DAG 4
OEFENBUNDEL
LOOPBAANCOACHOPLEIDING
2
Dialoog – Diepgaand luisteren
De meest fundamentele manier om verbinding te maken is luisteren. Alleen maar luisteren. Misschien is het belangrijkste wat wij elkaar ooit kunnen geven wel aandacht…. Een liefdevolle stilte heeft vaak veel meer kracht om te verbinden dan de meest goedbedoelde woorden.
Het onderscheid tussen een conversatie en een dialoog:
In een conversatie heeft elkeen meestal zijn eigen agenda. Die kan bestaan uit het overbrengen van een punt of gewoon gehoord willen worden. We richten ons op wat we willen gaan zeggen, hoe we dit gaan zeggen en hoe we er voor moeten zorgen dat we gehoord worden. We hebben de neiging om in gesprekken als ‘individu’ te functioneren, waarbij we de verbinding met het groter geheel vergeten.
We gaan uit van onze vooraf bepaalde gedachten en meningen, hebben vaak een specifieke agenda en streven een gewenste uitkomst na.
Het doel van een dialoog is het verkennen van betekenis en het ontdekken van diepere inzichten. Bij een dialoog gaan we niet samenvatten en conclusies trekken, maar komen we vaak spontaan tot nieuwe creaties: nieuwe ideën, nieuwe manieren van gedrag,…. Een dialoog nodigt uit om in volle authentieke aanwezigheid te kunnen zijn en op te merken wat er zich aandient. Luisteren naar wat er zich achter de woorden en gebaren bevindt, zelf te komen tot de essentie, zonder dat er een
interpretatie gegeven wordt van wat de essentie zou kunnen zijn.
OEFENING:
Stap 1: Zet jezelf alsook je gesprekspartner beiden op een stoel die naast elkaar staan, met de rugleuningen in de omgekeerde richting.. Je kan de andere naast je voelen, maar je kijkt weg van elkaar. Eén persoon is spreker de andere luisteraar en die rol behouden jullie gedurende de hele oefening.
Stap 2: De spreker begint te praten (5 MIN) over iets wat hem bezig houdt of iets wat hij wil delen.
Opdat er voor de speker geen afleidingen zijn, dient de luisteraar de tijd bij te houden en als de tijd om is, gewoon “dank je wel” te zeggen.
Het is belangrijk de volle 5 minuten te gebruiken, zelfs als de spreker voelt dat er niets meer te zeggen valt. Er kan veel worden opgemerkt in de stilte en in de energie die in de kamer aanwezig zijn. De spreker hoeft geen enkele verplichting te voelen de tijd met woorden op te vullen.
De luisteraar reageert nergens op, niet verbaal, niet met fysieke gebaren, geen glimlach, knikken of bevestiging. De luisteraar heeft gewoon volledige aandacht voor de spreker.
Wanneer er emoties getoond worden, dan heeft de luisteraar gewoon aandacht voor die emotionele reactie en vertrouwt erop dat de spreker voor zichzelf kan zorgen.
Stap 3: Op het einde van de 5 minuten zegt de luisteraar, dank je wel, en heeft de luisteraar 2 minuten om op de spreker te reageren. De luisteraar reageert op de essentie, op de aanwezige energie en doet geen verslag van wat hij gehoord heeft, geen conclusies of oplossingen. Terwijl de luisteraar reageert, dient hij daarvoor volledig aandacht te hebben. De spreker moet nu op dezelfde manier luisteren als de luisteraar deed, zonder reacties, gebaren, bevestigingen.
3
Stap 4:
Op het einde van de 2 minuten , stopt de luisteraar met praten, (de luisteraar houdt nog steeds de tijd bij) en is het weer tijd voor de spreker om te spreken. De spreker kan ervoor kiezen te reageren op wat de luisteraar heeft gezegd of door te gaan met wat hij nog te zeggen heeft.
De spreker zal opnieuw 5 minuten spreken. Hij heeft de keuze om de tijd met spreken of stilte te vullen.
Stap 5: Aan het einde van de 5 minuten , zegt de luisteraar opnieuw “Dank je wel”. En reageert opnieuw gedurende 2 minuten als tevoren. Aan het einde van de 2 minuten van de luisteraar, heeft de spreker nog 2 minuten om de dialoog te voltooien.
Stap 6: Zowel spreker als luisteraar staan even op om te bewegen en de energie van de dialoog van zich af te schudden. Als beiden klaar zijn , kan je weer gaan zitten en de rollen omdraaien.
Deel met elkaar wat je als spreker en als luisteraar hebt ervaren?
Wat heb je ervan geleerd?
Wat was gemakkelijk? Wat was de moeite waard? Wat was uitdagend?
Welke nieuwe inzichten heb je gekregen in hoe je aandachtig aanwezig kan zijn bij iemand anders?
4
GEVOELENS & BEHOEFTES LIJST MET GEVOELENS ALS ONZE BEHOEFTES WEL VERVULD ZIJN
LIJST MET GEVOELENS ALS ONZE BEHOEFTES NIET VERVULD ZIJN
Bron: Geweldloze Communicatie – Marshall Rosenberg – Uitgeverij Lemniscaat
Gestimuleerd Opgebeurd Verfrist Betrokken Vredig
Energiek, Extatisch, Gestimuleerd, Aandachtig, Gecentreerd,
enthousiast, geestdriftig, hersteld, betoverd, gelijkmoedig,
geanimeerd, gelukzalig, uitgerust, geboeid, gelukkig,
gepassioneerd, hartstochtelijk, verjongd, gefascineerd, gerust, helder,
geprikkeld, opgewekt, vernieuwd geïnteresseerd, kalm,
levendig, opgewonden, Gestimuleerd geïntrigeerd, ontspannen,
verbaasd, stralend, Energiek, gestimuleerd, opgelucht, op
verbluft, uitbundig, enthousiast, nieuwsgierig, mijn gemak,
verlangend, uitgelaten, geanimeerd, verdiept, rustig,
verrast, verrukt gepassioneerd, waakzaam sereen,
versterkt, geprikkeld, stil,
verwonderd, Dankbaar levendig, Zelfverzekerd tevreden
vurig Dankbaar, verbaasd, Gesterkt, vervuld,
erkentelijk, verbluft, open, trots, voldaan,
Vrolijk geraakt, verlangend, vastberaden,
Blij, ontroerd verrast, veilig, zeker, Geïnspireerd
frivool, versterkt, zelfbewust Onder de indruk,
geamuseerd, Toegenegen verwonderd, verbaasd,
gelukkig, Hartelijk, vurig Hoopvol verwonderd
opgetogen, liefdevol, Bemoedigd,
uitbundig teder, optimistisch,
vol mededogen, verwachtingsvol
vriendelijk, zachtmoedig, warm
Bang Afkeer Onrust Verward Verlangend
Angstig, Haatdragend, Alert, geagiteerd, Ambivalent, Afgunstig,
in paniek, minachtend, gealarmeerd, aarzelend, hunkerend,
ontsteld, vol afschuw, geschrokken, onthutst, jaloers,
ongerust, vijandig, nerveus, onzeker, nostalgisch,
op mijn hoede, walging ongemakkelijk, perplex, smachtend
verschrikt, ontdaan, onthutst, verbijsterd
versteend, Opgelaten ontmoedigd, verloren Vermoeid
verontrust, Onbehaaglijk, ontsteld, Futloos,
wantrouwend ongemakkelijk, verbaasd, Treurig leeg,
beschaamd, verbouwereerd, Bedroefd, lusteloos,
Gespannen schuldig, verschrikt melancholiek, slaperig,
Chagrijnig, verward ontmoedigd, uitgeblust,
geïrriteerd, Machteloos ongelukkig, uitgeput,
overweldigd, Pijn Hopeloos, terneergeslagen, verslagen
rusteloos, Alleen, hulpeloos teleurgesteld,
zenuwachtig berouwvol, moedeloos verdrietig, Kwaad
gebroken, wanhopig, Furieus,
Geërgerd gekweld, Afwezig triest razend,
Boos, gekwetst, Afstandelijk, verontwaardigd,
gefrustreerd, miserabel, apathisch, Kwetsbaar woedend,
geïrriteerd, ontredderd gelaten, koel, Gevoelig wraakzuchtig
ongeduldig, ongeïnteresseerd, hulpeloos,
ontevreden, onverschillig, onzeker,
ontstemd teruggetrokken, wiebelig
verveeld, vervreemd
5
LIJST VAN UNIVERSELE BEHOEFTES
Eerlijk uiten wat er bij jezelf aan de hand is – Het model van Geweldloze communicatie
Denk aan iemand waarmee je een conflict(je) hebt, iemand die iets doet of juist niet doet wat je leven minder aangenaam maakt.
Schrijf hieronder de 4 stappen van het model van uit als basis voor het gesprek dat je met deze persoon zal hebben waar je eerlijk wil uiten wat je ervaart zonder aanval, oordeel of eis. Doe bij het uitschrijven alsof je rechtstreeks tot die persoon spreekt.
De feitelijke WAARNEMING (zonder oordeel/interpretatie):
Als ik merk/zie/hoor/ dat……
Het koppelen van jouw waarneming aan jouw GEVOEL erbij (een eigen gevoel, geen gedachte):
dan voel ik mij/dan ervaar ik…..
Jouw BEHOEFTE die niet vervuld is (geen strategie):
omdat ik behoefte heb aan/omdat ik nood heb aan/omdat ik belangrijk vind dat…...
Het concrete VERZOEK dat je de ander wil doen (geen eis):
Wil je/Zou je…...? Hoe is het voor je om…...?
Bron: Geweldloze Communicatie – Marshall Rosenberg – Uitgeverij Lemniscaat
Verbinding Veiligheid Eerlijkheid Fysiek welzijn Betekenis
Acceptatie Stabiliteit Authenticiteit Lucht Bewustzijn
Affectie Ondersteuning Integriteit Licht Viering van het leven
Waardering Warmte Aanwezigheid Voedsel Uitdaging
Erbij horen Vertrouwen Water Helderheid
Samenwerking Geruststelling Spel Aanraking Bekwaamheid
Communicatie Erkenning Vreugde Rust/slaap Bijdrage
Nabijheid Helderheid Humor Beweging Creativiteit
Partnerschap Tederheid Seksuele expressie Ontdekking
Gemeenschappelijk Delen Vrede Veiligheid Effectiviteit
Mededogen/compassie Zien en gezien worden Schoonheid Beschutting Werkzaamheid
Beschouwing Begrijpen en begrepen worden Heelheid Groei
Samenhang Gehoord worden/aandacht Gelijkheid Autonomie Hoop
Inlevingsvermogen Intimiteit Harmonie Keuze Leren
Wederkerigheid Liefde Inspiratie Vrijheid Rouwen
Respect/zelfrespect Zorg Orde Onafhankelijkheid Deelname
Verrijken van leven Vervulling Ruimte Doel
Verbondenheid Spontaniteit Zelf-expressie Stimulatie Er toe doen Begrip
6
Oefening – DENKFOUTEN UITDAGEN START: Bewustwording van gedachten
“JE HEBT GEDACHTEN, JE BENT NIET JOUW GEDACHTEN”
Stap 1: Schrijf je gedachten op : IK HEB DE GEDACHTE DAT…..
IK MERK OP DAT IK DE GEDACHTE HEB DAT
Stap 2: DAAG JE GEDACHTEN UIT
Kan je er 100% zeker van zijn dat dit waar is? Zijn er bewijzen voor, bewijzen tegen?
- Hoe zou een ander hiernaar kijken? Altijd, niemand, nooit - Is dit de enige manier om ernaar te kijken?
- Stel dat het zo is, zou dat zo erg zijn? Wat gebeurt er dan?
.
Stap 3: Checken of deze gedachten je helpen bij wat je wil verwezenlijken?
- Helpen deze gedachten jou bij het bereiken van je doel?
- Hoe voel je je hierbij?
Stap 4: KANTELEN : Onderzoeken van helpende gedachten:
- Hoe zou je je willen voelen?
- Welke gedachten zouden jou wel helpen?
- Welke gedachten zouden je het gevoel kunnen geven dat…..?
- Door welke gedachten zou je de niet-helpende willen vervangen? (= keer je gedachten om)
- Stel je voor dat je beste vriend/in in het leven zou staan op deze manier. Wat zou je tegen haar zeggen?
Welke raad zou je haar geven? -> Geef die raad nu aan jezelf
Stap 5: Helpende gedachten met je meedragen
Vb. samenvatten, op kaartje schrijven, screensaver, post-its op spiegel
Stap 6: Gedragsexperiment (uitproberen!)
Iets ongewoons doen en vaststellen wat er gebeurt
7
Oefening – Angstbepaling (Fear Setting – Tim Ferris) START: Wat als?
Wat als ik….. (Omschrijf je angst. Vb. wat als ik ontslag neem, wat als ik vakantie neem, wat als ik iemand mee uit vraag, …)
Stap 1: Definieer je angsten
Schrijf de ergste dingen die kunnen gebeuren als je doet waar je zoveel angst/stress voor hebt.
Schrijf er zo veel mogelijk op!
Stap 2: Voorkom je angsten
Schrijf voor elk van je angsten op wat je kan doen om ze te voorkomen.
Stap 3: Herstel : Los de situatie op.
Stel dat de situatie waar je bang voor bent, toch gebeurt, wat kan je dan doen om dit op te lossen?
Hulpvraag: heeft iemand ooit met deze vraag gezeten en ze opgelost gekregen?
Je krijgt dan een tabel:
Bijkomende vragen na deze oefening:
Stap 4:
• Wat zouden de voordelen kunnen zijn van een poging tot of een gedeeltelijk succes?
• Wat nog? Wat nog? Wat nog?
Stap 5:
• Stel dat je deze beslissing/actie uitstelt, hoe ziet je leven er dan uit?
• Emotioneel? Fysiek? Financieel?
• Over 6 maanden? over 1 jaar? over 3 maanden?
WAT ALS ….
DEFINIEER VOORKOMEN HERSTELLEN
1. 2.
3. 4.
5.
1. 2.
3. 4.
5.
1. 2.
3. 4.
5.
8
ROADBLOCKS – toepassing op Acceptance & Commitment Therapy (ACT, S.Hayes) In deze oefening laat je je klant ervaren wat de prijs van vermijding is.
• Je helpt je klant inzicht krijgen in zijn controlegedrag en de gedachten, gevoelens en overtuigingen die stappen in de richting van waarden/behoeftes/doel in de weg staan.
• Je helpt je klant voelen waar bereidheid over gaat.
• Je helpt je klant nadenken over mogelijke concrete toegewijde acties
DE STARTVRAGEN ZIJN:
Waar zou jij graag meer aandacht aan besteden?
Wat durf je bij jezelf wel eens te verwaarlozen?
àSchrijf dit op een apart blad. (=WAARDE/ BEHOEFTE/DOEL)
Welke acties neem je niet waarvan je vervelend vindt dat je ze niet neemt?
Zijn er ook momenten dat het jou wél lukte om hier aandacht aan te besteden? Wat deed jij dan?
àSchrijf dit op een apart blad. (= gedrag dat bij je waarde/behoefte/doel hoort)
ROADBLOCKS
Iedereen heeft redenen waarom we onze waarde/behoefte/doel laten schieten, bijvoorbeeld typische gedachten, gevoelens en overtuigingen. We ervaren weerstand om naar deze waarde/behoefte/doel te handelen. Laten we eens kijken naar jouw typische “ja, maar…”:
• Welke gedachten houden je tegen om naar je waarde /behoefte/doel te handelen? à Schrijf dit op een blad
• Welke overtuigingen over jezelf, de ander, de wereld weerhouden je om naar je waarde te handelen? Wat geloof je dan over jezelf, de ander, de wereld? à Schrijf dit op een blad
• Welke gevoelens weerhouden je ervan om naar je te handelen? à Schrijf dit op een blad
We hebben allemaal ‘roadblocks’ en vaak proberen we die te vermijden. Dat doen we door weg te bewegen van de waarde/behoefte/doel omdat dit gepaard gaat met onaangename ervaringen (gedachten,
overtuigingen, gevoelens) . We installeren dan meestal een controlegedrag.
CONTROLEGEDRAG
Wat doe je om niet bezig te zijn met al die vervelende gedachten, gevoelens, overtuigingen.
Welk gedrag stel je als je weg beweegt van je waarde/behoefte/doel?
àSchrijf dit op een blad
9
ROADBLOCKS (vervolg) Instructie voor de coach
Leg papieren op de grond en laat je klant met rug naar zijn waarde/behoefte/doel staan. Hoe voelt dat?
Draai om. Hoe voelt het om naar die waarde/behoefte/doel te stappen maar al die vervelende gedachten, gevoelens, overtuigingen te zien staan?
Daag je klant uit:
Is het wel zo eenvoudig om naar je waarde/behoefte/doel te gaan?
Moeten we ons niet gewoon omdraaien en terug gaan naar wat we kennen? Terug naar controle?
Hoe voelt dat?
Draai terug om.
Laat je klant opnieuw het ongemak voelen. Blijf dit herhalen totdat de klant aangeeft bereid te zijn om ondanks het ongemak toch naar de waarde/behoefte/doel toe te bewegen.
Vraag je klant of er bereidheid is om de gedachten en gevoelens te observeren en niet aan het roer te zitten.
Zie je dat dit gedachten zijn, jij bent deze gedachten niet. Ze zijn er bij iedereen. Zou je ze een andere stemmetje kunnen geven? Wie is je favoriet stripfiguur - kan je je inbeelden dat die deze gedachten zegt?
Zie je dat dit gevoelens zijn, ze zijn een onderdeel, ze horen er bij. Jij bent hier niet alleen in. Het is normaal om deze gevoelens te ervaren nu en onderweg. Wat zou jou kunnen helpen om met deze gevoelens om te gaan?
Laat de klant weten dat er aan beide kanten pijn aanwezig is maar dat er aan de kant van waarde/behoefte/doel ook voldoening bovenop de pijn is.
Reflectie:
• Wat leer je hieruit? Welke inzichten geeft je dit?
• Wat zou je 1 klein stapje dichter kunnen brengen om dichter naar je waarde/behoefte/doel te handelen?
• Wat zou 1 concrete actie kunnen zijn?
10
ROADBLOCKS (vervolg)
Positie papieren:
Alle papieren op de grond
Aan de ene kant ligt het papier met waarde/behoefte/doel Aan de tegenovergestelde kant het papier met controlegedrag
Richting het waarde/behoefte/doel papier en weg van het controlepapier liggen de roadblock papieren.
Tot slot:
Geef bevestiging aan je klant. Te leven naar je waarde/behoefte/doel vergt lef en bereidheid. Vertel hem hoe en waar je dit gezien hebt tijdens de oefening. Het vergt ook keuzes durven nemen. De keuze om ondanks de moeilijke gedachten, gevoelens en ervaringen die je leven kruisen toch trouw aan jezelf te blijven en te leven vanuit jouw waarde/behoefte/doel.
ROADBLOCKS WAARDE/DOEL/BEHOEFTE
Gevoelens
Overtuigingen Gedachten
Gedrag …..
CONTROLEGEDRAG
11
THE WORK – KATIE BYRON
Meer informatie op https://thework.comAl duizenden jaren krijgen we te horen dat we niet mogen oordelen, maar toch doen we het voortdurend – hoe onze vrienden zich moeten gedragen, met wie onze kinderen moeten omgaan, wat onze ouders moeten voelen, doen of zeggen, wat onze werkgever, onze collega’s allemaal van ons verlangen, …
In plaats van deze oordelen te onderdrukken, worden ze in ‘The Work’ als uitgangspunten voor zelfrealisatie gebruikt.
Door het oordelende denken zijn eigen leven op papier te gunnen, ontdekken we – via de spiegel van de mensen om ons heen – wat we ons nog niet over onszelf gerealiseerd hadden.
Om ‘The Work’ te ervaren, kies je een situatie uit het verleden of heden die onopgelost voelt. Iemand waar je boos op bent of die je niet helemaal hebt vergeven. Het kan ook een situatie zijn, maar meestal draait het om personen.
Vul het werkblad ‘Oordeel-over-je-naaste’ in.
Schrijf korte, eenvoudige zinnen, vertrouw dit proces en geef je denken de kans om zichzelf op papier uit te drukken.
12
Werkblad: Oordeel – over – je – naaste
1. Oordeel over je naaste & Schrijf het op 2. De 4 vragen
3. De Omkering 4. Nummer 6
Kies een situatie, in het verleden of heden, die in jouw leven onopgelost voelt. Maak de volgende zinnen af. Geef een beschrijving van wat jou dwars zit. Schrijf nog niet over jezelf. In de eerste fase mag je oordelend en ongecensureerd zijn. Wees niet aardig en geniet daar eens van.
OORDEEL OVER JE NAASTE & SCHRIJF HET OP
1) Aan wie of wat heb je een hekel? Wie of wat irriteert jou? Wie of wat doet je verdriet of stelt je teleur?
Ik heb een hekel aan, of ik ben boos op, in de war, verdrietig door, etc..
(naam) omdat
vb. Ik ben boos op Tom omdat hij niet naar mij luistert.
2) Wat wil je dat er aan hem/haar verandert? Wat wil je dat hij/zij doet?
Ik wil dat (naam)
vb. Ik wil dat Tom inziet dat hij ongelijk heeft. Ik wil dat hij stopt met liegen tegen mij. Ik wil dat hij inziet dat hij zichzelf kapotmaakt.
3) Welk advies zou je hem/haar geven?
(naam) zou wel/niet moeten
vb. Tom zou moeten kalmeren. Tom zou moeten inzien dat zijn gedrag me bang maakt.
4) Wat heb je nodig? Wat moet hij/zij je geven of voor je doen om het jou naar de zin te maken?
Ik heb nodig dat (naam)
vb. Ik heb nodig dat Tom naar mij luistert als ik tegen hem praat. Ik heb nodig dat hij voor zichzelf zorgt. Ik heb nodig dat hij toegeeft dat ik gelijk heb.
5) Wat vind je van hem/haar in deze situatie? Maak een lijstje. (Denk erom: wees oordelend en ongecensureerd)
(naam) is
vb. Tom is onsportief, arrogant, luidruchtig, oneerlijk, gedraagt zich ongepast en leeft niet bewust.
13
1) Wat wil je nooit meer met die persoon, van deze situatie ervaren?
Ik wil nooit meer
vb. Ik wil nooit meer dat Tom weer tegen me liegt. Ik wil nooit meer zien dat hij zijn gezondheid bederft.
DE VIER VRAGEN
Vervolgens onderzoek je elke zin die je op het werkblad heb ingevuld met 4 vragen:
1. Is het waar?
2. Kun je absoluut weten dat het waar is?
3. Hoe reageer je wanneer je die gedachte hebt?
4. Wie zou je zijn zonder die gedachte?
Het gaat erom dat je verder krijgt dan de snelle antwoorden van het intellect en zodoende een diepere wijsheid aanboort. Stel de vraag, wees stil en wacht op het antwoord van de stem van je hart. Laat de diepere antwoorden naar boven komen. Naarmate je meer oefent, ga je je eigen ervaring vertrouwen. Je zult leren je eigen antwoorden te vertrouwen – en niet die van de wereld – om te zien wat voor jou waar is.
De coach begeleidt dit proces.
Bijvoorbeeld: Tom zou me moeten begrijpen.
1) Is het waar dat hij je moet begrijpen? Wees stil. (Wacht tot het hart antwoord geeft.)
2) Kun je écht weten dat het waar is? Wat is de realiteit? Begrijpt hij je? (Ga dit nog eens zorgvuldig na). Kun je werkelijk weten wat uiteindelijk voor hem/haar het beste is te begrijpen?
(Wacht…luister)
3) Hoe reageer je wanneer je die gedachte gelooft? Wat gebeurt er wanneer je vindt dat ….
(naam)je moet ….
vb. begrijpenen hij doet het niet? (Maak het lijstje).
Vb. ik word dan woedend, gestrest en gefrustreerd. Ik werp hem dan veelbetekende blikken toe. Ik probeer hem dan op wat voor manier dan ook te veranderen
Hoe voelt het om zo te reageren? (kijk binnenin je).
Wat doe je dan juist?
Vb. ik verhef mijn stemHoe voelt dat in je lichaam als je dat doet?
Kun je een reden bedenken om die gedachte los te laten?
Kun je 1 stress-vrije reden bedenken om deze gedachte te geloven? (wees stil terwijl je klant luistert. Laat hem zijn eigen wijsheid ervaren.)
4) Wie zou je zijn zonder deze gedachte? Hoe zou jouw situatie er zonder die gedachte uitzien? Sluit je ogen. Stel jezelf voor in de aanwezigheid van degene die jij als ‘vijand’ beschouwde, van wie je verlangt dat hij jou begrijpt.
Stel je nu voor dat je één ogenblik naar die persoon kijkt zonder de gedachte: “
vb. ik wil dat hij me begrijpt”. Kijk. Observeer. Wat zie je dan?
Stel je nu voor hoe
vb. hij jouw gescheld ervaart wanneer jij hem ervan overtuigd dat jij jou moet begrijpen.
Zolang je die persoon niet als een vriend kan zien, zelfs wanneer je denkt dat hij je niet begrijpt, is je werk niet af.
6
14
DE OMKERING (voor nrs 1-5)
Nadat je je zin met de 4 vragen hebt onderzocht, ben je klaar om hem om te keren. Omkeringen zijn jouw kans om het tegenovergestelde te ervaren van wat jij gelooft dat waar is. Er zijn verschillende vormen van omkeringen mogelijk. Je hoeft ze niet allemaal te doen en niet met elke stelling. Laat de klant kiezen of kies zelf. Wees creatief met de omkeringen. Ze laten je verborgen stukjes van jezelf zien, teruggespiegeld door de anderen. Je kunt meer dan 2 of 3 omkeringen doen, elk net zo waar of meer waar dan de zin die je had opgeschreven. Sta stil bij elke omkering. Neem even de tijd om ze te voelen. Mogelijkheden van omkering zijn:
1) Naar jezelf
Bijvoorbeeld: ik ben boos op Tom omdat hij me niet begrijpt à ik ben boos op mezelf omdat ik mezelf niet begrijp è Is dat net zo waar of nog meer waar?
è Kan het zijn dat ik mezelf en waarom ik boos word op Tom niet begrijp?
è Als ik mezelf niet begrijp, kan ik dan zien waarom Tom dat ook niet kan?
2) Naar de ander
Bijvoorbeeld: ik ben boos op Tom omdat hij me niet begrijpt à Tom is boos op mij omdat ik hem niet begrijp è Is dat net zo waar of nog meer waar?
è Kan het zijn dat Tom boos is op mij omdat ik hem niet begrijp?
3) Naar het tegenovergestelde
Bijvoorbeeld: ik ben boos op Tom omdat hij me niet begrijpt à Ik ben niet boos op Tom. Tom begrijpt me wel.
è Is dat net zo waar of nog meer waar?
è Kan het zijn dat Tom niet boos is op mij en mij wel begrijpt?
Maak het weer goed met jezelf en maak het goed met degene die jij verwijten maakte en probeerde te veranderen. Dit doe je voor je eigen gemoedsrust. Merk hoe je iedere keer weer boos of gespannen wordt wanneer je vindt dat anderen moeten doen wat jou het beste lijkt.
Kijk er naar uit! Verheug je op de omkeringen. Ze zijn altijd jouw recept voor geluk!
NUMMER 6
Nadat je de zinnen bij nrs 1-5 op het werkblad hebt onderzocht en omgekeerd, draai je nummer 6 om.
Hier zeg je dan:
‘Ik ben bereid om…’ en ‘Ik kijk er naar uit’.
Bijvoorbeeld: Ik wil nooit meer ruzie maken met Tom à ‘ik ben bereid om weer een ruzie met Tom te maken’.
Nummer 6 gaat over het volledig omarmen van alle denken en daardoor zonder angst openstaan voor de realiteit. Als je dan vb. weer ruzie krijgt met Tom, zelfs al was het maar in je gedachten, dan is het goed.
Als het pijn doet, zet dan je gedachten op papier en onderzoek ze.
Ongemakkelijke gevoelens zijn geheugensteuntjes die ons laten zien dat we in een gedachte geloven die
misschien niet waar is voor ons.
15
Oefeningen bij Rouwverwerking OEFENING 1: BASIS EMOTIES
Laat de klant de 3 negatieve basisemoties noteren. Woede, verdriet, angst.
Hij kiest dan 1 van deze emoties uit, waarover hij het makkelijkst kan praten en mag dan alles noteren wat hem bv. woedend maakt. Pas als hij geen zaken meer weet die behoren tot die emotie, laat je hem beginnen met noteren van de zaken die relevant zijn voor de volgende emotie.
Het is belangrijk dat alle negatieve gevoelens aan bod komen. Immers het uitspreken van emoties, het erkennen & stimuleren van verborgen gevoelens, werkt helend. Iemand die bv. lange tijd woedend blijft, geeft geen ruimte aan verdriet en omgekeerd.
Oefening: BRIEF SCHRIJVEN
Je kan vragen om na ontslag een (fictieve) brief te schrijven naar de organisatie/HR /de leidinggevende met daarin de volgende alinea’s:
• Dit is wat er is gebeurd
• Ik voel me hierbij
• Ik begrijp ook wel dat…
• Ik vergeef de ander omdat
• Het heeft me geleerd
• Ik ben de held omdat…
• Wat ik anders ga doen
RITUEEL
Een ritueel kan helpen om een punt achter een bepaalde periode te zetten. Deze suggestie kan pas toegepast worden , wanneer de verwerking al een heel stuk gevorderd is.
Voorbeelden van rituelen zijn :
• Vernietigen van zaken die aan het vorig bedrijf herinneren
• Bootje in een rivier laten wegvaren
• Een afscheidsetentje met de collega’s
• Exitinterview
Als loopbaancoach is het belangrijk te onderzoeken of emoties voldoende verwerkt zijn, alvorens op zoek te gaan naar nieuw werk. Het is zinvol om af te toetsen of de klant kort en bondig het vertrek bij de vorige werkgever kan vertellen, zonder negatieve gevoelens of emoties.
16
Oefening: Veerkrachtig omgaan met moeilijkheden (Self Helper – Ben Furman – www.benfurman.com/selfhelper)
Beschrijf kort een moeilijkheid (werk of thuis) waarmee je geconfronteerd werd/wordt en dat je sterk geraakt heeft.
1. Dacht, zei of deed je iets waar je achteraf trots op kunt zijn, toen je die moeilijke ervaring had?
2. Het verwerken van een ervaring kost tijd. Maar het verwerken is eigenlijk al direct na die gebeurtenis begonnen! Stel dat je jouw verwerking van de gebeurtenis een cijfer mag geven van 1 tot 10. Direct na de gebeurtenis was de mate van verwerking nog maar ‘1’. Als je helemaal geen last meer hebt van de ervaring zou je op ‘10’ staan. Welk cijfer tussen 1 en 10 geef jij dan voor hoever jij nu bent?
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
3. Jij bent dus ‘onderweg’ om de gebeurtenis een plekje te kunnen geven. Kun jij een paar dingen noemen, die je gezegd, gedacht of gedaan hebt, die jou hielpen om te komen tot waar je nu bent?
17
4. Wie heeft je onderweg geholpen of gesteund? Wat deden zij, dat behulpzaam voor je was?
5.Stel je nu eens voor: je bent één cijfer dichter bij de 10 gekomen. Noem dan eens iets kleins, waaraan jij in je dagelijks leven zou merken dat het een beetje anders is geworden, dat je echt een stapje verder bent gekomen?
6. Waaraan zouden andere mensen merken dat je een stapje verder bent op weg naar de 10?
7. Van wie zou jij willen dat ze je blijven helpen of steunen? Op wat voor manier kunnen ze jou het beste helpen of steunen?
8. Wat heb je geleerd van deze moeilijke ervaring, dat je zou willen doorgeven aan andere mensen, zoals je ouders, je kinderen en kleinkinderen, je vrienden,….?
9. Verbeeld je, dat je iemand om raad hebt gevraagd over je situatie. Iemand die je erg bewondert en respecteert. Iemand die misschien niet eens meer leeft of die je niet persoonlijk kent. Wat zou die speciale persoon tegen jou zeggen dat je nu moet doen?
10. Moeilijke ervaringen kunnen soms – onverwacht- ook een “positief effect” opleveren. Welke positieve dingen zijn er gebeurd, die misschien niet gebeurd waren zonder die moeilijke ervaring?
