Prijsherzieningen bij contracten en overheidsopdrachten
Belangrijk !!
Deze nota beschrijft de sectorale gebruiken inzake prijsherzieningen. Een officiële ‘Creamoda- prijsherzieningsindex’ bestaat niet. Prijsafspraken of vaste regels voor prijsaanpassingen worden niet gemaakt door Creamoda, dit zou kunnen in strijd zijn met de mededingingsregels. Iedere onderneming dient een prijsherziening aan te passen van geval tot geval. Deze nota kan gebruikt worden bij onderhandelingen als betrouwbare leidraad om tot een akkoord te kunnen komen met de koper over de toe te passen prijsherziening.
Inhoud
1. Waarom een prijsherzieningsclausule? ... 1
2. Privé-sector ... 2
2.1 Prijsherzieningsformule ... 2
2.2 Algemene principes ... 2
2.3 Waarde van de wegingscoëfficiënten ... 3
2.4 Grondstofprijzen ... 3
2.5 Lonen ... 4
2.6 Refertedata en termijnen van wijziging ... 4
2.7 Vrijwaringsclausule ... 4
2.8 Prijsstijgingen doorrekenen omwille van de Brexit ... 4
3. Overheidsopdrachten ... 5
3.1 Algemeen principe: forfaitaire prijs ... 5
3.2 Verschil tussen de privé-sector en overheidsopdrachten ... 5
3.3 In de praktijk… ... 5
3.4 Wat indien de voorgestelde prijsherziening problematisch is? ... 6
1. Waarom een prijsherzieningsclausule?
Bij verkopen van producten met gespreide levertermijnen, zoals geregeld voorkomt bij raamcontracten in onze sector, kan de productiekost evolueren tussen het ogenblik van de offerte of de ondertekening van het raamcontract en dat van de levering. Een prijsherzieningsclausule is voor zowel de klant als de leverancier een garantie dat de aanvankelijk afgesproken prijs de economische ontwikkeling zal volgen. Een prijsherzieningsclausule geldt zowel in op- als neerwaarste zin en voorkomt speculatie aan beide kanten.
Het bestaan van een prijsherzieningsclausule wordt niet verondersteld maar moet worden overeengekomen. Zij moet vermeld zijn in het contract of in de algemene of bijzondere voorwaarden.
Het is belangrijk dat prijsherzieningsclausules nauwkeurig en volledig zijn. Dit zal latere discussies bij het factureren voorkomen. Een goede prijsherzieningsclausule laat toe dat elke partij de nieuwe prijs zelf vlot kan berekenen.
Doorgaans staat een prijsherziening los van de betalingsmodaliteiten en wordt ze toegepast op de totale basisprijs, ongeacht eventuele voorschotten.
Deze nota geeft richtlijnen voor de 2 volgende hypotheses:
• Contract in de privé-sector tussen professionelen (business-2-business)
• Overheidsopdracht
2. Privé-sector
2.1 Prijsherzieningsformule
Voor levering van confectieartikelen kan een prijsherzieningsclausule een prijsherzieningsformule bevatten met de volgende structuur:
P= Po x (0,2 + a(M/Mo) + b(S/So)) Beknopte verklaring
P Nieuwe prijs
Po Oorspronkelijke prijs
M Indexcijfer van de grondstof op een bepaalde latere datum Mo Oorspronkelijk indexcijfer van de grondstof
S Indexcijfer van de lonen vermeerderd met de sociale lasten op een bepaalde latere datum*
So Oorspronkelijk indexcijfer van de lonen vermeerderd met de sociale lasten*
a en b Meer informatie over de wegingscoëfficiënten a en b: zie 2.3
* Het indexcijfer van de lonen vermeerderd met de sociale lasten in de confectiesector (België) is verkrijgbaar bij Creamoda (zie 2.5).
De index M kan verder opgedeeld worden indien
• Er meer dan één belangrijke grondstof is;
• En/of andere elementen moeten bijdragen in de formule.
Er dienen dan eveneens meerdere wegingscoëfficiënten te worden vastgesteld: a, b, c,... Bij een verdere opdeling kan de formule bijvoorbeeld worden:
P= Po x (0,2 + a (M/Mo) + b (Ma/Mao) + c (Mb/Mbo) + … + d (S/So))
2.2 Algemene principes
Artikel 57 van de wet van 30 maart 1976 reglementeert de prijsherzieningsclausules van contracten voor de Belgische markt met uitsluiting van die welke een buitenlands element bevatten. Op deze uitzondering kan men zich evenwel niet beroepen als tegelijkertijd de prestaties in België worden verricht en de overeenkomsten door Belgische verblijfhouders worden gesloten. Door een vreemd recht toepasselijk te maken kan men de bepalingen van artikel 57 niet ontlopen.
Vooreerst bepaalt artikel 57 dat de gekozen indexen betrekking moeten hebben op grondstoffen of parameters die voor reële productiekosten staan. Elke parameter is alleen toepasselijk op het door hem vertegenwoordigde deel van de kosten middels de wegingscoëfficiënten.
Artikel 57 verbiedt de koppeling van de prijs of een parameter aan de consumptieprijzenindex of enige andere algemene index.
De toepassing van de prijsherziening is beperkt tot 80% van de prijs. Anders gezegd, er is een verplicht invariabel deel van 20% (dit is de coëfficiënt van 0,2 in de voorgestelde formule). De reden hiervoor is dat er bij elke levering ook niet-recurrente kosten zijn zoals eenmalige opstartkosten of ontwikkelingskosten.
2.3 Waarde van de wegingscoëfficiënten
De coëfficiënt 0,2 kan voor de Belgische markt dus niet gewijzigd worden. Hij mag wel minder bedragen in contracten met het buitenland.
De wegingscoëfficiënten bepalen het aandeel van de grondstoffen en de lonen in de prijs van het product. Optelling van de coëfficiënten a en b (en c, d, …) moet een totaal van 0,80 geven.
Voorbeeld: P= Po x (0,2 + 0,4 (M/Mo) + 0,4 (S/So))
2.4 Grondstofprijzen
In onze sector kan worden verwezen naar grondstoffen met officiële indexen1. Er zijn 2 relevante afzetprijsindexen, gepubliceerd door STATBEL.2
1) Afzetprijsindexen voor de industrie (zonder bouw) voor de binnen- en buitenlandse markten, volgens gedetailleerde NACE-activiteit
Dit is de ‘Index – totale markt’.
2) Afzetprijsindexen voor de industrie (zonder bouw) voor de binnenlandse markten, volgens gedetailleerde NACE-activiteit
Hoe navigeren?
Klikken op het kruis naast ‘C Industrie’ opent subcategorieën
Klikken op het kruis naast een subcategorieën opent verdere subcategorieën… Enz…
Mogelijks te gebruiken indexen
• 13.2 Weven van textiel
• 13.91 Vervaardiging van gebreide en gehaakte stoffen
• 14.12 Vervaardiging van werkkleding
1 Men kan als referteprijzen voor grondstoffen de prijzen aanhouden die de leverancier werkelijk betaald heeft, maar naar officiële prijzen verwijzen voorkomt latere betwistingen.
2 Voor producten waarvan de prijzen beïnvloed worden door grondstoffen waarvoor geen afzetprijsindexen beschikbaar zijn bij STATBEL, kunnen andere indexen gebruikt worden. Voor grondstoffen die niet op de Belgische markt worden genoteerd en waarvoor geen fabrieksprijsschalen bestaan, kan worden verwezen naar internationale prijzen zoals die van de beurs van Londen of New York, eventueel met bijvoeging van een wisselclausule.
2.5 Lonen
Creamoda berekent een sectorale loonindex voor de arbeiders van de confectienijverheid3. De evolutie van deze loonindex houdt rekening met de lonen en de sociale lasten in België4. Ze is beschikbaar voor Creamoda-leden via het Extranet.
2.6 Refertedata en termijnen van wijziging
De prijsherzieningsclausule moet refertedata en termijnen van wijziging voorzien die relevant zijn in het kader van de contractuele uitvoeringstermijn.
De oorspronkelijke waarden van de parameters M en S kunnen de waarden zijn die gelden in de maand voorafgaand aan de maand van de indiening van de offerte.
Voor de latere waarde van de parameters kan een vast tijdstip voorzien worden. Voorbeeld:
trimerstrieel, jaarlijks, …
Partijen kunnen echter ook de latere waarde anders voorzien. Voorbeelden
• “M = voor de eindwaarde van M moet als referteperiode de data van de grondstoffen bevoorradingsperiodes worden genomen d.w.z. de gemiddelde koers van de betreffende grondstof(fen) tijdens de bevoorradingsperiodes. Deze laatste moeten bij onderling akkoord worden vastgesteld.”
• Facturen worden opgemaakt op basis van de herziene prijzen op de dag van levering. De onderneming is gerechtigd om de prijzen van de offertes en/of orderbevestigingen te herzien tot op de dag van levering op basis van de meest recente beschikbare indexen.
2.7 Vrijwaringsclausule
Partijen kunnen afspreken dat, als het prijsverschil een bepaald percentage overschrijdt (bijvoorbeeld 15%), de prijsherzieningsformule wordt gecorrigeerd of door een andere berekeningsmethode wordt vervangen.
2.8 Prijsstijgingen doorrekenen omwille van de Brexit
De kans bestaat dat naar aanleiding van de Brexit de prijzen van bepaalde grondstoffen of transportkosten zullen stijgen/gestegen zijn. Er is geen uitzondering voor de Brexit: om deze prijsstijgingen door te kunnen rekenen naar de klant is een prijsherzieningsclausule noodzakelijk.
3 Men kan ook verwijzen naar het gemiddelde loon in het bedrijf zelf, maar de vaak uiteenlopende en met tal van toepassingsmoeilijkheden gepaard gaande berekeningsmethodes geven aanleiding tot tal van geschillen.
4 Ook bij productie in het buitenland wordt doorgaans deze index aanvaard, alhoewel over de relevantie kan gediscuteerd worden.
3. Overheidsopdrachten
3.1 Algemeen principe: forfaitaire prijs
Voor overheidsopdrachten gelden andere regels dan in de privé-sector. De wetgeving op de overheidsopdrachten is van toepassing5. Deze wet bepaalt dat overheidsopdrachten met een forfaitaire prijs worden geplaatst. Forfaitair wil zeggen dat de prijs niet aanpasbaar is.
Indien de aanbestedende overheid wel een prijsherziening wil toelaten, is hij verplicht om dit te vermelden in het opdrachtdocument. Enkel dan kunnen de prijzen worden herzien.
De opdrachtdocumenten moeten dan de informatie over de prijsherziening vermelden6. De prijsherziening moet gebeuren op basis van de prijsevolutie van objectieve, controleerbare parameters (hoofdcomponenten van de kostprijs) en gepaste wegingscoëfficiënten die de werkelijke kostprijsstructuur weerspiegelen.
Wanneer een prijsherzieningsformule moeilijk kan worden samengesteld, kan de aanbestedende overheid de gezondheidsindex, de index van consumptieprijzen of een andere passende index gebruiken.
3.2 Verschil tussen de privé-sector en overheidsopdrachten
• Invariabel deel
Anders dan bij contracten tussen ondernemingen is prijsherziening bij overheidsopdrachten niet noodzakelijk beperkt tot maximum 80 percent van de prijs. De aanbestedende overheid kan in functie van de specifieke kenmerken van de opdracht bepalen welk deel van de prijs al dan niet voor herziening in aanmerking komt.
• Indexkoppeling
In tegenstelling tot in de privé-sector is een koppeling van de prijs of een parameter aan de consumptieprijzenindex of enige andere algemene index wel mogelijk.
3.3 In de praktijk…
De aanbestedende overheid vermeldt in het opdrachtdocument de gewenste prijsherzieningswijze, of er een invariabel deel is, een formule, of een koppeling aan een index.
Echter, de prijsherzieningsformules zoals hoger beschreven voor de privé-sector voldoet ook aan de vereisten van de wetgeving op de overheidsopdrachten. Daarom treffen we in de praktijk deze formule, of variaties ervan, ook aan in de opdrachtdocumenten voor overheidsopdrachten.
5 Meer bepaald de wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten (artikelen 9 en 10) en dus niet artikel 57 van de wet van 30 maart 1976.
6 Elke onderneming moet voor zich uitmaken hoe hij hiermee rekening houdt bij de opmaak van een offerte.
3.4 Wat indien de voorgestelde prijsherziening problematisch is?
Indien de overheid een problematische specificatie of prijsherzieningsformule voorstelt, kan u voor bijkomende informatie terecht bij Creamoda, Els Reynders (reynders@creamoda.be).
