• No results found

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten Periode: 16 november februari 2022

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten Periode: 16 november februari 2022"

Copied!
56
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Datum 1 maart 2022 Status Finale versie

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten

Periode: 16 november 2021 – 15 februari 2022

(2)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 2 van 49

Inhoudsopgave

Uitvoeringsrapportage landspakketten no.1 2022 3  

1. Inleiding 3  

2. Voortgang landspakket Aruba 3  

3. Voortgang landspakket Curaçao 5  

4. Voortgang landspakket Sint Maarten 7  

Bijlage A: Voortgang Uitvoeringsagenda’s op activiteitniveau 9  

Bijlage A.1: Voortgang Uitvoeringsagenda Aruba op activiteitniveau 10  

Bijlage A.2: Voortgang Uitvoeringsagenda Curaçao op activiteitniveau 20  

Bijlage A.3: Voortgang Uitvoeringsagenda Sint Maarten op activiteitniveau 35  

Bijlage B: Zienswijzen van de Landen op Uitvoeringsrapportage 48  

Bijlage B.1: Zienswijze Aruba 48  

Bijlage B.2: Zienswijze Curaçao 48  

Bijlage B.3: Zienswijze Sint Maarten 48  

Bijlage C: Reactie COHO i.o. op Zienswijzen 49  

Bijlage C.1: Reactie COHO i.o. op zienswijze Aruba 49  

Bijlage C.2: Reactie COHO i.o. op zienswijze Curaçao 49  

Bijlage C.3: Reactie COHO i.o. op zienswijze Sint Maarten 49  

(3)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 3 van 49

Uitvoeringsrapportage landspakketten no.1 2022

1. Inleiding

Sinds begin 2021 is door de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten (hierna: de Landen) en het Caribisch Orgaan voor Hervorming en Ontwikkeling in oprichting (hierna: COHO i.o.) gewerkt aan de invulling van de landspakketten. De thema’s en maatregelen uit deze landspakketten worden periodiek per land uitgewerkt in Uitvoeringsagenda’s. In de Uitvoeringsagenda wordt vastgelegd welke concrete stappen genomen moeten worden om de hervormingen en investeringen te realiseren. In elke Uitvoeringsagenda zijn prioriteiten gesteld en de acties zijn zo concreet mogelijk benoemd. Op dit moment worden elk kwartaal nieuwe

Uitvoeringsagenda’s opgesteld.

Conform de voorgestelde Consensus Rijkswet COHO, verstrekt het COHO i.o.

periodiek een rapportage over de uitvoering van de landspakketten (hierna: de Uitvoeringsrapportage), met daarin in ieder geval een beoordeling van de voortgang op de afspraken zoals gemaakt in de Uitvoeringsagenda’s.

Deze eerste Uitvoeringsrapportage van 2022 beschrijft de voortgang van de landspakketten gedurende de periode 16 november 2021 tot en met 15 februari 2022. De rapportage ziet daarmee op gedeeltes van de Uitvoeringsagenda’s van het vierde kwartaal van 2021 en het eerste kwartaal van 2022.

De volgende secties van de Uitvoeringsrapportage beschrijven de specifieke ontwikkelingen en voortgang van de Uitvoeringsagenda’s van de afgelopen drie maanden per Land. Vervolgens bevat Bijlage A een voortgangsrapportage op activiteitniveau per Land. Deze voortgangsrapportages geven een beoordeling van de voortgang, ongeacht wie de verantwoordelijke voor of uitvoerder van die afspraken is. Onvoldoende voortgang hoeft niet altijd verwijtbaar aan een Land te zijn. In de kolom toelichting van de voortgangsrapportages wordt de oorzaak van eventuele vertragingen nader toegelicht. De zienswijzen van de Landen op deze Uitvoeringsrapportage, evenals de reactie van het COHO i.o. op deze zienswijzen van de Landen, zijn bijgevoegd als respectievelijk Bijlage B en C.

2. Voortgang landspakket Aruba

De afgelopen drie maanden verliep de uitvoering van het landspakket Aruba grotendeels conform afspraak. De onderlinge samenwerking tussen Aruba, de betrokken Nederlandse ministeries en het COHO i.o. was goed, de ambtelijke inzet om kwaliteit te leveren was hoog. Waar deadlines de afgelopen drie maanden niet gehaald zijn, gaf Aruba dit over het algemeen tijdig aan en zijn afspraken gemaakt over het vervolg.

Zoals ook in eerdere rapportages werd geconstateerd, is maar een beperkt aantal mensen beschikbaar om de afspraken uit de Uitvoeringsagenda uit te voeren en vorm te geven. Daarmee is de veranderkracht van Aruba

aanmerkelijk kleiner dan gewenst, wat zeker problemen zal opleveren bij

implementatie van hervormingen. Dit geeft aan dat het ambtelijk apparaat van

Aruba niet adequaat is ingericht en toegerust, wat zowel de noodzaak tot als de

urgentie van hervormingen toont en daarmee het belang om het thema kosten

en effectiviteit publieke sector (thema B) versneld ter hand te nemen. Daarnaast

zijn afspraken gemaakt over prioritering en zal worden nagegaan in hoeverre

het COHO i.o. Aruba ondersteuning kan bieden. Voorwaarde voor ondersteuning

(4)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 4 van 49

is wel dat Aruba daar voor de langere termijn aantoonbaar mensen en middelen tegenover zet om de duurzaamheid van deze acties te borgen.

De afgelopen periode is een aanvang gemaakt met het opstellen van zgn.

roadmaps, in eerste instantie voor financieel beheer (thema A) en kosten en effectiviteit publieke sector (thema B). De doelstellingen voor deze thema’s worden vertaald in (tussen)resultaten voor meerdere jaren, waar vervolgens acties onder worden gehangen die ook in de Uitvoeringsagenda’s zullen worden opgenomen. Dit draagt bij aan duidelijkheid over de uiteindelijk te bereiken doelen, het tijdpad daarbij en de benodigde ondersteuning van het COHO i.o.

Op het gebied van financieel beheer (thema A) zet Aruba stappen. Aangepaste, eenduidige modellen en processen voor de begroting en jaarrekening en een hernieuwd verslaggevingsstelsel zullen bijdragen aan de kwaliteit van het financieel beheer, naar verwachting voor begrotingsjaar 2023. Daarnaast zal het onderzoek naar de financiële organisatie (A.1.2) later dit jaar tot aanbevelingen leiden om ook organisatorisch tot verbeteringen te komen. Verder heeft Aruba een Comité Nationaal Statistisch Systeem ingesteld, dat de basis moet leggen voor beschikbaarheid van betrouwbare statistische informatie en data (A.2).

Voor wat betreft het versterken van de inkoopfunctie (A.4) speelde in de afgelopen periode dat de insteek van de ingehuurde consultant onvoldoende aansloot op de Arubaanse situatie. Inmiddels is in goed onderling overleg besloten om deze activiteit mee te nemen in de roadmap die voor thema A wordt opgesteld.

Voor kosten en effectiviteit van de publieke sector (thema B) wordt gekeken naar zowel de omvang van de sector als de kwaliteit ervan. Diverse

onderzoeken in dit kader zijn of worden opgestart. Bij de doorlichting van (semi)-overheidsbedrijven en overheidsentiteiten (B.2) is helaas vertraging opgetreden tijdens het aanbestedingsproces in Nederland. Naast de

onderzoeken wordt gewerkt aan de HRM basis die nodig is om later veranderingen in de organisatie door te voeren. Zo wordt gewerkt aan regelgeving voor door- en uitstroom van medewerkers van overheid en

overheidsorganisaties (B.6) en een goed functionerende P-cyclus (B.9.2). Dit zal in algemene zin bijdragen aan “de juiste man/vrouw op de juiste plaats”. Naast een succesvol afgeronde pilot die de basis moet vormen voor de digitalisering van de overheid (B.11) is ook een deel van de dienstverlening van twee overheidsonderdelen inmiddels succesvol gedigitaliseerd.

De doorontwikkeling van de Belastingdienst (C.4) en de introductie van een nieuw, eenvoudiger belastingstelsel met onder meer een BTW (C.1) zijn twee ambitieuze trajecten met een hoge maatschappelijke impact. Daarom zijn nieuwe afspraken gemaakt over samenwerking tussen Nederland en Aruba in deze, zowel over monitoring als ondersteuning.

Ook zijn in de afgelopen rapportageperiode de eerste onderzoeksrapporten

opgeleverd. Zo is er de, inmiddels gepubliceerde, tussenrapportage Onderwijs

(G.1.1), waarover de Minister van Onderwijs een positieve beleidsreactie heeft

gegeven. De aanbevelingen uit de tussenrapportage komen in hoofdlijnen

overeen met de uitgebrachte visie m.b.t. onderwijs van de Minister. Op basis

van de overeenkomsten heeft de minister vier prioriteiten gedefinieerd die hij al

dit jaar ter hand wil nemen. Waar nodig of gewenst wordt afstemming gezocht

over de acties en de relatie tot het nog lopende onderzoek. Daarnaast worden

de eerste aanbevelingen uit het rapport over ondernemersklimaat (E.6) vertaald

(5)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 5 van 49

in concrete acties, waaronder de oprichting van een mededingingsautoriteit waarvoor nu een plan van aanpak wordt opgesteld en het verminderen van bureaucratie (red tape). Verder wordt binnenkort de rapportage verwacht van een doorlichting van het zorgstelsel, die in opdracht van Aruba is uitgevoerd.

Daarin worden aanbevelingen verwacht die moeten bijdragen aan een robuust en betaalbaar zorgstelsel.

Overigens valt op dat er bij de opstart van onderzoeken soms meer tijd nodig is dan verwacht om tot een gezamenlijk (Aruba, COHO i.o. en onderzoeksbureau) beeld te komen van insteek en proces, of dat gewenste informatie niet

beschikbaar is en derhalve verkregen dient te worden uit interviews. Bij

komende onderzoekstrajecten zal hier meer tijd voor moeten worden ingepland.

Minder voortgang dan in de Uitvoeringsagenda was opgenomen, is geboekt op het instellen van het UBO (Ultimate Beneficial Owner) register (D.4.2.3), dat bijdraagt aan het voorkomen van economische criminaliteit. Weliswaar is de wetgeving gereed maar de implementatie moet nog geheel ter hand worden genomen. Het traject met betrekking tot de professionalisering van ARUMIL (H.13) heeft aan Nederlandse kant enige tijd stilgelegen, maar zal binnenkort weer worden opgestart.

3. Voortgang landspakket Curaçao

In de afgelopen drie maanden is intensief samengewerkt door de Nationale Hervormingscommissie van de regering van Curaçao (NHC), de betrokken Nederlandse ministeries en het COHO i.o. en is goede voortgang bereikt bij de uitvoering van het landspakket. Desondanks is bij te veel activiteiten de

deadline niet tijdig gerealiseerd. Hiervoor is veelal een gegronde reden, waarbij de beoogde resultaten na de deadline alsnog zijn gerealiseerd of realisatie binnen afzienbare termijn is te verwachten. Echter, maatregelen op het gebied van de publieke sector (in thema B), de arbeidsmarkt, de sociale voorzieningen en het ondernemersklimaat (in thema E) behoeven nadrukkelijk de aandacht.

De voortgang op activiteiten waarvoor Curaçao zelf aan de lat staat, is

kwetsbaar gezien de beperkte uitvoeringscapaciteit. Daar waar bijvoorbeeld het ministerie van financiën (thema A en C) voldoende capaciteit weet te

organiseren, valt op dat het ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn (activiteiten E.1 t/m E.4) alsook het ministerie van Bestuur, Planning en Dienstverlening (activiteiten B.4 t/m B.10) dat onvoldoende lukt. Interventie door de NHC en het COHO i.o. is noodzakelijk. In afstemming met de betrokken ministeries wordt in februari en maart 2022 bijgestuurd, voornamelijk door het strak neerzetten van programmasturing met voldoende bemensing (mede door inhuur van externen door zowel de NHC als het COHO i.o.).

Op het terrein van financieel beheer (thema A) zijn goede plannen van aanpak opgesteld voor het verkorten van de doorlooptijd van de accountantscontrole, voor het subsidieproces (inclusief een pilot bij een ministerie), voor de instituten die een rol vervullen bij het begrotings- en verantwoordingsproces en voor het verbeteren van de statistische informatievoorziening. Ook is gewerkt aan de roadmap om een goedkeurende accountantsverklaring te verkrijgen bij de jaarrekening. Hiermee is een voorname basis gelegd voor het doel van thema A:

als overheid “in control” te geraken.

De voortgang op het gebied van kosten en effectiviteit publieke sector (thema

B) geeft een wisselend beeld. Ten aanzien van de personele organisatie is voor

(6)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 6 van 49

de maatregel topmanagement (B.4.1.1) een projectleider aangesteld en het projectteam gereed. Er is onvoldoende voortgang bij organisatie doorlichtingen, rapportages en de HR functie / arbeidsvoorwaarden (B.4 t/m B.10). Tussentijds is in overleg de deadline een aantal keren verschoven en er zijn meerdere escalatiegesprekken gevoerd. Er is onvoldoende onderbouwing voor de aanhoudende vertraging. Het plan van aanpak voor de doorlichting van de overheidsentiteiten (B.2) is vertraagd maar inmiddels ver gereed, aanbesteding wordt in april verwacht. Wat betreft de digitalisering (B.11) zijn veelbelovende deelplannen vastgesteld om de basis op orde te brengen, waaronder het verkennen van digitale identiteit en de aanpak van het stelsel aan

basisregistraties. Ook het plan voor de overheidshuisvesting (B.10) is ver gereed.

Bij belastingen (thema C) wordt voldoende voortgang gerealiseerd. De nulmeting van de Belastingdienst op basis van TADAT (Tax Administration Diagnostic Assessment Tool, IMF systematiek) is uitgevoerd en geeft goed inzicht in de (zorgelijke) stand van zaken bij de Belastingdienst. De openbaarmaking door de minister van Financiën van deze (en andere)

rapportage(s) is positief en draagt bij aan draagvlak voor de noodzakelijke en ingrijpende veranderingen. Bij financiële sector (thema D) worden de activiteiten voornamelijk uitgevoerd door de Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten.

Ook hier is voldoende voortgang.

Een onderzoek naar de arbeidsmarkt is aanbesteed en wordt uitgevoerd door een extern bureau (E.1). De voortdurende vertraging bij het onderzoek naar illegale arbeid (E.3) zal worden opgevangen door externe inhuur. Er is

voldoende voortgang ten aanzien van de uitvoering van de maatregelen om de fondsen bij de Sociale Verzekeringsbank in evenwicht te brengen (E.4.3), maar nog steeds onvoldoende voortgang om te komen tot een plan van aanpak voor de sociale voorzieningen (E.4.2). Op het gebied van economische ontwikkeling (E.6) is het nodige werk verzet, maar zijn de aanbevelingen uit onderzoeken naar ‘red tape’ (E.6.3) en ‘cost of doing business’ (E.6.4) niet tijdig vertaald naar plannen van aanpak. Met de recente versterking door het instellen van een ministeriele werkgroep en de beoogde aanstelling van een programmamanager zal dit naar verwachting alsnog worden gerealiseerd. Er is goede voortgang bij de diverse activiteiten ten aanzien van Domeinbeheer, grond- en vastgoedbeleid en erfpacht (E.7, ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning). Een inventarisatie van overheidsvastgoed is vastgesteld en een overzicht van niet uitgegeven gronden van de overheid wordt komend kwartaal afgerond.

Ten aanzien van de gezondheidszorg (thema F) ligt de focus vooral bij het onderzoek naar de financiële situatie van het CMC ziekenhuis door de

Nederlandse Zorgautoriteit. Dit onderzoek is onderhanden, de rapportage wordt eind maart opgeleverd. Met de NHC wordt het gesprek gevoerd op welke wijze invulling kan worden gegeven aan het traject om de duurzame betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van het zorgstelsel te realiseren (F.3.1). Op het gebied van onderwijs (thema G) werken de onderwijsinspecties van Curaçao en Nederland samen aan een doorlichting van het gehele bestel (G.1.1), waarbij het tussenrapport eind april verwacht wordt. Het tussenrapport zal

waarschijnlijk al concrete aanbevelingen bevatten die op korte termijn opgepakt kunnen worden. Er is ook goede voortgang bij de activiteiten om het

achterstallig onderhoud van de schoolgebouwen weg te werken (G.1.2). De

verwachting is dat het onderhoud van de eerste tranche van 12 scholen de

komende maanden van start kan gaan. De diverse activiteiten ten aanzien van

(7)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 7 van 49

het versterken van de rechtsstaat (thema H) kennen overwegend voldoende voortgang.

Net zoals in de vorige uitvoeringsrapportage benoemd, geldt voor steeds meer activiteiten dat de tijd is aangebroken om analyses, aanbevelingen en plannen van aanpak om te zetten naar uitvoering. Dit blijkt een weerbarstig proces. De projectmatige aanpak van de NHC en het COHO i.o. daarbij is noodzakelijk, alsook programmasturing en (deels externe) –bemensing. Tegelijkertijd is het noodzakelijk dat de capaciteit van de ministeries van Curaçao structureel wordt versterkt om te borgen dat in de toekomst de beleidscyclus goed gaat

functioneren (het voorbereiden, opstellen, besluiten, uitvoeren en evalueren van het beleid). Daarvoor is een goed functionerende overheidsorganisatie cruciaal en daarmee de activiteiten B.4 tot en met B.11. Dat nu juist daar onvoldoende voortgang is, baart zorgen en vraagt om actieve bijsturing door de NHC en het COHO i.o.

4. Voortgang landspakket Sint Maarten

De voortgang op de uitvoering van de activiteiten die zijn opgenomen in de Uitvoeringsagenda’s van Sint Maarten is overwegend positief. De samenwerking tussen Sint Maarten en Nederland verloopt voor het overgrote deel van de maatregelen constructief. Het afgelopen jaar stond in het teken van

inventariseren van de huidige situatie, verkennen van de kansen en oriëntatie op de uitdagingen die voorliggen in de hervormingsopgave. Voor een deel van de maatregelen is een gezamenlijke implementatiestrategie geformuleerd en daarmee dient zich een volgende fase aan. Bij deze fase past een meer lange termijn aanpak waarbij bij het formuleren van mijlpalen verder in de tijd wordt gekeken.

In voorgaande uitvoeringsrapportages werd aandacht gevraagd voor het risico dat de beperkte uitvoeringscapaciteit vormt voor de implementatiefase. In de afgelopen periode heeft meermaals overleg plaatsgevonden over dit onderwerp.

Hieruit zijn korte termijn-interventies voortgekomen in de vorm van technische assistentie en zijn mogelijkheden voor de middellange termijn geïdentificeerd.

Ter illustratie wordt bij de Belastingdienst momenteel een inventarisatie gemaakt van benodigde her- en bijscholing van zittende medewerkers. Deze bijscholing wordt gecombineerd met het voorgenomen leer-werktraject. Voor de korte termijn wordt technische assistentie ingezet ter ondersteuning van de uitvoering van de maatregelen en om de continuïteit van reguliere

werkzaamheden te waarborgen.

Ten aanzien van de uitvoering van de maatregelen verloopt het overgrote deel naar verwachting. Op het gebied van financieel beheer (thema A) is de

doorlichting van het begrotingsproces afgerond. De opschoningswerkzaamheden van de balansposten verlopen tevens naar verwachting. Echter, het proces van oplevering en controle van de inhaalslag op de jaarrekeningen loopt wederom niet naar verwachting en dat is zorgelijk. Om de oorzaak van de herhaaldelijke vertragingen vast te stellen wordt onafhankelijk advies gevraagd ten aanzien van de doorlooptijd van de oplevering en de controle van de jaarrekeningen (A.1.7).

Op het gebied van effectiviteit van de overheid (thema B) wordt middels een

tevredenheidsonderzoek onder medewerkers en een exit survey gestart met het

verkrijgen van inzicht in de specifieke uitdagingen op het personele vlak van het

Sint Maartense overheidsapparaat. De voortgang op het starten van activiteiten

(8)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 8 van 49

ten aanzien van strategisch personeelsbeleid loopt achter bij de verwachting doordat de resultaten van een door Sint Maarten geïnitieerd aanvullend onderzoek naar het al dan niet bestaan van politieke inmenging bij personeelsaangelegenheden langer op zich laten wachten.

Ook op maatregelen die zien op economische hervormingen (thema E) werden het afgelopen kwartaal mooie stappen gezet. Begin januari heeft een expert op het gebied van grondbeleid en domeinbeheer een oriënterend bezoek gebracht aan Sint Maarten. Hij heeft een inventarisatie gemaakt die samen met het team op Sint Maarten wordt vertaald in een roadmap die moet leiden tot een

strategisch grondbeleid. Op de sociaaleconomische onderwerpen lopen de onderzoeken naar arbeidsmarkt (E.1) en sociale zekerheid (E.4) op schema. In verband met het beslag dat deze twee grote activiteiten op het ministerie van VSA leggen, wordt een vervolgonderzoek naar illegale tewerkstelling (E.3) opnieuw ingepland aan het einde van dit jaar, terwijl de inventarisatie van korte termijn-maatregelen op dit gebied wel doorgang vindt.

Het rapport ten aanzien van het investerings- en ondernemerschapsklimaat (E.6) is gereed. In het rapport worden concrete en uitvoerbare aanbevelingen vermeld welke zullen worden uitgewerkt in een implementatieplan. Daarbij is het van belang dat Sint Maarten zich committeert aan de uitvoering van de (geselecteerde) aanbevelingen.

Op het terrein van de zorg (thema F) verlopen de activiteiten op schema. Met name de uitvoering van het inmiddels goedgekeurde plan van aanpak voor de introductie van de General Health Insurance (F.3.1, lange termijn houdbaarheid van de zorg) verdient vermelding. De projectuitvoeringscapaciteit is belangrijk versterkt waardoor nu aanvullende projectmanagement-, wetgevings- en financiële planningscapaciteit wordt ingezet. De korte termijn financiële houdbaarheid van de zorg wordt versterkt door de verhoging van de ZV/OV loongrens (onderdeel van F.3.2) welk wetsvoorstel op weg is naar de Staten.

De realisatie van de verbetermaatregelen ten behoeve van de

detentieomstandigheden (H.20) komt op gang. Gedurende de afgelopen periode

is voortgang geboekt op de kortetermijnmaatregelen en worden de lange

termijn maatregelen voorbereid. Echter, de voortgang op het opzetten van een

trustfund en het bijbehorende arrangement door UNOPS (H.21) is wederom

onvoldoende, echter dit is niet alleen aan Sint Maarten te wijten.

(9)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 9 van 49

Bijlage A: Voortgang Uitvoeringsagenda’s op activiteitniveau

De volgende bijlagen A.1, A.2 en A.3 bevatten de rapportages over de voortgang van de Uitvoeringsagenda’s op activiteitniveau over de periode 16 november 2021 tot en met 15 februari 2022. Voor elke uitvoeringsactiviteit geeft een kleurcode een samenvatting van de voortgang. Deze kleurcodes staan hieronder toegelicht.

Uitvoering van de maatregel/activiteit verloopt naar tevredenheid. De voortgang is voldoende en de output is van voldoende kwaliteit. Als een gestelde deadline niet is gehaald, dan is daar een gegronde reden voor en is de verwachting dat deze nog wel binnen afzienbare tijd gehaald kan worden. Dit geldt ook als de kwartaalgrens overschreden wordt.

De uitvoering van de maatregel/activiteit blijft achter bij de verwachting. De kwaliteit van de geleverde output blijft achter en/of de deadline is niet gehaald of dreigt niet gehaald te worden zonder dat er gegronde redenen voor zijn. Het COHO i.o. zal deze maatregel/activiteit nauwgezet blijven monitoren en waar nodig suggesties doen voor gerichte interventies.

De uitvoering van de maatregel/activiteit behoeft acute (politieke) bijsturing, omdat:

1) de voortgang en/of de output structureel achterblijft bij de verwachting, het COHO i.o. meerdere interventies heeft gedaan, maar deze vooralsnog niet tot resultaten hebben geleid en de doelstellingen van het landspakket hierdoor in gevaar komen.

of

2) ten aanzien van deze maatregel/activiteit door de RMR specifieke afspraken zijn gemaakt en deze niet zijn gehaald.

Grijs geeft aan dat er voor deze rapportageperiode geen activiteiten gepland stonden in de betreffende Uitvoeringsagenda’s, en dat er dus niets te rapporteren valt. Dit is in de betreffende UA ook aangegeven.

(10)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 10 van 49

Bijlage A.1: Voortgang Uitvoeringsagenda Aruba op activiteitniveau

Maatregel Uitwerkingsactiviteit Beoogde resultaten Deadline Status Toelichting

THEMA A: FINANCIEEL BEHEER

A.1 Op basis van bestaand en/of aanvullend onderzoek zal worden bepaald hoe de financiële kolom wordt versterkt. Hierbij wordt in ieder geval gekeken naar de financiële en

beleidscontrole (centraal en bij de diensten), de auditfunctie, en de positie van de Raad van Advies en de Algemene Rekenkamer.

Op basis van voorstellen zal besluitvorming en implementatie plaatsvinden.

A.1.1 Juridisch kader aanpassen als basis om financiële kolom te versterken.

1. Inrichting modellen en processen begroting en jaarrekening.

31 januari 2022

De modellen zijn conform planning opgesteld.

3. Concept uitvoeringsbesluit

aanbestedingen gereed. 15 december

2021 Het concept besluit is conform planning opgesteld.

4. Ontwerp

verslaggevingstelsel gereed. nnb

Een eerste concept is opgeleverd. Hierover vindt de komende tijd inhoudelijke afstemming plaats tussen Aruba, het C(A)ft en SOAB. De vervolgactie is in de komende

Uitvoeringsagenda opgenomen.

5. Modellen en processen begroting en jaarrekening bestuurlijk geformaliseerd.

28 februari 2022

De modellen worden naar verwachting conform planning bestuurlijk geformaliseerd.

6. Vervolgacties bepaald n.a.v.

A.1.1.2, startnotitie aanvullende regelgeving financieel beheer.

31 januari 2022

De vervolgacties zijn bepaald en opgenomen in de volgende uitvoeringsagenda.

A.1.2 Versterken financiële

organisatie. 4. Onderzoeksrapportage

gereed. 31 januari

2022

Er was meer tijd nodig dan verwacht voor afstemming bij de opstart van het onderzoek.

Daarnaast bleken interviews moeilijk in te plannen door Corona. In de nieuwe

Uitvoeringsagenda wordt een bijgestelde datum opgenomen.

A.3 Op basis van bestaand en/of aanvullend onderzoek zal worden bepaald of het subsidiebeleid, de uitvoering en de bestaande subsidierelaties voldoen aan de eisen:

rechtmatigheid, legitimiteit, effectiviteit en efficiency.

Op basis van de uitkomsten zullen aanpassingen aan beleid en/of uitvoering worden doorgevoerd en onrechtmatig verstrekte subsidies met inachtneming van de wettelijke kaders en rechtsbeginselen (indien proportioneel) worden teruggevorderd.

A.3.1 Onderzoek naar

subsidiebeleid en -uitvoering. 3. Start onderzoek. 1 januari 2022

Het onderzoek is conform planning opgestart.

4. Eindrapportage opgeleverd

door onderzoeksbureau. 30 juni 2022

Het onderzoek is opgestart en loopt.

A.4 Op basis van bestaand en/of aanvullend onderzoek zal worden bepaald hoe de inkoopfunctie kan worden versterkt, zodat de overheid op een zo doelmatige en effectief mogelijke wijze de inkoop van goederen en diensten kan verrichten. Daarbij zal

centralisatie worden overwogen. Op basis van voorstellen zal besluitvorming en implementatie plaatsvinden.

A.4.1 Onderzoek naar huidige

situatie en doelstellingen. 3. Concept Implementatieplan

van aanpak opgesteld. 15 februari

2022 De insteek van de ingehuurde consultant sloot onvoldoende aan op de Arubaanse situatie, als gevolg waarvan geen voortgang geboekt is.

Inmiddels is in goed onderling overleg besloten dat A.4.1. wordt meegenomen in de roadmap die voor thema A wordt opgesteld.

(11)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 11 van 49 THEMA B: KOSTEN EN EFFECTIVITEIT PUBLIEKE SECTOR

B.1 De landen dragen zorg voor de continuïteit van vitale processen, waaronder in ieder geval wordt verstaan: elektriciteit, olievoorziening, internet en datadiensten,

drinkwatervoorziening, vlucht- en

vliegtuigafhandeling, scheepvaartafhandeling, betalingsverkeer, de hulpdiensten en communicatie daartussen en medische instellingen.

B.1.1 Doorlopend. Hiervoor wordt zorggedragen door Aruba.

B.2 Op basis van een integrale doorlichting van de (semi-)overheidsbedrijven en

overheidsentiteiten naar legitimiteit van publiek aandeelhouderschap (dienen ze publieke belangen/doelen?), effectiviteit (bereiken ze de doelstellingen?) en doelmatigheid zullen voorstellen worden ontwikkeld en geïmplementeerd.

B.2.1 Doorlichting van (semi)- overheidsbedrijven en overheidsentiteiten.

4. Aanbesteding afgerond. 15 januari 2022

Het aanbestedingstraject dat onder regie van het COHO i.o. is opgestart, heeft vertraging opgelopen tijdens het aanbestedingsproces in Nederland. Dit gebeurt buiten de invloedssfeer van Aruba. De aanbesteding zal naar

verwachting begin april worden afgerond.

B.3 Op basis van bestaand en/of aanvullende onderzoek wordt met de landen toegewerkt naar een versterking van het luchtvaartsysteem binnen het Koninkrijksverband. Het kan hierbij gaan om nauwe samenwerking van organisaties en het organiseren van uniforme

werkprocessen, conform de internationale veiligheidseisen, waarbij gestuurd wordt op efficiëntie en kostenvermindering.

B.3.1 Afspraken die gemaakt worden in de regiegroep Luchtvaart zijn leidend bij de uitvoering van deze maatregel.

Vooralsnog worden geen separate afspraken gemaakt in de uitvoeringsagenda.

Vooralsnog zijn hierover geen afspraken gemaakt in de uitvoeringsagenda.

B.4 Op basis van een integrale doorlichting zullen voorstellen worden ontwikkeld en

geïmplementeerd om de kwaliteit, effectiviteit en uitvoeringskracht van de

overheidsorganisatie te verbeteren, waaronder ook wordt verstaan de slagkracht van de ministeriële staven.

B.4.1 Verkenning mogelijkheden wetgevingspool ten behoeve van (tijdelijke) versterking wetgevingsfunctie landen.

3. Uitvoeren van fase 2 van het plan van aanpak: uitwerken van oplossingsmogelijkheden

15 december

2021 De oplossingsmogelijkheden zijn door het COHO i.o. in kaart gebracht.

B.4.2 Voorstellen ontwikkelen om kwaliteit, effectiviteit en uitvoeringskracht van de overheidsorganisatie te verbeteren.

1. Ambtelijke voorbereiding gereed voor bestuurlijke sessie over ontwikkeling

overheidsorganisatie.

28 februari

2022 Ten tijde van het opstellen van deze

uitvoeringsrapportage zijn er geen aanwijzingen dat de deadline niet zal worden gehaald.

2. Bestuurlijke sessie(s) heeft

(hebben) plaatsgevonden. 29 april 2022 Dit is een vervolg op B.4.1.2.

3. Roadmap ontwikkeling overheidsorganisatie in concept gereed.

29 juni 2022 De eerste stappen zijn inmiddels gezet om te komen tot een roadmap. Deze wordt de komende maanden nader uitgewerkt, waarvoor onder meer de bestuurlijke sessie van B.4.2.2 input levert.

B.5 Op basis van onderzoek naar de primaire, secundaire en tertiaire arbeidsvoorwaarden (waaronder overwerkvergoedingen, verlofregelingen, bijzondere beloningen en toeslagen, reizen en reisvergoedingen, etc.) worden voorstellen voor mogelijke versobering ontwikkeld en geïmplementeerd.

B.5.3 In aanvulling op het vergelijkend onderzoek naar de primaire, secundaire en tertiaire arbeidsvoorwaarden wordt een benchmark onderzoek uitgevoerd waarin de arbeidsvoorwaarden uit de (semi)publieke sector worden vergeleken met de private sector.

1. Plan van aanpak aanvullend

benchmark onderzoek gereed. 1 februari

2022 Naar aanleiding van het vergelijkend onderzoek naar de arbeidsvoorwaarden in de

(semi)publieke sector is de behoefte ontstaan aan aanvullende informatie ten aanzien van de relatieve arbeidsmarktpositie van de landen ten opzichte van de private sector in het eigen land.

Het concept plan van aanpak is gereed en ligt ter afstemming bij de leden van de

begeleidingscommissie. Opstellen van het concept plan van aanpak heeft meer tijd gekost dan voorzien.

(12)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 12 van 49 2. Plan van aanpak aanvullend

benchmark onderzoek vastgesteld.

1 maart 2022 Vanwege de vertraging bij B.5.3.1 zal ook het vaststelling van het plan van aanpak iets opschuiven, verwachting is dat dit medio maart kan plaatsvinden.

3. Aanbesteding aanvullend

benchmark onderzoek gestart. 1 maart 2022 Ten tijde van het opstellen van deze

uitvoeringsrapportage zijn er geen aanwijzingen dat de deadline niet zal worden gehaald.

B.6 In het kader van een optimale personele inzet wordt de formatie, bezetting en daadwerkelijke aanwezigheid en inzetbaarheid van

medewerkers van overheid en

overheidsorganisaties onderzocht. Indien medewerkers onterecht loon ontvangen worden, afhankelijk van de situatie,

maatregelen getroffen (o.a. stopzetten salaris, ontslagtraject).

B.6.2 Juridisch kader onderzoeken. 2. Startnotitie voor het aanpassen van H9 LMA en overige artikelen m.b.t.

doorstroom en uitstroom gereed.

15 december

2021 De startnotitie is conform afspraak gereed.

3. Bestuurlijk afgestemde startnotitie ingeleverd bij COHO i.o.

15 januari

2022 De startnotitie is conform afspraak opgeleverd en besproken met het COHO i.o.

4. Bestuurlijk principebesluit

over startnotitie. 28 februari

2022 Het principebesluit wordt verwacht conform planning.

B.7 Er wordt een aanpak ontwikkeld gericht op het terugdringen en beheersen van de kosten voor externe inhuur.

B.7.1 Inventarisatie omvang

externe inhuur. 2. Vaststellen van vervolgstappen nav inventarisatie

Vierde kwartaal 2021

In overleg is na een eerste inventarisatie van de omvang van de externe inhuur besloten deze maatregel in een later stadium op te pakken, hetgeen in de roadmap B (zie maatregel B.4) wordt opgenomen.

B.8 Op basis van een doorlichting van de HR-functie (beleid, HR-advies, administratie en

instrumentarium) worden verbetervoorstellen ontwikkeld en geïmplementeerd.

B.8.1 Onderzoek naar de HR-

functie. 4. Rapport vastgesteld door

stuurgroep. 15 februari

2022 Gaande het project heeft er een escalatie plaatsgevonden over de werkwijze van het onderzoeksbureau, waardoor vertraging is opgelopen. Ook werd duidelijk dat er meer tijd nodig was voor het raadplegen van de stakeholders. In de nieuwe Uitvoeringsagenda wordt een bijgestelde datum opgenomen.

5. Rapport op bestuurlijk

niveau vastgesteld. 15 maart

2022 Vanwege de te verschuiven deadline van B.8.1.4. zal ook de vaststelling van het rapport opschuiven. Voorstel zal worden in de nieuwe Uitvoeringsagenda een bijgestelde datum op te nemen, waarbij bewust ook twee weken extra tijd zal worden opgenomen voor de benodigde bestuurlijke afstemming.

B.9 Op basis van bestaand en/of aanvullend onderzoek wordt strategisch personeelsbeleid ontwikkeld. Hieronder wordt in ieder geval verstaan:

- een strategische personeelsplanning i.r.t. de uitkomsten van de doorlichting onder B.4;

- invoer van een prestatie-management systeem binnen het ambtelijk apparaat;

- het beperken van de politieke invloed op personeelsaangelegenheden.

B.9.1 Analyse hoe strategisch personeelsbeleid te moderniseren.

3. Opstellen concept beleidsadvies Werving en Selectie voor doorstroom.

31 maart

2022 Het concept advies wordt naar verwachting conform planning opgeleverd.

4. Concept Plan van Aanpak Digitaal Platform Training en Opleiding gereed.

29 april 2022 Het concept Plan van Aanpak wordt naar verwachting conform planning opgeleverd.

B.9.2 P-cyclus met prestatiemanagement invoeren.

1. Juridische verankering p-

cyclus. 1 juli 2022 De juridische verankering zal naar verwachting conform planning geschieden.

2. Inwerkingtreding p-cyclus. Uiterlijk 1

januari 2023 De inwerkingtreding zal naar verwachting per 1 januari 2023 zijn.

3. Principebesluit over werken met P-cyclus per 1 januari 2023, inclusief allocatie benodigde middelen

Uiterlijk december 2021

Het principebesluit is genomen, ook over de middelen.

(13)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 13 van 49 B.10 Op basis van bestaand en/of aanvullend

onderzoek zullen de behoefte en kosten met betrekking tot huisvesting inzichtelijk worden gemaakt en mogelijkheden tot kostenverlaging en verbeteringen worden onderzocht en, indien aanwezig, worden doorgevoerd. Beoogd is een kostenreductie van 20% in 5 jaar (begroting 2020 als ijkpunt) die verwerkt is in de begroting voor 2025.

B.10.0 Dit wordt doorgeschoven naar een volgende

uitvoeringsagenda.

Dit onderwerp wordt opgenomen in de roadmap

Thema B, zie B.4.2.3.

B.11 In het kader van een efficiënte overheid zullen de mogelijkheden voor een digitale

overheidsomgeving en digitale dienstverlening worden onderzocht. Op basis van een

onderzoek zullen voorstellen worden ontwikkeld en geïmplementeerd.

B.11.1 Diensten aansluiten op

digitaliseringssysteem. 2. Aansluiten prioritaire

diensten. 1 januari

2022 Een aantal diensten van de directie

Infrastructuur en Planning is conform planning gedigitaliseerd, en wel op een wijze die het later mogelijk maakt relatief eenvoudig op het in ontwikkeling zijnde platform aan te sluiten.

3. Aansluiten prioritaire

diensten. 1 februari

2022 Een aantal diensten van de directie Economische Zaken, Handel en Nijverheid is conform planning gedigitaliseerd, en wel op een wijze die het later mogelijk maakt relatief eenvoudig op het in ontwikkeling zijnde platform aan te sluiten.

4. Bepalen van vervolgstappen op basis van advies

Interoperability Pilot Team

15 februari

2022 De evaluatie van de pilot is voor Aruba aanleiding door te gaan met het E-government traject. Hierover worden voor nu geen afspraken gemaakt in de Uitvoeringsagenda, COHO i.o. volgt wel de ontwikkelingen.

THEMA C: BELASTINGEN

C.1 Om inkomsten te verhogen en het stelsel robuuster en eenvoudiger te maken zal een integrale doorlichting worden uitgevoerd van het fiscale stelsel inclusief de

inkomstenbelasting. De volgende voorstellen zullen worden meegewogen:

- Verbreding van de belastingbasis, verschuiving van directe naar indirecte belastingen en invoering VAT/BTW van 12,5 procent, conform voorstellen van de Fiscal Affairs Department (FAD) van het IMF of ABB conform fiscaal stelsel Caribisch Nederland.

- Maatregelen gericht op substantiële vermindering van belastinguitgaven en bijdragen/overdrachten aan derden.

- Beperken bestuurlijke

inmenging/discretionaire bevoegdheden van zowel ambtenaren als bestuurders (m.b.t.

aftrekposten, ‘tax holidays’).

Op basis van de doorlichting en adviezen zullen voorstellen worden ontwikkeld en

geïmplementeerd. Rekening zal gehouden worden met internationale regels van o.a. de OECD.

C.1.2 Nieuw fiscaal stelsel ingevoerd. 1 januari

2023 De voorbereidingen voor invoering van het nieuwe fiscale stelsel, waarover periodiek door Aruba wordt gerapporteerd, verlopen conform planning.

(14)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 14 van 49 C.2 De Belastingdienst zal benodigde gegevens van

de bancaire sector gaan ontvangen, voor zover dat nog niet gebeurt.

C.2.1 Plan van aanpak om banken, notarissen, sociale

verzekeringsbank en pensioenfonds aan te sluiten.

4. Evaluatie actionplan en re- assessment bij OECD

aangevraagd om internationale gegevensuitwisseling mogelijk te maken.

1 april 2022 Deze activiteit Is volgens planning gebeurd, de OECD heeft inmiddels toegezegd dit te zullen verzorgen.

5. Invoering wijziging in de algemene landsverordening belastingen t.b.v. automatische gegevensuitwisseling.

1 januari

2023 De verwachting is dat de landsverordening conform planning wordt ingevoerd.

C.3 Compliance-programma’s worden

voortgezet/opgesteld. C.3.1 Loopt mee in plan van aanpak

C.4.1. Zie C.4.1.

C.4 Op basis van bestaand en/of aanvullend onderzoek wordt bepaald of en hoe de Belastingdienst kan worden geoptimaliseerd en gemoderniseerd, dusdanig dat belastinginning effectief en efficiënt kan plaatsvinden. Op basis van voorstellen zal besluitvorming en

implementatie plaatsvinden.

C.4.1 Plan van aanpak opstellen voor optimalisering en modernisering

Belastingdienst, op basis van informatie vanuit Aruba.

4. Definiëren go-no go momenten voor C1 en opnemen in mijlpalenplanning

1 december

2021 De belangrijke mijlpalen zijn tijdig aangeleverd, naar aanleiding daarvan is besloten tot een go- no go moment in augustus 2022. Daarnaast worden de mijlpalen periodiek gemonitord.

5. Rapportage voortgang

uitvoering mijlpalenplanning. 1 februari

2022 De rapportage is conform planning aangeleverd.

C.5 Er wordt een Belastingregeling voor Nederland en Aruba overeengekomen, in lijn met minimum Base Erosion and Profit Shifting (BEPS) voorwaarden waarbij o.a. wordt gekeken naar het voorkomen mogelijke winstverschuivingen.

C.5.1 Invoering Belastingregeling. 2. Behandeling

Rijksministerraad. Eind vierde kwartaal 2021

De deadline was onder voorbehoud van tijdige behandeling in Staten en Rijksministerraad.

Omdat de RMR van december naar voren is gehaald, kon de behandeling in de Staten en Rijksministerraad nog niet plaatsvinden.

3. Invoering Belastingregeling. 1 januari

2022 Omdat behandeling in RMR en Staten nog niet heeft plaatsgevonden (zie C.5.1.2), wordt een bijgestelde datum in een nieuwe

Uitvoeringsagenda opgenomen.

THEMA D: FINANCIËLE SECTOR

D.3 Er wordt een onderzoek uitgevoerd naar de maatschappelijke kosten van de eigen munt versus dollarisatie door een externe onafhankelijke partij. Besluit over wenselijke monetaire structuur. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek zullen de maatregelen worden bepaald en geïmplementeerd.

D.3.1 Dit komt niet eerder dan

2022 aan de orde.

Deze maatregel wordt dit jaar nog niet opgepakt, zo is in het kader van prioritering besloten.

D.4 Er vindt modernisering plaats van bekende tekortkomingen in wet- en regelgeving, in ieder geval invoering Depositogarantiestelsel (DGS en modernisering resolutieraamwerk).

Overzicht van welke wetgeving zou moeten worden aangepast, vervolgens aanpassing, besluitvorming en implementatie van de wetgeving.

D.4.1 Aanpassing DGS en wetgeving

rondom bestrijding witwassen en

terrorismebestrijding.

3. Vaststelling

landsverordening DGS. nnb De landsverordening DGS is vastgesteld door de Staten.

4. Landsbesluit DGS ingediend

bij de Staten. 1 februari

2022 Het landsbesluit DGS ligt inmiddels bij de Raad van Advies, Aruba streeft naar inwerkingtreding per 1 januari 2023. (In het resultaat stond per abuis "bij de Staten". Bedoeld was "bij de Raad van Advies").

D.4.2 Aanpassing overige wetgeving

conform wetgevingskalender. 2. Landsverordening Consumentenkrediet en concept min. Regeling, nader rapport naar Staten.

1 december

2021 De stukken zijn conform planning ingediend voor behandeling in de Staten.

(15)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 15 van 49 3. Instelling UBO register. 1 maart 2022 De regelgeving is opgesteld, beperkende factor

voor de tijdige invoering is de beschikbaarheid van financiële middelen, Aruba verwacht hiervoor medio februari een oplossing te hebben. Daarna is er nog tijd nodig om de implementatie (o.a. menskracht en ICT voorziening) te organiseren. In de nieuwe Uitvoeringsagenda zal een bijgestelde datum opgenomen worden.

4. Landsverordening Consumentenkrediet in werking.

nnb Het voorstel is in december 2021 ingediend bij de Staten, de inwerkingtreding is afhankelijk van deze behandeling en het slaan van de uitvoeringswetgeving.

THEMA E: ECONOMISCHE HERVORMINGEN E.1 Er zal een integrale analyse van het huidige

arbeidsmarktbeleid, wet- en regelgeving worden uitgevoerd op basis waarvan het arbeidsmarktbeleid wordt geactualiseerd en gemoderniseerd. Maatregelen als

arbeidstijdverkorting, deeltijdwerken, contracten voor bepaalde tijd, versoepelen ontslagrecht, wegnemen belemmeringen voor aannemen buitenlandse arbeidskrachten, illegale tewerkstelling en bestrijding van de jeugdwerkloosheid zullen in de analyse worden betrokken. Op basis van de analyse worden voorstellen ontwikkeld en geïmplementeerd.

E.1.1 Analyse van

arbeidsmarktbeleid en wet- en regelgeving.

4. Stuurgroep stelt eindrapport

vast. 1 maart 2022 Het rapport wordt naar verwachting conform planning vastgesteld.

E.2 De informele economie en illegale arbeid wordt tegengegaan. Op basis van onderzoek naar de omvang van de informele economie zullen voorstellen worden ontwikkeld en geïmplementeerd.

E.2.1 Vervolgstappen worden bepaald mede

n.a.v. uitkomsten E.3.

E.3 Illegale tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten wordt tegengegaan. Er zal onderzoek worden gedaan naar illegale tewerkstelling van buitenlandse

arbeidskrachten. Op basis van de resultaten en aanbevelingen worden voorstellen ontwikkeld en geïmplementeerd.

E.3.1 Onderzoek naar illegale tewerkstelling van

buitenlandse arbeidskrachten.

4. Knelpunten in de informatie architectuur ten behoeve van data uitwisseling in de keten in kaart gebracht en

aanbevelingen opgeleverd.

1 december

2021 De knelpunten zijn conform planning opgeleverd en vormen de basis voor E.3.1.5.

5. Integraal meerjaren plan

van aanpak vastgesteld. 31 maart

2022 Het plan van aanpak wordt naar verwachting conform planning vastgesteld.

E.4 Bewerkstelligd wordt dat het stelsel van sociale zekerheid een activeringsfunctie zal hebben, met de juiste prikkels, waarbij tevens zorggedragen wordt voor adequaat sociaal vangnet. Op basis van bestaand en/of

aanvullend onderzoek zullen voorstellen worden ontwikkeld en geïmplementeerd.

Bezien in samenhang met de maatregelen omtrent de hervorming van de arbeidsmarkt.

E.4.2 Onderzoek naar stelsel van

sociale zekerheid. 4. Stuurgroep stelt eindrapport

vast. 1 maart 2022 Het rapport wordt naar verwachting conform planning opgeleverd.

(16)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 16 van 49 E.5 Aruba verhoogt de pensioengerechtigde leeftijd

naar 66 (in 2025), tenzij uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat een verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd naar 66 jaar in 2025 niet realistisch is en er alternatieve voorstellen zijn met hetzelfde budgettaire effect. Een onafhankelijk economisch instituut (aangewezen door het COHO in overleg met het land) brengt in kaart wat de structurele budgettaire effecten zijn voor de betaalbaarheid van de pensioenen en sociale zekerheid als de pensioengerechtigde leeftijd wordt verhoogd naar 66 jaar in 2025 en verder verhoogd zou worden door koppeling aan de

levensverwachting en rekent de alternatieve voorstellen door. De uitkomsten worden voorgelegd aan Aruba en Nederland waarna in overleg bekeken wordt hoe er invulling wordt gegeven aan de onderzoeksresultaten.

E.5.1 Dit wordt doorgeschoven naar een volgende

uitvoeringsagenda.

E.6 Ondernemerschap en het investeringsklimaat zullen worden bevorderd. Daarbij is o.a. van belang dat het vergunningenstelsel wordt geoptimaliseerd, de costs of doing business worden verlaagd, en bureaucratie (red tape) wordt weggenomen.

Op basis van een integrale doorlichting van (o.a.) wet- en regelgeving zullen voorstellen worden ontwikkeld en geïmplementeerd.

E.6.1 Doorlichting van (o.a.) wet- en

regelgeving.

3. Definitief onderzoeksrapport

opgeleverd. 1 december

2021 Het onderzoeksbureau heeft de opdracht op tijd uitgevoerd en het onderzoeksrapport

opgeleverd. Op grond daarvan worden nu vier vervolgprojecten nader uitgewerkt in implementatie plannen van aanpak.

E.6.2 nnb Vervolgacties worden momenteel bepaald en

uitgewerkt in een plannen van aanpak, zie E.6.1.3.

E.7 Ontwikkelen en implementeren grondbeleid en

ruimtelijk ordeningsbeleid. E.7.2 Digitaliseren van processen. 2. Gekozen services

gedigitaliseerd. 1 januari

2022 De digitalisering is conform planning afgerond, zie ook B.11.1.3.

E.7.3 Bestuurlijke heroverweging inning en afhandeling

juridische zaken.

1. Voortgangsrapportage over uitwerking inrichting

inningssystematiek en juridische afhandeling

15 december

2021 De rapportage is opgeleverd, het traject loopt conform afspraak/planning.

2. Slotrapportage over uitwerking inrichting inningssystematiek en juridische afhandeling.

15 maart

2022 De slotrapportage wordt naar verwachting conform planning opgeleverd.

3. Bestuurlijk besluit over hoe inning en afhandeling juridische zaken te verbeteren.

1 mei 2022 Het besluit wordt naar verwachting conform planning genomen.

(17)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 17 van 49 THEMA F: ZORG

F.1 Om COVID-19 te kunnen beheersen en beheersbaar te houden worden de adviezen van het OMT Cariben (24 april 2020 en 3 juni 2020) doorgevoerd, waaronder in ieder geval de volgende maatregelen:

- op peil houden beschikbare IC-capaciteit;

- versterken diensten publieke gezondheid (o.a.

i.v.m. bron- en contactonderzoek) - op voorraad houden van voldoende persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM);

- vergoten en op peil houden testcapaciteit;

- invoeren syndroom surveillance;

- garanderen voldoende air-ambulance capaciteit;

- Aankoop COVID vaccin en doorvoeren vaccinatieprogramma (vanaf beschikbaar zijn vaccin).

F.1.1 Doorlopend. Aruba werkt, met ondersteuning van VWS, aan

het beheersen en bestrijden van de (gevolgen van) COVID-19. Dit is een doorlopende activiteit.

F.2 In het kader van doelmatigheid worden overbodige dubbelingen in het zorgaanbod van de verschillende ziekenhuizen en ander inefficiënties in kaart gebracht en

teruggedrongen, middels opstellen en uitvoeren plan samenwerking regionale ziekenhuizen Caribisch gebied Koninkrijk en maken bestuurlijke afspraken, waaronder in ieder geval wordt verstaan:

− reduceren van het aantal medische uitzendingen naar derde landen door uitbreiding van zorgaanbod binnen het Caribisch gebied van het Koninkrijk (top- specialistische zorg);

− gezamenlijke inkoop medicatie, middelen, materialen en apparatuur;

− regionaal opleiden en capaciteitsplanning van zorgpersoneel (kosten opleiding reduceren door minder opleiden in het buitenland);

− rationalisering laboratoriumzorg en reductie aantal laboratoria;

− medische specialisten die verzekerde zorg leveren in loondienst van ziekenhuizen (sterfhuisconstructie);

− versterken samenwerking eerstelijnszorg en tweedelijnszorg;

− herijken bekostigingswijze en tarieven tweedelijnszorg samen met zorgverzekeraars en Nederlandse zorgautoriteit.

F.2.1 Afspraken die gemaakt worden in het

vierlandenoverleg zijn leidend bij de uitvoering van deze maatregel.

Vooralsnog worden geen separate afspraken gemaakt in de uitvoeringsagenda over deze maatregel.

Het seminar en het ministerieel

vierlandenoverleg is gehouden. Er zijn

afspraken gemaakt om te komen tot de formele oprichting van een coöperatie. Deze afspraken zullen worden meegenomen in de volgende uitvoeringsagenda(‘s).

F.3 Op basis van bestaand en/of aanvullend onderzoek naar de doelmatigheid (inclusief bekostiging) en effectiviteit van de zorg en de uitkomsten van maatregel F.2 zullen voorstellen worden ontwikkeld en geïmplementeerd.

Gedacht kan worden aan herijken verzekeringspakket en invoeren van eigen betalingen.

F.3.1 Vervolgstappen volgen uit de lopende door Aruba uitgezette onderzoeksopdracht.

1. Voorstel vervolgstappen n.a.v. onderzoeksrapport ambtelijk gereed.

28 februari

2022 Het onderzoeksrapport is, o.a. vanwege uitloop door een uitgevoerde benchmark, nog niet opgeleverd. Verwachting is dat het onderzoeksrapport uiterlijk eind februari zal worden opgeleverd, waarna afspraken worden gemaakt over de vervolgstappen.

(18)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 18 van 49 THEMA G: ONDERWIJS

G.1 Een expertgroep uit de vier landen / groep onderwijsexperts uit de vier landen voert een doorlichting uit van het gehele onderwijsbestel, met inbegrip van alle publieke en particuliere betrokken partijen, inclusief de overheid.

Hierbij komen in ieder geval aan de orde:

- onderwijskwaliteit, lesmethoden en – middelen;

- aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt;

- doorstroom tussen ko, po, vo en mbo/ho/wo (al dan niet in Europees Nederland);

- doelmatigheid en doeltreffendheid van de onderwijsbekostiging, mitigeren van inefficiënties in het systeem;

- versterken van de kwaliteitsverbetering door effectief toezicht door onder andere de inspecties;

samenwerking onderwijs- en

ontwikkelingsvoorzieningen in de regio (en eventueel Europees Nederland).

Hierbij worden in elk geval de onderwijsinspecties van de vier landen betrokken.

Op basis van de uitkomsten van de doorlichting worden maatregelen ontwikkeld en

geïmplementeerd.

G.1.1 Uitvoeren doorlichting op basis van vastgesteld plan van aanpak.

4. Eindrapportage gereed. 15 mei 2022

Er is extra doorlooptijd nodig vanwege extra benodigde gesprekken met de Nederlandse Onderwijsinspectie m.b.t. publicatie van het tussenrapport en het opstellen van een beleidsreactie van Aruba op het tussenrapport, nodig voor het vervolg van de doorlichting. In de nieuwe Uitvoeringsagenda zal een bijgestelde datum opgenomen worden.

(19)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 19 van 49 THEMA H: VERSTERKEN RECHTSSTAAT

H.1 In het belang van stabiliteit van de openbare orde en veiligheid worden tot nader orde geen bezuinigingen toegepast die de operationele uitvoeringscapaciteit binnen de meest vitale sectoren van de rechtsstaat (Politie, Douane, Landsrecherche, OM, Hof, Kustwacht, gevangeniswezen en de veiligheidsdienst) beperken.

H.1.1 Doorlopend, op basis van op 29 januari 2021 aangeleverde nul-meting.

H.2 Op basis van bestaand en/of aanvullend onderzoek zal worden bepaald of en hoe de (fysieke en online) goksector hervormd moet worden. Doelstelling is het verhogen van de inkomsten voor de overheid.

Op basis van voorstellen zal besluitvorming en implementatie plaatsvinden.

H.2.1 Behandeling en implementatie

Landsverordening Toezicht Kansspelen.

2. Technische assistentie

gestart. Eerste

kwartaal 2022

De technische assistentie is gestart. Een expert op het gebied van Kansspelen bepaalt samen met Aruba de te ondernemen stappen richting oprichting van een Kansspelautoriteit.

H.9 Landen werken gezamenlijk toe naar een geharmoniseerd niveau van bescherming persoonsgegevens binnen het Koninkrijk middels een Rijkswet.

Een plan van aanpak zal worden ontwikkeld en geïmplementeerd.

H.9.1 Op basis van vastgesteld plan van aanpak projectfase uitvoeren.

4. Concept wetsontwerp

gereed. 1 juli 2022 Het concept wetsontwerp zal in het JVO van juli 2022 geagendeerd worden.

H.12 Beheer en toezicht t.a.v. het criminaliteitsfonds wordt op orde gebracht. Curaçao en Sint Maarten volgen de aanbevelingen uit de rapporten van de Raad voor de Rechtshandhaving op.

Uiterlijk 1 april 2021 hebben de landen een onafhankelijke organisatie aangewezen die het fonds controleert op het opvolgen van de aanbevelingen en rapporteert of het fonds naar behoren werkt.

H.12.2 Wijziging van de Landsverordening

Criminaliteitsbestrijdingsfonds .

1. Formuleren van wetsvoorstel tot wijziging van de

Landsverordening

Criminaliteitsbestrijdingsfonds

15 december

2021 Het wetsvoorstel is conform planning geformuleerd.

H.13 Aruba komt met behulp van Defensie voor 1 maart 2021 met een plan van aanpak om de verouderde dienstplichtverordeningen aan te passen en om de ARUMIL te professionaliseren, waarbij onder andere de

doorstroommogelijkheden van de ARUMIL naar de landelijke veiligheidspartners worden verankerd.

H.13.1 Opstellen plan van aanpak gericht op verdere professionalisering van de ARUMIL, waar actualisatie van de

Dienstplichtverordening een onderdeel van is.

2. Actualisering

dienstplichtverordening. Er is vertraging ontstaan aan Nederlandse zijde.

Op korte termijn wordt de uitvoering in goed overleg met de Landen weer opgepakt.

(20)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 20 van 49

Bijlage A.2: Voortgang Uitvoeringsagenda Curaçao op activiteitniveau

Maatregel Uitwerkingsactiviteit Beoogde resultaten Deadline Status Toelichting

THEMA A: FINANCIEEL BEHEER

A.1 Op basis van bestaand en/of aanvullend onderzoek zal worden bepaald hoe de financiële kolom wordt versterkt. Hierbij wordt in ieder geval gekeken naar de financiële en

beleidscontrole (centraal en bij de diensten), de auditfunctie, en de positie van de Raad van Advies en de Algemene Rekenkamer. Op basis van voorstellen zal besluitvorming en implementatie plaatsvinden.

A.1.1 Doorlichting door Nederland samen met Curaçao van de praktijk van het

begrotingsproces (met name de voorbereiding en opstelling van de begroting voor het komende jaar en de uitvoering van het lopende jaar (begrotingswijzigingen):

begrotingsproces, begrotingsregels,

meerjarenramingen (gewone dienst en kapitaaldienst), taken/verantwoordelijkheden /bevoegdheden (meest) relevante actoren (voorverkenning).

4. Onderzoeksrapportage

opgeleverd. 28 februari

2022

Door de covid situatie op Curaçao kon het door de onderzoekers geplande bezoek (voor de interviews) in de week van 24 januari jl. niet doorgaan. Het bezoek is verplaatst naar de week van 3 mei. Hierdoor zal ook sprake zijn van vertraging in de oplevering van het onderzoeksrapport, hiermee wordt rekening gehouden bij het opstellen van de

uitvoeringsagenda voor het tweede kwartaal 2022.

A.1.2 Toewerken naar een goedkeurende

accountantsverklaring bij de jaarrekening die tijdig gereed is.

3. Plan van aanpak vastgesteld ter implementatie van de aanbevelingen om de doorlooptijd van de accountantscontrole fors te verminderen.

15 december 2021

Het concept van het plan van aanpak is tijdig opgeleverd, maar de inhoudelijke afstemming daarna heeft langer geduurd dan verwacht, waardoor de deadline niet is gehaald.

Uiteindelijk heeft deze afstemming wel geresulteerd in een gedegen plan van aanpak, dat inmiddels is vastgesteld.

4. Alle plannen van aanpak

deelprojecten Roadmap gereed. 1 januari 2022

De plannen voor de deelprojecten zijn gereed.

5. Afronden review plannen van aanpak deelprojecten

Roadmap.

31 januari 2022

De plannen zijn gereviewd.

6. Afronden beeld benodigde capaciteit en randvoorwaarden uitvoering deelprojecten Roadmap.

28 februari 2022

De voortgang verloopt volgens planning, er is een brede bijeenkomst met stakeholders op 17- 02-2022.

7. Besluitvorming over de

algehele aanpak Roadmap. 31 maart 2022

De voortgang verloopt volgens planning, er is een brede bijeenkomst met stakeholders op 17- 02-2022.

A.1.3 Overzicht van de taken &

rollen van de instituties die betrokken zijn bij het begrotings- en

verantwoordingsproces en eventuele verbetervoorstellen in de (onderlinge)

samenwerking daarbij.

2. Afstemming met

stakeholders. 15 december

2021 Medio november hebben gesprekken plaatsgevonden met de stakeholders.

3. Plan van aanpak vastgesteld. 15 januari 2022

De inhoudelijk afstemming is afgerond en het plan van aanpak wordt op korte termijn vastgesteld.

(21)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 21 van 49 A.2 Op basis van bestaand en/of aanvullend

onderzoek zal worden bepaald of en hoe het gebruik van betrouwbare statistische informatie en data ten behoeve van beleidsontwikkeling en besluitvorming kan worden versterkt. Op basis van voorstellen zal besluitvorming en implementatie plaatsvinden.

A.2.1 Bepalen welke statistische informatie nodig is voor het beleids- en besluitvorming en wat er nodig is (gap analyses) om het proces van statistische

informatievoorziening te versterken.

2. Definitief plan van aanpak

gereed 1 december

2021

Een eerste versie van het Plan van Aanpak is grondig aangepast op basis van overleg tussen CBS Curaçao, NHC en het COHO i.o. Hierdoor is het plan later gereed dan gepland, maar inmiddels is het definitieve Plan van Aanpak ingebracht voor vaststelling. Het Plan van Aanpak wordt benut voor het bepalen van de afspraken in de uitvoeringsagenda 2022 Q2.

A.3 Op basis van bestaand en/of aanvullend onderzoek zal worden bepaald of het subsidiebeleid, de uitvoering en de bestaande subsidierelaties voldoen aan de eisen:

rechtmatigheid, legitimiteit, effectiviteit en efficiency.

Op basis van de uitkomsten zullen aanpassingen aan beleid en/of uitvoering worden doorgevoerd en onrechtmatig verstrekte subsidies met inachtneming van de wettelijke kaders en rechtsbeginselen (indien proportioneel) worden teruggevorderd.

A.3.1 Bepalen (o.a. op basis van bestaande onderzoeken) of het subsidiebeleid, de uitvoering en de bestaande subsidierelaties naast de eisen van rechtmatigheid en legitimiteit voldoen aan de eisen van effectiviteit en efficiency en of de

aanbevelingen uit het rapport

“Mollen (2014)” en de het rapport van de Algemene Rekenkamer “Subsidie.

Afwijkingen op de subsidieverordening en het subsidiebeleid over de jaren 2010 t/m 2015” (2018) zijn geïmplementeerd.

5. Plan van aanpak vergroten effectiviteit en efficiency (rapport Mollen) vastgesteld.

30 november 2021

Het concept van het plan van aanpak is tijdig opgeleverd, maar door de complexiteit heeft de afronding en de afstemming met stakeholders langer geduurd dan verwacht, waardoor de deadline niet is gehaald. Uiteindelijk heeft dit wel geresulteerd in een gedegen plan van aanpak, dat naar verwachting op korte termijn alsnog kan worden vastgesteld.

6. Uitvoering plan van aanpak vergroten effectiviteit en efficiency (rapport Mollen).

nog niet bekend

A.4 Op basis van bestaand en/of aanvullend onderzoek zal worden bepaald hoe de inkoopfunctie kan worden versterkt, zodat de overheid op een zo doelmatige en effectief mogelijke wijze de inkoop van goederen en diensten kan verrichten. Daarbij zal

centralisatie worden overwogen. Op basis van voorstellen zal besluitvorming en implementatie plaatsvinden.

A.4.0 Dit wordt doorgeschoven naar een volgende uitvoeringsagenda

THEMA B: KOSTEN EN EFFECTIVITEIT PUBLIEKE SECTOR B.1 De landen dragen zorg voor de continuïteit van

vitale processen, waaronder in ieder geval wordt verstaan: elektriciteit, olievoorziening, internet en datadiensten,

drinkwatervoorziening, vlucht- en

vliegtuigafhandeling, scheepvaartafhandeling, betalingsverkeer, de hulpdiensten en communicatie daartussen en medische instellingen.

B.1.1 Doorlopend Hiervoor wordt zorggedragen door Curaçao.

B.2 Op basis van een integrale doorlichting van de (semi-)overheidsbedrijven en

overheidsentiteiten naar legitimiteit van publiek aandeelhouderschap (dienen ze publieke belangen/ doelen?), effectiviteit (bereiken ze de

B.2.1 Onderzoekskader bepalen en prioritering aanbrengen in doorlichting overheids-nv’s.

1. Plan van aanpak vastgesteld, inclusief onderzoekskader en prioritering overheids-nv’s.

30 november

2021 Het concept van het plan van aanpak is tijdig opgesteld, maar de inhoudelijk afstemming met stakeholders en binnen COHO i.o. duurde langer dan verwacht. Hierdoor vindt de vaststelling in februari 2022 plaats.

(22)

Uitvoeringsrapportage landspakketten Aruba, Curaçao en Sint Maarten – no.1 2022 | 1 maart 2022

Pagina 22 van 49 doelstellingen?) en doelmatigheid zullen

voorstellen worden ontwikkeld en geïmplementeerd.

2. Onderzoeksopdracht

aanbesteed. 15 januari

2022 Door de latere vaststelling van het plan van aanpak is ook het aanbestedingstraject vertraagd, maar inmiddels gestart.

B.3 Op basis van bestaand en/of aanvullende onderzoek wordt met de landen toegewerkt naar een versterking van het luchtvaartsysteem binnen het Koninkrijksverband. Het kan hierbij gaan om nauwe samenwerking van organisaties en het organiseren van uniforme

werkprocessen, conform de internationale veiligheidseisen, waarbij gestuurd wordt op efficiëntie en kostenvermindering.

B.3.0 Afspraken die gemaakt worden in de regiegroep Luchtvaart zijn leidend bij de uitvoering van deze maatregel. Vooralsnog worden geen separate afspraken gemaakt in de uitvoeringsagenda.

B.4 Op basis van een integrale doorlichting zullen voorstellen worden ontwikkeld en

geïmplementeerd om de kwaliteit, effectiviteit en uitvoeringskracht van de

overheidsorganisatie te verbeteren, waaronder ook wordt verstaan de slagkracht van de ministeriële staven.

B.4.1.1 Implementatie MD-beleid topmanagement, waarin in ieder geval wordt ingegaan op taken,

verantwoordelijkheden en bevoegdheden,

aannamebeleid, in- door- en uitstroom, functievereisten, e.a. in lijn met de

uitgangspunten uit het Strategisch personeelsbeleid 2020-2025.

3. Inrichtingsplan "bureau topmanagement", belast met uitvoering MD-beleid, gereed.

1 mei 2022

Kennismaking van de projectleider met Minister BPD heeft plaatsgevonden, het inrichten van begeleidingsgroep is in gang gezet, het projectteam is compleet en periodiek overleg met de opdrachtgever loopt.

4. Start uitvoering

inrichtingsplan bestuursdienst inclusief "bureau

topmanagement", belast met uitvoering MD-beleid.

1 mei 2022

In maart 2022 vindt er een uitgebreide interviewronde plaats op Curaçao ten behoeve van het ontwerp van een vernieuwde topstructuur.

B.4.1.4 Inzet "Community of practice" bij planvorming verbetering dienstverlening, ontkokering en

efficiencyverhoging adhv advisering NHC & TWO.

1. Periodieke commmunity- bijeenkomsten, onder externe begeleiding. Terugkoppeling aan NHC & TWO.

Vanaf 2022

B.4.1.5 (risico)gerichte

organisatiedoorlichtingen. 1.a. Bepalen door te lichten organisatieonderdelen, onderzoekskader, processen, plus planning.

15 februari 2022

De ordening van reeds ingezette doorlichtingen en het uitvoeren van doorlichtingen op organisatieonderdelen die nog niet belegd zijn, zal worden aangestuurd door een

programmamanager die nog moet worden aangesteld. Doordat de aanstelling is vertraagd, heeft het bepalen van door te lichten

organisatieonderdelen nog niet plaatsgevonden.

1.b. Bepalen door te lichten organisatieonderdelen, onderzoekskader, processen, plus planning.

1 april 2022

Idem.

2. Uitvoeren doorlichtingen. Vanaf Q2

2022

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Curaçao realiseert tot en met het derde kwartaal ANG 1.293 miljoen aan lasten, gelijk aan 67 procent van de geraamde lasten van ANG 1.925 miljoen over

8 Scorepunten worden toegekend op grond van het door de kandidaat gegeven antwoord op iedere vraag.. Er worden geen scorepunten

Deze worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs.. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn

3 De gecommitteerde beoordeelt het werk zo spoedig mogelijk en past de beoordelingsnormen en de regels voor het bepalen van de score toe die zijn gegeven door het College

1 Onlangs is door de commissie herziening Wetboek van Straf- vordering een vernieuwd concept aangeboden aan de ministers van Justitie van Aruba, Curaçao en Sint Maar- ten.. Dat is

Daarnaast is de jaarprognose voor 2021 zoals door Curaçao opgenomen sinds de derde UR, en de realisatie tot en met het vierde kwartaal van 2021 ten opzichte van deze

Op grond van artikel 23 lid 1 had uiterlijk 1 april 2020 de collectieve sector voor de begrotingsjaren 2021 en 2022 moeten worden vastgesteld door Curaçao en de minister

Vervoer naar een ziekenhuis bij niet-spoedeisende hulp komt bijna altijd voor eigen rekening?. In een aantal gevallen krijgt u van PZP vanuit uw basisverze- kering uw reiskosten