het weer, het klimaat, de bodem en het land- schap.

Het is bekend, dat velen onrustig wor- den bij de benadering van slecht weer, dat bewoners van tropische gebieden an- ders reageren dan die van de gematigde en koude luchtstreken, dat "het boertje van het zand geheel anders is dan het boertje van de klei" (zoals in een kinder- lied zo aardig wordt uitgebeeld), dat de bergbewoners verschillen van de mensen die van geslacht op geslacht de vlakte bewonen.

Prof. Huizinga heeft indertijd aan de lange reeks van deerlijke cultuurverlie- zen één bitter stuk toegevoegd, n.l. de ondergang van het landschap.

Waneer we alleen maar aandacht zou-

inzake

den schenken aan de veranderingen in het menselijke gedrag, die ongetwijfeld geschreven moeten worden op rekening van de ondergang van ons landschap, zou- den we stellig met veel meer strijdlust ons te weer stellen tegen deze voortgalUl- de ontluistering.

Maar ik herhaal het: we zien deze fel- ten niet meer.

Zelfs daar, waar men ze moest zien, lijkt het alsof men blind is.

Ik bedoel het onderwijs, waar men àls tegenwicht tegen het vertechniseerde le- ven van onze hedendaagse maatschappij de grootst mogelijke aandacht zou moe- ten schenken aan de betekenis, die na- tuur en landschap voor de mens hebben.

Nieuw probleem

Ik raak nu een nieuw probleem aa;n, n.l. de beïnvloeding door een milieu-kriv,g, welke Hellpach reeds enige jaren geleden heeft aangeduid als de door de techniek geschapen levenssfeer op aarde: van ka- mer en meubels, van huis en hof, straat en stad, spoorweg en voertuig.

Hij had er aan toe kunnen voegen llie van de radio, televisie, de moderne v~:r­

technisering in het huisgezin, waar de elektriciteit en straks mogelijk de nieuw- ste energie-bron, haar intree deed en zal doen.

Wat dit alles in het menselijk leven be- tekent en zal gaan betekenen, dringt n9g niet of nauwelijks tot ons door, maar w.ie het werk van Robert Junck, "De toe- komst is reeds begonnen", heeft gelezen,

huivert. Van Mourik

CellG~fhane

u I T sLuITEND:

s ^{I D i\} c - u ^{T R E} c ^H T

FILMS • ROLLEN - ZAKKEN • PLASTICS - FLESSEN

Ontwikkeling van het denken

Voor enige jaren gold op het terrein van ons onderwijs, dat vernieuwing in belangrijke mate afhing van de vraag of men in de school al dan niet wenste over te gaan tot de stelselmatige ontwikkeling van het denken.

ERGERNIS

Het was al denkpsychologie wat de klok luidde.

Voor mij lag in deze leuze, of als men liever wil, opvatting, een bedenkelijke verwaarlozing van een ander aspect van de vorming, n.l. die van de verdieping van het gevoelsleven.

Het kwam mij voor, dat velen in hun ijver het kind te leren denken over het

· hoofd zagen, dat juist de verdieping van het gevoelsleven voor de vorming van on- schatbare betekenis is en ook voor het denken zijn niet te onderschatten beteke- nis heeft.

Tegenover de verschillende didactische wenken die van de zijde der denkpsycho- logen kwamen, heb ik zonder ophouden andere opvattingen geplaatst, als de waarde van het vertellen in de school, het emotioneel benaderen van de leer- stof, enz.

Daarmee wilde ik allerminst de waarde van de denkpsychologie ontkennen, in- tegendeel: ik zag die óók, maar mijn eni- ge doel was te komen tot een veelzijdiger aanpak, die, dat wás en is nog steeds mijn overtuiging, de vorming van het kind ten goede zou moeten komen.

Het verheugt mij, dat deze opvatting op de duur als de juiste zal worden er- kend en dat er reeds nu velen zijn, die in gelijke richting naar de beste didactiek voor de lagere school zoeken.

Invloed van het milieu

Ik moge nog op een andere zaak de aandacht vestigen.

M~n heeft jaren achtereen gemeend, dat de invloed van het mileu beslissend is voor de vorming van de mens. Ik heb dat nooit zo gezien en reeds in de eerste jaren na ~e oorlog er op gewezen, dat verwaarlozmg van de erfelijke aanleg niet ongestraft zou kunnen,geschieden. ·

De tijd heeft geleerd, dat. men inder- daad is teruggekomen van de eenzijdige OIWatting van voorheen, doch helaas heb-

Het weekblad "Vrij Nederland" bevatte dezer dagen een artikeltje, waarin werd opgemerkt, dat sedert de vermindering van de opdrachten aan aannemers, in verband met de bestedingsbeperking, de bedragen waarvoor wordt ingeschreven, vaak belangrijk beneden de raming lig- gen. Voordien kwamen bijna altijd be- dragen uit de bus, die daarboven uitgin- gen.

De schrijver trekt daaruit de conclusie, dat die aannemers dan vóór de beste- dingsbeperking wel heel veel aan hun werk verdiend moeten hebben. Hij noemt dit ergerlijk.

We konden dezer dagen in de krant lezen, dat van de zijde van de christelijke groepen verontrusting werd uitge::;proken over de "zwarte lonen", die door arbei- ders in sommige bedrijfstakken geëist en door ondernemers betaald worden.

Men noemde dit ergerlijk.

Inderdaad is hier reden tot ergernis!

Maar wie treft die ergernis?

Als een dame een lieve poes en een lieve kanarie heeft en ze laat, voor ple- zier van de kanarie, diens kooi openstaan en de poes pakt de kanarie en vreet die op dan is dat ergerlijk.

Maar wie treft die ergernis? Toch zeker niet de poes, die deed wat in zijn aard ligt. Maar de dame, die de kooideur open liet staan. Als er een kudde brave scha- pen op een stuk heide graast met daar- naast een stuk mals grasland, door prik- keldraad van die heide gescheiden en er zijn een aantal schapen die wederrech- telijk van het gras gaan smullen na een hek gepasseerd te zijn, dat de boer of de herder hzeft laten openstaan, met gevaar dat er schapen zullen verdwalen of in een sloot raken, dan is dat ergerlijk.

Maar wie treft die ergernis? Toch ze- ker niet de schapen, die deden wat des schaaps is, maar de boer of, nog erger de herder, die dat hek niet tijdig sloot.

Noch die dame, noch die herder kun- nen zich aan de venmtwoordelijkheid van het ergerlijk gebeuren onttrekken door zich te beroepen op hun vertrouwen in

de moraal van de lieve poes en de brave schapen. Ze hadden als homo sapiens die de realiteit in het oo·g houdt, beter moe- ten weten.

Ze hadden maatregelen moeten ne.men die in het oog van de kanarie, de poes en de schapen impopulair waren. Als ze dat echter gedaan hadden leefde de kanarie nog, was er geen schaap verdronken en geen gras wederrechtelijk geconsumeerd.

\Vij mensen, gewone werkers en ge- wone kiezers hebben in een democratisch bestel het voorrecht om zelf degenen :m te wijzen, die ons zullen regeren. Wij kiezen daartoe mensen van wie wij we- ten of, omdat we ze meestal niet kennen, van wie ons gezegd wordt, dat ze de be- langeloosheid, maar ook; zeldzame eigen- schap, de wijsheid en ook nog zeldzamer eigenschap, de moed zullen hebben, die nodig is om de moeilijke. taak van het regeren over feilbare, zwakke kortorn menselijke mensen naar behoren te ver- vullen. Men heeft ons bij de verkiezingen gezegd, dat deze mensen, volksvertegen- WoOl·digers en regering "het beter weten dan wij". Als ze het niet beter wisten dan wij gewone kiezers, zou er geen re- den zijn om ons door hen te laten rege- ren.

Nu vraag ik wederom: Wie treft de ergernis, als blijkt dat de aannemers van van overheidswege uitgevoerde werken meer verdiend hebben, en de arbeiders aan die werken en de woningbouw hoger lonen hebben kunnen bedingen dan door diezelfde overheid wenselijk wordt ge- acht? Toch zeker niet die aannemers, die graag een goed stuk werk maken maar, daar zijn ze aannemer voor ook graag een flink stuk geld voor de zaak verdie- nen. Toch zeker ook niet die arbeiders, die de strijd van de arbeider voor een hoger loon hebben meegemaakt en de daarbij behorende leuzen tot de hunne

hebben gemaakt. ·

Moet hier niet de ergernis de overheid treffen, die, beschikkende over alle ken- nis, welke haar statistici, economen en

Wie tenslotte treft de ergernis, als in 1957 blijkt dat van overheidswege plotse- ling maatregelen moeten worden geno- men ter kering van een gevaarlijke ont- wikkeling van welke onze eigen minister van financiën zegt "dat de eerste symp- tomen zich reeds in 1954 begonnen af te tekenen."

Diezelfde overh~id heeft, na dat jaar 1954 nog tal \van populaire maatregelen genomen, die tot de thans zo gevaarlijk geachte overbesteding hebben bijgedra- gen.

Niemand kan ons gEwone werkers en kiezers toch verwijten, dat wij verge- noegd de loon- en salarisverhogingen, de sociale tegemoetkomingen, de belasting- verlaging hebben geïncasseerd en "be·

steed", die ons door de mensen die wij immers gekozen hebben omdat ze het beter weten dan wij, zijn toebedeeld.

Maar nu blijkt dat die mensen het toch niet zo verschrikkelijk veel beter hebben geweten dan wij. Wat ze in dezen althans na 1954 hebben gedaan, was wel populair maar het blijkt nu niet zo wijs te zijn geweest als wij, toen wij onze regeerders kozen veronderstelden. Nu moeten on- populaire maatregelen worden genomen.

Wij gewone mensen kunnen ons niet aan de indruk onttrekken, dat de door ons gekozen regering niet de moed gehad heeft, die de Duitse minister Ehrhard als eis stelt voor iedere goede regering, de moed om als 't nodig is, tijdig im-popu- laire maatregelen te treffen.

Nu voelen wij, gewone burgers, ons een beetje bekocht. Dies ergeren wij ons.

Wie treft die ergernis?

Ik zou zeggen, ons zelf in de eerste plaats, we hadden beter moeten uitzien.

Een volgende keer beter.

G. W. STOFFEL.