1. Verloop van de procedure

Besluit

P a g in a 1 /1 1 M u z e n s tra a t 4 1 | 2 5 1 1 W B D e n Ha a g P o s tb u s 1 6 3 2 6 | 2 5 0 0 B H D e n Ha a g

T 0 7 0 7 2 2 2 0 0 0 | F 0 7 0 7 2 2 2 3 5 5 in fo @ a c m .n l | www. a c m .n l | www. c o n s u wi jz e r.n l

Ons kenmerk: ACM/DE/2016/202041 Zaaknummer: 15.1202.12

1. Verloop van de procedure

1. De Autoriteit Consument en Markt (hierna: ACM) heeft in december 2015 tien, en in zowel januari 2016 als in maart 2016 twee, aanvragen tot geschilbeslechting op grond van artikel 19, eerste lid, van de Gaswet ontvangen. De aanvragen zijn gevoegd behandeld. Het betreft de volgende veertien aanvragen: 



Naam netbeheerder Naam aanvrager Datum ontvangst Nummer

Liander N.V. Groen Gas Haarlemmermeer v.o.f. 4 december 2015 15.1202.12

N.V. HVC 4 december 2015 15.1202.12

Indaver Compost B.V. 4 december 2015 15.1202.12

BioGast Biddinghuizen v.o.f. 14 december 2015 15.1232.12

BioGast Westpoort B.V. 26 januari 2016 16.0077.12

BioGast Agro Hensbroek B.V. 26 januari 2016 16.0077.12

Stedin Netbeheer B.V.

BioGast Beverwijk v.o.f. 4 december 2015 15.1203.12

BioGast Amsterdam B.V. 14 december 2015 15.1233.12

Enexis B.V. Cooperatie Koninklijke Cosun U.A. 4 december 2015 15.1204.12

BioGast Project Beheer B.V. 4 december 2015 15.1204.12

Ecofuels B.V. 4 december 2015 15.1204.12

BioGast Tirns v.o.f.

4 december 2015 15.1204.12

Wabico B.V. 29 maart 2016 16.0298.12

Host B.V. 29 maart 2016 16.0298.12



2. De betrokken netbeheerders Liander N.V., Stedin Netbeheer B.V. en Enexis B.V. hebben ten aanzien van de eerste tien ingediende aanvragen op 28 december 2015 een gezamenlijke schriftelijke reactie aan ACM gestuurd. In de twee in januari 2016 ingediende aanvragen, hebben de betreffende netbeheerders verwezen naar deze reactie. 



3. Op 16 februari 2016 heeft op het kantoor van ACM een hoorzitting plaatsgevonden. De partijen bij de geschilaanvragen die waren ingediend in december 2015 en januari 2016, hebben hun standpunten toegelicht. Naar aanleiding van de hoorzitting hebben de daar aanwezige aanvragers op 10 maart 2016 aanvullende informatie verstrekt. 

[1]

vanaf 1 januari 2016 behoort deze aanvrager binnen het dekkingsgebied van Liander.

Besluit

2 /1 1

4. In de in maart 2016 ingediende aanvragen geschilbeslechting hebben partijen afgezien van een hoorzitting en hebben de betreffende netbeheerders geen schriftelijke zienswijze ingediend, maar verwezen naar hun eerdere standpunt in de overige geschillen.

5. Hierna worden alle aanvragers tezamen aangeduid als “de aanvragers”, alle netbeheerders tezamen als “de netbeheerders”. 

2. Het geschil



6. Het geschil betreft in de eerste plaats de vraag of de netbeheerders op grond van de Gaswet en de daarop gebaseerde regelgeving terecht het transportafhankelijke tarief in rekening hebben gebracht bij de aanvragers over de periode vanaf 1 januari 2013 tot heden. Het betreft de aansluitingen die zij enkel gebruiken voor het invoeden van gas op het gastransportnet van de netbeheerders. Deze aansluitingen worden hierna tezamen aangeduid als ‘de aansluitingen’.  

7. In de tweede plaats betreft het geschil de vraag of de netbeheerders op grond van de Gaswet en de daarop gebaseerde regelgeving terecht het transportonafhankelijke tarief in rekening hebben gebracht ten aanzien van dezelfde aansluitingen. De periode waar dit onderdeel van het geschil betrekking op heeft begint vanaf het moment dat een netbeheerder het transportonafhankelijke tarief in rekening heeft gebracht en loopt door tot heden, tenzij het in rekening brengen van dat tarief eerder is beëindigd. Het eerste moment dat het tarief in rekening is gebracht bij één van de aansluitingen is 1 juni 2009. 

3. Achtergrond van het geschil

8. De aanvragers zijn producenten van groen gas. Zij voeden via de betreffende aansluitingen het door hen geproduceerde gas in op het gastransportnet van de netbeheerders. Het betreft steeds één of meer telemetrieaansluitingen met een capaciteit van meer dan 40m³ per uur. 



9. Vanaf de aanvang van de aansluit- en transportovereenkomsten tot heden hebben de netbeheerders het transportonafhankelijke tarief in rekening gebracht voor de geleverde transportonafhankelijke transportdiensten. Vanaf 1 januari 2013 hebben de netbeheerders ook het transportafhankelijke tarief in rekening gebracht. 

4. Juridisch kader 

10. De relevante artikelen uit de Gaswet, de Begrippenlijst Gas en de Tarievencode Gas zijn

opgenomen in bijlage I van dit besluit.

Besluit

3 /1 1

5. Standpunten van de partijen

5.1. Standpunten van de aanvragers 

11. Volgens de aanvragers is er geen wettelijke grondslag voor het in rekening brengen van de transporttarieven nu aan hen geen gas wordt geleverd. In de tweede plaats biedt volgens de aanvragers de Tarievencode Gas geen grondslag om de transporttarieven in rekening te brengen.



12. De aanvragers wijzen op de bepalingen en de toelichting in het Voorstel van wet houdende regels met betrekking tot de productie, het transport, de handel en de levering van elektriciteit en gas (Electriciteits- en gaswet), hierna het wetsvoorstel.

In de Memorie van Toelichting en de Nota naar aanleiding van het verslag van dit wetsvoorstel staat vermeld dat voor invoeding van gas geen transporttarief meer hoeft te worden betaald. De aanvragers lezen deze passages zo dat hiermee wordt bevestigd dat het transporttarief geen wettelijke basis kende. 



13. De aanvragers stellen dat de netbeheerders de wijzigingen van de tarieven hebben doorgevoerd gedurende de reguleringsperiode 2011 – 2013 en niet aan het begin van een nieuwe

reguleringsperiode. Volgens de aanvragers is het gevolg dat de netbeheerders nu tweemaal een vergoeding krijgen voor het transport van hetzelfde gas. Ook hierom kan het transporttarief niet in rekening worden gebracht bij de aanvragers.

5.2. Standpunten van de netbeheerders 

14. Volgens de netbeheerders biedt artikel 14, eerste lid, van de Gaswet de wettelijke grondslag voor het in rekening brengen van de transporttarieven. Uit de in dat artikel gegeven beschrijving volgt dat het transporttarief in rekening wordt gebracht aan een ieder die verzoekt om

gebruikmaking van het gastransportnet voor het transporteren van gas en vervolgens ingaat op het daartoe strekkende aanbod van een netbeheerder. 



15. De netbeheerders stellen dat de transporttarieven, die zij op grond van artikel 14, eerste lid, van de Gaswet in rekening brengen, conform de Tarievencode Gas en de door ACM vastgestelde tarievenbesluiten zijn. In aanvulling hierop wijzen zij op een e-mail van ACM van 26 april 2012.

In deze mail geeft een medewerker van ACM aan dat netbeheerders de tarieven in rekening kunnen brengen, omdat er in de Gaswet en de Tarievencode Gas geen onderscheid wordt gemaakt tussen een invoeder en een afnemer, zodat zowel aan invoeders als verbruikers

ϭ

Kamerstukken I, 2015/16, 34 199. 

Besluit

4 /1 1

tarieven in rekening dienen te worden bebracht. De netbeheerders hebben er daarom gerechtvaardigd op kunnen vertrouwen dat zij het volledige transporttarief in rekening konden brengen.

16. De netbeheerders zijn derhalve bevoegd en, vanuit hun plicht non-discriminatoir te handelen, verplicht de aanvragers de gereguleerde transporttarieven in rekening te brengen. 



17. De netbeheerders stellen voorts dat de argumenten van de aanvragers, voor zover zij zich baseren op het wetsvoorstel, niet meer op gaan nu de Eerste Kamer dit wetsvoorstel heeft verworpen. Bovendien bevatten de bepalingen op dit punt geen codificatie van hetgeen rechtens al gold. 



18. De Tarievencode Gas is bedoeld om de tarieven te onderscheiden voor verschillende typen aansluitingen. Nu de aanvragers beschikken over een telemetrieaansluiting met een capaciteit van meer dan 40m³ per uur zijn de transporttarieven terecht in rekening gebracht.

6. Beoordeling van het geschil

19. In de eerste plaats stellen de aanvragers dat er geen wettelijke basis is voor het in rekening brengen van de transporttarieven aan de aanvragers nu zij via de betreffende aansluitingen slechts gas invoeden en niet verbruiken. Ondubbelzinnig zou volgen uit artikel 81b van de Gaswet dat de vastgestelde transporttarieven in rekening worden gebracht bij de afnemers waar het gas wordt afgeleverd. Dit is volgens ACM onjuist nu de wet voldoende grondslag biedt voor het in rekening brengen van transporttarieven aan afnemers die geen gas verbruiken.

20. Op grond van artikel 14, eerste lid, van de Gaswet is een netbeheerder verplicht om aan degene die daarom verzoekt een aanbod te doen om het transport van gas te verrichten tegen een tarief en voorwaarden die in overeenstemming zijn met de artikelen 12f en 81c van de Gaswet.



21. Aan de hand van het tarievenvoorstel dat iedere netbeheerder op grond van artikel 81b van de Gaswet jaarlijks indient, stelt ACM op grond van artikel 81c van die wet jaarlijks de tarieven vast die iedere netbeheerder ten hoogste mag berekenen voor onder meer het transport van gas dat bestemd is voor levering aan afnemers. In deze artikelen is slechts bepaald voor welk deel van het transport, namelijk het gas bestemd voor levering aan afnemers, de netbeheerder een tarief hanteert en niet aan wie hij dit in rekening mag brengen. De artikelen sluiten niet uit dat dit tarief niet ook aan anderen in rekening gebracht mag worden dan aan afnemers aan wie gas geleverd wordt.

22. In de tweede plaats stellen aanvragers dat de Tarievencode Gas, vastgesteld op grond van

artikel 12f van de Gaswet, enkel de tariefstructuur voor transporttarieven geeft, die in rekening

worden gebracht bij afnemers waaraan gas wordt geleverd. In de Tarievencode Gas worden

Besluit

5 /1 1

alleen transporttarieven bepaald voor profielgrootverbruikers en telemetriegrootverbruikers.

Netbeheerders kunnen volgens de aanvragers deze tarieven niet bij de aanvragers in rekening brengen nu zij geen verbruikers zijn als bedoeld in de Begrippenlijst Gas.

23. De werkingssfeer van de Tarievencode Gas, zoals deze is omschreven in 1.1.1 van deze code, is volgens ACM ruimer en ziet op de door netbeheerders jegens netgebruikers (waaronder afnemers) te hanteren tariefstructuur voor onder meer het transport voor gas.

24. Of de aanvragers die allen beschikken over een telemetriegrootverbruikaansluiting, vallen onder de definitie “telemetriegrootverbruiker” is afhankelijk van de in de Begrippenlijst Gas

respectievelijk de Tarievencode Gas gegeven omschrijving. Hierbij is van belang dat een verbruiker op grond van de Begrippenlijst Gas een persoon is die beschikt over een aansluiting op een gastransportnet welke aansluiting bestemd is voor de afname van gas.

25. De aanvragers zijn geen telemetriegrootverbruiker als bedoeld in de Begrippenlijst Gas, omdat de aansluiting niet bestemd is voor afname van gas. Zij zijn wel telemetriegrootverbruiker als bedoeld in de Tarievencode Gas omdat zij over een (telemetrie)aansluiting beschikken en daarmee afnemers zijn in de zin van de Gaswet. Ondanks deze discrepantie biedt paragraaf 2.4 van de Tarievencode Gas, die de tariefstructuur van de transporttarieven voor

telemetriegrootverbruikers bevat, thans slechts de mogelijkheid verbruikerstarieven vast te stellen.

26. De in paragraaf 2.4 van de Tarievencode Gas genoemde tarieven voor

telemetriegrootverbruikers zijn derhalve slechts van toepassing op verbruikers van gas en niet op degenen die enkel gas invoeden. 



27. ACM concludeert zodoende dat de netbeheerders niet bevoegd waren om op grond van de regelgeving die op de Gaswet is gebaseerd transporttarieven in rekening te brengen voor de aansluitingen van de aanvragers die slechts gebruikt zijn voor het invoeden van gas.

28. De stelling van de netbeheerders dat de parlementaire geschiedenis rond het wetsvoorstel voor een Electriciteits- en gaswet vermeldt dat er een basis bestond voor het in rekening brengen van het transporttarief aan de aanvragers, doet hieraan niet af. ACM concludeert immers dat er weliswaar een basis is in de Gaswet om het transporttarief vast te stellen voor afnemers die geen gas verbruiken en in de Tarievencode Gas om ook een tariefstructuur voor die afnemers vast te stellen, maar dat dit in de Tarievencode Gas tot nu toe niet is gebeurd. Bovendien heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel verworpen.



29. Aan het beroep op het non-discriminatiebeginsel door de netbeheerders ligt de veronderstelling

ten grondslag dat sprake is van een gereguleerd transporttarief voor het invoeden van gas. Nu

hiervan geen sprake is, kan een beroep op het non-discriminiatiebeginsel niet slagen. 

Besluit

6 /1 1



30. Naar het oordeel van ACM kan het beroep van de netbeheerders op het vertrouwensbeginsel evenmin slagen. De door de netbeheerders aangehaalde e-mail van 26 april 2012 bevat slechts een weergave van een medewerker van ACM in het kader van een informele

gedachtenwisseling over de relevante regelgeving in relatie tot de onderhavige problematiek.

Dat de netbeheerders dit ook als zodanig hebben opgevat blijkt eveneens uit een door partijen overgelegde notitie van Netbeheer Nederland van

12 december 2013, waarin wordt bevestigd dat in de aanloop naar 1 januari 2013 – de datum

waarop de netbeheerders het transportafhankelijke transporttarief voor invoeders van groen gas

hebben geïntroduceerd – sprake is geweest van een informele gedachtewisseling. Er is derhalve

geen sprake van ondubbelzinnige en ongeclausuleerde toezeggingen van de zijde van ACM

waaraan de netbeheerders gerechtvaardigde verwachting mochten ontlenen.

Besluit

7 /1 1

7. Dictum

De Autoriteit Consument en Markt:

1. verklaart de klachten van de aanvragers tegen de netbeheerders gegrond;

2. stelt vast dat de netbeheerders in strijd met paragraaf 2.4 van de Tarievencode Gas hebben gehandeld door transportonafhankelijke en transportafhankelijke transporttarieven in rekening te brengen voor de aansluitingen van de aanvragers.

Datum, 24 mei 2016

Autoriteit Consument en Markt, namens deze,

w.g.

drs. D.I. Bos

Directeur Directie Energie

Tegen dit besluit kan degene wiens belang daarbij rechtstreeks is betrokken, binnen zes weken na de dag van

bekendmaking van het besluit, beroep instellen bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven, postbus 20021,

2500 EA ’s-Gravenhage.

Besluit

8 /1 1

Bijlage I – Wettelijke bepalingen

In deze bijlage staan de relevante wettelijke bepalingen zoals deze golden in de periode na het sluiten van de eerste aansluit- en transportovereenkomst tussen de netbeheerder en aanvrager tot heden. 



In artikel 1 van de Gaswet is, voor zover relevant, het volgende opgenomen: 

“l. netgebruiker: degene voor wie met behulp van een gastransportnet het transport van gas wordt verricht;

m. aansluiting: één of meer verbindingen tussen een gastransportnet en een onroerende zaak als bedoeld in artikel 16, onderdelen a tot en met e, van de Wet waardering onroerende zaken, waaronder begrepen één of meer verbindingen tussen een gastransportnet dat wordt beheerd door een netbeheerder en een gastransportnet dat wordt beheerd door een ander dan die netbeheerder;

(…)

o. afnemer: een persoon met een aansluiting op een gastransportnet;”

In artikel 12a van de Gaswet is, voor zover relevant, het volgende opgenomen:

“Met inachtneming van de in artikel 12 bedoelde regels en de in artikel 6 van verordening 715/2009 bedoelde netcodes zenden de gezamenlijke netbeheerders aan de Autoriteit Consument en Markt een voorstel met betrekking tot de door hen jegens netgebruikers te hanteren tariefstructuren dat de elementen en wijze van berekening beschrijft van:

Ă͘ het tarief voor transport van gas, met inbegrip van invoer, uitvoer en doorvoer van gas en de het transport ondersteunende diensten ten behoeve van netgebruikers en met inbegrip van de in artikel 10a, eerste lid, met uitzondering van onderdelen d en p, omschreven wettelijke taken,”

In artikel 12f van de Gaswet is, voor zover relevant, het volgende opgenomen:

“De Autoriteit Consument en Markt stelt de tariefstructuren en de voorwaarden vast met inachtneming van:

a. het voorstel van de gezamenlijke netbeheerders als bedoeld in artikel 12a, 12b of 12c en de resultaten van het overleg, bedoeld in artikel 12d;

b. (…).”

Besluit

9 /1 1

In artikel 14 van de Gaswet is, voor zover relevant, het volgende opgenomen:

“1. Behoudens artikel 15 is een netbeheerder verplicht, in voorkomend geval tezamen met een verwant bedrijf, degene die daarom verzoekt een aanbod te doen om met

gebruikmaking van het door hem beheerde gastransportnet en van een of meer installaties van het verwante bedrijf ten behoeve van de verzoeker transport van gas en de dat transport ondersteunende diensten te verrichten tegen een tarief alsmede tegen voorwaarden die in overeenstemming zijn met de artikelen 12f of 12g, 81c of 82.

2. [Vervallen.] 

3. Een netbeheerder hanteert voorwaarden die redelijk, transparant en niet-discriminatoir zijn.”





In artikel 81b, eerste lid, van de Gaswet is, voor zover relevant, het volgende opgenomen: 

“1. Iedere netbeheerder die het transport van gas verricht dat bestemd is voor levering aan afnemers zendt jaarlijks voor 1 oktober aan de Autoriteit Consument en Markt een voorstel voor de tarieven die deze netbeheerder ten hoogste zal berekenen voor het transport van gas aan die afnemers en de dat transport ondersteunende diensten, met inachtneming van:

a. het uitgangspunt dat de kosten worden toegerekend aan de tariefdragers betreffende de diensten die deze kosten veroorzaken,

b. de tariefstructuren vastgesteld op grond van artikel 12f of 12g,

c. het bepaalde bij of krachtens artikel 81a,(…)”

In artikel 81c, eerste lid, van de Gaswet is het volgende opgenomen: 



“1. De Autoriteit Consument en Markt stelt met betrekking tot het transport van gas dat

bestemd is voor levering aan afnemers voor iedere netbeheerder de tarieven, die kunnen

verschillen voor de verschillende netbeheerders en voor de onderscheiden tariefdragers en

die deze ten hoogste mag berekenen voor het transport van dat gas en de dat transport

ondersteunende diensten, alsmede de tarieven voor het verzorgen van een aansluiting en

aansluitpunt, jaarlijks vast.”

Besluit

1 0 /1 1

In de Tarievencode Gas is, voor zover relevant, het onderstaande opgenomen:

“1.1. Werkingssfeer

1.1.1. Dit document bevat de door netbeheerders jegens netgebruikers,waaronder afnemers, te hanteren tariefstructuur die de elementen en wijze van berekening beschrijft van het tarief waarvoor transport van gas, (…).

1.2. Overig

1.2.1. Begrippen, die in de Gaswet of de Begrippenlijst Gas zijn gedefinieerd, hebben de in de Gaswet of Begrippenlijst Gas gedefinieerde betekenis en zijn in de hierop volgende tekst vetgedrukt:

(…);

e. telemetriegrootverbruiker: een afnemer met een aansluitcapaciteit groter dan 40m3 (n)/uur die beschikt over een dagelijkse of uurlijkse afstanduitlezing van de meetinrichting op zijn aansluiting of op grond van de Meetvoorwaarden Gas – RNB daarover dient te beschikken;

(…)

2.4. De tariefstructuur van de transporttarieven voor telemetriegrootverbruikers 2.4.1. Structuur van de transporttarieven voor telemetriegrootverbruikers

2.4.1.1. De transporttarieven voor telemetriegrootverbruikers bestaan uit de volgende componenten:

a. een transportonafhankelijk verbruikerstarief (TOVTgv);

b. een transportafhankelijkverbruikerstarief-capaciteit (TAVTgv).

2.4.2. Het transportonafhankelijke verbruikstarief voor telemetriegrootverbruikers

2.4.2.1. Het transportonafhankelijke verbruikerstarief voor telemetriegrootverbruikers (TOVTgv) wordt bepaald door de aan telemetriegrootverbruikers toegerekende transportonafhankelijke kosten te delen door het aantal aansluitingen van telemetriegrootverbruikers.

(…)

2.4.3. Het transportafhankelijke verbruikstarief voor telemetriegrootverbruikers

Besluit

1 1 /1 1

2.4.3.1. Het transportafhankelijke verbruikerstarief voor telemetriegrootverbruikers (TAVTgv) wordt bepaald door totale op basis van capaciteit aan

telemetriegrootverbruikers toegerekende transportafhankelijke kosten te delen door de som van de door telemetriegrootverbruikers gecontracteerde

transportcapaciteit.

(…)

In de Begrippenlijst Gas is, voor zover relevant, het onderstaande opgenomen:

“afnemer: een persoon met een aansluiting op een gastransportnet (…)

telemetriegrootverbruiker: een verbruiker met een telemetriegrootverbruikeraansluiting verbruiker: een persoon die beschikt over een aansluiting op een

gastransportnet, welke aansluiting bestemd is voor de afname van

gas; indien de bedoelde persoon over meer dan één aansluiting

beschikt, wordt hij voor iedere aansluiting beschouwd als één

verbruiker”