• No results found

Stagegever: Uitgeverij Atlas Contact Afdeling: redactie non-fictie

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Stagegever: Uitgeverij Atlas Contact Afdeling: redactie non-fictie "

Copied!
25
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Stageverslag

Eva Stegeman (s2707551) MA Neerlandistiek

Stagegever: Uitgeverij Atlas Contact Afdeling: redactie non-fictie

Stagebegeleider: Marcella van der Kruk

Stagedocent RUG: dr. S. van Voorst

Stageperiode: 1 maart – 1 augustus 2019

(2)

2

Inhoudsopgave

Woord vooraf ... 3

Over Uitgeverij Atlas Contact ... 4

Oorspronkelijke planning van de stagewerkzaamheden ... 5

Verloop van de stage ... 6

Logboek ... 8

Evaluatie en reflectie ... 16

Bijlagen ... 18

1. De boekenweekcampagne van Atlas Contact ... 18

2. Rob van Essen wint de Libris Literatuur Prijs ... 18

3. Mailcorrespondentie met Annemarie Postma ... 19

4. Verschenen titels ... 20

5. Afscheidsspeech ... 21

6. Stagebeoordeling ... 23

(3)

3

Woord vooraf

Een stage bij een grote literaire uitgeverij, die ik ken van de logo’s uit mijn eigen boekenkast, daar kon ik me een jaar geleden nog weinig bij voorstellen. Al moest deze master voor mij geheel in het teken staan van de letterkunde – ik had na de bachelor Taalwetenschap bewust dit zijpad gekozen – een dergelijke stage leek me een erg grote stap. Tegelijkertijd ging er een enorme aantrekkingskracht uit van ‘de literaire wereld’ en was ik ook na de gastcolleges bij het vak werkterreinen van de Neerlandistiek nieuwsgierig geworden naar wat zich van het boekenvak in Amsterdam afspeelt.

Ik was me bewust van de mogelijke nadelen van een stage bij een grote uitgeverij ten opzichte van een kleinere, neem De Passage. Bij een grote uitgeverij liggen de werkzaamheden waarschijnlijk veel meer vast en maak je maar een klein onderdeel mee van het uitgeefproces. Het is een goede reden om te kiezen voor een stage bij een kleine uitgeverij, maar mijn nieuwsgierigheid en fascinatie deden me toch besluiten me te focussen op een aantal Amsterdamse uitgeefhuizen. Misschien zou ik na zo’n stage teleurgesteld naar Groningen terugkeren, maar ook dan ben je een stap verder in je beroepskeuzeproces. Geënthousiasmeerd door oude stageverslagen maar ook voorbereid op de mogelijkheid van een desillusie, solliciteerde ik voor een stage bij Atlas Contact.

Bij Atlas Contact was geen stageplek meer bij fictie, waarvoor ik oorspronkelijk solliciteerde. Er was nog wel een stageplek te vergeven op de redactie non-fictie en op de uitnodiging om daarop te solliciteren ging ik graag in. Ik werd uitgenodigd op de uitgeverij voor een sollicitatiegesprek, waarna Simon me op 1 februari met de verlossende mededeling dat ze het wel zagen zitten, met mij als stagiaire. Een maand later ging mijn stageperiode op de redactie non-fictie van start.

De stage bij Atlas Contact werd geen teleurstelling of desillusie; integendeel. De fijne sfeer, de leuke mensen en het prachtige pand maakten Atlas Contact tot een plek waar ik elke dag met veel plezier naartoe ging. De manier waarop stagiair(e)s bij Atlas Contact worden ontvangen en opgenomen in het bedrijf vind ik bijzonder en bewonderenswaardig. Veelzeggend in dat opzicht is dan ook de regelmatigheid waarmee oud-stagiaires er nog over de vloer komen. Nu, na het afronden van mijn eigen stage, kan ik het net als zij maar moeilijk loslaten en zijn de eerste ‘terugkom-momenten’ al in mijn agenda genoteerd. Aan dit bedrijf en aan de boeken die er gemaakt worden, raak je gehecht, ook tijdens een paar maanden stage. Naast alles wat ik hier sinds maart geleerd heb, is dat misschien wel het meest waardevolle dat deze stage me bracht.

(4)

4

Over Uitgeverij Atlas Contact

Atlas Contact, gevestigd in Amsterdam, is met ongeveer tweehonderd nieuwe titels per jaar een van de grootste literaire uitgeverijen van Nederland en Vlaanderen. Atlas Contact geeft zowel Nederlandse als vertaalde fictie en non-fictie uit op het gebied van onder meer geschiedenis, natuur, psychologie, management en filosofie. De boeken op het gebied van management en loopbaan worden uitgegeven onder de naam Business Contact. Atlas Contact is onderdeel van het uitgeefconcern Veen Bosch &

Keuning Uitgeversgroep.

Uitgeverij Atlas Contact is een fusie van L.J. Veen, Atlas, Contact, Augustus en Mouria. De geschiedenis van de uitgeverij gaat terug tot 1887, het jaar van oprichting van uitgeverij L.J. Veen. Uitgeverij Contact, opgericht in 1933, was de eerste uitgever van het dagboek van Anne Frank. De laatste twee uitgeverijen die onderdeel waren van de fusie in 2012, zijn Uitgeverij Atlas en Uitgeverij Augustus. Zij werden opgericht in respectievelijk 1991 en 2001.

Atlas Contact telt op dit moment ruim veertig medewerkers. De directeur is Chris Herschdorfer en de uitgevers zijn Leonoor Broeder (non-fictie), Sander Blom (fictie), Tilly Hermans (fictie en non-fictie) en Jessica Nash (vertaalde fictie). Een aantal bekende auteurs die publiceren bij Atlas Contact zijn Geert Mak, Oek de Jong, Stefan Brijs, Adriaan van Dis, Jeroen Brouwers, Jan Brokken, Rob van Essen, Marieke Lucas Rijneveld, Haruki Murakami en Julian Barnes. De uitgeverij heeft als doel om met haar boeken kennis, inzicht, schoonheid een podium voor reflectie te bieden op het heden, verleden en de toekomst. Atlas Contact staat voor nieuwsgierigheid, hoge kwaliteit van inhoud en stijl en onafhankelijkheid van geest.

(5)

5

Oorspronkelijke planning van de stagewerkzaamheden

Vooraf aan de stage heb mijn werkzaamheden bij Atlas Contact, zoals ik dacht dat ze eruit zouden gaan zijn, als volgt geformuleerd:

Van maart tot augustus loop ik stage op de redactie non-fictie van Atlas Contact. Mijn werkzaamheden zullen uiteenlopen van het meedenken over eventuele nieuwe boeken en de samenwerking met auteurs voor wat betreft de totstandkoming daarvan, tot het beantwoorden van mail en telefoon en het verrichten van ad-hoc-werkzaamheden. Als stagiair op de redactie woon je redactievergaderingen bij en word je geacht actief deel te nemen aan het creatieve proces dat voorafgaat aan de totstandkoming van een boek. Ook help je als stagiair bij de werving van nieuwe auteurs door bijvoorbeeld de manuscripten van de slush pile te beoordelen of anderstalige werken te beoordelen op de mate waarin ze zich lenen voor een vertaling.

Ik verwacht in het begin van de stage veel mee te kijken en te luisteren en ad-hoc-werkzaamheden te verrichten. Bij dat laatste hoort onder andere het uitzoeken van gegevens (hoe vaak Geert Mak in Polen is uitgegeven, bijvoorbeeld) en het plegen van telefoontjes. Later, als ik verder ingewerkt ben en beter mijn weg vind op de uitgeverij, zal ik waarschijnlijk ook zelfstandig werkzaamheden uitvoeren als het doorspitten van de slush pile en hopelijk steeds meer bijdragen als het gaat om de verschijning van nieuwe non-fictie-titels. Die bijdrage kan ik vooral leveren door mee te denken tijdens redactievergaderingen en als het ware een sensor te ontwikkelen voor nieuwe ideeën voor een mogelijke publicatie, zodat je ook buiten stage-uren een open, opmerkzame blik hebt en op die manier altijd ‘ontvankelijk’ bent voor nieuwe ideeën. Omdat ik redelijk goed Frans kan lezen, ga ik vermoedelijk ook Franse boeken beoordelen op de vraag of ze geschikt en interessant genoeg zijn om naar het Nederlands te vertalen.

Ik hoop tijdens mijn stage van dichtbij kennis te maken met het boekenvak en de uitgeverswereld. Ik verwacht veel te leren over de totstandkoming van een boek en alles wat daarbij komt kijken: van het idee voor het boek tot de verkoop ervan (en zelfs daarna). Daarbij hoop ik dat ik aan het eind van de stage zelf de competentie heb verworven om in te kunnen schatten welke ideeën voor nieuwe titels goede ideeën zijn omdat ze haalbaar zijn en interessant, maar vooral ook iets toevoegen aan de huidige boekenmarkt. Ik hoop op die manier steeds beter te worden in het meedenken met de redactie over nieuwe boeken of vertalingen van bestaande, anderstalige werken. Ten slotte hoop ik professionele vaardigheden op te doen met deze stage, bijvoorbeeld in het contact met auteurs. Op die manier heb ik met mijn stage ook een goede voorbereiding op zak voor een eventuele ‘echte’ baan in de literaire wereld.

(6)

6

Verloop van de stage

Tussen maart en augustus 2019 liep ik vier dagen per week stage op de redactie non-fictie van Atlas Contact. Ik werkte aan een eigen bureau naast die van Marcella, tegenover Caspar en schuin tegenover Simon, allen redacteur non-fictie. Noëmi, junior-redacteur bij Atlas Contact, werkte op verschillende plekken en zat wanneer er plek was ook bij ons aan het ‘redactie-eiland’. De redactie non-fictie bevindt zich op de eerste verdieping van het pand.

Mijn stagedagen startten tussen negen en half tien en duurden tot vijf uur à half zes. De week kende een aantal vaste momenten. Zo kent Atlas Contact een dagelijks stilte-uur tussen tien en elf uur. In dat uur wordt niet gepraat, niet gebeld en zo min mogelijk gelopen. Een goed moment op de dag voor een klus die veel concentratie vraagt. Als ik bijvoorbeeld een Frans of Engels manuscript te lezen had, deed ik dat bij voorkeur in het stilte-uur. Ook werd het gewoonte om elke dag rond half een met de andere vier stagiaires te lunchen in de auteurskamer, of bij mooi weer in de tuin.

Andere vaste momenten waren de vergaderingen. Elke dinsdag vond om 12 uur de redactievergadering plaats, waarbij ik notuleerde. Die vergadering startte met een algemeen deel waarbij heel non-fictie aanwezig was. Het ging daarbij dus niet alleen inhoudelijk over de lopende titels, maar ook over de verkoop en PR van verschenen of te verschijnen boeken. Na het algemene deel volgde een bespreking met enkel de redactie. Daarin werden allerlei kwesties besproken, zowel over lopende titels als over (al dan niet) te acquireren titels. Na afloop van de redactievergadering werkte ik de notulen uit en stuurde deze ter controle naar Marcella. Nadat ik de correcties van Marcella weer verwerkt had, stuurde ik de notulen aan heel non-fictie.

Om de week vond op donderdag om 12.15 uur het productieoverleg van non-fictie plaats. Deze vergadering werd geleid door de productiebegeleiders. Aan de hand van een uitgedraaid productieoverzicht werden per maand de voortgang van de te verschijnen titels besproken. Wanneer een boek voor of achter liep op de planning, kon daar op tijd op worden ingespeeld door bijvoorbeeld de publicatiedatum aan te passen. Bij deze vergadering was ik wel aanwezig, maar notuleerde ik niet.

Elke dinsdagmiddag om 16.30 uur werd er met het hele bedrijf geborreld in het tuinhuis: de Breek van de week. Aan de stagiaires was het de taak om de borrel van tevoren klaar te zetten. Dat was slechts een kwestie van het aan de kant schuiven van tafels en stoelen en het klaarzetten van hapjes en drankjes. De Breek werd geopend door Chris, de directeur, die daarbij de belangrijkste mededelingen deed. Die dinsdagmiddag is ook het moment dat de indicatie voor de nieuwe Bestseller 60 bij ons binnenkwam. We kregen dan dus ook te horen welke titels van Atlas Contact er in de top 60 stonden. Tijdens mijn stage waren dat voornamelijk De goede zoon (Rob van Essen), Rinkeldekink (Martine Bijl), Mama’s laatste omhelzing (Frans de Waal) en De jongens van Nickel (Colson Whitehead). Wanneer er een AC-titel in de top 3 staat, drinken we champagne tijdens de Breek. Tijdens mijn stage behaalden De goede zoon en Rinkeldekink een plek in de top 3 van de Besteller 60.

Naast de vaste momenten in de week, had ik ook mijn eigen vaste werkzaamheden, die ik op mijn eigen moment kon uitvoeren. Bij verschijning van een nieuw boek of een herdruk van een bestaand boek, was het mijn taak om een aantal bewijsexemplaren te versturen naar bijdragers en belanghebbenden. Daartoe behoren bijvoorbeeld auteurs, vertalers, literair agenten, buitenlandse uitgeverijen, illustrators, vormgevers, fotografen van omslagbeeld of auteursfoto, Letterenfonds en Netarchief. Voor het versturen van de boekenpakket stelde ik eerst een brief op om mee te sturen en liet deze vervolgens ondertekenen door Frances, de redactie-assistent van non-fictie. Vervolgens voerde ik in de postkamer de laatste stappen uit: het vouwen van de brief en het printen van een etiket, het maken van het postpakket en het afleveren in de goede postzak. Als laatste administreerde ik de verstuurde bewijsexemplaren in het programma Librio.

Wanneer er per mail of post een manuscript werd ingezonden, was het mijn taak om daarop te reageren en een uitdraai van het materiaal te maken voor op de slush pile. Ook maakte ik daarvan een aantekening in het Excel-bestand van de slush pile. Ook werden de telefoontjes met betrekking tot de slush pile van non-fictie, doorverbonden naar mij. Na een beoordelingsmomment van de slush

(7)

7 pile verstuurde ik de afwijzingen. Wanneer een redacteur iets zag in een manuscript van de slush pile, nam diegene meestal zelf contact op met de afzender.

Verder had ik altijd wel een paar manuscripten liggen om mee te lezen met een redacteur.

Soms gaf ik daarover mijn oordeel tijdens een redactievergadering en soms stelde ik een schriftelijk leesverslagje op van het gelezen manuscript. Het kon daarbij gaan om een Engels- of Franstalig werk dat mogelijk interessant was om in vertaling uit te geven, of een Nederlands boekvoorstel of manuscript van bijvoorbeeld een journalist die een boek wilde uitbrengen.

Meestal had ik ook een of meerdere lange-termijn-projecten lopen. Zo had ik in de eerste weken een belangrijke taak aan het uitzoeken van de afbeeldingen voor de nieuwe editie van De ogen van Rembrandt van Simon Schama. In een later stadium moest ik voor dat boek allerlei buitenlandse musea en andere instanties mailen met de vraag of we de beelden die van hen afkomstig waren, gratis in het boek mochten publiceren. Dat was een enorme klus omdat de rechten van zo’n afbeelding vaak ingewikkeld in elkaar zitten en het lastig is om meteen de goede persoon te bereiken met een dergelijk verzoek. Gelukkig kreeg ik hierbij hulp van Noëmi. In de laatste weken van mijn stage werkte ik aan de illustratieverantwoording van Atlas van een bezette stad van Bianca Stigter. Ik moest daarbij per stadsdeel de bronnen van de afbeeldingen noteren met daarachter de bijbehorende paginanummers.

Het lastige was dat er tot het einde toe nog veel veranderde aan de indeling van het boek en de paginanummers dus ook nog wel eens door elkaar werden gegooid. Dat vroeg dus soms wat rekenwerk. Het was wel erg bijzonder om een bijdrage te mogen leveren aan zo’n bijzonder boek. Ik kijk uit naar de verschijning ervan en ga mijn best doen om aanwezig te zijn bij de boekpresentatie.

De rest van de tijd vulde zich vanzelf met allerlei ad hoc-klusjes op verzoek van een redacteur of van Leonoor (uitgever non-fictie), en ook wel eens van een medewerker van PR of marketing. Van het uitzoeken van de buitenlandse uitgeverijen van Nigella bakt van Nigella Lawson, tot het opstellen van flapteksten of het mailen Jan Brokken over zijn bewijsexemplaren. Sommige weken waren drukker dan andere, maar ik had altijd genoeg te doen. Aan het begin van de dag stelde ik meestal een lijst op met de belangrijkste taken voor die dag, die ik dan zelf kon inplannen om de vaste momenten van de dag heen.

Over het algemeen sluit de inhoudelijke beschrijving van mijn stage vooraf denk ik goed aan bij het uiteindelijke verloop van de stage. Wel werd ik al vanaf de eerste week meer vrijgelaten in het invullen van mijn werkdagen dan ik vooraf had verwacht. Dat ‘veel meekijken en -luisteren’ viel dus wel mee.

Marcella stuurde me in de eerste week wat leeswerk maar gaf me ook alle tijd om zelf mijn weg te vinden in de uitgeverij, in de mappen op de computer en in mijn vaste taken. Ik kwam er ook achter dat ik veel van mijn eigen vragen al kon beantwoorden door te zoeken in mappen van mijn voorgangers, in de mail, op Librio of op de website van Atlas Contact. Zo werd ik al snel wegwijs binnen de uitgeverij. Behalve de vaste vergaderingen en werkzaamheden, heb ik heel veel bijzondere momenten meegemaakt bij Atlas Contact: boekpresentaties, het tekenen van contracten door auteurs, de sneak preview met boekhandelaars, een hei-ochtend, enzovoorts. Mijn logboek geeft een uitgebreider overzicht van de activiteiten tijdens mijn stage.

(8)

8

Logboek

Week 1: 4-8 maart

Mijn eerste week op de uitgeverij. Ik besteed veel tijd aan het lezen van belangrijke documenten, bijvoorbeeld de zomeraanbieding van non-fictie. Daarin staan de titels die grotendeels in mijn stageperiode zullen verschijnen. Verder word ik langzaam wegwijs in de postkamer, sla ik verschillende standaardmails op als handtekening in het mailprogramma en verwerk ik de eerste ingezonden manuscripten voor de slush pile. Ook lees ik met Marcella een paar manuscripten mee en lees ik voor Simon een Frans manuscript. Dinsdags notuleer ik voor de eerste keer tijdens de redactievergadering.

5 maart: boekpresentatie Vindeling – Vonne van der Meer. Samen met Vera, stagiaire PR fictie, mag ik helpen met het klaarzetten van de presentatie van de nieuwe roman van Vonne van der Meer:

Vindeling. Tijdens de presentatie staan we achter de bar. Boekpresentaties en andere evenementen vinden meestal plaats in het tuinhuis van Atlas Contact, zo ook deze.

Week 2: 11-15 maart

In mijn tweede week begin ik met een klus waar nog veel uren in gaan zitten: de beeldkaternen en illustratieverantwoording van de nieuwe editie van De ogen van Rembrandt van Simon Schama.

Noëmi, junior-redacteur en oud-stagiaire bij Atlas Contact is de redacteur van het boek en begeleidt me bij deze klus. De eerste fase van de klus is het matchen van de afbeeldingen in de map op de computer met de afbeeldingen in het boek. Vervolgens moeten de namen van de afbeeldingen in de map veranderd worden in de exacte beschrijvingen van de afbeeldingen in het boek.

13 en 14 maart: USP-vergadering zomeraanbieding. Op dinsdag- en woensdagochtend vergaderen Noëmi, Caspar, Simon en ik over de Unique Selling Point van de titels op de zomeraanbieding. Een leuke, creatieve vergadering waarbij de mooiste zinnen moeten worden bedacht om de boeken aan te prijzen bij de boekhandelaars. Ik notuleer.

14 maart: Simon en ik voeren samen een redigeergesprek met Annemarie Postma, voor haar boek Samen Sterk, over de Oranjeleeuwinnen. Simon moet er al snel vandoor en laat mij samen met Annemarie het gesprek afmaken.

14 maart: Merel Corduwener komt taart eten aan de redactietafel omdat haar boek Polderpolonaise, geredigeerd door Marcella, naar de drukker is.

Week 3: 18-21 maart

Deze week ben ik al behoorlijk druk met allerlei klussen. Met mijn vaste taken (slush pile beheren, bewijsexemplaren versturen, notulen uitwerken), maar ook met het meelezen van manuscripten en de herziene hoofdstukken van Samen sterk. Ook pas ik wat schrijversbiografietjes op de website van Atlas Contact aan, zodat hun nieuwe (te verschijnen) boek daar ook in vermeld staat. Op maandag ben ik druk met het maken van de PowerPointpresentatie voor de aanbiedingsvergadering.

19 maart: aanbiedingsvergadering zomeraanbieding. De aanbiedingsvergadering is een vergadering in het tuinhuis met het hele bedrijf. Fictie, non-fictie en Business Contact presenteren na elkaar de titels aan elkaar die op hun zomeraanbieding staan. De redacteuren presenteren de inhoud en een PR- of marketingmedewerker presenteert soms aanvullend de plannen rondom de promotie van het boek.

Tijdens zo’n vergadering worden er een stuk of zeventig titels gepresenteerd. Het is dus een lange zit, maar het geeft wel een goede indruk van de boeken die Atlas Contact-breed gaan verschijnen in de maanden die volgen.

(9)

9 20 maart: Esther Bootsma, auteur van het boek Kijk niet weg over generaal Patrick Cammaert, en Patrick Cammaert zelf komen langs op de uitgeverij voor het tekenen van het contract. Daarbij eten we taart aan de redactietafel en vertelt Patrick Cammaert indrukwekkende verhalen over zijn missies over de hele wereld.

Week 4: 25-28 maart

Boekenweek. Iets waar ik overigens minder van merkte op de uitgeverij dan ik had verwacht. Heel gek is het overigens niet: de drukte voor de Boekenweek zit voor de uitgeverij vooral in de aanloop ernaartoe. Dan worden er acties opgezet voor de boeken van Atlas Contact die aansluiten op het thema. Omdat het thema van de Boekenweek ‘de moeder de vrouw’ was dit jaar, zette Atlas Contact een campagne op met de titel ‘de schrijver de vrouw’, waarbij een aantal vrouwelijke auteurs van Atlas Contact in de voorgrond traden (zie bijlage 1).

Deze week stel ik de spelersprofielen op van de Oranjeleeuwinnen en schrijf ik de wedstrijdkarakteristieken voor het boek van Annemarie Postma. Verder rond ik de eerste fase af van de grote beeldkaternenklus van De ogen van Rembrandt.

Week 5: 1-4 april

Ik maak een begin met een grote archiefklus. Bertram Mourits, voormalig hoofdredacteur non-fictie bij Atlas Contact, werkt tegenwoordig bij het Literatuurmuseum en wil graag zijn mailcorrespondentie ontvangen met een aantal auteurs. Een drietal auteurs geeft toestemming: Maarten van der Graaff, Piet Gerbrandy en Nachoem Wijnberg. Aan mij de taak om de jarenlange mailcorrespondenties, waarbij het gaat om enkele duizenden mails per auteur, te bundelen en aan Bertram Mourits te doen toekomen. Het duurt even voor ik daar een handig systeem voor heb gevonden, maar na even puzzelen vind ik een goede methode en werk ik elke week een paar uur aan deze archiefklus.

2 april: Frederique Schut, auteur bij Atlas Contact en mede-oprichter van Bookarang komt tijdens de Breek een presentatie geven over Bookarang: een bedrijf dat een techniek heeft ontwikkeld om lezers zo goed mogelijk een persoonlijk advies te kunnen geven bij de aanschaf van boeken, op basis van de inhoud van een boek en de voorkeuren van de lezer.

4 april: NISCRIBO in het tuinhuis. Voor het eerst wordt er een nieuweschrijversborrel georganiseerd, voor alle nieuwe auteurs bij Atlas Contact. Ik zet de borrel klaar samen met Lisa, stagiaire redactie fictie. We maken ook het begin van de borrel mee en herkennen een aantal gezichten uit de aanbiedingsfolder.

Week 6: 8-11 april

Deze week ontvang ik van Marcella de eerste versie van het manuscript van een boek dat komend najaar verschijnt. Een boek over Schiphol van Stephan Steinmetz. Ik mag het boek met haar meelezen en helpen redigeren. In eerste instantie het daarbij vooral om de grote lijnen: hoe is de toon? Werkt de opbouw van het boek? Leest het prettig? Is het interessant voor een leek, en goed te volgen?

9 en 11 april: vooraanbiedingsvergadering van de najaarsaanbieding. In twee ochtenden nemen we met heel non-fictie de titels door die gepland staan voor het najaar. De redactie geeft per titel een korte pitch. Zo heeft iedereen een idee van de titels die aangeboden gaan worden, maar kan er ook al worden meegedacht over titels, omslagen of PR-plannen. In deze fase wordt er ook nog af en toe een titel geschrapt of uitgesteld.

10 april: voorbeeldredactievergadering met studenten van de master redacteur/editor. De studenten hebben allemaal een boekvoorstel geschreven en presenteren die om beurten aan de groep. Daarna bespreken we met elkaar het voorstel: of het gaat verkopen en aan wie, hoe duur het zou moeten zijn en in wat voor uitvoering (paperback, hardcover etc.) en of het zou passen binnen het fonds van Atlas

(10)

10 Contact. Zo krijgen de studenten een indruk van de afwegingen bij het wel of niet publiceren van een boek.

11 april: boekpresentatie Polderpolonaise van Merel Corduwener in het tuinhuis. Een feestelijke aangelegenheid met de tekeningen van Merel uit het boek als posters aan de muren. Marcella, Merel zelf en Merels moeder speechen.

Week 7: 15-18 april

Deze week heb ik een nieuwe klus voor het boek van Annemarie Postma. De quotes van de speelsters die in het boek aan het woord zijn, moeten geordend worden in een overzichtelijk documentje per speelsters. Op die manier kunnen ze snel checken of ze niet verkeerd geciteerd worden. Verder ben ik druk met het versturen van exemplaren van De scharrelaar, het recent verschenen vogeltijdschrift waarvan Caspar een van de samenstellers is.

Tijdens de Breek op dinsdag volgt een heftige mededeling: Nelleke Geel, een van de uitgevers van fictie, heeft besloten voor zichzelf te beginnen onder de naam Meridiaan Uitgevers. Een klap voor Atlas Contact, want Nelleke is een ontzettend ervaren en geliefde uitgever. Ze neemt bovendien twee belangrijke auteurs met zich mee.

15 april: Marcella en ik leggen onze redactionele opmerkingen bij het boek van Stephan Steinmetz naast elkaar. We bespreken de opbouw van het boek, welke stukken goed werken en wat moet worden gewijzigd of geschrapt.

15 april: sneak preview voor boekhandelaars. Een dagprogramma in het tuinhuis waarbij onder andere Geert Mak, Stefan Brijs en Fokke Obbema iets vertellen over hun nieuwe boek. Boekhandelaars krijgen zo een indruk van wat er komend najaar bij Atlas Contact gaat verschijnen.

17 april: hei-ochtend non-fictie. De hele ochtend is er voor de redactie non-fictie een lange tafel gereserveerd in een koffietentje op een steenworp afstand van de uitgeverij. We brainstormen over mogelijke nieuwe boeken, bedenken de gekste onderwerpen voor non-fictieboeken en denken ook na wie zo’n boek zou kunnen schrijven. Ik notuleer en denk mee. Tijdens deze ochtend vertel ik over mijn idee voor een boek over de Dichter des Vaderlands. Er wordt erg enthousiast op gereageerd.

Week 8: 22-25 april

De slush pile begint een serieuze stapel te worden en ik plan een vergadering in om de manuscripten met de redactie te bekijken. Een inzender is ongeduldig en krijg ik aan de telefoon. Hij is theaterdocent en wil zijn manuscript uitgegeven hebben vóór het nieuwe academisch jaar. Ik zeg hem toe dat we met voorrang zijn manuscript bekijken. Wanneer ik hem een paar dagen later mail stuur waarin ik hem mededeel dat we zijn werk niet gaan uitgeven, belt hij me nogmaals kwaad op. Hij kan zich niet voorstellen dat we dit niet wilden publiceren en eist toelichting. Ik verbind hem door met Simon, die kalm uitlegt dat we geen tijd hebben om alle manuscripten van persoonlijk commentaar, zo ook niet het zijne. Verder geen bijzonderheden deze week.

Week 9: 29 april - 2 mei

Tijdens de hei-ochtend van 17 april is ook nagedacht over een wat commerciëlere titel. Een boek dat weinig (tijd) kost om te maken en veel kan opleveren. Zo ontstaat het idee van een winternatuurboek en wordt deze titel toegevoegd aan de groslijst. Deze weken denken we met elkaar na over wat daar in kan worden opgenomen: teksten over wintervogels, wintergedichten, recepten en een adventskalender.

1 mei: slushpilevergadering. Van elk ingezonden manuscript van de afgelopen drie maanden – het zijn er ongeveer tachtig – nemen we het geprinte materiaal in rap tempo door met de redactie. Iedereen

(11)

11 heeft zijn eigen stapeltje en selecteert vluchtig op interessante thema’s en schrijftalent. Na een uur zijn we door de stapel heen en kan ik alle tachtig inzenders een beleefde afwijzing sturen.

Week 10: 6-9 mei

Deze week is één van de roerigste weken tijdens mijn stage op de uitgeverij. Maandags hoort Noëmi, junior-redacteur en iemand met wie ik het goed kan vinden, dat haar tijdelijke contract na september niet verlengd kan worden vanwege de bezuinigingen bij VBK. Het nieuws komt hard aan bij Noëmi en is ook een klap voor de rest van de uitgeverij.

6 mei: Rob van Essen wint de Libris Literatuur Prijs (zie bijlage 2). Maandagavond vindt de uitreiking plaats in het Amstelhotel en dinsdagochtend staat de uitgeverij meteen op z’n kop. ’s Ochtends vroeg hangen er al overal posters in en om het pand, stroomt de mailbox vol met jubelende mails en eten we taart met het hele bedrijf. Men feliciteert elkaar en vooral Sander, de uitgever van Rob van Essen, met deze belangrijke prijs. ’s Avonds is Rob van Essen zelf op de uitgeverij en brengen we met hem een toast uit.

Week 11: 13-16 mei

De hectiek rondom Rob van Essen is nog in volle gang. Het boek wordt meteen een bestseller, zodat er een nieuwe druk moet komen. De postkamer staat vol met dozen van De goede zoon en er zijn exemplaren in het hele pand te vinden.

14 mei: boekpresentatie Hardop in Sexyland. Op deze bijzondere feestlocatie op de NDSM-werf wordt de nieuwe spoken word-bundel, samengesteld door Babs Gons, gepresenteerd. Lisa, Vera, Roos en ik helpen met de opbouw van de locatie en de voorbereidingen voor de avond, waar een man of 150 verwacht wordt. Op de avond zelf staan we bij de kassa en delen we welkomstdrankjes uit. De rest van de avond mogen we meegenieten van de optredens van de dichters.

15 mei: boekpresentatie Samen Sterk. Op woensdagavond is de presentatie van het boek van Annemarie Postma, waaraan ik een bijdrage mocht leveren. Tot mijn spijt kan ik niet de gehele presentatie bijwonen vanwege een schouwburgvoorstelling in Groningen. Daarover mail ik Annemarie en krijg ik een heel lieve mail van haar terug (zie bijlage 3). Ik help wel met de voorbereiding en vang een gespannen maar blije Annemarie Postma op voor de boekpresentatie. Wanneer ik wegga, krijg ik bloemen van haar als dank voor mijn bijdrage.

Week 12: 20-23 mei

Van maandag tot en met woensdag zijn Marcella, Simon en Caspar op bezoek bij een aantal uitgeverijen in Londen. Noëmi en ik zijn samen op de redactie en werken onder andere aan de afronding van de beeldkaternen voor De ogen van Rembrandt.

21 mei: verschijning Waar we over praten als we over verkrachting praten. Er verschijnen natuurlijk meer boeken tijdens mijn stageperiode, maar dit is misschien wel de belangrijkste. Al tijdens de aanbiedingsvergadering drukten Marcella, redacteur van het boek, en Karlijn (marketing) ons op het hart om dit boek te lezen en met hen ambassadeur van het boek te worden. Dat had indruk gemaakt en ik had uitgekeken naar de verschijning van deze titel.

Week 13: 27-28 mei

Een korte week, met maar één dag op de uitgeverij en een thuiswerkdag vanwege de landelijke OV- staking. Woensdag had ik vrij gekregen vanwege de ZaZa-reis naar Leipzig en donderdag is het Hemelvaart. Op maandag werk ik aan de codes die elk nieuw boek krijgt om ze te categoriseren, voor de boekhandel bijvoorbeeld. Naast een ISBN krijgt een nieuwe titel tegenwoordig niet alleen een NUR, maar ook een BISAC, thema’s en trefwoorden. Voor de najaarstitels van non-ficties zoek ik uit onder welke categorie de boeken vallen en welke coderingen daarbij horen. Tijdens mijn thuiswerkdag, die

(12)

12 ik de UB in Groningen doorbracht, krijg ik een kwade mail van afzender van de slush pile. Hij had een standaardafwijzing ontvangen van mij, terwijl hij in het verleden wel eens een boek gepubliceerd had bij Atlas Contact. Hij had daar al eerder een boze mail over gestuurd maar door een miscommunicatie aan onze zijde geen reactie ontvangen. Ik mail direct terug om mijn uitgebreide verontschuldigingen te maken, waarna ik Simon en Tilly met urgentie over de kwestie inlichtte. Tot mijn opluchting krijg ik een vriendelijke en begripvolle mail terug van de auteur.

Week 14: 3-6 juni

Deze week acquireren Simon en Marcella voor non-fictie twee belangrijke titels. Op dinsdag wordt met een pre-empt, een aanzienlijk bod op een boek vóór de veiling uit om alle andere onderhandelingen van tafel te vegen, een Zweeds interieurboek ‘binnengehaald’ door Marcella. Een boek dat goed past in de lijn van Het grote poetsboek, een AC-boek met goede verkoopcijfers. Twee dagen later krijgt Simon de bevestiging dat Charles Groenhuijsen bij Atlas Contact wil tekenen voor de twee boeken die hij van plan is te gaan schrijven. Nog een grote, belangrijke acquisitie in één week. Ook verstuur ik deze week op verzoek van Simon een exemplaar van het recent verschenen Warme aarde, koel hoofd van Simon Rozendaal aan alle Tweede Kamerfracties. Een boek dat ze, dat is de hoop, inspireert bij de beleidsvoering rondom klimaatproblematiek.

3 juni: het overlijden van Martine Bijl wordt landelijk bekend. Tilly, uitgever van Martine, staat allerlei mensen van de pers te woord en heeft veel contact met de familie van Martine Bijl. Haar laatste boek, Rinkeldekink, duikt binnen een paar dagen op aan de top van de bestseller top-60-lijst.

Week 15: 11-13 juni

Maandag is vrije dag vanwege Pinksteren. Op dinsdagmiddag, onder werktijd, spelen de Nederlandse vrouwen hun eerste WK-wedstrijd. Simon en ik willen de wedstrijd niet missen en verlaten de uitgeverij om een kroeg te zoeken met een groot scherm. We zijn precies op tijd terug voor de Breek. Verder maak ik deze week een start met de illustratieverantwoording voor het levenswerk van Bianca Stigter:

Atlas van een bezette stad, dat dit najaar verschijnt. De verschijning van het boek is al verschillende malen uitgesteld en het boek is inmiddels een hoofdpijndossier voor Caspar. Het wordt wel een heel bijzonder boek vol foto’s van Amsterdam in de Tweede Wereldoorlog. Ik stel een word-bestand op met de bronnen van de illustraties per stadsdeel, met daarbij de corresponderende paginanummers.

13 juni: USP-vergadering non-fictie. We bedenken USP’s voor de najaarsaanbieding. Ik notuleer wederom.

13 juni: boekpresentatie Kijk niet weg. Het boek van Esther Bootsma over generaal Patrick Cammaert is verschenen. Het tuinhuis staat stampvol met journalisten uit het netwerk van Esther en contacten van Patrick. Caspar is redacteur van het boek en speecht. Esther en Patrick worden geïnterviewd door een journalist. Ik sta achter de bar en help met de verkoop van boeken.

Week 16: 17-20 juni

Deze week is er weinig tijd voor de eigen, vaste werkzaamheden. Maandag ben ik druk met de PowerPointpresentatie voor de aanbiedingsvergadering van dinsdag. Dinsdags staat naast de aanbiedingsvergadering in het teken van het personeelsuitje. Op woensdag en donderdag werk ik de USP’s verder uit en denk ik met Tilly en Mariska verder over de Dichter des Vaderlandsbundel.

18 juni: aanbiedingsvergadering najaarsaanbieding. De aanbiedingsfolder van het najaar zijn gedrukt en zo maak ik voor de tweede keer een aanbiedingsvergadering mee.

18 juni: personeelsuitje in het Amsterdamse Bos. Direct na de aanbiedingsvergadering vertrekken we naar het Amsterdamse Bos voor een literaire speurtocht die we in groepjes afleggen. Na afloop eten

(13)

13 we met elkaar bij De Veranda, waarna we met een klein groepje tot diep in de nacht borrelen in de Pijp.

20 juni: boekpresentatie Een nacht bij de rivier. Ik sta achter de bar tijdens de presentatie van het boek van Wayne McLennan; een Australische auteur die een aardig woordje Nederlands spreekt en voor de presentatie in Nederland is. Simon en Wayne speechen. De volgende dag ontvang ik een persoonlijk kaartje van Wayne, om te bedanken voor de hulp bij de presentatie.

Week 17: 24-27 juni

Maandagochtend vroeg, tijdens het ontbijt, krijg ik een telefoontje van Frans: er is de hele dag geen stroom op de uitgeverij, dus iedereen kan thuisblijven. In overleg met Marcella lees ik thuis wat manuscripten en werk ik aan het Dichter des Vaderlandsboek. Dinsdag is een bloedhete dag, waarop directeur Chris ons vroegtijdig naar huis stuurt. Ik krijg deze week telefoon van een inzender van een manuscript: ze deelt me mede dat ze een aanbod heeft van een andere uitgeverij maar liever een contract wil bij Atlas Contact. Ik beloof haar dat we binnen een week op haar manuscript reageren.

Marcella vraagt mij om het manuscript te lezen en te beoordelen. Het verhaal blijkt te wemelen van de fouten en het verhaal is zo mogelijk nog slechter dan de taal. Ik wijs de inzender vriendelijk af en vraag me af welke uitgeverij dit werk gaat publiceren. Ik sluit niet uit dat dit telefoontje een manier was om onze aandacht te trekken en de suggestie te wekken dat haar werk publicabel is.

26 juni: boekpresentatie De sjoemelsigaret. De laatste boekpresentatie voor de zomer is die van het boek van Joop Bouma. Caspar leest een brief voor van Staatssecretaris Blokhuis, medestander in de strijd tegen de tabaksindustrie. Hij kon niet bij de presentatie aanwezig zijn. Lisa en ik staan achter de bar.

Week 18: 1-4 juli

Ik lees voor Simon een paar korte verhalen mee van een auteur die al eerder publiceerde bij Atlas Contact. Ik ben enthousiast over zijn nieuwe idee en schrijf een leesverslag van zijn verhalen dat ik naar Simon stuur. Op 4 juli organiseert Caspar een spoedberaad over Atlas van een bezette stad met auteur Bianca Stigter, vormgever Bart van den Tooren, bureauredacteur Fieke en productiebegeleider Rick. Het vormgeven en afwerken van het boek loopt stroef als gevolg van moeizame en inefficiënte communicatie. Ik notuleer tijdens dit overleg.

2 juli: Hanna Bervoets wordt aangekondigd als zomergast. Als uitgeverij van haar gehele backlist (voor haar laatste roman is ze overgestapt naar Uitgeverij Pluim), moet er bij Atlas Contact worden nagedacht hoe het beste kan worden ingespeeld op de aandacht voor haar en haar werk bij Zomergasten.

3 en 4 juli: auteursbezoek Sohaila Abdulali. De Indiase auteur van Waar we over praten als we over verkrachting praten spreekt tijdens twee evenementen over dit thema in Pakhuis de Zwijger op 3 juli en Tivoli Vredenburg op 4 juli. Het laatste evenement woon ik bij, samen met ongeveer 100 andere gasten. Een boeiende avond met meerdere sprekers en gesprekken met het publiek over het vrouwenlichaam, genderdynamiek en seksueel geweld.

Week 19: 8-11 juli

Deze week heb ik weer een afspraak met Tilly en Mariska om het boek over de Dichter des Vaderlands te bespreken. Ik heb een voorstel geschreven voor een voorwoord of inleiding, die verder moet worden uitgewerkt. We bespreken het door mij samengestelde manuscript en denken na over een bekende historicus die we kunnen vragen om aan het boek mee te werken. Ook lees ik deze week een manuscript mee met Simon, dat we aan het eind van de week samen bespreken.

(14)

14 8 juli: Marieke Lucas Rijneveld wint de ANV Debutantenprijs voor De avond is ongemak op zondag 7 juli. Ze komt op 8 juli langs op de uitgeverij.

8 juli: Charles Groenhuijsen komt met zijn literair agent langs op de uitgeverij voor het tekenen van zijn contract. Aan de redactietafel van non-fictie drinken we champagne met Charles om zijn verbintenis aan Atlas Contact te vieren.

10 juli: slushpilevergadering. Anders dan de vorige slushpilevergadering worden er een aantal mogelijk interessante manuscripten opzij gelegd. De schrijvers ervan worden uitgenodigd voor een gesprek. De andere inzenders stuur ik een afwijzing. Één van de manuscripten, geschreven door een columniste voor de Groningse website Sikkom, mag ik nader gaan bekijken.

Week 20: 15-18 juli

Op verzoek van Leonoor lees ik deze week een boekvoorstel van een journalist. Nadat ik het voorstel gelezen heb zet ik mijn kritische overdenkingen op de mail naar Leonoor. Leonoor is blij met de uitgebreide reactie en gebruikt mijn kanttekeningen voor haar antwoord op het voorstel aan de auteur. Ook help ik deze week Noëmi met het selecteren van columns van Marjan Berk die mogelijk bruikbaar zijn voor de bundel over ouderdom die we van haar gaan uitbrengen. Ik sluit de week af met een gesprek met Marcella waarin we opnieuw onze opmerkingen bespreken over de nieuwe versie van het manuscript van Schiphol van Stephan Steinmetz. Dit doen we ter voorbereiding op het gesprek met Stephan zelf, aanstaande maandag, dat we samen gaan voeren.

Week 21: 22-25 juli

Deze week doe ik een kleine bureauredactieklus. Tijdens het lezen van Samen sterk ben ik een aantal foutjes tegengekomen en heb deze genoteerd. Van de pagina’s die fouten bevatten maak ik een kopie, waarop ik de correcties aanbreng. De bureauredacteur neemt mijn correcties mee voor de volgende druk.

22 juli: redigeergesprek met Stephan Steinmetz. Marcella en ik bespreken onze redactionele kanttekeningen met Stephan. Vaak is hij het direct met ons eens, op sommige punten duurt het even voor we een ‘oplossing’ vinden waar zowel Marcella als Stephan zich in kunnen vinden. Over het algemeen zijn we overigens erg enthousiast over het boek in wording. Het is nu al een plezier om te lezen!

Week 22: 29-31 juli

De laatste week bij Atlas Contact. Maandagochtend vind ik een prachtige bos zonnebloemen op mijn bureau, omdat ik afgelopen weekend jarig geweest ben. Ik krijg van verschillende kanten felicitaties.

Verder ben ik me erg bewust van het naderende einde van mijn stage. Ik maak haast met de klussen die ik nog graag wil afmaken en schrijf een overdracht voor mijn opvolger én voor de redactie, omdat er de hele maand augustus geen stagiaire zal zijn.

29 juli: inwerkafspraak met mijn opvolger. Op maandagmiddag heb ik een afspraak met mijn opvolger als stagiaire op de redactie non-fictie. Ik neem met haar het overdrachtsdocument door en ‘oefen’ met het versturen van bewijsexemplaren en het verwerken van ingezonden manuscripten. Ik stel haar aan een aantal mensen voor met wie ze veel te maken gaat krijgen en probeer haar een beetje wegwijs te maken in het pand.

29 en 30 juli: vooraanbiedingsvergadering voorjaar. De groslijst van de voorjaarsaanbieding is bekend en wordt besproken met verkoop en PR/marketing. Ik verzorg het printwerk vooraf en woon de vergadering bij.

(15)

15 30 juli: afscheidsspeech tijdens de Breek. Het is gebruikelijk dat vertrekkende stagiair(e)s tijdens hun laatste Breek iets vertellen over hun stage. Mijn afscheidsspeech heb ik bijgevoegd (bijlage 5).

31 juli: laatste stagedag. Mijn allerlaatste dag bij Atlas Contact. Ik verstuur vandaag de laatste boeken en verwerk de laatste ingezonden manuscripten. Ook verwerk en verstuur ik voor de laatste keer de notulen van de redactievergadering. Ik schrijf een afscheidsmail aan het hele bedrijf en aan het eind van de dag komen verschillende mensen langs mijn bureau om afscheid te nemen. Ik ruim mijn bureau op en leg nieuwe spullen klaar voor mijn opvolger. Tot na zessen werk ik door om ook mijn laatste klus af te ronden: de illustratieverantwoording van Atlas van een bezette stad. Nadat ik dat heb afgerond en gemaild naar Caspar, verlaat ik met een voldaan gevoel de uitgeverij.

(16)

16

Evaluatie en reflectie

Ik heb ontzettend veel geleerd van mijn stage bij Atlas Contact en er bovenal erg van genoten. Na vijf intensieve maanden op de uitgeverij heb ik een goed beeld van de dagelijkse praktijk en de werksfeer bij één van de grootste literaire uitgeverijen van Nederland. Bovendien heb ik het uitgeefproces van non-fictieboeken van dichtbij meegemaakt. Ik heb met name een beeld kunnen vormen van het redactieproces, vanaf de acquisitie tot aan de persklaarmaker.

Aanvankelijk had ik een lichte voorkeur voor een stage bij fictie, omdat ik dat zelf meer las. Ik kwam bij non-fictie terecht omdat er al een stagiaire was voor fictie, maar achteraf ben ik werkelijk blij dat het zo gelopen is. Niet alleen omdat de redactie non-fictie van Atlas Contact bestaat uit een viertal ontzettend leuke redacteuren, maar ook omdat er bij non-fictie op een bepaalde manier veel meer ruimte is voor je eigen ideeën, voor het maken van boeken die je zelf graag wil maken. Waar bij fictie de ideeën voor een roman vrijwel altijd vanuit de auteurs komen, worden bij non-fictie ook veel boeken bedacht door de redactie. Vervolgens wordt er een auteur gezocht die het boek zou kunnen schrijven. Zo heeft elke redacteur een beetje zijn eigen thema’s. Caspar redigeert voornamelijk natuur- en muziekboeken, Simon boeken over klimaat en over sport en Marcella die over maatschappij en feminisme. Leonoor redigeert vaak belangrijke geschiedeniswerken of psychologische non-fictie. Dat vond ik mooi om te zien: als redacteur non-fictie houd je niet alleen van literatuur, maar wil je vaak ook iets uitdragen met de boeken die je maakt, ergens voor staan. En dat kan met het bereik van Atlas Contact. Het werken op de redactie non-fictie is op die manier ook een constante verrijking van je algemene kennis en ook dat vond ik er erg leuk aan. Ik ben tijdens mijn stage non-fictie als genre veel meer gaan waarderen en gaan lezen.

Met veel plezier heb ik mijn stagewerkzaamheden verricht. Ik merkte dat ik voor mijn vaste taken al snel een routine ontwikkelde, zodat ik steeds efficiënter ging werken. Dat was prettig, want zo hield ik meer tijd over voor het lezen en beoordelen van manuscripten, iets wat veel aandacht en tijd vraagt.

Omdat ik weet dat mijn snelheid niet mijn sterkste kant is, heb ik me van tevoren wel afgevraagd of ik daarmee in de problemen zou komen. Dat was gelukkig niet het geval. Ik heb mezelf ook wel geprobeerd te trainen in het vluchtig lezen van manuscripten. In het vak van redacteur is het belangrijk om in korte tijd een beeld te kunnen vormen van de inhoud en de kwaliteit van een manuscript; er is immers geen tijd om alles wat zich aandient, letter voor letter te bekijken.

Ik merkte wel dat het echte redigeren, zoals bij het boek van Stephan Steinmetz, me veel tijd kostte. Ik vond het niet makkelijk om tijdens het lezen van een manuscript te letten op zowel de inhoud ervan als ook de structuur en de stijl. Zo bleef ik soms te veel in grote lijnen redigeren en had ik minder oog voor herhalingen en andere stijlhaperingen, die Marcella er ogenschijnlijk moeiteloos uithaalt. Dat is natuurlijk ook een kwestie van ervaring. Daarom had ik misschien wel iets meer willen oefenen met het echte redigeren zoals bij Steinmetz en bij Samen sterk van Annemarie Postma.

Ik heb me tijdens mijn stage erg verantwoordelijk gevoeld voor mijn werkzaamheden en de kwaliteit van het door mij afgeleverde werk. Die verantwoordelijkheid voelde ik ook juist omdat ik niet of nauwelijks in mijn werk gecontroleerd werd. Al snel kreeg ik het vertrouwen dat ik mijn taken naar behoren uitvoerde en keek er dus niemand mee of ‘ik wel deed wat ik moest doen.’ Dat vertrouwen wilde ik natuurlijk behouden en zodoende stimuleerde de verkregen zelfstandigheid me om mijn werk zo zorgvuldig mogelijk te blijven uitvoeren.

Tijdens mijn stage heb ik ontzettend veel kennis opgedaan over het uitgeefproces van boeken.

Een belangrijke vaardigheid die ik in mijn stageperiode heb geleerd is het beoordelen of een manuscript publicabel is. Door het maken van leesverslagen en het bijwonen van redactievergaderingen leerde ik wat daarbij allemaal van belang is: is het onderwerp interessant en is het goed geschreven, maar ook: wie gaat dit boek kopen? Welke boeken zijn er al in dit thema? En bij vertalingen: leest men dit niet liever in de oorspronkelijke taal? Past het boek bij Atlas Contact, is dit een boek dat we wíllen uitgeven? Komt het boek op het goede moment, is er een ‘haakje’ in de actualiteit, een reden om het boek juist nu (of dan) uit te geven? Het zijn allemaal voorbeelden van

(17)

17 zaken die ik me leerde af te vragen bij het lezen van een manuscript of boekvoorstel en daarmee het overwegen van een acquisitie.

Een andere belangrijke competentie die ik tijdens mijn stage verwierf was de professionele communicatie met auteurs en externe partijen. Iedere dag van mijn stage verstuurde ik verschillende mails aan allerlei personen en instanties. De ene keer mailde ik een museum voor de aanvraag van een beeld voor op het omslag van een boek, de andere keer mailde ik met een auteur of een literair agent over het adres waar de bewijsexemplaren naartoe moesten worden verstuurd.

Alhoewel er ontzettend veel aspecten van het uitgeven van boeken nieuw voor me waren, heb ik ook veel baat gehad bij de verworven kennis en inzichten tijdens de opleiding. De gelezen literatuur over de literaire uitgeverij, bijvoorbeeld de boeken van Lisa Kuitert en Joost Nijsen, hebben me ingeleid in de gang van zaken van een uitgeverij en me bovendien al een beetje kennis laten maken met de vakterminologie. Het was bovendien goed om kennis van het literaire veld te hebben. Bij Atlas Contact heb ik een beetje kunnen ervaren hoe de Nederlands grootste literaire uitgeverijen zich tot elkaar verhouden, hoe zeer er daarbinnen ook verhuisd wordt door zowel auteurs als redacteuren, maar vooral welke positie Atlas Contact daarin inneemt. Ook kreeg ik iets mee van de relatie tot andere belangrijke organisaties in het literaire veld, zoals het Letterenfonds, het Centraal Boekhuis, het CPNB en Netarchief. Ten slotte heb gezien hoe belangrijk de lijntjes zijn met de grote boekhandels als Libris, Bruna, AKO, Athenaeum en Broese.

Deze stage is van grote waarde geweest als het gaat om mijn loopbaankeuzes. Al realiseer ik me heel goed dat ik nog maar één uitgeverij van binnen ken en mijn referentiekader dus nog maar beperkt is, ik ben twee belangrijke stappen verder: ik weet nu dat ik Atlas Contact een ontzettend mooie uitgeverij en fijne werkplek vind, maar ik weet ook dat het boekenvak een werkveld is waarin ik me heel graag verder wil verdiepen. Ook de contacten die ik sinds deze stage rijker ben, zijn in de toekomst mogelijk waardevol. Ik ben me ook bewust dat de vacatures voor redacteur bij een literaire uitgeverij niet voor het oprapen liggen. Dat heb ik ook besproken met Noëmi, die na twee jaar bij Atlas Contact geen vast contract kon krijgen en nu naar iets nieuws op zoek moet. Ik denk dus dat het belangrijk is dat ik veel ervaring ga opdoen, bij veel verschillende uitgeverijen en ook op verschillende gebieden. Zo zou ik graag nog meer willen leren van bijvoorbeeld fictie, maar lijkt het me ook van waarde om ervaring op te doen bij een kleinere uitgeverij.

Na het afronden van Neerlandistiek wil ik nog even verder studeren. Met een tweede master, specifiek gericht op de letterkunde, hoop ik mijn baankansen in het boekenvak te vergroten. Tijdens zo’n tweede master is er dan wellicht opnieuw ruimte voor een stage. En al zou ik op dit moment het liefste morgen weer achter ‘mijn’ bureau bij Atlas Contact gaan zitten, lijkt zo’n nieuwe stage me een mooie kans om een nieuwe uitgeverij te leren kennen, en hopelijk ook een nieuwe kant van het vak.

Ik ben erg benieuwd naar een stage bij fictie. En alhoewel een stage bij PR me ook niet vervelend lijkt, denk ik op dit moment dat mijn voorkeur uit zou gaan naar opnieuw een stage op een redactie. Een bureauredactiestage, daarentegen, lijkt me ook interessant. Het handig worden met correctietekens en het ontwikkelen van een scherp oog voor detail zijn vaardigheden die ik me graag eigen maak.

Samenvattend was mijn stage bij Atlas Contact voor mij een hele waardevolle kennismaking met het boekenvak en heb ik ook tegelijkertijd kunnen zien dat er daarin nog veel meer te ontdekken is dan deze uitgeverij, dan non-fictie, dan redactie. Deze stage heeft me een belangrijke basis geboden voor een mogelijke latere carrière in het literaire bedrijf, maar belangrijker nog: het heeft mijn nieuwsgierigheid aangewakkerd naar wat het boekenvak nog meer te bieden heeft.

(18)

18

Bijlagen

1. De boekenweekcampagne van Atlas Contact: de schrijver, de vrouw.

2. Rob van Essen wint de Libris Literatuur Prijs op 6 mei 2019.

(19)

19 3. Mailcorrespondentie met Annemarie Postma

Van: Annemarie Postma

Verzonden: woensdag 15 mei 2019 14:01 Aan: Stegeman, Eva

Onderwerp: Re: boek(presentatie)

Ha Eva,

Dank voor je lieve bericht!

Joh, ik ben je zó dankbaar. Ik besef goed hoe ik iedereen heb zitten opjutten, dat is niet hoe het had moeten gaan.

Echt super dat je zo betrokken was en hard voor me hebt willen werken. Mag je zeker trots op zijn!

We komen elkaar in de wereld van het vrouwenvoetbal vast nog weleens tegen :)

Hele fijne avond!!

Groet Annemarie

Op wo 15 mei 2019 om 12:20 schreef Stegeman, Eva <estegeman@atlascontact.nl>:

Ha Annemarie,

Van harte gefeliciteerd met het verschijnen van Samen sterk! Wat is-ie mooi geworden ☺ Ben je trots/blij/opgelucht?

Ik ben stiekem ook trots dat ik in het dankwoord sta, lief dat je me genoemd hebt! Ik vond het een heel leuk project om aan mee te werken!

Vanavond kan ik er tot mijn grote spijt niet bij zijn; ik had al kaarten voor de schouwburg (in Groningen nota bene). Ik zal wel aan je denken vanavond, het wordt vast prachtig, heel veel plezier!! Hopelijk tot snel ☺

Liefs,

Eva Stegeman

stagiaire redactie non-fictie / intern editorial office non-fiction

T: 020 524 98 43

E: estegeman@atlascontact.nl www.atlascontact.nl

op vrijdag ben ik niet aanwezig / on Friday not in the office

Prinsengracht 911-915 | 1017 KD Amsterdam

P.O. Box 13 | 1000 AA Amsterdam | the Netherlands

De inhoud van dit e-mailbericht is uitsluitend bestemd voor de geadresseerde. Gebruik van deze informatie door anderen dan de geadresseerde is verboden. Openbaarmaking, vermenigvuldiging, verspreiding en/of verstrekking van deze informatie aan derden zonder toestemming is verboden. De afzender staat niet in voor de juistheid en volledigheid van de overbrenging van de verzonden e-mail, noch voor de tijdige ontvangst daarvan.

(20)

20 4. Verschenen titels: omslagen van zes non-fictieboeken die tijdens mijn stageperiode

verschenen bij Atlas Contact.

Mama’s laatste omhelzing Frans de Waal

Polderpolonaise Merel Corduwener

Samen Sterk Annemarie Postma

Kijk niet weg Esther Bootsma

Waar we over praten als we over verkrachting praten Sohalia Abdulali

De ogen van Rembrandt (nieuwe editie)

Simon Schama

(21)

21 5. Afscheidsspeech

Morgen is mijn laatste dag hier, vandaag mijn laatste Breek. Vanaf donderdag heb ik vakantie maar ik heb de dagen tot het begin daarvan niet afgeteld. Ik ga het hier missen, ik ga júllie missen.

Veel mooie momenten heb ik hier met jullie mogen meebeleven, waarvan ik er een paar kort wil noemen. De taart en wijn met een uitgelaten Merel Corduwener bij respectievelijk het naar de drukker gaan en terugkomen van Polderpolonaise, en haar boekpresentatie. De feestvreugde rond het winnen van de Libris Literatuur Prijs van Rob van Essen. De HARDOP- avond in Sexyland (wat was dat ook mooi om mee te maken). De overvolle boekpresentatie van Esther Bootsma en Patrick Cammaert, en die van Wayne McLennan. Het champagne drinken met Charles Groenhuijsen bij het tekenen van zijn contract.

Een memorabel moment was voor mij ook de dinsdagmiddag, 11 juni, dat Simon en ik op één fiets door het centrum reden op zoek naar een kroeg met groot scherm, voor de eerste WK-wedstrijd van de Oranjeleeuwinnen. Want die wedstrijd moesten we natuurlijk zien. Ik had Simon mogen helpen met het boek van Annemarie Postma, iets wat voor mij als voetballer en voetballiefhebber een prachtig project was aan het begin van mijn stage.

Een ander project aan het begin van mijn stage waar heel wat uren in zitten, is de nieuwe editie van Schama’s De ogen van Rembrandt. Noemi en ik werkten aan de beeldkaternen.

Het was een monsterklus, maar het was ook leuk om dat samen te doen. En toch ook leuk dat ik nu alle zelfportretten van Rembrandt van elkaar kan onderscheiden.

Ik heb het ook erg naar m’n zin gehad met het personeelsuitje, inclusief de borrel daarna, dat is volgens mij bekend ☺ En dat ik weer bij Simon achterop mocht, helemaal van Het Amsterdamse Bos naar de Pijp, terwijl hij met zijn linkerhand het Amsterdamse verkeer regelde.

Wat ik heel bijzonder vond was de Abdulali-week. In de aanloop naar die week hadden we met de stagiaires het boek gelezen, waar we allemaal erg van onder de indruk waren. Toen wandelde Sohaila ineens bij ons op de uitgeverij rond en maakte ik op donderdag het fantastische evenement mee in Tivoli. Een moment waarop ik trots voelde en dankbaarheid over het feit dat ik hier stage mocht lopen, bij de Nederlandse uitgeverij van dit boek, van deze vrouw. Maar vooral ook veel bewondering, voor Sohaila Abdulali en de andere

sprekers, en ook voor Karlijn en Marcella, die vanaf het begin gestreden hebben om dit boek een publiek te geven, vanuit een voelbaar oprecht ideaal. Dat maakte écht indruk op me.

Een heel erg leuk en spannend project vond en vind ik de Dichter des Vaderlandsbundel, waarover ik een aantal keer heb gesproken met Tilly en Mariska, nadat ik dit idee opperde tijdens de hei-ochtend van non-fictie. Hoewel het nog lang niet zeker is dat het boek er daadwerkelijk komt, blijf ik er wel mee bezig de komende tijd. Dat verbindt me gelukkig ook nog aan Atlas Contact, de komende tijd.

Mijn tijd hier was ook niet zo leuk geweest zonder Vera, Lisa, Lisa en Roos. De lunchpauzes

met elkaar waren een fijn moment op de dag, om te bespreken wat we meemaakten, binnen

(22)

22

en buiten de uitgeverij. Gelukkig hebben we onze boekenclub nog (die we ‘stage antistage’

genoemd hebben) dus ik blijf jullie nog wel zien!

Ik wil ook nog even Frans en Frances noemen. Ik ken weinig mensen zo geduldig en bereid tot herhaaldelijke uitleg als Frans en dat is echt héél fijn voor een stagiaire, vooral in de eerste weken als je in paniek je post staat te versturen omdat je alle stappen die je bij de overdracht zijn voorgedaan, bent vergeten. En Frances, bij wie ik ladingen handtekeningen kwam halen voor mijn brieven en dan regelmatig even bleef kletsen. Misschien wil ik zo nog één handtekening van je, Frances, op m’n arm of zo.

Maar wat heb ik vooral ook een fijne tijd gehad achter dat bureau op de redactie non-fictie met Marcella, Simon, Caspar en Noemi. En Leonoor die dagelijks zo rond het stilte-uur in de vensterbank kwam zitten om even te kletsen. Jullie zijn een leuke club om mee te werken. Ik heb genoten van de slechte en soms minder slechte grappen van Simon (en die van Leonoor bij afwezigheid van Simon), van Noemi’s eindeloze telefoontjes met Marjan Berk en de trouwe borrelpartner die ik aan haar had. Van Caspar en de aanstekelijke liefde waarmee hij kan vertellen over zijn natuurboeken. En van de momenten dat Caspar onpasselijk werd van clichés en pathetische formuleringen. (Of Bianca Stigter.)

Marcella, ik wil je hier nu ook vast bedanken voor je begeleiding. Ik geloof niet dat je dat beter had kunnen doen. Ik voelde me vanaf het begin heel vrij in het indelen van mijn

werkdag, maar ook vrij om je vragen te stellen of te vertellen over mijn weekend. Je hebt me veel geleerd over het redacteur-wezen, over Atlas Contact en ook over andere uitgeverijen.

Ik vond het bijzonder om samen het redigeergesprek met Stephan Steinmetz te voeren. Ik heb de afgelopen tijd ook gezien hoe onmisbaar je hier bent, bijvoorbeeld in de hoeveelheid mensen die kwamen vragen waar je was, als je een uur in een afspraak zat. Ik heb veel bewondering voor je deskundigheid in je vak, maar ook voor je wijsheid, je overtuigingen en hoe mooi je die onder woorden kunt brengen.

Ik weet dat het erbij hoort om in deze speech iets te noemen waarvan je vindt het beter of anders kan bij Atlas Contact. Ik heb daar lang over na moeten denken want ik heb naast AC nog geen uitgeverij ook maar van binnen gezien. Als ik dan toch iets moet noemen: de verschijning van non-fictietitels maakte ik natuurlijk van dichtbij mee, maar soms ging de verschijning van fictie- of businessboeken een beetje aan me voorbij. De

aanbiedingsvergadering is natuurlijk een belangrijk moment in het delen van titels die gaan komen met de rest van het bedrijf, maar misschien zou een maandelijkse mail met de titels die bij heel AC verschijnen, iets kunnen vergroten in de betrokkenheid bij elkaar van fictie, non-fictie en business.

Tot slot: deze stage heeft me ontzettend veel gebracht waar ik de rest van mijn leven plezier van ga hebben en daar wil ik jullie allemaal voor danken. Ik ga in mijn leven nog heel veel AC- boeken kopen, voor mezelf en voor anderen, want ik weet nu hoe goed ze zijn. Dat doe ik natuurlijk met veel liefde en met de plezierige gedachte dat ik jullie misschien wel een héél klein beetje dichter bij die champagne help op dinsdagmiddag.

Ik wil jullie danken voor vijf hele fijne maanden bij Atlas Contact.

(23)

23 6. Stagebeoordeling door Marcella van der Kruk

(24)

24

(25)

25

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

In het geval van mobiliteit voor het werk betekent vervanging van die fysieke verplaatsingsbehoefte door een vorm van virtueel contact leggen niet dat er tijd vrij komt om te

Jeroen Smit (1963) werd bekend door zijn bestsellers Het Drama Ahold (managementboek van het jaar) en De Prooi, van welk laatste boek meer dan een kwart miljoen exemplaren

14 Frida Ramstedt Het grote interieurboek SEP 36 Cordula Rooijendijk Een jaar uit het leven van een basisschooldirecteur AUG 10 Merlin Sheldrake Verweven leven OKT 2

Als we kijken naar de onderwerpen waarover vrouwelijke deskundigen spreken, maar die niet gerelateerd zijn aan het coronavirus, en die dus meer vergelijkbaar zijn met de resultaten

Acties als &#34;Open het Dorp&#34; of voor de &#34;Stille Armen&#34;, gelijk jaarlijks tegen Kerstmis door het Handelsblad georganiseerd, oproepen in andere bladen

Uitbreiding van die domein van die hoof van die Afrikaanse skool in die 20ste eeu .... 3.2 Uitbreiding van die hoof se interne taakomgewing

Kan literaire non-fictie de brug slaan naar literatuur voor leerlingen die, vanuit hun sociale achtergrond of interesses, niet of nauwelijks naar fictie neigen.. Het lijkt het

In de loop van dit onderzoek is al een aantal overeenkomsten tussen Herzog en New Journalism langsgekomen en ook sommige van de criteria voor het genre van