SAMENVATTING VAN DE RESULTATEN VAN DE "STRUCTUURENQETE AKKERBOUW 1 9 7 5 " - ZUIDWESTELIJK ZEEKLEIGEBIED
( o o r s p r o n k e l i j k e g e g e v e n s CBS)
i n g . H. P r e u t e r
september 1978 rapport nr. 17 Edelhertweg 1, 8219 PH Lelystad Olympiaweg 16, 1816 MJ Alkmaar
tel. 03200-2271U tel» 072^11I9UU
S*r*W' (JH^Z
0000
INHOUD
bis.
1. OPZET ENQUÊTE EN SAMENVATTING RESULTATEN 1
1.1. Indeling van de bedrijven 1 1.2. Aantal bedrijven en oppervlakte cultuurgrond 1
1.3. Samenvatting gegevens per grootteklasse 2 2. BOUWPLAN, OPBRENGST EN CONTRACTTEELT 6 2.1. Aantal bedrijven met vruchtwisselingsgewassen 6
2.2. Samenstelling van het bouwplan 7
2.3. Opbrengstniveau 8 2.k. Contractteelt van aardappelen 9
3. BEDRIJVEN MET RECHTSPOSITIE EN AANTAL ARBEIDSKRACHTEN 11
3.1. Rechtspositie 11 3.2. Aantal arbeidskrachten en sbe per arbeidskracht 11
3-3. Aantal arbeidsj aareenheden 12 k. MECHANISATIE EN BEWERKTE OPPERVLAKTE PER MACHINE 15
k.1. Aardappelrooimachines 15 k.2. Bietenrooimachines 17
h. 3. Maaidorsers 20 k.k. Aardappelpootmachines en precisiezaaimachines 22
5. AANTAL BEDRIJVEN MET GEBRUIK VAE WERKTUIGEN 26
5.1. Trekkers 26 5.2. Werktuigen in eigendom 26
5-3. Werktuigen in mede-eigendom 28
5.k. Werktuigen van loonbedrijven 29
6. VERKAVELING EN GEBOUWEN 31 6.1. Aantal kavels en ontsluiting 31
6.2. Ploegpercelen en detailontwatering 32
6.3. Opslagruimte voor granen 33 6.k. Opslagruimte voor aardappelen en stroomvoorziening .3^
7. SUMMMARY AND CONCLUSIONS 37
8. BIJLAGEN 39 8.1. Enquêteformulieren landbouwtelling en structuurenquête 39
8.2. Gewassen voor vruchtwisseling in de vollegrond 1+3
8.3. Bedrijven met gebruik van werktuigen hk
8.3.1. 15-<20 ha en 20-<30 ha hh 8.3.2. 30-<U0 ha en U0-<50 ha U5 8.3.3. 50-<75 ha en 75 ha en meer U6
8.3. k. Alle bedrijven k'J
1. OPZET ENQUÊTE EN SAMENVATTING RESULTATEN
De "Structuurenquête Akkerbouwbedrijven 1975" heeft betrekking op bedrijven met tenminste een omvang van 70 standaardbedrij fseenheden (sbe) en 15 ha cultuur- grond. Van het totale aantal sbe per bedrijf moet 60% of meer afkomstig zijn van vruchtwisselingsgewassen.
De informatie is verkregen uit een aantal gegevens van de landbouwtelling mei 1975 en een aanvullende enquête, die is gehouden van november 1975 tot maart 1976. De modellen van de gebruikte formulieren zijn in bijlage 8.1. gegeven.
Als vruchtwisselingsgewassen zijn gerekend: granen, peulvruchten, handelsgewas- sen, land- en tuinbouwzaden, knol- en wortelgewassen, groenvoeder- en groenbe- mestingsgewassen, groenten vollegrond, bloembollen en -knollen en tijdelijk grasland. Bijlage 8.2. geeft een overzicht van de betreffende gewassen.
De gegevens in dit rapport hebben betrekking op het zuidwestelijke zeekleige- bied. Hieronder vallen de zeekleigebieden in Zuid-Holland, Zeeland en Noord- Brabant.
1.1. Indeling van de bedrijven
De bedrijven zijn ingedeeld naar grootteklassen en bouwplantypen. Deze typen zijn:
- consumptie-aardappelbedrijven - pootaardappelbedrijven
- fabrieksaardappelbedrijven - graan/bietenbedrijven - overige bedrijven.
De bedrijven waar de oppervlakte granen en/of knol- en wortelgewassen minder is dan k0% van de oppervlakte cultuurgrond, zijn tot de overige bedrijven gerekend.
De bedrijven waarvan de oppervlakte granen en/of knol- en wortelgewassen k0% of meer is van de oppervlakte cultuurgrond zijn verder ingedeeld op basis van de oppervlakte aardappelen. De bedrijven met minder dan 15$ aardappelen vallen on- der de graan/bietenbedrijven.
De bedrijven met 15$ of meer aardappelen zijn op basis van de grootste opper-
vlakte aardappelen ingedeeld in consumptie-, poot- of fabrieksaardappelbedrij- ven.
De basis van de indeling naar bedrijfstypen is hieronder schematisch weergege- ven.
2 -
in % van de op- pervlakte cul- tuurgrond
>k0% graan-, knol- en
wortelgewassen
<15# aardappelen (graan/bieten-
bedrij ven)
^15$ aardappelen (op basis van grootste opper- vlakte
- consumptie-aardappel- bedrijven
- - poot aar dappelbe dri j ve n - fabrieksaardappel-
bedrijven
- <k0% graan-, knol- en
wortelgewassen (overige bedrijven)
In hoofdstuk 2 is een overzicht gegeven van de samenstelling van het bouwplan van elk bedrijfstype.
1.2. Aantal bedrijven en oppervlakte cultuurgrond
In het zuidwestelijke zeekleigebied zijn 3.828 bedrijven geënquêteerd, waarvan 21% in Zuid-Holland, 58$ in Zeeland en 15$ in Noord-Brabant.
In tabel 1 is een overzicht gegeven van het aantal bedrijven per grootteklasse en per bouwplantype. De oppervlakte cultuurgrond bedraagt bijna 150.000 h a , waar- van 92$ met vruchtwisselingsgewassen wordt beteeld.
Tabel 1. Aantal bedrijven en oppervlakte cultuurgrond en vruchtwisselingsgewas- sen.
opp. cultuurgrond in ha
15 - <20 20 - <30 30 - <k0 kO - <50 50 - <T5 75 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bieten.bedr.
overige bedr.
bedri.
aan- tal
5^9 1071
878 560 5k6 22U 3828
1533 87 1886 332
ven in %
11*
28 23 15
\k 6 100
ko 2 k9 8
opp.
cult.
grond in ha
9607 26570 30U76 24817 326IO 25852 li+9932
66252 3856 70072 9752
opp.vrucht- wissel.gew.
totaal in ha
855^
23922 27956 23017 30361 2U119 137929
62579 3699 63360 8291
in % 6 17 20 17 22 17 100
k5 3 k6 6
bedrijfstypen cons.
aard.
bedr.
10 25 22 17 18 7 100
100 - - -
poot- aard.
bedr.
9 22 26 2k 5 1U 100
- 100 - -
in % graan/
bieten bedr.
15 29 25 1U 13 5 100
- - 100
-
ove- rige bedr.
32 3k 16 6 8 k 100
- - - 100
Uit tabel 1 "blijkt dat in de grootteklasse van 20-30 ha het grootste aantal be- drijven voorkomt.
Bij de bedrij fstypen vormen de graan/bietenbedrijven en de consumptie-aardap- pelbedrij ven de belangrijkste groepen.
De oppervlakte cultuurgrond en de oppervlakte vruchtwisselingsgewassen zijn vrij evenredig verdeeld over de grootteklassen.
De gemiddelde oppervlakte cultuurgrond is 39 ha per bedrijf. De consumptie- aardappelbedrij ven en de pootaardappelbedrijven zijn iets groter dan het gemid- delde. De graan/bietenbedrijven zijn iets kleiner en de overige bedrijven be- langrijk kleiner dan het gemiddelde.
In tabel 2 is een overzicht gegeven van het aantal bedrijven, de oppervlakte cultuurgrond en het percentage rooivruchten in Zuid-Holland, Zeeland en in het zeekleigebied van Noord-Brabant.
Tabel 2. Aantal bedrijven en oppervlakte cultuurgrond en rooivruchten naar de gebieden in het zuidwestelijke zeekleigebied.
o p p . cultuurgrond in h a
15 - <20 20 - <30 30 - <4o ko - <50 50 - <T5 75 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige b e d r .
aantal bedrijven Zuid-
H o l - land 152 266 223 168 1l+9 81 1039
60T 33 325 74
Z e e - land 346 658 510 296 301 107 2218
719 17 1290
192
Noord- B r a - bant 51 1 U T
145 96 96 36 571
207 37 271 56
opp. cultuurgrond Zuid-
Hol- land 2620 6565 7746 7415 8927 9U82
^2755
26901 1684 12184 1986
Zee- land 6076 16331 17632 13102 17954 12607 83702
30545 906 46402 5849
Noord- Bra- bant
911 3674 5098 4300 5729 3763 23475
8806 1266 11486 1917
% roo:
Zuid- H o l - land 47 45 49 48 48 50 48
52 59 36 50
.vruchten1
Z e e - land
39 37 38 37 39 39 38
48 59 32 29
Noord- B r a - bant 41 41 40 38 38 39 39
46 59 33 32
1 aardappelen, bieten, uien en bloembollen en vruchtwisselingsgewassen per gebied.
-knollen in % van de oppervlakte
Ten opzichte van de verdeling van het totale aantal bedrijven over de drie ge- bieden heeft Zuid-Holland een groter percentage aan consumptie-aardappel- en
pootaardappelbedrijven, Zeeland meer graan/bietenbedrijven en Noord-Brabant meer poot aardappelbe dri j ven.
Het grondgebruik is in Zuid-Holland met 48% rooivruchten intensiever dan in de andere gebieden. Vooral in Zeeland is er tussen de grootteklassen bijna geen verschil in de intensiteit van het grondgebruik.
- k -
1.3. Samenvatting gegevens per grootteklasse
In tabel 3 is een samenvatting gegeven van een aantal gegevens per grootteklas- se.
De granen, knol- en wortelgewassen nemen gemiddeld 12% van de oppervlakte vrucht- wis s elings gewas s en in, de peulvruchten en handelsgewassen 9%, de groenten in de vollegrond 0%, de bloembollen en -knollen 1$, de land- en tuinbouwzaden J% en de overige gewassen 3%. De kleinere bedrijven telen iets meer vollegrondsgroen- ten en bloembollen en -knollen.
Het opbrengstniveau van de pootaardappelen ligt relatief gunstig op de bedrij- ven van 40-75 ha en dat van de consumptie-aardappelen en suikerbieten op de be- drijven van 30 ha en groter. Bij de wintertarwe liggen de opbrengsten op de be- drijven beneden 30 ha lager dan op de grotere bedrijven.
De exploitatie van de bedrijven gebeurt voor 1$ als rechtspersoon, voor 80$ als persoonlijke onderneming van het bedrij fshoofd en voor 19$ als maatschap of
andere samenwerkingsvorm. De samenwerkingsvormen zijn overwegend op familiere- laties gebaseerd.
Gemiddeld is de arbeidsbezetting 1,8 arbeidsjaareenheden (aje) per bedrijf.
De oppervlakte cultuurgrond per arbeidskracht is gemiddeld 21 ha met een varia- tie tussen de grootteklassen van 12-31 ha.
Het aantal sbe per aje is op de grotere bedrijven belangrijk hoger dan op de kleinere bedrijven.
Op 76% van de bedrijven worden de aardappelen gerooid met een tweerijïge rooi- er en op 57$ van de bedrijven de bieten met een zesrijïge rooier. De ontslui-
ting is in het zuidwestelijke zeekleigebied relatief gunstig, de verkaveling en detailontwatering matig.
De aardappelen worden op 6k% van de bedrijven op het eigen bedrijf opgeslagen.
In de volgende hoofdstukken zal meer gedetailleerd op de gegevens van deze sa- menvatting worden ingegaan.
Tabel 3. Samenvatting van de gegevens per grootteklasse voor het zuidweste- lijke zeekleigebied.
a a n t a l b e d r i j v e n
o p p e r v l a k t e v r u c h t w i s s e l i n g s - gewassen i n ha p e r b e d r i j f
i n % van c u l t . g r o n d bouwplan i n %
granen
p e u l v r u c h t e n handelsgewassen
l a n d - en tuinbouwzaden k n o l - en w o r t e l g e w a s s e n groenvoeder en groenbem.gew.
g r o e n t e n v o l l e g r o n d b l o e m b o l l e n en - k n o l l e n t i j d e l i j k g r a s l a n d
o p b r e n g s t n i v e a u p e r ha i n % van a a n t a l b e d r i j v e n
>_ 25 t o n p o o t a a r d a p p e l e n
>^ 35 t o n c o n s . a a r d a p p e l e n
>^ 1+5 t o n s u i k e r b i e t e n
^> 5,0 t o n w i n t e r t a r w e
r e c h t s p o s i t i e i n % van a a n t a l b e d r i j v e n
r e c h t s p e r s o o n
p e r s . o n d e r n . b e d r i j f s h o o f d maatschap of andere sam.vorm a r b e i d
a r b e i d s j a a r e e n h e d e n p e r b e d r . o p p . c u l t . i n ha p e r a j e
% b e d r . met _>130 sbe p e r a j e
g e b r u i k van machines1 i n % v.._
a a n t a l b e d r . met a a r d . e n z . a a r d a p p e l r o o i m a c h i n e 2 - r i j ï g b i e t e n r o o i m a c h i n e 6 - r i j ï g m a a i d o r s e r >1+ m
v e r k a v e l i n g , o n t s l u i t i n g en o n t w a t e r i n g i n % van a a n t a l b e d r i j ven
1 en 2 k a v e l s
>80# o n t s l o t e n bouwland voldoende d e t a i l o n t w a t e r i n g o p s l a g r u i m t e i n % van a a n t a l b e d r i j v e n met a a r d . of granen
a a r d a p p e l e n granen
g r o o t t e k l a s s e i n ha 15-
<20 5I+9
15,6 89
31 9 5 6 31*
1 11 3 1
16 53 5h 1+0
1 85 13
1,51 11,6 11
61 1+1 51
30 82 69
39 1
2 0 -
<30 1071
2 2 , 3 90
35 8 5 6 35 1 9
1 1
30 61 55 38
1 86 13
1,5^
16,1 28
61+
1*9 hl
28 80 61+
56 3
30-
<l+0 878
31,8 92
35 6 5 8 37 1 8 1 1
1+1 70 58
^5
1 83 16
1,70 20,1+
hl
76 59 1+0
21+
82 63
65 5
1+0- . <50
560
1+1,1 93
36 5 1+
8 38 1 7 0 1
hl 61 58
^9
0 79 21
1,86 2 3 , 8 hl
81+
61+
36
23 81 61+
73 11
5 0 -
<75 5h6
55,6 93
37 1+
1+
8 38 3 7 0 2
^7 72 63 1+8
3 72 26
2,15 27,8 63
87 68 33
15 86 66
78 19
75 en meer
22l+
107,7 93
35 3 3 8 1+1
3 7 0 2
33 75 59 50
11 5*
35
3,76 3 0 , 7 76
9k 73 1+2
16 81+
59
85 25
t o - t a a l 3828
36,0 92
35 5 1+
7 37 2 8 1 1
39 66 58 U5
1 80 19
1,81+
2 1 , 3 1+1
76 57 1+2
21+
82 65
61+
8
inclusief werktuigen van loonbedrijven enz.
- 6 - 2. BOUWPLAN, OPBRENGST M CONTRACTTKELT
2.1. Aantal bedrijven met vruchtwisselingsgewassen
Aardappelen, suikerbieten en granen zijn de belangrijkste gewassen op de akker- bouwbedrijven. In de tabellen h en 5 is een beeld gegeven van het percentage be- drijven waarop groepen van gewassen voorkomen.
Tabel k. Aantal bedrijven met groepen van gewassen (1) opp. cultuurgrond
in ha
aantal bedrijven
aantal bedrijven met groepen van gewassen in % van het aantal bedrijven per grootte- klasse of bouwplantype
granen peul- vruchten
handels- gewassen
land- en t ui nbouwz aden 15 - <20
20 - <30 30 - <U0 1*0 - <50 50 - <T5 75 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
5^9 1071 878 560 5**6 22l+
3828
1533 87 1886 322
91 97 97 98 99 97 97
98 91 100 73
52 50
1*3 36 35 1*5
32 15 56 55
30 32 3h 36 31*
31*
33
17 8 1*5 1*7
36 35 50 57 57 63 1*6
1*3 1*8 1*8 51*
Tabel 5- Aantal bedrijven met groepen van gewassen (2).
opp. cultuurgrond in ha
15 - <20 20 - <30 30 - <1*0 Uo - <50 50 - <75 75 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
aantal bedrijven
5U9 1071 878 560 51*6 22l*
3828
1533 87 1886 322
aantal bedrijven met groepen
% van het aantal bedrijven pe of bouwplantype
knol- en I groenv.
wortel- + groen- gewassen
95 98 99 100 99 99 98
100 100 99 85
bem.gew.
12 13 Mi
^k 26 35 16
12 11*
18 27
groenten volle- grond
60 53 51*
52 51*
57 51*
61 68 1*6 66
van gewassen in r grootteklasse
bloembol- len en -knollen
7
k2 1 1 2 3
3
-
1
13tijdel.
gras- land
7 6 7 6 7 9 7
5
6
7
11Uit de tabellen k en 5 blijkt dat de granen en knol- en wortelgewassen het meest voorkomen. In de grootteklasse van 15-<20 ha is het aantal bedrijven met deze gewassen iets kleiner.
De land- en tuinbouwzaden worden relatief meer op de grotere bedrijven verbouwd.
De peulvruchten en de bloembollen en -knollen worden iets meer op de kleinere bedrijven geteeld.
2.2. Samenstelling van het bouwplan
In de volgende tabellen is de oppervlakte van een aantal gewassen per grootte- klasse en bedrij fstype in % van de oppervlakte vruchtwisselingsgewassen gegeven.
Hierbij zijn alleen de gewassen opgenomen die \% of meer van de totale opper- vlakte innemen.
Tabel 6. Samenstelling van het bouwplan (1) opp. cultuurgrond
in ha
15 - <20 20 - <30 30 - <k0 1*0 - <50 50 - <T5 75 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
knol- en wortel gew.
31+
35 37 38 38 1*1 37
1*6 51+
31 20
in % van oppervlakte vruchtwisselingsgewassen waarvan
poot- aard.
1 1 1 1 1 2
1
1 27
0 0
cons . aard.
11 12 13 1H 15 15 il*
23 5 7 h
suiker- bieten
22 22 23 22 23 23 23
23 21 2k 15
gra- nen
31 35 35 36 37 35 35
31*
21*
1+0 15
waarvan winter-
tarwe 8 9 10 12 13 15 11
13 8 11 1*
zomer- tarwe
7 7 7 7 7 6 7
6 5 8 3
zomer- gerst
11*
17 15 15 15 12 15
13 11 17 6
haver
2 2 2 2 2 1 2
2 0 3 1
Uit tabel 6 blijkt dat in elke grootteklasse het percentage consumptie-aardap- pelen 15$ of lager is. De totale oppervlakte aardappelen is op de consumptie- aardappelbedrijven 2h% en op de pootaardappelbedrijven 32% van de oppervlakte vruchtwisselingsgewassen.
De oppervlakte suikerbieten is op de graan/bietenbedrijven 2k% van de oppervlak- te vruchtwisselingsgewassen.
In tabel 7 is een overzicht van de omvang van de overige gewassen gegeven.
Tabel 7- Samenstelling van het bouwplan (2) opp. c u l t u u r g r o n d
i n ha
15 - <20 20 - <30 30 - <l+0 1+0 - <50 50 - <75 75 en meer t o t a a l waarvan :
c o n s . a a r d . b e d r . p o o t a a r d . b e d r . g r a a n / b i e t e n b e d r . o v e r i g e b e d r .
i n % van o p p e r v l a k t e v r u c h t w i s s e l i n g s g e w a s s e n p e u l -
v r u c h - t e n
9 8 6 5 k 3 5
3 1 8 11
h a n - d e l s gew.
5 5 5 1+
1+
3 1+
2 1 6 9
g r a s - zaad
5 5 7 8 7 7 7
6 7 7 11
g r o e n - t e n v o l l e - grond
11 9 8 7 7 7 8
8 12
6
20
waarvan u i e n
5 1+
3 3 3 2 3
3
6
2 7
o v e - r i g
6 5 5 1+
1+
5 5
5 6 1+
13
bloem- b o l l e n en k n o l l e n
3 1 1 0 0 0 1
0 - 0 7
s n i j - maïs
1 1 1 0 1 1 1
1 0 1 3
t i j d e - l i j k g r a s - l a n d
1 1 1 1 2 2 1
1 1 1 2
o v e - r i g e gew.
0 0 0 1 0 1 1
0 0 0 2
v r u c h t w i s s e l . g e w . i n ha p . b e d r .
15,6 2 2 , 3 3 1 , 8 1+1,1
55,6
1 0 7 , 7 3 6 , 0
1+0,8 i+2,5 3 3 , 6 2 5 , 8
De overige bedrijven hebben gemiddeld 35% aardappelen, bieten en granen, 20% groen- ten vollegrond, 7% bloembollen en -knollen en 38% overige akkerbouwgewassen en tij- delijk grasland.
2.3. Opbrengstniveau
Het opbrengstniveau van de gewassen heeft betrekking op de gemiddelde opbrengst per ha van de bij de meitelling 1975 opgegeven arealen. Hierbij is alleen naar de opbrengsten van aardappelen, suikerbieten en wintertarwe gevraagd.
In tabel 8 is de opbrengst van aardappelen gegeven.
Tabel 8. Opbrengstniveau van aardappelen (in tonnen per ha).
o p p . c u l t u u r g r o n d i n h a
15 - <20 20 - <30 30 - <l+0 1+0 - <50 50 - <75 75 e n m e e r t o t a a l w a a r v a n :
c o n s . a a r d . b e d r . p o o t a a r d . b e d r . g r a a n / b i e t e n b e d r . o v e r i g e b e d r .
i n % v a n h e t a a n t a l b e d r i j v e n w a a r o p a a r d a p p e l e n v o o r k o m e n p o o t a a r d a p p e l e n
<20
33 35 2k 17 20 29 25
2k 2 8 22 40
2 0 -
<25 50 35 35 38 33 38 37
35 39 35
^ 0
2 5 -
<30 8 15 2 0 13 33 15 18
19 11+
22 20
3 0 -
<35 8 10 17 15 7 15 13
10 15 15 -
>35
- 5 1+
19 7 3 8
13 5 7 -
<30
21 13 8 9 6 5 11
8 19 11+
11
c o n s 3 0 -
<35 26 2 7 21 2k 2 3 21 2k
21 26 27 32
. a a r d a p p e l e n 3 5 -
<l+0 32 36 1+1 38 39 37 38
1+0 38 35 33
1+0-
<U5 15 19 22 21 2 3 31+
21
21+
12 17 21
>l+5
6 6 7 8 10 1+
7
8 5 7 3
Uit tabel 8 blijkt dat op 31% van het aantal bedrijven de opbrengst van poot- aardappelen ligt tussen 20 en 25 ton per ha. De bedrijven van 1+0-50 ha hebben hogere opbrengsten dan de andere bedrijven.
Op 3&% van het aantal bedrijven met consumptie-aardappelen ligt de opbrengst tussen de 35 en 1+0 ton per ha. De hoogste opbrengsten komen voor op de grotere bedrijven en op de consumptie-aardappelbedrijven.
In tabel 9 zijn de opbrengsten van de suikerbieten en de wintertarwe gegeven.
Tabel 9- Opbrengstniveau van suikerbieten en wintertarwe (in tonnen per ha).
opp. c u l t u u r g r o n d i n ha
15 - <20 20 - <30 30 - <k0 1+0 - <50 50 - <75 75 en meer t o t a a l waarvan:
c o n s . a a r d . b e d r . p o o t a a r d . b e d r .
g r a a n / b i e t e r i b e d r . o v e r i g e b e d r .
i n % van h e t a a n t a l b e d r it ven waarop h e t gewas voorkomt s u i k e r b i e t e n
<35 6 3 3 2 2 1+
3
2 2 1+
8
3 5 -
<i+o 12 13 12 9 9 12 11
8 5 11+
11+
1+0-
<i+5 27 2 8 27 31 27 25 28
21+
21+
30 33
1+5-
<50 3 3 31 31 30 31+
1+1 32
37 35 29 2 3
5 0 -
<55 16 17 19 22 22 16 19
21 21 17 17
>55 5 7 8 6 7 2 7
8 13 5 5
w i n t e r t a r w e
<1+
13 12 8 8 8 9 10
9 9 10 17
1+ -
20 21+
21+
20 19 17 22
16 11+
26 38
<5 27 25 22 22 25 21+
21+
2 3 26 25 25
5 -
<5^
21 20 21+
22 22 26 22
21+
2 3 21 15
>5i
19 18 21 27 26 21+
2 3
29 2 8 18 1+
Uit tabel 9 blijkt dat op 32$ van het aantal bedrijven met suikerbieten de op- brengst van de bieten 1+5-50 ton per ha is. De hoogste opbrengsten komen voor op
de bedrijven van 30 tot 75 ha.
Uit de opbrengsten van de bedrijfstypen blijkt dat op de aardappelbedrijven de hoogste opbrengsten van de bieten voorkomen.
Op 2l+# van de bedrijven met wintertarwe ligt de opbrengst tussen 1+500 en 5000 kg per ha. De opbrengsten zijn het hoogste op de bedrijven boven 30 ha en op de aardappelbedrijven.
2.1+. Contractteelt van aardappelen
In tabel 10 is een overzicht gegeven van de contractuele binding voor de afzet van aardappelen.
10 -
Tabel 10. Contractuele binding voor de afzet van aardappelen in procenten van het aantal bedrijven met aardappelen.
opp. cultuurgrond in ha
15 - <20 20 - <30 30 - <k0 kO - <50 50 - <T5 75 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
aantal bedr.
met aard.
355 726 672 k$k U58 197 2862
1533 87 1119 123
contractuele binding voor afzet in % van de produktiewaarde geen
93 88 8k 82 78 80 85
81 9k 88 93
150
3 5 7 9 11 11 7
10 5 k 2
51- 90 2 2 2 3 h k 3
k - 2 2
91- 100
3 5 7 6 7 6 6
5 1 7 1+
w.v. bedr. zonder opslag bedr.
met aard.
z. op- slag
218 321 232 122 100 30 1023
326 13 607 77
contractuele binding in
% van de produktiewaarde geen
93 89 88 ök 81 83 88
83 92 90 9k
150
2 3 3 2 5 - 3
5 8 1 1
51- 90
1 3 2 1+
3 3 2
5 - 1 -
91- 100 1+
6 8 10 11 13 7
8 - 7 5
Uit tabel 10 blijkt dat de kleinere bedrijven iets minder contracten voor de af- zet hebben afgesloten dan de grotere bedrijven. De omvang van de contractteelt is echter klein. De bedrijven zonder opslagcapaciteit op het eigen bedrijf heb- ben gemiddeld iets minder contracten afgesloten dan de bedrijven met ruimte voor eigen opslag.
3. BEDRIJVEN NAAR RECHTSPOSITIE EN AANTAL ARBEIDSKRACHTEN
3.1. Rechtspositie
In tabel 11 zijn de bedrijven naar de rechtspositie van de onderneming inge- deeld. Bij de beoordeling of er sprake is van een maatschap is uitgegaan van de opvatting van de boer. Hierbij is niet gevraagd naar een contract of notariële akte.
Tabel 11. Bedrijven naar rechtspositie . o p p . c u l t u u r g r o n d
i n h a
15 - <20 20 - <30 30 - <l+0 1+0 - <50 50 - <75 75 e n m e e r t o t a a l w a a r v a n :
c o n s . a a r d . b e d r . p o o t a a r d . b e d r . g r a a n / b i e t e n b e d r . o v e r i g e b e d r .
a a n t a l b e d r .
5^9 1071 878 56O 5I+6 22^
3828
1533 87 1886 322
i n % v a n h e t a a n t a l b e d r i j v e n r e c h t s p e r s o o n
v e n n . o n d e r f i r m a
- 0 0 0 1 1 0
0 1 0 -
b e s l . / n a a m l . v e n n .
1 1 1 0 1 8 1
1 2
1 5
s t i c h - t i n g
- - - - 1 2 0
0 - 0 0
o v e r - h e i d
- 0 - 0 - 0 0
0 - 0 -
n a t u u r l i j k p e r s o o n p e r s
b e d r
< 5 0 j
1+3 1+8 U9 1+7 1+1 25 1+5
1+9 39 1+2
^ 3
. o n d . . h o o f d
> 5 0 j
1+2 38 3I+
32 31 29 35
30 38 39 3 3
m a a t s c h a p e » 9. • S 3."-
m e n w e r k i n g s v o r m e n v a d e r
e n z o o n
1+
1+
5 7 9 10 6
8 5 1+
1+
g e b r . o f k i n d .
8 8 9 13 15 20 11
9 11+
11
^k
o v e r . r e l a - t i e s
1 1 2 1 2 5 2
2 1 2 1
Uit tabel 11 blijkt dat \% van de bedrijven als rechtspersoon wordt geëxploi- teerd. Deze exploitatievorm komt iets meer voor bij de bedrijven boven 75 ha en bij de overige bedrijven. De persoonlijke onderneming van het bedrijfshoofd komt in sterke mate voor nl. 80$ van het totaal aantal bedrijven. De gemiddel- de leeftijd van het bedrijfshoofd is iets lager dan 50 jaar. De maatschap of
andere samenwerkingsvorm houdt sterk verband met de familierelatie. De belang- rijkste is de maatschap enz. tussen broers of kinderen.
De bedrijven van 75 ha en meer zijn voor 11% een rechtspersoon, voor 5k% een persoonlijke onderneming van het bedrijfshoofd en voor 35% een maatschap of andere samenwerkingsvorm.
3.2. Aantal arbeidskrachten en sbe per arbeidskracht
In tabel 12 zijn de bedrijven ingedeeld naar het aantal mannelijke arbeidskrach-
- 12 -
ten per bedrijf en naar het aantal standaardbedrij fseenheden per arbeidskracht.
De berekening van het aantal sbe per arbeidskracht heeft betrekking op het tota- le bedrijf. Hieronder vallen niet alleen de vruchtwisselingsgewassen maar ook de eventuele veehouderij, fruitteelt en tuinbouw onder glas.
Tabel 12. Bedrijven naar het aantal regelmatig werkzame mannelijke arbeidskrach- ten (15 uur of meer per week per bedrijf) naar arbeidsbezetting en
aantal sbe per arbeidskracht.
opp. cultuurgrond in ha
15 - <20 20 - <30 30 - <k0
kO - <50 50 - <75 75 en meer totaal waarvan:
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
aantal bedrij- ven
5^9 1071 878 560
5k6
Z2k 38281533 87 1886 322
in % van het aantal bedrijven mannelijke arbeids-
krachten per bedrijf geen
7 k 3 2 1 3 3
3 5 3
k
1
69 68 55 41 22 6 51
k6
39 56 50
2
19 23 36
kS
53 21 33
36
in
31 28
3 en meer
5 5 6 12 25 69 13
15 15 9 18
aantal sbe per ar- beidskracht
<90 61
ko
26 13 8 5 29
20 10 36 38
90-
<130 27 32 26
ko
29 19 30
30 39 31 22
1
130 en meer 11 28 kl kl 63 76 1+1
50 52 33 U1
1 op bedrijven met 1 of meer arbeidskrachten.
Uit tabel 12 blijkt dat op meer dan de helft van de bedrijven beneden kO ha 1
regelmatig werkzame mannelijke arbeidskracht aanwezig is. Op de bedrijven bo- ven 50 ha komen overwegend 2 of meer arbeidskrachten voor.
De bedrijven van 75 ha en groter hebben meestal 3 of meer arbeidskrachten.
Het aantal sbe per arbeidskracht is het laagste op de bedrijven van 15-<20 ha en op de graan/bietenbedrijven.
3.3. Aantal arbeidsjaareenheden
Een volwassen, volwaardige man, die gedurende het gehele jaar 4 5 uur of meer per week voor het werk op het bedrijf beschikbaar is, is op 1 arbeidsjaareen- heid (aje) gesteld.
Voor de berekening van het aantal arbeidskrachten in arbeidsjaareenheden zijn de volgende normen aangehouden:
a r b e i d s t i j d p e r week: 1+5 uur en meer 1 a j e 2 2 , 5 u u r t o t <l+5 u u r 0,75 a j e
15 u u r t o t <22,5 u u r 0,1+0 a j e minder dan 15 uur 0,20 aje
1 werkweek 0,02 aje
Tot de gezinsarbeidskrachten worden gerekend de zelfstandige bedrijfshoofden, die voor eigen rekening en risico een land- of tuinbouwbedrijf exploiteren; de echt- genote en inwonende kinderen van 15 jaar en ouder en de overige inwonende fami- lieleden (ooms, neven, nichten, enz.) voor zover deze in het bedrijf werkzaam zijn en ongeacht of zij daarvoor worden betaald of niet.
Onder niet-gezinsarbeidskrachten worden verstaan de bedrijfshoofden die niet voor eigen rekening en risico een land- of tuinbouwbedrijf exploiteren, zoals direc- teuren van NV's, overheidsbedrijven enz.; de bedrijfsleiders, de in- en uitwonen- de arbeidskrachten die geen familieleden van het bedrij fshoofd zijn; de familie- leden (zoons, dochters, ooms, enz.) van het bedrijfshoofd die niet op het bedrijf maar ergens anders wonen, en die familieleden die wel op het bedrijf wonen, maar een eigen huishouding voeren.
Niet regelmatig werkzame arbeidskrachten zijn personen van 15 jaar en ouder, die niet iedere week land- en of tuinbouwwerkzaamheden op het bedrijf verrichten.
In tabel 13 is een overzicht gegeven van het totale aantal aje, de arbeidsbezet- ting per bedrijf en de oppervlakte cultuurgrond en rooivruchten per aje.
Tabel 13. Aantal arbeidsjaareenheden en oppervlakte cultuurgrond per aje.
opp. c u l t u u r g r o n d i n h a
15 - <20 20 - <30 30 - <l+0 1+0 - <50 50 - <75 75 en meer t o t a a l waarvan:
c o n s . a a r d . b e d r . p o o t a a r d . b e d r .
g r a a n / b i e t e n b e d r . o v e r i g e b e d r .
a r b e i d s j a a r e e n h e d e n t o t a a l
830 165U 11+95 10UU 117^
81+2 70I+O
2816 178 3177 871
p e r b e d r i j f t o t a a l
1,51 1,5^
1,70 1,86 2,15 3,76 1,81+
1,81+
2,05 1,68 2,70
waarvan r e g e l m a t i g werkzaam g e z i n s - a r b .
1,17 1,19 1,25 1,23 1,2U 0 , 8 3 1,19
1,15 1,29 1,23 1,11+
m e t g e z i n s - a r b .
0,22 0,2U 0,31 0,50 0,76 2,66 0,51
0,58 0 , 5 3 0,35 1,12
n i e t r e g e l - m a t i g werk- zaam
0,12 0,11 0,1U 0,11+
0,1U 0,27 0,1U
0,10 0 , 2 3 0,11 0,1+1+
i n ha p e r a j e o p p .
c u l t . grond
11,6 16,1 20,1+
2 3 , 8 2 7 , 8 30,7 2 1 , 3
2 3 , 5 2 1 , 7 22,1 11,2
o p p;
r o o i - v r u c h - t e n1
h,3 5,8 7,7 9,0 10,6 12,3 8,1
11,0 12,3 6,6 3,2
1 aardappelen, bieten, uien en bloembollen en -knollen.
- 11+ -
Uit tabel 13 blijkt dat de gemiddelde arbeidsbezetting 1,8 aje per bedrijf is.
De bedrijven van 15-<30 ha hebben de laagste arbeidsbezetting. Van de bedrijfs- typen hebben de graan/bietenbedrijven de laagste en de overige bedrijven de hoogste arbeidsbezetting.
De oppervlakte cultuurgrond per aje stijgt met de bedrijfsoppervlakte.
De consumptie-aardappelbedrijven hebben met ca. 2k ha de grootste oppervlakte cultuurgrond per aje.
De oppervlakte rooivruchten varieert in de grootteklassen van 4-12 ha per aje.
De bedrijven boven 50 ha en de aardappelbedrijven hebben ca. 12 ha rooivruchten per aje.
k. MECHANISATIE EN BEWERKTE OPPERVLAKTE PER MACHINE
In de structuurenquête is vrij veel aandacht besteed aan de wijze van oogsten van aardappelen, suikerbieten en granen. Dit betreft het type van de oogstmachi- nes, de eigendom o.a. van eigen bedrijf of loonwerker en de bewerkte oppervlakte per machine.
4.1. Aardappelrooimachines
In tabel '\h is een overzicht gegeven van het aantal bedrijven naar het gebruik van aardappelrooimachines. Hierbij maakt het geen verschil of de machine eigen- dom is van het eigen bedrijf of van b.v. het loonbedrijf. Het aantal bedrijven met aardappelen is bij de berekening van de percentages op 100% gesteld.
Tabel 1^. Gebruik van aardappelrooimachines in % van het aantal bedrijven.
opp. cultuurgrond in ha
15 - <20 20 - <30 30 - <40 1+0 - <50 50 - <75 75 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
be dr.
met aard.
355 726 672 1+51* 1*58 197 2862
1533 87 1119 123
in % van het aantal bedrijven met aardappelen aardappelrooimachine
voor- raad
11 5 2 1 2 2 1+
3 1 h 12
eenrijig in
zakken 5 3 1 1 0 - 2
1 - 2 1+
eenrijig met ver-
zamelbak 5 6 3 3 3 - h
3 1U h 3
eenrijig in
wagen 17 22 18 12 8 k 15
13 6 19 17
tweerijig met ver-
zamelbak k 3 k k 5 3 1+
3 1 k 6
tweerijig in
wagen 57 61 72 80 82 91 72
77 78 65 57
Uit tabel 1U blijkt dat 72% van het aantal bedrijven gebruik maakt van een twee- rijige aardappelrooimachine zonder verzamelbak. De eenrijige rooiers zijn op de bedrijven beneden 4o ha van enige betekenis.
In tabel 15 is het gebruik van de belangrijkste typen rooimachines naar de rechtsvorm van de exploitatie gegeven.
Uit tabel 15 blijkt dat op de bedrijven beneden 30 ha de tweerijige aardappel- rooimachine in eigendom van het loonbedrijf of coöperatie de grootste oppervlak- te rooit. In de grootteklassen van ko tot 75 ha komt de combinatie het meeste
voor. Gezien de totale bewerkte oppervlakte is er weinig verschil tussen de be-
- 16 - Tabel 15- Gebruik van aardappelrooimachines naar rechtsvorm van exploitatie in %
van de bewerkte oppervlakte.
o p p . c u l t u u r g r o n d i n h a
15 - <20 20 - <30 30 - <k0 1+0 - <50 50 - <75 75 e n m e e r t o t a a l w a a r v a n :
c o n s . a a r d . b e d r . p o o t a a r d . b e d r . g r a a n / b i e t e n b e d r o v e r i g e b e d r .
g e b r u i k v a n a a r d a p p e l r o o i m a c h i n e t w e e r i .
b e w . o p p . i n h a
602 1973 2905 2878 3972 3981 16312
11911+
9 8 3 31^6 269
j i g i n wagen i n e i g e n d o m v a n e i g e n
b e d r .
9 12 18 25 32 62 32
35 39 22 19
com- b i n a - t i e s
\k 21 30 39 1+1 18 30
3k 22 17 10
a n d e r e a g r a r . b e d r .
8 8 6 k 2 3 1+
k - 8 6
l o o n - b e d r . /
c o o p . 6 8 59 1+5 32 25 18 3h
2 8 39 5 3 6k
e e n r i j i g i n wagen b e w .
o p p . i n h a
160 567 599 3U7 337 81+
2 0 9 3
121+7 62 715 69
i n e i g e n d o m v a n e i g e n
b e d r .
38 1+2 37 61 87 86 53
55 1+2 50 1+6
com- b i n a - t i e s
1+3 1+2 1+1 27
11 - 3 3
36 - 30 26
a n d e r e a g r a r . b e d r .
8 5 6 1 - - 1+
3 - 5 1+
l o o n - b e d r . / c o ö p .
11 10 16 10 1 11+
11
6 58 15 2 3 of van loonbedrijven of coöperaties.
Bij de eenrijige machines wordt de grootste oppervlakte bewerkt met machines van het eigen bedrijf of in mede-eigendom (combinaties).
In tabel 16 is de verdeling van de bewerkte oppervlakte per eenrijige aardappel- rooimachine gegeven. Dit betreft alleen de machines in eigendom of mede-eigendom.
Tabel 16. Bewerkte oppervlakte per eenrijige aardappelrooimachine in % van het aantal machines in eigendom of mede-eigendom.
opp. c u l t u u r g r o n d i n ha
15 - <20 20 - <30 30 - <i+o 1+0 - <50 50 - <75 75 en meer t o t a a l waarvan :
c o n s . a a r d . b e d r . p o o t a a r d . b e d r . g r a a n / b i e t e n b e d r . o v e r i g e b e d r . mede-eigendora
a a n t a l machi- . nes
18 58 1+2 33 32 7 190
95 1+
81+
7 13
bewerkte o p p e r v l a k t e 0 , 0 1 -
<5 6 7 53 31 27 9 - 36
20 - 5I+
57 12
5 -
<10 17
^7 60 52 1+7 29 1+7
56 100 36 29
ko
1 0 -
<15 - - 7 21 38 57 11+
21 - 7 - 36
i n ha 1 5 -
<20 11
- - - 6 1l+
3
3 -
1 11+
7
2 0 -
<25 6 - 2 - - - 1
- - 2 -
5
Uit tabel 16 blijkt, dat kl% van de eenrijige aardappelrooimachines slechts 5-10 ha per jaar rooit. De machines in mede-eigendom bewerken een grotere oppervlakte
dan de machines in eigendom.
Van de eenrijige machines in eigendom heeft h% meer dan 15 ha gerooid en van de eenrijige machines in mede-eigendom heeft 5% meer dan 20 ha ha gerooid.
In tabel 17 is de verdeling van de bewerkte oppervlakte per tweerijige aardappel- rooimachine met afvoer in de wagen gegeven.
Tabel 17- Bewerkte oppervlakte per 2 rijige aardappelrooimachine in wagen in % van het aantal machines in eigendom of mede-eigendom.
opp. cultuurgrond in ha
15 - <20 20 - <30 30 - <U0 kO - <50 50 - <75 75 en meer totaal waarvan:
cons.aard .bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
mede-eigendom
aant.
machi- nes
13 39 76 80 107 101 Ul6
299 20 88 9 236
bewerkte oppervlakte in ha 0,01
- <5
5k 15
^k 11 3 - 9
1+
- 26 22 1
5 -
<10 15 36 36 36 15 5 22
19 20 32 kk 9
10-
<15 8 15 18 28 kl
16 26
29 15 19 11 11+
15-
<20 - 5 13 11 20 11*
13
16 10 5 11 22
20-
<25 8 10 8 6 10 2h 12
1U 10 7 - 23
25-
<30 - 8 3 5 - 12 5
1+
25 5 11 15
30-
<l+0 8 3 - 1 1 8 3
2 5 5 - 9
Uo-
<50 8 - 1+
1 5
6
1+
k 15 1 - 1*
50-
<75
5 k - - 16 5
7 - 1 - 3
75-
<100.
- 3 - - - - 0
0 - - - 0
Uit tabel 17 blijkt dat 26$ van de tweerijige rooiers slechts 10-15 ha per jaar rooit. De machines in mede-eigendom bewerken een grotere oppervlakte dan de ma- chines in eigendom.
Van de tweerijige machines in eigendom heeft 9% meer dan 1+0 ha gerooid. Voor de tweerijige machines in mede-eigendom is dit 7%.
k.2. Bietenrooimachines
In tabel 18 is een overzicht gegeven van het aantal bedrijven naar het gebruik van bietenrooimachines.
Uit tabel 18 blijkt dat op 32$ van het aantal bedrijven de bieten worden gerooid met een zesrijige voorraadrooier en op 25$ van het aantal bedrijven met een zes-
rijige verzamelrooier.
De eenrijige bietenrooier komt vrij veel voor op de bedrijven beneden 30 ha en op de graan/bietenbedrijven en overige bedrijven.
18 -
Tabel 18. Gebruik van bietenrooimachines in % van het aantal bedrijven.
opp. cultuurgrond in ha
15 - <20 20 - <30 30 - <l+0 kO - <50 50 - <T5 75 en meer totaal waarvan:
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
bedrijven met sui- kerbieten
h99
1016 860 557 539 219 3690
1U99 81*
1860 2ï+7
in % van het aantal bedrijven met suikerbieten bietenrooimachines zesrijig
voorraad
23 27 35 37 38 37 32
31
^0 3k 28
eenrijig
52 h5 3k
29 26 18 36
27 30 1*2 U8
twee- en drierijig verzamelb.
h k k
3 3 2
k
3 1
U
5
twee- en drierijig in wagen
2 2 2 1*
k
7 3
5
h
2 2
zesrijig verza- melaar
18 22 2k
27 30 36 25
3U 25 18 16
In tabel 19 is het gebruik van de zesrijige rooimachines naar de rechtsvorm van exploitatie gegeven.
Tabel 19. Gebruik van de zesrijige bietenrooimachine naar rechtsvorm van exploita- tie in % van de bewerkte oppervlakte.
opp. cultuurgrond in ha
15 - <20 20 - <30 30 - <k0 kO - <50 50 - <75 75 en meer totaal waarvan:
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
gebruik van bietenrooimachines zesrijige voorraadrooier
bew.
opp.
in ha
kko
1516 2278 1900 2570 2178 IO883
U657 302 5550
3lk
eigen bedr.
- 0 1 2 2 25 6
10
k
3 -
combi- natie
2 1 3 7 17 17 10
13 9 7 3
andere agrar.
bedr.
1 1 0 - 2 - 1
1 -
1 -
loon- bedr.
of coöp.
98 98 95 91 79 58 Qk
76 87 89 97
zesrijige bew.
opp.
in ha
361 1205 1681+
1U25 2255 2151 9081
5U85 265 3115 215
eigen bedr.
- - 1 1 2 15
k
7 - 0 -
verzamelrooier combi-
natie
1 2 1+
6 11 15 8
11 2 5 8
andere agrar.
bedr.
- 2
-
-
2
loon- bedr.
of coöp
98 97 96 92 85 70 87
82 98 9^
90
Uit tabel 19 blijkt dat de zesrijige rooimachines vooral het eigendom zijn van loonbedrijven of coöperaties. Van de bewerkte oppervlakte door deze machines wordt ca. 05% door loonbedrijven of coöperaties gerooid.
Op de bedrijven van 75 ha en meer komt t.o.v. de kleinere bedrijven de eigendom en mede-eigendom iets meer voor.
In tabel 20 is het gebruik van de eenrijige en twee- en drierijige rooiers naar de rechtsvorm van exploitatie gegeven.
Tabel 20. Gebruik van de eenrijige en twee- en drierijige bietenrooimachines naar rechtsvorm van exploitatie in % van de bewerkte oppervlakte.
opp. cultuurgrond in ha
15 - <20 20 - <30 30 - <k0 UO - <50 50 - <T5 T5 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
gebruik van bietenrooimachines eenrijig
bew.
opp.
in ha
923 2272 2053 1U32 1585 725 8990
2891 151 5^30 519
eigen bedr.
11 19 31 1+3 k9 83 35
h3 15 33 21
combi- natie
7 15 21 20 18 6 16
20 1U 15 7
andere agrar.
bedr.
3 3 1 1 2 - 2
1 - 2 h
loon- bedr.
of coöp.
79 6k k6 37 31 11 hl
35 71 51 68
2- en bew.
opp.
in ha 120 3^+3 399 3U1 h-jh
^97 2193
1167 66 8k9 90
3-rijig in wagen of eigen
bedr.
13 16 17 11 39 52 28
35 - 2k -
combi- natie
- 11 11 33 2k 27 20
27 35 13 -
andere agrar.
bedr.
6 3 2 k 2 - 2
k
- 0 -
verz.
loon- bedr.
of coöp.
83 71 71 53 35 21 1+9
35 67 62 100
Uit tabel 20 blijkt dat de eenrijige machines van het eigen bedrijf 35% van de
betreffende oppervlakte suikerbieten hebben gerooid en de eenrijige machines in mede-eigendom \6%. De bedrijven beneden 30 ha maken overwegend gebruik van de een- rijige machines van loonbedrijven of coöperaties.
De twee- en drierijige machines zijn op de bedrijven beneden 50 ha overwegend het eigendom van loonbedrijven of coöperaties.
In tabel 21 is de verdeling van de bewerkte oppervlakte per bietenrooimachine ge- geven .
Uit tabel 21 blijkt dat in mede-eigendom grotere arealen per machine worden be- werkt dan in eigendom. De onderbezetting is in een aantal gevallen groot. Van de
zesrijige rooimachines heeft 8% meer dan 125 ha, van de twee- en drierijige rooi- machines heeft 9% meer dan kO ha en van de eenrijige rooimachines helft Q% meer dan 25 ha gerooid.
- 20 - Tabel 21. Bewerkte oppervlakte per bietenrooimachine in % van het aantal machines
in eigendom of mede-eigendom.
opp. cultuurgrond in ha
eigendom 15 - <20 20 - <30 30 - <40 ko - <50 50 - <75 75 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
1-r. mede-eigendom twee- of drierijig eigendom
mede-eigendom zesrijig eigendom mede-eigendom
aantal- machi- nes
24 82 82 68 69 32 357
1UU 1+
193 16 102
47 17
22 33
bewerkte oppervlakte in ha 0,01
- <!? 38 33 15 10 7 3 17
17 50 16 31 3
6 -
9 -
5 -
<10 54 51 51 38 23 3 39
39 25 39 44 22
34 18
9 3
10-
<15 4 5 16 35 43 25 22
26 25 21 6 29
19 12
5 -
15-
<20 - 4 9 10 23 31 12
8
16 13 21
17 -
5 3
20-
<25 - 2 1 3 3 13 3
3
4 - 11
6 24
18 6
25-
<30 - 1 2 1
9 2
1
3 - 12
1+
6
14 6
30-
<4o
- 2 5 1
9 3
5
1 6 2
9 18
_ 9
4o-
<50 - 1 - -
6 1
2
- - 1
2 18
5 9
50-
<75 4 - 1 -
- 1
1
1 - -
6
14 30
75-
<100 - - - -
- -
-
- - -
2 -
5 21
100-
<125 - - - -
- -
-
- - -
-
_ 3
125-
<150 - - - -
- -
-
- - -
-
9 -
>150 - - - -
- -
-
- - -
- -
9 9
4.3. Maaidorsers
In tabel 22 is het aantal bedrijven naar het gebruik van maaidorsers gegeven.
Uit tabel 22 blijkt weinig samenhang tussen de bedrijfsoppervlakte en de werk- breedte van de maaidorser. Gemiddeld maakt 42$ van het aantal bedrijven gebruik van een maaidorser met een werkbreedte van meer dan 4 meter.
Tabel 22. Gebruik van maaidorsers naar werkbreedte in % van het aantal be- drijven.
o p p . c u l t u u r g r o n d i n h a
15 - <20 20 - <30 30 - <l+0 1+0 - <50 50 - <T5 75 e n m e e r t o t a a l w a a r v a n :
c o n s . a a r d . b e d r . p o o t a a r d . b e d r . g r a a n / b i e t e n b e d r . o v e r i g e b e d r .
b e d r i j v e n m e t g r a n e n
502 103U 856 5I+8 5I+3 2 1 8 3701
1507 19 1879 236
m a a i d o r s e r s
<k m kg 5 3 60 6k 61 5 8 58
61 61 55 60
>1+ m 51 kl
ko
36 33 1+2 k2
39 39 k5
ko
In tabel 23 is het gebruik van de maaidorsers naar rechtsvorm van exploitatie gegeven.
Tabel 23. Gebruik van maaidorsers naar rechtsvorm van exploitatie in % van de bewerkte oppervlakte.
o p p . c u l t u u r g r o n d i n h a
15 - <20 20 - <30 30 - <i+o kO - <50 50 - <75 75 e n m e e r t o t a a l w a a r v a n :
c o n s . a a r d . b e d r . p o o t a a r d . b e d r . g r a a n / b i e t e n b e d r . o v e r i g e b e d r .
g e b r u i k v a n m a a i d o r s e r s k m e n
b e w . o p p . i n h a
1902 6 2 2 8 81+85 7622 10261 6 1 6 2 I+066I
16709 61+1+
2119I+
2111+
e i g e n b e d r .
9 18 2 3 37 52 67 38
1+2 27 37 21+
k l e i n e r c o m b i - n a t i e
9 11 19 22 20 21 18
21 12 17 9
a n d e r e a g r a r . b e d r .
8 1+
1+
2 1 1 2
3 0 2 1+
l o o n - b e d r .
o f c o ö p .
Ik 67 5U 1+0 27
11 1+1
31+
61 k3 6 3
>1+ m b e w .
o p p . i n h a
2079 5632 5505 1+033 I+796 5030 27075
10393 567 1I+817 1298
e i g e n b e d r .
0 2 3 1+
8 53 13
18 - 11
-
c o m b i - n a t i e
1 1 5 9 21 13
9
16 12 k 0
a n d e r e a g r a r . b e d r .
1 3 1 1+
1 2 2
2 - 2 7
l o o n - b e d r .
o f c o ö p .
9 8 9k 91 81+
70 32 76
61+
88 8 3 92
Uit tabel 23 blijkt dat bij een werkbreedte van de maaidorser van 1+ m of minder 38% van de bewerkte oppervlakte wordt geoogst met een maaidorser van het eigen
22 -
bedrijf. Op de bedrijven van 50 ha en meer overheerst het gebruik van een eigen maaidorser, op de bedrijven van ko ha en minder het gebruik van een maaidorser
van een loonbedrijf of coöperatie.
De maaidorsers met een werkbreedte van meer dan k meter zijn meestal eigendom van een loonbedrijf of coöperatie. De bedrijven van 75 ha en meer vormen hierop een uitzondering.
In tabel 2k is de verdeling van de bewerkte oppervlakte per maaidorser gegeven.
Tabel 2k. Bewerkte eige;ndom
oppervlakte per maaidorser in % van het aantal machines in of mede-eigendom.
opp. cultuurgrond in ha
<k m eigendom 15 - <20 20 - <30 30 - <U0 1+0 - <>0 50 - <T5 75 en meer totaal waarvan :
cons .aard'.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
<h m mede-eigend.
werkbreedte >h m eigendom
me de-e i gendom
aantal machi- nes
20 88
ni*
^3k 183 103 61+2
293 9 318 22 178
77 35
bewerkte oppervlakte in ha 0,01
- <5
5
2 1 - - - 1
0 - 1 -
|
I
- 5 -
<10
50 10
5
2 -
5 5
1+
-
6 9
1
. -
10-
<15
20 35 1U 12 2 1 11
12 33 10
^ 2
1+
- 15-
<20
10 19 25 16 7 1 13
15 33 10 ik
6
6 9
20-
<25
10 11 25 28 13
h
16
13 11 19 27 3
6
- 25-
<30
10 11 16 20 12 11*
15 11 1U
5 9
5
- 30-
<1*0
5 6
13 39 13 18
18 - 18 11+
21
13 9
1*0-
<50
1 1*
7
10 29 10
13 11
8
- 21
19 9
50-
<75
5 6 5 6 8
25
9
8
- 10 18 31
22 1*3
75-
<100
-
5
1 2
5
2
2 - 3 - 5
16 29
100-
<125
- - - -
6
1
- - 2 - 2
3 -
125-
<150
- - - - - -
- - - - -
5 3
Uit tabel 2l+ blijkt dat een groot aantal maaidorsers slechts een kleine opper- vlakte per jaar bewerkt. Van de maaidorsers in eigendom met een werkbreedte van 1* m en minder heeft 12% meer dan 50 ha per jaar bewerkt. Van de maaidorsers in eigendom met een werkbreedte van meer dan 1* m heeft Q% meer dan 100 ha per jaar bewerkt.
U.U. Aardappelpootmachines en precisiezaaimachines
In tabel 25 is het gebruik van de aardappelpootmachines en precisiezaaimachines naar rechtsvorm van exploitatie gegeven.
Tabel 25- Gebruik van aardappelpootmachines en precisiezaaimachines naar rechtsvorm van exploitatie in % van de "bewerkte oppervlakte.
opp. cultuurgrond in ha
15 - < 20 20 - < 30 30 - < ko kO - < 50 50 - < 75 75 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
aardappelpootmachine bew.
opp.
in ha
1013 2992 3903 3U85 U665 U210 20268
1U28U 1178
kk22.
381*
eigen be- drijf
30 31 32 39 U1 69 k3
k6 k6 32 29
com^
bi- nât ie
15 22 26 33 32 1U 25
28 1U 18 13
andere agrar.
bedr.
9 5 k 3 2 2 k
3 1 6 3
loon- bedr.
en coöp.
k6 k2 37 26 25
^k 29
22 39 kk 55
precisiezaaimachine bew.
opp.
in ha
2323 6519 7U88 5811 7595 6022 35758
15020 819 17987 1932
eigen be-
drijf 6 1+
9 12 20 k2 16
21 12 13 9
com- bi- natie
h 8 12 18 23 18 15
20 9 12 k
andere agrar.
bedr.
'k 2 2 k 1 1 2
2 0 2 2
loon- bedr.
en coöp.
87 85 77 67 56 39 67
56 79 72 85 Uit tabel 25 blijkt dat k3% van de oppervlakte aardappelen met een pootmachme
van het eigen bedrijf wordt gepoot en 25% met een pootmachine in mede-eigen- dom (combinatie).
Het precisiezaaien gebeurt voor 67% in loonwerk en voor 31% met een zaaimachine in eigendom of mede-eigendom. Op de bedrijven beneden 75 ha is het zaaien
hoofdzakelijk loonwerk, boven 75 ha ligt de nadruk op de machines in eigen- dom of mede-eigendom.
In tabel 26 is de verdeling van de bewerkte oppervlakte per aardappelpoot- machine: gegeven.
Uit tabel 26 blijkt dat 3k% van het aantal machines in eigendom slechts 5-10 ha aardappelen per jaar poot.
Van het aantal machines in eigendom poot 5% meer dan 30 ha per jaar. Van het aantal machines in mede-eigendom poot 9% meer dan 30 ha per jaar.
- 2k -
Tabel 26. Bewerkte oppervlakte per aardappelpootmachine in % van het aantal machines in eigendom of mede-eigendom .
eigendom 15 - < 20 20 - < 30 30 - < 1+0 UO - < 50 50 - < 75 75 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
mede-eigendom
aantal mach.
91 216 189 168 170 121 955
609 39 278 29 28U
bewerkte oi 0,01-
<5
75 52 2k 15 U - 27
1U 8 5U 62 5
5-
<10
23 37 5U hl 25 U 3k
36 UU 31 31 15
10-
<15
1 5 13 27 51 16 20
25 15 9 3 20
ppervlakte 15-
<20
2
u
5 12 21 7
10 10 1 3 19
20-
<25
2 3 1 6 20 5
7 8 1 - 18
in ha 25-
<30
1 -
u
1 13 3
3 8 2 - 1U
30-
<Uo
1 2 - 1 7 2
2 5 1 - 6
Uo-
<50
1 -
1 - 1 11 2
2 - 0 - 2
50-
<75
- - - 1 7 1
1 - 0 - 1
75-
<100
- - - - 2 0
- 3 0 - - In tabel 27 is de verdeling van de bewerkte oppervlakte per precisiezaaimachine
gegeven.
Tabel 27. Bewerkte oppervlakte per precisiezaaimachine in % van het aantal ma- chines in eigendom of, mede-eigendom.
eigendom 15 - < 20 20 - < 30 30 - < UO UO - < 50 50 - < 75 75 en meer totaal waarvan :
cons.aard.bedr.
pootaard.bedr.
graan/bietenbedr.
overige bedr.
mede-eigendom
aantal mach.
26 U9 79 68 103 70 395
192 8 18U 11 195
0,01-
<5 23 27 6 1 - - 6
5 13 7 18 1
5-
<10 U6 39 U3 32 9 1 25
23 38 26 18 7
bewerkte 10-
<15 _ 1U 2U UO UO 6 25
25 25 25 18 9
15-
<20 U 10 15 10 30 20 18
17 - 19 18 16
20-
<25 19 - U
u
8 16 8
7 13 8 9 16
oppervlakte 25-
<30 _ 6 U U 6 9 5
5 - 6 - 13
30-
<Uo
_ 2 1 6 6 16 6
7 - 5 9 19
UO-
<50
2 - - 1 7 2
3 - 1 - 8
in ha 50-
<75 8 - 3 1 - 17 U
U 13 U 9 5
75-
<100
— - - - - 6 1
2 - - - 2
100-
<125
— - - - 1 - 0
1 - - - 2
125-
<150
- - - - 3 1
1 - - - -
T50en meer
- - - -.
- - -
- - - - 1
Uit tabel 27 blijkt dat de variatie in de bewerkte oppervlakte per machine groot is. Van de precisiezaaimachines in eigendom heeft 6% meer dan 50 ha per jaar gezaaid. Van de machines in mede-eigendom heeft 10$ meer dan 50 ha gezaaid.
De bewerkte oppervlakte is bij de machines in mede-eigendom belangrijk groter dan bij de machines in eigendom.
