Langs de lijn

DOCUMENTATIECENTRUM

NEDERLANDSE POLITIEKE

— PARTIJEN

Langs de lijn

De discussie over vorm en inhoud is een oude, maar heeft desondanks niets aan actualiteit inge­ boet. Moet de verteller van een boodschap zich concentreren op de vorm of op de inhoud van zijn verhaal? Natuurlijk is presentatie belangrijk. Stijl en toonzetting hebben een grote invloed: c'est Ie ton qui fait la musique.

Zo wordt ook iedere kiezer het eerst geconfronteerd met de buitenkant van de volksvertegen­ woordiging. Eerst hoor je hoe het verhaal klinkt. Eerst zie je hoe de verteller oogt. Pas na een rond­ leiding kom je in het hart van de democratie, en onderscheid je de verschillende stellingnames. Er zijn estheten die oog en oor zo belangrijk vinden, dat de aandacht voor inhoud en verstand erdoor verslapt. En daar draait het uiteindelijk allemaal om. Stijl en presentatie moeten een afge­ leide zijn van de inhoudelijke stellingname. Het gaat er niet om hoe je staat, maar waar je staat. Eén van de vele opvallende aspecten vorige week was dat partijen met verschillende opvattingen als CDA, PvdA, VVD en Groen Links eensgezind bekritiseerden dat D66 aan de zijlijn bleef staan. Die partij had geen suggesties en wilde alleen wachten met maatregelen. Ook verschillende media laakten de invulling van de WAO-discussie bij de 'democraten'. Pas na de verkiezingen met de billen bloot, was de eensluidende interpretatie. Van M ierlo nam in het debat zijn

vertrouwde positie als commentator in. Hij wees de winnaars en verliezers aan. In het theater van de politiek vergreep één van de spelers zich aan een terzijde. De acteur werd recensent, maar kreeg zelf slechte kritieken. De hoofdrol viel aan een ander toe.

W ie spreekt daar over winnaars en verliezers? Frits Bolkestein

Vermogensbelasting

Dit jaar kent Nederland 100 jaar een belasting op vermogen. Daarmee is ons land één van de weinige waar dat nog gebeurt, met als gevolg dat per jaar duizenden vermogensbezitters vooral naar België, maar ook naar Frankrijk en Spanje vertrekken. M et alle gevolgen van dien. Afgelopen week dienden de VVD-Tweede Kamerleden Rudolf de Korte en Jos van Rey een initiatief wetsvoorstel in met als doel de vermo­ gensbelasting stapsgewijs in 5 jaar tijd af te schaffen.

Volgens een onderzoek kost het heffen van belasting op vermogen meer dan dat het oplevert.

O v e r w e g in g e n

De V V D geeft een aantal overwegingen voor de voorgestelde afschaffing:

1 - De rechtvaardigingsgronden van het (over­ jarige) belasting-instrument zijn komen te vervallen. Door een combinatie van inflatie en hoge tarieven bij de inkomstenbelasting is het moeilijk nog een hoog rendement uit vermogen te krijgen.

2 - Nederland neemt een uitzonderingspositie in, waaraan mobiele vermogensbezitters zich steeds nadrukkelijker willen onttrekken. 3 - De'vermogensbelasting leidt naast

kapitaalvlucht van vermogensbezitters tot een ware uittocht van vele Nederlandse ondernemers.

4 - De groeiende kapitaalvlucht verzwakt de economische structuur, de werkgelegenheid en de welvaart in Nederland.

5 - De vermogensbelasting verzwakt de inter­ nationale concurrentiepositie van ons land. 6 - Volgens een rapport van de Katholieke

Universiteit Brabant mogen de inverdienef­ fecten van de volledige afschaffing van de vermogensbelasting hoger ingeschat worden

dan het gehele opbrengstverlies ( f/2 miljard

in 1993).

7 - Zolang de vermogensbelasting blijft bestaan is de remigratie van in het buitenland gevestigde vermogensbezitters zeer onaan­ trekkelijk, als gevolg van de jaarlijkse 'boete' bij terugkeer.

R e a c t ie s

Bij de Algemene Beschouwingen van 1992 diende de VVD al een motie in die vroeg om afschaffing van de vermogensbelasting. Die werd toen niet door het CDA gesteund. Toch pleit die partij op spreekbeurten in het land wel voor afschaffing. Ook de staatssecretaris van Financiën, Van Amelsvoort (CDA), zegt dat het op termijn moet verdwijnen. W a t die termijn is, blijft onvermeld. CDA en PvdA reageerden deze week terughoudend op het initiatief van de VVD. Zij willen alleen de bedrijfsgebonden vermogensbelasting vrijstellen. Daar is echter geen fiscale rechtvaardiging voor. Bovendien zal het veel geknoei opleveren. De emigratie van particuliere vermogens gaat wel gewoon door. CDA en PvdA hadden bezwaar tegen de dekking die de VVD voor de korte termijn op het oog heeft; intensiveren van de fraudebestrijding en afslanking van de rijkssubsidies. De VVD wil dat omdat de soliditeit van het voorstel is gediend met een zelfstandige financiële dekking. De critici gaan voorbij het feit dat het heffen van vermogensbelasting ons land meer kost dan oplevert. Op dit moment zijn al ruim 85.000 Nederlandse vermogensbezitters geëmigreerd. Volgens het eerder genoemde rapport van de Katholieke Universiteit Brabant zijn er nog 55.000 potentiële fiscaal emigranten, met een totaal vermogen van 471^ miljard. Volgens het rapport zal 7 0 % van de potentiële vermogens- emigranten afzien van vertrek indien de vermo­ gensbelasting wordt afgeschaft.

84

VAN B IN N EN H O F

Euthanasie

Gemeentelijke

basis-administratie

Het invoeren van een administratie van persoonsgegevens voor de verschillende overheden is het grootste overheids- automatiseringsproject tot nu toe. Zo'n 1000 (semi)overheidsinstellingen zijn erbij betrokken en het betreft een inves­ tering van honderden miljoenen guldens. De looptijd van het project bedraagt 10 jaar. Het GBA-stelsel behelst een volle­ dig geautomatiseerde gemeentelijke bevolkingsadministratie en bestaat uit drie onderdelen:

1 - automatisering van het bevolkings­ register,

2 - opzetten van een inter-gemeentelijk data-communicatie netwerk,

3 - opzetten van een inter-bestuurlijk data-communicatie netwerk.

Doelstelling is het mogelijk maken van snelle uitwisseling van persoonsge­ gevens. Achter de doelstellingen heeft de VVD zich altijd geschaard. Bij de uitvoe­ ring plaatst de VVD kanttekeningen. A c h t e r g r o n d

Het project is in 1985 van start gegaan. Toen werden de aanloopkosten op 110 miljoen gulden geraamd. Inmiddels is dat opgelopen tot 200 miljoen en de regering sluit verdere bijstelling niet uit. In 1988 kwam het project voor de eerste keer in moeilijkheden en werd een contra-expertise uitgevoerd. Conclusie was dat het niet één project betrof, maar een verzameling deelprojecten en dat een behoorlijk inzicht in organisato­ rische, technische, juridische en finan­ ciële middelen ontbrak. Tevens con­ stateerde men vermenging van ambtelijke en commerciële verantwoor­ delijkheden. Het project moest gewijzigd worden om invoering van het systeem mogelijk te maken.

In 1990 werd een tweede contra- expertise uitgevoerd, op verzoek van de VVD. Daaruit bleek dat de risico's nog altijd even groot waren, en dat het project haalbaar zou zijn indien het op een paar punten aangepast zou worden. W e t g e v i n g

VVD-woordvoerder Jan Kees Wiebenga gebruikte het debat deze week om er nogmaals op te wijzen dat voor derge­ lijke grote projecten eigenlijk de volgende opzet zou moeten gelden: fase 1 - nota over de opzet van het project,

fase 2 - voorbereiding invoering en wetgeving,

fase 3 - vaststelling wetgeving, fase 4 - invoering,

fase 5 - evaluatie.

Nu is het helaas anders gegaan. De minis­

ter van Binnenlandse Zaken, Dales (PvdA), startte in 1991 de invoering terwijl de memorie van antwoord op de bijbehorende wet nog niet eens binnen was bij de Kamer. Dat is riskant vanwege mogelijke amendering, aldus de woord­ voerder. Daarom heeft de VVD destijds al geen groen licht gegeven. Als de GBA- wet er niet is, moet de minister zelf be­ slissen. "Laten we even aannemen dat het parlement zegt: weg met die GBA- wet. Dan liggen er 300 miljoen in de gracht. Dat is dan de Kamer toch niet aan te rekenen? De regering heeft immers kennelijk gemeend dat geld te moeten uitgeven zonder het consent van de w et­ gever." De huidige PvdA-woordvoerder gaat (in tegenstelling tot wat een vroe­ gere woordvoerder nastreefde) al wel akkoord. Het CDA geeft de VVD in "formeel-theoretische zin" gelijk, maar meent tegelijk dat de Tweede Kamer na een mondeling overleg met de minister een commitment afgeeft. De VVD- woordvoerder bestreedt dat. In v o e r in g

De woordvoerder wees er verder op, dat bij de invoering van het project nieuwe problemen ontstonden. De instabiliteit van de automatiseringsbranche was daar één van de oorzaken van. De magere kwaliteit van de gemeentelijke gegevens­ bestanden een andere. En mede omdat de regering enige malen tussen- conversies wilde, werd meer geld dan begroot uitgegeven. In 1994 zou het GBA-stelsel operationeel moeten zijn. Momenteel zijn er echter nog maar 25 van de 650 gemeenten, en 4 van de 300 afnemers aangesloten. "H et kan dus nooit meer op tijd ingang vinden," concludeerde de woordvoerder. K e rk e n

Punt van een discussie tussen VVD en CDA was de mogelijkheid voor de kerk­ genootschappen om gebruik van de gegevens te maken. Het kabinet stelde voor kerkgenootschappen als bijzondere derde te omschrijven. Dan kunnen de kerken stelselmatig van mutaties worden voorzien, met behulp van een signaal. De VVD heefteen principieel bezwaar tegen de koppeling van de kerken aan het GBA- stelsel: de VVD is voor de scheiding van kerk en staat. Daarnaast hebben enkele kerkgenootschappen al aangekondigd niet mee te doen, zodat slechts een aantal kleinere kerken overblijven. Dan komt ook de persoonlijke levenssfeer in het geding, stelde de woordvoerder. Inl.: Jan Kees Wiebenga, 070-3182904

De Kamer debatteerde deze week ook over twee wetsvoorstellen ten aanzien van euthanasie: één van de regering en één initiatief wetsvoorstel afkomstig van D66. Het is deze maand precies 20 jaar geleden dat een belangrijke aanzet werd gegeven voor de euthanasie-discussie. Toen deed de rechtbank te Leeuwarden een eerste aanzet tot het formuleren van voorwaarden voor straffeloze euthanasie. Alhoewel sindsdien inhoudelijk belang­ rijke consensus is ontstaan, is de politieke besluitvorming nooit afgerond. Over een aantal uitgangspunten bestaat overeens­ temming tussen CDA, PvdA, VVD, D66 en Groen Links (bijvoorbeeld wettelijke verankering zorgvuldigheidsvereisten en bevoegdheid van ouders over minderjari­ gen). Woordvoerder Dick Dees zei het te betreuren dat het huidige kabinet niet heeft voortgeborduurd op het stramien van overeenstemming en concensus zoals die de afgelopen jaren is gegroeid. V e r s c h ille n

Waarom gaf de VVD de voorkeur aan het voorstel van D66? De woordvoerder gaf 6 belangrijke verschillen aan tussen de twee voorstellen. De nadelen van het kabinetsvoorstel: 1 - Het kabinet kiest niet voor een volwaardige wettelijke regeling. 2 - In het kabinetsvoorstel blijft strafbaarstelling het uitgangspunt. 3 - Er bestaat geen scheiding tussen levens­ beëindiging op uitdrukkelijk verzoek en opzettelijke levensbeëindiging zonder zo'n verzoek. 4 - Er worden geen zorgvuldigheidsvereisten in de wet opgenomen. 5 - Niet de patiënt maar de arts lijkt centraal te staan. 6 - Het kabi­ net was niet ontvankelijk voor const- ructievè suggesties. Dat gold wel voor D66, aangezien in het uiteindelijk voors­ tel 13 van de 15 VVD-amendementen zijn opgenomen.

W e t t e lij k e re g e lin g

84

T O T BU IT EN PO ST

Bijstand en

minima-beleid

Deze week vond op verzoek van Groen Links een mondeling overleg plaats over het Bijstand- en Minima-beleid. Notities die enkele maanden oud zijn en boven­ dien voor een deel achterhaald waren door het wetsvoorstel Herinrichting Algemene Bijstandswet, vormden de aanleiding. VVD-woordvoerder Henk van Hoof gebruikte de gelegenheid om te onderstrepen dat de A B W is bedoeld als tijdelijke opvang en niet moet worden gezien als een soort basisinko­ men. " In de nieuwe A B W is terecht veel aandacht voor de inschakeling in het arbeidsproces, met alle daarbij beho­ rende plichten," bracht de woordvoerder naar voren. Eén van de bekende proble­ men is dat de afstand tussen inkomen bij werken en niet-werken op het sociaal minimum niveau te klein is. Het kabinet zegt zelf in zijn Sociale Nota dat die afstand groter moet worden en noemt daarvoor ook mogelijkheden, een koppeling op afstand bijvoorbeeld. Dat zijn volgens de V V D bruikbare ideeën, maar er wordt niet genoeg mee gedaan. In dezelfde Sociale Nota staat ook dat het reserveringsloon (dat is het loon dat men tenminste wil gaan verdienen alvo­ rens te gaan werken) belachelijk hoog is. Dan gaat het vooral om jongeren.De woordvoerder suggereerde dat voor die groep de koppeling op afstand een goed instrument is. Tenslotte heeft het kabi­ net jonge afgestudeerden ook al onder het bestaande sociale minimum laten zakken.

Volgend punt van discussie was het gemeentelijk medebewind in het beleid. De woordvoerder waarschuwde ervoor dat het gemeentelijke minima-beleid het landelijk inkomensbeleid niet mag door­ kruisen. Van dit punt kwam de woordvoerder op de financiële verhou­ ding tussen overheid en gemeente. Momenteel bedraagt de verhouding van de kosten 90 : 10 (overheid : gemeente).

"De V V D heeft niets tegen een verde­ ling van 80 : 20, in combinatie met een meer planmatige werkwijze, verplichte beleidsplannen en verslagen, en een andere meer beleidsmatige vorm van controle," zei de woordvoerder. Inlichtingen:

Henk van Hoof, 070-3182885

Fokker & DAF

Nu Fokker en DAF in financiële proble­ men verkeren, wordt een dringend beroep op het Rijk gedaan om te hulp te

schieten. Dat kan op verschillende manieren gebeuren. Voor de VVD geldt hierbij dat het de regering is die maatre­ gelen voorstelt, regeert dus, en de Kamer dat controleert. Naar aanleiding echter van het publieke optreden van de minister van Economische Zaken, Andriessen (CDA), heeft de VVD deze week gemeend vragen te moeten stel­ len. Twee maal heeft de minister een mondeling overleg met de Vaste Kamercommissie voor Economische Zaken gehad, dat volgens de minister in verband met de besproken informatie als vertrouwelijk moest worden beschouwd. M aar steeds reisde de minister daarna spoorslags naar een kenneljk reeds aangekondigde persconferentie waar vrijwel dezelfde informatie aan journalis­ ten werd vrijgegeven.

VVD-woordvoerder, Len Rempt, wil weten waarom de minister dat doet. Daarnaast wil ze weten of dit de doels­ telling van het vertrouwelijk mondeling overleg niet uitholt. De VVD vraagt zich af wat in de toekomst het nut kan zijn van een mondeling overleg dat op verzoek van deze minister vertrouwelijk is. Het is nu als gevolg daarvan zo dat Kamerleden zich in toenemende mate vrij voelen om hun zegje te doen. En dat kan makkelijk de belangen van de betrokken bedrijven schaden.

Inlichtingen: Len Rempt-Halmmans de Jongh, 070-3182889

Afval

In december 1992 heeft het Afval Overleg Orgaan een advies over groente, fruit en tuinafval uitgebracht aan de minister van Milieubeheer, Alders (PvdA). De Tweede Kamer heeft deze week het advies van het A O O inzake de verwerking van GFT-afval zonder commentaar van minister Alders ontvan­ gen. Het uitblijven van een reactie van minister Alders baart de VVD zorgen. W an t wat is er aan de hand? Minister Alders heeft vorig jaar, na een motie van CDA en PvdA, bepaald dat het GFT- afval uiterlijk op 1 januari 1994 bij alle huishoudens in Nederland apart moet worden ingezameld om daarna verwerkt te worden in speciale composteer-instal- laties. De VVD heeft toen al haar twijfels uitgesproken over de haalbaarheid van die datum.

Het AOO-advies geeft nu inderdaad aan dat de verwerkings-capaciteit die nodig is om apart ingezameld GFT-afval te kunnen composteren bij lange na niet gerealiseerd zal zijn op 1 januari 1994. Alleen al de vergunningen-procedures zouden 34 (zonder m.e.r.-procedure) of

46 maanden (met m.e.r.-procedure) duren. Medio '93 zal het al gaan om een tekort aan composterings-capaciteit voor zo'n 307 kiloton.

V e r g u n n in g e n

M aar w at doet het A O O ? Het adviseert de nieuwe composteer-inrichtingen snel te gaan bouwen, zónder de vereiste vergunningen en zónder daarbij de normale vergunningen-procedures te volgen. Inspraak, bezwaren en beroepen

w orden dan gew oon ove rgeslagen.

De VVD is fel tegenstander van zo'n bewuste overtreding van de wet (door de overheid nota bene!) en het gedogen daarvan. Omdat de Algemene Maatregel van Bestuur die de datum van ingang op 1 januari 1994 regelt nog moet verschij­ nen, pleit de VVD voor het faseren van de verplichte gescheiden inzameling in plaats van het overtreden van de wet. W aar het kan moet de datum van 1 januari 1994 gehandhaafd worden, maar waar dat bij gebrek aan verwerkingsca­ paciteit onmogelijk is, moet dat later gebeuren.

De V V D roept minister Alders dan ook op de ingangsdatum van de Algemene Maatregel van Bestuur in deze zin aan te passen.

Inlichtingen:

Jan te Veldhuis tel: 070-3192901

W AO

-keuringen

Deze week verscheen in verschillende media het bericht dat per maand duizen­ den mensen volledig arbeidsongeschikt worden verklaard, zonder dat de Gemeenschappelijke Medische Dienst daarover advies heeft uitgebracht. VVD- woordvoerder Robin Linschoten wil met behulp van schriftelijke vragen van de staatssecretaris van Sociale Zaken, ter Veld (PvdA), weten of die krantenbe­ richten op waarheid berusten.

Vervolgens wil de VVD weten wat dan de exacte omvang en de bijbehorende oorzaak van het probleem is. Tenslotte komt dan de vraag wat de staatssecreta­ ris van plan is te doen om aan de situatie een eind te maken.

Inlichtingen:

Robin Linschoten, 070-3182895

ADVERTENTIE

Op pagina 4 staat een VVD-advertentie n.a.v. de WAO-discussie. De verschillende afdelingen kunnen die naar eigen inzicht plaatsen in de media.