• No results found

Hoe verkoelend is water nu echt?: Onderzoek toont aan dat het vaak zwaar tegenvalt

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Hoe verkoelend is water nu echt?: Onderzoek toont aan dat het vaak zwaar tegenvalt"

Copied!
3
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Amsterdam University of Applied Sciences

Hoe verkoelend is water nu echt?

Onderzoek toont aan dat het vaak zwaar tegenvalt Klok, Lisette; Jacobs, Cor; Kluck, Jeroen

Publication date 2018

Document Version Final published version Published in

Klimaatadaptatie

Link to publication

Citation for published version (APA):

Klok, L., Jacobs, C., & Kluck, J. (2018). Hoe verkoelend is water nu echt? Onderzoek toont aan dat het vaak zwaar tegenvalt. Klimaatadaptatie, 2018, 14-15.

https://ruimtelijkeadaptatie.nl/actueel/actueel/nieuws/2018/stadswerk-juni/

General rights

It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulations

If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please contact the library:

https://www.amsterdamuas.com/library/contact/questions, or send a letter to: University Library (Library of the University of Amsterdam and Amsterdam University of Applied Sciences), Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.

Download date:26 Nov 2021

(2)

Tekst Lisette Klok, Cor Jacobs, Jeroen Kluck, Hogeschool van Amsterdam

Hoe verkoelend is water nu echt?

middags) boven het water nauwe- lijks van die in een vergelijkbare situatie zonder water. Het verkoe- lend effect is gemiddeld 0,5 °C in luchttemperatuur en 1 °C in de gevoelstemperatuur (PET

2

]) bepaald op 1,5 meter boven het wateroppervlak. Een verschil van 1 °C PET is amper voelbaar.

Gedurende de nacht (dit wordt niet in de figuur getoond) is het verkoelend effect van het water vrijwel nihil.

Gemeten

luchttemperaturen

Meteorologische metingen tijdens zeven hete zomerdagen in 2015 en ter de omgeving verkoelt, maar zo

simpel is dat niet. verkoeling. Maar uit een aantal recente studies blijkt dat dit zo simpel nog niet is.

Modelberekeningen

De eerste studie betreft meteo- rologische modelberekeningen uitgevoerd in het kader van het onderzoeksproject REALCOOL (zie figuur 1).

1

Hierin is voor een hete zomerdag het verkoelend effect van acht prototypes van Nederlands oppervlaktewater (grachten, singels, sloten en een vijver) berekend.

Volgens de resultaten verschilt de luchttemperatuur op het heetste moment van de dag (drie uur ’s

V eel stedenbouw-

kundigen, land- schapsarchitecten en lokale over- heden werken momenteel aan de aanpassing van ste- den aan meer hitte in de toekomst. In Nederland zijn ze zelfs verplicht dit te doen vanwege het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Om problemen met hitte in steden te verminderen, kiezen stadsontwerpers er vaak voor om meer water in bebouwd gebied te realiseren in de overtuiging dat wa-

Stadsontwerpers werken graag met water. Een van de voordelen zou zijn dat waterelementen hitte in de stad verminderen en de gevoelstemperatuur op straat verlagen. Maar hoe verkoelend is stedelijk water nu echt? Volgens verschillende studies is een verkoelend effect van watervormen zoals vijvers, grachten en sloten nauwelijks merkbaar of zelfs afwezig.

Onderzoek toont aan dat het vaak zwaar tegenvalt

Foto: HvA

14 Klimaatadaptatie | 2018

(3)

Literatuur

In een literatuurstudie werden de resultaten van 29 onderzoeken naar verkoeling van water op een rij gezet. In ongeveer driekwart van de studies was het geschatte, gemid- deld verkoelend effect van rivieren, vijvers en meren op de luchttempe- ratuur in de nabije stedelijke omge- ving minder dan 1,5 °C. Maximale verkoeling kan groter zijn, vooral bij grote wateroppervlakken zoals bre- de rivieren. Slechts enkele onder- zoeken rapporteren het effect van water op de gevoelstemperatuur.

Deze uitkomsten wijzen soms op afkoeling en soms op verwarming.

Kortom, kleine stedelijke watervor- men, zoals grachten en vijvers, zijn over het algemeen geen effectieve maatregel tegen hitte op straat. In gesprekken met stedelijke profes- sionals uit gemeenten hebben we gemerkt dat deze conclusie niet gemakkelijk wordt aanvaard, omdat

deze tegenintuïtief is of tegenstrij- dig aan eerdere denkbeelden. We adviseren stedenbouwkundigen en planners daarom voorzichtig te zijn met het gebruik van water voor het creëren van koele stedelijke ontwer- pen. Echter, er zijn ook watervor- men die wel voor verkoeling kun- nen zorgen door het directe contact ermee zoals water om in te zwem- men (schone grachten), te spelen (bedriegertjes) of te pootjebaden.

Verder bieden waterelementen vaak de gelegenheid om een verkoelende groene, schaduwrijke omgeving te creëren of een omgeving met extra verkoeling door wind. Ten slotte kunnen stadsontwerpers nog kiezen voor fonteinen, die op hete zomer- dagen in veel gevallen voor verkoe- ling kunnen zorgen.

2016 laten een beperkt verkoelend effect van een gracht, een fontein, een vijver en twee sloten of rivieren in Amsterdam zien (zie figuur 2).

De luchttemperatuur in de buurt van het water was overdag over het algemeen 1 °C lager dan in een vergelijkbare stedelijke omgeving zonder water. Verschillen in de gevoelstemperatuur (PET) liggen tussen -4 en +5 °C. Dit geeft aan dat de thermische omstandigheden in de buurt van het water soms iets comfortabeler en soms iets oncomfortabeler zijn.

Gemeten

watertemperaturen

Watertemperaturen gemeten door Waternet op diverse locaties in de grachten van Amsterdam en in de Amstel geven aan dat de watertemperatuur in de zomer vaak hoger is dan de luchttempe- ratuur bij Schiphol. Dit betekent dat de grachten en de Amstel de omgeving vaker opwarmen dan verkoelen. Alleen gedurende een korte periode tijdens de warmste zomerdagen (met een maximum- temperatuur hoger dan 25 °C), is de watertemperatuur overdag lager dan de luchttemperatuur en kan het water de omgeving verkoelen.

Kies voor water om in te zwemmen en te spelen.

Noten

1. REALCOOL is een gezamenlijk onderzoeksproject van WUR en HvA waarin ontwerpend onderzoek naar nieuwe ontwerpprototypes van stedelijke watervormen wordt uitgevoerd die bijdragen aan verkoeling.

2. PET (physiological equivalent temperature) is een maat voor de gevoelstemperatuur die rekening houdt met de effecten van luchttemperatuur, vochtigheid, straling en windsnelheid.

Klimaatadaptatie | 2018 15 Figuur 1

Verkoelend effect van verschillende watertypen. Een negatief verschil betekent dat de situatie met water koeler is.

Figuur 2

Verkoelend effect van enkele specifieke wateren in Amsterdam. Een negatief verschil betekent dat de situatie met water koeler is.

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

De wind drijft de wolken over het land en het water komt in de vorm van regen, sneeuw of hagel terug op de aarde. Deze neerslag sijpelt in de grond en vormt daar grondwater of

- 81% van de mantelzorgers woont in dezelfde gemeente als de zorgvrager, in 19% van de gevallen geeft een mantelzorger (ook) zorg in een andere gemeente (NMP , 2016)..

Studenten creëren regelmatig uitvindingen, concepten, software of scripties (hierna samen 'idee' genoemd) die interessant zijn voor bestaande bedrijven of de basis kunnen vormen

WERK UITVOERING IN le wijk Europarei. De plannen voor deze herinrichting zijn samen met de bewoners opgesteld in de zoge- naamde werkateliers. Tot het ein- de van dit jaar worden

Elke gemeente richt zich op een andere leeftijdscategorie betreft “kinderen”: Nijmegen richt zicht op spelende kinderen tot 12 jaar, Enschede richt zich op alle spelende kinderen

Docenten Nederlands moeten goed voorbereid zijn voor de discussie over deze constructie Moet de docent ‘echter is het’. wel

De respondent zal gevraagd worden drie kaartjes te kiezen van de groepen producten waarvan zij het liefst een nieuw product naar haar wensen speciaal voor kinderen op de markt

Onverminderd de toepassing van het bepaalde in Richtlijn 90/113/EEG van de Raad van 7 juni 1990 inzake de vrije toegang tot milieu-informatie ( 5 ) zorgen de Lid-Staten ervoor dat