ls~H
g
rl< in plans tc vcg in tjies '! )rits
fees
•·cr.lof om it ilio go-Duitsluml 1g, ls tleur hand go-ing is go-istcr vuu onlangs planne m om Britse ·an Euro- Geallieer-tid-Afrika >rge word r die doe! : regering ~uid-Afri mens tot L die re-?er nbuis t toe hy u·opa ge-tt'ing bet 1g gehad1ksies
van die lnsics in ,elpo!>isio B. van 1 t 0{) dic-l)<yn het. ncnso op rlcoop on cct voor vcrbiod d ofoni-;1
g
>-k
e
~t
,..
~ OR I,
.
~eret,-istrccr aan llil' H.l'.l\.. as 'n Nuusblad.
flQfj~·-f;f~'/'·~·
)
~'\
·~·:~-~· ~ :·~_,·.··\ .. i:.·i!jt~Jo
fide Jrg. Kaapstacl, \Vorm;dag, 15 Me1 1946. No. 25.
IIDii§
ll~f.t§
Die K.G., dr. Hans \·an Renf<-burg, doen die vo!gendt• \'er-ldaring:
,A.s twee dieselide doen dan is dit tog iets anders."
Die speurders was by die Ge-bicdskantoor, Joharmesburg, en wou \Veet of hullc icts w~:ct va:1 dreigemente wat
Sersant-:\Ia-jonr Jock Isaacowitz. s~kreta
!·is van die Springbok-Lrgiocn
oor d!c telefoon sou ont\•an~
hct in verband met hul aanhit-sing teen die O.B. Ons k::mtoor hlot natuurlik ~.Iaan·an r.iks ge -wect nic. Ecrstt.:ns is ons ni·~
&IID&l~rr§
n•rll'!lt· jaar. waarin l1uUe bc--.Juit lu·t dat !tulle .,\'an
Rens-bur~ en "Y generaals" aan die lamppah· ,·an Johunnesburg-gaan hang t'n diP lyl;e in wind
c•u "I'Pr laat ontaard.
Ons hct nie na die polisie gc-h:ndloop nie ons het net die \\'a;; \'t·r~tPI'I< en die polisie
hd nug- mindrr na ons gehard-lnop.
:\la:~t· 'n ht.•\Vt:-.~r<.!c tt~!~::oo r:-bt.:clr~it.,.'ing- van 'n Joo<! .. . Hja~
boer. dat',; idf< andl'! s. zoa!s
c
e
hurg·'ntl't)Ste:· 7.Pi !".,
~~AA
.
'~(Q)~~(Q)@~i[E
liGlEV@LE~
fiD
Offer
Vir
Britse
Sentiment
Oud
en')
I
daar
iu
Sui
d
-
\
frikaan,;e
~tede tougt':-.laan
wm·d
om skaal')'i
,
.
•
,.,d
.. •
·l
!"
nor
te
iu
han
de
tt
·
kr).
en daar
in
~onuni;;t• ~t·vallt'nif'
ccn::;
tougt-.,taau kan ''
m·d u
it
·.
mndat d
i
e
toonbm1k('
f't•nvoudi~)'it'l..<
•
n' ware
glad
nit'
aanhit'd u
i
t•, 'ind d
aa
r 'n nie
-a
mptcJik•'
ko~uitvn('l'rw
Groot
-B
rittaujc
plaa:-.
op l
'
t'u:-.t'-"k<tal.
t\
a
bet
·
ekcning w
o
rd
daa•·
m
a
andcliks
mf'er a., 'n mi)joc>n pond voedsf'l op hierdie
wy~f' uit~<~y<H'l'.Iude
r
daad
word
daa•
·
in
d
i(
•
spesi
a
al
i
ngcl'igte
afd
t-
l
i
ng::- vir
·
kosver-~cndiu~
na
Rugcl
a
ud
i
n di4
'
~ront ~tf'dclikewin
k
c
l
s
tou~C!;taanom
hc-:-;tt·lling,.,
h' plaa~,
.• ,
.
paJd~ie:,w
a
t oo
r
see
gestu
m·
Jnoct word
.
'n Verslagg-ewcr van DieO.B. wal in Kaapslad navraag gedoen Jwt na hierdil! l'osuit-voc~ hct op lang louc 1nenRe afgel<om wal wag op n beurt om lml bestdling te plaas Vii'
die uitnH:rp:tl<loc Onder diP
J,:Q<,-.ourt(• \\at h,\ hic•rdit• tnun-banl' bt•.,t••l J,an word 'ir in\\n-nel--. in }~n~PI:tnd. j., daar "at
nic· our tfio· ~''\\ ono· tuunhanl.: g-el.:onp J,an \\ urt! nll'. l>ii -.In it ondO'r :uull·n· in .. uilio•t·. lli.-::'f'Won~· Jllihlit·k !,an -.It·~-:..., h~
'n ,aangename halfuur" deurbring in die uitsoek van goedere om oor see te stuur' Da.l hicrdie voedsel net na Groot-Brittanjc gaan, blyk uit
die adreskaartjie wat een \'a.'l
die groot winl<ds laat druk het. Dit if< net vir in\'ul .:n daarin is by ,·oorbaat aangeneem dat dit na die ,.Vercnigde Koninl<-ryl;:" ~a! ga.an dcur dii· \':oordc
,.vnitccl Kin;.:dmn" klaar op die kaartjie te Iaat drulc!
Yolgl'n'> ·n mPih'or>lin~ \Un
I
djc1
\a.ap~tad.,l'
posl<antoor "onl daar mrutntlclik>. 80,0001 VOC'd...,clpaJd,it·:. 'an nil• mC't'r as
gewoond nH:nse dre!g nie .-n twe;.:dcns is hierdic J oodS<' mcncer ook 11ic bt·bngrik ~c
nocg nie Ewcwel. vo!g,·ns
bc-edigde verklarings \'.'aarmee hy na die poliSH! g~hardloop het.
is hy gcdrcig-g.:~word, per
tek-fooJl.
Altemit
"rc Hra18we
Brood
!'-C\\ c pond die lnntl uitgcstuur. Dit gt•ld net vir 1\uap.,tad. An-der groot Rrntnmu; soos Johan-nesburg, Prl•toria, Bloemfon-tein, Durban ~·n Pi<•lermaritz-burg maal< hul t•it" pal<l,ics op vir regstrecl,~c \'('l'~t·nJing. A ...
Iiaap~tad a-. maat.,taf gen<·t"m
word, bdt'l,f•n dit dat daar
me••• a-. ·n miljnt n pond a.an \'Ot'd-.l'l maatHh•Jil,.., di•· land uit-gt·\·ol'r \\oll'tl, o'n tlat 'n baio~
;::-mot tlcl'l iHt'l'\ an hE'..,t:l..ln uit.. l•o""'lllrto• \1 aaraan drl' l niP ...,P.Jf
'n telwrt hl't.
\'ergclyk cgier hit·rdie
poli-... ie-onthubin).:' oor bt'\\ et•rdt• tl'-lcfoonbetlrrig-ing--. 'an 'n Joud-;p nab:y-liommu11i..., met dil'
OJH'TI-ban; opruiin::;- I'll Jw,lui t \':lll
'n sklre 'an om t•n hy diP 20,000 1\:ommuni,(c· op I .'ll'i
Suikertekort En
Marmalade
Die \'oedseUwntrokur lwt dil'. publici; in die Hwruit ... ig- ~l' ... to·l {fat die tekort aan .,uil"•r in die komende jaar .... aJ ' oul'f-duur as gevolg ,·an dil· druogh· \\at daar in die ,.,uiJ,(•I'J.:'I'bil'llt· ,·an ons land gchcE'l'" hl'l. Hy het verklaar dat gcen :mil\e1· .aan nuwe winkcls vcrsltaf :ml word nie en dat die stelsel vau rantsoenering soos t.;~ns deur die winkels toegepas, sal voort-<luur.
Gedurende die afgclopc jam· was suiker so skaars dat l'll;e huisvrou slegs 'n pa.ar pond suiker kon bekom en clan is dit Aileen aan \'aste klanclisie n'r-sl;af. Die skaarste "a>. nic tc
"yte a.an droogte aUccn ni<•, maar is veroorsa.al> dt•ur dil·
rc~cring se gcwc·tenlose uit-\'oo·r 'loan hierdie produl;. .\an :t:ogeland is daar gedurcndc UHS soveel as 72,378 ton ~ui l.:~·r teen \ ermindertle pr~;;
'('r-t-l.:af. Volgens bcrigte het En-gdand 'n groot dee! \'an h.er-die suiker gebruil\: vir die maak ''an marmalade wat weer na
ons verskeep is. En hierdit· marmalade word weer r10. En-gcland tlitgevot!t· in die vom1 van gcskcnke deur Dritse pa-triottc in die Uni.:::!
;»."'.::.·;oJ-· :g~
l>ui-,t•ntiP KapPnaar,.. moet dce::.-dat· Ml tou-,taan in die hoop dat
hullt· 'n ll:thH· hrcrodjic in handc :-at l•r,\. )l!•t•-.tal b dit net die \'onq)unt \\al geholpc raak Die tnu gaan rondom die groot bioi.:
g'('h(IU('.
.
•
Ui(·
guud
Yand
i
e
H
an
d
gaan
in die
~akke'a
n
tlit'
Lond~n,o;ckapita-1
,
Ji:-
-
maar
die
m
vn~tofi
n
dif' Ionge 'au
d
ie
~.A., lll)HWf'd.:t•t·.~· -
(Die
!
1\.
.
(;
_)
STAATSAM
PTENARE
ONTfVREDf
PRETOHIA. Uie aanlton-diging \"an die nuwe salaris-sl;ale vir staatsamptcnnre ver-wek algcmenc ontcvn:dt'nheid in die gelcderc ,·an die staats-amptenare. ~·cral ccrstl' graad en senior klerke.
In Prctona waar die ~"Toot
ste gros ampt-.;t'are ,.;"•rksa:t:n
is, heers uitcrste teleurstdlir.;.:-oor die onbenulli"e bcdra.::-~:,~
,,-at by hull~ ~a1ar!~sc g .. :,·o~g
is. Gevorderde klerk·~ ~et b.v.
uitgewcrl< daL hnHe on•ler~l<l"ic salarisse met ong-cn:: ~:· JIJ - per
ma.and vcrm<'erdcr.
Ecn SL'nior c n~ptnn·1a~· hf~t t:iit
,·crhog-ings beskryf :ts
sk;t::dc-lil:.
Drie eers.:t>graad '>lcrt;r I ct onmiddellik ltul bcdanl<!nt~s in-g':!dicn en n<>. v~rwag .\·o:·d ga<•n talle junior sowcl as semor l;lerke die di~ns \'Cl'h:l". ·
-(Eill Berig.)
wy~l' van uitsonucring 'n lou
\'OI'lll vi•· l'llil<t'r de<'Sdae.
Ori-g-cn-; \\ onl Mlil,er no•t aan \'Ustt· ldanclbic 'l'r-.J,a( I'll dan op !.O
'n g'l'l'lllltsuo•nt•t·rtl!' -,)(:l;l) uat hui'-J;t::.innt• ':Ut ',\ f I'll mN~r
mcn.,t• maar· -.n•. t't'l a.... twE'e
pond per \H·•·l' nnl\ang. Daar· is dar· oo~> dcur n kl~rk
in d!c gcskt!nl{t··afdt!ling l.·rkc·n
cr.t die pro· !nk wat die meeste gekoop "'' 'rd ,·ir verst·t:ding na
G::oot-Br:ittanjc ~uil;cr is. Die winkel \'crskaf 'n .~cdi·ukte Jys van pakkics waaruit gcl<il's l<an word. Vocrh~···ldt· \·an dit• pak-kies is o.a.: I x :! pond appd-kooslmnfyL, J r>ond tlrn<·Vnlgtc,
1 pond suil((•r·; l pond ht't''-' h•...,,
1 x 2 pond pruunlmnfyl, 1 pond l<alfsvlei-;, 2 pond g'<'lllt'ngde d1·oevrugtc; 2 jcll~<'S, ',~ lwffic. Een \'an die gnJOl~l,• winln•ls in die stad h~t ~0 \·an hlcrdie soorte pakkit.:s opgt-nwak uit verskillende voell!'~;boort,.•. Dil•
meest~ van hulk b,•,·at \ ll'i~. maar net twec pal<lttl'~ hit•n an be\ at suil.:er. (·n hull!' g"l'llil'l die grootste aft rC'l;.
'n Sapa-bcri .. • uit Johan-nesburg 'u1t'!d troucns ool< dat ' huis\-roue by die ecn loon-bank staan l'll Ida(' omdat hulle nie ,.SUII<er, tell en brood'' l<an !o·y nic. maar dan stap hulle oor na die afdcling-vir uit\'oerpakldes waar hullc
Laat Johan Hefer
u help om Blakende Gcsond·
heid te ge.niet en 'o Mooi
Geboude Liggaam met Reuse• krag te ontwikkcl.
J~t .. rltn); A S. lA)UW, Jnr.. vnn
Ohvlen•ho~k. =':t.tal. skr~•r: "\'nn,:~t ~K
U kur~U"~ Ot:t'm he: ('k nrJ~ ~Cl'O V~:
i<OUC ~chad nle • n m>· l>ootp~ne het
v~rdwyn. .My b()r!-lmn~t hct. m~t. 6 dm. v~rmerr~ll'r. my bo-nr:n m~t a dm,' my
ho·hcnc mrt 5 ~tro. 4':'1 my ku.:t· mt"t
3 (tm. Batt." dankte v·!r u fnter~~.::uute kur:iU.:J eo raad."
hl.lhL'-'<l; \'JR \IA'i'i \.\ .... t::;;"Ha;
OlDT~IUJO'I.
\1'\KTE KI'K';IIS J'\' 1,£-,0l'.lllll:;lll \'lit J) \.\1 t~:,.
...,..._f') f vandag om nndere )}('KtlfHh·rh('l.l~.
JOHAN HEFEIR
Bus 3-!94
KAAPSTAD
AlDIE:-. SI~ DBBL Omdat <lit uit d1e ao.rd \'llll
tlic snak hoofsaaldik rylH~s i~
w:tt so kwistig is met. hul gc-skenkc, I<Om dit clanrop ncer
dat hierdic be\'OOrregtes, wa.l
ond·'r die heersendc slclsel van winlwlt·antsoen 'ring wceklil<s lntl \'Olle l;wola. aan skaars \'oedselsoorte by hul huise aJ.-.:;ekw,~r luy, nog \'an die hic-tjic anmyp wal \'ir die arm
n~n.n l·n kontant-kopcr bc:-;kik
-lmar :.:•·st~l word Hit ga.an n11'1
at 'an hul d1· \ oorra.de niP.
nr:tar \:tn tlic \oorrade \\at af
o•n lu1· our dtl~ toonbank
aaDf:'l'-hit·tl \\ord aan die lang touo lwntant-l,copc·r" - merended-, blanl,t•..., ':111 di .. arm l;la ... .,se en
l,lo•urlin~t·. Hit is eintlik huUe
''at dit• uffc·r \ ir Groot-Brit-tanj•· br·ing ~
A~ daar \'<'rdcr m gedagte ;t'hou won! da.t Engeland nog nit~ Cl'lls hrood rantsocnccr nie, maar nog volop Wltbroocl eet, clan lmn bl'Scf word dat die Unie-bevolldng 'n swaar prys uit sy lw.ngc voe<lselvoorrade betaal vir blotc scntimentsbe-tuiging van 'n l<lompie wclge-3tddc Briltc. ~ ~·
,..
_ .... .. ~ . ..-'· -.,«;<:, ' )<> J()IJ \ ' HEVERstuor my asse-ouet, aonder ~i!rpUJrttng, ~one beeondrrbtde omtrent u kunu:t.
:-;u:tm (llnr., !.lev.; MeJ.) ... . . . ..
A·~r.:::
'
•
·BLADSY TWEE I9IE O.B., WOENSDAG, 15 MEI 19{6.
®@Lr®~JP
ITITil
riDrr®~JJNHr~
w
ihr
@®ilcilflrm~~rn.ro~
ll
nilll~
Onder die opsl(rif ,Fondsd ag 19-Hl" het Gl'bied F. (.No
ord-Transvaal) 'n netjiese brosjure uitgegce wat 'n oproep bevat
vir die insameling van fondse. vir 8 Augu!>tu~ ,·anjaar .
Saam met etlil'e afdrukkc
van O.B.-parades en -funl<sies , be\·at dit 'n oproep van die ge-biedshoofvrou, genie. C. W. Rautenbach, van die Vo
lksorg-leier. genl. G. Cronje en van die
gebiedsleier. genl. H. ;.f. van <ler \Vesthuizen.
,.Dit is vanjaar op 8 Augus
-tus agt jaar geledc dat die simboliese Ossewatrcl' 'n
aan-vang geneem het vanuit Kaap -stad. Gedurende die agt jaar
wat verby is, het baie dinge
gekom en gegaan. Die Ossewa
-brand\>ag het gelwm en gebly. want die roeping en taal' ,·an die Airihane•· is nog steeds daar," skryf genie. Rautenbach.
,.Die Ossewabrandv.:ag staan
nog steeds in diens om sy doe! te bevorder. Dam·om het ons
v~;ymoedighcid. om op te roep tot steun, ook gel<Ielilm steun aan d.ie Voll<sbeweging wat in <liens wil staan van d.ie hele volk. Ons plig is om ons hand diep in ons sak te steek vir die Volksbeweging wat in diens van die voll< beweeg in die rig -ting van sy bestemming."
In verband met die viering van 8 Augusttus skryf genl. Van der Westhuizen: ,.Die
O.B. sal voortgaan om te st1-y
vir die algehele '-rywording en blywende voortbestaan van ons I
volk. Ons vier ons Beweging
se verjaardag; ons gedenk die
verle<le; ons besin oor die toe -lwms wat voorle." ,.Gee u hand, u hoof, u hart en u trou,
en die oorwinning is beslis."
,O.B.-dag, die dag waarop
geld vir die instandhouding van
die O.B.-organisasie ingesamel
word. is die dag van die vrou omdat dit deur· die vrou ingestel
Genl. H. l\1. v. d. \Vesthuizen.
is en omdat sy met geldinsame -ling veel meer as die man kan
bereik," verklaar die Volksorg-Jeier in hierdie brosjm·e. .,Die
vrou neem op O.B.-dag <lie voortou en sy byt die spit af
maar sy moet getl'Ou deur die
man bygestaan word."
,.Laat ons ons kragte inspan om geld in to same! ( nogeens
duisende pondo), want d.aarson
-der l<an die stryd nie gevoer en d.ie oor\\"inning nie behaal word nie," sln·yf genl. Cronje ten s!otte.
Soek A.frukaners
OUiJ
Duff~dand
Lede van die Unie severde-digingsmag is tans besig om
in die vr:oeere Duitse mililerc hoofkwartier getuienis in te
win teen die Afril<aners wat
gcdur·ende die oorlog in Duits
-land verkeer het en verm
oecte-lil<, \'olgens bewel'ing. die
Duit-~c oorlogspoging cp een of an
-dcr manier bevord~r h:ot. Aan
die hoof van die swartlys van
.. oor·Jogsmisctadigers". i::; dr. Eric Holm wat geclurcntle die
oorlog oor die Duitse radio na
Suid-Afrika uitgesaai hct.
An-der persone wie sc Ioopbane
nagegaan \\'Ord, is soldate van die Unic \\'at na hulle gcvange
-neming hulp aan die Duitsers sou verleen hct.
Ondersoek het tot dusve1· nog
net in die Franse. Amerikaan
-se en Engelse gebiede plaasge -vind omdat die Russe geweier
het om die l<ommissie van on
-dersoel' in hul gebied toe te laat.
K Hop JUffe A.rnder
!BO<OJaffe
Mnr.
W.
J
.
van Aardt, jr., Kliprug, pos Banhof, EmH~lo, skryf na aanlciding van 'n ad•vertensie wat by in Die O.B. geplaas bet in verband met aartappels en boontjiesaad dat Die O.B. aile blaaie klop waar•
in hy nog tot sover geadverteer
het. Hy het 'n toets gemaak tussen Die O.B. en 'n welbe• kende landbou•weekblad en ,die gevolg was dat Die O.B.•
lesers my die meeste onder• steun het".
Dit is die soveelste bewys dat Die 6.B. vandag die beste
advertensiemedium in die land vir die Afrikaner is.
Die lKoiPJer§lb((])ntdl BeiPJerk
(Geregistreer
onder
die
Maatskappywet 1926)
()
Hierdie
is
nie
n
prospektus
nita
maar 'n
aankon-diging dat ons
nominale
kapitaal
nou
verhoog is
na
~
1l
S)(Q)(Q)(Q)
9
C{J)(Q)(Q)
JKOPER§BOND
hied
aan:
1.
V ei
ligheid
vir
u
be
l
egging.
2.
V ers
pre
id
in
g
van u
be
lieggin
g.
3. Goeie
diwidende.
Met
die
verhoging van
KapitaaB word 50,000
,B"
aande8e
van £5
elk
aangebied
.
1 DR. F. J. KRITZINGER DR. J. H. PIENAAR DR. F. F. BORCHARDT J. N. B. SCHABORT G. T. ROBERTSON
DIREKSIE
:
DR.C
.
J.
S.
~TRYDOM J. J. ACKERMANN DR. H. J. LUTTIG DR. F. D. DU TOIT-VAN ZYLShryf
d@d<effok
om
ptro$p<ektu5>
<iJJ<OJn:
fDDf
SfK
!P§IE1'
AIR US
])ie ]K((])per§lb((])nd
lBeiPJer
k
JPO§BU§ 8363
JOHANNE
SBURG
il®rril~11ll&l LH1~11 ~unrrJlDilDn~
~o£
~3)~@
l¥bJITJJo
~Jk@fl@J
lerland wat gedurend.e die o01·Jog onsydig gebly l1et, het
sy finansiclc jaat· mot 'n sur-plus Yan mccr as £2 miJjoen
af-gesluit. As gevolg van die b
e-Jastingsvermindl'ring wat voort-spruit nit d.ic gesonde fin
an-siiHe toPstand van die land
om-dat hy gccn oorlogsh-uld het
nie, is clie belasting met
£3.662.000 verminder.
Die huidige begroting wat
ingedien is, maalc voorsiening
vir 'n bedrag van £3 miljoen
vir noodleniging in Europa.
Daar is vandag min Iande wat
aanspraak kan maal' op so 'n gesondc finansiele posisie soos
lerland.
Die Unie het volgen~ die
jongst.e besldl<barc syfers 'n
oot·Iogslmld van mecr
a
s
.£540miljoen waarop ons 'n rente van £16 miljoen per jaar be
-faa!. Uit die gegewcn~ blyk dat ons Jandskold sedcrt !\Iaart 1939 net mooi verdubbel het. Ons slmld het toe ongen:er
.£271 mlljoen bed.ra.
~~¢~¢¢~~¢¢~¢~¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢~~¢0~00000~000~~
u
S
T
HYD
IS
'N STHYD T
E
EN DIE
GEORGAN
IS
EERDE
PERSMAC
U
OORWINNING WORD BESPO
E
DIG
DE
U
R 'N
BELEGG
I
NG
IN PERSKOR
Skry
f
aan Die Sc
kr
etar
is, Pos
h
us
14·1
1
,
K
aa
1
>stad
~~~0~0~0¢¢¢0000¢0¢¢¢0¢¢0¢00~00¢0¢0¢0¢0~0~00~
§emen
t
teen
JErrn Brood!
Bergha
urn
ge
vir
V
arke
N adraa
i
van
V ermo
r
§ing
Die i\Iin.ister van Gesondheid. en Behuising het ,·erlede
\\'CI'I< in 'n verl<larillg oor die woningnood gcsi"' llat ecn van die ernstigste beperl<cnde faktore in dio boubedryf d.ie tekort aan beton is.
Die meeste van die tekorte wat die land vandag onder
ge-buk gaan, is toe te skryf aan
die spandabelheid tydens die
oorlog. Voedsel en voorrade is
op ongekende skaal uitgevoer en ook binnenslands vermors.
So by voorbeeld was daar
ty-dens die oorlog 'n reuse mili -tcre kamp naby Barberton. Uit blote vervecl<lhoid het die sol-date van hicrdie !camp groot wapens van hul ondersl<eie een-hede teen dio berge uitgele met semont. In 'n kort a.fstand is daar ongeveer twintig van !ti er-die "it olifante wat elkeen na-genoeg vyftig saklties sement bevat. Dit is wat Barberton
betref. Hoeveel sement op
hierdie wyse in ander dele van
die land en die buiteland ver-mors is. kan maar net geraai word.
BROOD VERMORS
Dieselfde geld vir voedsel.
Mense in die omgewing van
mi-litere l<ampe verklaar dat vark -boere floreer het deur
vragtc-vol brood, l<aas, ens. wat in die
vuilgoedbald'e beland het, weg
te ry vir hul varke. Rectls in die stadium toe d.ie regeriug dit nodig geag het om 'n verbod op witbrood te plaas, was dit nog die praktyk in militere lmmpe hinne d.ie Unie d.at onverant
-woordelil'e elemente net die
Iwrsics va,n die brood. afsny, dit dil{ boplak met botter, en die res van die broo!l en bottcr in die vui!goedbak gooi. Vii· die volgcnde ete word nuwe brood en nuwe bottcr verslmf.
,.Dit is geen wonder dat ons
land vandag deur ·n hongers -nood geteister word nie," het
'n persoon gese wat van hierdie vermorsing !<ennis dra.
J.NDI:i!:RS RLA .BY V.V.v .
-Die regering van Indie het
be-sluit om die saak van die
Suid-Afrikaanse lndierkwessie aan
die Verenigde Vollte-Organisa
-sie voor te !e. Politieke !cringe
in Londen is die mening
toege-daan dat die voorlegging van
hi?.rdie kwessie n.ie besondere steun binne die Britse Gemene -bes sal vind nie.
NLAo
Met D..of
U
tn1
T
trotnJk
Van die politieke gevangl'ncs in Pretoria. is daar 'n aant.al wat hul tyd deeglil' ultkoop met stud.ie. ]}fnr. Willie ,·an
Rcnsburg van Bloemfontein het
vorlede jaar d.ie slui1telil{e d.eel van die graad J.\·I.A. in e l<ono-mic met onderskeiding afgele. Twee van sy vriende, Freddie Venter en Boeta Fourie, het
onderskeidelik drie kursusse vir die B.A.-graad en twee vir ma -triek deurgekom. Laasgenoem
-de het net std. ses.
As mens die omstandighede
waaronder hierdie jongrnanne
verkeer. in ag neem, kan hulle
slegs bewonder word v1r hul moed en prestasie.
Die volgende bocke word deur hulle benodig, en indicn iemand
daarvan het om af te staan. kan
aan
die redal<sie geskryfword:
Haney: History of Economic
Thought; Lester: Economics of
Labour; Boga1·dus: A History of Social Thought; House: The Range of Social Theory; Queen. Bodenhafer en Harper: Social
Organisation and Disorganisa
-tion; Knight: Civilized Life.
,As
d
i
e
volkswa
dan
te
s
tad
ig
d
i
e
opdraend
e
u
i
t
gaa
n,
sit
jou skouet·
ook
t
een
d
ie
wiel
-
en
s
toot h
roe
r
,
s
toot!
"
-(Di
e K
.
G
.)
GEBRUIR DUITSE P
RO-SESSE: Sedert verlede Ju.nie
is die Ameril<aners in Duitsland besig om inligting in te win in verband met die Duitse met o-des vir die verwerking van hout en die bereiding van newepro
-dukte soos alkohol en
voedsel-gis. As al hierdie gegewens
ingesamel is, sal dit op die
Amerikaanse nywerheid
toege-pas word.
1.
[
I
I
r
,[
I
[
l:'"'
~
.
,
~iii
-~:
" veil plig ons ska tal sed• as : net op ber! eni~ F. plat sien seri wer 0 go\\ ma1 ons Nat van SOil met van Jan op geh betl die 1 ver bla1 hui. d.io kin son bla; ver 194 blru nat Die pia Ho• kin gw mu hui sen 'kes ( he kinr
=--L
L
n
·a. at'n
OS ii.e (n lO te e-~kh
lt. er ~ ~=
~s '1.} 'P .n ~t cl )-c
.
ie ~t ir t- 1-le te le 11 tr .d :1, rf ic >f y te J, il l-·;~ lle
·
r
11 ·:.1 >~ te d n >-It )-l -IS .e :-'·~ fDIE O.B .. WOENSDAG, 15 l\1El '1.916.
§~rn~~ce
I[
(Q)
Jill
fr
ff
@~
1f
11Jl
~ ~(eJID
IE
liD
IL
(()j
k
<Bl~n
ze
§
!PJ ([])((})
!l'W
ce
g
Ons
pl
aa
s
hi
e
ronder tw
ee
foto's wat
'
n
skr
ille teenstell
ing
met
me
-kaat·
vor
m
.
D
ie
een
h
o i
s
een
V<mvier geboue wat
so
pas
i
n
d
i
e nat
u-rell
e
-lo
k
a
sie van Ka
apstad
(
Langa)
teen 'n
koste van
£21,
000
e
l
k opge
-I
·ig
is en dee] uitmaak
v
an
'n
ske
ma
van
38
sul
ke gehone
waarvan
daar
agt
h
ierd
i
e
j
aa1.
·
voltooi sal word
.
Afgesien
van
h
iel'<lie
gebo
ue sal da
ar
nog haie huise
vir
nature
llegesinne
gehou wor
d
op
min
o
f
meer dicself
-de
gr9ndslag.
r: .
-
..
t
!
)!
,_.,,~Ik~\W®
W
~rrrhlcroWJ®ilrm~
TIIID
rn~Thl
unn~nml~
ROBERTSON
NilE/EM
!BIESlUUT
,.Ons hoor van
bestaansbe-veiliging, van die blanke se
-pligte teenoor die nature! maar
ons hoor niks van die voogdy
-sl\ap oor die blankes wie se
ge-tal verarmdes en veragterdes
sedert 1910 van 50.000 tot meet·
as 350,000 aangegroei het nie,"
net mnr. A. L. de Jong onlangs
op 'n vergadering van die
Ro-'bertsonse
Belastingbetalersver-eniging gese.
Hy het aangevoer dat die
plattelandse samelewings uit
-sien na 'n beleid van desentrali -sering op die gebied van Ny
-werheid.
Ons kry nie nywerheidswet
-gewing wat lwordinerend is nie
maar wei wetgewing wat op
ons afgedruk word, soos die Naturellebehuisingswet Ko. 25
van 1945. In 1938 het Robert
-son 154 blani{e gcsinne gehad
met 'n maanuelil•se inkomste
van £6 en minde1· per gesiJ1. In
Januaric 1942 i~ te \Vorcester
op die SOOstc blani\C gcsin af
-gekom waar, na die huishuur
betaal is, £3 oorgcbly het vir
die huishouuing.
Loonbcpalings maak gcen
versltil tussen blanl;:e en ni
e-blani<e arbcid nic, maar die
huisbum· is vir die blanke in
dic reel duunlcr. Die bevol
-l\ingsverhouding is op Robert
-son 60% blank en 40% ni
e-blank; op 'Worcester was die
verhouding teen die einde van
1944 61% nie-blank en 39'fr
blank. Worcester moet vir 1.300 naturelle behuising ,-oorsien.
Die sub-ekonomiese
behuisings-plan is vir blankes permissief.
Hoewel Robertson as
bevol-ldngsverhouding 60-40 in die
guns van blankes is, bou die
munisipalitcit 25 persent (22
huisies) vir blankes en 75 pet·
-sent (66 huisies) vir nie-blan-kes.
MOET SELF KAN BOU
Ons wil die nature! nie by ons
he nie omdat ons die
be\·oi-kingsverhouding nie wil
ver-stoor nie, het mnr. De Jongh
gese. Ons verlang na hoer
loon-skaal-nywerhede met mense vir
wie sub-ekonomicsc huise nie
hoef gebou te word nie maar
wat self kan bou; nywerhede
wat ook die plattclandse seun
in die geleentheid sal stel om
as leerjongens tot ambagte toe te tree in plaas van hul
same-lewings te verlaat om in die
grootitedc wed' te vind.
Sy \'OOI·stel wat sonder teen-stem aangeneem is, lui dat die
munisipaliteit die regering \Ta om toepassing van Wet 25 van
1945 uit te stel tot tyd en wyl
wetgewing ingedien word
oor-eenkomstig die de
sentralise-ringsaanbevelings van die Raad
van Handel en Nywerheid en
dat intussen die blanke en nie
-blanke be,·olkingsverhouding
van die jongste algemene be
-volkingsopname in do1·pe erl<en
word om insypeling en infiltr·e
-ring van naturelle te \'Oorkom.
- (Ingestum.)
..
Ell\c gcbou huisves 168
natu-relle - twee-twec in 'n kamer
en op ell{e verdieping is daa1·
stot·tbaddens aangebring met
warm water. Die waterpype
wat gebruil\ is. is van koper -iets wat \'ir die private bouer
vandag nie verkrygbaar is nie.
Op die grondverdieping is ge
-mcenskaplike sale wat voorsien
is van stallasies, tafels en e
lek-triese ysters vir die was en
str·yk van ldere. Die vloere is
uitgele met houtblolddes en die
mure met wit teels ,.ten eincle
meer lig te verskaf".
Die huur wat bctaal wor·d is
£1 pez· nature).
Die O.B. wil dadelik belde
m-toon dat hy niks het teen die
billike behandeling van die
na-ture! wat na die stede kom en
daar nodig is nie, maar·
wan-neer· daar aan hier·die mense
halwe paleise verska( word,
terwyl hul kapteins en lwnings in hul eie gebiede aan niks
meer as strooise gewoond is
nie, ''an darem minstcns n~r
wug word tlat die blanlw wcr
-l<en; in die stcdc, wat gcslagte
lank gewoon<l was om in be -hool'like hnise te woon. diese
lf-dc geriewe ~a! out van g. ·Maar
wa t is die geval ·?
Die tweede foto toon die
huis\·esting wat vir die afgclope
tientalle jare a! vir Spoorweg
-werkcrs in Kaapstad \'erskaf word. Dit b 'n l<cttingreel\s
WAARD
E
YIR REVOLUSIE'? - Die
polisic hct 'n arsenaal van
wa-pens C'n ammunisie van Russic
-se fabril<aat· ffi die buitewyiH'
van 'Milt\a.n (Jtalii~) ontdelc
On-der die wapens wat ontdck is.
is 'n <lubbelloop-lugdoellmnon.
'n tenkdoPihanon, 40 swaar ma.
-sjicngt•wt•re, 11 lugdocl-masjicn
-gcw .. re, 20 outomatiese gewt•re
en 16 gPwone gewerc. Daar was
ool< 200 ldste ammunisie, twep
ra<lioscndc·rs en twee
ratlio-ont-vangtocstelle.
r van ldein hout- en sinldwisies
waar·van tl.ie hout teen hicr·die ty<l a! so verweC"r is, dat dit
t usscn die v;ngers fyngeva t
word. Sowel dit• mure as die
dald<e lek en baie meubels is
al bcsl<adig hierdeur. Elke hui
-sic bestaan uit drie hokkies
vir· vet-trekke wat so klein is
dat daar net 'n bed en klerekas
in pas. Dan gaan dit sk
uur-slwur om daar·tussen deur te
beweeg. Die vertrcl,ldcs is so
donker dat die elcl<tricsc lig be
-dugs aangeslaan rno('t \\·or<l om binnehant iets te bcken. Daar
is Ian!; geledP al deur die io
-woncrs aansoek gcdoeo om lui -1\e in die da.l\ sodat die daglig
lian hinnekom, maar sonder gevolg.
Die huur wat vir hierdie
krotte betaal word is £2 lOs.
stuk plus lig en water. Die
huise op die foto is nie die
swakste in daardie omgewing
nie. ·n Sinkgeboutjie wat so
bouvallig is dat dit nouliks vir
'n hoenderhok gebntik kan
word, l<On weens sy toegeboude
ligging nie in die ]{amera-lens
betrek word nie.
In hierlliC Iuotte \\·a.t denr
die staat ,·cr~lmf is, mo<:t
ouers tot sovccl as agt en tien l•indertjies herberg en opvocd.
In Langa, wat deur die
stads-raad beheer word, stap
onge-troude natm·elle met hul k
aal-voete op parJ,etvloere in die
weerkaa~s~nde Jig van wit
teel-mure.
\\'annc('t' word daar iets
gc-docn dr die blanlie annes'?
BLADSY DR.IE
V
I
R
GElD
Ooa
Gee No
g
Stee
ds
Lcld.isg!
§.A
.
GRAFSTEEN-
EN
MONUMENTWERKE
(EIENS.) BPK. W oortrekkerweg, l'tlAITLAND.Dameshoed!e
o o o YIR WELKE GELEEN'l'IIEIDOOK AL, U lillY VER
-SKEIDE~HEID BY
~
DIE i\fODEWINliliL PAROW
A.V
.
B
.
O.B
Lykbesor~:crs, Ornlsteerunakero, JJcgrn!nJsverseliera.n:rs
9!oomfoi!D.tel.n - ~
lSO~
MJEUBEL
§
PRYSE STYG VlliNIG
KOOP
NOUI
Ons hou alieenllk goeio
kwaliteit Meubels ln ·
voorraad
Werda
Me
u
be1handelaars9
(EIENDOMS) 6EPERK
Groote Kerkgebou - :ITeapsb{l
Wa!\i»!rll
RfJ
oml
ijlOO\~Irn
tt«illlaD
w~r~~
(EIEN.) BPK..Posbns 220 - Bredaetraat PAARL (K.P.)
0
SKRYWE DIREK OM' ONS
NmSTE KATALOGUS
0 Direkteure: L. A. B. Bohlman - M. Bohlman Gevestlg 1898
Th~~KAGJENT§UIP>
won:
lViiOHm-~ronr
ll(AAP§T AJl) 0 lii.\3(;Qllng geakisd owm!~ ~ marut~ oil oooo v~ 0&ste lloo.roondo Pli'llOO
\
0
MINNAAJI«
l&N VAN §ffiOOllli
.Pll==.r: GU9TAV !Eil1".il'ill:lm'
.,Die O.B." word gedruk dcur
Pro EeclC<Jia-Drukkery (Ed.rru!.) &:perk,
Stcllcnboscb vir dle efenaars en
U!t-gcwcrs: VOORSLAG (Edms.) Beperk, Grooto Kcrkgebou 703, Kcrkplein,
liKLADSY VIER DIE O.B,, \~'OENSDAG, ) 5 MEI 1946. DIE O.B., WOENSDAG, 15 1-IEI 1946.
Op 'n stadium wanneet· die hele \\·ercld al belangstelling in
die Neurcnbergse wraakhof verloor het, probeer die regerende
party hier by ons soos met 'n laatvrug weer oorlogsgeesdrif by sy verbysterde volgelinge op te wei< deur die Ieier van die oppo -sisie, dr. D. F. Malan, as 'n verraaier van die oorlogspoging uit
te hang.
Dit js 'n kenmerl< van die partypoliticl< dat dit nooit of baie
seldc 'n saak op sy verdienste behandel. Aile optrede word oor
-weeg vanuit 'n propaganda-oogpunt. As die regering ·n regsaal' hct, kon hy al lanka! gehandel het -- en moes hy gehandel het,
soos woordvoerdcrs van die H.N.P. dan ook tereg beldemtoon het. l\faar dit gaan rtie Yir die regercndC' party om die hn.ndha\\'ing
van reg nie, maar oor die mate van propaganda wa.t hy op die
gewenste oomblil• l<an uitslaan.
Dit is een van die ongelukkige ge\'Olge van die pat·typolitiek
dat die parlement nie meer 'n plel< is waar staatsake bespreek en beslis word nie, maar waar die een party die andcr voor die
toeskouende oog van die volk bevuil. Lasterlike d}nge wat buite' op straat nie gese durf v.,;ord nic, kan hier straCioos geuit word. En niemand spring dit vry nie. ·'n Paar jaar gelede het die Ieier van die opposisie dieselfde taktiek teen sekere O.B.-leiers aan-gewend toe hy die berugte Van der \Valt-verklaring wat niks met enige wetgewing of staatsaangeleentheid te doen gehad het
nie - in die parlement voorgelees en dit aan die Minister van
Justisie oorhandig het. Die Ieier van die opposisie is toe deur die Ossewabrandwag uitgenooi om getuienis voor 'n lwmmissie te kom gee, maar hy het dit \'an die hand gewys.
Die huidige episode is 'n hcrhaling hiervan met die Ieier van
die opposisie in die rol van aangeklaagde. Onder applous van
Stalin se nalopers word hierdic Afrikanerlcier nou met modder
bestook, nio omdat die reg dit Yereis nie. maar omdat die wraal<-beleid van die r·egercndc party ten opsigtP Yan gcinternePrdc
Ouitser·s 'n ,·oolcslcepn verds om sy wandadC' te bedek.
Vir die doe! word nou sogenaamde dol<umente uit die bou
-valle van Berlyn gevis wat gedeeltelik 'n sameflansing van radio -praatjies uit Zeesen skyn to wees, en gedceltelik uittreksels be -vat uit beweerde dokumente \'an die Duitse buitelandse d
eparte-ment wat by die eerste oogopslag 'n uiters apol{riewe voorlwms
het. As daar by vooi·bceld onder datum 22 :November 1940 ver
-wys word na die ,1\'lalan-RI·nsburg-grocp", terwyl Ur. \'an Reus -burg op daardie tydstip a_-; administratcnr van <lie Vt·y!'ltaat ge -lleel en al buite die politick gcstaan het, dan word die hele aan-klag so belagl.ik as wat <li f politie!{-kwaadwillig skyn tC' wees.
Daar Imn tog immers ePrs sedert J::muarie 19·H, die datum waar
-op dr. Van Rensburg Icier \'an die O.B. gcword het. ,·an 'n :\lalan
-Rc~rsburg-groep spral<e woes!
SAL VERANDER
Laat die gekose komitee sy work doen. Ons wil in sy be
-vindings nie vooruit loop nie, maar totdat hy dit anders bevind,
noem ons die hele voorval 'n growwe poging om 'n partyleenstan
-der te bemodder - indien dit bemocldcring is, gcsicn die treurige
toestand, met Iwmmunisliesc baasslmp, waarin diP oorlogmal;:ers
ons land en die wcr·cld gedompel het. Die oomblil;: is t·ccds baie naby dat al.mal wat die oorlog teengestaan het, as die wyses
uitgeroep sal word en diegene wat <lit wou, as uwas'c.
Moontlik moet dit dan ook aan hierdie dwaasheid toegeskryfr
word dat die regering nog steeds dreig om na dr. ?11alan ool<
andcr nasionale leiers, wat hulle teen die oorlog verset het, te
vervolg. En is <lit misl<ien met die oog daarop dat die regering
ta~s bcsig is om sy Gestapo- of sogenaamde inligtingdiens nit
tO brei tot 1
11 hClO uepartement, en dat tclCfOOllgesproldH! Olldanl<S amptelikc ontl•cnnings nog steeds afgeluister word?
Dit het al gewoonte geword by die Engelse pers en woord
-voerders om met \'Cnvysing na die Afrikaner se v~rset teen diQ dwase om·log te beduie dat in enige ande·~ land hulle doodgcs~iet sou gewees het. So verklaar die Cape Times \'erlede weel< ten,
opsigte van dr. :Vfalan in verband met die beweerde Duitse
doku-mente dat hy in mceste Europese Iande vir wat hy erken hy gedoen het, nic gelnterneer nic, maar doodgeskiet sou geword het. In 'n bitsige pleidooi vir diktatoriale optrede teen die O
ssewa-brandwag, verl<laar ook Arthur Barlow in sy blad dat die ,.ekstr c-;miste" wat in Suid-Afrika \·erraderlik opgetree het, ,.in enige
ander land" as verraaiers in 'n tronk gegooi of doodgesklet sou
geword hct.
Die vraag wat aa.n hiet·die uitlanderelement gestel moet word~
is:
Moet die feit dat daar nie so opgetree is teen Afril<aner -nasionaliste nie toegeskryf word aan \'erregaande verd
raagsaam-heid van die bewin<lvoerders - '"at hulle egtcr rtie tecnoor Duitse
mede-burgers geopenbaar het nie - of moet dit toegeskryf word
aan die feit dat die leicrs in die regeringskring nog besef dat die
Boer 'n reg hot om gett'OII te \\'ees aan sy eie traui1ie en jdcale
naas die plig \\·at hy \'l'ronderstel word ool.: te
h
e
tcenoor watsommige clemente beslcou as 'n moedel'land?
En sou hulle dan nio besef dat HUL blindc lojaliteit tcenoor
'n vrePmde land van uit 'n Suid-Afrikaanse standpunt meer strai
-baar is volgens die algemcnc norme van gctrouheid as die Af ri-kaners so dislojaliteit tccnoor daardie vreemde moondhcid nie?
I
D
ie
I
E
ttereJllde §weer
lin.
Die
H
ar
t V
an
JE
u
r
opa
(Deur Dr. J. A. WIID)
Duitslao<l is of licwers was \'Oot· dio einde van die .iougste
\\'creldoorlog die hart van Europa. Oit is nie aileen ::;y se
n-trale geografiesl' Jigging tussen die Slaafse ooste en t]je Ro
-maansc weste, tussen <lie Germaansc :-.'oordsee en dk oor -wogend Romaansl' l\'liddellandso Sec. en sy historiese rol
scdert die verdwyning van die Romeinse Ryk \\'at Duitsland die hat·t van E111·opa gemaalt het nie, maar oolc sy uitstaande
prcsta;,ics op die gebied Yan wetcnsl<ap en lwns. Daar is
\·andag mense in \\'asltington, 1\Ioslwu, J,onden en Parys wat die volk wat 'n Frcderik die GJ:Otc. 'n Otto \'On J3ismarcl.:,
'n 1\Jartin I,uthcr. 'n Philip 1\lelanehthon, 'n .rohann Goethe,
'u Johann SehiliC't·. 'n Gottft·ied Lcibnitz. 'n Immanuel Kant, 'u J,udwig \'On Bectho\'cn, 'n Johann Sebastian Bach, 'n \Volfgang iliozart en 'n Richard Vl/ngnet· voot·tgebring het, om
:-legs 'n paar uitstaande Duitscrs te noem, wi\ opvoecl en Jeer. By dic·gPne wat ingelig is en wat nio aan blinde oor ·-logsdolheid ly nie, sal hierdic astrante en aanmatigend(;) lcct
·-mccstcragtighcid alleen 'n glimlag van medelye \'ir Jecrmc
es-lct·s en leerlinge wek I\"ie ·n gcsonde Duitsland nie maar 'n ot.terende sweet· in die hatt van Europa., nie die demol.:ratise
-ring van Duitsland en Italic wat die stempel van \Vasltington
en J,onden dt·a nie, maar die bolsjevel'ing en ball•anisering \·an Sentraai-Enropa wat waarsl<ynlik dio stempel van 1\'Ios -Iwu gaan dra. is die rampsaligo doelwit waarop die ,Gl'Otcs
\·an die \Vcreld" vandag onbowus met seherhcid afstuur. Die
,·oortel•ens is duidelil• gcnoeg.
::-.rEURENBERG
Asof die jongste Wereldoo
r-Jog nie genoeg dood, verderf, haat en wraak \'eroorsaak het nie. het die oon\rinnaars \'an gister 'n nuwe instrument van
wraak in die !ewe geroep. Die
wraakhof van Neurenberg, enig
in die gesl<iedenis, is reeds ge-rui.me tyd besig met die ver -hoor van Duitse .,oorlogsmis
-dadigers''. Tot hierdie aang e-J<laagde •. oorlogsmisdadigers" behoort nie aileen die militere leicrs nie maar ool< die politie -ke en finansiele leiers van die vorige Duitsc regering. Volgens ~eurenberg lyk dit of aileen Duitsers hulle in die oorlog in Europa aan oorlogsmisdade skuldig gemaak hct. Amerika -ners, Britte, Franse en Russe is bokant dergelil.:e misdade
vcrhcwe. Die Brits-l<"ransc o
or-logsverklaring in 1939 teen Duitsland was natuuriil< 'n wel -daad aan die mensheid; die manier waarop Roosevelt sy
land en· volk uit strcngc neu -traliteit in oorlog gemane
u-vrecr het, was fyne diploma -sic; die vernietiging van Dres
-den, die Saksiese kuns- en hoof
-stad deur Britse bomme \\'a~ 't:
noodsaaklike oorlogsdaad om die Russiese bondgenoot te
h<:Ip; die likwidet·ing van ti en-duisend Poolse offisiere sowel
as die uitvinding en aanwen -ding van die Atoom-bom was ook maar net ,,wettige om·J ogs-maatreels".
Vir toekomstige Duitse geslag -te gaan Neurenberg 'n ander
betekenis
h
e
as vir· die regterswat eersdaags vonnisse daar gaan vel.
EL'\'DELOSE ONSERERJ-IEID
Veel ernstiger as die Neuren-bergse hof vir Duitsc ,oorlogs
-misdadiget·s'' is die einclelose gesukkel van die oorwinnaars om tot eenstemmigheid te kom
oor die sogenaamde vrede. JJie
onsel<erheid van die hede en van die toekoms moet vir die
\'Oike van Sentraal-Europa \'eel
verslnil<liker wccs as die ver
-'Skrild<inge van die oorlog en
die hongersnood en ontberinge ·
\'an vandag. Dit is hierdie o
n-sekerheid \vat mense en ,·oJke tot \\·a.nhoopsdade dryf. Op die oomblil< lyk dit of hierdie vrees
-like onsekerheid nog lanl< gaan duur. As die oorwinnaars in
P'arys dit moeilik vind om oor
die woestynagtige kolonies van Italic te besluit, dan lyl< een
-stemmigheid insakc \'l'Cde met Dui tsland b:y-na onmoontlik.
Intussen word Duitslal6d be
-hcet· dcur Rusland, die V.S.A., Brittanje en Franlo·yJ<. Elkeen \·:m hierdie moonclhede vo!z 'SY
cie beleid in die gebied wat o
n-der sy beheer staan. Van 'n sentrale eenhcidsbeleid in Duitsland ls claar gecn spralce :nie. Die gcbicd waaroor die
Russe beheer voer, is die groot
-ste en wat agtcr die Russiese
,.ystergordyn" gebeur, om Churchill se uitdrukking te ge
-bruik, weet sy eie bondgenote nie. 'n l\fens kan maar raai
dat bolsjevering hier sy gUJ1g' gaan.
DIE J3Rl'l"'.'E BESORGD'? In die Britse parlement is daar voorsiening gemaal< \'ir
£80 miljoen jaarliks vir die dee! van Duitsland wat deur die En
-gelse beset word. Hiervan sou
die oorgrote dee! bestee word
aan die Duitsers self. Die Lon
-densc Times vind dit ,.ironies"
dat die Britse belastingbetaler
'n jaar na die Duitse oorgawe
\'ir die lewensonderhoud van sy vroeere ,·yande moct sorg. 'n
:Mens wonder wat die Times
anders venvag het. Maar die
besetting van Duitse gebied bc -tel<en ool' verpligtings vir die
besettingsmoondheid, aldus die
blad. Dit is volgens die Times
in elk geval nie so 'n slegte be
-legging nie ,\\'ant hongersnood
in die Brits-besette gebied sal
nie aileen onberekenbare sosiale
en politieke gevolge he nie
maar sal alle vooruitsigte vir <lie
ekonomiese herstel van Duils
-land uitskakel en 'n dergelikc
ekonomiese herstel is vir Brit
-tanje noodsaaldik ten einde uil
·n dilemma te ontsnap". Vel
-gens 'n lid van die Commons
moes Brittanje verhinder dat Duitsland ·n ,.distressed area"
word wie se ertigste uit\'oer
-artikels na sy buurstate uit
.,sosiale ellende, politieke des
-pcrasie en nuwe vorms van t
o-talitariese fanatisi~me en 'n
nuwe versoeking om hulle,
d.w.s. vorms van totalitarics.:
fanatisme. te eksploitcer".
Die sorge van hierdie Brit is seer sel<er nic sonder grond nie.
Ondez· ,.nuwe \·orms van totali
-tariesc fanatisisme" verstaan
hy nii\S an<lers as H:ommuni~>
mc nie. Sy besorgdheid is eg-tcr mosterd na die maal. Die Kommunisme wat hy wil keer,
het in die Russies-bcsctte deel
\·an Duitsland sonder twy(el
reeds wortel geskiet. Honger
s-nood1 cllende en onselterheid sal ool\ daarvoor sorg dat Kom
-munisme op die res van D
uits-land ·n hom·as luy. Die Pots
-dam-besluite wat aan die Duit
-se nywerheidspotensiaal 'n doodsteek toegedien het, het
daurvoor gesorg.
Met sy leiers as aangeklaag
-de oorlogsmisdadigers in hcgte
-nis, met hongersnood en cllende in baie ernstige vorms, en met
'n duistere en onsckere toe
-lwms, het die hartjie van
Eu-ropa 'n etterende sweer ge
-word. Nie deur leermeesters uit die Iande van die oonvin
-na.ars nie maat· ueur uitcrste nood en ellende word Sentraai -Europa gcbolsjeveer en gebal
-kaniseer. Die \'yande ,.an Sen -traal-Europa mag op die oom
-blik oor sy ongeluk juig, maar
die da.g sal aanbreek, het vir dcnkendes reeds aangebrecl<, dat lwmmer en vrees die pick
van ligsinnige gejuig sal in
-neem.
INDIESE SENDING !'lllS
-LUK - Die samespreking oor Indiese onafhanl<likheid tussen verteenwoordigers van die Bri t-se regering en die Indiese l ei-ers, wat in Sin1la plaasgevind het, het misluk. berig Sapa -Router.
.1\'faar aangesien aileen die
oorwonnenes aan oorlogsmidade
skuldig kan. wecs en die Neu-renbergse hof ldaarbly!{li\{ 'n
alleenreg is war slegs in die diens ,.an die oonvinnaars ~taan,
wonder 'n mens wat sou gc-beur het as die oorwonnenes
die oorwinnaars was en 'n ge
-regtelikc ondcrsoek van oor -Jogsmisdad'e ingcstcl het. En daar ons met asse en hipot c-tiese gevalle bcsig is, wond.:r
·n mens wat na die Amc ril<aan-se Burgeroorlog sou gebeur het
as 'n hof vir oorlogsmisdade in-gestel was en die V.S.A. nie so 'n versoeningsgesinde president as Abraham Lincoln aan die hoof gchad het nie. Of hoe sou
lords Kitchener en :,1iJner ~·c Yaar het as die Boere die En
-gelse Oorlog (1899-1902) ge-wen het en 'n geregtelil{C on
-dersoek na die dood van 26.000 vroucns en kinders in die Britse Konsentrasiekampe ingestel
het?
OPEN BARE
VERGA DERING
Dit alles cgter is hipoteties.
Vi.'at nie hipoteties is nic is dat daar op die oomblik in
Neuren-berg die saad van haat en wraal{ gesaai word en marte
-laars gcmaal{ word wat nie die episodiese betekenis van die Neurcnbergse hof gaan he ni<-.
Die J{ornmandant-gencraal
D
r
.
J
.
F
.
J
.
VAN R
E
NSBURG
en die Adjunl•-Rommandant-gencraal
GENL.
J.
A
.
SMITH
spree!\ 'n Opcnbare Vergadering toe te
KAAPSTAD
W
O
ENSDAG, 22 JHEI
om 8 n,m.
m
die Hof mey
r
saal
Oie Kaapstadse Q.B.-Blaasorkcs sal musick \'Crslmf.
Dit word vetwag dat elke Offisier en Brandwag die vcrgadering sal bywoon. Die Voll.:sbowPging rocp aile Afrilumers! ~
N
II 64-: :Ma ver 1110• baa die l Sed wa· WOI mel Bez de Aln tiel toe, die 1 I an• leie dee wee Wil ge\' .IJ Die deu se dan wat Ian• klet die na Jl sole spr• die van Hul as hull Stm nag die geri te p Die om op houn
o
g
ont" kin; geb 'n raas
EJII in I a an 400 raa er, gell dab gev aar het we< G ter: in lin~ weE ten om lita ccn as cni1 ad11 lwr
op ]{ill Jini ron bt'C fit·l Fa1 rad die, die.;-:~ y
..
=
j
.;-:-..·
~ word Lon -mies" ~taler ·gawe an sy ~· 'n rimes .r die d be-.l' die s die rimes :e be-snood d sal :>sialc ' nie ·ir die >uits-;clike Brit-le uit Vol-nlOns dat 1rea" voer-: uit des-n to-:n 'n mile, xics~ rit is i nie. )tali-;taan uuis -3 eg-Die l<eer. dee I vyfel gers-rheid ~om •uits- Pots- )uil-'n het aag-~gte en de met toe- Eu- ge-sters win-crste t·aal- ebal-Sen· oorn-naar . \'ir reel<, pic I< in- \US-oor ISSen Brit- lei-vind apa-ring "rs!!..
J
J
l
1
DIE O.B., \VOENSDAG, 15 l\.fEI 1916. BLAD3Y VYJl
Nuus van die Week
i\IOORD lX BIOSKOOl>: Die 64-jarige mcde-eienaar van die Majestic-bioskoop, Kaapstad, is verlede wee!< in sy kantoor ver-moor. Die motief was blyl{-baar roof, ,\·ant die geld uit die brandl<as het verdwyn.
l)RIE 1\IOORDE PER DAG:
Sedert die algemene verkiesing
wat in Griekeland gehou is,
word daar elke 21 uut· drie mensc om die !ewe gebring.
Berig word dat daar
geduren-de April 116 mensc vermoor is.
Alma! word bestempel as poli-tieke moorde. Die moorde word toegesluyf aan die optrede van
die Kornmuniste.
TEREGGESTEL: Die Neder-landse nasionaal-sosialistiese
Ieier Anton
:r ...
russert isveroor-deel tot die dood en is verlede week tereggestel. Koningin Wilhelmina het begenadiging geweier.
DA.."''K AA~ SUID-AFRIRA:
Die Nederlandse Koningin het deur middel van die Nederland-se gesant in Suid-Afrika haar dank uitgespreek vir die hulp wat Suid-Afrika aan
Neder-land by wyse van voedsel en
klere aan haar land gedurende
die oorlog en die tydperk daar-na ver!een het.
RET GEEK GELYI\.E: Britse soldate het die mening uitge-spreek dat daar geen meisie in
die w~reld is wat die ge!yl<e
van die Duitse meisics is nie. Hulle het die meisies bestempel as die hardwerkendste wat hulle nog teengekom het. 'n
Stemopname het getoon dat nagenoeg honderd persent van die soldate in Duitsland be-gerig is om met Duitse meisies
te trou.
l>ERSIE BLY OP AGE::-.lDA: Die Veiligheidsraad het besluit om die Persiese \Taagstuk nog op die agenda Vall die raad te
l!_ou. Dit is gedocn orndat daar n6g geen verslag van Rusland ontvang is oor die
terugtrel{-king Vall sy trocpe uit hierdi~
gebied nie. Persie kon ook nie 'n volledige verslag voor· die raad le.
STAKING TYDEL[I{
BE-EI::'IIDIG: Die steenkoolstal<ing
in Ameril<a wat reeds 40 dae
aan die gang is, en waarby
400,000 werkers betrol,kc ge
-raak het, is op las van hul
Ici-er, John L. Lewis, tydelik af-gelas tot 25 Mei op voorwaarde dat die loonsverhoging wat aan-gevra is, van terugwerkcnde aard sal wees. Baie fabriel'e het reeds tot stilstalld gekom weens die tckort aall steenkool. OOREENI\.0:\IS: Die minis-ters van buitelandse sake wat in Parys oor die
\Tedesbepa-lings beraadslaag, het vcrlede week tot 'n kompromis geraak ten opsigte van Rusland se eis om alleenseggensl<ap in Tripo-litanie, Noord-Afrika, deur oor-ecn te kom dat Italie die gebied as 'n voogdyskap van die
Ver-enigde Volke-organisasie sal
administrecr.
F ASCISTIESE
HERLE-WING: Italiaanse Fasciste hot
op dio <lag Y:tn 'clie
herdcn-ldng van die dood Yan
!Uusso-lini ilie radiostasie in Rome oot·
-rompel en die IJI'Ogram
on<ler·-breck. Rulle het die Fascis-tiese lied Giovinezzo gespecl C'n Fascistiese slaglu-ete oot· die
radio laat \\·eerldinlc Voordat die polisie iets lwn uih·ig, het die rnanne weer verdwyn.
Propaganda
i.p.vo
Oplossing
·n Onomwoncte verklaring dat die partye in die parle
-rnent uit ell<e
\'Oiksvraag-stuk politieke munt slaan \·ir
partygewin, is \'Olgens Hansard .K o. H 1 par. 6281) deur· mnr. S. E. \.Varrcn gedoen:
,Ek wil net aan die laaste
spreker se ctat ek daarvan
oor-tuig is clat dit net vir politieke
redes is dat. hy aan die andcr !<ant. gestem het. El< is rnoeg vir die storie dat jy politick uit
alles wil maak. Natuurlil{
maal< ons alma! uit enigc
\'raagstult politic!{. As ons aan hil'rdi<.: Jmnt 'n font maal<, dan vcrlwntlig agb. ledc aan die
andc•·lmnt dit van die
huistop-pC', en as hulle 'n fout rnaal,, do en ons dit."
Dit is juis om hierclie rede
dat die Osse\\'abrandwag g;)
-kant is teen die parlementere partystelsel.
\'raag&tuld>e is daar om deur
gesamC'ntlilce !craginspanning opgC'Iu" te \\ ortl - nie om
pro-paganda daaruit te maal' nie.
Du
itsers
Moet
Help Met
Wed loop
Omdat die Britte hulsclf te
Jig ag om die probleem van die
spuitmotor op te los, sal
so-wat 25 Duitse wetenskaplikes na Brittanje vervoer word om
die Brittc van raad te bedien.
Hicr·die Duitse
wetenskapli-l<es is gesaghebbendes op die
gC'bied ''an lugvaart en sal vir·
hulle dienste betaal word. Soortgelyke groepe sal na Rus
-land en Amerika ont\·oer word om met na\•orsing behulpsaam te \\'ees. Somrnige ,·an die Duitse wetenskaplikes \\'at na
Engeland vervoer word. is
we
-r·eidberoernde figure en sal die
Britte \·an waardevolle inlig
-ting moet voorsien.
Die Britse onder·-ministcr \'an
voonade wat hierdic aankondi
-ging gedoen het, het verldaar
dat daar by die Engelsc volk
ongerustheid sal ontstaan oor
die im•oer van Duitse
weten-sl<aplil<es, ,maar ek hoop dat
daar in gedagte gehou sal word,
dat indien die wetensl,aplikes nic lwm nie, dit ons in die
wed-ren lwn laat agter. raak."
IIDal~a1~Jr ~~Iffi®trn
IIllil
i(~~~§~an@
Die Vrouekommando van
Groote Schuur het voorverlede
Saterdag 'n goed geslaagde \·erl<oping in die Komiteekamer van die Hofmeyi·saal.
Kaap-stad, gehou. Kadat genl. P. D.
Rousseau die verrrigtings met
gebed gcopen het. het komdte.
l\I. C. Pienaar genic. dr. Erika
Theron wat die basaar geopen het, wellwm geheet en haar
seen tocgewens met haar
\·oor-genomc reis na Amerika.
Genie. Theron het melding
gemaak van die groot
versl<ei-denheid van geregte en artil,els wat in die tyd van skaarste op die ved<aping aangebied is. Dit
is te danl<e aall die vinclingryJ,.
hcid en ywer van die vroue. Die insamcling van fondse. hct
genie. Theron gese, is saam
met die verspreiding van die O.B.-gedagtc ecn van die be-langril,stc tal\e van die vrou.
Cedurende die etensuur is
hC'erlike maaltyc verskaf. Daar
was 'n bcsonder groot toeloop
vir gebak en ander cetware.
Die opbrings was £31.
VIR VEILINGS EN EIE~"DOI\1-VERKOPINGS
W'<alim
lRS.IieliD~eck
1rtrUU§(C
lMlRDYo
m3plk.
SECURITY -GEBOU - J{AAPSTADTal<kantore: Bellville, Strand en Wynberg.
OGUE.S
IN DIE
NUUS
0
, /
1
\.
0:,
1
S
.lll ODE"
,.Ons het 'n element in ons midde wat openlil< daarop uit
is om die demokrasie te
vernie-tig''. het mev. Jessie McPher-son, beskerrnvrou van die
kom-munistiesgesinde
Springbok-Legioen verlcde week op. die trappies van die Johannesburg-se stadsaal ges~ tydens 'n
pro-tesvergadering van genoemde
Jiggaam teen die Ossewabrand-wag sc voortbestaan.
Dit was onnodig om te b<.:-klemtoon dat daar so 'n clement
in hul rniddo op daardie oom-blil' was - die doc! van die \'ergadering bewys dit!
®
,0:\.S"
DU
11'SE
f(U!,.SBEEN
'n Ber·ig in die pers \'erlede
week het gelui dat 'n nuwe soort kunsbeen, die ,hidrollese been•·, met goeie gevolg in Duitsland op die proef gestel is. Die bewcging daar·van kan
byna nie van die gewone been onderskei word nie. Daar is
verl<laar dat die lwnsbeen
.,deur Amerikaanse genceshere
wat saam met Duitse
weten-skaplil<es in Heidelberg gcwcrk
het, ontwerp is."
Vir die Ameril<aanse eicwaan
was dit natuurlik tc pynlil< om die woorde andersom in tc span
sodat die sin reg lwn lees. Teen die end van die berig is darem nog, heel onbeskcie, toegegee dat die ,aan\'anldil<e navor-sing·• deur twcc Duitse weten-sl,aplil<es gedoen is.
0
,
.
.\'E1' SO
Rl'
K"
Die ryk gouderts wat in die Vrystaat ontdek is, het. n! die eerste spekulasie-storm in Amerika afgesak spos 'n bitter pi! in die buil< van Ameril<aan-se verwaandheid. Die voorsit-ter van die silwerkomitee n111
die Amerikaansc senaat pro-beer egter sy bes om die blink kant bo te hou deur· 'n
aankon-diging dat goud in
Noordwes-Kanada (darem nog ook
Ame-ril<aans) gcvincl is wat
gelyk-staan aan die sensasicwckl<cn-de goudvonds van die Vr·ystaat! Die aanlwndiging !dink gocd, maar Londen wil nog nie hier-oor op hoi raak nie.
0
.
DUUR PRl'S
Ons \·erneem dat die plan \·an maj. Capr·ara om die
pai·le-rnentere toespral<e oor· 'n
af-sonderlil<e golfiengte uit te saai, deur· die mat geval het omdat dit te veel geld sal l<os. Ons sal wil byvoeg dat di t ook te veel aan gerief en sport sal kos aan die kant van parle-mentslede wat in so 'n ge\'al 'n slwner blaadjie sou mocs omslaan.
DIE MAN MET
ONDERNEMKNGS(;
EES
plant
Hose
-
Vrngtf•hnnH~-Sif"r
-
en Skad
uwef'honle
-
o-ONS BJED DIE BESTE KW ALITEIT BO:\IE A A ':II
- o
-Bestellings stiptelik uitgevoer·.
o
-Lyste en ad\'ies gr·atis. o
-HOCKEY
KWEKEHYE
MABAALS'l'AD oor· Kostl'r.BHJTTE BESLUIT OP
TERUGTHEKKI~Gt:IT
E(;IPTE
Die Britse troepe sal uit
Egiptt• tcruggetrek word, aldus
'n ver·Jdai·ing uitgereil' deur die
BI'il!5e •·cget·ing. Daar is egter geen datum bepaal wannccr die tcl'llgtrelddng s~tl geslded nie.
Die verklaring is met ge-mengde gevoelens in Egipte
ontvang. Die terugtrekking van die troepe word verwelkorn,
maat· daar word gevrees dat dit nog jare kan duur voordat die terugtrekking 'n voldonge feit
is.
leer terugge
-die Egiptiese
die bel angrik-van die Suez-As die Britse
trek word, sal
leer geografies ste beskermcr
kanaal wees.
SKULDIG
Omdat hy nie ·n huis gehad het nie en sy farnilie dakloos was. het 'n oudsoldaat eie reg
gcbruik en in ·n lee huis getrek.
Hiet·voor is hy verlede week in Bloemfontein skuldig bevind.
Nog 'n slagoffer van lee be-loftes!
VRA
INLYWING
VAN
SUIDWES
Die wetgewende raad van
Suidwes-Afrika het 'n
onbe-strede mosie dat Suidwes by
die Unie ingelyf word, eenparig
aangeneem. Die mosie is
in-gedien deur mnr. N. P. Niehaus, lid van die Verenigde Party, en is deur die nasionale oppo
-sisie gesteun.
BELL
VILLE
WYS
OFFISIERE AAN
Op 2 :\lei het die generaal-slmp Bellville onder voorsitter-sl<ap van hfkomdt. J. A. Strauss vergader met die oog op reorganisasie. Die verga
-dering is met gebed geopen cleur komdt. F. A. Smit, terwyl hfl<omdt. S. Kamffer die \'er-rigtings in verband met die re
-or·ganisasie gelei het.
Die offisiere het genl. C. de
V. Retief eenparig aanbeveel vir 'n verdere dienstyd. Die
ander offisicrc wat aangewys is, is hflwmdt. A. J. H. Bosman,
hfkomclt J. A. Strauss en
hfl<omdte mev. B. HaiTis. Vir
die Boerejeug is aal1beveel
jeug-komdt. F. Truter en jeug
-komdte. mej. A~ C!oete.
K:IE:NNH~
Baie Tevrede Met
Advertensie
:\[nr. C. Frankot \·an Stel-lenbc3eh \'er·klaar dat hy \·er-baas was oor· die buiteng;)wonc
reaksie wat hy onlangs op 'n
enkele ad\•cr·tensie in Die O.B.
gchad het. Hy het geadverteer
vir 'n goeie waghond, en binne 'n paar dae net hy briewe van ses honcletelers ontvang. Wat
horn die rneeste getref het, was
die eerlikc behandeling \vat hy van die rnense ontvang het. Hy
het hom ver·Jaat op die
open-hartige besloywings wat hulle gegee het, en hy was hondcrd
persent tevrede met die hondjie wat hy ontvang het. ,Dit is mense met karakter wat Die
O.B. lees,'' het mnr. Frankot
besluit.
-GRAN ATE
Daar is dikwels 'n granaat-boom op 'n crf waarvan daar egter maar weinig gebruik ge-maak word. Die pitjijes kan tog 'n baie mooi \'ersiering
.wees op nageregte en slaaie, en Jel<l,er· in vrugteslaai. Bedien granaatpitjies as nagereg met soet opgel<lopte room - dis
iets besonders en baie voed-saam.
Die O.B.
is die Adver·
tensieblad
var~die
toe-koms. Gebruilc
sy
ge-klassifiseerde
lcolomme
.
Nou
.
0$
u
kans!P
om die Jon~:stc
Afril<a.anse Klanlcrolprent
Pinkie
se
Erfeni$
wat oral bcson<ler sroot byval vtnct. lC sleo:!
·n Ultmuntcndc voorprol;l'tun "-'Ord ook aanJ:Cblcd. l'eem u kans waar en bC6prcck u pick
<ladellk! Ole land word tli'Ds mer drte toer·ecnhccle beret&.
TOERPLA~: ~1.\.\;>;0AG. 20 ~ICI: SPRINGBOK. UNIONDALE, ""U-BE'rliESDA DIXSDAG. 21 MEI: NABABEEP (mlddag) RARREEOOUW WOF.XSJ),\(;, 22 MF.I: STEIJ\.'1\0PF, JOUBERTINA, ADENDORl> llONnF.IlOA(:. 2:1 ~IF.l: PORT NOLLOTU
HU!'IfANSDOI~P, ABERDEEN
\'Il\:1)1\(J, ~·I .\l'Jo:l: PORT ELIZABETH
WILLOWl\lOl<.E
SA'rJ·~IlU.'-\G, ~:') ;\IEl:
POFADDER, PORT ELIZA-BETH (middag) :STEYTLERVfi,LE
ns
MAG
Ueik
na
geleerdlzeicl
en
mag
met
minimum
moeite
en
koste deur
midd
el van
die
JJ10.
DER!\'STE
en
EENVOUDIGSTE
tu.isstudie·
ku.rsusse
v
an
die
LYCEUM KOLLEGE
\Vii u 'n \Vetsgeleerde word? Of 'n Bcst1mrder,
Sekrc-taris, Reltenmeeste.r, Jocrnalis, Naturelle-Administrateur,
Snelskrywer (ster), Til,ker (ster) of Gewonc Salce man?
Naam Adres
BEVEILIG U BESTA.<\N DEUR
<GHEIL!EE~
DH!EllD
Begin vanwaar u die slmol vol'laat het. Ons lei ons studente op vanaf Std. VI.
(Knip hierdie advertensie uit en pos dit dadelil<.
- -
- -
- -
-
-• 0 • • • • 0 0 . ... . . 0 • •• • 0 0 • • • 0 • •• • • •• • • • 0 • • 0 • • • • • • • • • • • • • • • • • 0 • • • 0 • • • • • •• • • • • •• • • •• 0 •• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 0. Kwalifil<asies (Standerd geslaag) ... .
Kursus waarin u belangstel ... .
(Std. VI, VII, VIII, X, KS.S., Matriek, Wetsel{samen:;,
:--JatureUe-1
wet en -Administrasie. Boekhou, Sekretariskursusse, Ken u 1\totor-kar, Landbou, Bantoetale, Taalbond, ens.)
LYCEU1U KOLLEGE - POSBUS 5482 - JOIIAJ.'l'l\'ESBURO