VISIE
Water, bron van recreatie
Visie op waterrecreatie in Noord-Holland 2030
INHOUD
3 | Voorwoord 4 | Samenvatting 9 | 1 Inleiding
11 | 2 Algemene opgave
12 | 2.1 Het toekomstperspectief
13 | 2.2 De deelproducten van deze visie 15 | 2.3 De strategie
17 | 3 Thematische opgaven
18 | 3.1 Water is van ons allemaal 21 | 3.2 Water doet de economie stromen 21 | 3.2.1 Ondernemend vermogen en innovatie 23 | 3.2.2 Marketing en promotie
24 | 3.3 Water verbindt
24 | 3.3.1 Verbinding tussen water- en landrecreatie 26 | 3.3.2 Recreatief personenvervoer over water 27 | 4 Gebiedsgerichte opgaven
29 | 4.1 Amsterdam en Metropoolregio Amsterdam 31 | 4.1.1 Amsterdam
32 | 4.1.2 Haarlem, Haarlemmermeer, Amstelland en Westeinderplassen
34 | 4.1.3 Laag Holland en Zaanstreek 36 | 4.1.4 Gooi en Vechtstreek
38 | 4.2 Noord-Holland Noord 40 | 4.3 Noordzeekust
43 | 4.4 Waddenzee en IJsselmeergebied 46 | 4.5 Provincie overschrijdend 51 | 5 Samen richting uitvoering
52 | 5.1 Organisatie van de samenwerking 53 | 5.2 Beheeragenda
53 | 5.3 Verkenning aquapunctuurpunten 53 | 5.4 Financiën
53 | 5.5 Monitoring en evaluatie
53 | 5.6 Uitvoeringsprogramma 2016 - 2019 provincie Noord-Holland
56 | Bijlage 1 Betrokken partijen
58 | Bijlage 2 Leefstijlatlas
60 | Colofon
VOORWOORD
Met trots presenteer ik u de Visie Waterrecreatie Noord-Holland 2030. Bijna een jaar geleden, tijdens SAIL 2015, spraken de waterrecreatiepartners in Noord-Holland met elkaar de ambitie uit om te komen tot deze gezamenlijke visie. Een visie gemaakt en gedragen door alle partners, waarbij de provincie gevraagd is de regie te voeren.
Deze ambitie sluit naadloos aan op de ambitie die in het huidige coalitieakkoord “Ruimte voor Groei“ is verwoord.
Deze coalitie wil uitdragen dat wij een vooraanstaande waterprovincie zijn en wil dit voor de toekomst vasthouden.
Zij ziet daarbij tal van mogelijkheden om onze aantrekkelijkheid te versterken. Hier stellen we ook financiën voor beschikbaar.
Door als organisaties samen te werken zijn de afgelopen periode al diverse resultaten geboekt. In januari zijn de
“Verkenningen Waterrecreatie Noord-Holland 2016“ in een brede bijeenkomst besproken om grip te krijgen op de cijfers, trends en ontwikkelingen rondom waterrecreatie. Daarnaast zijn de regionale en lokale plannen en ambities opgenomen in de regionale ambitiekaarten. Daarmee is het inzichtelijk welke plannen de waterrecreatiepartners in de regio hebben. Verder hebben ook de beherende organisaties de handen ineengeslagen om te komen tot een gezamenlijke beheeragenda, die de komende tijd verder wordt uitgewerkt.
Dat we elkaar, als waterrecreatiepartners, goed weten te vinden zien we ook terug in resultaten in de regio’s. In de Gooi en Vechtstreek bijvoorbeeld, hebben de betrokken bestuurders het convenant ‘Naarden Buiten de Vesting’
ondertekend. Waterrecreatie vormt hierin een belangrijke opgave, waaronder de aanleg van de nieuwe vaarverbinding tussen de Naardertrekvaart en het Gooimeer!
Ook in Noord-Holland Noord is een belangrijke vooruitgang geboekt door de bedieningstijden van sluizen en bruggen te verruimen en beter op elkaar aan te laten sluiten. Dit werd door de watersporter aan het begin van dit proces echt als knelpunt neergezet. Een mooi voorbeeld van samenwerking waardoor al voor dit vaarseizoen concrete resultaten zijn bereikt!
Met deze visie, hebben we de opgaven voor de komende jaren in beeld gebracht. Deze kunnen alleen gerealiseerd worden wanneer de partners met elkaar blijven samenwerken en ambities worden verankerd in investeringen. Van praten naar verankeren en uitvoeren!
Ik kijk er naar uit om dit met u de komende jaren op te pakken!
Cees Loggen
Gedeputeerde Water, Waterrecreatie en Europa
Noord-Holland is sinds jaar en dag verweven met het water: door de strijd tegen het water, maar ook door het gebruik van het water. Het resultaat is een provincie met een variëteit aan kustlandschappen, uniek buitenwater, karakteristieke binnenwateren en belangrijke vaarwegen. Vaak is het water
gecombineerd met cultuurhistorische elementen in het landschap. Een “walhalla” voor de water- recreant! Zowel vanuit het economisch als het maatschappelijk belang willen we deze positie van Noord-Holland behouden en versterken.
Inleiding
Daarom is het afgelopen jaar intensief samengewerkt in de totstandkoming van de waterrecreatievisie van Noord- Holland. Het is een visie voor de langere termijn (tot en met 2030), want de opgaven en ontwikkelingen op het gebied van waterrecreatie vragen een langetermijnplanning en -sturing. De betrokken partijen zijn groot in aantal, met een diversiteit aan belangen. In het proces naar de visie toe is in gezamenlijkheid opgetrokken onder regie van de provincie Noord-Holland. De visie is daarmee van de betrokken overheden, de beherende partijen, belangenbehartigers, onder- nemers en ook van de waterrecreant zelf. Gezamenlijk zijn wij verantwoordelijk voor het oppakken van de opgaven in deze visie. Ieder vanuit een eigen verantwoordelijkheid. Dit doen wij op thema’s die ons binden, zoals innovatie, onder- nemerschap en beheer. Dit doen wij ook gebiedsgericht. We hebben vier gebieden gedefinieerd met elk een eigen karakteristiek en opgave: de Metropoolregio Amsterdam (MRA), Noord-Holland-Noord, de Noordzeekust en ten slotte de Waddenzee en het IJsselmeergebied.
De ambitie voor 2030
Onze ambitie voor 2030 is dat Noord-Holland een vitale waterrecreatieprovincie is. Waarbij kansen zijn benut en gebruikers, ondernemers en overheden met elkaar zijn gekomen tot slimme, aantrekkelijke en duurzame mogelijk- heden voor waterrecreatie. Uiteraard afgestemd op de kwaliteiten, kenmerken en draagkracht van de omgeving. De diversiteit aan mogelijkheden voor waterrecreatie is aantrekkelijk voor zowel de inwoners als de waterrecreant van buiten. Er is ingespeeld op trends en ontwikkelingen, zoals klimaatverandering, digitalisering, gezondheidsbewust- zijn, vergrijzing, de trek naar de stad, toenemend internationaal toerisme, waardering van lokale en duurzame initiatieven en de tendens ‘van bezit naar delen’.
Zowel vanuit het economisch als het maatschappelijk belang willen we de positie van Noord-Holland als vooraan- staande waterprovincie behouden en versterken. De maatschappelijke en economische waarden moeten optimaal hand-in-hand gaan. Waterrecreatie vertegenwoordigt een belangrijke economische waarde voor Noord-Holland, in bestedingen en werkgelegenheid. De strandrecreatie en het kusttoerisme in Noord-Holland zijn hierin het meest omvangrijk (zo’n 756 miljoen euro aan bestedingen per jaar). Maar de pleziervaart en de andere watersporten zijn bij elkaar opgeteld goed voor een gelijke omvang aan bestedingen. Voor de inwoners van Noord-Holland is het wonen bij water en de mogelijkheid om op diverse manieren te recreëren op en aan het water van grote maatschappelijke waarde.
Door de enorme diversiteit van ons water kennen we ook zeer diverse vormen van waterrecreatie. Waterrecreatie kenmerkt zich aan de ene kant door activiteit, sportiviteit, beweging en beleving. En aan de andere kant door het ervaren van ruimte, rust, cultuurhistorie, natuur, landschap en stilte. Van durfsporten tot kanovaren. Het is van belang dat de diverse vormen, daar waar passend, gefaciliteerd worden. Hierbij moet tevens aandacht zijn voor de mogelijkheden voor mindervalide inwoners van Noord-Holland.
De werkwijze
In het proces om te komen tot deze visie zijn in de afgelopen maanden drie deelproducten opgeleverd: de Verkenningen, de Regionale Ambitiekaarten en de Beheeragenda. De inhoud van deze deelproducten is meegenomen bij het opstellen van deze visie.
Het rapport ‘Verkenningen’ levert belangrijke feitelijke input voor de visie. In de Verkenningen zijn per recreatievorm de feiten en cijfers, de trends en ontwikkelingen en het economisch en maatschappelijk belang van deze vormen op een rij gezet.
SAMENVATTING
Op de Regionale Ambitiekaarten zijn de lokale en regionale ambities in alle regio’s letterlijk in kaart gebracht*. Deze kaarten zijn een hulpmiddel voor alle betrokken partners om elkaar vroegtijdig te informeren over de ambities die leven, teneinde plannen op elkaar af te stemmen en waar mogelijk met elkaar kansen te benutten ten behoeve van waterrecreatie. De kaarten zijn dynamisch en hebben geen formele status. De kaarten worden jaarlijks geactualiseerd.
De Beheeragenda is door de waterschappen, Rijkswaterstaat en de provincie Noord-Holland, als beherende partijen,
gezamenlijk opgesteld. De agenda beschrijft de onderwerpen waarop met elkaar afstemming nodig is om te kunnen komen tot een meer effectieve en efficiënte aanpak.
De koers
De visie richt zich met name op de ambities en opgaven op een hoger (regionaal) schaalniveau. Deze worden thematisch en gebiedsgericht uitgewerkt, uitgaande van de huidige situatie. Goede verbindingen in het vaarnetwerk en het varen van rondjes zijn randvoorwaarden voor waterrecreatie. Een goed ontsloten routenetwerk is tevens aantrekkelijk voor kansrijke
verbindingen tussen water- en landrecreatie.
Bij de aanpak van knelpunten en het benutten van kansen moeten keuzes worden gemaakt. Niet alles kan in één keer. Om uit de hoeveelheid van kansen en opgaven juist die kansen te selecteren die voor een groter gebied en voor meerdere doelgroepen winst opleveren, worden principes geïntroduceerd die leidend zijn bij de uitwerking van de strategie: verbinding water-land, zonering en aquapunctuur. We spreken van een aquapunctuur-opgave wanneer het gaat om een opgave van regionale betekenis, dat zorgt voor verbindingen van netwerken en combinaties van water- en landrecreatie, waarbij meer dan één waterrecreatievorm wordt bediend, met duidelijke ambities van meerdere stakeholders, waar aantoonbare kansen voor ondernemers aanwezig zijn en waar bij voorkeur cultuurhistorie een onderdeel is van een aantrekkelijke bestemming.
Afbeelding 1 | Principes bij de uitwerking van de strategie: verbinding water-land, aquapunctuur en zoneren
* (http://waterrecreatienederland.nl/regionale-ambitiekaarten)
De thematische opgaven
De thematische opgaven omvatten overkoepelende ambities en opgaven die in de hele provincie Noord-Holland, dus in elk van de vier regio’s, spelen. De thema’s zijn:
1 ‘Water is van ons allemaal’. Hierbij gaat het om de diversiteit van water(recreatie) en de samenwerking tussen de daarbij betrokken partijen. Het water kent vele en diverse gebruikers. De combinatie van het verschillende gebruik kan de levendig- heid en de economie versterken, maar de combinatie van gebruikersgroepen kan soms ook tot problemen leiden. Veiligheid is daarom een belangrijk aandachtspunt, vooral waar beroepsvaart en recreatievaart elkaar ontmoeten. Het water kent ook meerdere functies. Zonering is een belangrijk instrument om verschillende gebruikersgroepen een optimale beleving te kunnen bieden, te zorgen dat waterrecreatie en natuur goed samen gaan en waar het nodig is kwetsbare natuur te beschermen.
Aandacht voor elektrisch varen en op een duurzame wijze investeren is nodig om te komen tot een verduurzaming van jachthavens en waterrecreatie. Daarnaast kent het water vele beheerders. Het Rijk, provincies, waterschappen, gemeenten en recreatieschappen hebben allen deelverantwoordelijkheden in het beheer van en rond het water. Dit vraagt om afstemming, overleg en heldere afspraken, welke worden vastgelegd in de beheeragenda.
2 ‘Water doet de economie stromen’. Centraal hierin staat de wijze waarop de economische waarden van waterrecreatie worden geoptimaliseerd. Wij werken aan het vergroten van de economische waarde van waterrecreatie. Versterken van het onder- nemend vermogen, innovatie en het verbeteren van de marketing en promotie zijn hiervoor de belangrijkste invalshoeken. Het doel is om in te spelen op veranderingen in de markt en om water en land beter te verbinden, de duurzaamheid van de sector te verbeteren en het ondernemerschap te ontwikkelen. Ondernemers slaan regionaal de handen ineen om gezamenlijk een ontwikkelingsplan voor hun regio op te stellen. We zetten in op routenetwerken, ontwikkeling van (meerdaagse) vaarroutes en arrangementen en herontwikkeling en verbreding van watersportbedrijven.
3 ‘Water verbindt’. Dit thema richt zich op de versterking van de verbindende functie van het water. Goede verbindingen in het vaarnetwerk zijn daarbij een randvoorwaarde. Vanuit de visie zetten wij in op de verbinding tussen water- en landrecreatie, en de rol die cultuurhistorie hierbij speelt. De ontwikkeling van het recreatief personenvervoer over water is een voorbeeld van hoe wij in willen spelen op de verbindende functie van het water.
Afbeelding 2 | Sfeerbeelden van de gebieden: Noordzeekust
(linksboven), Wadden en
Ijsselmeergebied (rechtsboven),
MRA (linksonder) en Noord-
Holland Noord (rechtsonder)
De gebiedsgerichte opgaven In de visie worden vier gebieden onderscheiden. Voor elk van deze gebieden zijn in de visie de ambitie, huidige situatie en de opgaven verwoord. Daarbij geldt de volgende essentie:
• Voor de Metropoolregio Amsterdam (MRA) liggen de belangrijkste ambities in het spreiden van waterrecreatie, het creëren van (veilige) verbindingen tussen vaargebieden en mogelijk een nieuwe vaarverbinding met het Markermeer. Verder is er de opgave om het aantal zwemwaterplekken uit te breiden. De deelgebieden binnen de MRA hebben daarbij elk hun eigen identiteit. Hier zien wij kansen voor het ontwikkelen van recreatief personenvervoer over water en meekoppelkansen met integrale gebiedsontwikkelingen.
• Voor de Noordzeekust is zonering van de verschillende recreatievormen de grootste opgave in relatie tot de kustplaatsen, natuurgebieden en het achterland. De ontwikkeling van minimaal drie durfspots voor durfsporten, zoals bij de locaties Julianadorp/Huisduinen, IJmuiden/Wijk aan Zee en bij Zandvoort, geeft hier een belangrijke invulling aan.
• In Noord-Holland Noord zetten we in op het creëren van verbindingen in de verschillende netwerken. We zien hier met name kansen voor de sloepenmarkt. Ook geldt een opgave om het aantal zwemplekken uit te breiden en heeft de regio potentie voor de hengelsport.
• Voor de Waddenzee en IJsselmeergebied is bij de ontwikkeling van nieuwe surf- en zwemlocaties, waaronder de durfspot- ontwikkeling bij Hoorn en mogelijk IJburg, afstemming met natuurwaarden belangrijk. We willen nieuwe oeverrecreatie mee koppelen met ontwikkelingen als de versterking van de Markermeerdijk. Voor vaarrecreatie in het Blauwe Hart willen we de Hoornse Hop en het Gooi- en Eemmeer goed bevaarbaar houden. We zien in het zuiden van het gebied de noodzaak voor herontwikkeling van jachthavens.
Water en waterrecreatie houden niet op bij de provinciegrens. Zo delen we de grote wateren als het IJsselmeer en de Waddenzee met onze buurprovincie Fryslân en het Markermeer, IJmeer en het Gooi- en Eemmeer met onze buurprovincies Flevoland en Utrecht. Samen met de provincies Zuid-Holland en Utrecht delen we de Hollandse Plassen en beschikken we over het grootste aaneengesloten sloepennetwerk van Nederland. Met deze provincies zijn gezamenlijke opgaven benoemd.
In de gebiedsgerichte opgaven hebben wij twaalf aquapunctuur- punten benoemd (zie afbeelding). Vanwege het grote boven- regionale belang van deze opgaven krijgen deze opgaven extra prioriteit. Ook de ontwikkeling van durfspots aan de
Noordzeekust en in de regio Waddenzee en IJsselmeergebied hebben vanuit het oogpunt van zonering extra prioriteit.
Afbeelding 3 | Overzichtskaart aquapunctuurpunten,
durfspots en zonering
De uitvoering
De visie is een gezamenlijke ambitie van de verschillende partners. Ook de realisatie van de opgaven is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De opgaven zijn agenderend en nog niet financieel gedekt door beschikbare financiën bij de verschillende partners. De gezamenlijke uitvoering vindt plaats op basis van:
Een gezamenlijk Programma Waterrecreatie: Om te kunnen sturen in deze complexe omgeving wordt een programmatische aanpak voorgesteld. Hierbij neemt de provincie de rol van regisseur op zich. Het programma waterrecreatie wordt in een nieuwe vorm gecontinueerd. Andere organisaties worden uitgenodigd om, naast de provincie Noord-Holland, capaciteit te leveren in het integrale programmateam. Voor de hele sector, zowel de gebruiker, de beheerder als de ondernemer, zijn collectief en continu leren van grote waarde. Voorgesteld wordt een waterrecreatieschool en een innovatiepanel waterrecreatie op te richten. Om grip te kunnen houden op de voortgang van de waterrecreatievisie kunnen partijen deelnemen in de klankbordgroep. Ook stellen wij voor dat jaarlijks door de verschillende partijen gezamenlijk een brede waterrecreatiebijeenkomst Noord-Holland wordt georganiseerd. Overheden, ondernemers en gebruikers kunnen elkaar hier ontmoeten en tot kennisuitwisseling komen.
Voor de onderlinge communicatie en informatie-uitwisseling ontwikkelen wij een website.
Een gezamenlijke beheeragenda: De grootste vaarwegbeheerders werken samen in een gezamenlijk opgestelde Beheeragenda.
Hierin zijn onderwerpen benoemd waarvoor afstemming en actie nodig zijn om tot een meer effectieve en efficiënte aanpak te kunnen komen. De provincie en de grootste vaarwegbeheerders organiseren hiervoor een nieuwe manier van programmatisch samenwerken. Daarbij bespreken zij periodiek de voortgang van de Beheeragenda, sturen deze zo nodig bij en wisselen ervaringen en kennis uit. In de Beheeragenda zijn de volgende onderwerpen benoemd: veiligheid, duurzaamheid, taken en bevoegdheden, bediening, programmering, voorzieningen en waterplanten. De bestuurders bepalen welke acties zij prioritair vinden om gezamenlijk op te pakken en wie de trekker van deze actie is. De prioriteit is in eerste instantie gelegd bij onder- werpen die de gebruiker rechtstreeks raken. Dit betekent dat er dat er gezamenlijk wordt gewerkt aan de waterplanten- problematiek en aan de verkeersveiligheid op het water.
Een gezamenlijke afstemming van plannen en werkzaamheden: Om opgaven te kunnen realiseren, is het vaak efficiënt om bij geplande onderhoudswerkzaamheden en planningen aan te sluiten en met gebiedsprocessen mee te liften. Het realiseren van de opgave vraagt afstemming van planningen, inzet van menskracht en financiën.
Monitoring en evaluatie: Om de gepleegde inspanningen goed te kunnen monitoren en inzicht te krijgen in hoeverre
geformuleerde doelstellingen worden bereikt, wordt een monitor- en evaluatieprogramma opgesteld. Jaarlijks wordt daarnaast
een activiteitenoverzicht gemaakt en zullen de regionale ambitiekaarten geactualiseerd worden. Halverwege de planperiode
zullen de Verkenningen geactualiseerd worden, aangezien de waterrecreatiesector dynamisch is.
1 INLEIDING
Noord-Holland is sinds jaar en dag verweven met het water: door de strijd tegen het water, maar ook door het gebruik van het water. Het resultaat is een provincie met een variëteit aan kustlandschappen, uniek buitenwater, karakteristieke binnenwateren en belangrijke vaarwegen. Vaak is het water gecombineerd met cultuurhistorische elementen in het landschap. Een “walhalla” voor de waterrecreant! Zowel vanuit het economisch als het maatschappelijk belang willen we deze positie van Noord-Holland behouden en versterken.
Het afgelopen jaar is door alle partijen die betrokken zijn bij waterrecreatie intensief samengewerkt aan de totstandkoming van de waterrecreatievisie van Noord-Holland. Het is een visie voor de langere termijn (tot en met 2030), want de opgaven en ontwikkelingen op het gebied van waterrecreatie vragen een langetermijnplanning en -sturing. De betrokken partijen zijn groot in aantal met een diversiteit aan belangen (zie bijlage 1). In het proces naar de visie toe is in gezamenlijkheid opgetrokken onder regie van de provincie Noord-Holland.
De visie is daarmee van ons allemaal: de gezamenlijke overheden, de beherende partijen, belangenbehartigers, ondernemers, maar ook de waterrecreant zelf. Gezamenlijk zijn wij verantwoordelijk voor het oppakken van de opgaven in deze visie. Ieder vanuit een eigen verantwoordelijkheid. Dit doen wij aan de hand van thema’s die ons binden zoals innovatie, ondernemerschap en beheer. Dit doen wij ook heel gericht, in de prachtige gebieden die Noord-Holland kent.
Leeswijzer
Hoofdstuk 2 beschrijft het toekomstperspectief waar we naar streven en de drie deelproducten die bij de ontwikkeling van deze
visie tot stand zijn gebracht. Vervolgens gaat hoofdstuk 3 in op de thematische opgaven, deze gelden voor alle regio’s van de
provincie Noord-Holland. Hoofdstuk 4 geeft de ambities, huidige situatie en de opgaven weer voor de vier gebieden die we in
deze visie onderscheiden: Metropoolregio Amsterdam (MRA), Noord-Holland Noord, de Noordzeekust, de Waddenzee en het
IJsselmeergebied. Daarbij wordt tevens aandacht besteed aan de provincies grenzend aan onze provincie. Tot slot geven we in
hoofdstuk 5 aan hoe we samen richting uitvoering willen gaan.
2 ALGEMENE OPGAVE
De provincie Noord-Holland staat bekend om haar grote en gevarieerde aanbod op het gebied van
waterrecreatie. Met drie kusten (Noordzee, Waddenzee en IJsselmeergebied) en de enorme diversiteit aan binnenwater heeft Noord-Holland blauw goud in handen!
2.1 Het toekomstperspectief
Onze ambitie voor 2030 is dat Noord-Holland een vitale waterrecreatieprovincie is. Waarbij kansen zijn benut en gebruikers, ondernemers en overheden met elkaar zijn gekomen tot slimme, aantrekkelijke en duurzame mogelijkheden voor waterrecreatie.
Uiteraard afgestemd op de kwaliteiten, kenmerken en draagkracht van de omgeving. De diversiteit en de kwaliteit van de waterrecreatiemogelijkheden zijn aantrekkelijk voor zowel onze inwoners als voor de waterrecreant van buiten. Er is ingespeeld op trends en ontwikkelingen, zoals klimaatverandering, digitalisering, gezondheidstrends, vergrijzing, trek naar de stad, toenemend internationaal toerisme, waardering van lokale en duurzame initiatieven en de tendens ‘van bezit naar delen’.
Streefbeeld 2030
Waterrecreatie in Noord-Holland staat op de kaart. Het gevarieerde aanbod is toegankelijk voor iedereen. Digitaal is informatie beschikbaar over de verschillende vormen van waterrecreatie. Ook bij aankomst op een locatie ontvangt de waterrecreant informatie over de mogelijkheden in het gebied. Deze passen altijd bij het karakter van het gebied. Ook waterrecreatie-evenementen zijn afgestemd op voor de regio typische karakteristieken en waterrecreatiemogelijkheden. Ondernemers hebben aantrekkelijke arrangementen ontwikkeld voor combinaties van land- en waterrecreatie. Bijvoorbeeld om al varend de forten van de Stelling van Amsterdam, industrieel erfgoed langs de Zaan of een museum te bezoeken. Of om rechtstreeks met een veerverbinding naar een toeristische bestemming te varen.
De vaargebieden zijn goed en veilig met elkaar verbonden, waardoor leuke afwisselende rondjes te varen zijn in een groot gebied. De vaarwegbeheerders hebben daarvoor de bediening van bruggen en sluizen op elkaar afgestemd. De oversteek van het drukke Noordzeekanaal, het IJ en het Amsterdam-Rijnkanaal is een stuk veiliger geworden. Afmeren kan op verschillende plaatsen aan de route. Er zijn diverse vismogelijkheden bij pieren, langs kanalen en vaarten en aan de plassen.
Er zijn enkele nieuwe vaarverbindingen gerealiseerd, in ieder geval tussen Naarden en het IJmeer. Motorboten kunnen nu met slecht weer via binnenwater van Muiden naar het Gooimeer varen of een stop maken bij de passantenhaven van Naarden voor een bezoek aan Naarden Vesting. Elders in de Vechtstreek is een route langs historische buitenplaatsen in ontwikkeling.
De mogelijkheden om historische (trek)vaarten weer beter bevaarbaar te maken, zijn verder uitgewerkt. Hierbij is gekeken naar kansen voor een bredere gebiedsontwikkeling. Ook bij andere opgaven zijn meekoppelkansen ten volle benut. Aan de Noordzeekust en in het IJsselmeergebied zijn spots ontwikkeld voor durfsporten. De kitesurfers en strandzeilers hebben hun eigen gemarkeerde plekken langs de kust. Op andere plekken komt zo ruimte voor rust of een strandwandeling.
Op de plassen en meren wordt volop gezeild en gevaren. Onderweg en na afloop zoeken de watersporters het terras op. De jachthavens zijn een prettige verblijfplek en vormen een goede uitvalsbasis voor recreatie op het land. In een sloep, fluisterboot of kano geniet men van de natuur in Laag Holland en de Vechtstreek.
Bij de toeristische overstappunten die in heel Noord-Holland te vinden zijn, kan de vaarrecreant voor de afwisseling ook een wandeling of fietstocht maken door de natuur of door een stedelijke omgeving. Juist deze combinatie water-land geeft het varen een nieuwe dimensie.
Er zijn extra zwemplekken gerealiseerd, ook binnen de ring van Amsterdam. Elke Noord-Hollander kan nu in de buurt waterpret beleven. Bij Hoorn is zelfs een groot stadsstrand verrezen. Vanaf de Markermeerdijk is het water goed te beleven: strandjes, bankjes voor oeverrecreatie en aanlegsteigers. Op het Markermeer is het gezellig druk. Je kunt de Marker Wadden bezoeken en bij de luwteplekken in de Hoornse Hop liggen boten aangemeerd. In Amsterdam wordt emissievrij gevaren door de motorvaart.
De ondernemers in de waterrecreatie blijven zichzelf vernieuwen en spelen zo goed in op de veranderende vraag. De identiteit van de
regio wordt benut voor duurzame productontwikkeling. Onder het motto “samen sterk” bundelen ondernemers, brancheorganisaties
en gemeenten in een regio de krachten om tot een sterk product en een goede productpresentatie te komen.
We willen de positie van Noord-Holland als vooraanstaande waterrecreatieprovincie behouden en versterken, zowel vanuit het economisch als het maatschappelijk belang. De maatschappelijke en economische waarden moeten optimaal hand-in-hand gaan. We zetten daarmee in op de volgende twee doelstellingen:
1 Versterken van de economische waarde van waterrecreatie in Noord-Holland
Waterrecreatie vertegenwoordigt een belangrijke economische waarde voor Noord-Holland, zowel in bestedingen als werk- gelegenheid. Economische waarde ontstaat met name waar water- en landrecreatie samenkomen. De strandrecreatie en het kusttoerisme in Noord-Holland zijn dan ook het meest omvangrijk en beslaan zo’n 756 miljoen euro aan bestedingen per jaar.
De pleziervaart en de andere watersporten zijn afzonderlijk economisch minder omvangrijk, maar leveren bij elkaar opgeteld een gelijke omvang aan bestedingen. Uit de Verkenningen
1)blijkt dat zeecruises, riviercruises, strandrecreatie, kanovaren, roeien en sloepvaren de belangrijkste groeimarkten in Noord-Holland zijn. Ook geeft de verkenning aan dat aandacht nodig is voor de pleziervaart (motor- en zeilboten, jachthavens), vanwege ontwikkelingen als vergrijzing en verandering in vaargedrag en botenbezit. Het is van belang dat we bij de groeimarkten de economische potentie kunnen verzilveren en bij de aandacht- markten de weg naar vitaliteit inzetten. Uiteraard afgestemd op andere belangen in de omgeving.
2 Versterken van de maatschappelijke waarde van waterrecreatie in Noord-Holland
Voor de inwoners van Noord-Holland is het wonen bij water en de mogelijkheid om op diverse manieren te recreëren op en aan het water een grote kwaliteit. Door de enorme diversiteit van ons water, kennen we ook zeer diverse vormen van waterrecreatie.
Waterrecreatie kenmerkt zich aan de ene kant door activiteit, sportiviteit, beweging en beleving en aan de andere kant door het ervaren van ruimte, rust, cultuurhistorie, natuur, landschap en stilte. Van durfsporten tot kanovaren. Het is van belang dat de diverse vormen, daar waar passend gefaciliteerd worden. Hierbij moet ook aandacht zijn voor de mogelijkheden voor minder mobiele inwoners van Noord-Holland. Dit geldt ook voor de inzet van vrijwilligers.
2.2 De deelproducten van deze visie
Afbeelding 4 | Schema visie en deelproducten Naast deze visie zijn in het proces van de afgelopen maanden
verschillende zelfstandige deelproducten opgeleverd. Dit zijn het rapport
‘Verkenningen Waterrecreatie Noord-Holland 2016’ (kortweg aangeduid als Verkenningen), de Regionale ambitiekaarten en de Beheeragenda. Een nog op te stellen deelproduct is het Uitvoeringsprogramma provincie Noord- Holland 2016-2019. Per deelproduct wordt hier een korte toelichting gegeven. Deze visie is gebaseerd en afgestemd op deze deelproducten.
Verkenningen
Het rapport ‘Verkenningen’ levert de basisinformatie voor de visie.
1)Het geeft een overzicht van de cijfers, trends en ontwikke- lingen op het gebied van waterrecreatie in Noord-Holland. Het beschrijft het economische en maatschappelijk belang van de verschillende vormen van waterrecreatie in Noord-Holland en schetst daarbinnen aandachtsgebieden en groeimarkten. Tot slot geeft het rapport per regio gebiedskenmerken en typologieën. Het rapport is opgesteld met input vanuit alle betrokkenen en is in januari 2016 vastgesteld door Gedeputeerde Staten van Noord-Holland. De informatie uit de Verkenningen is gebruikt bij de totstandkoming van deze visie. In de hoofdstukken wordt hier ook regelmatig naar verwezen.
In de Verkenningen zijn vier gebieden gedefinieerd, die in de visie als uitgangspunt worden gehanteerd bij de gebiedsgerichte opgaven:
• Metropoolregio Amsterdam (MRA);
• Noord-Holland-Noord;
• Noordzeekust;
• Waddenzee en IJsselmeergebied.
Naast bovenstaande beschrijft het rapport Verkenningen de maatschappelijke trends en ontwikkelingen die de komende 10-15 jaar hun impact hebben op de waterrecreatie in Noord-Holland. De belangrijkste trends en ontwikkelingen zijn: klimaat- verandering, digitalisering, diverse gezondheidstrends, bevolkingskrimp, verstedelijking en trek naar de stad, toenemend internationaal toerisme, waardering van lokale en duurzame initiatieven en de tendens ‘van bezit naar delen’. De belangrijkste te verwachten effecten van deze trends zijn: verandering van de vraag naar waterrecreatie en een kwantitatieve groei van de vraag (met name binnen de MRA).
1) Verkenningen Waterrecreatie Noord-Holland 2016, Provincie Noord-Holland, 2016.
Tot slot zijn uit de visies van de bij waterrecreatie betrokken partijen de belangrijkste opgaven en strategieën gedestilleerd. In deze ‘visies van derden’ signaleren we vijf hoofdlijnen (in willekeurige volgorde):
1 Spreiden: het gaat hierbij om het ‘ontlasten’ van de toeristische druk op Amsterdam en het bieden van economische kansen voor toeristisch-recreatieve voorzieningen en mogelijkheden buiten Amsterdam. Verder gaat het ook om het spreiden van de gebruikers op het water.
2 Verbinden: aandacht voor het belang van routenetwerken, het kunnen (blijven) maken van ‘rondjes’, de bedieningsregimes, hoogte van bruggen, de doorvaarbaarheid van waterwegen (diepgang, waterplanten etc.) en het ontbreken van fysieke schakels. Verder gaat het om het beter verbinden van het waternetwerk met het vaste land.
3 Innoveren: het benutten van kansen die geboden worden door nieuwe, digitale en technologische ontwikkelingen. Maar ook, het vergroten en verbeteren van het ondernemerschap binnen de waterrecreatiesector.
4 Faciliteren: het gaat hierbij om basisvoorzieningen, het op orde hebben van het ‘eigen huis’. Bijvoorbeeld het op peil houden van en het verbeteren van de kwaliteiten van voorzieningen, netwerken en de wensen voor ‘schoon, heel, veilig en duurzaam’.
5 Communiceren: het belang van interne (binnen de sector, waaronder afstemming) en externe (promotie, marketing, imago) communicatie.
Regionale ambitiekaarten
De regionale ambitiekaarten zijn ontwikkeld als hulpmiddel voor de uitvoering van deze visie. Zij helpen alle betrokken partners om elkaar vroegtijdig te informeren over de ambities die leven, zodat zij plannen op elkaar kunnen afstemmen en mogelijk met elkaar kansen kunnen benutten om meerwaarde te creëren ten behoeve van de waterrecreatie.
In alle regio’s zijn veel lokale en regionale ambities. In de afgelopen maanden zijn alle ingebrachte ambities op de regionale ambitiekaarten geplaatst. Meer dan de helft van de ambities ligt in de MRA en ongeveer een kwart van de ambities in Noord- Holland Noord. De overige ambities zijn verdeeld over de twee kuststroken. De kaarten zijn niet statisch, maar juist dynamisch.
Ambities veranderen, vallen weg en nieuwe plannen ontstaan. De ambities kunnen ook variëren op het gebied van gedeeld draagvlak, beschikbare financiën en planning. De kaarten hebben in die zin dan ook geen formele status. Om het doel, vroegtijdig communiceren om kansen te benutten, te kunnen borgen worden de kaarten jaarlijks geactualiseerd.
2)Beheeragenda
Een goed beheer van het water vormt een essentiële basis voor de verdere ontwikkeling van de economische en maatschappelijke waarde van waterrecreatie in Noord-Holland. Daarom is al tijdens het proces van het opstellen van de visie de vraag gesteld, of en hoe deze basis door middel van een gezamenlijk beheer door alle betrokken partijen kan worden versterkt. De waterschappen, Rijkswaterstaat en de Provincie Noord-Holland hebben, als beherende partijen, de handschoen opgepakt en gezamenlijk een beheeragenda opgesteld. De Beheeragenda beschrijft de onderwerpen waarop met elkaar afstemming nodig is om te kunnen komen tot een effectieve en efficiënte aanpak van het beheer van vaarwegen. Dit zijn:
• Veiligheid;
• Duurzaamheid;
• Taken en bevoegdheden;
• Bediening ten behoeve van doorstroming;
• Gezamenlijke programmering;
• Voorzieningen ten behoeve van gebruik;
• Waterplantenproblematiek.
Uitvoeringsprogramma provincie Noord-Holland 2016-2019
Op basis van deze gezamenlijke visie waterrecreatie stelt de provincie Noord-Holland voor de periode 2016-2019 een eigen uitvoeringsprogramma op. Met het uitvoeringsprogramma bepaalt het provinciebestuur welke taken, verantwoordelijkheden en rollen de provincie de komende periode invult en waar de beschikbare middelen voor worden ingezet. Om tussentijds bij te kunnen sturen, wordt jaarlijks aan Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten de voortgang van de visie waterrecreatie en het uitvoeringsprogramma gerapporteerd. Bij het vormen van een nieuwe coalitie wordt opnieuw de inzet van de provincie Noord-Holland voor de visie waterrecreatie bepaald.
2) http://waterrecreatienederland.nl/regionale-ambitiekaarten
2.3 De strategie
Afbeelding 5 | Waterrecreatiepartners Samen vooruit
De verschillende partijen moeten de ambitie van een vitale
waterrecreatieprovincie tot 2030 gezamenlijk vormgeven en uitvoeren.
De driehoek overheid-ondernemer-gebruiker in hun onderlinge samenhang staat hierbij centraal. Deze partijen hebben verschillende belangen, taken en verantwoordelijkheden. ‘Samen vooruit’ betekent, met respect en begrip voor die verschillen, in overleg en afstemming tot meerwaarde komen voor het waterrecreatiebelang in Noord-Holland.
Daarbij moeten de economische en maatschappelijke meerwaarde worden afgezet tegen de mogelijke investeringen en ambities van de partijen. Deze visie is tot stand gekomen door samen aan de slag te gaan.
Ook de uitvoering valt of staat bij een goede samenwerking.
Koers
Regionaal schaalniveau: Uit de ambitiekaarten en de input vanuit de werkbijeenkomsten blijkt dat ambities op het gebied van waterrecreatie op verschillende niveaus liggen: van heel concreet (een steiger aanleggen om een bepaalde doelgroep te facili- teren) tot grotere thema’s (bevordering van doorstroming of onduidelijkheid in bevoegdheden). Omdat dit een visie voor de lange termijn is die de gehele provincie Noord-Holland betreft, richt deze visie zich met name op de ambities en opgaven op een hoger schaalniveau.
Drie thematische opgaven: We zien drie thematische opgaven die generiek spelen in heel Noord-Holland: het gebruik en beheer van water, de economische waarde van waterrecreatie en de verbindende functie van waterrecreatie. Het betreft hier opgaven die op korte en lange termijn om aandacht en oplossingen vragen van diverse partijen.
Maatwerk voor vier gebieden: Aangezien de vier gebieden in Noord-Holland zeer verschillend zijn en maatwerk is vereist, zijn naast de thematisch opgaven ook de regionale gebiedsgerichte opgaven benoemd. De hoofdlijnen ‘spreiden, verbinden, innoveren, faciliteren en communiceren’ zijn in deze opgaven verwerkt.
Leidende principes bij prioritering: Goede verbindingen in het vaarnetwerk en de mogelijkheid van het varen van rondjes zijn randvoor- waarden voor waterrecreatie. Een goed ontsloten routenetwerk is tevens aantrekkelijk voor kansrijke verbindingen tussen water met land. Tot 2030 moeten knelpunten in de routenetwerken binnen en tussen de vier gebieden worden opgelost en moeten kansen worden benut. Hierbij moeten keuzes worden gemaakt: niet alles kan in één keer. Ook bij de uitwerking van de thematische opgaven is prioritering van de belangrijkste kansen en opgaven nodig. We introduceren hiervoor een aantal principes en termen om ontwikkeling en groei in waterrecreatie te faciliteren en op gang te brengen. Deze principes zijn leidend bij de uitwerking van onze strategie in deze visie.
Principe 1: Verbinding water - land Afbeelding 6 | Verbinding water - land Waterrecreatie is sterk verbonden aan water én land. Waar
recreatievormen van water en land nauw verweven zijn en samenkomen, zijn kansrijke overgangen en aantrekkelijke bestemmingen te
ontwikkelen. Aanlegplaatsen, jachthavens, overstapplekken en
knooppunten, oeverrecreatie en historische binnensteden zijn voor
water- en landrecreanten en ondernemers aantrekkelijke locaties.
Principe 2: Zonering
De verschillende vormen van waterrecreatie, activiteiten, voorzieningen en faciliteiten worden van elkaar gescheiden én verbonden. Zonering van waterrecreatie houdt rekening met veiligheid, kwetsbare gebruikers en natuur of andere belangen.
Tegelijkertijd concentreert zonering het gebruik en maakt de betreffende waterrecreatie toegankelijk en biedt het mogelijk- heden voor ondernemerschap. Dit geldt met name voor de durfspots, waar ruimte voor extreme wind- en watersporten wordt geboden.
Afbeelding 7 | Zonering
Principe 3: Aquapunctuur
Voor prioritering van kansen die voor een groter gebied en voor meerdere doelgroepen winst opleveren, wordt ‘aquapunctuur’
geïntroduceerd. Het resultaat van dit ‘prikje’ is nooit slechts een lokale, individuele oplossing voor een knelpunt of kans, maar werkt als effect door en is daardoor altijd van grote regionale betekenis. Bij aquapunctuur is sprake (van een combinatie) van:
• Verbindingen van netwerken en combinaties van water- en landrecreatie;
• Meervoudige opgave met meer dan één waterrecreatievorm, waar slimme combinaties mogelijk zijn;
• Ambities van meerdere stakeholders, waar wensen van gebruikers en eisen van beheerders duidelijk zijn;
• Aanwezigheid van aantoonbare kansen voor ondernemers;
• Kansen voor koppeling met cultuurhistorie, als onderdeel van een aantrekkelijke bestemming.
Afbeelding 9 | Aquapunctuur
Afbeelding 8 | Durfspots
3 THEMATISCHE OPGAVEN
De thematische opgaven omvatten overkoepelende ambities en opgaven die in de hele provincie Noord-Holland, dus in elk van de vier regio’s, spelen. De thema’s zijn:
1 ‘Water is van ons allemaal’. Hierbij gaat het om de diversiteit van water(recreatie) en de samenwerking tussen de daarbij betrokken partijen;
2 ‘Water doet de economie stromen’. Centraal hierin staat de wijze waarop de economische waarden van waterrecreatie worden geoptimaliseerd;
3 ‘Water verbindt’. Dit thema richt zich op de versterking van de verbinding tussen water- en landrecreatie.
3.1 Water is van ons allemaal
Het water is van ons allemaal! Het water kent dan ook veel diverse gebruikers. Beroepsvaart, beroepsrecreatievaart, maar ook de individuele inwoners van Noord-Holland en de toeristen genieten allemaal van, op en aan het water op hun eigen manier.
De combinatie van het verschillende gebruik kan de levendigheid en de economie versterken, maar het kan soms ook tot overlast en conflicten tussen verschillende typen gebruikers leiden. In deze paragraaf gaan we hier nader op in.
Naast de hoeveelheid en diversiteit van de gebruikers kent het water ook vele beheerders. Het Rijk, provincies, waterschappen, gemeenten, recreatieschappen hebben allen deelverantwoordelijkheden in het beheer van en rond het water. Dit vraagt om afstemming, overleg en heldere afspraken. Het is belangrijk om hier in deze visie apart aandacht aan te besteden.
Ambitie 2030
Waterrecreatie voor iedereen
Waterrecreatie is in deze visie breed gedefinieerd. Het omvat alle vormen van recreatie die op, aan of in het water worden gedaan, bijvoorbeeld: zwemmen, vissen, roeien, kanovaren, sloepvaren, zeilen, pleziervaart, schaatsen, duiken, cruisevaart (zee en rivier), windsurfen, golfsurfen, kitesurfen, blokarten en andere durfsporten. Voor al deze vormen van recreatie is een plek op, in of aan het water. Voorzieningen zijn toegesneden op de wensen en eisen van de gebruikersgroep. Ook voor minder- validen zijn er voldoende mogelijkheden voor waterrecreatie. De betrokken overheden erkennen het belang van de diverse gebruikers van het water en betrekken deze belangen bij de plannen voor gebiedsontwikkeling, herstructurering of groot onderhoud.
Veiligheid op het water
Waterrecreanten kunnen genieten van het water zonder hinder of gevaar door andere vormen van waterrecreatie. Een goede zonering van activiteiten geeft hier invulling aan. Ook beroepsmatig gebruik van het water en waterrecreatie hinderen elkaar niet. Gevaarlijke situaties worden voorkomen door aandacht te geven aan het thema veiligheid en het oplossen van knelpunten, bijvoorbeeld door inrichtingsmaatregelen.
Waterrecreatie en natuur gaan goed samen
Waterrecreatie in natuurgebieden versterkt de beleving van de natuurgebieden en het draagvlak voor de natuur. Zonering is aangegeven om duidelijkheid te geven over hoe waterrecreatie en natuur optimaal naast elkaar kunnen bestaan.
Ontwikkeling van durfspots is gefaciliteerd waar dit mogelijk is. Kwetsbare natuur (KRW en Natura 2000) wordt beschermd, er is een goede gevarieerde waterplantenstand en visstand in het water. Schoon water met waterplanten en vissen zijn een belang- rijke randvoorwaarde voor waterrecreatie en een robuust onderdeel van het watersysteem. De Hoornse Hop en het Gooi- en Eemmeer zijn goed bevaarbaar.
Duurzame waterrecreatie
Er is sprake van een toekomstbestendig gebruik van het water. Zo is er een optimale balans tussen natuurwaarden en het gebruik van het water door verschillende gebruikers, wordt er in Amsterdam emissieneutraal gevaren en vinden investeringen op een duurzame wijze plaats. Jachthavens en ondernemers richten zich ook op verduurzaming van het bedrijf.
Afgestemd beheer
De verschillende beheerorganisaties weten elkaar in gezamenlijke opgaven goed te vinden en werken samen om de kansen voor
waterrecreatie te versterken. Zij stemmen de programmering af en zorgen ondanks de complexe verdeling van taken en
bevoegdheden voor helderheid voor de gebruiker. Bij groot onderhoud en nieuwe projecten treden de beheerders in overleg met
de regio, om hun ambities vanuit de regionale ambitiekaarten, met inachtneming van financiële dekking en beheerafspraken,
bij de planvorming te betrekken.
Waar staan we nu?
Waterrecreatie voor iedereen
• In de Verkenningen zijn per recreatievorm de feiten en cijfers, de trends en ontwikkelingen en het economisch en maat- schappelijk belang van waterrecreatievormen op een rij gezet. Voor een aantal van deze waterrecreatievormen ligt op regionaal niveau in Noord-Holland voor 2030 geen specifieke opgaven. Het betreft vooral lokale wensen en ambities. Dit geldt bijvoorbeeld voor schaatsen, duiken en roeien.
• Vanuit verschillende waterrecreatievormen is er behoefte aan meerdere en betere voorzieningen. Dergelijke voorzieningen kunnen de verbinding tussen water en land versterken, als koppeling tussen waterrecreatie en land- en oeverrecreatie of als toegangspunt tot aantrekkelijke bestemmingen.
• Voor ouderen en mindervaliden die willen vissen, roeien, (kano)varen, zeilen, duiken en waterskiën is er lokaal een groeiend aanbod van mogelijkheden bij verenigingen.
• Durfsporten op strand en water zijn in opkomst en populair bij een groeiende gebruikersgroep.
Veiligheid op het water
• Bij grotere wateren en aan de kusten zien we dat de combinatie van de verschillende recreatievormen en faciliteiten op het land een gebied aantrekkelijk maakt voor de recreant. Lokaal vraagt dit goede afspraken over zonering, zodat veilig gerecreëerd kan worden. Op veel plaatsen wordt al van het instrument zonering gebruik gemaakt.
• De combinatie van beroepsvaart met recreatievaart op hetzelfde vaarwater kan spanning opleveren. Voor de waterrecreant die zich tussen waterrecreatiegebieden wil verplaatsen, is met name het Noordzeekanaal en het Amsterdam Rijnkanaal een kwetsbare oversteek. Daarnaast wil de beroepsvaart ook geen hinder van de (regelmatig minder ervaren) waterrecreant op belangrijke doorvaarroutes.
Waterrecreatie en natuur gaan goed samen
• Zonering in tijd (broedseizoen) en ruimte wordt al ingezet bij bescherming van natuurgebieden. Wij zoeken naar de optimale balans tussen de bescherming van kwetsbare natuur (Natura 2000 en Kaderrichtlijn Water) en het belang van de waterrecreant. Dit levert bijvoorbeeld op dat aan de kust van het IJsselmeergebied plekken zijn aangewezen waar kitesurfen is toegestaan, maar ook stukken kust waar het (tijdelijk) verboden is.
• Via een folder wordt door de sector gecommuniceerd om natuurvriendelijk te varen in het IJsselmeergebied (een gedragscode) om te voorkomen dat kwetsbare plekken in het Markermeer voor varen gesloten worden.
• Waterplanten zorgen voor hinder bij de vaarrecreant in de Hoornse Hop en het Gooi- en Eemmeer. De pilot maaien Hoornse Hop is met twee jaar verlengd tot aan de realisatie van de luwtemaatregelen. Op beide locaties kan een beperkt
waterplantenoppervlak eens per jaar gemaaid worden, overheden financieren dit en gebruikers helpen het maaisel te verzamelen.
• Voor vismigratie staan maatregelen geprogrammeerd en zijn al veel maatregelen genomen door waterbeheerders. De water- kwaliteit verbetert door maatregelen, waterplanten en vissen worden gemonitord (KRW).
Duurzame waterrecreatie
• Duurzaamheid is een breed begrip. Dit gaat deels over het ondernemend vermogen en innovatie in de waterrecreatiesector (paragraaf 3.2.1.), maar ook over het samengaan van natuurontwikkeling en vormen van waterrecreatie, waar middels zonering naar een optimale balans wordt gezocht.
• In natuurgebieden wordt al elektrisch gevaren. Een wens van de sector is om het elektrisch varen in natuurgebieden te bevorderen.
• Amsterdam gaat tweetakt motoren verbieden (verkeersbesluit). Waternet zal in 2018 geen eigen vaartuigen met dieselmotoren meer hebben en in 2020 emissieneutraal varen.
• De sector is aan het verduurzamen.
Afgestemd beheer
• De beheerorganisaties komen elkaar op diverse terreinen tegen, waar waterrecreatie maar een onderdeel van alle werk- zaamheden is. In het landelijk overleg ‘Water ontmoet water’ worden door beheerorganisaties diverse wateronderwerpen geagendeerd waaronder waterrecreatie.
• Specifiek voor het programma waterrecreatie Noord-Holland is een bestuurlijk en ambtelijk beheeroverleg ingericht om met
elkaar tot afstemming op activiteiten te komen en te leren van elkaar. Er ligt een beheeragenda met onderwerpen waar de
beheerorganisaties gezamenlijke acties hebben verwoord.
Wat is de opgave?
Waterrecreatie voor iedereen
• Tijdig inbrengen van de (soms lokale) ambities en wensen van waterrecreatie als meekoppelkans bij grotere ontwikkelingen (zoals de zeesluis) of groot onderhoud.
• Faciliteren van voorzieningen voor de waterrecreant (bijvoorbeeld een visplek), waar mogelijk geschikt voor meerdere doel- groepen (bijvoorbeeld door een deel van een steiger te verlagen voor de roeisport) en koppelen aan lokale ambities bij verenigingen.
• Oog hebben voor het benutten van kansen om waterrecreatie ook voor ouderen en mindervaliden toegankelijk te maken.
Bovendien de aandacht voor aangepaste voorzieningen voor mindervaliden (onder andere via Sportservice) vergroten door deze beter bekend te maken. De zorgrecreatie is een groeimarkt waar ondernemers op in kunnen springen.
Veiligheid op het water
• Voortzetten van het inzetten van zonering als instrument om verschillende typen waterrecreatie op een goede manier met elkaar te combineren, om zo de aantrekkelijkheid en veiligheid van kusten en grote wateren voor de verschillende recreatie- vormen te behouden.
• Per locatie waar beroepsvaart en recreatievaart samenkomen en dit leidt tot onveilige situaties, zoeken naar een oplossing op maat. Dit doen we door hieraan te werken via de gezamenlijke Beheeragenda van de beherende organisaties en in het lopende project ‘Veiliger Kruisen Amsterdam-Rijnkanaal’.
• Blijven aansluiten op het project ‘Varen doe je samen!’, waarin partijen door middel van voorlichting gezamenlijk werken aan het vergroten van de verkeersveiligheid op het water. Dit project is erop gericht dat beroepsvaart en recreatievaart veilig op hetzelfde vaarwater naast elkaar kunnen plaatsvinden.
Waterrecreatie en natuur gaan goed samen
• De inzet van zonering voor het goed combineren van waterrecreatie en natuur verder verbeteren. Dit heeft onder meer betrekking op informatievoorziening voor de waterrecreanten.
• Samen werken met partners aan een goede gevarieerde waterplanten- en visstand, zodat een robuust ecosysteem ontstaat.
Daarbij monitoren we de voortgang.
• Een duurzame oplossing vinden voor het beheer van de waterplanten in de Hoornse Hop en het Gooi- en Eemmeer. Indien er geen betere oplossing dan maaien is, dan is de uitdaging om ook de gebruiker te laten bijdragen aan de kosten van het maaien en het maaisel te benutten.
Duurzame waterrecreatie
• Vanuit het programma waterrecreatie faciliteren om met elkaar en van elkaar te leren onder meer op het gebied van duur- zaamheid.
• Duurzaamheid opnemen als randvoorwaarde voor investeringen voor de waterrecreatie.
Afgestemd beheer
• De beheeragenda nader uitwerken met een uitvoeringsagenda.
3.2 Water doet de economie stromen
Waterrecreatie vertegenwoordigt een belangrijke economische waarde voor Noord-Holland, zowel in bestedingen als in werk- gelegenheid. Ook draagt waterrecreatie bij aan het woon- en vestigingsklimaat. Het vergroten van de economische waarde van waterrecreatie is één van de twee centrale doelstellingen van het programma waterrecreatie. Versterken van het ondernemend vermogen, innovatie en het verbeteren van de marketing en promotie zijn hiervoor de belangrijkste invalshoeken. Voor het vergroten van het economisch effect zien we daarbij ook specifieke kansen in het versterken van de combinatie van waterrecreatie met landrecreatie (paragraaf 3.3 gaat hierop in).
3.2.1 Ondernemend vermogen en innovatie
Ambitie 2030
Versterken van het ondernemerschap en innovatiekracht
De vitale waterrecreatiesector levert een belangrijke bijdrage aan de bestedingen, werkgelegenheid en het vestigingsklimaat in de provincie Noord-Holland. Met nieuwe producten is ingespeeld op de kansen die de dynamische waterrecreatiemarkt biedt. Naar 2030 toe voeren de private initiatieven steeds meer de bovenhand in de ontwikkeling van waterrecreatie. De overheden dragen zorg
voor infrastructuur, onder meer door beheer goed te regelen en gerichte ‘aquapunctuur’-investeringen te doen in de fysieke omgeving (opheffen van knelpunten in verbindingen en aanlegvoorzieningen op die plekken waar een grote spin-off wordt verwacht). Het bedrijfsleven anticipeert daarop met eigen investeringen en productontwikkeling. Met name de locaties waar land- en waterrecreatie samenkomen, bieden daarvoor interessante kansen.
Bedrijven zijn vitaal. Er is voortdurend aandacht voor het doorvoeren van marktgerichte, duurzame innovaties. Door met en van elkaar te leren komt kwaliteitsverbetering tot stand. Bedrijven hebben bij dit alles een scherp oog voor de ontwikkelingen in de directe omgeving van het bedrijf: zo mogelijk benutten ze meekoppelkansen. Dit geldt ook voor de kansen die een bredere gebiedsontwikkeling kan bieden. Bedrijven kunnen deze ook zelf initiëren. Zo levert clustering met nautische industrie synergievoordelen op met een grotere economische spin-off.
Groeimarkten
Ondernemers spelen optimaal in op de vraag van de waterrecreant. Groeimarkten als strandrecreatie, kanovaren, roeien en hengelsport zijn hierdoor de afgelopen jaren goed gefaciliteerd. Het populaire sloepvaren is als markt verder ontwikkeld, waarbij duurzaamheid een belangrijk kenmerk is. De riviercruisevaart heeft voldoende voorzieningen en heeft zich vanuit Amsterdam gespreid naar andere bestemmingen in de regio, zoals Haarlem, Enkhuizen, Hoorn en Huizen. De logistieke druk in Amsterdam is daarmee in goede banen geleid.
Duurzaamheid als onderscheidend vermogen
Ondernemers staan open om met en van elkaar te leren, onder meer op het gebied van verdere verduurzaming van het bedrijf.
Deze ondernemers leggen de lat hoger dan de eisen die bijvoorbeeld het keurmerk Blauwe Vlag aan hen stelt; landelijk lopen ze daarmee voorop.
Verbeteren regionale samenwerking
Ondernemers hebben regionaal de handen ineen geslagen om gezamenlijk een ontwikkelingsplan voor hun regio op te stellen.
De regionale ambitie-kaarten bieden hierbij een overzicht van de ambities die er al in de regio leven. De ontwikkelingsplannen
geven duidelijk aan waar ondernemers voor aan de lat staan en wat zij daarbij van de overheid verwachten. Ook op andere
terreinen weten veel ondernemers elkaar steeds beter te vinden. Bij ondernemers is het belang van ketendenken prominent
aanwezig. Deze samenwerking tussen de schakels in de keten om processen te verbeteren, is onder meer tot uiting gekomen in
verschillende gezamenlijke (keten)innovatietrajecten.
Waar staan we nu?
Versterken van het ondernemerschap en innovatiekracht
• Uit de Verkenningen blijkt dat de markt sterk in ontwikkeling is. We zien bijvoorbeeld vergrijzing en een verschuiving van bezit naar gebruik. Ondernemers anticiperen hierop verschillend. De echte innovators springen hier direct op in. Dit zijn ondernemers die continu op zoek zijn naar verbetering van hun product en dienstverlening. Hun bedrijf is gevestigd op plekken die kansen bieden voor een verdere ontwikkeling (bijvoorbeeld in stedelijk gebied of op plekken met een groeiende marktvraag).
• We zien ook dat het ondernemerschap in delen van de waterrecreatiesector achterblijft of stagneert. Enerzijds ontbreekt het deze ondernemers soms aan inzichten, toekomstvisie of investeringsbereidheid (bijvoorbeeld doordat infrastructuur of andere randvoorwaarden nog niet op orde zijn). Anderzijds is het voor de ondernemer soms onvoldoende mogelijk om te ondernemen en in te kunnen spelen op ontwikkelingen in de markt (bijvoorbeeld een dalende bezettingsgraad). Dit kan worden veroorzaakt door juridische of fysiek-ruimtelijke beperkingen of omdat de plek minder kansen biedt. Daardoor loopt het aanbod het risico achter de markt aan te lopen. Op enkele plaatsen lijkt daar al sprake van te zijn.
• Bedrijven aan de plassen die van oudsher bekend zijn als watersportgebied, zoals de Loosdrechtse Plassen, Westeinder- plassen en het Alkmaarder- en Uitgeestermeer oriënteren zich op het creëren van nieuw elan in hun gebied.
Groeimarkten
• Uit de Verkenningen blijkt dat de belangrijkste groeimarkten in Noord-Holland zeecruises, riviercruises, strandrecreatie, kanovaren, roeien, sloepvaren en hengelsport zijn. Met name de ontwikkelingen op de riviercruisevaart en de sloepen- netwerken leveren regionale opgaven op.
Duurzaamheid als onderscheidend vermogen
• Hoewel in Noord-Holland 24 Blauwe Vlaggen zijn toegekend, als de onderscheiding voor schone en veilige jachthavens en stranden, kan de sector op het gebied van duurzaamheid nog grote stappen maken. Verbetering van de duurzaamheid van de sector maakt onderdeel uit van het ondernemerschap en innovatiekracht.
• In het provinciale subsidieprogramma WED is sterk ingezet op cofinanciering van projecten op het gebied van duurzaam- heid jachthavens en riviercruises
3).
Verbeteren regionale samenwerking
• De ondernemers in het Hollands Plassengebied hebben een gemeenschappelijk ontwikkelingsplan (water)recreatie opgesteld welke gebruikt wordt als agenda voor uitvoeringsprojecten. In andere regio’s zijn deze plannen nog niet opgesteld.
Wat is de opgave?
Versterken van het ondernemerschap en innovatiekracht
• Herontwikkeling van watersportbedrijven (met name jachthavens) op kansrijke locaties. Doel is om in te spelen op veranderingen in de markt en om water en land beter te verbinden. Hierbij kan gedacht worden aan de ontwikkeling van overnachtingsmogelijkheden of dagrecreatie. Ook kan een koppeling met nautische industrie kansrijk zijn. Zo mogelijk maakt de transformatie onderdeel uit van een bredere gebiedsontwikkeling.
• Met alle waterrecreatiepartners invulling geven aan de ontwikkeling van het ondernemerschap en het leren van en met elkaar, bijvoorbeeld door de organisatie van Innovatietafels (paragraaf 5.1). Thema’s daarbij kunnen zijn: verhoging van efficiency, arbeidsmarkt, onderwijs en scholing en ontwikkeling van netwerken.
Groeimarkten
• Groeimarkten brengen de vraag naar extra of soms andere voorzieningen met zich mee, om de groei te kunnen faciliteren.
Dit kan spanningen opleveren met andere maatschappelijke belangen en vraagt om lokale afwegingen.
• De riviercruisevaart levert capaciteitsdruk en logistieke druk op in Amsterdam en Hoorn, en uitdagingen voor Haarlem en Enkhuizen om de riviercruisevaart optimaal te bedienen. Amsterdam is blijvend in overleg met de directe regio om deze druk op te kunnen vangen. Met de laatste investering in Huizen voor de riviercruisevaart (met behulp van WED subsidie) zijn er op dit moment voldoende aanmeervoorzieningen in de regio. De opgave richting 2030 is het continue monitoren van de groei. Daaruit kan de behoefte aan aanvullende voorzieningen voor de toekomst blijken.
• Vanuit het bedrijfsleven wordt geïnvesteerd om aan de vraag naar sloepen te kunnen voldoen. Het creëren van netwerken voor sloepen en interessante water-land verbindingen zijn van belang om de economische en maatschappelijke waarden te vergroten. Daarnaast is het van belang dat ingezet wordt op verduurzaming van deze markt.
3) WED: Water als Economische Drager: subsidieprogramma van de provincie Noord-Holland ter stimulering van gebruik van het water met als doel versterking van de economie
