De noodzaak iets te veranderen binnen je school of organisatie vormt het beginpunt van een veranderproces. Wanneer de school beschikt over een heldere visie, die gedeeld wordt, is er al veel gewonnen. Er moet overeenstemming zijn over de aard van de verandering en de manier waarop deze verandering tot stand moet komen. Dan is het voor een stuurteam/ werkgroep gemakkelijker om de koers uit te zetten, plannen te maken en daarbij een duidelijke strategie te volgen. Concrete acties en activiteiten worden in deze plannen vertaald. Verder moet er een structuur in de school aanwezig zijn die de veranderingen mogelijk maakt: gelegenheid tot regelmatig overleg /
samenwerking/ inspraak en evaluatie. Wanneer het stuurteam in staat is om eigen overtuigingen en gewoontes kritisch te kunnen bekijken en eventueel aan te passen,dan zal het kunnen veranderen.
Het zal zich in kunnen leven in anderen en beschikt daarmee over vaardigheden die belangrijk zijn bij het doorvoeren van een verandering. Ontbreekt dit vermogen dan leidt dit tot frustratie binnen het geheel en wordt het moeilijk om te bepalen welke richting men uit wil en slaagt men er niet in de noodzakelijke verandering door te voeren.
Wanneer er twee scholen uit verschillende zuilen genoodzaakt zijn om samen te werken is een veranderingsproces m.b.t. identiteit onvermijdelijk.
Verrekijker
Een nieuwe / verdere ( verre ) kijk op levensbeschouwelijke vorming.
Ik gebruik het woord vorming bewust. Vorming houdt namelijk veel meer in dan alleen onderwijs of kennisoverdracht. Vorming heeft te maken met kennis maar ook met beleven. Laten beleven. Kennis wordt op die manier innerlijk verwerkt. Leren doe je niet alleen voor later.
Het Integraal Kindcentrum is straks niet alleen voor iedereen toegankelijk, maar heeft ook een actief pluriforme opdracht. Dit betekent dat het Kindcentrum o.a. onderwijs bijdraagt ‘aan de ontwikkeling van de leerlingen met aandacht voor de godsdienstige, levensbeschouwelijke en maatschappelijke waarden, zoals die leven in de Nederlandse samenleving’. Nu zijn er in onze Nederlandse
multiculturele samenleving veel veranderingen waar te nemen. Slechts kennis hiervan nemen is niet genoeg. Het onderwijs vraagt om vernieuwing, verandering en aanpassingen op dit gebied. Daarnaast is er ook een behoefte om zich te profileren. De werkgroep Identiteit heeft dan ook een
veranderproces ingezet. Het IKC moet een plaats worden waar ontmoetingsonderwijs de dragende en inspirerende kracht is. Vertrekpunt is het leven van elke individuele leerling die zoekt naar een leidraad om zijn leven goed te leiden.
Het gaat hierbij om:
Bewustwording van identiteit.
Het praten met elkaar over levensovertuigingen en levensvragen is binnen het onderwijs voor velen nieuw en sommigen willen daar nog niet zomaar aan. Het heeft het ook te maken met de plaats en de wijk waarin de school gelegen is en met de populatie leerlingen die de school bezoekt. Op sommige scholen is de verandering ‘een volgende stap’. Op andere scholen echter is de verandering veel ingrijpender. Marzano die meta-analytisch onderzoek heeft gedaan spreekt in dit verband van een Niveau I of een Niveau II verandering. Een van de moeilijke aspecten van het inschatten van de veranderingsproces is, dat wat voor de één geldt als een Niveau I verandering, voor de ander een Niveau II verandering kan zijn. Het is deels een gevoelsmatige kwestie en wordt bepaald door de manier waarop mensen op een verandering reageren. Of een verandering beschouwd wordt als een verandering van Niveau I of II is afhankelijk van de kennis, ervaring, waarden en flexibiliteit van de groep personen die met de verandering geconfronteerd wordt. Hoe ingrijpend zal de verandering zijn? We zoeken in de eerste instantie met elkaar naar de juiste vormen waarin de identiteit van beide stromingen tot recht komen. M.i. is de echte zoektocht een tocht naar vernieuwing.
Nu is een wezenlijke bijdrage aan de bewustwording van de eigen identiteit: los komen te staan van vanzelfsprekendheden. Dan worden er vensters geopend op de andere situatie in het onderwijs.
Namelijk de situatie van de christelijke identiteit op de ene school en de z.g. openbare identiteit op de andere school. Ik zeg z.g. omdat niemand natuurlijk openbaar kan zijn. Iedereen ‘vindt’ iets, heeft normen en waarden , levensovertuigingen en levensvragen. In gesprek met elkaar hopen we dat er nieuwe perspectieven op de identiteit van scholen kunnen ontstaan. Door vanuit een andere achtergrondcultuur naar de eigen situatie te kijken worden er nieuwe vragen opgeroepen, die verhelderend werken voor de eigen bewustwording. Het helpt om met een andere blik naar de eigen leefwereld te kijken.
Met deze verrekijker willen we verder kijken. Maar misschien ook sneller dichterbij halen dan dat de tijd aangeeft. Omdat de noodzaak daar is. We gedwongen zijn in te spelen op een situatie die anderen wellicht nog even wilden afhouden. Afhouden,ook omdat in Nederland de vrijheid van het onderwijs een groot goed is. Deze hoeven we m.i. echter niet te verliezen. Binnen deze vrijheid hebben we in de samenwerking deze pluriforme opdracht waar wij de mogelijkheden zien. In de verte, maar we halen het naar ons toe. Professionals en ouders zijn blijvend met elkaar in dialoog over hoe we willen samenleven in de Aventurijn en wat we te bieden hebben. Een ruimte waarin kinderen leren om positief en respectvol met elkaar om te gaan met verschillen die te maken hebben met leeftijd, sekse, handicap, geloofsovertuiging of het milieu waaruit iemand komt. Medewerkers zijn zich ervan bewust dat zij hierin een voorbeeldfunctie vervullen.
Daarnaast is er de pedagogische opdracht; waartoe voeden we op? Specifieke aandacht willen we geven aan de zorg voor natuur en milieu in de directe omgeving. Voorbeeldgedrag en betekenisvolle activiteiten, uitgevoerd door alle betrokkenen bij de Aventurijn, het kind bewust maken van
‘duurzaamheid’ als onderdeel van oriëntatie op je zelf en de wereld.
De vraag aan u hier vandaag is: Wat komen we onderweg tegen,welke hobbels moeten/ kunnen we nemen en welke liever niet?
Waar kunnen we steun verwachten in dit traject waarvan ik toch nog toe met voor- maar zeker ook met tegenslag heb ervaren dat alle betrokkenen ervoor gaan.
Alles zou bij moeten dragen aan de vorming van de kinderen die zich met hun individuele kwaliteiten ontwikkelen tot gelukkige, harmonieuze volwassenen die een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de samenleving.
Lyanne Telussa
