architectuur theater
dans muziek
deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Gemeenschap en geniet de steun van
hoofdsponsor mediasponsors
MUZIEK
BLAUWE ZAAL
GROTE PODIA
WORD FAN VAN DESINGEL OP FACEBOOK T +32 (0)3 248 28 28
DESGUINLEI 25 / B-2018 ANTWERPEN
WWW.DESINGEL.BE
Freiburger
barockorchester
& collegium Vocale gent olv. marcus creed
Vr 23 dec 2011
2011-2012 bach
Kammerorchester Basel olv. Julia schröder do 15 dec 2011
Freiburger barockorchester & collegium Vocale gent olV. marcus creed
Vr 23 dec 2011
Koor & orKest collegium vocale gent olv. PhiliPPe herreweghe
do 26 Jan 2012
le concert lorrain & nederlands KamerKoor olv. christoPh Prégardien
do 22 mrt 2012
rias Kammerchor & Basso continuo aKademie für alte musiK Berlin
olv. hans-christoPh rademann do 3 mei 2012
Koor en orKest Bach collegium JaPan olv. masaaKi suzuKi
do 31 mei 2012
inleiding Jens Van durme / 19.15 uur / blauwe foyer begin 20.00 uur
pauze omstreeks 20.50 uur einde omstreeks 21.55 uur
teksten programmaboekje Jens Van durme coördinatie programmaboekje desingel
gelieve uw gsm uit te schakelen
reageer
& win
de inleidingen kan u achteraf beluisteren via www.desingel.be selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze.
op www.desingel.be kan u uw visie, opinie, commentaar, appreciatie, … betreffende het programma van desingel met andere toeschouwers delen.
selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze.
neemt u deel aan dit forum, dan maakt u meteen kans om tickets te winnen.
Bij elk concert worden cd’s te koop aangeboden door ’t Klavervier, Kasteeldreef 6, schilde, 03 384 29 70 > www.tklavervier.be
grand café desingel open alle dagen 9 > 24 uur
informatie en reserveren +32 (0)3 237 71 00 www.grandcafedesingel.be
drankjes / hapjes / snacks / uitgebreid tafelen
Freiburger barockorchester
& koor collegium Vocale gent marcus creed muzikale leiding
christina landshamer sopraan damien guillon altus thomas hobbs tenor sebastian myrus bariton Peter kooiJ bas
Johann sebastian bach (1685-1750) brandenburgs concerto nr 1 in F, bwV1046
voor 2 hoorns, 3 hobo’s, fagot, violino piccolo, strijkers,
basso continuo 22’
(zonder tempoaanduiding) adagio
allegro
menuet - trio i - menuet - Polacca - menuet - trio ii - menuet
cantate ‘nun komm der heiden heiland’, bwV62 19’
voor sopraan, alt, tenor, bas, 4-stemmig koor, 2 hobo’s, strijkers, hoorn, basso continuo
pauze
Jan dismas Zelenka (1679-1745)
messa dei Filii, ZwV20 (missa ultimarum secunda) 45’
Kyrie gloria
J.s. bach & J.d. Zelenka:
muZiek uit het tiJdPerk Van august de sterke
toen in 1648 het heilige roomse Keizerrijk uiteenviel na de verwoestende dertigjarige oorlog was dit voor de saksische vorsten het startschot om zichzelf naar het middelpunt van de duitse politieke invloedsfeer te wer- ken. het hoogtepunt van deze ontwikkeling was zonder twijfel de regeer- periode van friedrich august i (august de sterke). deze volgde in 1694 zijn broer Johann georg iv op als keurvorst van saksen. in 1697 bekeerde hij zich bovendien tot het Katholicisme en verzekerde zichzelf (en zijn opvol- ger) daardoor ook van de Poolse koningstroon. op die manier werd het keurvorstelijke hof in dresden op slag één van de belangrijkste van heel europa.
de dynamische persoonlijkheid van friedrich august i zorgde ook op cultureel gebied voor een ongekende bloei en luister. naast architectuur of schilderkunst was vooral muziek hét middel bij uitstek om de politieke macht extra kracht bij te zetten. na zijn bekering reorganiseerde friedrich august zijn hofkapel tot een grote ‘capell- und cammer-musique’ en voor- zag de musici van de modernste instrumenten. zo kon dit ensemble met zijn standaardinstrumentarium (viool, altviool, cello, contrabas / traverso, hobo, fagot, hoorn / luit, klavecimbel en orgel) al rond 1710 beschouwd worden als één van de vroegste ‘orkesten’ in de moderne zin van het woord. de aantrekkingskracht en uitstraling van dit ensemble met heel wat franse, duitse en italiaanse instrumentalisten was bijzonder groot.
ook ‘Kapelknaben’ en musici uit het nabijgelegen (en katholieke) Bohemen vonden hun weg naar dresden. eén van hen was Jan dismas Zelenka (1679-1745) uit lounovice bij Praag.
zelenka ging aanvankelijk aan de slag als contrabassist onder kapel- meester Johann christoph schmidt (1664-1728), maar was tegelijk ook als componist actief. de uitvoering van het eerste werk dat hij voor dresden schreef, de ‘missa sanctae caeciliae’ zwv1, werd genoteerd in het diarium (hofregister) op 22 november 1711. na een studieperiode in wenen bij Johann Joseph fux (1660-1741), de grote contrapuntspecialist, en de sluiting van de opera van dresden in 1720, legde zelenka zich in het volgende decennium bijna uitsluitend toe op het schrijven van kerkmuziek voor de katholieke hofkapel. dit gebeurde vooral onder impuls en hoge bescherming van de in 1719 getrouwde kroonprins friedrich august ii en zijn habsburgse bruid maria Josepha. voor zowat elke eredienst moest
18de eeuws portret van august de sterke van saksen (1670-1733)
nieuwe muziek voorzien worden, en aan gelegenheden was geen tekort:
naast alle gewone zon- en feestdagen van het kerkelijk jaar stonden al- lerlei heiligenvereringen, verjaardagen, bedankingsmissen, dopen (het koppel kreeg 15 kinderen) purificaties en begrafenissen op het programma.
hoe belangrijker de gelegenheid, des te uitgebreider was de muzikale bezetting. tijdens de advent en de vasten werd enkel a capella-muziek uitgevoerd. uit deze periode dateren onder andere de zes ‘lamentationes pro hebdomada sancta’ zwv53 en de zevenentwintig ‘responsoria pro hebdomada sancta’ zwv55.
toen Johann david heinichen in 1729 stierf, nam zelenka zijn taken over.
ondanks zijn loyaliteit werd echter niet hij, maar de twintig jaar jongere Johann adolf hasse (1699-1783) in 1733 – na de dood van friedrich august i - de nieuwe kapelmeester. hasse, die in hoofdzaak verantwoordelijk was voor de opera, vertegenwoordigde de nieuwe galante italiaanse stijl waarin de melodie de bovenhand kreeg op andere parameters zoals een expressieve harmonie. Johann sebastian Bach (1685-1750) kreeg drie jaar nadat hij de keurvorst zijn ‘missa in h-moll’ had aangeboden en vergeefs naar een nieuwe positie had gehengeld uiteindelijk de eretitel van ‘hof- compositeur’, maar bleef op post in leipzig. zelenka mocht zichzelf vanaf 1735 ‘Kirchencompositeur’ noemen. Paradoxaal genoeg bracht deze ‘pro- motie’ en hoge rang voor hem wel loonsopslag met zich mee, maar ook een totaal gebrek aan publieke erkenning.
ondanks deze ongetwijfeld frustrerende situatie en het artistieke isole- ment waarin hij verkeerde, begon zelenka in 1740 aan een laatste groot- schalig project: in dat jaar componeerde hij de ‘missa dei Patris’ (mis ter ere van god de vader) zwv19, de eerste uit een cyclus van zes ‘missae ultimae’. van de vijf andere bedoelde missen zou enkel nog de ‘missa om- nium sanctorum’ (mis ter ere van alle heiligen) zwv21 volledig afgewerkt raken. ze kreeg het veelzeggende opschrift ‘missa ultimarum sexta et forte omnium ultima’ (zesde van de laatste missen en misschien de laat- ste van allemaal). de tweede mis uit de reeks, de ‘missa dei Filii’ (mis ter ere van de zoon van god) zwv20 die hier op het programma staat, omvat niet de gebruikelijke vijf delen van het ordinarium. ze bestaat uit een kort driedelig Kyrie en een uitgebreide zetting van het gloria.
waarschijnlijk gecomponeerd op het einde van dat jaar 1740 of begin 1741 is de ‘missa dei filii’ net als zelenka’s twintig andere miszettingen een zogenaamde ‘nummermis’. daarin werd naar napolitaanse gewoonte de tekst onderverdeeld in een reeks bewegingen van drie basistypes:
koorgedeelten geschreven in ‘stile antico’ (gewoonlijk met instrumentale verdubbeling van de stemmen), koren waarin de instrumenten onafhan- kelijke partijen spelen (zoals krachtige ritornello’s) en aria’s of ensembles
van solisten in italiaanse stijl. ook al komen geen trompetten of pauken in de bezetting van de ‘missae ultimae’ voor en vallen ze in principe niet in de categorie van ‘plechtige’ werken voor hoogdagen, toch vereist zelenka in deze werken (die waarschijnlijk nooit zijn uitgevoerd tijdens zijn leven) van de vier vocale solisten en het vierstemmig koor een hoge dosis energie, veel techniek en een extreem stembereik. deze duizelingwekkende com- posities getuigen (onder andere door hun technisch meesterschap en rijke tekstexpressie) zonder twijfel van zelenka’s eigen geloofsovertuiging en zijn zonder twijfel een synthese en toppunt van zijn artistieke kunnen.
in dat opzicht is de vergelijking met Bachs ‘hohe messe’ niet vergezocht.
dat zelenka tot diep in de twintigste eeuw een illustere onbekende is gebleven is enerzijds verwonderlijk omwille van de grote appreciatie voor zijn muziek bij sommige van zijn beroemdere tijdgenoten zoals Johann sebastian bach (1685-1750) die het muziekleven in dresden steeds ge- volgd heeft. anderzijds was het leeuwendeel van zijn in hoofdzaak religi- euze oeuvre zeer sterk vervlochten met de specifieke liturgische context van de katholieke hofkerk in dresden wat de verspreiding en publicatie niet echt ten goede is gekomen. dat argument geldt ten dele ook voor de kerkmuziek van Bach, wiens lutherse cantates pas vanaf de twintigste eeuw de volle erkenning kregen die ze verdienden.
de cantate bwV62 ‘nun komm, der heiden heiland’ schreef Bach voor de eerste zondag van de advent in 1724, tijdens zijn tweede jaar als cantor in leipzig. Karakteristiek voor de cantates uit deze tweede jaargang is het feit dat Bach de openings- en slotstrofe van zijn koraalmo- del - in dit geval een schitterend lied van martin luther uit 1524 - letterlijk overneemt voor het openingskoor en het slotkoraal. de tekst van de vier binnendelen is een vrije bewerking. de bezetting is zeer gebruikelijk en bestaat naast twee hobo’s uit strijkers en basso continuo. een hoorn ver- dubbelt in de buitendelen de ijzersterke cantus firmusmelodie. de sfeer van het openingsdeel houdt het midden tussen stralend (door de instru- mentale ritornello’s) en ernstig-bezinnend (zoals blijkt uit de tekst). in de opgewekte tenoraria nr 2 ‘Bewundert, o menschen dies grosse geheim- nis’ waarin het wonder van de onbevlekte kuisheid wordt bezongen wordt het dansant karakter extra onderstreept door een instrumentale opening van 24 maten. zowel inhoudelijk als muzikaal is het de antipode van de robuuste basaria nr 5 ‘streite, siege starker held’ die met rollende homo- fone passages in de strijkers en veeleisende coloraturen in de zangpartij de overwinning van de heiland op het vleselijke duidelijk maakt. de duitse Bachspecialist alfred dürr omschrijft het verschillend affect van beide aria’s als enerzijds ‘zart’ (lieflijk) en anderzijds ‘kämpferisch’ (strijdlustig). in het daaropvolgende innige duet van alt en sopraan – een door strijkers begeleid recitatief - ‘wir ehren diese herrlichkeit’ brengt de christenheid
als het ware dank voor de nakende komst van christus. een strak koraal sluit deze prachtige cantate af met een overtuigende lofzang.
net als heel wat van Bachs vocale composities, zijn ook sommige in- strumentale werken toevallig terug aan het licht gekomen. zo ontdekte siegfried wilhelm dehn in 1849 in de Brandenburgse archieven in Berlijn een set werken onder de titel ‘six concerts avec plusieurs instruments’, die later onder de naam ‘Brandenburgse concerti’ bekend raakten. Bach had ze in 1721 - tijdens zijn periode in Köthen - opgedragen aan christian ludwig, markgraaf van Brandenburg-schwedt. toch dateren de werken naar alle waarschijnlijkheid al van rond 1717, toen Bach in weimar werk- zaam was. dit zou overeenkomen met de bewering dat hij rond die tijd contact zou gehad hebben met violist Johann georg Pisendel (1687-1755), de latere concertmeester van de dresdense hofkapel. deze laatste was net terug uit venetië met heel wat muziek van onder andere antonio vivaldi (1678-1741). zijn ‘concerti con molti stromenti’ zouden wel eens de aanleiding voor Bachs composities kunnen geweest zijn. Bach bouwt in elk geval verder op de italiaanse concerto grossi in drie bewegingen (snel-langzaam-snel) met zijn kenmerkende dialoog tussen het concer- tino (solisten) en ripieno (tutti). Bachs concerto’s wijken echter grondig af van deze standaard door een heel grote variëteit aan solo-instrumenten die aan bod komen (waaronder ook koperblazers), de originaliteit van de thema’s, de dichtheid van de compositorische textuur en zeker ook het vereiste niveau van virtuositeit.
het eerste brandenburgs concerto bwV1046 in F schreef Bach voor de totaal atypische solobezetting van twee corni da caccia (jachthoorns), drie hobo’s, fagot en violino piccolo (een terts hoger gestemd dan een normale viool) naast een ripienogroep van twee violen, altviool en basso continuo. dit bruisende concerto bestaat als enige van de zes niet uit drie maar uit vier delen: 1. (opening zonder tempoaanduiding) 2. adagio 3.
allegro 4. menuet – trio i – menuet – Polacca – menuet – trio ii – menuet.
hoe vindingrijk en modern deze muziek ook moet geweest zijn toen Bach ze opstuurde naar Berlijn, toch verdween de partituur rechtstreeks in de bibliotheek van de markgraaf omdat zijn ensemble gewoonweg niet in staat was de veeleisende muziek uit te voeren. toch zou Bach een aantal delen uit deze concerti, al dan niet herwerkt, gebruiken in latere composi- ties. zo diende het openingsdeel van het eerste concert als sinfonia van cantate Bwv52 ‘falsche welt, dir trau ich nicht’ en kreeg de derde bewe- ging een nieuw leven als openingskoor van cantate Bwv207.
Johann sebastian bach
nun komm, der heiden heiland, Bwv62
voor de eerste adventszondag; leipzig, 1724 2-5: onbekende tekstdichter; 1&6: martin luther
6. choral
lob sei gott, dem vater, g’ton, lob sei gott, sein’m eingen sohn, lob sei gott, dem heilgen geist, immer und in ewigkeit!
1. coro
nun komm, der heiden heiland, der Jungfrauen Kind erkannt, des sich wundert alle welt, gott solch geburt ihm bestellt.
2. aria
Bewundert, o menschen, dies große geheimnis:
der höchste Beherrscher erscheinet der welt.
hier werden die schätze des himmels entdecket, hier wird uns ein göttliches manna bestellt, o wunder! die Keuschheit wird gar nicht beflecket.
3. recitativo
so geht aus gottes herrlichkeit und thron sein eingeborner sohn.
der held aus Juda bricht herein, den weg mit freudigkeit zu laufen und uns gefallne zu erkaufen.
o heller glanz, o wunderbarer segensschein!
4. aria
streite, siege, starker held!
sei vor uns im fleische kräftig!
sei geschäftig,
das vermögen in uns schwachen stark zu machen!
5. recitativo (duetto) wir ehren diese herrlichkeit und nahen nun zu deiner Krippen und preisen mit erfreuten lippen, was du uns zubereit’;
die dunkelheit verstört’ uns nicht und sahen dein unendlich licht.
Jan dismas Zelenka (1679-1745) missa dei filii, zwv20
(missa ultimarum secunda 1740/41)
kyrie
Kyrie eleison. (coro)
christe eleison. (aria: soprano) Kyrie eleison. (coro)
heer, wees ons genadig.
heer, aanhoor ons.
heer, aanhoor ons genadig.
gloria
gloria in excelsis deo (coro, soPrano, alto, tenore, Basso) gloria in excelsis deo et in terra pax hominibus bonae voluntatis.
laudamus te, benedicimus te, adoramus te, glorificamus te, gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam,
domine deus, rex caelestis, deus Pater omnipotens.
domine fili unigenite, Jesu christe.
domine deus, agnus dei, filius Patris, qui tollis peccata mundi, miserere nobis:
Qui tollis Peccata mundi (soPrano, tenore, Basso) Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram.
Qui sedes ad dexteram Patris (coro) Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis.
Quoniam tu solus sanctus i (coro) Quoniam tu solus sanctus,
tu solus dominus,
tu solus altissimus, Jesu christe.
Quoniam tu solus sanctus ii (alto) Quoniam tu solus sanctus,
tu solus dominus,
tu solus altissimus, Jesu christe.
cum sancto sPiritu i (coro) cum sancto spiritu in gloria dei Patris.
amen.
cum sancto sPiritu ii (coro) cum sancto spiritu in gloria dei Patris.
amen.
eer aan god in den hoge en vrede op aarde aan de mensen die hij lief- heeft. wij loven u, wij prijzen en aanbidden u, wij verheerlijken u en zeggen u dank voor uw grote heerlijkheid.
heer god, hemelse Koning, god almachtige vader;
heer, eniggeboren zoon, Jezus christus;
heer god, lam gods, zoon van de vader;
gij die wegneemt de zonden der wereld, ontferm u over ons:
gij die wegneemt de zonden der wereld, aanvaard ons gebed;
gij die zit aan de rechterhand van de vader, ontferm u over ons.
want gij alleen zijt de heilige, gij alleen de heer.
gij alleen de allerhoogste: Jezus christus.
want gij alleen zijt de heilige, gij alleen de heer.
gij alleen de allerhoogste: Jezus christus.
met de heilige geest in de heerlijkheid van god de vader.
amen.
met de heilige geest in de heerlijkheid van god de vader.
amen.
muzikale leiding marcus creed
koor collegium Vocale gent
sopraan annelies brants inge clerix emilie de Voght elisabeth rapp alt
edzard burchards cécile Pilorger alexander schneider mieke wouters tenor
malcolm bennett david hernández dan martin José Pizarro bas
stefan drexlmeier matthias lutze sebastian myrus robert van der Vinne
Freiburger
barockorchester concertmeester
anne-katherina schreiber 1ste viool
marie desgoutte martina graulich beatrix hülsemann lotte suvanto 2de viool
eva bohri gerd-uwe klein
Jörn-sebastian kuhlmann kathrin tröger
altviool Péter barczi christian goosses ulrike kaufmann cello
guido larisch ute Petersilge contrabas tom devaere miriam shalinsky orgel
torsten Johann hobo
katharina arfken andreas helm thomas meraner fagot
Javier Zafra hoorn
bart aerbeydt gijs laceulle
Koor collegium vocale gent © michel garnier freiburger Barockorchester © Peter Kanneberger
Freiburger barockorchester
al twintig jaar bespeelt het freiburger Barockorchester de grote concertpodia over de hele wereld. het repertoire is reeds lang niet meer beperkt tot de barok. ook het klassieke en het romantische repertoire voert het orkest uit op historische instrumenten. regelmatig wijdt het ensemble zich zelfs aan hedendaagse muziek. toch blijft de muziek uit de zeventiende en achttiende eeuw een thuishaven voor de freiburger. naast concerten met gastdirigenten als ivor Bolton, Philippe herreweghe, rené Jacobs, gustav leonhardt en trevor Pinnock wordt meestal gewerkt met concertmeesters gottfried von der goltz en Petra müllejans, die vanaf hun lessenaar ook groter bezette werken dirigeren, een praktijk die tot in de negentiende eeuw gangbaar was. het freiburger Barockorchester werkt regelmatig samen met artiesten als cecilia Bartoli, thomas Quasthoff, andreas staier, het arditti Quartet, orchestra of the age of enlightenment en ensemble recherche. het orkest was te gast op het ravinia festival in chicago, het tanglewood festival, in het lincoln center te new York, in de grote concerthuizen van mexico city, havanna en Buenos aires, cité de la musique te Parijs, de Proms in londen, het schleswig-holstein musik festival, het concertgebouw in amsterdam, de Philharmonie van Keulen en Berlijn, de festwochen luzern, de innsbrucker festwochen, de schubertiade schwarzenberg en de salzburger
festspiele. het freiburger Barockorchester is een langlopend contract met harmonia mundi france aangegaan. het orkest organiseert eigen concertreeksen in het Konzerthaus van freiburg, in de liederhalle te stuttgart en de Philharmonie van Berlijn.
www.barockorchester.de collegium Vocale gent
in 2010 was het precies veertig jaar geleden dat een groep bevriende studenten op initiatief van Philippe herreweghe beslisten het collegium vocale gent te stichten. het ensemble paste als één van de eerste de nieuwe inzichten inzake de uitvoering van barokmuziek toe op de vocale muziek. deze authentieke, tekstgerichte en retorische aanpak zorgde voor een transparant klankidioom waardoor het ensemble in nauwelijks enkele jaren tijd wereldfaam verwierf en te gast was op alle belangrijke podia en muziekfestivals van europa, israël, de verenigde staten, rusland, zuid-amerika, Japan, hong-Kong en australië. intussen is collegium vocale gent op een organische wijze uitgegroeid tot een uiterst flexibel ensemble met een ruim repertoire uit verschillende stijlperiodes. de grootste troef hierbij bestaat erin dat voor elk project een geoptimaliseerde bezetting bijeen gebracht wordt. muziek uit de renaissance wordt uitgevoerd door een ensemble zes tot twaalf zangers.
de duitse barokmuziek, en meer specifiek de vocale werken van J.s.
Bach, waren en blijven een kroondomein. vandaag brengt het collegium
vocale gent deze muziek bij voorkeur met een klein ensemble, waarin de zangers zowel de koor- als solopartijen voor hun rekening nemen. meer en meer legt collegium vocale gent zich ook toe op het romantische, moderne en hedendaagse oratoriumrepertoire. om die reden werd in 2009 een samenwerking aangegaan met de accademia chigiana uit siena. dit resulteerde enerzijds in de oprichting van een gezamenlijk symfonisch koor en anderzijds in de recrutering van zangers op europees niveau. op die manier staan ervaring en jong talent zij aan zij en slaagt collegium vocale gent erin een belangrijke pedagogische functie te vervullen. voor de realisatie van deze projecten werkt het collegium vocale gent samen met diverse historisch geïnformeerde ensembles zoals het eigen barokorkest van collegium vocale gent, het orchestre des champs-élysées, het freiburger Barockorchester of de akademie für alte musik Berlin. maar ook met vooraanstaande symfonische orkesten zoals defilharmonie, het rotterdams filharmonisch orkest, het Budapest festival orchestra of het Koninklijk concertgebouworkest worden projecten opgezet. het ensemble werd geleid door dirigenten zoals nikolaus harnoncourt, sigiswald Kuijken, rené Jacobs, Paul van nevel, iván fischer, marcus creed, Yannick-nézet-séguin en vele anderen.
collegium vocale gent bouwde onder leiding van Philippe herreweghe een omvangrijke discografie op met meer dan 75 opnamen, voornamelijk bij de labels harmonia mundi france en virgin classics. in 2010 startte een gloednieuw opnameproject waarbij Philippe herreweghe zijn eigen label φ (Phi) oprichtte om in volledige artistieke vrijheid een rijke en gevarieerde catalogus uit te bouwen. in 2011 verscheen een nieuwe cd met de motetten van J.s. Bach, gevolgd door opnamen van Bachs
‘h-moll messe’ en werken voor koor en orkest van Johannes Brahms. het collegium vocale gent geniet de steun van de vlaamse gemeenschap, de Provincie oost-vlaanderen en de stad gent. in 2011 werd het ensemble ambassadeur ven de europese unie.
www.collegiumvocale.com marcus creed
de engelse dirigent marcus creed studeerde aan King’s college in cambridge, waar hij meezong in het beroemde King’s college choir.
verdere studies volgde hij aan de christ church in oxford en de guildhall school in londen. sinds 1977 leeft marcus creed in Berlijn, waar hij eerst als repetitor en later als koorleider verbonden was aan de deutsche oper. daarnaast dirigeerde hij de ensembles neue musik en het sharoun ensemble en leidde hij de liedklas aan de hochschule der Künste. in 1987 werd marcus creed artistiek leider van het rias-Kammerchor, dat onder zijn leiding talrijke internationale prijzen kreeg zoals de edison award, diapason d’or en de cannes classical award. hij werkte samen met de akademie für alte musik Berlin, het freiburger Barockorchester, en
concerto Köln en gaf concerten tijdens de Berliner festwochen, wien modern, de salzburger festspiele en festivals in montreux, edinburgh, luzern en innsbruck. onder zijn leiding werden onder meer werken zoals Bachs ‘h-moll-messe’, Purcells ‘dido and aeneas’, en een cyclus van de oratoria van händel uitgevoerd. in samenwerking met claudio abbado en de Berliner Philharmoniker voerde hij stockhausens ‘gruppen’ uit. in 1998 werd hij docent koordirectie aan de musikhochschule van Keulen. sinds januari 2003 is marcus creed artistiek leider van het swr vokalensemble stuttgart.
christina landshamer
de duitse sopraan christina landshamer studeerde aan de musikhochschule van münchen bij angelica vogel en aan de
musikhochschule van stuttgart bij dunja vejzovic en in de liedklas van Konrad richter. landshamer won verschillende prijzen en beurzen.
in 2004 was ze laureate van de internationale J. s. Bach-wedstrijd en van de Kissinger liederwettbewerb van de Bayerische rundfunk.
landshamer gaf concerten met de münchner Philharmoniker olv.
raphael frühbeck de Burgos en Yakov Kreizberg, met het Bach collegium stuttgart olv. helmuth rilling en met Klangforum wien olv. stefan asbury op festivals als de münchener Biennale, de wiener festwochen, de Berliner en ludwigsburger festspiele. met het Bach collegium Japan olv. masaaki suzuki voerde ze cantates en missen uit op tournees door Japan en europa. christina landshamer engageert zich graag voor hedendaagse muziek. in 2005 was ze te horen in de wereldcreatie van zenders opera ‘chief Joseph’ aan de staatsoper unter den linden Berlin. in 2007 zong ze in genève de hoofdrol in de première van de kameropera ‘trans-warhol’ van de franse componist Philippe schoeller.
op het herrenchiemseefestival was ze te horen in vivaldi’s ‘Juditha triumphans’ en ‘gloria’ en in december sloot ze 2007 af met Bachs
‘weihnachtsoratorium’ in het Berliner Konzerthaus en later ook in de münchner Philharmoniker. in januari 2008 debuteerde ze met mahlers vierde symfonie bij het sinfonieorchester van de Bayerischer rundfunk en in november 2008 werkte ze voor het eerst samen met het orchestre des champs-elysées en Philippe herreweghe in haydns ‘schöpfung’.
in september van datzelfde jaar zong ze samen met de tsjechische Philharmonie olv. manfred honeck in de tweede symfonie van mahler en met het orchestre Philharmonique de strasbourg olv. marc albrecht in
‘ein deutsches requiem’ van Brahms. in april 2009 werd ze door riccardo chailly uitgenodigd voor zijn concerten met Bachs ‘matthäus-Passion’.
christina landshamer geeft regelmatig ook liedrecitals met pianiste irena Jancevskytè.
damien guillon
altus damien guillon (°1981) deed vanaf 1989 zijn eerste muzikale
ervaringen op bij la maîtrise de Bretagne onder leiding van J.m. noël. als jongen zong hij sopraanrollen in werken als de Johannespassie van Bach, de vespers van monteverdi met de académie sainte cécile en in ‘die zauberflöte’ van mozart in de opera van rennes. in 1998 zette damien guillon zijn muzikale studies verder aan het centre de musique Baroque de versailles. hij werkte er onder meer met noëlle Barker, maarten Koningsberger, howard crook en Jérôme corréas en specialiseerde zich verder in het barokrepertoire. Bovendien studeerde hij orgel bij frédéric desenclos en véronique le guen. hij behaalde een eerste prijs basso continuo en tevens een diploma klavecimbel aan het conservatorium van Boulogne in de klassen van frédéric michel en laure morabito.
momenteel werkt damien guillon als solist regelmatig samen met
verschillende oude muziek ensembles zoals le Poème harmonique, a sei voci, café zimmermann, les Paladins, les musiciens du Paradis, suonare cantare, la grande ecurie e.a. hij zong solopartijen in cantates van Bach,
‘messiah’ van händel, in motetten van delalande en lamentaties van cavalieri en zelenka. hij was te gast op grote barokfestivals als deze van arques la Bataille, Beaune, utrecht, lissabon en versailles.
thomas hobbs
thomas hobbs werd geboren in exeter en studeerde geschiedenis aan het King’s college in londen. hij studeerde zang bij ian Partridge en werd toegelaten tot de royal college of music bij neil mackie waar hij de rcm Peter Pears en mason studiebeurzen ontving. daarnaast kreeg hij ook een susan chilcott studiebeurs en werd hij royal Philharmonic society Young artist. momenteel zet thomas hobbs zijn studies verder bij ryland davies aan de royal academy opera met een Kohn Bach studiebeurs. hij heeft gezongen en opgenomen met verschillende belangrijke ensembles zoals oa. the cardinall’s musick, the tallis scholars, i fagiolini, the sixteen, Polyphony, ensemble Plus ultra en ex-cathedra. hij vertolkte verschillende rollen zoals oa. acis in händels ‘acis and galatea’, ferrando in ‘cosi fan tutte’, ramiro in ‘cenerentola’, conte in ‘il Barbiere di siviglia’, fileno in haydns ‘la fedelta premiata’ voor de royal academy opera, en in monteverdi’s ‘Poppea’ voor rcm. hobbs maakte onlangs zijn debuut bij het Kammerchor stuttgart en frieder Bernius op tournee in duitsland en oostenrijk met händels ‘israel in egypt’, hij zong in Brittens ‘les illuminations’ in cambridge en verleende meermaals zijn medewerking aan het Bach cantata project aan de royal academy of music. in mei 2008 was hij weer te zien in de royal academy opera in de rol van graaf alberto in rossini’s ‘l’occasione fa il ladro’ en in 2009 stond hij samen met louis langrée en de camerata salzburg op het festival van aix-en-Provence.
sebastian myrus
na zijn eerste muzikale opleiding in het windsbacher Knapenkoor studeerde sebastian myrus verder zang aan de hochschule für musik und theater in zijn geboortestad münchen. gelijktijdig hiermee schreef hij zich in aan de operaschool van de Beierse theateracademie ‘august everding’, waar hij tijdens zijn studies heel wat podiumervaring kon opdoen. naast producties in münchen zelf, aan de Kammerspiele, de Bayerische staatsoper of de Biennale, was hij te gast op de Bayreuther festspiele, in het duitse paviljoen van de expo in hannover, op de schlossfestspiele in ludwigsburg en op de händelfestspiele te halle. dit jaar nog vertolkte hij de rol van Papageno in twee kinderconcerten van de müncher Philharmoniker. in september 2011 vertolkte hij de baritonparij in thomas Jennefelts kerkopera ‘Paulus’, in samenwerking met het deutsches theater Berlin. naast zijn operarepertoire heeft sebastian myrus ook heel wat concertante muziek, voornamelijk geestelijke, op zijn palmares staan. hierbij vormen, naast renaissance of moderne muziek, de Passies, cantates en oratoria van Bach het hoogtepunt van zijn repertoire. myrus heeft tot slot ook meegewerkt aan talkrijke opnamen, zoals de heruitvoering van wilfrieds hillers oratorium ‘der sohn des zimmermanns’ of recentelijk de cd-producties met het barokorkest seville olv. eniro onofri. omwille van zijn grote passie voor ensemblezang maakt myrus deel uit van enkele gerenommeerde vocale ensembles waaronder het chor des Bayerischen rundfunks, het athesinus consort Berlin, de nederlandse Bachvereniging, hispanoflamenca, het ensemble musikgang en het collegium vocale gent.
Peter kooij
Peter Kooij begon op zesjarige leeftijd met zingen in het koor van zijn vader. als jongenssopraan maakte hij reeds vele radio-, tv- en plaatopnames. na zijn viool- en zangstudie aan het utrechts conservatorium behaalde hij het diploma zang aan het sweelinck conservatorium te amsterdam, waar hij bij max van egmond studeerde.
sindsdien brachten zijn vele concertreizen hem naar de belangrijkste muziekcentra in de hele wereld zoals het concertgebouw amsterdam, musikverein wien, carnegie hall new York, royal albert hall londen, teatro colon Buenos aires, Berliner en Kölner Philharmonie, Palais garnier Parijs, suntory en casals hall tokio, waar hij oa. onder leiding van Philippe herreweghe, ton Koopman, frans Brüggen, gustav leonhardt, rené Jacobs, sigiswald Kuijken, roger norrington en iván fisher zong. Peter Kooij werkte mee aan meer dan honderd cd’s voor Philips, sony en virgin classics, harmonia mundi, erato, emi en Bis. door dit laatste label werd hij uitgenodigd alle cantates, passies en verdere belangrijke vocale werken van J. s. Bach op te nemen met het Bach collegium Japan onder leiding van masaaki suzuki. naast zijn concertpraktijk is Peter Kooij artistiek
adviseur van het ensemble vocal europeen en van 1991 tot 2000 was hij docent aan het sweelinck conservatorium in amsterdam. sinds 2000 is hij gastdocent aan de tokyo university of fine arts and music en sinds 2005 doceert hij ook aan het Koninklijk conservatorium in den haag.
verder geeft hij regelmatig masterclasses in duitsland, frankrijk, Portugal, spanje, België, finland en Japan.
www.peterkooij.de
binnenkort in desingel
oude muZiek Vocaal
shield oF harmony
& andreas scholl
andreas scholl altus, bariton reinout bussemaker spel Jos groenier regie uri raPaPort licht, beeld en video o Von wolkenstein liederen (geënsceneerd)
Vr 13 Jan 2012 blauwe zaal / 20 uur
inleiding steven marien / blauwe foyer / 19.15 uur
€ 32, € 28, € 24 basis € 28, € 24, € 20 -25/65+ € 8 -19 jaar
© hélène van domburg
architectuur theater
dans muziek
deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Gemeenschap en geniet de steun van
hoofdsponsor mediasponsors
MUZIEK
BLAUWE ZAAL
GROTE PODIA
WORD FAN VAN DESINGEL OP FACEBOOK T +32 (0)3 248 28 28
DESGUINLEI 25 / B-2018 ANTWERPEN
