Referentie Rapport
Boxtel 2020, duurzaam en dynamisch centrum in het Groene Woud
Opdrachtgever gemeente Boxtel
Arnhem, 29 juni 2009
Ons kenmerk 1010689-025/kla/ppa
Inhoud
1 Boxtel; zes ambities voor 2020 1
2 Doorgaan met duurzaamheid 2
3 Een impuls voor toerisme en recreatie 5
4 Werkgelegenheid voorop 8
5 Een sterk centrum 12
6 Aangenaam leven in Boxtel 14
7 Modern bestuur en organisatie 20
8 De foto van 2020 22
Bijlagen
1 Procesverantwoording
•
••
•
••
•
••
•
••
•••
•••
1 Boxtel; zes ambities voor 2020
Voor u ligt de nieuwe strategische visie waarin aangegeven wordt in welke richting Boxtel zich in de periode 2010-2020 verder wil ontwikkelen. Aan deze visie is een intensief proces van praten met en luisteren naar inwoners en organisaties uit Boxtel voorafgegaan. Meer dan 1000 Boxtelaren hebben hierbij hun inbreng geleverd. De rode draden die hier uit zijn voortgekomen, zijn in deze visie verwerkt.
"Boxtel, duurzaam en dynamisch centrum in het Groene Woud"
is de titel die aan deze strategische visie wordt meegegeven.
Duurzaam omdat Boxtel zijn goede naam en positie op het gebied van duurzaamheid wil continueren.
Dynamisch omdat Boxtel op belangrijke terreinen (toerisme, economie, centrumontwikkeling en de kwaliteit van wonen en leven) de ontwikkeling naar de toekomst wil versterken en versnellen om ook in 2020 een vitale en zo mogelijk nog vitalere gemeente te zijn.
En centrum in Het Groene Woud omdat Boxtel zijn rol als centrumgemeente in de regio en in Het Groene Woud wil versterken.
De strategische visie is verwoord in zes ambities. Door de keuze hiervoor komen niet alle gemeentelijke taken en activiteiten in deze visie aan de orde; dat hoeft ook niet: een strate- gische visie geeft de hoofdrichting en de zwaartepunten aan. De zes ambities zijn ook niet echt verrassend, omdat ze al een aantal jaren geleden in gang gezet zijn. Dat is ook begrijpelijk: de gemeente Boxtel ontwikkelt zich verder en "begint niet opnieuw". De ambities zijn ondersteund in de vele gesprekken die hebben plaatsgevonden en ze moeten worden voortgezet, zo moge- lijk nog met meer kracht dan tot nu toe.
De zes ambities zijn:
• Boxtel blijft voorop met duurzaamheid;
• Boxtel ontwikkelt toerisme en recreatie tot een volwaardige bedrijfstak;
• Boxtel versterkt zijn positie als werkgelegenheidsgemeente;
• Boxtel werkt aan een sterk centrum;
• Boxtel is ook in 2020 een prima woongemeente;
• Boxtel heeft een modern bestuur.
Deze ambities worden toegelicht in de volgende 6 hoofdstukken. Het te bereiken resultaat staat in de vorm van een sfeerbeeld verwoord in het laatste hoofdstuk: opnieuw een foto van Boxtel;
nu niet anno 2008 maar anno 2020.
Pagina 1
2 Doorgaan met duurzaamheid
Duurzaamheid is al een reeks van jaren een belangrijk onderwerp in het beleid van de
gemeente Boxtel. Er was al in 2000 een nota duurzame ontwikkeling en nadien waren er in het oog springende resultaten, koninklijke belangstelling en prijzen. Boxtel vervult daarmee een gids- en een voorbeeldfunctie voor het gemeentelijk duurzaamheidsbeleid.
De betekenis van het 'duurzaamheidsdenken'
Het duurzaamheidsbeleid is gebaseerd op de Telosdriehoek en op de zogenoemde Brundtland- definitie. De Telosdriehoek gaat uit van de balans tussen het sociale, het economische en het ecologische kapitaal ofwel tussen People, Profit en Planet (de 3 "P's"). De Verenigde Naties Commissie Brundtland definieert een ontwikkeling als duurzaam als voorzien wordt in de behoeften van de ene generatie zonder dat de mogelijkheden voor mensen elders op deze aarde of voor volgende generaties beperkt worden: "je moet de aarde gelijk of beter achterlaten dan hoe je hem aantrof".
Het duurzaamheidsmodel kan op verschillende manieren worden toegepast:
• Als principe betekent het dat een gemeentebestuur zich steeds realiseert dat het belangrijk is om evenwicht tussen de "3 P's" na te streven. De feitelijke zorg voor de inwoners van Boxtel (benadrukt en erkend door het belang dat deelnemers aan de gesprekken aan sociale cohesie hechten), de zorg voor werkgelegenheid en economie en voor het milieu is een vertaling van dit streven naar evenwicht.
• Op macro niveau betekent het veelal dat er met name een inhaalslag gemaakt moet worden op de ecologische dimensie, omdat die de laatste decennia het meest onder druk heeft gestaan. Energiebeleid,CO2-reductie en de kwaliteit van de natuur (biodiversiteit) zijn dan de belangrijkste thema's. Om deze reden kiest de gemeente Boxtel in haar Duurzaam- heidsnota "de aarde (planet) als invalshoek zonder afbreuk te doen aan de balans tussen de drie P's" (pagina 6: uitgangspunten).
• Meer op microniveau gaat het steeds om het maken van bewuste afwegingen tussen de "3 P's" bij concrete beslissingen, zoals het ontwerp van woonwijken, de inrichting van woon- omgevingen, de uitgangspunten voor sociaal beleid, de inrichting van bedrijventerreinen, de voorkeur voor bedrijven met duurzame technologie en goede arbeidsvoorwaarden, de vorm- geving van het verkeersbeleid en dergelijke.
Het duurzaamheidsdenken bevindt zich in een merkwaardige paradox: enerzijds wordt de term duurzaam steeds vaker inflatoir gebruik; bij het minste of geringste worden zelfstandige naam- woorden met het bijvoeglijk naamwoord "duurzaam" getooid. Anderzijds dringt eigenlijk nu pas op wereldschaal en in volle omvang en bij grote groepen van de bevolking door welke milieu- schade de mensheid generaties lang heeft veroorzaakt zonder naar toekomstige generaties te kijken. De film van Al Gore heeft in belangrijke mate geholpen om de ernst van het probleem en met name de invloed op het klimaat voor de grote massa zichtbaar te maken.
Zo bezien heeft Boxtel op dit punt een relatieve voorsprong en die wil ze graag behouden. Niet alleen voor wat betreft de inhoud van het beleid maar ook op het gebied van bewustheid en kennis bij grote delen van de bevolking. Dat blijkt zowel uit de gevoerde gesprekken als uit de bevolkingsenquête: na "prima woongemeente" scoorde "duurzaam en groen" het hoogst als antwoord op de vraag wat het belangrijkste profielkenmerk van Boxtel is.
Pagina 2
•
••
•
••
De nieuwe Duurzaamheidsnota van de gemeente Boxtel kijkt vooruit tot 2015, omdat de omstandigheden en de stand van de techniek dan waarschijnlijk wel weer heel anders zullen zijn. Er wordt op twee manieren naar de gemeente gekeken: de gemeente als bedrijf en de gemeente als bestuursorgaan.
De gemeente als bedrijf
De gemeente als bedrijf heeft vooral een voorbeeldfunctie; Boxtel wil in 2015 klimaatneutraal zijn. Dit betekent dat alle broeikasgassen die gekoppeld zijn aan eigen functioneren en produ- ceren (met name energieverbruik, vervoer en materiaalgebruik) gecompenseerd zullen worden.
Boxtel zal dit beleid ook uitdragen naar andere gemeenten en haar eigen personeel bewust en vertrouwd maken met dit duurzaamheidsdenken.
De gemeente als bestuursorgaan
In haar rol als lokaal bestuursorgaan kan en wil de gemeente veel betekenen op het gebied van duurzaamheid. Op alle terreinen van overheidszorg liggen er mogelijkheden. Deze zijn in de nieuwe Duurzaamheidsnota systematisch in beeld gebracht. Enkele aansprekende voorbeelden daaruit zijn:
• Duurzaam bouwen: De gemeente is vooruitstrevend op het gebied van duurzaam bouwen.
Dit komt onder andere tot uiting in het stellen van hogere eisen aan nieuwbouwwoningen dan wettelijk voorgeschreven waar het gaan om materiaal- en energiegebruik. Uit de bevolkingsenquête blijkt dat 50% van de ondervraagden dit beleid steunt; een hoog percentage gelet op het onderwerp.
• Natuur en Landschap: Op dit gebied is in de afgelopen periode al veel in gang gezet. De ontwikkelingen rondom de invoering van de Reconstructiewet, de aanwijzing van Het Groene Woud als Nationaal Landschap en de vervolgens opgestelde gebiedsvisie van de streekraad Groene Woud en de Meierij hebben geleid tot een krachtig en toekomstvast beleidskader voor de revitalisering van het platteland. De streekraad heeft voor de periode tot 2013 inmiddels ook een gebiedsmeerjarenprogramma vastgesteld waar het Boxtelse uitvoeringsprogramma "Verkwikkend Buitengebied" op gebaseerd is. In de planuitvoering tot nu toe heeft Boxtel zijn verantwoordelijke positie als centrumgemeente in het Groene Woud al meer dan waargemaakt. Boxtel is initiatiefnemer geweest in veel projecten en
programma's waardoor de afgelopen jaren met behulp van veel externe financiering al het nodige is gebeurd aan de kwaliteitsverbetering van natuur en landschap. De gemeente Boxtel zal in de toekomst deze lijn voortzetten; in Boxtelse termen: "doorgaan met het voeden van de kip met de gouden eieren". Deze hoofddoelstelling wordt nagestreefd door rondom de volgende doelstellingen een groot aantal projecten te initiëren:
Realisatie van het Natuur en Landschapsbeleid: Via de uitvoering van het
Landschapsontwikkelingsplan wordt de kwaliteit (ook in de zin van de mogelijkheden tot beleving) van natuur en landschap verhoogd en versterkt. Het gaat om realisatie van de Ecologische Hoofd Structuur en om het leggen van de verbindingen tussen die gebieden en het versterken (qua natuurlijke kwaliteit) van het agrarisch gebied in de vorm van de aanleg van een aantal droge en natte ecologische verbindingszones.
Het leesbare landschap: Het landschap heeft mede zijn vorm gekregen door het werken van de mens. Voor de herkenbaarheid en acceptatie van dat landschap is het noodzakelijk om die ontstaansgeschiedenis leesbaar te maken. Tevens zijn de cultuurhistorische waarden een kwaliteitsimpuls voor de ontwikkeling van datzelfde landschap.
Pagina 3
Een volwaardig actieprogramma Biodiversiteit: Natuur en landschap zijn het huis van de biodiversiteit. Het aantal soorten (de intrinsieke kwaliteit van natuur en landschap) neemt nog steeds af. Specifieke soorten vragen extra bescherming. Als verdieping en intrinsieke versterking van het natuur en landschapbeleid wordt biodiversiteitsbeleid gemaakt.
Deelname aan het Ontsnipperingsprogramma Groene Woud: De verkeersveiligheid van de wegen in het buitengebied is van essentieel belang voor de fauna (in dit geval mens en dier). Op het moment dat wegen duurzaam en veilig worden heringericht ontstaan tegelijk mogelijkheden om de relatie met natuur en landschap te herstellen. Doelstellingen zijn veilige wegen die geen barrière meer vormen voor de natuur. Hierdoor wordt tegelijk de attractiviteit (en de draagkracht) van het buitengebied voor de recreant ( en dus ook voor de eigen bevolking) vergroot.
• Klimaat en energie: Maatschappelijk gezien samen met natuurontwikkeling misschien wel het meest tot de verbeelding sprekende thema in de duurzaamheidsdiscussie, vanwege de combinatie van het opraken van onze natuurlijke energiebronnen en de CO2 –uitstoot/
opwarming van de aarde. De doelen zijn nationaal en internationaal gedefinieerd: In 2020(!) moet er 20% op energie bespaard worden en moet 20% van de energie duurzaam
opgewekt worden. De gemeente wil de komende periode dit thema apart belichten om daarmee een nieuwe en voor de bevolking aansprekende impuls aan het
duurzaamheidsdebat te geven. Er moet immers veel gebeuren, ook op lokaal niveau,om de gestelde doelen te halen. Deskundigen schatten in dat de doelstellingen haalbaar zijn maar dat er dan veel zonnepanelen en zonneboilers in woonhuizen en utiliteitsgebouwen geïnstalleerd moeten worden. Ook zouden op Boxtelse schaal op bedrijfseconomisch verantwoorde wijze één biomassacentrale en één biomassavergister geëxploiteerd kunnen worden. De gemeente wil met inschakeling van enkele betrokken en ter zake deskundige Boxtelaren de mogelijkheden hiervan nader verkennen, waarbij ook de mogelijkheid van een regionale aanpak betrokken zal worden. Ook andere mogelijkheden van kleinschalige energieopwekking (zoals kleine windturbines) zullen op hun haalbaarheid en
toepasbaarheid onderzocht worden.
• Communicatie en draagvlak: De gemeente kan zelf veel doen in de sfeer van regelgeving, initiatieven van derden ondersteunen en er de randvoorwaarden voor creëren e.d. Maar voor een groot gedeelte (zeker als het om energiebesparing gaat), is de gemeente voor de realisatie van de doelstellingen ook afhankelijk van de houding en het gedrag van indivi- duele Boxtelaren. Dit vraagt om goede communicatie van de kant van de gemeente om betrokkenheid en draagvlak voor dit beleid te verkrijgen.
Communicatie is ook nog om een andere reden van betekenis. De gemeente wil niet alleen werken aan draagvlakvergroting maar ook aan verdergaande bewustwording. Dit zowel op lokale schaal (bijvoorbeeld in het onderwijs of in het verenigingsleven), als regionaal (door de voorbeeldfunctie), als mondiaal (door samenwerkingsprojecten).
Verder zal Boxtel zich gaan melden als millenniumgemeente om daarmee aan te geven achter de millenniumdoelen van de VN te staan en lokale initiatieven op dit vlak te willen ondersteunen.
Pagina 4
3 Een impuls voor toerisme en recreatie
De gemeente Boxtel wil toerisme en recreatie verder professionaliseren en uitbouwen tot een nieuwe economische drager. Er is een overheersend besef dat het meer moet en kan worden dan het nu is maar dat de ontwikkeling niet in de richting van grootschaligheid, massatoerisme en attractieparken moet gaan.
Voor wat betreft het buitengebied zal de beleving van natuur en landschap toch de kern zijn en blijven. Dit is het thema dat verder geoptimaliseerd moet worden. Daarnaast kan de aantrekkingskracht van en de toeristenstroom naar het Boxtelse buitengebied vergroot worden als ook het centrum van Boxtel meer te bieden heeft voor toeristen en als er goede
verbindingen zijn tussen het centrum en het buitengebied. Hierdoor wordt een volwaardiger en langduriger verblijf binnen de Boxtelse gemeentegrenzen mogelijk, zeker als er ook kwalitatief goede overnachtingsmogelijkheden zijn.
Want in essentie is dat waar het vanuit de economische invalshoek om gaat: er moeten meer toeristen komen die bovendien langer blijven. Als die situatie bereikt is, zullen er pas echt meer euro's in Boxtel achterblijven. Bovendien profiteren ook de inwoners van Boxtel daar ten volle van: betere en mooiere recreatieve mogelijkheden in de directe woonomgeving.
Recent is het toeristisch recreatief beleidsplan van de gemeente Boxtel tot stand gekomen en voor een eerste bespreking aan de commissie voorgelegd. In de gesprekken rond de toekomst- visie blijkt de hoofdlijn van deze nota gedragen te worden, waarbij met name de voorwaarden- scheppende rol van de gemeente benadrukt wordt. In essentie is de hoofdrichting voor de gewenste uitbouw van de toeristisch recreatieve sector de volgende:
• Verhoging van de attractiviteit van het buitengebied: De belevingswaarde is al hoog maar de gebruikswaarde en de attractiewaarde kunnen verder verhoogd worden. Hierbij kan gedacht worden aan de volgende onderdelen:
− Optimaliseren van de wandel- en fietsverbindingen tussen de kernen en het buiten- gebied, waaronder het realiseren van een uitnodigende entree van het buitengebied vanaf het station in combinatie met een transferpunt.
− Verbeteren van de vervoersmogelijkheden (fietsenverhuur èn openbaar vervoer) naar het buitengebied en naar de toeristische attracties.
− Bevorderen dat er voor fietsers en wandelaars voldoende horecafaciliteiten in het buiten- gebied zijn.
− Een kampeerbeleid vaststellen dat ruimte biedt voor de realisatie van rendabele en kwali- tatief hoogwaardige kampeervoorzieningen zonder dat deze inbreuk plegen op de land- schappelijke kwaliteit.
− Het realiseren van een volwaardig bezoekerscentrum voor Het Groene Woud op de locatie van en in samenwerking met de eigenaren van Oertijdmuseum de Groene Poort.
Er is behoefte aan een geavanceerd bezoekersmanagement- en informatiesysteem in het Groene Woud. Voor een goede presentatie en informatie is een regionale informatie- poort zeer belangrijk. Deze informatiepoort behoort tot een groter netwerk van poorten in het Groene Woud. Trekker van dit project is de gemeente Boxtel.
Pagina 5
• Steun voor de bestaande grotere attracties: Het Oertijdmuseum, de Kleine Aarde en Recreatieplas de Langspier zijn belangrijke pijlers voor toerisme en recreatie in Boxtel. Zij trekken veel bezoekers en zijn imagobepalend. Om hun bijdrage aan de ontwikkeling van het toerisme te kunnen blijven leveren, moeten zij zich ook verder kunnen ontwikkelen.
• Versterkingen binnen het centrum: De toeristische aantrekkingskracht van Boxtel neemt toe als ook de kracht van centrum toeneemt. Daarbij gaat het vooral om de volgende onder- delen:
− Uitwerking van de bestaande ideeën en plannen inzake de verhoging van de verblijfs- kwaliteit in het centrum, zoals het compacter en van hoger niveau maken van het winkel- gebied en het autovrij maken en herinrichten van de markt in combinatie met de realisatie van een centrale parkeervoorziening.
− Versterking van de cultuurhistorische as, inclusief het realiseren van een daarbij pas- sende toekomstige bestemming voor kasteel Stapelen (zie ook het hoofdstuk "sterk centrum).
− Het terugbrengen van de "binnendommeltjes" om daarmee de zichtbaarheid en attractivi- teit van de Dommel in de kern van Boxtel te vergroten.
− Het samenbrengen van een aantal interessante erfgoed collecties om daarmee betere kansen voor behoud te bieden alsook een belangrijke toeristische attractie toe te voegen.
• Benutten van de sterke kanten van Liempde: Liempde is een mooi Brabants dorp en cultuurhistorisch van betekenis . Met meer dan 30 monumenten en twee beschermde dorpsgezichten, is Liempde een belangrijke schakel in de toeristische infrastructuur.
• Uitbreiding van het aantal overnachtingsmogelijkheden: Om de toerist langer "vast te houden" en zodoende meer economisch profijt van zijn komst te hebben, is uitbreiding van het aantal overnachtingsmogelijkheden gewenst. Naast de al genoemde uitbreiding van (hoogwaardige) kampeerfaciliteiten of de toename van het aantal B&B's zou de vestiging van een hotel in of nabij de Spoorzone een geweldige impuls betekenen.
• Versterking van evenementen en evenementenbeleid: Evenementen zijn publiek- strekkers en daarmee belangrijk voor het imago en de toeristische ontwikkeling. De gemeente streeft daarbij tevens naar betere benutting van het landgoed Velder voor grootschalige evenementen.
• Samenwerking en ketenvorming: Veel van wat er in Boxtel is, staat op zichzelf. Begrippen als samenwerking, synergie en ketenvorming staan nog in de kinderschoenen. Veel onder- linge relaties moeten ontwikkeld of verbeterd worden. Huidige ondernemers, nieuwe toe- treders, promotieorganisaties en de gemeente zullen elkaar moeten vinden in hun streven naar optimalisatie van het toeristisch product. Het gaat dan om inhoudelijke afstemming, om samenwerking en om arrangementen. Het inmiddels opgezette toeristisch platform is een goed initiatief maar zal zich krachtiger moeten ontwikkelen om deze stap goed te kunnen zetten. Ook met de meer overkoepelende partijen, zoals het Toeristisch
Ondernemersplatform Brabant en Uit in Brabant, zal samenwerking moeten worden gezocht.
• Promotie: Ook al heb je een goed product, als dat niet op een goede manier aan de man gebracht wordt, zullen de gewenste resultaten uitblijven. Vanwege de positie van Boxtel in het Groene Woud zal de nadruk moeten liggen op regionale promotie met daarbinnen toch
Pagina 6
een duidelijk accent op de locale promotie van Boxtel. Ook hier is samenwerking tussen alle partners een noodzakelijke voorwaarde.
• De gemeente stimuleert ondernemerschap: Wil toerisme een economische factor van betekenis worden dan moeten ondernemers kunnen ondernemen. Dit betekent dat zij het zijn die initiatieven moeten nemen. De rol van de gemeente is vooral faciliterend en voor- waardenscheppend. Dit samenspel zal tot de beste resultaten leiden als de gemeente, die belang heeft bij een beter toeristisch product, positief staat ten opzichte van initiatieven die aan dit betere product bijdragen en meedenkt bij het vinden van realisatiemogelijkheden.
Om daadwerkelijk steun te kunnen geven aan het merendeel van de hier geschetste ontwikke- lingen heeft de regionale VVV het kader van het subsidieprogramma 'Operationeel Programma Zuid Nederland' een projectvoorstel ingediend. Dit voorstel heeft als titel: "Recreatief
Aanvalsplan Het Groene Woud" en wordt mede namens de gemeente Boxtel en de
coöperatieve vereniging Het Groene Woud ingediend. Beoogd wordt om, ten behoeve van een totaal in de komende jaren te investeren bedrag van € 2,3 miljoen, aanzienlijke subsidies van hogere overheden te verwerven. De samenwerkende gemeenten in het voormalig Stadsgewest Den Bosch hebben de gemeente Boxtel aangewezen als trekker voor de toeristisch-recreatieve ontwikkeling van Het Groene Woud.
Pagina 7
4 Werkgelegenheid voorop
De gemeente Boxtel heeft een stabiele bovengemiddelde economische positie in de regio. Er zijn 15.800 arbeidsplaatsen hetgeen relatief veel is voor een gemeente van deze omvang. In vergelijking met de andere gemeenten in het "Coropgebied Brabant Noordoost" is de partici- patiegraad van de bevolking hoog.
De samenwerkingsstructuur tussen de gemeente en de relevante partners is goed ontwikkeld, zowel op het gebied van beheer en (her-)ontwikkeling van het bedrijventerrein Ladonk (Park- management) als voor beheer en ontwikkeling van het centrum (Citymanagement). Ook op het gebied van arbeidsmarktbeleid (Lokaal Arbeidsmarkt Beleid en Personeels Diensten Centrum) is sprake van intensieve samenwerking. Met betrekking tot de verbetering van de verkeers- structuur en de ontsluiting van Ladonk en Vorst heeft de gemeenteraad met de vaststelling van het gemeentelijk verkeers- en vervoersplan (GVVP) de oplossingsrichting vastgesteld.
Het voor de economische ontwikkeling belangrijke deelgebied "toerisme en recreatie" is al apart aan de orde geweest. Detailhandel komt in het hoofdstuk over het centrum aan de orde.
Nieuwe bedrijvigheid
Centrale vragen in de toekomstdiscussie betreffen de aard van de bedrijven die zich in de toekomst op Ladonk en Vorst zullen vestigen en wat de rol van de gemeente bij deze vestiging moet zijn. Na revitalisering van Ladonk zal er nog zo'n 25 hectaren grond uit te geven zijn en dan is Boxtel, gelet op de huidige standpunten van de provincie, "vol". Op grond van het uitgifte- patroon in het verleden en de lange termijnverkenningen van het CPB is de ruimte toereikend voor de periode tot 2020 en, gelet op de dan inzettende krimp waarschijnlijk ook voor de periode daarna. Over de bedrijven die zich in Boxtel kunnen vestigen, zegt het huidige provinciale beleid dat het bedrijventerrein geen echte regionale functie heeft en dus alleen maar bestemd is voor bedrijven uit Boxtel of onmiddellijke omgeving die aan uitbreiding toe zijn.
De gemeente is van mening dat dit restrictieve provinciale beleid niet bij de positie van Boxtel en bij de kracht van het bedrijventerrein past. Na de revitalisering van Ladonk, de ontwikkeling van Vorst en de verbetering van de infrastructuur waartoe in het GVVP besloten is, beschikt Boxtel namelijk over een modern, aaneengesloten duurzaam bedrijventerrein met een sterke regionale uitstraling en een goede ontsluiting naar de A2. De gemeente voelt zich in deze opvatting gesteund door de bevolkingsenquête waarin een meerderheid voorstander is van een meer wervend optreden om bedrijven hier naar toe te halen.
De gemeente streeft actief een ontwikkeling na waarbij naast "eigen" bedrijven, ook bedrijven van buiten zich moeten kunnen vestigen. Het gaat dan om bedrijven die passen bij het
duurzame imago dat Boxtel kenmerkt. Dit kunnen bedrijven uit de duurzaamheidssector zelf zijn maar ook andere bedrijven die hoogwaardige producten leveren en/of innovatief en
kennisintensief zijn. Ook voor bedrijven die bijdragen aan ketenvorming bestaat er een voorkeur. Deze ontwikkeling zou gepaard moeten gaan met het zoeken naar andere, meer geschikte vestigingsplaatsen voor milieuonvriendelijke bedrijven die thans nog op het industrieterrein gevestigd zijn. De gemeente baseert dit beleid mede op het gegeven dat op langere termijn en in algemene zin, de klassieke industriële werkgelegenheid steeds meer uit Nederland zal verdwijnen.
Pagina 8
In dit transitieproces streeft de gemeente tenminste behoud van het aantal arbeidsplaatsen na, maar liever nog een zekere uitbreiding daarvan. Ondanks voorspellingen dat de beroeps- bevolking zal krimpen, acht de gemeente nog ruimte aanwezig. De participatiegraad zal nog stijgen en wij willen het grote aantal Boxtelaren dat buiten Boxtel werkt ook mogelijkheden bieden om dichter bij huis te komen werken.
Het bovenstaande betekent dat de gemeente streeft naar bevestiging van een prominentere positie op provinciaal niveau. Ondertussen gaan we door met de kwalitatieve verbetering van de vestigingsvoorwaarden: eigentijdse bedrijventerreinen, een goede infrastructuur en een
wervend woonmilieu. Van deze verbeteringen profiteert ook het zittende bedrijfsleven ten volle.
Ook omdat bij deze verbetering een ondernemersvriendelijk imago past: meedenkend en servicegericht.
In regionaal verband betekent dit dat Boxtel zich als een constructieve partner op zal blijven stellen en duidelijk zal maken dat hij een stevige verantwoordelijkheid op economisch gebied wil dragen en op dat gebied veel te bieden heeft. De gemeente wil de werkgeversvereniging bij deze transitie betrekken, onder andere door haar een adviesrol te geven bij de voorgenomen verkoop van grond aan nieuwe kandidaten.
De ontwikkeling van Vorst
Met de vestiging van het Rabo-datacenter als daverend startschot zal de komende jaren een modern en duurzaam bedrijventerrein worden ontwikkeld dat plaats kan bieden aan bedrijven met een profiel zoals hierboven geschetst.
De revitalisering van Ladonk
Het bedrijventerrein Ladonk zal de komende periode gerevitaliseerd worden. Dit betekent verbetering van de bebouwingsstructuur en oplossing van knelpunten met betrekking tot bereikbaarheid, ontsluiting en verkeersveiligheid. Deze verbeterslag en de daarmee gepaard gaande herstructurering zal naar verwachting 15 hectaren nieuw uitgeefbaar bedrijventerrein opleveren. Deze revitalisering moet gezien worden in samenhang met de infrastructurele verbetering die op zal treden na de verbreding van de Keulse Baan en na realisering van de andere maatregelen uit het GVVP.
De ontwikkeling van de spoorzone
Hoewel formeel deel uitmakend van Ladonk is de ontwikkeling van de spoorzone als een aparte opgave te beschouwen. De spoorzone zou een representatieve verbindingsschakel tussen de kern van Boxtel en het gebied ten westen van het spoor moeten vormen maar is dat nu geens- zins. Er zullen hoogwaardige functies moeten worden gerealiseerd, die een verbinding maken met de bedrijvigheid in het gebied of met de mooie natuur aan de west- en zuidwestkant van Boxtel. Centrale thema's zijn de nog te ontwikkelen concepten: ontmoeten, welness (indoor), recreatie en de toegang tot het Groene Woud.
De voor Boxtel zo gewenste extra hotelfunctie zou hier goed kunnen worden ondergebracht.
Het spoor zelf
De spoorlijnen en het station zijn in meerdere opzichten een factor van betekenis voor Boxtel.
Enerzijds een positieve betekenis, omdat de trein Boxtel prima ontsluit. Dat is goed voor mensen die vanuit de stedendriehoek (en verder) naar Boxtel komen voor werk, onderwijs of (toeristisch) bezoek en het is goed voor Boxtelaren die de omgekeerde beweging maken: in een kwartier sta je in het centrum van Den Bosch, Tilburg of Eindhoven. Anderzijds is het spoor ook een enorme barrière die de kern van Boxtel bovenmatig afsnijdt van het industriegebied en het buitengebied aan de west- en zuidwestkant. Voor deze barrièrewerking worden oplossingen
Pagina 9
gezocht, maar probleemloos zal het waarschijnlijk niet worden. Wat niet of te weinig gebeurt, is onderzoek naar en overleg over de betere benutting van het spoor voor Boxtel. De eerst in het zicht komende opties zijn dan het verkrijgen van een intercitystatus voor het station en het benutten van het station om meer vracht naar en van Ladonk via het spoor te laten gaan.
Het aantal arbeidsplaatsen en de beroepsbevolking
Op grond van cijfers van het CPB mag verwacht worden dat het aantal arbeidsplaatsen tot 2020 nog met zo’n 1200 zal groeien, terwijl de potentiële beroepsbevolking als gevolg van demo- grafische ontwikkelingen zal dalen. De effecten van de huidige economische crisis en van de mogelijke verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd zijn hier nog niet in verdisconteerd.
Deze cijfers maken echter wel duidelijk dat het van belang is om te zorgen dat de
arbeidsparticipatie in de toekomst nog verder zal stijgen. Verder kan de uitgaande pendel dalen of de inkomende pendel stijgen.De gemeente en de sociaal-economische partners zullen hun huidige inspanningen op dit gebied moeten intensiveren en ook met nieuwe oplossingen moeten komen.
De groei van het aantal zzp'ers
Een niet te miskennen maatschappelijke trend is de ontwikkeling van het aantal zzp'ers (de zelf- standigen zonder personeel). De voorwaardenscheppende rol van de gemeente voor deze vorm van economische ontwikkeling kan bestaan uit het bieden van ruimere mogelijkheden dan tot nu toe voor "start-ups" in de woonomgeving en uit het (laten) ontwikkelen van één of meer bedrijfs- verzamelgebouwen voor de eerste doorgroeifase waarin zzp'ers zich ontwikkelen tot kleine bedrijfjes met enkele werknemers. Daarnaast zal het werken in woonwijken blijven toenemen.
Dit kan ook omdat het soort werk steeds vaker niet hinderlijk is.
De economische betekenis van Het Groene Woud
Het Groene Woud speelt een belangrijke rol voor de ontwikkeling van toerisme en recreatie.
Maar daarnaast willen wij ook de economische kracht van Het Groene Woud als een op zichzelf staande kracht gaan beschouwen omdat de betekenis ervan verder reikt. Zo is Het Groene Woud ook van grote betekenis als vestigingsfactor voor de Stedendriehoek. Wij willen in de komende tijd, onder meer in het kader van het "Recreatief aanvalsplan Het Groene Woud" de economische betekenis van Het Groene Woud meer aandacht geven.
De zorg als economische factor
Met de vergrijzing van onze samenleving is het iedereen duidelijk dat de zorg steeds meer een economische factor van betekenis zal worden. De zorg is in het huidige economische profiel van Boxtel weliswaar goed vertegenwoordigd, maar blijft toch achter bij andere plaatsen binnen de Stedendriehoek en is zelfs licht gedaald, zo blijkt uit de cijfers die ten behoeve van het economisch beleidsplan gebruikt worden. De gemeente gaat dit vraagstuk nader verkennen teneinde zich hier een betere positie in te verwerven. De zorg als werkgelegenheidsgebied heeft veel voordelen: Het biedt mogelijkheden om zowel de participatie van vrouwen als van
medewerkers met diverse scholingsniveaus te vergroten en er is nauwelijks sprake van conjunctuurgevoeligheid.
Parallel hieraan zal ook gestreefd worden naar onderbrenging van zorgopleidingen in het Boxtelse onderwijsveld om zodoende de markt beter te kunnen bedienen.
Pagina 10
Zakelijke dienstverlening
Net als bij de zorg is er ook bij de zakelijke dienstverlening en de financiële instellingen sprake van een relatief mindere positie, zij het dat hier de afgelopen jaren wel flinke groei is geweest.
De gemeente streeft er net als bij de zorg naar om haar positie op dit vlak te verbeteren.
De landbouw
In de landbouw is een ontwikkeling gaande waarin het aantal agrarische bedrijven afneemt.
Naar verwachting nog met 40% in de periode tot 2020. Het niet aanwezig zijn van een bedrijfs- opvolger en de onmogelijkheid tot uitbreiding zijn de belangrijkste oorzaken. De meeste bedrijven die over blijven zullen groter worden en zullen ook groter moeten worden; globali- sering van de markt, kostenstijging, constante prijsdruk en de kosten van noodzakelijke investe- ringen om aan milieueisen te voldoen, vragen om schaalvergroting. De totale productie zal naar verwachting niet veel veranderen.
Niet alle overblijvende bedrijven zullen deze rationele bedrijfseconomische principes volgen.
Een aantal boeren zal uit pragmatische of uit principiële overwegingen kiezen voor een minder geoptimaliseerde bedrijfsvoering en zal additioneel inkomen gaan verwerven in vormen van verbrede landbouw (groene en blauwe diensten en inspelen op toeristische ontwikkelingen).
Het is voor de gemeente Boxtel van belang dat de agrarische sector vitaal blijft. Dat geldt natuurlijk vooral voor de grondgebonden landbouw omdat die een belangrijke bijdrage levert aan de visuele beleving van het buitengebied: "zonder bebouwde akkers en koeien in de wei ziet het er toch minder natuurlijk uit".
Aan het willen behouden van de intensieve landbouw liggen andere overwegingen ten grond- slag. De intensieve landbouw draagt niet bij aan de kwaliteitsbeleving van het landschap.
Het is daarentegen wel een economische factor van betekenis en het is de toekomst van een aantal Boxtelse ondernemers met hun gezinnen en (in een aantal gevallen) hun personeel. Ook is de landbouw van grote betekenis als energieproducent in de context van ontwikkelingen inzake lokale of regionale energieopwekking.
Met betrekking tot de intensieve landbouw zegt het bestemmingsplan buitengebied dat deze wordt gerespecteerd binnen de randvoorwaarden van duurzaamheid. Die randvoorwaarden worden gevormd door landelijke, provinciale en locale wet- en regelgeving, door de ligging van de bedrijven in relatie tot natuur en landschap, door de mogelijkheden die technologische vernieuwing biedt om milieubelasting te verminderen en door aspecten van ruimtelijke ordening en verantwoorde inpassing. Door hierbinnen tot afgewogen oordeelsvorming te komen, wil de gemeente zich inspannen om deze bedrijven de ontwikkeling te laten doormaken die
noodzakelijk is om ook in de toekomst te kunnen blijven bestaan. In die situaties waar inpassing echter te zeer conflicteert met de belangen van natuur en landschap, zal de gemeente prioriteit geven aan deze laatste. Blijkens de bewonersenquête is dat ook de overheersende opvatting van de inwoners van Boxtel.
Pagina 11
•
••
5 Een sterk centrum
Ook voor het centrum geldt dat de gesprekken over de nieuwe strategische visie niet de eerste zijn over de toekomstige ontwikkeling van het centrum. Hier springt de discussie over de strate- gische visie dus als het ware op een rijdende trein. De Boxtelse detailhandels- en horeca- structuurvisie uit 2002 noemt al een aantal punten ter verbetering van het centrum en in het provinciale uitwerkingsplan van het streekplan (uit 2004) wordt gesteld dat versterking en verbetering van het centrum aan de orde is. Het in 2008 onherroepelijk geworden nieuwe bestemmingsplan geeft de basis om daadwerkelijk aan de slag te gaan en met de uitvoering van het plan "de Croon" en met het van start gaan van het city-management als overleg- en samenwerkingsstructuur tussen gemeente, winkeliers en horecaondernemers worden de eerste stappen op dit lange pad naar een sterker centrum zichtbaar.
In 2008 heeft een aantal inwoners van Boxtel op uitnodiging van de gemeente via de methode van de creatieve piramide meegedacht over de toekomst van het centrum en ook in de kort daarna gestarte discussie over de nieuwe strategische visie namen de centrumontwikkelingen een belangrijke plaats in. Uit al deze documenten en gesprekken komt een toekomstbeeld naar voren dat helder en consistent is. De route naar 2020 ziet er volgens het gemeentebestuur als volgt uit:
• Het ambitieniveau
Het besef dat het centrum een kwaliteitsimpuls behoeft is wijdverbreid, maar er was nog geen duidelijke uitspraak wat dit voor de positie van Boxtel in de regio zou moeten gaan betekenen: Een flinke schaalsprong proberen te maken en concurrerend worden met de drie steden en met Uden-Veghel, of dichter bij huis blijven en vooral een beter centrum willen hebben voor de eigen bewoners, de mensen uit de omliggende dorpen en de toeristen die Boxtel bezoeken. Uit de strategische discussie blijkt dat er geen behoefte is aan een echte schaalsprong. Een kwalitatieve versterking is nodig maar de intieme dorpse sfeer en de menselijke maat moeten vooral behouden blijven. Men verwacht wel dat kwaliteitsverbe- tering van het centrum in combinatie met betere toeristische mogelijkheden in het buiten- gebied sowieso meer bezoekers en toeristen naar de kern van Boxtel zal brengen. De ambitie zit dus veel meer in een kwaliteitsverbetering dan in een echte schaalsprong of een veel groter wervingsgebied.
• Verbetering van de winkelstructuur
Deze is momenteel te langgerekt, waarbij een circuit ontbreekt. Het winkelgebied moet dus compacter worden, een duidelijkere structuur en meer uitstraling krijgen. Ook is de wens geuit naar betere en toonaangevende winkels. Verwacht mag worden dat deze zich eerder zullen vestigen als de structuur en de uitstraling beter zijn geworden. Op deze wijze kan er een positieve spiraal ontstaan.
• Het station
Voor wie Boxtel met de trein bezoekt, zijn de stationsomgeving en de Stationsstraat de belangrijkste eerste impressies. Die passen nu niet bij het positieve beeld dat Boxtel wil uitstralen. Ook hier zal dus aan kwaliteitsverbetering gewerkt moeten worden, met name door de "aankleding" van de Stationsstraat te verbeteren. Bezoekers zouden als het ware naar het centrum "gezogen" moeten worden.
Pagina 12
• Een versterking van de cultuurhistorische waarden van Boxtel
Dit betreft vooral de cultuurhistorische as van de St-Petruskerk tot kasteel Stapelen en dan met name de beeldkwaliteit van de bebouwing, de bijzondere functies die aan de as zijn gesitueerd en de inrichting van de openbare ruimte. Een voorbeeld hiervan is de verbetering van het zicht op de entree van Kasteel Stapelen, waardoor de verbinding met het centrum sterker wordt.
• Het centrum verbinden met de groene omgeving
De toeristische kracht van Boxtel kan vergroot worden als het (verbeterde en aantrekke- lijke) centrum op een flink aantal plaatsen in goede verbinding staat met het groene buiten- gebied. Vanwege die natuurlijke verbondenheid met het buitengebied zal het centrum van Boxtel ook groener moeten worden.
• Een meer zichtbare Dommel in Boxtel
De Dommel, die er buiten het centrum zo mooi en zo karakteristiek bij ligt, is in het centrum van Boxtel nauwelijks zichtbaar. De zichtbaarheid en de beleefbaarheid van deze voor Boxtel zo betekenisvolle rivier zal in het komend decennium vergroot worden (onder andere door wandel- en recreatiemogelijkheden). Het terugbrengen van de karakteristieke Binnen- dommeltjes zal de waarde hiervan nog vergroten.
• Een autovrije markt
Zowel uit de bewonersenquête als uit de huiskamergesprekken kwam dit als wens naar voren. Om een markt te krijgen die de voor het centrum gewenste sfeer uitstraalt moet de parkeerfunctie van de markt verdwijnen( "het blik er af"). Het centrum zou sowieso wel meer autoluw mogen worden, als er maar compenserende voorzieningen zijn zoals een centrale parkeergelegenheid vlak bij het centrum, een kortparkeermogelijkheid vlak bij de markt en goede parkeergelegenheid dicht bij supermarkten of winkels waar volumineuze goederen verkocht worden.
• Verbetering van de verkeersstructuur
In combinatie met het bovenstaande zou de verkeersstructuur om en naar het centrum duidelijker moeten worden. Datzelfde geldt voor de parkeerstructuur in het centrum.
• Meer voorzieningen
Het voorzieningenniveau in Boxtel wordt door de meeste betrokkenen als goed ervaren.
Men spreekt echter wel duidelijk de behoefte uit aan een bioscoop en aan een zekere upgrading van het Podium. Ook al zou men het eigenlijk wel willen, men ziet wel in dat een nieuw volwaardig theater voor de Boxtelse schaal te veel gevraagd is. Een andere voor- ziening die erg gemist wordt, maar overigens niet per se in het centrum gesitueerd hoeft te zijn, is de huisartsenpost.
Pagina 13
6 Aangenaam leven in Boxtel
Mensen bepalen voor een groot gedeelte zelf de kwaliteit van hun leven. De gemeente ziet het als een belangrijke taak om de voorwaarden hiervoor te creëren. Daarin is Boxtel natuurlijk niet uniek; dit geldt voor alle gemeenten. In veel gemeenten is een soortgelijke ontwikkeling zicht- baar; sociaal-maatschappeliike ontwikkelingen gaan over gemeentegrenzen heen en belang- rijke wettelijke kaders zoals de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de Wet Collectieve Preventie Gezonheidszorg, gelden voor elke gemeente. Maar ondanks deze min of meer gelijke uitgangspositie vult elke gemeente haar sociale beleid natuurlijk naar eigen inzicht in.
Boxtel, een prima woongemeente
Binnen de gemeente Boxtel is er recent een leefbaarheidsonderzoek gehouden. De resultaten daarvan laten zien dat 73% van de inwoners het wonen en leven in Boxtel goed tot uitstekend vindt. Dit is een stijging van 4 % ten opzichte van een soortgelijke peiling 5 jaar geleden. Ook in de gesprekken die in het kader van de strategische visie gevoerd zijn, geven mensen aan Boxtel een prima woongemeente te vinden. Maar ook in Boxtel is de situatie niet probleemloos:
in het leefbaarheidsonderzoek wordt een toename van gevoelens van eenzaamheid geconsta- teerd en worden verkeersveiligheid, criminaliteit, parkeerproblemen, het schoonhouden van Boxtel of eigen wijk en de kwaliteit van het openbaar vervoer het vaakst als problematisch genoemd.
Daarnaast geldt, ook al gaat het goed en is er een grote mate van tevredenheid, 'stilstand is achteruitgang'. Boxtel zal daarom met veel energie aan de toekomst van het woon- en leef- klimaat blijven werken om de opgebouwde positieve reputatie te bestendigen of verder te verbeteren en om de genoemde problemen het hoofd te bieden. Wij schetsen in een aantal thema's de belangrijkste ambities voor 2020. Sommige hebben bestrekking op de fysieke infrastructuur, andere op de sociale infrastructuur of op beiden.
Voldoende woningen en goede woningen in alle kernen
Tot 2020 groeit de eigen bevolking van Boxtel nog aan met 700 inwoners tot een totaal van 30.900. Voor deze groei alleen zijn ongeveer 300 woningen nodig.
Een veel groter aantal, plusminus 900 woningen, is nodig om de nog steeds doorgaande gezinsverdunning op te vangen. De gemiddelde woningbezetting bedroeg in 2008 namelijk 2,47 en zal dalen naar ongeveer 2,30 in 2020.
Voor de eigen bevolking zijn er dus opgeteld zo'n 1200 woningen nodig.
Daarnaast wil Boxtel net als in de vorige periode in beperkte mate (bijvoorbeeld 200 woningen) bouwen voor mensen van "buiten", bijvoorbeeld omdat ze hier (komen) werken en daarom ook hier willen wonen. In de discussie over de strategische visie bleek er overwegend steun voor deze "kleine plus". Het totaal aantal te bouwen woningen, voor mensen van "binnen" en "buiten"
Boxtel, komt dan op 1400 woningen.
Van deze in totaal 1400 nieuwe woningen kunnen er zo'n 650 gebouwd worden binnen de kernen zonder dat de leefbaarheid door een te grote dichtheid wordt aangetast. Voor de rest zijn uitbreidingslocaties nodig. Naar de huidige inzichten zijn dat nog steeds de locaties "Selissen/
Munsel" en "de Oksel" tussen de spoorlijnen.
Pagina 14
Maar net zo belangrijk als de kwantiteit van de woningbouw is de kwaliteit van de woningvoor- raad. De volgende aspecten zijn dan met name relevant:
• De bestaande voorraad moet van een kwalitatief goed niveau blijven. Dit betekent in een aantal gevallen sloop en vervangende nieuwbouw. De aantallen tot 2020 zijn niet bekend, maar ter illustratie: als een woning na gemiddeld 120 jaar vervangen moet worden, betekent dit voor Boxtel dat er 100 woningen per jaar vervangen moeten worden;
• Er moet voldoende groot onderhoud plaatsvinden, want als (om in hetzelfde voorbeeld te blijven) een woning 120 jaar mee moet, zal er een aantal keren groot onderhoud gepleegd moeten worden;
• Er moet voorzien worden in de veranderende vraag naar woningen. Uit het woonwensen- onderzoek blijkt dat de vraag zich richt op betaalbare (grondgebonden) woningen voor starters en senioren en op luxe appartementen in Liempde voor senioren. Met de nieuw- bouw (voor uitbreiding èn voor vervanging) en met een gedeelte van de grootonderhoud- projecten (door functiewijziging door te voeren) kan de gemeente aan deze nieuwe woon- wensen tegemoet komen;
• Bij het bouwen en renoveren van woningen moet gestreefd worden naar meer diversiteit in woonmilieus, om zodoende maatschappelijke segregatie tegen te gaan.
Bijzondere aandacht verdient de woningbouw in de kernen Liempde en Lennisheuvel. De leef- baarheid in deze kernen staat onder druk en voorkomen moet worden dat starters en senioren uit deze kernen (moeten) vertrekken omdat zij geen passende woning kunnen vinden. Dit vraagt op de lokale situatie toegesneden oplossingen waarbij zeker in Lennisheuvel geldt dat men meer gebaat is bij een geleidelijke bouwstroom van "kleine plukjes" dan bij een of enkele grotere projecten.
Veiligheid
Voor de kwaliteit van wonen en leven in Boxtel is het belangrijk dat het er veilig is en dat mensen zich er veilig voelen. In de gemeente Boxtel zijn problemen veroorzaakt door (hang)jongeren, fietsendiefstal en autodiefstal in het oog springende onderwerpen, welke prioriteit krijgen in de veiligheidsaanpak. Differentiatie in de woningbouw, het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving en het versterken van de sociale infrastructuur zijn de
uitgangspunten in de veiligheidsaanpak, die vooral in de integrale wijkaanpak verder vorm krijgt.
Daarnaast is ook de aanpak binnen het veiligheidshuis een belangrijk instrument ter verbetering van de veiligheid. Samenwerkende partners zorgen voor een vangnet waardoor het
daadwerkelijk veiliger wordt. Versterkte handhaving , onder meer door inzet van bijzondere opsporingsambtenaren (boa's) en de inzet van buurtcoördinatoren (buco's) completeren deze aanpak.
Een ander belangrijk aspect van veiligheid is de verkeersveiligheid. Dit is een actueel thema in Boxtel. Met de vaststelling van het GVVP heeft de gemeente aangegeven hoe hier nader vorm aan gegeven zal worden. De komende jaren zullen de daarin genoemde maatregelen verder ter hand genomen worden.
Kwaliteit van de openbare ruimte
Een kwalitatief hoogwaardig woonklimaat vraagt tevens om een goed beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Hoewel het onderhoudsniveau objectief gezien aan de norm voldoet, kwam zowel in de rondetafelgesprekken als in de huiskamergesprekken als in de bevolkingsenquête op verschillende manieren naar voren dat de gemeente hier nog een stapje extra mag zetten.
Met name de slechte begaanbaarheid van de trottoirs en het onderhoudsniveau van de wegen kwamen nogal eens ter sprake. Op de vraag in de inwonersenquête waar het gemeentebestuur
Pagina 15
prioriteit aan zou moeten geven, bereikte het onderhoud van wegen en groen de tweede plaats (na veiligheid). Het groene imago dat Boxtel als centrumgemeente in het Groene Woud heeft vraagt ook om een duidelijke vertaling van dit groene imago naar het gebied binnen de bebouwde kom.
Verkeer en vervoer op de goede weg
Tenslotte, is naast veiligheid en de kwaliteit van de openbare ruimte de verkeersproblematiek volgens de Boxelaren een thema waar het gemeentebestuur niet omheen kan en overigens ook niet omheen wil. Daarom is er een gemeentelijk verkeers- en vervoersplan (GVVP) opgesteld en inmiddels in december 2008 door de raad vastgesteld. Vanuit de optiek van aangenaam wonen heeft daarbij met name de discussie over de hoofdstructuur centraal gestaan. De gekozen hoofdstructuur vergroot de leefbaarheid doordat doorgaand verkeer uit de kern wordt gehaald. Maar er zijn nog zorgen over de aantasting van de leefbaarheid in Oost door de keuze voor een parallelweg langs de A2.
Omdat de discussie over het GVVP zich vooral heeft gericht op de hoofdstructuur, zijn een aantal andere eveneens belangrijke onderdelen van het plan niet zo duidelijk naar voren gekomen. Met name de maatregelen rondom "duurzaam veilig" en het stimuleren van het fietsverkeer beogen de leefbaarheid en de verkeersveiligheid verder te verbeteren. Als deze maatregelen zijn uitgevoerd, verwachten wij zeker een toegenomen tevredenheid bij de inwoners van Boxtel.
De sociale infrastructuur en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning
Naast de fysieke infrastructuur is de sociale infrastructuur van belang. Unaniem waren alle betrokkenen bij het proces van de strategische visie het met elkaar eens: de toekomst van Boxtel maken we samen. De inwoners van Boxtel hechten grote waarde aan de sociale cohesie in wijken en buurten en vinden dat alle inwoners van Boxtel de kans moeten krijgen om mee te doen in de maatschappij.
De Wet Maatschappelijke Ondersteuning onderstreept dit gedachtegoed. Daarbij legt de Wet de nadruk op de “civil society”, verwijzend naar een samenleving van en voor burgers met een minder ‘alverzorgende overheid’. De toekomst vraagt van burgers om verantwoordelijkheid te nemen voor zichzelf en voor hun omgeving. De overheid faciliteert een dergelijke ontwikkeling, zorgt voor algemene voorzieningen en springt bij waar het voor inwoners van Boxtel niet mogelijk is om op eigen kracht volwaardig deel te nemen aan de samenleving. Dat kan zich uiten in vormen van individuele ondersteuning of ondersteuning die gericht is op kwetsbare groepen (zoals bijvoorbeeld door middel van het armoedebeleid). Uit de bewonersenquête blijkt dat de inwoners van Boxtel dit uitgangspunt te delen. Boxtel was en is een gemeente met een sterk sociaal beleid en zal dat ook in de toekomst blijven.
Overigens is de gemeente Boxtel voor wat betreft de invoering van de WMO op de goede weg;
het recent gehouden klantenonderzoek geeft aan dat de inwoners van Boxtel (bovengemiddeld) tevreden zijn.
Integrale wijkaanpak
Wij kiezen voor een integrale wijkaanpak, waarbij sociale en fysieke aspecten in onderlinge samenhang worden gezien en waarbij op het niveau van de wijken naar de problematiek en verbeterpunten in de wijk gekeken wordt. Wij doen dat omdat elke wijk anders is en omdat daarmee de problematiek en de verbeterpunten in elke wijk anders zijn. Door integrale wijk- aanpak proberen wij tevens zodanig de ontwikkelingen te kunnen volgen en bij te sturen dat eventueel verval van wijken wordt voorkomen, omdat hier ook geldt dat voorkomen beter is dan genezen.
Pagina 16
Wijkontwikkelingsplannen en een overlegplatform per wijk waarin ook de wijkbewoners participeren zijn de aangewezen instrumenten. Wij willen graag via de wijk ook de buurt bereiken, om op het niveau te komen waar de sociale interactie zich afspeelt en waar de zelfredzame samenleving echt tot ontwikkeling moet komen.
Met de vorige strategische visie hebben wij al ingezet op het creëren van mogelijkheden tot ontmoeting in Boxtel. Gemeenschapshuizen, brede scholen en de speelplekken hebben hierin een functie. De gemeente wil deze ontwikkeling de komende jaren doorzetten.
Liempde en Lennisheuvel
Ook voor de kernen Liempde en Lennisheuvel kan de toekomst via de hier geschetste weg van de integrale wijkaanpak nader vorm krijgen. Deze kernen onderscheiden zich in zekere zin van de binnen de kern Boxtel liggende wijken. Zoals aangegeven zijn het woongemeenschappen met een hechte sociale verbondenheid en een rijk verenigingsleven. Zo bezien zijn het schoolvoorbeelden van wat de WMO beoogt. Maar juist in deze kernen wordt de leefbaarheid meer dan elders bedreigd door maatschappelijke en economische ontwikkelingen zoals ontgroening, vergrijzing en terugval in voorzieningenniveau. Het is voor de leefbaarheid in deze kernen van belang dat zowel jongeren als ouderen er kunnen blijven wonen. De gemeente zal hier met het woningbouwprogramma op inspelen maar realiseert zich tevens dat dit weliswaar een belangrijke randvoorwaarde is, maar dat er ook nog andere inspanningen nodig zijn om de leefbaarheid op peil te houden. Deze zullen in de context van de integrale dorpsontwikkelings- plannen nader vorm moeten krijgen. Bij wijze van voorbeeld zou gedacht kunnen worden aan het laten starten of eindigen van toeristische routes in deze kernen zodat de bestedingen in deze kernen toenemen waardoor voorzieningen beter in stand gehouden kunnen worden.
Boxtel, een veelkleurige samenleving
De inwoners van Boxtel vertegenwoordigen meer dan negentig nationaliteiten die in goede harmonie samenleven. De gemeente wil dat naar de toekomst toe tenminste zo houden en liefst nog verbeteren. Daar ligt een taak voor de inwoners van Boxtel zelf maar ook voor de
gemeente. Initiatieven zoals de organisatie van de Bazaar op Selissenwal en het project "wijk in beweging" vervullen een positieve functie. De gemeente wil op verschillende manieren
integratieprocessen bevorderen bijvoorbeeld door via het volkshuisvestingsbeleid te werken aan gedifferentieerde woonmilieus en via het onderwijsbeleid door actief te bevorderen dat
leerlingenpopulaties op scholen een goede afspiegeling zijn van de bevolkingssamenstelling in de wijk.
Vergrijzing als kans
Vergrijzing wordt te vaak uitsluitend als een probleem gezien. Maar vergrijzing biedt ook volop kansen. Er zijn steeds meer ouderen en zij zijn vitaler dan vroeger. Deze groep vormt een groot potentieel voor het verrichten van maatschappelijk belangrijke taken in de vorm van vrijwilligers- werk. De gemeente streeft daarom naar grotere maatschappelijke participatie van deze groep.
Het mes snijdt daarmee aan twee kanten: ouderen blijven langer actief deel uitmaken van de samenleving en zij verrichten maatschappelijk gezien zinvolle activiteiten. Uit de bevolkings- enquête is gebleken dat een appèl doen op ouderen net zo goed geaccepteerd wordt als een beroep doen op andere Boxtelse inwoners.
Vrijwilligers: het cement van de samenleving
Een zelfredzame samenleving kan niet zonder vrijwilligers. Gelukkig zijn er daar nog heel veel van in Boxtel. In de discussie rond de strategische visie zijn twee tegengestelde geluiden gehoord. Verenigingen (vooral in de sport) denken dat het steeds moeilijker wordt om
Pagina 17
vrijwilligers te vinden. In de bevolkingsenquête geeft daarentegen 10% van de ondervraagden aan nu (nog) geen vrijwilligerswerk te doen maar daar wel toe bereid te zijn. Zij zijn alleen de goede gelegenheid nog niet tegengekomen. De gemeente vindt werving, behoud en
ondersteuning van vrijwilligers een belangrijk thema voor de toekomst en zal dat op, een bij deze tijd passende manier, vormgeven.
Sport en cultuur verbinden
Sport en cultuur zijn verbindende factoren en middelen bij uitstek om het meedoen in de samenleving te vergroten. De gemeente wil bevorderen dat sport- en cultuurverenigingen hun maatschappelijke rol breder op gaan pakken. Sport en cultuur hebben een positieve invloed op maatschappelijke doelen als leefbaarheid, gezondheid, participatie en het ontwikkelen van normen en waarden. In combinatie met wat hierboven gezegd is over de ondersteuning van vrijwilligers (die de motor zijn van deze verenigingen), wil de gemeente ook verenigingen ondersteunen in hun functioneren. Daarnaast blijft de gemeente zich verantwoordelijk voelen voor de aanwezigheid van voldoende en kwalitatief goede voorzieningen voor sport- en cultuurbeoefening in Boxtel.
Aandacht voor het individu
De afgelopen periode is veel geld en aandacht naar algemene voorzieningen en aspecten gegaan. De laatste tijd groeit echter de overtuiging dat ook in het individu geïnvesteerd moet worden. Dat geldt natuurlijk niet voor de overgrote meerderheid die zijn of haar weg wel vindt in deze samenleving, het gaat om Boxtelse inwoners die er op eigen kracht niet komen. Een sluitende zorgstructuur, bereiken dat iedereen een diploma heeft en basisvaardigheden om zich in deze tijd staande te kunnen houden, het zijn zaken die niet alleen deze personen ten goede komen maar zij bevorderen ook de leefbaarheid van wijken en buurten omdat deze personen zich dan ook weer gemakkelijker in sociale verbanden bewegen.
Het kind centraal
Het spreekwoord zegt niet voor niks: "wie de jeugd heeft, heeft de toekomst". De samenleving wint aan kracht als kinderen op een goede manier opgroeien en zich kunnen ontwikkelen tot zelfstandige en verantwoordelijke burgers. Het is de primaire verantwoordelijkheid van ouders om te zorgen dat dit goed komt. Voor het overgrote deel gaat dit ook goed. Er is echter een toenemend aantal gevallen waarin hulp van buiten nodig is. Wij verwachten dat deze tendens zich de komende jaren voortzet. De zorgstructuur in het onderwijs en het centrum voor jeugd en gezin kunnen zorgen voor vroegtijdige signalering en adequate hulp zodat zo veel mogelijk jonge Boxtelaren zich kunnen ontwikkelen tot zelfstandige en verantwoordelijke burgers.
Onderwijs
De demografische ontwikkelingen zullen in de periode tot 2020 nog niet leiden tot minder leer- lingen; de prognoses laten nog een kleine toename zien. Er zullen wel enkele (niet verrassende) geografische verschillen ten opzichte van nu optreden: Liempde en Lennisheuvel krijgen met een beperkte daling van het aantal leerlingen te maken en in Boxtel - Oost en Munsel-Selissen zal het aantal leerlingen stijgen.
Pagina 18
Voor de periode tot 2020 zien wij als belangrijke ontwikkelingen:
• verdergaande integratie van jeugd- en onderwijsbeleid;
• de doorgroei van Brede Scholen tot educatieve centra ten behoeve van het leren en opvoeden van kinderen in de leeftijd van 0-14 jaar. Kinderen verblijven er de hele dag en er is een aanbod op het gebied van sport,cultuur en recreatie. Dit aanbod is niet voor elke school hetzelfde maar varieert afhankelijk van de locatie;
• verdere uitbouw van de zorgstructuur in en om de school;
• de toenemende maatschappelijke rol van de school in de wijk: ontmoeting, integratie en ouderbetrokkenheid.
De gemeente wil samen met het onderwijsveld deze ontwikkelingen ondersteunen.
Pagina 19
7 Modern bestuur en organisatie
Om de hiervoor geschetste ambities werkelijkheid te laten worden is het nodig dat gemeente- bestuur en ambtelijke organisatie hiermee corresponderende ambities hebben voor hun eigen ontwikkeling tot 2020. In essentie zijn dan de volgende drie zaken van belang: Hoe positioneert het gemeentebestuur Boxtel in de regio,hoe ziet het gemeentebestuur zijn rol in de Boxtelse samenleving en niet in de laatste plaats, hoe ontwikkelt Boxtel zich tot een professionele dienstverlener.
Boxtel in de regio
Boxtel is een centrumgemeente en wil die positie behouden en waar mogelijk verstevigen. Dit betekent dat Boxtel zijn verantwoordelijkheid met betrekking tot regionale ontwikkelingen ten volle wil dragen. Boxtel doet dat volop in alles wat de ontwikkeling van Het Groene Woud betreft. We zijn daarin een zeer actieve partij en willen onze kennis en creativiteit in blijven zetten om samen met onze partners de gestelde doelen te bereiken. Ook op het gebied van de werkgelegenheidsontwikkeling willen wij onze centrumpositie recht doen. Dit is in het hoofdstuk
"werkgelegenheid voorop" nader uitgewerkt.
Ook in onze taak als openbaar bestuur willen wij graag samenwerken waar dat tot kwaliteits- verhoging of efficiëncyverbetering kan leiden, zoals in het voorbeeld van de gezamenlijke sociale dienst met Haaren. Intergemeentelijke samenwerking biedt in onze ogen mogelijkheden voor een beter functioneren van de regio en voor betere dienstverlening aan de burgers. Voor ons geldt daarbij wel als randvoorwaarde dat de afstand tussen burger en bestuur klein moet blijven.
Ook in die gevallen waarin wij als subsidiegever of anderszins betrokken zijn bij
maatschappelijke instellingen (zoals de bibliotheek en MIK) zullen wij initiatieven van regionale samenwerking ondersteunen. Ook aan dat soort initiatieven liggen immers overwegingen van kwaliteitsverbetering en/of efficiëncyverhoging ten grondslag.
Bij een centrumgemeente hoort ook een adequaat spectrum aan bovenlokale en regionale voorzieningen. Het gemeentebestuur van Boxtel ziet het als een belangrijke opdracht om hier blijvend aan te werken. Dit betekent huidige voorzieningen (zoals bijvoorbeeld de poliklinieken) behouden, hetgeen in een tijd van schaalvergroting en concentratiebewegingen al opdracht in zichzelf is. Maar het betekent ook alert zijn als zich mogelijkheden voor nieuwe voorzieningen aandienen. Onderwijs, openbaar bestuur en de zorgsector als belangrijke groeisector zijn dan vooral in beeld.
Uitbreiding van voorzieningen heeft een drievoudige opbrengst: het biedt werkgelegenheid, het levert een positieve bijdrage aan de kwaliteit van de leefomgeving omdat Boxtelaren niet ver weg hoeven om van de voorziening gebruik te maken en het kan van positieve invloed zijn op het aantrekken van weer andere voorzieningen.
Het gemeentebestuur midden in de samenleving
Met betrekking tot haar rol in de Boxtelse samenleving heeft de gemeente Boxtel de volgende vier ambities voor 2010 – 2020 geformuleerd:
• het gemeentebestuur wil zichtbaar en toegankelijk zijn en luisteren naar wat er onder de bevolking (bewoners, verenigingen en instellingen) leeft;
Pagina 20
• het gemeentebestuur wil de bevolking een actieve rol geven in de beleidsontwikkeling en de resultaten hiervan terugkoppelen;
• het gemeentebestuur wil partners zoeken in de beleidsuitvoering;
• het gemeentebestuur wil kwaliteit leveren, daadkracht tonen en tempo maken.
Met deze opsomming is niet gezegd dat deze ambities er tot nu toe niet waren en ook niet dat het tot nu toe op deze onderdelen allemaal niet goed zou gaan. Integendeel, uit de gesprekken die gevoerd zijn, maar ook uit het recente onderzoek van de lokale rekenkamer (2008) blijkt bijvoorbeeld dat het gemeentebestuur toegankelijk en benaderbaar is.
En uit de oprichting van instituties zoals Parkmanagement en Citymanagement blijkt dat het gemeentebestuur partners zoekt om effectief en efficiënt resultaten te kunnen boeken.
Desondanks zijn uit de discussie over de strategische visie en het rekenkameronderzoek ook enkele verbeterpunten voor de samenwerking met de bevolking naar voren gekomen. Zo geeft het onderzoek aan dat de daadwerkelijke invloed van burgers op beleidsprocessen nog laag wordt ingeschat en is in de gesprekken rond de strategische visie meer dan eens gesteld dat de communicatie richting de bevolking niet altijd als voldoende wordt ervaren, dat de opvolging van afspraken uitblijft of langer duurt dan afgesproken en dat de daadkracht en besluitvaardigheid beter zouden mogen zijn, ook al realiseert menigeen zich dat de soms gecompliceerde politieke verhoudingen in Boxtel in het verleden daar debet aan waren.
Het zoeken naar partners in de uitvoering van beleid komt voort uit twee ontwikkelingen. Ener- zijds wordt de overheid steeds meer een "tussenheid". Zij staat niet meer zoals vroeger boven de samenleving om vanuit die positie alles te regelen en te beslissen. Zij is steeds meer een partij in de samenleving (wel vaak met een regisserende rol) die andere partijen nodig heeft maar ook wil hebben om maatschappelijke ontwikkelingen te sturen en resultaten te bereiken.
Anderzijds zijn de samenleving en de daarin spelende vraagstukken zo ingewikkeld geworden, dat de overheid in veel gevallen het ook niet meer alleen op kan lossen en daarom partners bijeenbrengt om het gezamenlijk te doen.
Betere dienstverlening
Het tweede punt wat hoog op de bestuurlijke agenda staat is het verbeteren van de gemeente- lijke dienstverlening. De gemeente wil zich verder ontwikkelen tot een professionele dienst- verlener die in 2015 de in Nederland afgesproken ambitie waarmaakt het eerste aanspreekpunt voor al het overheidshandelen te zijn. Dit is niet alleen een opdracht voor het bestuur maar vooral ook voor de ambtelijke organisatie. Binnen de gemeente is dan ook de ambtelijke werk- groep STIP (aan de horizon) bezig met het vormgeven aan deze ontwikkeling. De belangrijkste resultaten zullen straks zijn:
• een kwaliteitshandvest dienstverlening waar de servicenormen in verwoord zijn waar de burger op mag rekenen;
• een persoonlijke informatiepagina voor burgers waar zij met hun DigiD in kunnen loggen en kunnen zien welke gegevens de overheid over hen heeft en hoe het staat met door hen ingediende verzoeken en aanvragen;
• eenmalige gegevensuitvraag, zodat niet steeds opnieuw alle persoonlijke gegevens te worden aangeleverd;
• toegankelijke dienstverlening. De klant moet kunnen kiezen via welk kanaal hij de gemeente benadert. (internet, telefoon, brief, bezoek) Dienstverlening via internet kan 7x24 uur;
• standaardisatie en uniformering van informatieverstrekking; het antwoord moet altijd goed zijn en niet afhangen van wie je toevallig aan de telefoon hebt.
Pagina 21
