40 • o I
4 • ' . ~.4 " ' · • • •
• •
e t e1n en
door onze politieke redacteur A. W. Abspoel
"F eestvuist"
niet op de buis
In sommigt> Juantl'n is de in- druk gewt•l<t als zou h\'t Vuist- progr·amma van \\'illt>m ))uys tij- dens on'i g·roh· jubileumft•Pst op ·~
februari I H7a <luor dl' tl.'lcvisie worden uitgezonden.
Dit is eehto>r beslist NlET het gt>val. Niet or> 2 februari a.s. en ook nit>t op !'l'n lat!'r H,idstip.
Hl't is el'n f<'t'stavond uitslui- tend en alle!'ll voor de YYD en alll>l'n in dr RAT in Amsterdam.
De toeloop voor plaat'lbe"'ij!len is enorm g·ewPest. De zaal i uit- verl.odü.
Tod• Jnwt u nog· mee-feestvie- ren door mr lllPtN•n hallmarten te bt>s tt> Hen. i'\k pagina 7.
Radio-uitzending van de VVD:
dinsdag 30 januari, van 18.19- 18.29 uur, over de zender Hil- versum 11 (298 m).
Het vijfpartijenkaoinct !Jjkt van de baan. De gedachte aan een extra-parle- mentair Jmhinet lijkt \Of leek.\ in op·
gang.
Zo was de situatie bij het afsluiten van deze editie. Mam de term ,.lijkt", die we met opzet gebruiken, duidt er reeds op dal in werkeljkheid steeds nog niets vast staat en alles nog mogelijk blijft.
Na de binnenkomst van de in ons vo- rige nummer reeds vermelde brieven, die de vijf fractievoorzitters op diens verzoek aan informateur Ruppert had- den geschreven, hebben de vijf op 3, 4, 8 en 9 januari onder leiding v~>.n dr. Rup- pel-t urenlange gezamenlijke besprekin- gen gevoerd. De resultaten werden iii de fracties besproken en de conclusies wer·
den op 10 januari in brieven aan de infot·mateur neergelegd.
De volgende dag reeds liet clr. Rup- pert weten dat hem uit de antwoorden was duidelijk geworden. dat de moge- lijkheid van een meerderheidskabinet.
steunend op de fracties van de KVP, de VVD, de ARP, de CHU en DS'70 "thans niet aanwezig is''. Wij constateren het met nadruk: op het antwo01d van de VVD-fractie steunde deze conclusie van d ~ iufounalcur beslist n.lel. Op z jn vraag aan elk der fractievoorzitters: "Is uw fractie l)ereid en acht zij gelet op het besprokene het ook mogelijlt. ver- :Jntwoordelijkheid te aanvaarden voor een parlementair meerderhe"dskabnet van de vijf?". luidde het antwoord van de heer Wiegel voor de VVD-fractie be- vestigend. Hij en (na zijn verslag) zijn fractiegenoten waren bovendien van oordeel dat tijdens de onder dr. Rupperts leiding gevoerde besprekingen de onmo- gelijkheid van de vorming van een par- lementair meerderheidskabinet n ie t was gebleken. Over een aantal belang- rijke punten achtte de VVD-fractie na- der overleg tussen de vijf gewenst. ,,Een parlementair meerderheidskabinet kan op de steun van alle leden van mijn fractie rekenen," aldus de heer Wiegel.
KVP en ARP in mineur
Een ongeveer gelijke voorlopig-posi- tieve conclusie kwam van dr. Tilanus namens de gehele CRU-fractie. Anders echter lag het bij de andet'en. Mr. An- driessen deelde in zijn antwoord mee dat de KVP-fractie bij de bespreking van zijn verslag gebleken was dat op een aantal belangrijke programmatische punten (de inflatiebestrijding, de inko- mensverdeling, de ontwikltelingssanlen- werktng, het defensiebeleid, alsmede ,.kwesties van leven en dood") ,.aanzien- lijke verschillen tussen de gespt·ekspart- ners bestaan." En om het nu verdet·
maar kort samen te vatten was de slot- som van de heer And!·iessen, dat ,.onvol- doende zekerheid kan worden geboden voo1· het bereiken van een parlementaire meerderheid". Met andere woorden, het stond wel vast dat een aantal leden van de KVP-fractie zich zou blijven verzet- ten of bij slemmingen in de Kamer "uit de boot zou vallen".
Met een wat soepeler en eenvoudiger formulering kwam het antwoord van de ARP-fractie wel ongeveer op hetzelfde neer. Mr. Biesheuvel herhaalde de al eerder gegeven verzekering dat zijn fractie de ,.politieke bereidheid'' heeft om de verantwoordelijkheid te aanvaar- den voor een parlem.entaire meerderheid van de vijf. Maar: de meerderheid van zijn fractie (waat· hijzelf niet toe be- hoort, naar later is bekend geworden)
was op grond van de ,.tot nu toe" ge- houden bespreldngen (men voelt de nuancering, die iets openlaat) tot de slotsom gekomen, dat het haar niet mo- gelijk is de verantwoordelijkheid voor een parlementaü· vijfpartijenkabinet te aanvaarden. Zij grondde dat met name op het met DS'70 gebleken verschil van mening inzake het centrale punt van de meest gewen!lte methode van het infla- tiebestrijdingsbeleid.
Daarmee lijkt (of leek) dus inderdaad het herstel van de oude samenwerking (voorlopig?) getorpede~rd. Daarbij kwam dan nog het gereserveerde ant- woord van de fractie van DS'70. Ook bij haar was de genoemde ,.politieke wil"
aanwezig, maa1· na deze verzekering volgde een uitvoerige verwijzing naar de geschilpunten, uitmondend in de con- clusie dat het moeilijk was de gestelde vraag "zondet meer met ja te beant- woorden."
Bepaald pikant was de tegenstelling in de ARP-fractie, waarvan de meerder- heid zich tegen het standpunt van haar voorzittet· en demissionaire ministerpre- sident mt·. Biesheuvel keerde. Deze is (gesteund dom· zijn fl'actiegenoten Schakel, Roolvink, Veerman en Koning, dîe sam.:n met de heer Biesheuvel de minderh, ,J ,. n tdPn mPt hem van oor- deel, dat de pogingen om toch tot een parlementair meerderheidskabinet der vijf te lwmen. nog niet voldoende waren
"uitgediept". Het feit dat de heren Veerman en Koning tevens resp. voor- zitter en vice-voorzitter van de partij zijn, zou er op kunnen wijzen, dat in de ARP de sympathieën juist andersom liggen dan in de fractie en dat de heer Biesheuvel de meerderheid van de p a r ti j wel achte1· zich heeft. Daarop wijst trouwens ook een der resultaten van het nationaal kiezersonderzoek, vol- gens hetwellt een grote meerderheid .van de ARP, de CHU en DS'70 voor rege- ringssamenwerking met de VVD is.
Verrassing
Na de schriftelijk vastgelegde conclu- sie van dr. Ruppert dat hij op grond van de vijf brieven de mogelijkheid van een vijfpartijen-kabinet "thans" niet aanwezig achtte, kregen de heren An- driessen, Wiegel, Biesheuvel en Tilanus nog dezelfde dag een uitnodiging van dr. Rupperl voor een bespreking op vrij- dagmiddag 12 januari (de volgende dag dus) om nu de mogelijkheid en de wen- selijkheid van een minderheidskabinet, samengesteld uit leden van de KVP.
de VVD, de ARP en de CHU, onder het oog te zien.
Deze vergadering leve1·de een verras- sing op. Alle vier de fractievoorzitters bleken namelijk van mening, dat nu maar eerst de mogelijkheid van een z.g.
extra-parlementair ltabinet moest wor- den onderzocht. Dat de heren Wiegel en Biesheuvel eveneens op dat standpunt stonden, was niet op politieke gronden het geval (zoals bij de KVP), maar was op procedurele overwegingen gebaseerd.
De KVP heeft van stonde af aan haar zinnen op een der•gelijk kabinet gezet.
Het zal onze fractievoorzitter tactisch juister hebben geleken, nu niet eerst ook nog het vierpartijenkabinet door de KVP te laten torpederen. Dat kan clan nu eventueel in een latere fase aan de orde komen. waarbij uiteindelijk zelfs een hervatting van de bespreking over
VERVOLG OP PAGINA 2
veertiendaagse uitgave van de volkspartij voor vrijheid en democratie
Ledenwerf- campagne
Gedurende de verkiezings<'am- pagne r:naakte de partij een grote h'denw!·1st. Dat was prachtig', maar niet voldoende.
Ooit na de verkiezingen liep de sh·oom van nieuwe led('n nog door. Dat was verheug·en!l, maa•·
nog altijd uiet voldoende.
Het g·eorg·anise€'rde deel van de liberale kiezers - de echte ·vvD-
·teden - was altijd bet•·el<kelijl<
klein ten opzichte van het kie- zet·sbestaml. Ongevee•· 5 pct. van de kiezers was lid. Bi,l andere I>artijen lag de organisatiegraatl veel hoger, ('ndanks \'aak hogere · t·ontrihntit>s. Bij de Partij van de
r\J•beid bij "'orbct'ld plm. 7,5 pct.
en bij de ARP ze· plm. 14 pet.
Door de grote ve1·kiezings\ ·inst van de YVD WlJ kregen 1.068.375 geldig·e ;;temmen mn1•hm wij alles op alle,.; zetten om lt'tlen te winnen om zo weer op de 5 pc·t. te komen. Voor deze eerste halte hebben wij 14.772 nieuwe leden nodig.
Het bereiken van de 5 pct.- grens is echte•· maar een eerste halte. Et>n halte die wij eigenlijk dired weer voorbij moeten rijden.
ritstappen hoort er niet bij te zijn. Alleen instappen.
Willen wij eindelijk alle taken uitvoeren ,ue het hoofdbestuur en andere partij-organen voor zich zien liggen, dan hebben wij de ac- tieve stetm van veel meer leden uodig.Aetieve steun zowel in de afdeHngen als in d..1 commissies, mnar ook !loor contributiebeta- ling. Om een voorbeeld te noemen.
De algemene verga<lering besloot in 1969 tot het regelmatig houden van eeu pa•·tijreferen:ltml. De eni-
g~· t·eden waarom dit besluit nooit is uitgevoerd, was gel<lgetrck.
Dat hoeft er niet meer te zijn wanneet: wij ons ledental ver!lub- belen. Dat kan wanneer ietler lid er nog een Ïid bijwerft. Daru·aan helpt ook mee wanneer van iecler o-ezin ten minste man f-n v1·ouw lld zijn. Bet tweede (en derde) li<l van een gezin lmn genoteerd wor- den tegen een contributie van f 10.- per jaar (in Amsterdam, Rotterdam en Hengelo f 15.-.) Een gezinslid heeft dezelfde reeli- ten als een gewoon lid en ltelpt cle invloed van de afdeling in de al- gemene vergaderin;:en ,·an de partij en in de e.entt·ale \'ergade- ringen van de kamercentrales te vergroten.
Aan cle Iedenwedeampagne is een wedstrijd verbonden: er wordt een afdeling'lk1assement en een • )rsoonlijk ldassement bijge- ltOuden. Tijdens <le jaarlijl•se al- gemene vergacledng· op 13 en 14 april a.s. worden de J>rijzen uitge- reiJ.:t aan bet lid dat de meeste leden beeft geworven en aan de afdeling die (in verhomling) de meeste leden erbij kreeg tussen 5 januari en 13 april.
Lees pagina 10 en vul beicle bonnen in!
F. KORTHALS ALTES.
nummer 1078 19 januari 1973
2 - vriidag 19 ianuari 1973
. ~ankondigingen
• 5 februari: A. J. Evenhuis spreekt voor de afdeling Assen (hotel Overcin- gel, 20.00 uur).
e 5 februari: mr. H.E. Koning spreekt voor de Vereniging van Staten- en Raadsleden in Drenthe.
• 9 februari: H. J. L. Vonhoff sp1·eekt voor de liberale sociëteit Groningen.
• 19 februari: mr. H. E. Koning spreekt voor het Politiek Trefpunt te Sneek.
Informatie
VERVOLG VAN PAGINA 1
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Nota ontwikkelingslijnen '73
Het nieuwe kabinet -·-·- hoe dat er ook moge uitzien -- zal zich verzekerd we- ten van warme belangstelling van de- kant van de Streekraad Oost-Groningen.
Het bestuur van deze streekraad heeft de nóta 'Ontwikkelingslijnen 1973' ge- componeerd. Alle vraagstukken en nieu- we ontwikkelingen zijn daarin nog eens haarfijn voor regering en parlement geïnventariseerd. Bovenaan het ver- langlijstje van de streekraad staan on- der meer doorbreking va~ de excentri- sche ligging van Oost-Groningen, verbe- tering van werkgelegenheid en active- ring van de woningbouw.
In de nota worden verder de volgende maatregelen genoemd:
• Ontsluiting van de streek met weg- en spoorverbinding naar de Eemsmond, Groningen, Emmen, Rartdstad, Twente en Duitse groeipolen.
• Vermindering van het werkgelegen- heidstekort via een rijk geschakeerd be- leid, dat onder meer stimulerende rente- subsidies en soepeler industriële premie- regeling bevat voor reed_ gevestigde en zich nog te vestigen bedrijven.
• Vorming van een volkshuisvestings- plan, dat een meerjarenprogramma voor nieuwbouw, herstel en afbraak van slechte huizen omvat.
• Geconcentreerde ontwikkeling van hoofdplaatsen Veendam, Winschoten en
Stadskanaal (in mindere mate Oude Pe- kela en Ter Apel) zonder aantasting van de leefbaarheid van de kleine dor- pen.
• Spoedige uitvoering landschapsplan- nen.
• Snelle invoering van een lex-specia- lis voor herinrichting Oost-Groningen en de Gronings-Drentse veenkoloniën.
• Meer experimenten met rijkssteun voor het oplossen van afvalwaterproble- men (ook in de strokartonindustrie).
• Versnelde uitvoering van openlt<cht- reereatieplannen en landschapsplannen in het kade~· van werkgelegenheids- maatregelen.
Het gaat om een indrukwekkende ver- langlijst van de Streekraad Oost-Gro- ningen. Het bestuur ervan zal er niet treurig om zijn, dat het noorden er een nieuw Tweedekamerlid bij heeft gekre- gen. Nog wel een VVD'er, te weten de 38-jarige stad-Groninger drs. Jaap Sclterpenhuizen. Nog een noordelijke man in het parlement kan nooit kwaad, zou het bestuur van de streekraad kun- nen zeggen. Aan Jaap Scherpenhuizen zal het niet liggen. ,.Ik zie mij niet als een zuiver regionale kandidaat, maar ik hoop toch in het bijzonder voor het noorden in de kamer veel te kunnen doen", aldus deze Groninger planoloog.
VVD'ers in de provinciale staten van
Ongelijke kansen
Van de hand van de heer A. Wenrnae- kers uit Grevenbicht, voorzitter van de VVD-afdeling Mijnstreek en tevens lid van het provinciaal bestuur van deze partij is, in samenwerking met enkele andere VVD-leden, een rappbrt versche- nen dat in de Limburgse contreien met belangstelling is gelezen. De heer Wen- maekers onthult in dit rapport onder meer dat hij de eerste Limburger is ge- weest, die - onlangs - doelgericht met de speciale vertegenwoordiger van de Nederlandse regering in de Verenigde Staten, "industrial commisioner" J. Haf- kemeijer, over de herstructurerings-pro- blematiek in Limburg heeft gesproken.
.,De Limburgse politici, bestuurders en diverse instituten en organisaties die met deze problematiek te maken b.eb- ben, hebben vrijwel geen enkel contact met de heer Hafkemeijer en dat vind ik als Limburger bijzonder jammer," aldus de heer Wenmaekers. "Vooral ook om- dat die contacten met de andere provin- cies vrij intensief zijn zouden de verant- woordelijken in Limburg veel meer in- lichtingen, verlangens, vragen over mo- gelijkheden, enz. bij de heer Hafkemeijer op tafel moeten leggen," vindt hij.
Uit de gesprekken, die de heer Wen- maekers in de Verenigde Staten heeft gevoerd blijkt heel duidelijk dat er, in- dien een Amerikaans bedrijf de keuze heeft uit vestiging in België of Neder- land, van gelijke kansen en voorwaar- den geen sprake is. Bij een investerings- bedrag van 12 miljoen dollar, kan Bel-
de enige voor de hand liggende figuur:
het parlementaire meerderheidskabinet der vijf partijen, m.i. niet geheel uitge- sloten lijkt. Het door de heer Ruppert in zijn boven aangeduide conclusie ge- bruikte term .,thans" zou daar óók op kunnen duiden.
Extra-parlementair
De voorliefde van de KVP voor een extra-parlementair kabinet (wat men daar dan precies onder moge verstaan) is ondertussen wel typerend. Gaat men uit van de gedachte, dat een extra-par- Iementair kabinet geen bindingen heeft met de fracties, dan opent een dergelij- ke oplossing haar immers de mogelijk- heid, een duidelijke keuze voorlopig te ontgaan en zich moreel niet gebonden te
g1e circa 7 miljoen dollar aan subsidie aanbieden, Nederland slechts 3 miljoen.
Kapitaalleningen worden in België op basis van 2 pct. en in Nederland op basis van 6 tot 7 pct. verstrekt en daarnaast spelen in België nog tal van
"onbekende" faciliteiten, waaronder fis- cale, e.a.
Beperkt budget
Daar komt nog bij dat èe heer Hafke- meijer het in de Verenigde Staten als enige Nederlander moet opnemen tegen een staf van acht Belgen, zeven Fran- sen, enz. Hij heeft, aldus de heer Wen- maekers bovendien slechts de beschik- king over een zeer beperkt budget, al- thans in vergelijking met andere "ac- quisiteurs" en kan in een land, waar men telefonische of schriftelijke afhan- deling niet accepteert moeilijk uit de voeten. Op zeer korte term!j!!_haalde België dan ook onlangs liefst zeven on- dernemingen uit Amerika binnen, die ook voor Nederland zeer interessant waren geweest. Toch zijn· er ·no-g moge- lijkheden volgens de heer Wenmaekers, want een tiental bedrijven zoekt naar expansiemogelijkheden en denkt daarbij ook aan Nederland. Maar dan zijn haast en goed werk geboden, terwijl hem ook duidelijk is gebleken dat de Amerikaan- se ondernemers drommels goed op de hoogte zijn van de invloeden die de vak- bonden en met name de extreemsocialis- tische groeperingen uitoefenen op het algemeen klimaat in Nederland. De heer
achten aan zo'n kabinet. Het staat trou- wens wel vast, dat de linkervleugel van de KVP in zo'n opzet de mogelijkheid ziet om de weg vrij te maken naar een latere samenwerking met de PvdA.
Mochten echter de heren Den Uyl en Van Mierlo bij hun aanvankelijke stand- punt blijven dat zij tegen ieder extra- parlementair kabinet in de Kamer de sterkste oppositie zullen voeren, dan zou zo'n kabinet in zijn onvermijdelijke af- weer tegen deze oppositie in de kortste keren toch in feite een "parlementair"
karakter krijgen. ·
Trouwens, prof. Oud heeft het altijd al verkondigd: in Nederland behoeft elk kabinet de steun van een meerderheid in de Kamers en is in wezen aldus altijd een parlementair kabinet. De rest is in vele opzichten een woordenspel en bete-
Drenthe hebben tijdens de behandeling van de begroting enkele opmerkelijke uitspraken gedaan. Zo pleitte fractie- voorzitter mr. J. W. Boonk voor de in- stelling van maximum snelheden op wegvakken die een verbinding vormen tussen vierbaanswegen ten behoeve van de verkeersveiligheid. De heer R. S.
Hofstee Holtrop sprak over de proble- matiek van de gastarbeiders. Hij zei van mening te zijn dat de nu niet aan- trekkelijke en door buitenlanders ver- richte arbeid weer aantrekkelijk dient te worden gemaakt voor de eigen bevol- king. "Door verbetering van de primaire en secundaire arbeidsvoor·waarden", zo merkte de heer Hofstee Holtrop op.
Texel-weekeinde van afdeling Leeuwarden
LEEUW ARDI<~N - - Evenals vorig jaar organiseert de afdeling Leeuwar- den van de VVD ook dit jaar weer een weekeinde op Texel voor Friese VVD- ers met gezinnen. Het weekeinde wordt gehouden op 17 en 18 maart. Degenen die geïnteresseerd zijn in deelname, kunnen zich voor nadere informatie wenden tot: de heer K. Duiker, Weerd 12 ( Gloppe) te Leeuwarden. Tel. kan- toor: 05100 23856.
Wenn1aekers wil ZIJD ervaringen ter kennis stellen van de verantwoordelij- ken in zijn partij, maar wil tevens met een aantal Limburgse VVD-ers dit rap- port als een van de uitgangspunten ge- bruiken voor een .,eigen" aanpak. Deze groep wil een stichting vormen, die zich zal bezig houden· met de Limburgse herstructureringsproblematiek. In die zin dat ze zal trachten alle contacten die er bestaan en nog bijkomen, met succes af te handelen. Er zijn reeds di- verse activiteiten ontplooid, welke door de betreffende leden, die beslist geen eigenbaat willen nastreven, zijn betaald.
De belangrijkste doelstellingen van de stichting i.o. zijn de volgende:
• De problemen, waarmee Limburg nu en in de toekomst te maken heeft, mede te helpen oplossen, onafhankelijk van alle overheidsaétiviteiten ("het zijn na- melijk onze eigen problemen") ;
• De bevolking ervan te overtuigen dat ook particulier initiatief belangrijk is en dat men geen afwachtende hou- ding dient aan te nemen t.a.v. wat de overheid doet. Dat men ook niet con- stant tegen die overheid moet aanleunen c.q. schoppen, want ook die overheid is niet het bekende ezeltje; de Limburgse bevolking er van overtuigen dat de VVD er toch echt wel voor die bevol- king is en dat men haar niet meer moet zien als die club van deftige heren en uitbuiters, zoals hen dit, op een onjuiste manier, destijds op school is bijge- bracht.
kent ten hoogste wat meer of wat min- der binding van de fracties aan een vastgesteld program. Daarom zal een dergelijke opzet de KVP niet brengen wat zij ervan hoopt. Ook dan immers zal haar fractie in de Kamer telkenmale onvermijdelijk toch voor duidelijke poli- tieke beslissingen en keuzen worden ge- plaatst.
Blijft ten slotte de mogelijkheid, dat de linkervleugels der confessionelen de hoop koesteren, ook socialisten in zulk een kabinet te kunnen opnemen. Er zul- len niet veel kiezers in Nederland zijn • die verwachten, dat de VVD daaraan zou willen meedoen. De heer Wiegel heeft deze mogelijkheid dan ook reeds nadrukkelijk uitgesloten. Eind van de week weten we ondertussen waarschijn- lijk wel meer.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
nder de loep
door onze politieke redacteur A. W. Abspoel
Afscheid van G. Stempher
Met groot leedwezen ontvingen wij van onze mederedacteur de heer G . S t e m p h e r de mede- deling, dat hij zich om gezond- heidsredenen genoopt ziet zijn lid- maatschap van onze redactie te beëindigen.
Ruim een kwart eeuw, waaron- der 15 jaar tevens als redactie-se- cretaris, heeft hij mede redactio- nele leiding gegeven aan ons par- tij-orgaan; eerst als redacteur van "Vrij" van de Partij van de Vrijheid en vervolgens van "Vrij- heid en Democratie".
Vooral ook voor zover betreft de periode 1956 tot 1962, geduren- de welke ik zelf hoofdredacteur was van ons partij-orgaan, denk i'k met erkentelijkheid aan de ple- zierige en collegiale samenwer- king met Stempher terug. Het was ook voor mij een grote te- leurstelling, dat hij het laatste jaar niet meer in staat Wl?.S, zijn taak als sociaal-economisch re- dacteur van ons blad te vervullen, zoals hij dat zelf zo graag had gedaan.
Mede namens collega la Cha- pelle en de overige redactieleden wens ik hem gaarne het allerbes- te. We mochten trouwens van hem de verzekering ontvangen, dat hij hoopt in zijn woonplaats Laren (N.H.) nog enige tijd aan het plaatselijke werk voor de VVD te kunnen meewerken.
A.W. ABSPOEL
Een felle kou heerste er op zaterdag de 24ste januari 1948. Maar dat belette een enthousiaste menigte liberalen uit heel het land niet om in de middag van die dag op te trekken naar het Amster- damse Bellevue, waar de oprichtingsver- gadering van de Volkspartij voor Vrij- heid en Democratie werd gehouden. De omstandigheden waaronder tot die op- richting werd gekomen, heeft staatsse- cretaris Vonhoff onlangs in de radio- zendtijd van de VVD in enkele ferme lijnen geschetst. Elders in dit nummer kan men de tekst ~daarvan aantreffen.
De feestelijke bijeenkomst van 2 fe- bruari a.s. te Amsterçlam, waar ons zil- veren jubileum zal worden gevierd, doet onze gedachten onwillekeurig teruggaan naar de herdenkingssamenkomst, even- eens in het RAl-congrescentrum te Am- sterdam, van vijf jaar geleden. Achteraf gezien is dit immers voor velen van ons de laatste maal geweest dat zij prof.
Oud, toen minister van staat, hebben gezien en gehoord.
De sp1·ekers op deze feestelijke her- denking van "twintig jaar VVD", welke onder leiding stond van de toenmalige partijvoorzitter ir. K. van der Pols, wa- ren naast prof. Oud zijn mede-oprichter van de VVD mr. D. U. Stikker, de voor- zitter van onze Eerste-Kamerfractie mr.
H. van Riel en de toenmalige voorzitter van onze Tweede-Kamerfractie mr. E.
H. Toxopeus. Velen zal vooral het ont- roerende slot van Ouds laatste grote re-
~ de (die hem fysiek kennelijk al grote inspanning kostte, doch niettemin met de oude gloed werd uitgesproken) zijn bijgebleven, waarin hij deze prachtige regels uit "De Ploeg" van Adriaan Ro- land Holst citeerde:
"Ik zal de halm niet meer zien, Noch binden ooit de volle schoven, Maar doe mij in de oogst geloven, waarvoor ik dien."
Nog niet recht zeven maanden later, op 12 augustus 1968, kwam aan het veelbewogen leven van deze waarlijk grote staatsman, staatsrechtsgeleerde en kenner bij uitstek van onze parle- mentaire historie, een einde.
Na Ouds dood schreef mr. Toxopeus in "Vrijheid en Democratie" van 16 augustus 1968, herinnerend aan die slot- woorden: "Zijn ontroering bij het uit- spreken van die hem dierbare woorden werd door alle aanwezigen meegevoeld en tenslotte beuwongen in een langdu- rige ovatie. Op dat moment hebben wij, wellicht onbewust, beseft welke zware verplichting op ons rust om daar waar Oud zaaide, de oogst, de vruchten van een meer dan vijftigjarige dienst van het liberalisme, binnen te halen". _
Wij, van onze kant, kunnen daar thans aan toevoegen: Wat zou Oud zich hebben verheugd in de rijpe oogst, die ons op 29 november is ten deel gevallen.
Zijn schepping is thans krachtiger dan ooit!
• Sportief
In mijn vorige "Onder de Loep"
schreef ik reeds over de rubriek "Pas- poort", waarin "Het Vrije Volk" via een aantal paspoort-vragen en de daar- op' gegeven antwoorden een signalement geeft van "interessante mannen en vrouwen", die in en om Rotterdam wo- nen. Het was toen de dirigent P.
Struijk, die invulde op de VVD te heb- ben gestemd, omdat zijn gedachten door de- VVD het beste worden uitgedragen.
Het is wel aardig, nog een keer op deze rubriek terug te komen, nu kort nadien wederom een "paspoorter" zich tot de VVD bekende. Het is Betty Stöve, uit Alblasserdam, Nederlands toptennis- ster, dit> ook in het buitenland grote bekendht>id geniet, vooral na de over- winning die zij in het afgelopen jaar in Wimbiedon in het damesdubbelspel met Billie Jean King behaalde. Als haar "be- roep" vulde zij in: ,.part-time tennis- speelstei· (in mijn echte paspoort staat:
administratrice)." Op de vraag of zij in God gelooft, antwoordde zij: "Ja, ik ·ben gelovig. Ik ben remonstrants-gerefor- meerd gedoopt, heb geen belijdenis ge- daan, maar kom af en toe toch in de kerk, omdat ik dat soms prettig vind.
Ik geloof in een Opperwezen en in een hiernamaals". Als haar favoriete omroe- pen noemde zij de AVRO en de TROS en natuurlijk kijkt zij vooral graag naar de sportuitzendingen.
De voor ons interessantste van de 45 vragen, die zij beantwoordde, was die omtrent de politieke partij waarop zij
het laatst had gestemd. Ook haar ant- woord daarop luidde: op de VVD. En wel "omdat die partij nog steeds de mensen een eigen initiatief laat". En niet minder verheugend acht ik hetgeen zij daaraan toevoegde: "Ik vind stem- men erg belangrijk. Als ik weet dat ik op een verkiezingsdag niet in Nederland ben, zal ik ervoor zorgen dat ik mijn stem toch kan uitbrengen."
Een voorbeeld voor velen, deze 27-ja- rige jonge sportvrouw!
• Kamenoorzifter
Het behoort tot de ongeschreven par- lementaire gewoonten, dat - behoudens bijzondere omstandigheden -- als voor- zitter van de Tweede Kamer aan de
Prikkels
e Het oud-lid van de Tweede Kamer voor de PvdA J. de Kadt in het weekblad Accent: "Dat de winst van de liberalen een winst voor de Nederlandse democratie was, omdat de leuze van Wiegel
"Den Uyl uit het Catshuis hou- den" een van de kernkwesties is voor het behoud van die democra- tie, moet onomwonden worden vastgesteld.
• Van dezelfde in Accent: "De nederlaag van DS'70 is ten dele veroorzaakt door het voortijdig verwekken van een regeringscri- sis, iets wat de kiezers haar niet vergeven hebben. Voor een ander deel is dat verlies veroorzaakt doordut de lijsttrekker, Drees.
niet bij machte was de duidelijk- heid van Wiegel 'te bereiken ... "
• D. Malta in het Algemeen Dagblad: "Een goed samenspel tussen fractie en partij is natuur- lijk geboden. Maar in de KVP staan er een stuk of wat kapi- teins op de brug te dringen, om nog maar te zwijgen van beman- ningsleden die af en toe opruien tot muiterij. Dat is dan ook de reden dat de KVP-fractie geen enkele keus wil maken en daarom maar haar toevlucht heeft geno- men tot een politiek-neutraal ex- tra-parlementair kabinet."
e Prof. H. Daudt, hoogleraar in de politicologie aan de Universi- teit van Amsterdam: "De subfa- culteit is verworden tot een orde- loze verzameling van groepen we- tenschapsbeoefenaren, waarvan velen zich ten onrechte gekwalifi- ceerd achten tot het geven van onderwijs in de politicologie."
e Mevrouw M. van Emde Boas- Starkenstein in een interview door W. Woltz in het zaterdags bijvoegsel van NRCJHandelsblad:
"En de oneerlijkheid, hoe Den Uyl een man als Van Agt, die ze in de Bredase crisis in mootjes hebben gehakt, nu weer in een kabinet wil opnemen... onbegrijpelijk.
Ik ben geen VVD-er, maar ik vond destijds dat Berkhouwer het perfect deed, zonder demagogie de puntjes op de i gezet, keurig!"
vrijdag 19 januari 1973 - 3
Koningin wordt voorgedragen een lid van de grootste fractie in de Kamer. De Partij van de Arbeid is al sinds enige tijd de sterkste fractie en men kan er dus rustig van uitgaan dat ook onze VVD-fractie er op 7 december jl. aan heeft meegewerkt dat een ·socialist - met name dr. Vondeling - tot Kamer- voorzitter is aangewezen.
Het is jammer, maar mijns inziens wel terecht, dat onze fractievoorzitter de heer Vondeling zo kort na diens be- noeming namens de VVDcfractie heeft moeten wijzen op een minder gewenst en minder juist optreden, zij het dan buiten de Kamer.
NRC/Handelsblad heeft het in zijn hoofdartikel-kolom gemeend voor de heer Vondeling te moeten opnemen. Het blad was van oordeel, dat hij als volks- vertegenwoordiger vrij is die politieke uitspraken te doen die hij nodig vindt.
Het meent dat het niet zo mag zijn, dat de politicus die ook nog Kamervoorzit- ter is, minder recht van spreken heeft dan zijn collega's, die geen Kamervoor- zitter zijn. Het Parool, dat wel meent dat de heer Wiegel wat te "kllilinzerig"
heeft gedaan, schrijft in tegenstelling tot NRCJHandelsblad nochtans "er niet voor te pleiten dat een Kamervoorzitter zich geen enkele beperking heeft op te leggen als hij aan het politieke verkeer deelneemt." En: "Over Vondelings op- treden kan men verschillend denken."
Zo is het en daar gaat het llu precies om. Waarom, denkt men, heeft het or- ganiserend comité van deze demonstra- tie juist de heer Vondeling gevraagd en niet bij voorbeeld een der buitenland- specialisten van de PvdA-fractie als mr.
Van der Stoel, Dankert of Ter Beek?
Omdat men wel begreep dat de heer Vondeling voor heel de buitenwereld toch het aureool van Kamervoorzitter met zich zou dragen. De door onze frac- tievoorzitter gewraakte krasse en op hun eenzijdigheid aanvechtbare uitspra- ken, die de Kamervoorzitter daar heeft gedaan, waren in strijd met de (ook dus door Het Parool erkende) wenselijkheid van beperking in het optreden van iemand, die de functie van Kamervoor- . zitter heeft aanvaard.
Wie - vrijwillig -- het voorzitter- schap van dé Kamer op zich neemt, zal zich inderdaad enige beperking moeten opleggen en extreem politiek optreden naar buiten aan zijn fractiegenoten moeten .overlaten. Zo is het ook door al zijn voorgangers opgevat. Volgens Het Parool is het ook onder mr. Van Thiel wel eens voorgekomen, dat deze de voorzitterszetel aan een ander over- droeg en zelf aan het Kamerdebat ging deelnemen. Zelf kan ik me dat van de heer Van Thiel niet direct herinneren.
Wel zijn enkele van die gevallen uit de parlementaire geschiedenis bekend. Zij zijn echter zo uitzonderlijk, dat ze dan ook door parlementair-historische com- mentatoren altijd speciaal worden ge- noemd. Vergelijkbaar met het optreden op een protest-demonstratie en op de wijze als daar is geschied, is dat boven- dien niet.
In tegenstelling met Het Parool geloof ik tenslotte, dat de heer Van Thiel zelfs in de verkiezingstijd nooit bijzonder ac- tief aan de campagne heeft deelgeno- men. Wel was hij ook dan meermalen bereid, als voorzitter van een politiek forum op te treden of een discussie tus- sen politieke tegenstanders te leiden.
·Het zou voor de gerespecteerde positie die de Kamervoorzitters in de loop der jaren in ons land hebben verworven te betreuren zijn wanneer de heer Vonde- ling deze lijn zou ombuigen. Vooralsnog geven we de hoop niet op, dat de heer Vondeling bij nader inzien daarvoor toch wel gevoelig zal zijn.
• Verwarring
Aan de oorlog in Vietnam zou morgen een einde kunnen komen. Als Noord- Vietnam zijn troepen van Zuid-Vietna- mees grondgebied zou terugtrekken,. de soevereiniteit van Zuid-Vietnam zou er- kennen en de Vietcong zijn terreuracties zou staken, zou het afgelopen zijn met de strijd. Want niet de onafhankelijk- heid van Noord-Vietnam wordt be- dreigd, maar dat is wel het geval met die van Zuid-Vietnam, dat zichzelf wil zijn en niet aan het communisme ten offer wil vallen. Deze eenvoudige waar- heden worden in de emoties gemakke- lijk vergeten. Mr. Hiltermann heeft er dezer dagen nog eens aan herinnerd, dat VERVOLG OP PAGINA 5
,.~ - vrijdag 19 januari 1973
Feest me1 Toxopeus
~ bestuur van de ondercen- trare Alblasserwaard, Vijfheeren- landen en eiland van Dordrecht organiseert vrijdag 9 februari In het gemeenschapShuis te Hoor- naar (aanvang 20.00 uur) een groot liberaal feest voor zijn Ie- den, waarbij het zich gelukkig prijst de heer mr. E. H. Toxopeus, oommissaris der Koningin in Gro- :ningen, bereid gevonden te hebben de feestrede uit te spreken. Daar- na zal Karin van Wamelen als gastvrouw optreden tijdéns een gevarieerd programma, waaraan o.a.. zullen meewerken Corrie van Bergen. Dick Engelbracht, het Leedy-trio en de Beaae Street Baud o.l.v. Wim Jongbloecl. Kaar- ten à 1 6 kunnen: worden aange- vraagd bij het seereta.riaat: de heer K. v. d. Berg, Prin.t!es Marij- keweg 7, Heerkerk (telefoon 01837 - 710).
Excursies
Voor degenen die de viering van het zilveren jubileum van onze partij willen combineren met een kennismallling met enkele specifieke Amsterdamse activi- teiten, organiseert de VVD afd. Am- sterdam vrijdagmiddag 2 februari voor- afgaande aan de feestelijkheden een drietal excursies:
1. AMSTERDAMSE HAVEN
Per boot zal een rondvaart gemaakt worden door het westelijk havenge- bied. Deskundige uitleg . aan boord door de heer Th. van den Berg,. di- recteur van de Vereniging "De Am- sterdamsche Haven" en Mr. D. E.
Claassen, secretaris van de Scheep- vaartvereniging Noord.
Verzamelen om 14.15 uur achter het C.S. Amsterdam. alwaar we om 16.30 uur terug zullen zijn.
De deelname is beperkt tot een ma- ximum van 150 personen.
2. SCHIPHOL
Na een ontvangst in de perskamei van de luchthaven, waar een korte inleiding over ontwikkeling, beteke- nis en toekomstverwachting van Schiphol gegeven zal worden, volgt een rondleiding, waar de ontvangen informatie aan de praktijk getoetst kan worden.
Verzamelen om 13.30 uur bij de in- gang van het Int. Congrescentrum R.A.I., alwaar we om ca. 17.00· uur terug zullen zijn. De deèlname iS be- perkt tot maximaal 60 personen.. Ter bestrijding van de vervoerskosten moet een bijdrage van f 5,-per per- soon in rekening worden gebracht.
3. DIAMANTBEWERKING EN 'TROPENMUSEUM
Allereerst zal een bezoek gebracht worden aan de diamantslijperij van de fa. Asscher. Vervolgens gaat de groep per bus naar het Tropenmu- seum voor een ko:ate rotWleiding
(o.a. de tentoonstelling ,,In het land van Ghor", semi-noma.c;Ien in Afgha- niatu.).
Venamèlen bij de inga.Dg van Int.
Congl'escen·trum R.A.I. om 13.30 uur, alwaar we om ca. 17.00 uur terug zullen zijn. De deelname is beperkt tot maximaal 40 perSO!Ilen. Ter be-
strijding van de vervoerskosten moet een bijdrage van f 5,-- per persoon in rekening worden gebracht.
In verband met de beperkte mogelijk- heden tot deelname is een spoedige op- gave dringend gewenst. U kunt daartoe gebruik ti1aken van onderstaande aan- meldingsstrook In geen geval later dan 26 januari opzenden aan:
VVD afd. Amsterdam, Vondelstraat 60, Amsterdam.
(let wel: niet aan het landelijk secreta- riaat ïn Den Haag).
Aankondigingen
e 22: januari: openbare ledenvergade- ring va.n de· a:t'deJing Amsterdam, 2Q.M uur, hotel "Krasnapolsky" in de Congreszaal. Op deze vergadering spreken partijvoorzitter mevrouw H. van Someren-Downer en dr. Ferry Hoogen- dij·k. Laatstge!lf>emde houdt een nabe- schouwing over de kamerverkiezingen.
Ondergetekende, naam
adres woonplaats
wenst deel te nemen aan:
0 Excursie Haven D Excursfe Schiphot
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Mevrouw Van Someren belicht de bin- nenlandse politiek.
• 24 januari: mej. mr. A. Kappeyne van de Coppello spreekt te Benthuizen in het kader van de cursus "Politieke scholing voor de vrouw" (Dorpshuis De Tas, 20.00 uur).
• 5 februari: G. W. Keja spreekt voor de afdeling Bloemendaal.
• 7 februari: de kamercentrale Dor- drecht organiseert een bijeenkomst in café-restaurant Engels te Rotterdam.
Dr. L. Ginjaar zal spreken over de stel- lingen van het Liberaal Manifest (aan- vang 20.00 uur).
• 9 februari: ir. D. S. Tuijnman en drs.
B. v. d. Lek (psp) spreken voor de di- daktiekconferentie ·over het milieu (voor MAVO-onderwijs) in het confe- rentieoord Woudschoten te Zeist (11.30 uur).
• 9 februari: mr. dr. C. Berkhouwer spreekt voor een nieuwe afdeling van de VVD, 20.00 uur, Nieuwe Niedorp.
e 16 februari: mevr: drs. N. Smit-Kroes spreekt voor de ondercentrale Goeree en Overflakkee (De Schakel, Dirksland, 20.00 uur).
e 26 februari: mevr. drs. N. Smit-Kroes spreekt voor de afdeling Amstelveen.
e 28 februari: algemene vergadering van de kamercentrale Dordrecht in café-restaurant Engels te Rotterdam.
~anvang 20.00 uur.
D Excursie Diamantbewerking & Tropenmuseum (gewenste excursie aankruisen
rndien ik de 2e of 3e mogelijkheid kies, sluit ik f 5,- bij in de vorm van cheque, girokaart of bankbiljet (dan aantekenen!).
(ond~_rtekening)
Vóór 26 ja.nuari opzenden aan:
WD. Afd. Amsterdam •. Vondelstraat 60, Amsterdam-W.
Bommen op Noord-Vietnam
een te extreem middel hebben toegepast, maar bovendien de fout begingen het moment daarvoor zeer ongunstig te kie- zen. Ongunstig in die zin, dat het diege- nen die met de Amerikaanse zaak sym- pathiseren wel zwaar op de proef stelt.
Men moet de kwestie Vietnam ge- nuanceerd beoordelen. Het is eenzijdig en dus ongenuanceerd om bij voortdu- ring kritiek te leveren - zoals in .Unkse en vooral u:ttralmkse kringen gebeurt - op de VS, zeker als: men daarbij de daden van Noord-Vietnam en de Viet- cong verheerlijkt~ Dan kiest men duide- lijk partij, eJill wei! voor de communisti- sche zijde. Maar het is even ongenuan- ceerd om kritiekloos alles te aanvaarden wat de vs. in het conflict doen.
In ons blad van 5 januari is een zeer kort ingezonden stukje opgenomen van de heer J. Huisman te Nieuw Beerta, onder het kopje Vietnam, met een re- dactioneel naschrift (pagina 11).
De heer Huisman deelde mee dat hij de houding van de VVD-fractie en van de liberale ministers bij de interpellatie- Bakker "ten zeerste betreurt". Hij meent dat deze houding eenzijdig is en aan de feiten voorbij gaat. "Indien Noord-Vietnam zijn agressie tegen zijn buurlanden tijdig had gestaakt, dan wa- ren de bombardementen voorkomen", aldus schreef de heer Huisman. -
In het redactionele naschrift werd er- aan herinnerd dat de VVD in de Tweede Kamer, evenals de regering, afschuw heeft uitgesproken over de recente bom- bardementen op grote schaal door de VS op Noord-Vietnam. "De redactie hoopt", zo werd daar aan toegevoegd,
"dat de heer Huisman een der zeer wei- nigen in onze partij is, die daar anders over denken."
Deze laatste, in het korte bestek niet gelukkig geformuleerde, zin heeft vele reacties opgeroepen. De redactie ontving 18 brieven van lezers, die de heer Huis- man gelijk geven en slechts één brief van een lezer, die tegen de visie van de héer Huisman opkomt. Die aantallen zeggen op zichzelf niet veel, maar zij zijn verhoudingsgewijs bepaald teke- nend: het gebeurt zelden dat bij de re- dactie over één onderwerp zóveel brie- ven binnen komen.
Natuurlijk zijn niet alle brieven iden- tiek, maar de gebezigde argumenten ko- men toch veelal overeen. Men herinnert aan het feit dat Noord-Vietnam in het conflict de agressor is, dat door terreur van de Vietcong minstens evenveel zo niet méér slachtoffers onder de burger- bevolking van Zuid-Vietnam zijn ge- maakt. Vaak wijzen de briefschrijvers
erop dat men, zo men de bombardemen- ten al meent te moeten veroordelen, dan in één adem ook de agressie en terreur van Noord-Vietnam moet bekritiseren, als men zich niet schuldig wil maken aan het meten met twee maten. Een aantal briefschrijvers brengt in herinne- ring dat men tijdens de Tweede Wereld- oorlog zich verheugde - en in ieder geval geen uiting gaf aan gevoelens van afschuw - als men de geallieerde bom- menwerpers over ons land naar Duits- land hoorde vliegen, hoewel ook daar hele steden werden plat gegooid en vele slachtoffers vielen onder de burgerbe- volking.
De heer Huisman zelf schreef ons o.m.: "Uw commentaar op mijn inge- zonden stuk stelt mijn standpunt in een verkeerd daglicht. De bombardementen vind ik verschrikkelijk. De verantwoor- delijkheid voor deze oorlog met zijn af- schuwelijke gevolgen leg ik bij de lei- ders van het land, dat offensieven ont- ketent bij zijn naaste buurlanden".
Als verantwoordelijk hoofdredacteur van ons blad en als schrijver van het door velen zo gewraakte redactionele naschrift wil ik graag op een en ander een toelichting geven.
Uit het (zeer korte en in ons vorig nummer onverkort opgenomen) stukje van de heer Huisman kan men lezen, zoals ik deed, dat deze de bombarde- menten toejuicht. Men moet immers be- denken dat zij volgden op het afbreken in december van de Parijse onderhande- lingen. Daardoor wekten zij, ·althans bij mij, de indruk dat zij werden uitgevoerd onder liet motto: "wie niet redelijk pra- ten wil, moet maar voelen". In die ge- dachtengang kan men de bombardemen- ten, hoe afschuwelijk zij ook zijn, toe- juichen als middel om alsnog een snelle vrede of althans wapenstilstand af te dwingen. Mij is dat middel te gortig.
Het waren systematische bombardemen- ten, heviger dall. ooit in de Tweede We- reldoorlog. Naar mijn persoonlijke op- vatting heiligt het doel dit middel niet.
Uit de opstelling van de VVD-fractie in de Tweede Kamer bij de interpellatie- Bakker bleek een door mij gedeelde twijfel over de vraag of de bombarde- menten het juiste middel zijn om een politiek doel te bereiken.
Bij dat alles gaat het uitsluitend om de bombardementen, uitdrukkelijk niet om de Amerikaanse Vietnam-politiek als geheel. Men kan die politiek in be- ginsel onderschrijven, zonder nochtans bereid te zijn alle daarbij toegepaste middelen zonder meer te aanvaarden.
Misschien vinden sommigen dat een half of een te genuanceerd standpunt.
De agressie van Noord-Vietnam en de door die partij gepleegde terreur- en ge- welddaden veroordeel ik ten zeerste. Zó zeer dat ik behoor tot degenen die de Amerikaanse Vietnam-politiek als ge- heel positief beoordelen. Maar ik behoud mij wel de vrijheid voor van verontrus- ting te getuigen over naar mijn smaak uit de hand lopende onderdelen van die politiek.
Hoewel ik dezelfde bombardementen op· een ander ogenblik evenzeer veraf- schuwd zou hebben, wil ik niet ontken- nen dat (ook) bij mij een emotioneel punt is geweest het wel erg ongelukkige tijdstip waarop zij werden uitgevoerd.
Vlak vóór de Amerikaanse presidents- verkiezingen was, mede van, Ameri- kaanse zijde, de indruk gevestigd dat een akkoord op handen was. Vlak erna - en dan bovendien nog in de Kerst- week - kwamen de bombardementen.
Dat kwam hard aan. De reacties in vele delen van de wereld, waaronder Amerika bepaald welgezinde landen, hebben dat aangetoond. Ik ben van me- ning dat de Verenigde Staten niet alleen
De VVD heeft er nooit een geheim van gemaakt prin:cipieel aan de Ameri- kaanse· kant te staan in het Vietnam- conflict. Dat standpunt heb ik altijd on- dersteund en steun ik nog. Als dan juist in die kring een geluid van kritiek wordt vernomen, zoals. in dit geval, dan is het temeer duidelijk dat die kritiek zich niet richt op het geheel, maar op een onderdeel.
De bombardementen zijn, zoals de heer Huisman in zijn tweede brief aan de redactie schreef, verschrikkelijk: Dat zal geen zinnig mens willen ontkennen.
De· één aanvaardt ze als consequentie van het conflict, verwijzend naar de verantwoordelijkheid daarvoor bij de te- genpartij en naar de even verschrikke- lijke daden die deze tegenpartij beging en begaat. De ander meent, ondanks al- les·, een protest te moeten laten horen tegen deze vorm van geweld.
Voor het go.ede begrip: men heeft mij niet in Utrecht kunnen signaleren bij de protest-demonstratie. Welbewust niet, want men kon tevoren weten daarmee in communistisch vaarwater te komen.
Uit het voorgaande is, hoop ik, duidelijk geworden dat ik daarvoor pas. Dat de VVD deze demonstratie niet steunde vind ik zeer terecht. Even terecht als de opstelling van onze Kamerfractie bij de interpellatie-Bakker.
Hoe het ook zij, laten wij hopen dat het conflict, met alle onmenselijke ge- volgen vandien, spoedig tot het verleden behoort. Gelukkig nam het optimisme daarover weer toe, althans toen dit blad ter perse ging.
PH. C. LA CHAPELLE.
