€ 2,50
76ste jaargang • nummer 15 • donderdag 16 april 2020 Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X
Voor mensen met een goed hart en een slecht karakter...
Coronamoeheid. Wordt dit een van de woorden van 2020? Aan het einde van het verlengde paas- weekend gingen bij politici, be- leidsmakers en veiligheidsdiensten de bellen af. Er werden veel meer overtredingen van de anti-corona- maatregelen geregistreerd. Vooral samenscholingen en niet-essentiële verplaatsingen bleken een ernstig probleem. In die mate zelfs dat viro- logen aan het einde van de maand een nieuwe piek verwachten. De kritiek op het ‘free riders’-gedrag is terecht. Maar of de impact even groot zal zijn als de lockdownfeest- jes van half maart valt af te wachten.
De ‘coronamoeheid’ en de gevolgen zijn uiteraard in eerste instantie het gevolg van een gebrek aan discipli- ne bij een deel van de bevolking.
Maar er is meer aan de hand. Deze gezondheidscrisis is via een econo- mische crisis ook aan het overgaan in een politieke crisis waarvan we de impact nog niet volledig besef- fen. Een – niet-exhaustieve - lijst van argumenten bevestigt die indruk.
1. De viroloog wordt politicus
Op sociale media is iedereen on- dertussen viroloog geworden. Dat is begrijpelijk, maar ook jammer.
Het toont aan dat het respect voor experts bij de bevolking een stuk lager is dan vroeger. Dat zou kun- nen omdat de burger mondiger geworden is dan vroeger. Maar ook de experts moeten de hand in eigen boezem steken. Hun taak is de situa- tie te analyseren en adviezen te ge- ven. Maar sommigen gedragen zich meer en meer als politicus. Ze ver- schijnen natuurlijk om de haverklap in de media en krijgen vragen die ze niet kunnen blijven ontwijken.
Erika Vlieghe, de voorzitster van de expertengroep, laat vaak nog eer- der dan de politici weten in welke richting het anti-coronabeleid gaat.
Met Marc Van Ranst is het pas erg gesteld. De viroloog van de KU Leu- ven maakt van zijn optreden in de media ongegeneerd gebruik om de eigen politieke agenda te ver-
kondigen. De drama’s in de woon- zorgcentra zouden een gevolg zijn van teveel besparingen in de ge- zondheidssector, aldus Van Ranst.
Het tv-journaal is niet de plaats en het moment om zo’n standpunten in te nemen. Ondertussen blijft Van Ranst tussen zijn optredens door N-VA’ers en Vlaams Belangers fron- taal aanvallen en belachelijk maken op sociale media. Vaak zijn het wat kinderachtige woordenwisselingen, maar enige terughoudendheid is hier op zijn plaats. Dat er van die vreemde acties worden onderno- men, zoals de lokale politie die gaat applaudisseren voor het huis van Van Ranst, helpt niet. De eigen com- municatie van Van Ranst al evenmin.
Daar waar hij de situatie eind febru- ari relativeerde en iedereen gerust op skivakantie mocht, dreigt hij nu met een “Wuhan-style lockdown”
als de regels onvoldoende worden gerespecteerd.
2. De premier als notaris
Een ander element dat een rol speelt in de coronamoeheid is de zwakte van het politiek personeel.
De federale premier Sophie Wilmès (MR) is daar een exponent van. Ze komt op een afgemeten toon en met weinig enthousiasme haar bood- schap aflezen. Ze straalt geen ge- zag uit. Het is een notaris. Waarbij het feit dat de regering niet eens een meerderheid heeft niet helpt.
Ook Wouter Beke (CD&V) valt als minister van Welzijn op door zijn zwakheid. Zijn echtgenote vond het nodig hem in de media te steunen nu de ramp in de woonzorgcentra totaal is. Ze had beter gezwegen.
Het is duidelijk dat de huidige generatie politici niet in staat is haar opdracht naar behoren uit te voe- ren. Dit gebrek aan gezag en leider- schap zal niet zonder gevolgen zijn.
Dit draagt de kiemen in zich van een zware politieke crisis wanneer we deze gezondheidscrisis en econo- mische crisis hebben doorgespar- teld. Het politiek onvermogen werd de voorbije dagen duidelijk met de beelden van de rellen in Anderlecht
Het coronavirus veroorzaakt een gezondheidscrisis die ondertussen ook een zware eco- nomische crisis aan het worden is. Aan het einde van de rit volgt een politieke crisis.
Men neemt zelfs geen risico als men voorspelt dat dit een regimecrisis kan worden.
Daar is meer dan één reden voor.
en de lakse reactie van de autoritei- ten wanneer illegalen met de coro- namaatregelen worden geconfron- teerd. Welke richting het politiek uit zal gaan, is koffiedik kijken. Elke tra- ditionele partij zal nog verder slaag krijgen. En voor de N-VA ziet het er evenmin rooskleurig uit. Uit de fe- derale regering gehouden, slagen Bart De Wever en Co er maar niet in om zich als goede crisismanagers in de markt te zetten. Aanvankelijk dacht men dat de Vlaamse regering de federale regering qua communi- catie zou overvleugelen, maar dat lukt niet. De partij zal nog van haar pluimen verliezen. Maar omdat ze groter is dan de andere beleidspar- tijen, zal dit minder opvallen. Hoe dan ook wordt de legitimiteit van de huidige generatie politici zwaar ondermijnd.
3. De Vlaams-Waalse tegenstellingen duiken ook na een coronacrisis op
Vergeet het eendrachtig gevoel dat de media ons proberen op te dringen. Wie de moeite doet om de kranten aan beide kanten van de taalgrens te lezen, merkt de grote verschillen in perceptie en bericht- geving. Volgens de Franstalige me- dia is de regering Wilmès zeer goed bezig en volgt er na de crisis een be- leid waarbij de geldkranen royaal worden opengezet en Vlaanderen de factuur mag betalen. MR-voor- zitter Georges-Louis Bouchez komt zelfs parmantig verkondigen “dat er in Franstalig België geen politieke crisis is, enkel in Vlaanderen”. De eentalige Bouchez beseft niet dat zijn pedant gedrag en narcisme de Vlamingen mateloos ergert.
De Vlaams-Waalse tegenstellin- gen zullen ook na de crisis opdui- ken, en we weten welke partijen er daar het beste garen bij spinnen.
De Franstalige partijen zullen mis- schien sneller dan gedacht met een Tom Van Grieken rond de tafel moe- ten zitten. Want na corona is er géén enkele zekerheid meer.
VOS had niet enkel tot doel de Vlaamse gesneuvelden te herden- ken en de rechten te verdedigen van de oudgedienden. Ook het streefdoel “Nooit meer oorlog”
werd een belangrijk actiepunt.
VOS profileerde zich dan ook van in het begin als Vlaamse Vredes- vereniging. De voorbije jaren kon VOS rekenen op subsidies van de Vlaamse regering, maar daar komt nu een einde aan. Vanaf 1 januari 2021 krijgt VOS geen subsidies meer, en het is maar de vraag of het Verbond dat gaat overleven.
De toekomst voor de drie vaste werknemers ziet er in ieder geval niet goed uit. Nog meer dan vroe- ger zal de vereniging een beroep moeten doen op zijn steeds ouder wordende vrijwilligers. Het voor-
bije jaar heeft men intern bij VOS heel hard gewerkt aan het ver- plichte beleidsplan, maar blijk- baar was dat niet voldoende voor de visitatiecommissie. Of heeft een artikel op Apache.be, met de titel “Hoe extreemrechts de Vlaamse Vredesvereniging VOS infiltreert” meegespeeld in de be- slissing? Wie VOS kent, weet dat dit helemaal geen extreemrechtse vereniging is.
In de Vlaamse Beweging is er tandengeknars te horen. Het is namelijk de bevoegdheid van een N-VA minister om te beslis- sen over deze subsidies. Dat een Vlaamsgezinde minister zijn hand- tekening moet zetten onder de doodsteek van Verbond VOS, dat
moet pijn doen… KVC
Geen geld meer voor VOS
Na de coronacrisis, de politieke crisis
Op 8 september 2019 vierde de vereniging VOS, wat staat voor Ver- bond van Vlaamse Oudstrijders, zijn 100ste verjaardag. De organisatie kende zijn ontstaan onmiddellijk na het einde van de Eerste Wereld- oorlog en verenigde de Vlaamsgezinde soldaten aan het IJzerfront.
Lees het artikel op blz. 5
Geen enkele strategie of visie
in België
Verschillende landen hanteren verschillende strategieën om de coronacrisis het hoofd te bieden, van ingrijpende ‘lockdowns’ tot zeer beperkte maatregelen. Jurgen Ceder wijst er op
dat men in veel opzichten in het duister tast.
“Het is een beangstigend idee dat die experten misschien ook weinig weten en dit tot gevolg heeft dat onze leiders een beleid uitstippelen dat
niet veel meer dan gokwerk is.”
Actueel 16 APRIL 2020
2
Het National Intelligence Coun- cil (NIC) is een centrum voor stra- tegisch denken op middellange en lange termijn binnen de ‘Intelligen- ce Community’ van de Verenigde Staten. Het centrum werd opgericht in 1979. In tegenstelling tot wat sommige media beweren, is het NIC geen inlichtingendienst zoals de CIA, maar worden de rapporten van het NIC wel door de CIA gebruikt.
Omgekeerd gebruikt het NIC ook informatie van de CIA. Er is dus wel een kruisbestuiving tussen beide organisaties.
China, IS en de migratie
Het rapport voorspelde dat het BBP van China vandaag het op een na grootste van de wereld zou zijn.
Het BBP is de toegevoegde waarde van een land gedurende een jaar.
De voorspelling van het NIC klopt.
Enkel het BBP van de VS is vandaag groter in absolute waarde. Ook de opkomst van ISIS wordt impliciet voorspeld. Het NIC: “De politie- ke islam zal aan belang winnen en uiteindelijk een autoriteit opleve- ren die voorbij de landsgrenzen gaat.” Het NIC voorspelde zelfs een
‘Nieuw Kalifaat’, wat een voltreffer was (qua voorspelling).
Het NIC voorspelde in 2004 ook dat de migratie op wereldniveau een belangrijk element zou worden.
“Migratie zal toenemen en met deze grote migratiestromen vanuit het
In december 2004 bracht het National Intelligence Coun- cil (NIC) een rapport van 120 bladzijden uit: “Mapping the Global Future.” In het verslag van ruim 15 jaar geleden wordt de wereld van vandaag geschetst
Midden-Oosten en (Noord-)Afrika naar Europa, zal de multi-etniciteit toenemen. Dat zal een grote uitda- ging (voor Europa) worden.”
Globalisering en een pandemie
In het rapport staat dat de globa- lisering enkel zal toenemen. Globa- lisering is een toenemend proces van economische, culturele en poli- tieke integratie op mondiaal niveau.
Door de openstelling van grenzen tussen landen, kunnen goederen en diensten zich gemakkelijker verplaatsen. Een bedreiging hier- voor is volgens het NIC een nieuwe pandemie zoals de Spaanse griep.
Het rapport wijst zelfs een land zo- als China aan als mogelijke bron.
Diverse media - ook Het Laatste Nieuws bij ons - beweerden hierop dat het NIC de huidige coronacrisis voorspeld heeft. Dat is uiteraard on- juist. De media die over het rapport schreven, hebben dat verslag dui- delijk niet gelezen.
De mogelijke bedreiging voor de globalisering via een pandemie past binnen scenario-analyse waar- over we eerder schreven. Dat is niet verwonderlijk, aangezien de RAND Corporation input leverde voor het rapport (zie ’t Pallieterke eerder).
Belangrijker is dat het rapport wijst op de mogelijke geopolitieke im- pact van een dergelijke pandemie.
De Vlaamse politicoloog David
Criekemans omschrijft geopolitiek als “het wetenschappelijk studie- veld behorende tot zowel de politie- ke geografie als de internationale betrekkingen, die de wisselwerking wil onderzoeken tussen de politiek handelende mens en zijn omgeven- de territorialiteit (in haar drie di- mensies: fysisch-geografisch, men- selijk-geografisch en ruimtelijk).”
Geopolitieke gevolgen
Ook de geopolitieke gevolgen van de coronacrisis zijn logisch.
Sommige landen zullen zwaarder getroffen worden dan andere. Van- daag dreigen Italië en Spanje dat de EU uit elkaar zal vallen als ze geen extra middelen krijgen. Rus- land, China en Cuba kwamen Italië te hulp. De impact van de pandemie op de relaties tussen de VS, China, Rusland en Japan is groot. Rusland en China profileren zich steeds sterker binnen Europese landen zo- als Italië. Ook hier zal de toekomst moeten uitwijzen in welke mate de onderlinge verhoudingen gewijzigd zijn. Maar dat ze gewijzigd zullen zijn, is nu al een feit.
Het rapport van het NIC voor het jaar 2020 is bijzonder accuraat, ze- ker als je weet dat het in 2004 ge- schreven is. Het verslag wordt van- daag ook in Rusland (en zelfs Italië) misbruikt om aan te tonen dat de VS achter het nieuw coronavirus zitten. Dat is uiteraard onzinnig. Het rapport bewijst alleen dat de input van het NIC van een bijzonder hoog niveau is en dat de scenario-analyse beter is dan die van het kabinet De Block. THIERRY DEBELS
Coronacrisis wijzigt geopolitiek grondig
Redactie & beheer:
Uitgeverij ’t Pallieterke Cuperusstraat 41,
2018 Antwerpen Tel. : 03-232 14 17 Abonnementen/administratie: secretariaat@pallieterke.net Lezersbrieven: lezersbrieven@pallieterke.net Abonnementen binnenland
3 maanden: 32,50 euro 6 maanden: 65,00 euro 1 jaar: 130,00 euro Steunabo 1 jaar: 250,00 euro
Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres:
BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB
Lees nu ook digitaal op www.pallieterke.net Elke week op donderdag in uw krantenwinkel
Stichter 1945-1955: Bruno de Winter Hoofdredacteur 1955-2000: Jan Nuyts Hoofdredacteur 2000-2010: Leo Custers Hoofdredacteur 2010-heden: Karl Van Camp Verantw. uitgever: Karl Van Camp
Abonnement buitenland:
Tarieven afhankelijk van de bestemming. Alle inlichtingen op de kantoren.
Dat er in deze coronacrisis geen bezorgdheid is over oplopen- de begrotingstekorten is normaal. En de garanties die banken krijgen voor kredietverliezen botsen terecht op weinig kritiek.
Maar op korte tijd worden wel een aantal voorstellen gelanceerd die tot voor kort totale economische taboes waren: monetaire fi- nanciering van schulden, kwijtschelding van tekorten en heli- koptergeld.
Het gaat snel. Wat in economische termen tot voor kort ondenkbaar was, lijkt straks perfect mogelijk.
De coronacrisis doet tal van econo- mische taboes sneuvelen. En snel.
Overheden over heel de wereld kij- ken straks tegen gigantische schul- den en tekorten aan. Er dreigt een welvaartsverlies dat in vredestijd amper of nooit werd gezien. Een aantal onorthodoxe voorstellen wor- den gelanceerd. Tijd om te kijken naar de haalbaarheid en economi- sche relevantie. Schulden en tekor- ten moeten gefinancierd worden en de vraag is of bepaalde landen met een groot begrotingstekort zoals Italië of ook België wel beleggers zullen vinden om de overheids- obligaties te kopen. Indien niet, dan zal de rente op de schuld stijgen. De oplossing komt in dit geval van de Europese Centrale Bank (ECB) die zich heeft geëngageerd om massaal overheidsobligaties van euro-lidsta- ten te kopen en dat voor een bedrag van 1.000 miljard euro.
Van schulden kwijtschelden tot helikoptergeld
Dat is weliswaar niet nieuw. Deze vorm van “quantitative easing” werd na de financiële crisis toegepast in de VS, het Verenigd Koninkrijk, Ja- pan en de eurozone. Jarenlang kocht de ECB schuldtitels op om ervoor
te zorgen dat de banken andere kredieten bleven verstrekken aan gezinnen en bedrijven. Het is een vorm van indirecte monetaire fi- nanciering, wat zoals bekend zeer gevoelig ligt in noordelijke EU-lan- den als Nederland en Duitsland.
Die monetaire financiering via het opkopen van obligaties is geen re- volutie en kan niet bestempeld wor- den als het doorbreken van taboes.
Anders is het wanneer er sprake is van directe monetaire financiering.
Dat wil zeggen dat een centrale bank onmiddellijk geld of cash le- vert aan overheden om op die ma- nier de uitgaven voor bijvoorbeeld het aanpakken van de coronacrisis (gezondheidszorg, maar ook het fi- nancieren van de werkloosheidsuit- gaven) te kunnen betalen. De vorm van geldcreatie was tot een maand geleden volledig ondenkbaar.
Een andere piste is het kwijtschel- den van schulden. Concreet zouden de eurozonelanden een soort van eeuwigdurende overheidsobliga- ties uitgeven aan een nulrente die dan op de balans van de ECB te- recht komen. Maar ook dat leidt tot tandengeknars in Duitsland en Ne- derland.
En dan is er nog het helikopter- geld, iets dat tot voor kort onder- deel was van een hypothetische discussie tussen economen. Naar analogie van geld dat uit een heli-
kopter of vliegtuig wordt gegooid -zoals in het Suske en Wiske-verhaal
“De Wilde Weldoener” - zouden ge- zinnen elk een cheque met een be- paald bedrag krijgen om direct uit te geven. Zo zou een verzwakte eco- nomie opnieuw op kruissnelheid kunnen raken. In de VS maakt dat deel uit van het relanceplan na de coronacrisis. Elk gezin met een in- komen van minder dan 75.000 dol- lar zou 1.200 euro krijgen. Per kind komt daar nog 500 euro bij. Ook in Europa pleiten economen voor zo’n helikoptergeld, met een socia- le aanpassing waarbij mensen met een lager inkomen meer krijgen.
Inflatie?
Deze maatregelen zijn nooit echt in verregaande mate doorgevoerd.
Naar het mogelijke economische effect blijft het dus toch wat gissen.
Een van de vragen die men zich terecht stelt is of zo’n maatrege- len de inflatie niet doen ontsporen.
Want als er meer geld in de reële economie de ronde doet, dan is de regel dat dit tot een oververhitting leidt. Dat heeft het verleden - met de geldcreatie in de Duitse Weimar- republiek om de oorlogsschuld te betalen - aangetoond.
Al zijn de omstandigheden nu anders. Een verouderende bevol- king houdt in dat er meer gespaard wordt en minder geconsumeerd.
Dat zou een opstoot van inflatie ver- mijden. Net zoals de relatief lage olieprijs die als buffer voor prijsop- stoten wordt gezien. Wel zijn econo- men zeer voorzichtig met hun voor- spellingen.
ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN
KARL VAN CAMP HOOFDREDACTEUR
Of het slim is van professor Van Ranst om zoveel aanwezig te zijn in de media, durf ik langzamerhand te betwijfelen. Naar de woorden van Paul Van den Boeynants: “Trop is te veel en te veel is trop.” Marc Van Ranst stevent af op het omgekeerde ef- fect: mensen beginnen weg te zappen als hij op televisie komt.
Hij moet dan bovendien nog elke dag hetzelfde nieuws brengen.
Verveling troef. Is het u trouwens opgevallen hoe de voorbije week professor Herman Goossens afwezig was in de televisie- studio’s? Insiders weten dat het af en toe een beetje botst tussen het duo De Block en Van Ranst enerzijds, en professor Goossens anderzijds. En dat is niet alleen het geval nu met de aanpak van Covid-19, maar ook in 2019 was er al eens een aanvaring toen Goossens zijn ongenoegen uitte over het antibioticabeleid van Maggie De Block.
Kan, mag of wil Herman Goossens niet meer geïnterviewd worden? We zijn benieuwd wanneer we nog eens iets van deze professor horen. En dan zwijgen we nog over de onderlinge con- currentie van de universiteiten. Het is een strijd die achter de schermen gevoerd wordt. Dat gaat niet enkel over een te verdedi- gen imago, maar ook over budgetten om labo’s en allerlei onder- zoeksstudies te financieren. En wees maar zeker dat het in Leu- ven pikt dat de Universiteit van Antwerpen in de media zo goed vertegenwoordigd is met de professoren Pierre Van Damme, Eri- ka Vlieghe en Herman Goossens. Professor Steven De Gucht mag dan al verbonden zijn aan de UGent, hij is toch het best bekend als woordvoerder van het coronacrisiscentrum.
Er is ook een andere soort professor. Ik verwijs naar het hallu- cinante gedrag van professor Frederik De Grove en zijn mede- werker Kristof Boghe, beiden verbonden aan de UGent, depar- tement Media en Communicatie (ik bespaar u
de Engelstalige titulatuur van het departe- ment). Beide heren vonden het nodig om
1) samen te komen 2) tijdens een nach- telijke online-les zoveel lawaai te ma- ken dat buren de politie verwittigden
en 3) de politie uit te schelden voor o.a.
‘fascisten’. Daar het een livestream was, konden alle studenten horen en zien hoe Kristof Boghe de politie toe- riep: “Welkom in Nazi-Duitsland!” Als dat de typen zijn die onze toekomstige mediaspecialisten en journalisten moe- ten opleiden, amai, dan staan we er goed
voor. Arm Vlaanderen.
Een van de bijeffecten van Covid-19 is de dagelijkse verschijning van Marc Van Ranst op onze televisie.
Als hij eens een dag niet opduikt in het VTM-journaal, dan schuift hij aan bij de VRT. Of omgekeerd. En zowat elke dag staat hij nog eens prominent in een of andere krant.
“Welkom in Nazi-Duitsland”
ECONOMISCHE ZAKEN
De economische
taboes vallen snel
Actueel
16 APRIL 2020 3
Politiek terminaal?!
Mijnheer de wanhopige,
Vorige week las ik in Knack het volgende: “In tijden van crisis komen de sterktes en zwakten van een systeem naar boven. Van onze parle- mentaire democratie, maar ook van de mensen die in dat kader van de bevolking het vertrou- wen en de macht in handen kregen om namens hen te beslissen. Die verantwoordelijkheid weegt zwaar en natuurlijk worden er altijd fou- ten gemaakt, dat is zo. Toch kan men vandaag moeilijk anders besluiten dan dat een hele ge- neratie politici door de mand is gevallen. Op het essentiële moment hebben ze niet gebracht wat er van hen mag worden verwacht: rust, visie, doortastend, leidinggevend. Het was eerder het tegenovergestelde: chaos, zwalpend, aarzelend en weinig vertrouwenwekkend. Van de huidige generatie politici zullen maar weinig de co- ronacrisis overleven.” Dat is een genadeloze samenvatting van de politieke toestand waarin we ons vandaag bevinden, of het dan gaat over het onvermogen om een federale regering te vormen of over de geloofwaardigheid van het politieke bestel of over de aanpak van een nooit eerder geziene gezondheidscrisis. Toen ik mij afvroeg of ik daar zo lukraak een naam op zou kunnen plakken, dacht ik meteen aan u…
Gij behoort nog niet tot de oude generatie politici, de oude rotten in het vak. Neen, gij be- hoort tot een generatie die stilaan de boel aan het overnemen was, met nieuwe inzichten en grote perspectieven. Niets is minder waar, want gij wist uw partij niet te vernieuwen, noch naar verkiezingsoverwinningen te leiden. Gij naamt de ziekten van de oude politieke klasse gewoon over en alle mooie beloftes en mooi ogende politieke doelstellingen belandden al gauw in de onderste schuiven van de vergetelheid. De politieke vernieuwing, waarover de jongste de- cennia al zoveel te doen is geweest, kwam maar niet uit de verf. Onder uw leiding bleef uw par- tij de oude tsjevenpartij zonder kleur en zonder dynamiek. Ook uw generatiegenote Hilde Cre- vits, die zelfs genoemd werd om u op te volgen als partijvoorzitter, kon het niet waarmaken als minister van Onderwijs en voor een niveau ho- ger leek ze eveneens een maatje te licht. Een mooie fraseologie is nog altijd iets anders dan efficiënt en doortastend beleid voeren.
Gij zocht en vondt dan een uitweg door uzelf als verliezende partijvoorzitter met een Vlaam- se ministerpost te belonen voor niet bewezen diensten. Van vernieuwing en ‘changement de decor’ was geen sprake. Gij naamt Volksge- zondheid over van een zwaar gefrustreerde Jo Vandeurzen, die zowaar heel zijn kabinetsploeg meenam naar betere oorden.
Uw eerste obstakel werden de besparingen in de gezondheidszorg, waarbij gij al flink de wind van voren kreegt van ‘de sector’. De lange wachtrijen in de zorgsector en de ondercapaci- teit in bijvoorbeeld de gehandicapteninstellin- gen bleven een symptoom van onmacht en een tekort aan daadkracht om onze zwaksten in de samenleving te beschermen.
En dan dook onverhoeds het coronavirus op vanuit China en voorspellers van onheil werden aanvankelijk weggezet als dramaqueens en doemdenkers. Maar algauw wezen professo- ren en medici erop dat men snel aan de slag moest, want dat er een dodelijke virustsunami op komst was. Onze federale restregering was de kluts kwijt, pleegde een putch met een deel van de oppositie om enige greep op de zaak te krijgen en schoot pas in gang toen dat in ande- re landen al was gebeurd. Het viel daarbij op dat de Vlaamse regering deze zwakte van het federale niveau niet heeft omzeild door zelf proactief aan de slag te gaan in het kader van
“wat we zelf doen, doen we beter”. Maar gij bleekt in hetzelfde bedje ziek te zijn, want pas na aandringen vanuit de woonzorgcentra toen het daar al vijf ná twaalf was, schoot gij in gang.
Ondertussen waren de besmettingen aan het woekeren, want verzorgers waren onvol- doende beschermd, er werd niet getest en de corona-overlijdens werden angstvallig niet meegedeeld aan het federale niveau. De eer- ste corona-dode in een woonzorgcentrum werd betreurd op 18 maart. Pas op 8 april - na bergen kritiek en ongeduld op de werkvloer en bij fa- milies - kwaamt gij in het Vlaams parlement af met een noodplan en de onvermijdelijke ‘task- force’. Gij waart de wanhoop nabij… Ondertus- sen kennen wij alle cijfers en de proporties die uw kwakkelbeleid heeft aangericht. Gij werdt daarvoor publiek aan de schandpaal genageld door Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder van Zorgnet-Icuro en ex-kabinetschef bij uw voorganger Jo Vandeurzen. Zij sprak onver- bloemd over chaos. Leuk is anders, zeker als de kritiek uit de eigen gelederen komt…
Ik vrees, Wouter, dat gij aan uw zwanenzang bezig zijt als minister en nationaal politicus, en dat gij in het beste geval u zult moeten te- rugplooien op uw burgemeesterschap in Leo- poldsburg. Uw lieve echtgenote mag dan nog in de gazetten komen vertellen wat voor een flinke kerel gij wel zijt, die zoveel voor de mensen doet en zo weinig nachtrust heeft door de vele uren werk… Het zal allemaal niet meer baten. Het nodige beleid was er niet op het moment dat het nodig was. En dat zal u willens nillens blij- vend aangerekend
worden.
Op politiek gebied probeerde PS-voorzit- ter Paul Magnette “nieuwe doelen” voor zijn kameraden uit te tekenen. Voorspelbaar met hoge drift hierin genoteerd: de rol van de overheid. Als een slimme jachthond aast hij op meer uitgaven voor gezondheidszorg. Als het ijzer heet is, helemaal niet bezorgd over de financiële haalbaarheid van zijn “doe- len”. De PS-topman mikt op het elimineren van elke kritiek op de overheidsschuld.
Aan de andere kant van het politieke spectrum staat Bart De Wever, met zijn focus op een dringend herstel van de economie (economisch exitplan), om zo de lockdown te kunnen financieren, inclusief de kostprijs van een betere gezondheidszorg, maar ook die van zoveel andere noden die zich opsta- pelen in alle cijfers over budgetten en schul- den van federale en Vlaamse overheden.
Belgische klei
De formatiegesprekken komen binnen af- zienbare tijd opnieuw op de agenda. Krijgt de minderheidsregering-Wilmès in juni nog voor drie maanden volmachten? De vraag hierbij is of ze bij CD&V en N-VA bij hun standpunt blijven dat eerst maar eens gron- dig moet worden nagedacht over de vraag of Vlaanderen zich uit de Belgische klei kan trekken. Breekt die tandem, dan blijft Vlaan- deren nog maar eens jaren verliezen in ge- twist met twee linkse gewesten. Twisten over sociaal-economische, maar ook politieke, ecologische en bestuurlijke materies.
Niets wijst erop dat de PS nu wél met de N-VA op stap wil. Maar niets wijst erop dat de CD&V zonder de N-VA met de PS wil vrijen. Binnenkort zitten we misschien weer in dat vieze straatje zonder einde, met ge- scheld heen en weer, met een geblokkeerd bestuur, met gekrakeel over alle communau- taire dossiers. Over alle dossiers dus. Een kruistocht voor alle partijen tot aan de vol- gende verkiezingen.
Dwergen
De enige partners die de PS in Vlaanderen nog heeft, zijn twee dwergen: de liberalen rond Rutten - zot van ambitie en momenteel lachwekkend boven hun getal spelend – en de Groenen, waar het hitsige duo Almaci/
Calvo van stemmend Vlaanderen aangetikt werd om een toontje lager te zingen. Samen vertegenwoordigen blauw en groen een vijf- de van de Vlaamse kiezers.
En Open Vld dan? Ten laatste op 31 mei krijgt de partij – na uitstel omwille van coro- na - een nieuwe voorzitter. Algemeen wordt aangenomen dat het vooral zou gaan tussen Oostends burgemeester Bart Tommelein en federaal fractieleider Egbert Lachaert (met stip). Vlaams parlementslid Els Ampe is niet onverdienstelijk, maar buiten haar Brusselse kringen bij ons geen BV (Vlaming of vrouw).
Transfers
Een vraag die in de ‘mainstream’-media eigenaardig genoeg nooit wordt gesteld:
hoe smaakt het potje als langs Vlaamse kant alleen maar paarsgroen in de keuken staat?
We vrezen dat het kooksel kabbelt. En snel overkookt.
Het is in die middens dat het plan werd gesmeed om na VB ook N-VA, en zelfs CD&V uit Wetstraat te verjagen. Het is in die mid- dens dat in tijden van thuiszitten campagnes worden opgestart om Beke aan te vallen over gezondheidszorg, of de N-VA omwille van haar stemgedrag bij een Europese stem- ming over de Grean Deal (klimaatpolitiek).
Zuhal Demir verzette zich namens Vlaan- deren tegen het ondertekenen van de Deense brief, waardoor België zich moest onthouden. Meteen werd een blauwgroene rampenfilm afgedraaid op de sociale media en aan de tafels van Cools, Beck en Schols.
In dit soort middens vertikt men het om ook maar één keer uit te leggen waarom dat zo is. Omdat die steun van het Europese cohesiefonds – niet voor het eerst trouwens – en zonder veel garantie op beterschap binnen dit land bijna exclusief naar Wallonië
loopt. Noem het een zoveelste, nieuwe trans- fer. Ook die worden verstopt.
Spreidstand
Ondertussen probeert de N-VA de juiste balans te zoeken tussen verschillende opi- nies binnen de partij.
We schreven hier jaren geleden al dat de partij beter had gekozen voor een socialer profiel. Geen kwaad woord over de Vlaamse werkgevers en de Voka-vrienden, maar ook daar zit er een vleugel die maar niet begrijpt dat je electoraal maar een sterke volkspar- tij kan zijn als je ook de brede basis van de samenleving aanspreekt. De aanpak van werklozen, de almacht van een budgettair evenwicht, besparingen in de zorg… Was het allemaal niet een beetje voorspelbaar dat er volk zou afhaken? Van je eigen voetvolk blijf je af.
Sommigen in de partij weten dat ook wel.
Theo Francken bijvoorbeeld: “De partij van de rijken zijn we nooit geweest en zullen we nooit worden. We zijn een volkspartij die oog heeft voor iedereen”, zei hij. Voor hem zal dat kloppen. Maar er zijn anderen.
Terecht stelt de partij dat de kritiek op be- sparingen in de gezondheidszorg niet fair is.
Het budget gezondheidszorg steeg van 21,5 miljard in 2012 naar 26,5 miljard in 2019.
Maar die toename is een demografische evi- dentie. Te weinig, te laat.
Bij de N-VA heeft men de electorale werf- kracht van de liefde voor het ondernemers- veld wat overschat en die van de kleine Vla- ming onderschat. Een concurrent op rechts heeft daar zeer handig op ingespeeld. In mindere mate peutert ook links kiezers los.
Oei, zijn we nu socialist geworden? Na- tuurlijk niet. We kennen de repliek wel: geld dat wordt uitgegeven, moet worden ver- diend, dat zal wel. En een overheidsbeslag van meer dan 50 procent is veel. Maar van je voetvolk blijf je beter af.
Communautair
Dat voetvolk heeft ook een andere bete- kenis, met name op die andere belangrijke as van het politieke spel: het communautaire verhaal. Dat werd na de overwinning in 2014
‘stoemelings’ naar de wachtkamer verwe- zen. Ook het flamingante voetvolk werd wat in de steek gelaten. Veel dossiers mochten verstoffen. Ook hier moest het voetvolk dim- men. Ondertussen werden achter de geslo- ten deuren in het partijsecretariaat rekenin- gen vereffend en pionnen weggejaagd. De Wever verloor zijn humor.
In Knack schetsten de politicologen Bart Maddens en Carl Devos geen fraai beeld van de toekomst van de N-VA. De partij zit fede- raal machteloos in de oppositie. Thuis zelfs.
Ze zit slecht in haar vel, ze is verdeeld, De Wever heeft zijn staat van genade verloren;
dat soort dingen.
Beide politicologen noemen de uitstap uit de regering omwille van Marrakesh een blunder van formaat. Ook de Vlaamse rege- ring miste haar start. Jambon wou zich in de kijker boksen met stoere taal (van dansende moslims tot kindergeldhuizen voor asielzoe- kers of de onnodig straffe intro met “da gade gij nie bepalen”). Een grond van waarheid moet je niet uitvergroten tot hij ongeloof- waardig wordt. De N-VA maakte ook fouten in het zorgbeleid. Eerst besparen om dan te investeren, het klinkt goed, maar… Wist men nu echt niet dat men hiermee véél volk tegen zich in het harnas zou jagen? En dat men zo de noodzakelijke band met de vrienden bin- nen CD&V in gevaar bracht?
Mogelijks kan de N-VA zichzelf heruitvin- den. Maar dan – voor even toch – weer in de oppositie. “Tegenover een Vivaldi-regering zullen we zien wie het beste oppositie voert op inhoud”, zegt Francken over dit scena- rio, doelend op Vlaams Belang. Is dat meer dan een signaal naar CD&V, om die partij de angst door de keel te jagen? En dus een tip om Vivaldi niet te laten starten. Hier zit de knoop van de federale politiek. Nergens an-
ders. ANJA PIETERS
Van je voetvolk blijf je beter af
Er komt een dag dat de resten van dit federale land weer wat ernstiger moeten worden bestuurd. In afwachting van dat moment omschrijven politieke en maatschappelijke lobby’s zichzelf weer gretig als de na- vel van de wereld. Als poenscheppers, met gestrekte open hand. Voor- al de linkerhand dan. Hoe dan ook, het moment nadert dat er over de financiering van al dat leuke leven weer met ernst zal moeten worden gebabbeld.
BRIEFJE AAN WOUTER BEKE
Sophie, de marionet-platenspeler
Alles is corona
Of het nu de commissies Defensie, Socia- le Zaken, Buitenlandse betrekkingen of wat dan ook zijn die plaatsvinden, het is al coro- na wat de klok slaat. Batterijen vragen wor- den op de bevoegde ministers afgevuurd, die allemaal op een of andere manier een aanknopingspunt hebben met het corona- virus. Zo was er woensdag bijvoorbeeld een gemeenschappelijke vergadering van de commissie voor Sociale Zaken, Werk en Pensioenen en de commissie voor Econo- mie, Consumentenbescherming en Digita- le Agenda. Maar liefst 130 vragen stonden er op de agenda. En soms hadden diverse politici wel meerdere vragen ingediend.
Of dat zinvol werken is, is maar de vraag.
Om te beginnen kan er nooit voldoende tijd besteed worden aan de grondige be- handeling van vragen. Bovendien zijn door de uitzonderlijke toestand veel politici niet fysiek aanwezig, maar staan zij in verbin- ding via videoconferentie. De voorzitter kondigde dan ook aan dat elke vraagstel- ler die twee of meer vragen indiende, deze in een keer diende te stellen en daarvoor drie minuten tijd kreeg. Nadien kregen zij voor de repliek welgeteld één minuut. Dus of men nu twee of zes vragen indiende, de spreektijd bleef hetzelfde. Hoe zinvol de meeste vragen ook waren, de mees- te woorden vlogen weg met de wind en er bleef heel weinig van hangen. Alles op een drafje afhandelen is niet echt de beste werkwijze. Beter zou zijn mocht men een ruimere spreektijd per fractie voorzien in alle commissies, bijvoorbeeld tien mi- nuten. Dan kunnen de fracties zelf een en ander organiseren en het werk wat ver- delen. Voor wie het toch wel hard werken is, zijn degenen op de kabinetten die de overvloed aan vragen moeten lezen en er antwoorden op moeten voorbereiden voor de ministers. Veel kabinetsmedewerkers draaien dan ook lange dagen, al of niet van thuis uit.
Schitterend!
Erik Gilissen uit Beringen werd geheel onverwacht Kamerlid voor het VB in 2016.
Hij is de 50 al gepasseerd en was program- meur bij een groot bedrijf in Heusden. Zijn passie is alles wat met computers en digi- taal printen te maken heeft. Zover, zo goed.
Maar de voorbije weken zat hij niet stil en ontwierp koppelstukken om FFP3-filters te kunnen gebruiken op snorkelmaskers. En ze werden getest en nog goed bevonden ook. Deze worden nu middels 3D-print in productie genomen. Gilissen was terecht blij om op deze wijze een actieve bijdra- ge te kunnen leveren ter bescherming van het medisch personeel. Iets over gelezen in de traditionele media? Wij alvast niet.
Stel je even voor dat het een Kamerlid van een andere partij was geweest… Maar, ere wie ere toekomt, Marc Van Ranst was wel zo correct om op 8 april op Twitter de vondst van Gilissen te catalogeren als “Schitte- rend!” Het is echter niet duidelijk of hij toen al wist dat Gilissen een ‘mestkever’ is?
Actueel 16 APRIL 2020
4
Chaos
Het loont de moeite om de plenaire zit- ting van donderdag eens te herbekijken via de webstek van de Kamer, en dan voor- al aan het einde de passage met betrek- king tot de stemmingen. Hi-la-risch! Het was voor het eerst dat er in de Kamer elek- tronisch/digitaal kon gestemd worden.
Daartoe dienden de Kamerleden - waar ze zich ook bevinden - zich in te loggen om zo de instructies van Kamervoorzitter Dewael op te volgen. In de Kamer zelf waren de fractievoorzitters aanwezig in het halfrond.
Toen de stemming begon, meldden zich maar liefst 150 Kamerleden aan. Allemaal dus. Wat bij Kamervoorzitter Dewael me- teen de reactie ontlokte dat dat bij gewo- ne vergaderingen nooit lukt om iedereen
‘aanwezig’ te krijgen. Maar toen er dan moest gestemd worden, liep het mis. Niet iedereen kreeg zijn stem ingediend. De stemming werd overgedaan en het bleef maar niet lukken. Er werd gewacht en ze- nuwachtig rondgekeken. Dewael maakte zelfs de opmerking dat er misschien ie- mand patatjes aan het schillen is, en Peter De Roover (N-VA) stelde dat er misschien iemand in slaap gevallen was, er smalend aan toevoegend: “Ik sluit dat per definitie niet uit.” Na heel wat gehakketak over en weer tussen de aanwezige fractievoorzit- ters over de geldigheid van de stemmin- gen bij het overdoen van stemmingen en zelfs het wijzigen van stemmen bij een herkansing, en door het aanhoudend ha- peren van het systeem, kreeg Dewael het toch op zijn heupen en was het lachen en grapjes maken hem helemaal vergaan. Er moet dus nog wat geschaafd worden aan het systeem. Misschien kan men eens te rade gaan in het Vlaams parlement. Daar loopt het systeem wél gesmeerd. Wat we zelf doen…
Dat is ook de mening van ondergeteken- de. Eigenlijk al sinds hij tijdens de meer zindelijke fasen van zijn bestaan belang- stelling voor de res publica ontwikkelde.
We geven “de ket in Pascal Smet” (stond ooit op een verkiezingsfolder van hem, géén grap!) onmiddellijk graag een tip mee.Rellen in Anderlecht dus? Politiecom- bi’s beschadigd? En als kers op de taart een vuurwapen dat uit een van de vehikels gejat werd waar wat vreugdeschoten mee gelost werden. Geeuw. En dan de verklarin- gen, haast even voorspelbaar. Voor Pieter De Crem, de man die anderhalf jaar gele- den zijn afscheid van de nationale politiek aankondigde, maar die in deze crisistijden zijn eigen zelf heruitvindt, is de maat vol.
“We zitten de facto in een zero tolerance hier”, verklaarde hij. En als het niet door- gedrongen is, de herhaling: “Er wordt niets meer getolereerd.” Helder. En wetend dat ze afkomstig zijn van iemand die gevormd is door de Brusselse jezuïeten en in de tsje- venfamilie zijn natuurlijke habitat vond, durven we aannemen dat de daad ook op het woord zal volgen. Akkoord, dit laatste klinkt wat cynisch, maar is het ook.
“Kansenparels”
Het mag dan al niet meer dan profile- ringsdrang zijn, van veel empathie getui- gen de woorden van De Crem niet. Uiter- aard gingen die “belhamels”, zoals Yves Desmet ze ooit omschreef, wat over de schreef. Maar verliest De Crem de nuance- rende context niet uit het oog? Anderlecht is een van de meest getroffen Brusselse gemeenten door het coronavirus. In aantal effectieve gevallen voert ze de lijst zelfs aan. Voor wie jong en ambitieus is en de spreekwoordelijke poten aan zijn lijf heeft, zijn dit vervelende tijden. Werken om voor- uit te komen is toch wat deze “belhamels”
kenmerkt? Dat werken wordt hen echter verhinderd, wat deze “kansenparels”, zoals iemand hen op Twitter noemde, frustreert.
Dit was het tweede bedrijf van onze cyni- sche parabel. Op naar drie, onmiddellijk ook de epiloog.
“Vicieuze cirkel”
Gelukkig waren er ook andere geluiden te ontwaren dan de scherpe dreigementen van Crembo. Afkomstig van collega-politici die de grootstedelijke realiteit beter vat- ten dan de herenboer uit Aalter. “Er heerst diepe frustratie, woede ook. Veel jongeren voelen zich vergeten”, aldus CD&V-minis- ter Benjamin Dalle. Maar daar kwam ook Brussels Staatssecretaris Pascal Smet (sp.a) op de proppen, die telkens net dat tikkeltje meer staatsmanschap aan de dag legt. Hij
plaatst alvast vraagtekens bij de controle van die 19-jarige knul op zijn brommer, de formele vonk van de latere escalatie. Dat die jongen op de vlucht sloeg (en later te- gen een combi knalde en overleed), wijst erop dat iets niet pluis was. Wellicht.
Alleen legt hij de verantwoordelijkheid bij de politie zelf. Uiteraard veroordeelt hij de rellen (echt waar!), maar met enige nuance: “Het is niet de eerste keer dat het gebeurt. En wanneer tientallen jongeren zich zo opnieuw tegen de politie keren, is er iets anders aan de hand. Een vertrouwens- breuk. Afstand. Onbegrip. En zelfs regel- rechte haat. Aan beide kanten. Want daar zitten ze in Kuregem in. In kampen. En zijn die rellen dan niet voor sommigen eerder een schreeuw tot aandacht? Wordt het geen tijd die vicieuze cirkel te doorbreken?”
Metrostation Clemenceau
“Le diable qui dispose de ma vie”, om het met de woorden van Voltaire te zeggen, bracht ondergetekende behoorlijk wat ja- ren geleden rechtstreeks in contact met de wijk rond metrostation Clemenceau, de plek waar het ook nu weer fout liep. Vanuit ons toenmalig kantoor hadden we een be- voorrechte kijk op alles wat zich op en rond het plein afspeelde. Het was Netflix avant la lettre. Politiepatrouilles die omsingeld wer- den, mensen die beroofd werden bij het verlaten van het metrostation, inbraken in auto’s bij klaarlichte dag, maar ook intimi- daties van bezoekers aan de plek waar we (noodgedwongen) kantoor hielden.
Wanneer we het dan over ‘crapuul’ had- den, hoorden wat Franstalige collega’s het in Keulen donderen. Het was allemaal ver- keerd begrepen, zo bleek, gevolgd door het obligate verhaal van kansen, armoede, onbegrip en natuurlijk racisme. In al die ja- ren is er blijkbaar niet zo veel veranderd.
Aan daderzijde noch in het kamp van de apologeten.
Fauda
Tot slot een eenvoudige tip voor zij die de ‘vicieuze cirkel’ van Smet willen door- breken. Een rechtsstaat die naam waardig tolereert dergelijke toestanden niet, punt.
Daders moeten gestraft worden, gepast en vooral ook gradueel bij recidive, tot een verplicht verblijf in een bootcamp toe.
Enkel wanneer een kader bestaat dat niet langer straffeloos is, zal het sociale werk waar men maar op blijft hameren relevantie kunnen krijgen (hoewel…). En als Smet wat inspiratie vanop het terrein wil opdoen?
Vandaag, donderdag, is het derde seizoen van Fauda te bekijken op Netflix…
KNIN.
UIT DE WETSTRAAT
Citaat van de week > Erika Vlieghe (voorzitter coronagroep)
Professor Erika Vlieghe is voorzitter van de expertengroep die bepaalt wanneer de coronamaatregelen zullen versoepeld worden. Zij is gewoon van klare taal te spreken en draait niet om de hete brij. In die zin heeft ze zich de voorbije weken geërgerd aan ‘de overheid’. Zo zei ze onverbloemd: “We hebben begin maart al gewaarschuwd voor de situatie in de woonzorgcentra, maar het duurde heel lang voor er iets ge- beurde. (…) Ook in het begin is er niet krachtig genoeg gereageerd.” Haar besluit is snoeihard: “Als de ziekenhuizen op die manier hadden gewerkt, dan waren er in deze epidemie niet veel overlevenden.”
“Er is niet krachtig
genoeg gereageerd”
LUIKERSTEENWEG 244 F 3500 HASSELT 011 223 253 EN 011 273 272 MAESKOFFIENV@SKYNET.BE
WWW.MAESKOFFIE.BE
MAES KOFFIE, DAAR KRIJG JE NOOIT
GENOEG VAN!
LUIKERSTEENWEG 244 F
GENOEG VAN!
LUIKERSTEENWEG 244 FANKERSTRAAT 7 3500 HASSELT 011 223 253
Paasrellen
Kijken naar de beelden van de ‘Paasrellen’ in Anderlecht is natuur- lijk best ergerlijk, maar waar men écht de kriebels van krijgt, is van sommige reacties die op de ‘festiviteiten’ volgden. Zoals wel vaker het geval, schoot Pascal Smet (sp.a) de hoofdvogel af. Er is, stel u voor, een “vicieuze cirkel” ontstaan in deze en andere wijken, en die moet “doorbroken” worden.
BRUSSEL Pascal Smet heeft het licht gezien
Actueel
16 APRIL 2020 5
Het probleem is dat de specialisten, die ons moeten inlichten en leiden, zelf met grote ga- ten in hun kennis over het coronavirus zitten.
En in andere gevallen spreken ze elkaar ge- woon tegen. Het Belgische beleid, dat zich net verstopt achter die experten, lijkt daardoor compleet verlamd.
Dodelijkheid
In een bijdrage van 14 dagen geleden had ik er al op gewezen hoe moeilijk het blijkbaar is om een antwoord te geven op de vraag: wat is de gemiddelde kans dat iemand die wordt besmet met Covid-19 er ook aan doodgaat?
De schattingen lopen uiteen tussen meer dan 1 op 100 (WHO) en 1 op 1000 (CEBM Oxford).
Deze discussie is uiteraard meer dan aca- demische spielerei. Als het beleid wil inschat- ten welke maatregelen nodig zijn, moet het een beeld hebben van de dodelijkheid van de ziekte. Dat beeld blijft zeer onzuiver.
De reden voor die onduidelijkheid heeft te maken met een andere grote onbekende:
welk deel van de bevolking is al besmet, maar vertoont zo weinig symptomen dat het zelfs nooit tot een test komt? De schattingen lopen zeer ver uiteen. Enkel een grootschalige test op een willekeurige groep kan een antwoord bieden. Spanje zal in de komende drie weken een groep van meer dan 20.000 mensen tes- ten.Ook hier is onwetendheid een handicap voor het beleid: als de besmetten reeds een aanzienlijk aandeel van de bevolking uitma- ken, kan je overwegen de maatregelen te verzachten omdat de groepsimmuniteit dan dichterbij komt.
Zweden vaart alleen
Die groepsimmuniteit is nog zo een twist- punt. De oorspronkelijke strategie van Neder- land, het Verenigd Koninkrijk en Zweden, die er op gericht was om het sociale leven niet helemaal stil te leggen, met het oog op een gecontroleerde verspreiding die tot groeps- immuniteit zou leiden, kwam er op advies van gerenommeerde wetenschappers, niet van politieke cowboys. Nederland en het VK zijn vrij snel overgestapt naar het strenge be- leid van Frankrijk en België, maar ze deden
We varen blind
Uit noodzaak zijn we vandaag allemaal een beetje virologen, epidemiologen en immunologen geworden. Ons leven en dat van onze dierbaren hangt af van de juiste inschatting van de gevolgen van ons gedrag. We weten dat we op dat vlak beperkt zijn. Dus luisteren we naar de raad van experten. Het is een beangsti- gend idee dat die experten misschien ook weinig weten en dit tot gevolg heeft dat onze leiders een beleid uitstippelen dat niet veel meer dan gokwerk is.
De Wereldgezondheidsorganisatie denkt dat ze weinig zin hebben en wordt daarin gevolgd door de Belgische tenoren in het debat. Maar de communicatie van Van Ranst en Co is war- rig en gaat in tegen de mening van andere specialisten. Heel wat landen maken mond- maskers tot een essentieel onderdeel van hun coronastrategie.
Is er overdracht via oppervlaktes? De We- reldgezondheidsorganisatie waarschuwt ons dat het virus een tijd kan overleven op mate- rialen en raadt aan verdachte oppervlaktes te ontsmetten. Hendrik Streeck, de leidende viroloog van Duitsland (men zou hem de Duit- se Van Ranst kunnen noemen, ware het niet dat hij niet kampeert in de tv-studio’s, maar op het terrein studie verricht), ging op onder- zoek in de fel getroffen regio van Heinsberg en besloot dat er geen bewijs was voor enige overdracht van het virus via partikels die op oppervlakten waren terechtgekomen.
Welk effect hebben de maatregelen?
Welk effect hebben de maatregelen die in verschillende landen worden genomen om de afstand tussen mensen te vergroten? In heel wat statistische modellen worden de besmet- tingen en sterftecijfers “zonder maatregelen”
vergeleken met de cijfers “met maatregelen”.
Maar statistische modellen zijn gewillig. Er komt uit wat de onderzoeker erin stopt. In fei- te heeft men hoogstens een vaag idee van de effecten van de overheidsmaatregelen. In alle westerse landen gelden trouwens erg ver- schillende regimes. De landen met de meest draconische maatregelen, zoals Spanje en Frankrijk, kunnen ogenschijnlijk geen betere resultaten voorleggen dan andere landen.
Het is ook de vraag in welke mate de af- vlakking van de curve het resultaat is van op- gelegde maatregelen, dan wel van de grote voorzichtigheid die burgers zelf aan de dag zijn gaan leggen. Als mijn tuinman, Wim, zijn eigen ouders niet bezoekt, voor hen bood- schappen doet en die voor de deur achter- laat, is dat niet omdat hij daartoe gedwongen wordt.
Heeft het zin de scholen gesloten te houden?
De eerste maatregel die in dit land werd ge- nomen was het sluiten van de scholen, vooral onder druk van de publieke opinie. Dat was begrijpelijk. Een van de meer nobele kenmer- ken van onze menselijke aard is een grotere bezorgdheid voor onze kinderen dan voor onszelf. In het hele pakket was het, gezien de geringe gevaren voor kinderen, waarschijn- lijk de minst efficiënte maatregel. Een week later gaven Van Ranst en Van Gucht toe dat de sluiting tegen hun advies gebeurde. Een studie van het University College van Londen stelde vorige week dat een heropening van de scholen weinig impact zou hebben op de verspreiding van het virus.
Wanneer zal er een vaccin zijn? Als dat op korte termijn in zicht komt, wordt het al zin- voller om met alle middelen de verspreiding van de ziekte tot dan tegen te houden. Als dat er pas na enkele jaren kan komen, zoals in de meest pessimistische schattingen, moet het beleid daar rekening mee houden. De huidige situatie kan niet te lang aangehouden worden zonder onherstelbare schade aan de samenle- ving: dan moet je risico’s durven aanvaarden.
Een team van de universiteit van Oxford hoopt tegen september een vaccin klaar te hebben, wat uiteraard goed nieuws zou zijn.
Tapijtbombardementen
De moraal van het verhaal is dat er bij de wetenschappers geen consensus bestaat over zoveel gegevens die een beleid zouden kun- dat niet op basis van vastgestelde resultaten,
maar onder druk van de publieke opinie en alarmerende studies die noodzakelijk erg speculatief waren.
Zweden houdt nog steeds aan deze koers vast, gestuurd door epidemioloog Anders Tegnell. De Zweedse cijfers vallen tot op he- den goed mee. In verhouding tot de bevolking zijn in België al drie keer meer slachtoffers ge- vallen. Sommigen leggen de Zweedse resulta- ten uit aan de hand van de uitgestrektheid van het land. Nochtans is de curve vooral aan het afvlakken in Stockholm, dat bijna 1 miljoen in- woners telt en een bevolkingsdichtheid heeft die dubbel zo groot is als die van Antwerpen.
Van mens tot mens
Zelfs over essentiële aspecten van het virus ontbreekt gevestigde kennis. Het is verbijste- rend, maar er is zelfs nog geen overeenstem- ming over de manieren waarop de besmet- ting wordt overgedragen. Het is duidelijk dat wanneer iemand niest of hoest, besmettelijke druppeltjes in het rond worden geslingerd die andere personen kunnen infecteren. Maar hoe ver moet je blijven om veilig te zijn? Er kun- nen ook druppeltjes worden overgedragen wanneer mensen gewoon met elkaar praten, maar men heeft geen idee welk aandeel van de besmettingen zo plaatsvindt.
En dan zijn ook nog micropartikels in aero- sol, waarin kleine virusdeeltjes een tijd in de lucht blijven hangen. De meesten beginnen nu te vermoeden dat die ook een rol spelen in de besmettingen. Langdurig verblijf in af- gesloten ruimtes met geïnfecteerde personen kan je waarschijnlijk ziek maken door alle virusdeeltjes in de lucht, zelfs zonder recht- streeks overdracht van druppeltjes.
Een en ander heeft ook te maken met de
‘besmettelijke dosis’. Eén viruspartikel gaat je niet besmetten. Een flinke dosis deeltjes moet zich hechten in de longen voor je ziek wordt. Het is waarschijnlijk ook zo dat hogere dosissen tot meer symptomen en grotere do- delijkheid leiden. Dat is ook de reden waar- om supermarktbezoek of andere kortstondige menselijke nabijheid weinig gevaar opleve- ren.Wat met de controversiële mondmaskers?
nen sturen. Doorheen al die mist blijft wel de algemene zekerheid van alle besmettelijke ziekten zichtbaar: hoe meer en hoe langer mensen contact met elkaar hebben, hoe meer kans op besmetting er is. Dat is ook de reden waarom verschillende landen een hele bat- terij van lockdown-maatregelen hebben ont- wikkeld, ook al verschillen die van elkaar en worden ze niet overal even streng afgedwon- gen.De indruk van kordaatheid heeft trouwens een geruststellend effect: we denken dat onze leiders weten waarmee ze bezig zijn wanneer ze drones laten rondvliegen, tweedeverblij- vers op de bon zwieren en strikte (en inge- wikkelde) codes voor bezoeken aan bossen en parken uitvaardigen.
Maar je moet je toch afvragen of er niet te- veel algemene maatregelen, tapijtbombarde- menten op het virus, worden uitgevoerd en er niet te weinig gericht en chirurgisch wordt in- gegrepen. Eén belangrijke zekerheid hadden we van het begin en die was niet bijkomstig:
het coronavirus is disproportioneel dodelijk voor oudere mensen, veel meer nog dan bij gewone griep. Net dat gegeven werd door het beleid verwaarloosd.
Al weken krijgen we de statistieken van ziekenhuisopnames als - terechte - graadme- ter van hoe zwaar het virus in het gehele land aanwezig is. Al meer dan een week gaan die cijfers de goede richting uit. Maar terwijl we gefixeerd waren op het gevaar aan de voor- deur, sloop de dood binnen langs de achter- deur. Nu al twee derde van de overlijdens ko- men uit de rusthuizen, niet van het verwachte
‘schwerpunkt’ van de ziekenhuizen. De woon- zorgcentra werden zeer snel geïsoleerd van de buitenwereld, een terechte maatregel.
Maar er werd weinig rekening gehouden met de infectie die al binnengeslopen was of bin- nengebracht werd door verplegend perso- neel met een tekort aan zowel beschermende pakken als duidelijke instructies.
De isolatie van de buitenwereld werd bo- vendien niet intern toegepast. De bewoners van de rusthuizen bleven met elkaar omgaan, samen lunchen, deelnemen aan groepsactivi- teiten. Zo creëer je coronavallen. In het ver- haal “Het masker van de rode dood” van Ed- gar Allen Poe hebben duizend edelen zich in een kasteel opgesloten in de hoop in die vol- strekte isolatie beschermd te blijven voor de rondwarende epidemie van “de rode dood”.
Wanneer de ziekte toch binnenkomt, in de gedaante van een gemaskerde vreemde, ont- snapt niemand aan de dood.
In België geen strategie te ontwaren
Hoe moet het nu verder? Macron heeft een verlenging van de strenge maatregelen aan- gekondigd. In België dreigt Van Ranst - in een stijl die de indruk geeft dat hij dat kan beslis- sen - met een complete lockdown zoals toe- gepast in Wuhan. Maar verschillende andere landen willen precies de andere kant uit: Oos- tenrijk, Tsjechië, Spanje en Denemarken gaan de teugels vieren. Duitsland en de VS koeste- ren dezelfde plannen. Zweden heeft de teu- gels zelfs nooit echt aangetrokken.
Het kan uiteraard niet dat deze uiteenlopen- de plannen op dezelfde wetenschappelijke inzichten steunen. Maar je merkt wel dat er landen zijn die een visie pogen te ontwikkelen om, desnoods met risico’s, uit de coronacrisis te geraken. Ze proberen een evenwicht te zoeken tussen de onzekerheden over het co- ronavirus en de zekerheden over de enorme schade die de ongerichte maatregelen aan het aanrichten zijn. In België, waar een afwe- zig beleid zich probeert te verstoppen achter onzekere experten, is geen enkele strategie of visie te ontwaren. JURGEN CEDER
VLAAMS PARLEMENT
Economie
Een woord dat nu opgeld maakt is ‘task- force’. Je zou dat kunnen vertalen met werk- groep, maar waarschijnlijk klinkt dat te suf.
Taskforce stamt trouwens oorspronkelijk uit het militaire jargon, waar het zo iets betekent als ‘speciale eenheid’. Wat er ook van zij, de Vlaamse regering stelt dus allerlei taskfor- ces in om de crisis te bekampen. De nood- zaak daarvan zal wel niemand ontkennen.
Zo dreigt onze economie een flinke knauw te krijgen dan wel volledig de dieperik in te gaan. Een veelvoud van de financiële crisis van 2008, zoals Peter Van Rompuy (CD&V) het verwoordde. Hij waarschuwde ook nog voor het gevaar dat strategische sectoren in vreem- de handen zouden kunnen vallen als we hier verzwakt uit komen. Algemeen maakte men veel gewag van een voorzichtige exit-strate- gie en van het toch al voorbereiden van een relance. Minister Crevits benadrukte dat de huidige maatregelen al bedoeld zijn als kiem voor een heropbouw die niet eenvoudig zal zijn, maar ze zag hoop in de Vlaamse econo- mische veerkracht en zocht naar oplossingen voor een veilige heropstart, want men moet uiteraard zo veilig mogelijk aan de slag kun- nen gaan.
Woonzorgcentra
Thema bij uitstek waren de woonzorgcen- tra. Men kon voorzien dat instellingen waar kwetsbare groepen bijeengepakt zitten en waar veelvuldige contacten met zorgperso- neel zijn, een probleem zouden gaan vor- men. Vanuit diverse hoeken rees de vraag of minister Beke wel ‘voorzienig’ genoeg is geweest. De verzamelde oppositie keek met zeer scherpe blik naar Beke. Veel te langza- me en inefficiënte actie, volgens Björn Rzoska (Groen), “chaos”, volgens Hannelore Goeman (sp.a), alles “te weinig en te laat”, volgens Jos
D’Haese (PVDA) en de minister is een “gene- raal ver van het front” volgens Stefaan Sinto- bin (VB). Beke was nochtans druk doende met de zaken aan te pakken en ook hij zette zo’n taskforce op. Een groot noodplan gaat in uit- voering. Inderdaad ligt er werk op de plank:
gebrek aan beschermingsmateriaal en een nogal warrige en onvoldoende teststrategie, en daarbij een hoop personeelsproblemen.
Het waanzinnigste daarvan is dat blijkbaar van personeel dat maar “lichtjes” ziek is wordt verwacht dat het komt opdraven. Als dat laatste klopt, dan scheelt er toch iets aan de zo geroemde Vlaamse mentaliteit.
Terrein
Van de overheden, niet in het minst van de lokale, wordt in deze tijden veel gevergd.
Kris Van Dijck (N-VA) hamerde op het belang van goed gestroomlijnde communicatie met de gemeenten, want uiteindelijk komt veel letterlijk en figuurlijk op hun terrein terecht.
Hij zocht ook duidelijkheid over het lot van de vele zomerevenementen die misschien best nu al officieel zouden worden afgeblazen.
Zeer kritisch was Sam Van Rooy (VB) die de chaotische overheidscommunicatie en de wil- lekeur bij de handhaving van de maatregelen hekelde. Hij vond dat de minister daarin een krachtigere rol moest opnemen. Minister So- mers verbeterde constant de communicatie met de gemeentelijke overheden en deed alles aan hun optimaal functioneren, maar zei - niet voor het eerst - geen keizer-koster te willen zijn. Ook niet alles kan in regeltjes wor- den gegoten, zeker niet in zulke veranderlij- ke omstandigheden, en het gezond verstand moet primeren. Van Rooy bleef vinden dat de Vlaamse binnenlandminister zich meer moest bemoeien met de onduidelijkheden die van ‘federaal’ komen en met enige wild- groei die ‘lokaal’ teistert.
