ministers Zes

Zes

VVD

ministers

Wiegel Van der Klaauw

Tuynman Van Aardenne

,.Als een jongeling van 32 jaar het hoofdredacteurschap op zich neemt van een politiek partij-orgaan, dan zullen er wel wat mensen zijn, die hun hart vasthouden. Onervaren-heid en het niet zo nauw nemen met lange tenen wor-den geacht nog bij die leeftijd te passen."

Met deze woorden leidde op 1 april 1 966 de toen nieuw-benoemde hoofdredacteur Ph. C. la Chapelle jr. zichzelf in ons blad in. De woorden waren meteen kenmerkend voor zijn persoon: een be-scheiden opstelling, een eer-lijk uitspreken van wat aan de orde is of kan zijn, en een fijn gevoel voor humor.

Hij trof een blad aan, dat enige tijd daarvoor van een blad waarop men zich vrijwillig moest ab.onneren was ver-anderd in een blad dat in het partijlidmaatschap was inbe-grepen en dat daardoor van een oplage van omstreeks 6.000

à

8.000 was gestegen tot 2 5.000. Daarbij bracht de verandering van drukker en van drukmethode een aantal nieuwe mogelijkheden, maar het stelde ook meer eisen. Met grote bekwaamheid en met de inzet van zijn hele per-soon heeft de nieuwe hoofd-redacteur zich aan de uitbouw van het blad gewijd. Vanuit een duidelijke visie op wat hij nodig en het beste vond heeft hij het blad opgestuwd tot een blad dat in brede kring waar-dering ondervindt. De groei van het ledental van onze par-tij en de daarmee gepaard gaande groter wordende op-lage van het blad brachten nieuwe mogelijkheden, die per 1 januari 1975 leidden tot het magazine-formaat. Ook daarop heeft hij zijn stempel gedrukt.

Met een fijn politiek gevoel en een gezonde maar steeds loyale kritische zin schreef hij zijn vele hoofdartikelen en

Gaandeman

Komendeman

commentaren, daarmee het blad - geheel overeenkomstig de wens van onze partij - een eigen gezicht gevende. De jaarlijkse toelichting op zijn beleid (viJn verdediging daarvan hoefde nauwelijks sprake te zijn) op de alge-mene vergadering gaf daarvan steeds een treffende bevesti-ging.

Daarnaast heeft hij ook altijd veel begrip getoond voor wat een partijorgaan ook eist: de journalistiek gezien onaan-trekkelijke lange opsommin-gen van berichten uit de af-delingen, agenda's voor ver-gaderingen, ontwerp-verkie-zingsprogramma's, regle-1 mentswijzigingen,

amende-menten daarop, enzovoort. Aan zijn hoofdredacteurschap komt nu een einde. Zijn hoofdwerkzaamheid: het lei-den van een bureau voor studiereizen naar de antieke

wereld, breidt zich steeds ver-der uit, en zijn gezin met op-groeiende kinderen stelt ook meer eisen, die niet langer verwaarloosd kunnen worden. Hoezeer het ons ook spijt, wij moeten het besluit van de heer la Chapelle respecteren. Gelukkig is hij bereid af en toe nog commentaren en opini-erende artikelen te blijven schrijven.

Wij brengen de scheidende hoofdredacteur heel hartelijk dank voor al hetgeen hij voor ons blad heeft gedaan en geven hem onze beste wen-sen voor de toekomst mee voor zijn werk en zijn gezin.

Een woord van welkom tot de heer Victor Hafkamp. die door het hoofdbestuur met ingang van 1 januari a.s. tot hoofd-redacteur is benoemd. De heer Hafkamp heeft al vele jaren als redacteur en de laat-ste jaren als waarnemend hoofdredacteur zijn bijdrage aan het blad gegeven en ons zijn journalistieke gaven doen kennen. Daarnaast is hij ook in onze partij actief geweest, eerst in de afdeling Amster-dam en daarna in de afdeling 's-Graveland, waar hij propa-gandist en kandidaat voor de gemeenteraad is geweest, tot aan zijn verhuizing onlangs naar Hilversum.

Bijna twaalf jaar, van 1 april 1966 tot 1 januari 1978, heb ik hoofd-redacteur mogen zijn van ons partijorgaan Vrijheid en Democratie. In mijn contacten vooral met nieuwe partijleden is mij telkens ge-bleken dat in brede kring de veronderstelling leeft dat dit hoofd-redacteurschap een volledige dagtaak is. zoals men ook vaak meent dat ons blad de beschikking heeft over een keur van razende repor-ters, die her- en derwaarts gezonden kunnen worden om vergade-ringen te verslaan. interviews afte nemen en artikelen te schrijven. Helaas is dat niet zo. De redactie bestaat uit lieden die dit werk ver-richten naast een andere volledige werkkring, in hun vrije tijd. Dat gold ook voor mij en het spijt mij oprecht dat ik niet langer in staat ben het hoofdredacteurschap te combineren met mijn andere werk. Dat heeft twee oorzaken. Enerzijds weerspiegelt de groei van de par-tij (driemaal zoveel leden als in 1966) en de veel grotere belangstel-ling voor het politieke gebeuren zich in een zeer sterk toegenomen activiteit op allerlei gebied,•die natuurlijk gevolgen heeft ook voor ons blad. Anderzijds is mijn andere werk eveneens in de loop der jaren fors toegenomen. En hoewel ik mij over beide

ontwikkelin-gen verheug, is het resultaat dat ik een conclusie heb moeten trek-ken. die ik betreur.

Bijzonder dankbaar ben ik voor het feit dat het hoofdbestuur en beide fracties in het parlement mij altijd zonder enige terughoudendheid een volledig vertrouwen )lebben geschonken. Vanuit een waarlijk liberale instelling heeft men mij steeds de vrijheid gelaten een onaf-hankelijk redactioneel beleid te voeren. De inhoud van het blad was hoofdbestuurders en kamerleden tevoren zelden of nooit bekend en mijn ongecensureerde commentaren waren nimmer aanleiding tot enige wrijving. ook niet als daarin eens kritiek doorklonk.

Die vrijheid acht ik een groot goed en ik heb het volste vertrouwen dat men haar zal blijven geven aan mijn opvolger. Victor Hafkamp. Sinds 1970 is Hafkamp aan de redactie van ons blad verbonden. Het verheugt mij dat het hoofdbestuur hem als mijn opvolger heeft wil-len benoemen. omdat ik ervan overtuigd ben dat ons blad bij hem in goede handen zal zijn. Ik wens hem en de andere redactieleden, met wie ik zoveel jaren zo prettig heb mogen samenwerken. alle succes toe.

Ph. C. la Chapelle

•

N:ieu'"' redactieadres

Met ingang van heden is het adres van de redactie van Vrijheid en Democratie gewijzigd. Kopij en voor de redactie bestemde brieven dienen voortaan gezonden te worden aan:

Redactie Vrijheid en Democratie p/a de heer V.G.A. M. Hafkamp Bijenmeent 135

1218 GK Hilversum

Uitdrukkelijk zij er op gewezen dat dit adres uitsluitend geldt voor redactionele aangelegenheden. De adressen voor corres-pondentie etc. betreffende de abonnementen-administratie en advertenties blijven ongewijzigd (zie de colophon links op

pagina 2). 1

Het volgende nummer van Vrijheid en Democratie zal gellataard zijn vrijdag 20 januari 1978. Kopij voor dat nummer dient de re-dactie op het nieuwe adres bereikt te hebben uiterlijk op woensdag 11 januari.

•

Het roer is om

Na het snelle werk van de heren Van Agt en Wiegel heeft de kabinets-formatie helaas vertraging ondervon-den. Eerst door meningsver-schillen over de vraag of het nu wel of niet een parle-mentair meerderheidskabinet zou zijn, daarna omdat forma-teur Van Agt nogal wat moei-te had minismoei-ters uit ARP-kring te vinden. Maar nu is dan toch het CDA-VVD-kabi-net tot stand gekomen en be-edigd.

Wij zijn gelukkig met het feit dat de VVD na ruim vier jaar oppositie weer in de regering komt. Hoe vaak heeft Hans Wiegel in de afgelopen jaren niet betoogd- en terecht -dat ..het roer om" moest? Welnu. die kans wordt thans ge-boden: het is immers duidelijk dat men als regeringspartij veel meer invloed heeft op het bestuur van het land. Die in-vloed zal de VVD aanwenden om in de eerste plaats te trachten het allerbelangrijkste probleem waarmee ons land geconfronteerd wordt, de werkloosheid, effectief aan te pakken. Daarvoor is bestrij-ding van de inflatie en meer armslag voor het bedrijfsleven noodzakelijk.

Het nieuwe kabinet krijgt het buitengewoon moeilijk. De problemen zijn groot, het ver-trouwen dat op voorhand in de ploeg van Van Agt ge-steld wordt is niet overmatig. In het parlement krijgt het kabinet te maken met .. ver-bonden maar niet gever-bonden gedogers" en buiten het par-lement is het vooral de vak-beweging, die zich zeer kri-tisch opstelt.

Ongetwijfeld zal de heer Den Uyl. de eerste premier die als oppositieleider terugkeert in de Kamer, voor vuurwerk zorgen en geen gelegenheid voorbij laten gaan druk uit te oefenen op het daarvoor

ge-voelige deel van de CDA-fractie. Maar of zijn oppositie effectief zal zijn staat nog te bezien. Wij hebben al een staaltje gehoord van wat ons te wachten staat, toen Den Uyl opmerkte dat .. ons volk zich door dit kabinet niet in een hoek zal laten trappen". En dan maar de mond vol hebben over de wijze waarop Wiegel oppositie voerde ... Neen, dat soort ongenuan-ceerde kreten doet een wel-denkend mens af met de con-statering dat Den Uyl het niet kan verwerken dat hij het dek-sel op zijn neus kreeg toen hij het onderste uit de kan wilde hebben.

Natuurlijk wordt er nu al druk gespeculeerd over de vraag hoe lang dit CDA-VVD-kabi-net het zal uithouden. Tegen-standers zijn geneigd het duo Van Agt-Wiegel hoogstens een jaar te geven. Laten we eerlijk zijn: bij het optreden van het kabinet-Den Uyl heb-ben wij op onze beurt dat soort geluiden laten horen . Maar Den Uyl bleef de volle vier jaar zitten. En dat met een kabinet. dat onverstandige dingen deed, waarvan de leden elkaar voortdurend in de haren vlogen en dat door de hele fracties van KVP en ARP slechts gedoogd werd. Hoe-veel beter zijn dan niet de kansen voor een kabinet, dat naar de verzekering van de heer Van Agt bestaat uit wijze mannen, dat geboren is in de sfeer van wederzijds vertrou-wen en respect en dat parle-mentair gesteund wordt door de gehele CDA-fractie, waar-onder een aantal loyale ge-dogers.

Zelden heb ik mij zo blij en op-gelucht gevoeld als vorige week vrijdag tijdens onze

Algemene Vergadering in

Breda. Blij met de hartelijk-heid die uit de zaal straalde. Opgelucht na jaren van oppo-sitie en maanden van kabi-netsformatie.

Gemakkelijk zijn de laatste jaren niet geweest.

Jarenlang vocht de VVD, soms met steun van CHU en DS'70, maar vaak ook alleen, voor een ander' regeringsbe-leid. Tegen goede voorstellen van het kabinet-Den Uyl werd ja gezegd. Tegen slechte voor-stellen niet zo maar bot nee. Via moties, amendementen, alternatieve ideeën en com-plete tegenplannen, hebben we geprobeerd waar we kon-den het beleid bij te buigen. Soms lukte dat, vaak ook was het een gevecht tegen de bier-kaai.

Ik ben er wel eens moedeloos van geworden. Alleen: je kon het in je fractie niet laten mer-ken en in het land helemaal niet. De vaart moest erin wor-den gehouwor-den, enthousiasme

ondersteund, bezorgdheid

weggenomen, kritiek weer-legd.

Op 25 mei van dit jaar bleek dat de kiezers ons niet in de steek hadden gelaten. Boven op de zes zetels winst die wij in 1972 boekten, kwamen er nog eens zes. Nog nooit, sinds áe invoering van het alge-meen kiesrecht, is de aanhang van het liberalisme onder ons volk zo groot geweest.

Nota strategie

Voor velen echter viel de winst wat tegen. Men had zich - ondanks de waarschuwingen van de partijleiding -aan allerlei enquêtes rijk gere-kend. Op de v.erschillende mo-gelijke verklaringen van het wat tegenvallen van de uit-slag op 25 mei heb ik mij van

Ik ben er -w-el eens

moedeloos van

ge-w-orden

de zomer, toen ik mij zette aan het schrijven van 'n nota over de strategie van de VVD, bezonnen. Half november was de nota klaar en waren de hoofdlijnen ervan in de beide fracties en in het hoofdbe-stuur uiteengezet. Voorlopig ligt zij nu in de kast en zal ik met mijn opvolger overleggen wat ermee gebeuren moet. Het schrijven ervan was overi-gens een welkome tijdspasse-ring gedurende de maanden van gedwongen niets-doen vóór de VVD bij de formatie werd betrokken

Ongerustheid

Maanden ook waarin in de partij enige ongerustheid het hoofd opstak. In het land zei-den VVD-kiezers tegen onze kaderleden: waarom horen we niets? Waarom grijpt de WD niet in? Het vereiste hier en daar heel wat zending om uit te leggen dat het beter was het kruit droog te houden. Niet omdat we misschien toch weer aan de onderhandelings-tafel zouden komen, die kans achtte ik in het najaar prak-tisch nul. Wel om met een zo schoon mogelijke lei de ko-mende parlementaire periode te beginnen.

Een periode 9ie niet gemakke-lijk zou worden. Weer alleen, weer de inspanning tot het uiterste met de wetenschap dat -·al zouden we met puike ideeën komen - de meeste van onze voorstellen zouden worden weggewapperd, al-leen omdat ze van de VVD kwamen. En natuurlijk met toenemende geluiden, ook in onze eigen kring, dat de VVD van de laatste jaren wel zetels kon winnen, maar geen in-vloed. Verhalen over isole-ment, verzuring en wat niet al. Daarop heb ik mij vanaf de zomer geprepareerd. Zoals er ook voldoende tijd was om zorgvuldig te bestuderen hoe df. formaties-Den Uyl

verlie-pen. Wat goed werd gespeeld en waar blunders werden ge-maakt.

Nu vier weken geleden werd de VVD voor het eerst bij de formatie betrokken. Sommi-gen dachten toen dat wij re-geerbelust direct zouden af-koersen op een CDA-WO-kabinet. De fractie koos een andere weg. Bleef in eerste aanleg zitten op de lijn van het nationale kabinet. De voorde-len daarvan (het breedst mo-gelijke politi~e draagvlak, een optimale kafis op steun bij alle sociale partners, de beste ma-nier ons volk ervan te over-tuigen dat we zwàre jaren te-gemoet gaan) zet ik hier niet verder uitgebreid uiteen. Dat is in de afgelopen maanden genoeg gebeurd.

Het CDA toonde jZich bereid mee te denken over de vor-ming van een nationaal kabi-net. De PvdA, het hoofd nog vol polarisatie en hovaardij, zei nee. Ooi< 0'66 weigerde en verspeelde zo voor zichzelf een belangrijke mogelijkheid zich onafhankelijk van de PvdA te profileren.

CDA VVD

Bleef over een CDA-VVD-ka-binet. In tempo werd de vor-ming daarvan ter hand geno-men. Zonder ingewikkeld en quasi-intelligent gepraat over strategieën. Gewoon: vanuit de poiitieke wil het eens te worden, met wederzijds ver-trouwen, ziende naar de beide

verkiezingsprogramma's en

met geven en nemen.

leder van u heeft nog vers in de herinnering hoe deze fase in de formatie is verlopen. Tij-dens het debat over de rege-ringsverklaringen zullen de fractievoorzitters er ongetwij-feld hun licht over laten schij-nen.

Ook het program en het beleid van het nieuwe kabinet staan dan ter discussie. Gemakkelijk zal de eerste confrontatie met

door Hans Wiegel

de Kamer niet zijn. En de maanden en - hoop ik - jaren daarna worden zonder twijfel nog zwaarder.

We zullen in ons land door een diep dal heen moeten. De enige kans om dat met succes te doen. is het samen te pro-beren. Elkaar vasthouden in onze partij. Een coalitie ge-grond op wederzijds vertrou-wen. Een regering die ook naar de oppositie luistert. Een beleid waarin gelijkelijk en evenwichtig met de wensen der sociale partners rekening wordt gehouden.

Een beleid dat met overtui-gingskracht moet worden uit-gedragen. In de

volksverte-genwoordiging, maar ook

daarbuiten. Ook de bewinds-lieden zullen het land in moe-ten, naar de mensen toe, om hen te vertellen hoe we er voor staan en wat er moet ge-beuren. Niet bang om impo-pulaire maatregelen te treffen en te verdedigen. Niet be-vreesd voor en timide onder de reeds beloofde .,genade-loze" oppositie.

Kortom: op moed en durf komt het nu aan. Moed en durf van ons allen in de partij. Eensgezindheid, wilskracht, wetend hoe moeilijk het gaat w'orden.

R"

rk

In de zes en een half jaar waarin ik onze partij als frac-tievoorzitter mocht aanvoe-ren, heb ik altijd op uw steun, uw meeleven kunnen bou-·

wen. De hartelijkheid, waar-mee mijn vrouw en ik steeds in het la~d ontvangen werden, was juist op moeilijke mo-menten een enorme stimu-lans.

Steunt u nu net zo mijn opvol-ger, Coos Rietkerk. Hij zal het heel goed doen.

OpkoiDen voor

rechten van minderheden

Eerste rede

van Riet kerk

als a.s.

fractie-voorzitter

Rietkerk

fractie-voorzitter

Oe Tweede Kamer-fractie van de VVO heeft óp 6 de-cember, in aanwezigheid van partijvoorzitter Korthals Altes en van de voorzitster der Eerste Kamer-fractie mevrouw van Someren, ver-gaderd over de mogelijke gevolgen voor de leiding van de fractie i.v.m. het ver-loop van de kabinetsforma-tie.

Oe fractie heeft voor dat geval de heer Rietkerk benoemd tot fractievoor-zitter en mevr. Kappeyne van de Coppello tot onder-voorzitter.

Deze besluiten zijn door de fractie unaniem en bij accla-matie genomen, en van harte door de voorzitter der partij en de voorzitster der Eerste Kamer-fractie onder-steund.

Oe besluiten zullen worden geëffectueerd indien en zodra de leden van het nieuw te vormen kabinet. beëdigd zijn.

•

De nieuwe voorzitter van de VVD-Tweede Kamerfractie, mr. Coos Rietkerk, meent dat een niet vooringenomen be-nadering van de huidige maat-schappelijke problemen van-uit een liberale levensvisie een hoopvol zicht biedt op oplos-singen. Tijdens het op 9 en 10 december in Breda gehou-den partijcongres riep Riet-kerk de Nederlandse liberalen op mee te werken aan oplos-singen door zich -in het voet-spoor van de studies van de Teldersstichting over milieu, ontwikkelingssamenwerking en arbeid - vanuit hun libe-rale principes een nieuw in-zicht te verwerven in de pro-blemen van nu.

.. We zullen ons niet alleen sterk moeten maken voor verworvenheden in . onze maatschappij. die bepalend zijn voor de vrije westerse samenleving, maar ook juist als liberalen overal op moeten komen voor de rechten van de minderheden. Of die nu wor-den bedreigd door de over-heid, door machtsconcentra-ties bij de vakbeweging of door werkgevers-monopo-lies", aldus Rietkerk . .,Juist als liberalen zullen wij veel meer aandacht moeten geven aan de uitwerking van evenwich-tige medezeggenschapsmo-dellen voor de praktijk. Daar-in moeten juist wij aan een stuk emancipatie gestalte g~­ ven". Rietkerk vroeg zich ver-der af of wij liberalen ook niet moeten gaan werken aé1n een organisatie van de arbeid in die zin dat ook al degenen die niet of niet helemaal in het arbeidsproces kunnen worden ingeschakeld, hun vaak nog grote capaciteiten aan onze samenleving dienstbaar kun-nen maken ... Dat is goed voor onze maatschappij en geeft juist ook deze medeburgers weer perspectief op een zinvol bestaan. Zo geloof ik dat wij op een breed terrein ons allen

- • ·~, I , • •

... . . . ,

zullen moeten inzetten om deze samenleving duidelijk te maken dat liberalen verstan-dige, redelijke mensen zijn en dat onze politiek er niet is om onszelf, maar om een betere maatschappij voor ieder die vrij en verantwoordelijk wil zijn," aldus besloot mr. Riet-kerk zijn toespraak, die veel instemming en waardering oögstte.

A

gesrhoven

Volgens de nieuwe VVD-frac-tieleider hebben wij in de af-gelopen jaren teveel onze pro-blemen op de gemeenschap afgeschoven. Dat. geldt niet alleen voor de economie, vindt hij. maar ook op maat-schappelijk terrein.

Wij zouden daarmee wel eens veel verder kunnen zijn ge-gaan dan wij nu beseffen. Sterker nog, ook wij hebben daar in voorkomende gevallen vlot aan meegewerkt. Mr. Rietkerk citeerde dr. Van den Brink. Deze heeft er onlangs op gewezen dat een van de problemen van de jaren dertig is geweest dat we de vraag-stukken met .. te weinig ge-meensschapszin" hebben aangepakt. Volgens mr. Riet-kerk is daaraan sindsdien te-recht en met onze volle mede-werking veel veranderd. .. \[1/ordt het niet steeds duide-lijker dat de moeilijkheden van dit moment - "sterk toene-mende werkloosheid en in-flatie - veroorzaakt worden door het feit dat het even-wicht te sterk naar de andere kant is doorgeslagen?" vroeg hij zich af. ,.Dat vraagt om grondige bijsturing op finan-cieel-economisch terrein, maar het betekent ook dat wij even-min op maatschappelijk ter-rein alles van de overheiä moeten verwachten. De maat-schappij zelf moet er weer toe worden aangezet de massifi-catie en ontpersoonlijking te

' · . ' • ' .,. I

bestrijden. De mensen zelf zullen in en buiten hun werk weer ruimte moeten krijgen om als volwaardige burgers tot hun recht te komen. Die initiatieven moeten van ons-zelf komen. Natuurlijk kan de overheid helpen, maar niet als alles-regelaar", aldus mr. Rietkerk.

Aarzeling

De nieuwe fractievoorzitter zei aan het begin van zijn rede zich niet zonder aarzeling op verzoek van de fractie voor de opvolging van Hans Wiegel ter beschikking te hebben ge-steld. Mr. Rietkerk maakte duidelijk waarom. ,.Als ik overzie wat hij de afgelopen jaren v'oor de partij heeft bete-kend, dan kunnen wij hem al-leen maar diep erkentelijk zijn. Nog geen dertig jaar oud ging hij in 1 9 71 in op het verzoek onze partij te leiden. Sinds-dien zijn wij van 16 zetels naar 28 in het parlement ge-stegen. Hij wist ons en de an-deren enorm te enthousias-meren. Hij had - en ik hoop dat hij ook zal houden - de gave moeilijke politieke zaken zó eenvoudig en duidelijk te brengen dat veel kiezers die voorheen niet tot onze gele-deren hoorden, overtuigd wer-den van het feit dat de liberale politiek een goede politiek voor alle bevolkingsgroepen is. Hij heeft daarmee een doorbraak van de VVD in de richting van een echte volks-partij tot stand gebracht. En dat is geen geringe verdienste. Door zijn strijdvaardigheid heeft hij ook kritiek aange-trokken, tot in eigen kring toe. Wiegel zou soms te

onge-nuanceerd, te polariserend te werk zijn gegaan. Maar als wij allen dan van meer of minder nabij hebben mogen mee-maken hoe Hans Wiegel in de recente periode namens ons ~ allen -heeft gewerkt, dan is _.

..

daaruit wel gebleken hoezeer hij ook de gave van samen-werking en behoedzaamheid heeft.

Hij heeft die gave weten te combineren met een zakelijke en grondige wijze van werken. Onder niet eenvoudige om -standigheden heeft hij er al het zijne aan gedaan om de Nederlandse politieke kar weer op het spoor te krijgen. Niet alleen wij, maar ons hele land kan hem daarvoor dank -baar zijn", aldus mr. Rietkerk. Hij waarschuwde er verder voor de zwaarte van de ko -mende regeringsverantwoor-delijkheid niet te onderschat-ten. Hij stelde dat we elkaar meer dan ooit nodig zullen hebben om samen de schou-ders onder het komende werk te zetten.

Terzijde

De PvdA, die een groot v'erkie-zingssucces boekte, heeft zich in zijn machtsstreven zó ver -rekend en zich zó op de situa-tie verkeken dat zij wel ter-zijde moest komen te staan. .. Ik hoor niet tot degenen die deze ontwikkeling uitsluitend aan enkele ongelukkige toe-vallen en aan een elkaar niet vertrouwen van de onderhan-delingspartners wijten", zei mr. Rietkerk . .. De PvdA wilde ook in het komende beleid zo domineren dat zij haar wil op hoofdpunten aan het Neder-landse volk zou opleggen." .. Deze meerderheidsstrategie is bij de PvdA van het begin af de bewuste inzet geweest en zij is tot het laatste mo -ment gehandhaafd. De PvdA wilde met een minderheid van een-derde van de kiezers achter zich, de baas blijven spelen, zoals zij daarvoor in de ongelukkige formatie van 1973 de kans had gekregen." .. Wij mogen het CDA ervoor prijzen dat het ondanks· de grote interne problemen als

gevolg daarvan, aan deze grootheidswaan weerstand heeft geboden en daarmee ons land een eenzijdig socia-listisch bewind heeft bespaard. Want laten we duidelijk zijn: een dergelijk beleid zou niet op de wil van de kiezers steu-nen. Het is niet waar dat dé kiezers Den Uyl terug wilden. Dan had een meerderheid op hem moeten stemmen. Hij was bekend genoeg. Daarom is het kabinet dat nu gaat aantreden veel meer in over-eenstemming met de verkie-zingsuitslag dan wanneer de socialisten de gelegenheid hadden gehad hun dramme-rige politiek ook voor de ko-mende periode verder.door te voeren", aldus Rietkerk. Er lijkt nu een kabinet te ko-men, waarin VVD-ers be-langrijk werk kunnen doen op onderwijs, volksgezondheid, binnen- en buitenlandse za-ken, economische zaken en verkeer en waterstaat in het bijzonder. Wij verwachten van hen dat ze op basis van het regeerakkoord er ook alles aan zullen doen om de liberale inbreng in het beleid gestalte te geven en wensen onze nieuwe bewindslieden bijzon-der veel sterkte toe met hun zware taak", aldus mr. Riet-. kerk in zijn eerste toespraak

als VVD-fractieleider tijdens het recente congres in Breda.

•

Korthals Altes o

Wij"'i

.. Het grote verschil tussen de eerste vijf maanden van de kabinetsformatie en de slotfa-se daarvan is dat Hans Wiegel heeft aangetoond dat de libe-rale beginselen nog helemaal van deze tijd en van de toe-komst zijn. Wiegel erkende wel de gelijkwaardigheid van het christen-democratische programma, opgesteld op basis van een andere grond -slag en met een andere visie, maar in vrijheid opgesteld en alleen al daarom met respect te benaderen." Dat zei partij -voorzitter mr. Frits Korthals Altes op het Bredase congres, waarvan hij de vrijdagavond-zitting opende ... Hans Wiegel heeft in de gesprekken met Van Agt onder leiding van informateur Van der Grinten het CDA de vrijheid geboden zijn eigen programmatische inbreng in het regeerakkeord tot uiting te laten komen. Over afwijkende punten is over en weer met respect voor elkaars meningen gesproken en er zijn eerlijke tussenoplos-singen gevonden. Dat kon alleen door wederzijdse ver-draagzaamheid", aldus mr. Korthals Altes.

Formati

.

De gang van zaken bij de kabinetsformatie vormde een belangrijk onderdeel van zijn rede ... Deze algemene verga-dering van de VVD is voor het eerst bijeen sinds de verkie-zingen van 25 mei, waarbij de

WO op 28 zetels kwam. Het vertrouwen van bijna ander-half miljoen kiezers wordt dezer dagen beloond met zes . liberale ministers en vijf

ongres:

•

n

vertrou~en.

"'--..l.nen.

het parlement te genieten", zoals de opdracht van de koningin na de verkiezing·en

luidde. Echter bij het winnen

van vertrouwen past, zei hij, niet het willen opdrukken 'van een eenzijdig bepaald en par-tij-politiek bedoeld etiket: pro-gressief. Evenmin het door-drukken van eigen

program-mapunten zonder respect

voor andermans mening en het in getalsterkte willen

over-heersen zonder dat de

omvang van de wederzijdse fracties in de Tweede Kamer een verschil rechtvaardigt. Mr. Korthals Altes heeft de indruk dat het nog ontbrekende ver-trouwen in de VVD bij een deel van de CDA-fractie het gevolg is van een zekere weerstand tegen de opstelling

van de VVD . .,Het is dringend

nodig dat wij liberalen ons uiterste best doen dat vertrou-wen te winnen. Niet alleen van de hele CDA-fractie, op het vertrouwen waarvan het

kabinet moet steunen, maar

ook in brede groepen van de samenleving. Wij willen dat

vertrouwen winnen. Ook

daarin is weer een verschil tussen de houding van de nu nog demissionaire premier en

onze liberale benadering",

aldus de WO-voorzitter.

Het winnen van vertrouwen vormde een thema dat voort-durend in zijn rede terugkeer-de. Dat vertrouwen moet ook worden gewonnen als het gaat om de zorg van de zwak-ken in de samenleving, stelde hij. In dat verband kwam hij nog eens terug op een CDA-advertentie uit de dagen vlak voor de verkiezingen, waarin de WD ervan werd beticht .,miljoenen te willen bezui-

-nigen ten koste van de verre naaste". Heeft de propagan-damachine van het CDA er dan geen kennis van genomen dat het juist de algemene ver-gadering van de VVD was, die vaststelde dat de Nederlandse

inspanning voor de hulpbe

-hoevende landen van de

Derde Wereld in de voorhoe-de van voorhoe-de welvarenvoorhoe-de lanvoorhoe-den moet blijven? Laten we toch niet proberen op te bieden in

naastenliefde en elkaars

bedoelingen niet in twijfel trekken", vroeg hij.

Min• ters

Bij het winnen van het ver-trouwen rust een voorname taak op de schouders van de liberale ministers die mr.

Korthals Altes

achtereen-volgens aan de zaal

presen-teerde: Dr. Ginjaar, minister

voor volksgezondheid en

milieuhygiene, ir. Tuijnman, bewindsman voor verkeer en waterstaat. drs. Van Aarden-ne, economische zaken en prof. Pais voor onderwijs. De bewindsman voor buitenland-se zaken was op dat moment

nog niet bekend. Mr. Korthals

Altes herinnerde er aan dat prof. Arie Pais de eerste libe-rale bewindsman op

onder-wijs is sinds in 1933 Mar

-chant die portefeuillè kreeg in het ·kabinet Colijn 11. ,.Mar-chant moest tussentijds aftre-den, omdat hij in het geheim

katholiek was geworden. Pais

mag dat nu best en hoeft dat niet in het geheim te doen", vond hij.

Mr. Korthals Altes verwees in

zijn rede nog naar het onlangs in Brussel gehouden congres van de federatie van liberale en democratische partijen in

Europa. Hij wees op de

inbreng van de VVD in het gezamenlijke verkiezingspro-gramma van de Europese liberalen en stelde dat Brussel

het ,.naar elkaar toegroeien

van de Europese liberale par-tijen heeft laten zien".

Over Hans Wiegel merkte Korthals Altes op dat hem vaak is verweten dat hij wel in staat was om voor de VVD zetels te winnen, maar dat

er-als het er op aan zou komen

-met hem geen kabinet zou kunnen worden geformeerd. ,.Dergelijke beweringen zijn nu duidelijk gelogenstraft. We mogen ons gelukkig prijzen hem tot onze politieke leider

te hebben aangewezen",

aldus mr. Korthals Altes in

Breda.

•

•

VILLA TE KOOP AAN CÖTE d'AZUR

Mougins. Provencaalse villa t.k .• schitterende tuin. lnd.: Woonk. 46 m• metopen haard. 3 sl.k., badk .• douche apart, ruime keuken, grote garage, stud1o. 9 x 3 m ':':let badk. als gastenverbl. (aparte ingang). Rechtstr. v.

Holl. e1genaar. PnJs: H.fl. J b95.000,-. Bet. n.o.t.k.

Inl. 09.33.93.99.67.06.

Besluiten

buitengewone

Algemene

Vergadering

De buitengewone Algemene Vergadering van de VVD heeft op 9 en 10 december nieuwe statuten en een nieuw huishoudelijk regle-ment vastgesteld. Enige belangrijke veranderingen zijn:

• partijcommissies en bij-zondere groepen. zoals Vrouwen in de WD. Vereni-ging van Staten- en Raadsle-den en de Groep Nederland van de Liberale Internatio-nale krijgen het recht van amendement;

• de invloed van de bestu-ren van de kamercentrales op de samenstelling van par-tijtommissies is reglemen-tairvastgelegd en vergroot; • de ondercentrales krijgen een aandeel in de contribu-tieopbrengst. I

De nieuwe statuten voldoen aan de wettelijke vereisten die van kracht zijn geworden door de invoering van Boek 2 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek. De bestaande organisatiestructuur, de wijze van benoeming van het hoofdbestuur en van het dagelijks bestuur en de rech-ten van de leden bleven on-gewijzigd.

Voorts werd besloten dat grond tot ontzetting van het lidmaatschap kan opleveren het feit dat een lid van de WO een kandidatuur aan-vaardt op een andere kan-didatenlijst dan de VVD-lijst als het verkiezingen betreft aan welke de VVD met een eigen lijst of in een combinatie deelneemt. Met dit besluit wordt het tot nog toe ter zake gevoerde beleid van het hoofdbestuur ge-continueerd. Een apart be-sluit van de Algemene Ver-gadering was echter nodig in verband met de nieuwe wettelijke voorschriften in-zake ontzetting uit het lid-maatschap.

•

.-

.

.

Zes VVD-nrln.is-ters en nieu

liJ.flliiJ,.Itil ministers zal de WD ft'_..;ji)J~"niWCioorcligd zijn in het

_,..., .. .. ,.h'""'~-Hans Wiegel. B=ViéiHn'elml•ltr en mtntster

•··JJIIJmltfll;anclse zaken

wordt:

Attrdlllnn·a. de nieuwe

alu,nrlomi-tm zaken

onafhankelijke watersportconsulenten

Wij zijn nu eenmaal een begrip in de verkoop van gebruikte schepen.

Bel om informatie of om onze aanbiedingenbrochures. Kom eens kijken op onze Jachthaven Lelystad, waar altijd zo'n 20-30 gebruikte schepen liggen of staan.

Voor inlichtingen: 010-349725 of03200- 21329.

BUREAU VAN VLIET B.V.

Postbus 20, Tel. 02502-4745

Zandvoort

Het juiste adres voor uw handelsadvertenties

Hans Wiegel

Hans Wiegel (36), minister van Binnenlandse Zaken en vice-premier, een man die eigenlijk geen verdere inlei-ding nodig heeft.

Hans begon zijn politieke car-rière toen hij nog studeerde in Amsterdam (politieke weten-schappen). Hij was toen voor-al actief in de ,JOVD, de libe-rale jongerenorganisatie. In

de jaren 1 965-'6~ was hij

zelfs voorzitter van de JOVD. In 1967 werd hij kamerlid en maakte daarmee geschiedenis want op dat· moment was hij het jongste Tweede Kamerlid aller tijden van Nederland. Als fractievoorzitter bracht hij de VVD, nu alweer bijna vijf jaar geleden, van 16 naar 22 zetels, een zaak die hij nuchter afdoet met de woorden: .,Ik wil ,geen enquêtes winnen, ik wiî verkiezingen winnen". Dat heeft hij ook nu weer bewe-zen. de partij steeg van 22 naar 28 zetels.

De eerste specialismen die hij

in de Tweede Kamer kreeg

toebedeeld waren

Binnen-landse en Algemene Zaken en woningbouw.

In juni 1973 trouwde Hans met Jacqueline Frederiks ( 18) uit Hoogeveen die hij toen al vier jaar kende. Het echtpaar Wiegel heeft twee kinderen, een zoon (Eric) en een doch-ter (Marieke).

Hans heeft een gave die bij wf:1inig mensen bekend is en die maar weinig met zijn poli-tieke leven te maken heeft: hij

is een perfect imitator. De

meeste mensen uit zijn

omge-ving, maar ook een man als

Sonnevelt weet hij op treffen

-de wijze te imiteren.

Als oppositieleider heeft hij het de afgelopen jaren niet makkelijk gehad, ook in zijn nieuwe omgeving zal het niet

allemaal zo eenvoudig gaan.

Maar dat is voor Wiegel nu net de stimulans om er iets

goeds van te maken.

fractievoorzitter

Chris van der Klaauw

Leendert Ginjaar

Dr. Chris van der Klaauw (53) mag misschien voor veel WO-leden minder bekend zijn, hij is dat zeker niet in di

-plomatiek Den Haag.

Dr. Van der Klaauw studeerde geschiedenis in Leiden. Al in zijn studententijd was hij en-thousiast lid van de Partij voor de Vrijheid, later van de WD. In 1952 kwam hij als ambte-naar van de buitenlandse dienst te werken op het mini

-sterie van Buitenlandse Zaken. Eerst werkte hij in Boedapest en later nog in vele andere plaatsen zoals Oslo, Parijs (eerste secretaris van de Per

-manente Vertege nwoordi-ging), Rio de-Janeiro (ambas

-saderaad). New York (Perma-nente Vertegenwoordiging) en Genève (ambassadeur).

In 1977 werd hij directeur generaal Europese Samen-werking van het Ministerie

van Buitenlandse Zaken.

In het verleden heeft dr. Chris van der Klaauw zich ook ver

-dienstelijk gemaakt voor de Teldersstichting en was hij lid van de adviescommissie Bui-tenlandse Politiek van de WD.

Het ministerie van Buiten

-landse Zaken is voor hem in·

elk geval geen onbekend ter-rein.

Zijn gezin is voor hem heel be-langrijk en hij praat met zijn vijf kinderen graag over zijn grote hobby, de watersport. .. Buitenlands beleid is een na

-tionale zaak" vindt Chris van der Klaauw die zich extra wil gaan bezighouden met de integratie van de buitenlandse dienst en de departementale dienst. ,.Hierdoor zullen we in de toekomst meer bekwame mensen kunnen inzetten".

•

Dr. Leendert Ginjaar (49), mi-lieudeskundige bij TNO en echtgenoot van het Tweede-Kamerlid Nel Ginjaar-Maas zal zich ontfermen over het ministerie van Volksgezond

-heid en Milieu. Dr. Ginjaar is directeur van het studie- en informatiecentrum TNO voor het onderzoek ten behoeve van het milieubeheer in Delft. Hij is voorzitter van de VVD

-fractie in de Provinciale Sta-ten van Zuid-Holland.

Dr. Ginjàar werd in Leiden ge-boren, waar hij chemie stu-deerde en in 1960 promo-veerde aan de Rijksuniversi-teit. In 1953 kwam hij bij het chemisch laboratorium van de Rijksverdedigingsorganisatie TNO en in 1965 werd hij be-noemd tot plaatsvervangend directeur.

In 1970 trad dr. Ginjaar in dienst van het studie- en in-formatiecentrum TNO voor onderzoek ten behoeve van het milieubeheer in Delft, dat

··:-·

~'":~~ ~-;.,:~~=:' ~:.

·: . .

· .- ...

-._~-~~:.·~i':·,··,~:·.·~s~~~~~-,~~·- ·:

.

~·::·.:· :~·-~;~·,:_·._ ~'

...

·'··.<- .

:·1

l ~ • •

onder zijn leiding een hoge vlucht nam. Zo kwam in 1972 een volledig overzicht gereed van het milieu-onderzoek in Nederland, waarin al de on-derzoekingen op dit gebied zijn geïnventariseerd.

Dr. Ginjaar kan met recht een groot deskundige worden ge-noemd op het gebied van mi-lieubeheer en de volksgezond-heid. Hij is lid van de vaste commissie milieuhygiëne van de Centrale raad voor de Volksgezondheid en voorzitter van de commissie Meetme-thoden Luchtverontreiniging van de Gezondheidsraad .

Persoonlijk ziet hij nog een groot voordeel aan het minis-terschap: ,.Tot nu toe kende men mij afleen als de man van het kamerlid, straks hoop ik ook gezien te worden als de man die naast zijn vrouw óók actief is in Den Haag".

ZeS VVD-nrlrris"ters en

nieu

De toekomstig minister van Onderwijs en Wetenschap-pen, prof. dr. Aäron Pais, werd in 1930 geboren in Den Haag. Van 1948 tot 1954 studeerde hij aan de Universiteit van 1\msterdam waar hij in 197~

oromovecrde tot doctor in de economische wetenschappen op het proefschrift 'On the

incidents of consumer credits

in the N etherlands'.

Prof. Pais is enige jaren werk-zaam geweest bij de Rijks-postspaarbank, laatstelijk als persoonlijk adviseur v.an de directeur-generaal van de PTI.

Van 1967. tot 1974 was hij lector in de staatshuishoud-kunde aan de Universiteit van Amsterdam. In december 1974 werd hij benoemd tot hoogleraar in de staatshuis-houdkunde aan deze universi-teit. Hij heeft talloze

publica-ties op economisch en demo-grafisch (de kunst van het lei-den) gebied op zijn naam staan.

In 1967 werd hij lid van de gemeenteraad van Amster-dam voor de VVD. Ook was hij enige tijd lid van Provin-cialè Staten van Noord-Hol-tand. Hij is Kroonlid-plaatsver-vanger van de Sociaal Eco-nomische Raad (SER) en cu-rator van de Teldersstichting. Eén zaak wordt door zijn col-lega's met spanning gevolgd wanneer hij zich straks in zijn nieuwe functie regelmatig zal moeten laten zien op diverse lunches: prof. Pais is vegeta-riër.

Zijn grote passie is IJsland. ,.Ik

heb daar1 _{heel wat vakanties}

doorgebracht". Laten we ho-pen dat hij daar ook in de ko-mende jaren nog tijd voor zal blijven vinden.

•

Danny Tuijnman (63), inge-nieur, zal het ministerie van Verkeer en Waterstaat gaan beheren. ,.Een post die me al-tijd al heeft geïnteresseerd". Binnen de WO-fractie werd hij vaak gezien als de ,.vader", niet vanwege zijn leeftijd maar meer om zijn deskun-digheid. Tuijnman studeerde aan de Landbouwhogeschool in Wageningen en zit al sinds 1963 in de Kamer, dé laatste jaren als Óndervoorzitter van onze fractie.

Hij werd al eerder aangezocht voor een ministerspost maar Tuijnman is iemand die liever op de achtergrond blijft. Toen hij in 1962 voor het eerst op de lijst werd geplaatst dacht hij dat hij op een onverkies-bare plaats zou staan. Dat bleek anders uit te pakken. Door zijn grote interesse voor de natuur en de landbouw is de post waterstaat voor hem bekend gebied.

Tui'nman is als hobb ist een

groot vogelkenner. ,.Ze zeg-gen wel eens dat ik alle na-men van vogels ken. Dat is niet waar, maar veel ken ik er wel".

Thuis heeft hij overigens maar liefst vier honden, twee tec-kels. een Espagneui-Brêton en een Rottweiler.

In het verkeer verbaast hij zich wel eens over het feit dat we ons op snelwegen onder alle omstandigheden aan de maxi-mum snelheid van honderd

- kilometer moeten houden. ,.Bij gladde wegen en in druk ver-keer is hoge snelheid levens-gevaarlijk. Maar 's avonds laat als het droog is en stil op de weg is het merkwaardig als je niet iets harder mag dan die wettelijke honderd. Waarom zouden we ons wat dat betreft ook niet meer gaan aanpas-sen aan de situatie bij de andere Europese landen?"

~ractievoorzitter

Gijs van Aardenne

Gijs van Aardenne (47) kreeg in de na-oorlogse jaren, zoals velen in die tijd, een grote be -langstelling voor de politiek. Toch wilde hij zich in zijn stu-dententijd (wis- en natuur-kunde in Leiden) niet bij een politieke partij aansluiten. Hij werd lid van de WD toen hij uit militaire dienst kwam, nu zo'n 20 jaar geleden.

Van Aardénne werd een re-gelmatig bezoeker van de af-delingsvergaderingen in Dor-drecht. Daar kreeg hij ook zijn eerste VVD-functie: penning-meester in het afdelingsbe -stuur. In 1964 werd hij raads -lid (was twee jaar wethouder) en in een toevallig gespfekje met Oud kwam het idee ter tafel om binnen de VVD een sociaal economische commis-sie op te zetten. Hij kon toen nog niet vermoeden dat hij daar zelf nog eens voorzitter van zou zijn.

In 1971 kwam hij in de Twee-de Kamer waar hij Twee-de laatste

jaren voor de VVD de alge-mene fmanciële

beschouwin-gen hield. ·

Gijs van Aardenne is voorzit-t-.Jr van de provinciale WV van Zuid-Holland en Dor-drecht, daarnaast is hij be-stuurslid van de Sectie Alge-mene Ziekenhuizen van de Nationale Ziekenhuisraad, lid van het college Ziekenhuis-voorzieningen en commissaris van de Bondsspaarbank. Voor zijn vrouw en vier kinde-ren betekent zijn nieuwe functie, minister van Econo-mische Zaken, dat ze hem wellicht nog vaker moeten missen dan tot nu toe. Toch wil hij blijven proberen één dag in de week voor zijn gezin te reserveren.

Over zijn nieuwe taak zegt hij zelf: .. Ik hoop op deze manier bij te kunnen dragen ~ot een herstel van de economische situatie van ons land en zo ook de werkgelegenheid voor de toekomst veilig te stellen".

Coos Rietkerk

Coos Rietkerk (50), vriend en vijand kennen . hem als een deskundig, evenwichtig, so-ciaal voelend en vooral een tolerant man. Verdraagzaam-heid is bij Rietkerk tot hoofd-deugd 'verheven en godsdien-stige intolerantie is hem dan ook een gruwel. Tot zijn grote vrienden behoren veel confes-sionelen onder wie ook AR-leider Wim Aantjes, die net als Rietkerk zelf van reformato-rische huize komt.

Mr. J. G. Rietkerk werd gebo-ren in Boskoop en na zijn middelbare schoolopleiding in Haarlem ging hij in Leiden studeren.

Van 1953 tot 1956 was hij werkzaam in de advocatuur en daarna w.as hij juridisch medewerker van de Vereni-ging van Nederlandse Ge -meenten. Van 1959 tot 1967, het jaar dat hij in de Tweede Kamer kwam, was Rietkerk

I - 1 f • • .- •. ~'•1-.- t - ' • '

'

..

.

:

.

~ ' - ' • : I I

werkzaam bij het Centraal So-ciaal Werkgevers-verbond. Van 1971 tot 1973 was hij staatssecretaris van Sociale Zaken.

Hij is ook de grote man achter het vooruitstrevende liberale r.apport over de werkloos-heidsbestrijding, onlangs ver-schenen bij de Teldersstich-ting. Rietkerk is gehuwd en vader van drie kinderen. Zijn hobby is voor Kamerleden een tamelijk bijzondere, hij is een goed amateur-cineast.

Een belangrijk deel van de kosten, die het milieubeleid van de overheid met zich meebrengt, wordt betaald uit de opbrengst van heffingen. De positie van de minister die mag heffen wordt door het heffingensysteem vergemak-kelijkt, want hij (of zij) be-schikt daarmee over een bron van inkomsten, die niet jaarlijks door het parlement behoeft te worden vastge -steld, en die evenmin afhan-kelijk is van een door de rege-ring uitgestippeld belas-tingbeleid en conjunctuurbe-leid.

Nu dit heffingenstelsel enige jaren heeft gefunctioneerd en de opbrengst een vrij grote omvang begint aan te nemen, wordt het van belang dit stel-sel eens aan een nader onder-zoek te onderwerpen en te bezien of het rechtvaardig en doelmatig werkt. Mede op ons aandringen in de Tweede Kamer heeft de minister van Verkeer en Waterstaat toege-zegd in het voorjaar van 1978 met een nota over de water-verontreinigingsheffingen te komen. Eenzelfde nota over de overige rijksheffingen zou daarbij niet mogen ontbreken, evenals een overzicht van de situatie in andere Europese! landen.

Rechtsgrond

aarom worden de kosten van het milieu-beleid van de overheid betaald uit heffingen, en niet uit de algemene mid-delen? Het antwoord op deze vraag luidt. dat het

heffings-ysteem het meest rechtvaar-ig werkt, omdat een heffing an worden gevraagd van elke persoon en instantie die het ilieu vervuilt. De hoogte van CJe opgelegde heffing moet aarbij zoveel mogelijk

sa-door mevrouw mr. E. Veder-Smit, lid voor de VVD van de Tweede Kamer

Het hoe eii. "'aarom

v;

menhangen met de mate waarin men vervuilt. Deze ge-dachtengang is neergelegd in het algemeen aanvaarde be -ginsel .,de vervuiler betaalt". In theorie is het vrij eenvoudig om vast te stellen, wie een verontreinigingsheffing moet betalen en hoeveel hij moet betalen. In de praktijk b!ijkt dat echter niet zo eenvoudig te zijn. Allereerst moet men een evenwicht zien te vinden tussen de verfijningen, die men in heffingensysteem aan -brengt, en de inningskosten die daarvan het gevolg zijn. Voorts is het geen gemakke -lijke keuze, om vast te stellen voor welke vorm van veront-reiniging het meest betaald moet worden en voor welke met een geringer bedrag kan worden volstaan.

Weil e heffingen?

Er bestaan, in grote trekken weergegeven, twee soorten heffingen. De eerste soort, de regulerende heffing, is een heffing waarvan de hoogte verband houdt met het effect dat men wil bereiken, nl. het terugdringen van de

vervui-ling. De hoogte van de heffing is in dit systeem evenredig met de mate van vervuiling. Om een theoretisch voor-beeld te noemen: men zou een heffing kunnen leggen op het chloridegehalte van af -valwater, waarbij de heffing stijgt met de hpogte van het chloridegehalte. Door een dergelijke heffing zou men een grote rem kunnen aan-brengen op de afvalproduktie van de kalimijnen in de Elzas, die op de Rijn lozen.

De tweede soort, de bestem-mingsheffing, is een heffing waaruit men de installaties betaalt die de schadelijke ge-volgen van de vervuiling

moe-ten bestrijden. Als voorbeeld moge dienen: de bouw van zuiveringsinstallaties, koel-installaties en verbrandings-ovens. Deze heffing behoeft slechts zolang in volle om-vang te worden opgelegd, tot -dat de installaties zijn ge -bouwd en afgeschreven; daarna kan worden volstaan met een heffing voor de kos -ten van algemeen beheer en research.

Een fundamentele discussie over deze algemene aspecten van het heffingenbeleid is nog niet in de Tweede Kamer gevoerd. Het is wel van be -lang, dat dit binnen niet al te lange tijd gebeurt, omdat er zich rond het heffingenbeleid enige problemen beginnen af te tekenen.

Wie mag heffen?

In ons land worden momen-teel door vier instanties hef-finger. opgelegd:

I. de minister van Verkeer en Waterstaat, voor de lozing op zoute en zoete rijkswateren van zuurstofverbruikende stof-fen,

11. de minister van Volksge -zondheid en Milieuhygiëne, voor de uitworp van chemi -sche afvalstoffen, afvalstoffen en luchtverontreinigende stof-fen, en in de toekomst voor de

VOORKOM INBRAAK:

veroorzaking van geluidhin -der.

111. de besturen van die pro-vincies, die zelf de afvalwater -zuivering verzorgen,

IV. de besturen van water -schappen en zuiveringsschap -pen, voor de zuivering van afvalwater.

HetRij

Uit de miljoenennota 1978 blijkt, dat het Rijk het vol -gend jaar aan milieuheffingen

f

208 miljoen zal innen, nl.

f

149 miljoen op de lozing van afvalstoffen in rijkswate -ren en

f

59 miljoen krachtens de Wet Luchtverontreiniging. Deze

f

208 miljoen zullen worden verhoogd met de opbrengst van drie andere heffingen zodra de desbe -treffende wetten in werking zullen zijn getreden: de af -valstoffenwet, de wet che -misch afval en de wet ge -luidhinder. Hoeveel de totale heffingenlast van het Rijk dan zal bedragen, is nog niet be -kend.

Sinds de inwerkingtreding van de Wet Verontreiniging Op-pervlaktewateren zijn in het kader van deze wet aanslagen tot een bedrag van rond

f

555 mi!joen opgelegd. Daarvan was op 1 september j.l.

f

475 miljoen inge

vor-Reeds voor f 1250,-excl. BlW leveren wij voor uw woonhuis of bedrijf

een superieur ELECTRONISCH INBRAAK-BEVEILIGINGSSYSTEEM.

Beslist de laagste prijs in Nederland. Geen installatiekosten I Vraag uitvoerige documentatie bij:

AMIGO SAFETY NEDERLAND,

Javastraat 47A- Den Haag- Tel. 070- 463388-656597.

.

.

. . . ,

Inilieuhe:f:f:ingen

derd. Het parlement wordt

niet gekend in de besteding

van deze

f

4 75 miljoen en

evenmin in de vaststelling van

de heffingsgrondslag, de

hoogte van de heffing en het beheer der ingevorderde

be-dragen. Het lijkt me

nood-zakelijk dat hierin verande

-ring komt, en dat de rijksbe-groting voortaan a Is bijlage tenminste een soort begro-ting en balans van deze

hef-fingen gaat bevatten.

Wanneer men zich in het heffingenbeleid van het

mi-nisterie van Volksgezond

-heid en Milieuhygiëne ver

-diept, stuit men op een twee

-de merkwaardigheid.

De opbrengst van deze hef-fingen kan worden gebruikt

voor vijf doeleinden, kort

samengevat als volgt: kosten

van bestrijding van

veront-remtgmg, apparaatskasten

van het Rijk, apparaatskasten

van de provincies, tege

-moetkoming aan bedrijven of

.bedrijfstakken,

schadeloos-stelling voor niet-verhaalbare schade door luchtverontreini-ging. De verantwoording van de besteding der gelden is zeer summier en geschiedt

achteraf. Het is niet na te

gaan, op welke wijze de

appa-raatskasten van het Rijk uit deze heffingsopbrengst

wor-den gedekt. Ook is

onduide-lijk aan welke bedrijven of bedrijfstakken subsidies

wor-den verstrekt, en volgens

welke maatstaven.

Algemeen milieufonds

Om al deze redenen heb ik namens de Tweede-Kamer-fractie al een jaar geleden bepleit om te komen tot een algemeen milieufonds, waarin de gehele heffingsopbrengst van het Rijk wordt gestort. Dit milieufonds zou moeten

berusten op een wet, die voorziet in een jaarlijkse

vast-stelling van de

heffingen-hoogte door de Staten-Gene-raal. In deze wet zou ook de procedure voor vaststelling van de heffingsgrondslag, de inning en de wijze van be-steding der heffingen kunnen worden geregeld.

Doordat het parlement meer bij het heffingsbeleid wordt

betrokken, kan ook de

ver-slaggeving en openbaarheid worden verbeterd, en kan een

beter totaalbeeld worden

verkregen.

Zuiveringsschappen

In ons land hebben de water-schappen al eeuwenlang de taak van het kwantitatieve

waterbeheer. Daarnaast

heb-ben zij in vele gevallen ook de taak van het kwalitatieve

waterbeheer gekregen. Uit

een oogpunt van doelmatig-heid valt dit toe te juichen, omdat beide taken veel raak-vlakken vertonen. Het gehele waterbeheer (voor zover het oppervlaktewater betreft) in ons land is sterk

gedecentra-liseerd, en sluit aan ·op de

diversiteit in water- en bo-demgesteldheid die ons land nu eenmaal kenmerkt. Er is al jarenlang een sphaal -vergroting in het waterscha

ps-wezen aan de gang, waardoor·

het aantal grote waterschap-pen voortdurend toeneemt. De drie grote waterschappen in Zuid-Holland, zoals

Delf-land, Rijnland en Schieland,

hebben met elkaar de zorg voor miljoenen inwoners in de Randstad.

Naast de waterschappen zijn in de laatste jaren ook zui-veringsschappen ontstaan, die zich bepalen tot de speci-fieke taak van de waterzuive-ring.

Dezelfde problemen, die zich bij het rijksheffingenbeleid af-tekenen, vallen ook bij de waterschappen en zuiverings-schappen waar te nemen, zij het in mindere mate. Men heeft dan ook het initiatief ge-nomen tot studies over de

inning, de aanslagregeling en

de besluitvorming over een en ander.

De omstandigheden,

waar-onder de waterschappen

moeten werken, kunnen zeer sterk verschillen. Het ene wa-terschap omvat een dun

ge-spreide bevolking, doch heeft

weer veel intensieve veehou-derij op zijn grondgebied. Het andere waterschap heeft en-kele steden en veel industrie

in zijn grondgebied. Sommige

waterschappen hebben de

bouw van hun

zuiveringsin-stallaties voltooid, andere

staan nog voor grote investe-ringen.

Het is duidelijk, dat de

water-schapslasten, ook voor het

kwaliteitsbeheer, daarom

sterk uiteen zullen lopen. Voor. het jaar 1978 zijn er

heffings-bedragen geraamd van

f

15,

.,.--tot

f

45,- per

inwonerequi-valent. De stijging van deze lasten is nog lang niet tot staan gekomen, want voor

sommige waterschappen

worden lasten verwacht van.

f

57, -à

f

62,- per

inwo-nerequivalent De totale hef-fingsopbrengst voor het kwa-liteitsbeheer werd voor 1976

geraamd op

f

311 miljoen,

hetgeen een stijging beteken-de van 44% ten opzichte van het vorige jaar.

Door sommigen is dan ook het denkbeeld geopperd, om tot een soort

verevenings-systeem te komen, en

daar-mee de grootste verschillen wat af te zwakken. Dat zou dan moeten g3beuren d.m.v. een egalisatiefonds. Ook is

. . . ~

.

.

. . . . . ' ·.. :. . . -

:

.

:

~ . . ~

gewezen op de mogelijkheid uit 's. Rijks kas een subsidie voor dit doel te verlenen. Gezien de tekorten bij het Rijk zal dit laatste voorlopig wel niet uitvoerbaar zijn. Toch rijst de vraag, of de wa-terschapslasten voor dit doel nog veel verder zullen kunnen

stijgen. Een •gemiddeld tarief

van

f

33,-' per inwoner leidt

al tot een bedrag van

f

1

00,-per woning, en daar ligt een zekere psychologische grens. Voor sommige huishoudens wordt dit bezwaarlijk en voor het bedrijfsleven gaan de las-ten hier en daar reeds danig knellen.

Ik geloof niet, dat we de weg moeten inslaan die het pro-vinciaal bestuur van Gronin-gen heeft gevolgd. Daar werkt men met een zogenaamde hardheidsclausule, die zo ruim is, dat ruim een kwart van de verschuldigde bedragen niet hoeft te worden betaald. Het

daardoor ontstane tekort

moet door de overige

hef-fingsplichtigen worden

ge-dragen.

Mochten de zuiveringslasten te zwaar gaan drukken, dan is een zekere temporisering in het investeringsbeleid mis-schien onvermijdelijk. Willen we op verantwoorde wijze daarin een beslissing nemen, dan is een goed inzicht in de financiële consequenties van het heffingenbeleid noodza-kelijk.

Voor zover dit de rijksheffin-gen betreft, zullen wij als Tweede Kamertractietrachten een beter inzicht te krijgen. Een goed milieubeleid, dat

wij allen voorstaan, moet

opgebracht kunnen worden. Daarvoor is nodig, dat wij weten wat we doen. Ook bij de bepaling van onze interna-tionale positie is dat van

door mr. F. Korthals Altes, voorzittervan de VVD

Liberalen vo

Op 1 8, 1 9 en 20 november wP.rd in Brussel het tweede jaarlijks congres van de Fede-ratie van Liberale en Demo-cratische partijen in de Euro-pese Gemeenschap gehou-den. Het vorige congres had een jaar tevoren in de Haagse Ridderzaal plaatsgevonden, een halfjaar na het oprich-tingscongres in maart 1976 te Stuttgart. In het Haagse congres waren de bouwste-nen voor een Europees verkie-zingsprogramma besproken. Na drie dagen intensief ver-gaderen in Brussel beschikken de liberalen als eerste poli-tieke groepering over een Europees Verkiezingspro-gramma dat voor de deelne-mende partijen bindend is. Het bestaat uit de navolgen-de hoofdstukken:

Preambule, Mensen- en bur-gerrechten, de Instellingen van de Europese Unie, Land-bouw, Economische en Mone-taire Unie, Regionaal beleid, Buitenlandse en veiligheids-politiek, Ontwikkelingssamen-werking, Milieubeleid, Mid-den- en kleinbedrijf, Energie-beleid, Sociaal beleid, en Jeugd en onderwijs.

w

In de samenstelling van de Federatie was een wijziging

RUIMTE

opgetreden. Aan de oprichting in Stuttgart hadden deelgeno-men voor België de Parti de Réforme et de la Liberté de la Wallonie, de Partij voor Vrij-heid en Vooruitgang (Vlaan-deren) en de Liberale Partij/ Parti Liberal (Brussel), voor de Bondsrepubliek Duitsland de Freie Demokratische Partei, voor Denemarken' de Venstre en de Radikal Venstre, ·voor Frankrijk de Radicaux Socia-listes, ondanks de naam niet een van de meest linkse libe-rale partijen, en de Radicaux de Gauche, een kleine links-intellectuele liberale groepe-ring, voor Italië de Partito Liberale ltaliano en de Par-tito Republicano ltaliano, voor Luxemburg de Parti Démocra-tique, voor· Nederland de WD en voor het Verenigd Ko-ninkrijk de Liberal Party - to-taal 13 in getal. Tot het Haag-se congres bleef de oprich-tingsperiode nog open en konden liberale partijen nog als oprichter toetreden zonder ballotage. Voor Frankrijk maakte de partij van Giscard d'Estaing, de Républicains ln-dépendants, nu Parti Républi-cain geheten, van die moge-lijkheid gebruik. Dientenge-volge trokken de Radicaux de Gauche zich terug en deden zij het Haagse congres nog door een waarnemer

bijwo-nen. In Brussel bleek het Deense Radikal Venstre te ontbreken. Het bestuur van die partij achtte zich niet meer vrij aan de activiteiten van de Fe-deràtie deel te nemen, nadat het partijcongres tegen de ad-viezen van het bestuur in, een resolutie had aanvaard die niet Europees-gezind en niet Navo-gezind was. Er namen derhalve deel 12 liberale par-tijen uit 8 landen alsmede de liberale jongerenbeweging in de EG (LYMEC), waarin ook de JOVD is vertegenwoordigd.

ll' n

Het verkiezingsprogram was voorbereid door internationaal samengestelde commissies, waarin voor de WD zitting hadden gehad de Kamerleden Van Aardenne, Berkhouwer, Geurtsen, Kappeyne van de Copello, De Koster, Louwes, Portheïne en Rietkerk; voorts hadden de heren H. P. Varen-horst en ir. B. P. Rauwerda aan de voorbereiding deelge-nomen. In de internationale coörçlinatiecommissie had mr. H. R. Nord, secretaris-gene-raal van het Europese Parle-ment, namens de VVD zitting gehad. Op het ontwerppro-gramma dat in mei gereed was gekomen en toen door de secretaris-generaal van de

Fe-RUST

Bungalowpark STILLE Wl LLE te Moergestel( nabij Oisterwijk N.Br.)

deratie drs. F. A. Wijsenbeek tijdens de jaarlijkse algemene vergadering van onze partij werd aangeboden, waren door alle partijen amende-menten ingediend. Van VVD-zijde waren deze voorbereid door partijcommissies, kamer-centrales en de partijraad. Veel VVD-amendementen zijn door de coördinatiecommissie overgenomen, hetgeen alleen was geschied ingeval van unanimiteit. Over de andere amendementen werd ge-stemd. Evenals met het pro-gramma als geheel het geval was, werd een amendement of artikel slechts aangenomen als zich een

%

meerderheid van de aanwezige stemge-rechtigden daar vóór had ver-klaard. Deze versterkte meer-derheid is statutair voorge-schreven in verband met het bindend karakter van het pro-gramma voor elk van de aan-gesloten partijen. Ondanks deze barrière werd een zeer groot aantal amendementen, waaronder het overgrote me-rendeel van de VVD-voorstel-len, aanváard, hetgeen wijst op een vèrgaande mate van gelijkgezindheid.

Nuanceringen

Tijdens de stemmingen bleek de WD zich zeer geregeld te

NATUUR

BOUWT 16 RECREATIE-BUNGALOWS OP RIANTE BOSPERCELEN

Keuze uit 4 modellen, alle uitgevoerd met C.V., complete keuken en badkamer, terras tuinaanleg aansluiting van gas, water, elektra en eventueel telefoon.

Prijzen vanaf

f

101.200,- incl. B.T.W. Ruime hypotheek mogelijk. Perceelsgrootte ±900m2

, grond in erfpacht (fiscaal aftrek-baar). Opleveringvan de bungalows mei 1978.

Voorzieningen op het park: twee zwembaden, speeltuin, visvijvers. Het plan is dagelijks te bezichtigen, ook in de weekends. Inlichtingen en/ of afspraken: tel. 04243- 1501 of 1722

Overzichtvan de bestuurstafel tijdens het Brusselse congres. met o.a. onze land- en partijgenoten De Koster (tweede van links) en Wijsenbeek (tweede van rech

midden van de meerderheid _ te bevinden. Het is zonder meer duidelijk dat in een zo breed samengestelde conglo-meratie als deze federatie een veelheid van nuanceringen bestaat. Maar de gedachte als zouden er hemelsbrede ver-schillen bestaan tussen bij-voorbeeld de Engelse of Duit-se liberaten enerzijds en de Nederlandse anderzijds, bleek totaal ongegrond. Zeer gere-geld bleken Britse en/ of Duitse liberalen bij de stemmingen aan dezelfde kant te staan als de Nederlandse. Soms ook liepen de scheidslijnen dwars door de delegaties. Terecht kon de voorzitter, de premier en minister van buitenlandse zaken vfin Luxemburg Gaston Thorri, constateren dat de federatie van liberalen, hoe-wel bestaande uit partijen die het individu de meeste kansen bieden, dankzij eenheid in po-litieke opvattingen en wil tot samenwerking het meest ver-gevorderd is van de politieke stromingen in Europa. Zowel socialisten als christen-demo-craten zijn met hun program-ma nog niet verder dan een eerste schets. Er zijn socia-listen die vrezen dat de pun-ten waarover bij hen

overeen-stemming zal blijken te be-staan niet meer ruimte zullen vullen dan twee bladzijden uit een zakagenda. Het program-ma van de Federatie is zeer uitg.ebreid en gedetailleerd, te gedetailleerd om in onver-korte vorm enige propagan-distische waarde te kunnen he_bben. Wat dat betreft ge-droegen de Europese liberalen zich ook niet anders dan de WD. Er zal derhalve met het oog op de verspreiding onder de kiezers een korte, qua stijl en vormgeving meer aanspre-kende samenvatting worden gemaakt. Voor de toekom-stige fractie is er evenwel sprake van een zeer duidelijk -beleidsprogram.

Een van de belangrijkste pun-ten was een, mede door

WO-amendementen aangevuld

hoofdstuk over de rechten van

de mens en de burger: Een liberaal Europa zal het Europa 'van de burger moeten zijn. Op voorstel van de VVD werd aan het hoofdstuk Sociaal beleid een uitvoerige paragraaf over de emancipatie van de vrouw toegevoegd en werd de mi-lieuparagraaf uitgebreid. Sa-men met L YM EC diende de WO een nieuw hoofdstuk over ontwikkelingssamenwer-king in, inplaats van de korte passage die aanvankelijk on-der de buitenlandse politiek was vermeld. Deze WO-ini-tiatieven kregen vrijwel alge-mene steun en bijval.

0'66

De Nederlandse pers en radio besteedden nogal veel aan-dacht aan de positie van 0'66 tegenover de Federatie.

Tij-Particuiier boekhouder

kan nog enige cliënten plaatsen.

Achten;tand geen bezwaar. Door effectieve werkwijze laag honorarium.

Postbus 233 -Katwijk aan Zee.

d~ns het oprichtingsstadium, zowel vóór het Stuttgartse oprichtingscangres als vóór het Haagse congres, is twee-maal aan 0'66 meegedeeld dat toetreding tijdens het op-richtingsstadium vrijstond. 0'66 was volgens de opinie-peilingen in die tijd vrijwel niet-bestaand en toonde geen belangstelling. Ook voor congres was er geen sprake van officiële belangstelling. Tijdens het congres van de Federatie congresseerde 0'66 . zelf en bevestigde nog eens haar volstrekt afwijzend stand-punt ten aanzien van "~'~',.""'"-·• werking met de VVD, kenne-lijk niet beseffend dat het mis-schien zinvol zou zijn geweest eens af te wachten of het geerakkoord tussen CDA en WO dat toen in de maak was niet zou kunnen voldoen aan het criterium redelijk al tiet. Het zou innerlijk tegen-strijdig zijn geweest als 0'66 te zelfder tijd zou hebben qe-tracht in Europees verband zover gaande

met de liberalen te komen een in de toekomst even-tueel te verkiezen 0'66-lid in het Europese parlement met WD'ers in één fractie zitting zou hebben. Wel woonden op

'·o: ' . .

i::