• No results found

GOJO HAND MEDIC Professionele Huidverzorging

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "GOJO HAND MEDIC Professionele Huidverzorging"

Copied!
12
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

RUBRIEK 1: Identificatie van de stof of het mengsel en van de vennootschap/onderneming

1.1 Productidentificatie

Handelsnaam : GOJO® HAND MEDIC® Professionele Huidverzorging

1.2 Relevant geïdentificeerd gebruik van de stof of het mengsel en ontraden gebruik Gebruik van de stof of het

mengsel

: Huidverzorging

Aanbevolen beperkingen voor gebruik

:

Dit is een cosmetisch product voor de persoonlijke verzorging dat onder normaal en redelijk te voorspellen gebruik veilig is voor consumenten en andere gebruikers. Cosmetica en consumentenproducten, die specifiek door wereldwijde voorschriften zijn gedefinieerd, hoeven niet voorzien te zijn van een Safety Data Sheet (SDS) voor de consument. Hoewel dit materiaal niet als gevaarlijk wordt beschouwd, bevat deze SDS waardevolle informatie die van essentieel belang is voor het veilig omgaan met en het juiste gebruik van het product in situaties op de industriële werkplek en bij ongebruikelijke en onbedoelde blootstelling door het morsen van grotere hoeveelheden. Deze SDS moet worden bewaard en

bschikbaar zijn voor werknemers en andere gebruikers van dit product. Verwijs voor specifieke informatie over het gebruik a.u.b. naar de informatie op de verpakking of in de

gebruiksaanwijzing.

1.3 Details betreffende de verstrekker van het veiligheidsinformatieblad

Firma : GOJO Industries-Europe Ltd.

Units 5 & 6, Stratus Park

Brinklow, Milton Keynes, MK10 0DE

Telefoon : +44(0) 1908588444

Telefax : +44(0) 1908588445

1.4 Telefoonnummer voor noodgevallen +31 30 274 88 88

(2)

RUBRIEK 2: Identificatie van de gevaren

2.1 Indeling van de stof of het mengsel

Indeling (VERORDENING (EG) Nr. 1272/2008) Geen gevaarlijke stof of mengsel.

2.2 Etiketteringselementen

Etikettering (VERORDENING (EG) Nr. 1272/2008) Geen gevaarlijke stof of mengsel.

2.3 Andere gevaren

Deze substantie/dit mengsel bevat geen componenten die men kan beschouwen als persistent, bioaccumulatief en toxisch (PBT) of als zeer persistent en zeer bioaccumulatief (vPvB) op niveaus van 0,1% of hoger.

RUBRIEK 3: Samenstelling en informatie over de bestanddelen

3.2 Mengsels

Gevaarlijke bestanddelen

Opmerkingen : Geen gevaarlijke ingrediënten

RUBRIEK 4: Eerstehulpmaatregelen

4.1 Beschrijving van de eerstehulpmaatregelen

Algemeen advies : Bij een ongeval of indien men zich onwel voelt onmiddellijk een arts raadplegen.

Indien symptomen aanhouden en in alle gevallen van twijfel medische hulp inroepen.

Bescherming van EHBO'ers : Eerstehulpverleners moeten eraan denken zichzelf te

beschermen en de aanbevolen beschermende kleding dragen Bij inademing : Bij inademing overbrengen in de frisse lucht.

Indien symptomen aanhouden, een arts raadplegen.

Bij aanraking met de huid : Medische hulp inroepen als irritatie optreedt en aanhoudt.

Bij aanraking met de ogen : Ogen spoelen met water als voorzorgsmaatregel.

Medische hulp inroepen als irritatie optreedt en aanhoudt.

Bij inslikken : Bij inslikken, NOOIT braken opwekken.

Mond spoelen met water.

Medische hulp inroepen.

(3)

4.2 Belangrijkste acute en uitgestelde symptomen en effecten

Gevaren : Niets bekend.

4.3 Vermelding van de vereiste onmiddellijke medische verzorging en speciale behandeling

RUBRIEK 5: Brandbestrijdingsmaatregelen

5.1 Blusmiddelen

Geschikte blusmiddelen : Gebruik blusmiddelen die geschikt zijn voor de plaatselijke omstandigheden en de omgeving.

Gebruik waternevel, alcoholbestendig schuim, droogpoeder, of kooldioxide.

Ongeschikte blusmiddelen : Niets bekend.

5.2 Speciale gevaren die door de stof of het mengsel worden veroorzaakt Gevaarlijke

verbrandingsproducten

: Koolstofoxiden Metaaloxiden

5.3 Advies voor brandweerlieden Speciale beschermende uitrusting voor

brandweerlieden

: Bij brand een persluchtmasker dragen. Persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken.

Specifieke blusmethoden : Gebruik blusmiddelen die geschikt zijn voor de plaatselijke omstandigheden en de omgeving.

Gebruik waternevel om ongeopende containers af te koelen.

Nadere informatie : Verontreinigd bluswater gescheiden opnemen. Het mag niet naar de riolering aflopen.

Verbrandingsresten en verontreinigd bluswater moeten verwijderd worden volgens plaatselijke regelgeving.

RUBRIEK 6: Maatregelen bij het accidenteel vrijkomen van de stof of het mengsel

6.1 Persoonlijke voorzorgsmaatregelen, beschermingsmiddelen en noodprocedures Persoonlijke

voorzorgsmaatregelen

: Persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken.

Zorg voor voldoende ventilatie.

Materiaal kan gladheid veroorzaken.

6.2 Milieuvoorzorgsmaatregelen

Milieuvoorzorgsmaatregelen : Afvoer in het milieu moet worden voorkomen.

Voorkom verder lekken en morsen indien dit veilig is.

Voorkom verspreiding over een groot oppervlak (bijv. door indamming of olieopvangschotten).

Verontreinigd schoonmaakwater opvangen en verwijderen.

(4)

Bij aanzienlijke lekken die niet kunnen worden ingedamd moet de lokale overheid worden ingelicht.

6.3 Insluitings- en reinigingsmethoden en -materiaal

Reinigingsmethoden : Morsing beperken en verzamelen met niet-brandbare absorptiematerialen, (bijvoorbeeld zand, aarde,

diatomeeënaarde, vermiculiet) en overbrengen in een vat voor verwijdering volgens plaatselijke/landelijke voorschriften (zie paragraaf 13).

In geschikte en gesloten containers bewaren voor verwijdering.

Verontreinigde vloeren en voorwerpen grondig reinigen met inachtname van de milieuvoorschriften.

6.4 Verwijzing naar andere rubrieken

Voor persoonlijke bescherming zie paragraaf 8., Voor verwijderingsinstructies zie sectie 13.

RUBRIEK 7: Hantering en opslag

7.1 Voorzorgsmaatregelen voor het veilig hanteren van de stof of het mengsel Advies voor veilige hantering : Voor persoonlijke bescherming zie paragraaf 8.

Niet inslikken.

Container gesloten bewaren als deze niet in gebruik is.

Advies voor bescherming tegen brand en explosie

: Normale maatregelen voor preventieve brandbeveiliging.

Hygiënische maatregelen : Gebruiken volgens gangbare regels en praktijken met betrekking tot industriële hygiëne en veiligheid.

7.2 Voorwaarden voor een veilige opslag, met inbegrip van incompatibele producten Eisen aan opslagruimten en

containers

: Bewaren in correct geëtiketteerde containers. Container goed afgesloten bewaren op een droge en goed geventileerde plaats. Bewaren volgens de betreffende landelijke voorschriften.

Andere gegevens : Geen ontleding indien bewaard en toegepast zoals aangegeven.

7.3 Specifiek eindgebruik

Specifiek gebruik : Geen gegevens beschikbaar

RUBRIEK 8: Maatregelen ter beheersing van blootstelling/persoonlijke bescherming

8.1 Controleparameters

Grenzen blootstelling in beroep

Bestanddelen CAS-Nr. Type van de Controleparameters Basis

(5)

waarde (Wijze van blootstelling) Petrolatum 8009-03-8 TGG-8 uur

(Nevels)

5 mg/m3 NL MAC

Afgeleide doses zonder effect (DNEL) overeenkomstig Verordening (EG) Nummer 1907/2006:

Stofnaam Eindgebruik Blootstellingsrout e

Mogelijke

gezondheidsaandoeni ngen

Waarde

Cetyl Alcohol Werknemers Inademing Lange termijn - systemische effecten

220 mg/m3 Werknemers Inademing Acute - systemische

effecten

220 mg/m3 Werknemers Aanraking met

de huid

Lange termijn - systemische effecten

125 mg/kg lg/dag Werknemers Aanraking met

de huid

Acute - systemische effecten

125 mg/kg lg/dag Consumenten Inademing Lange termijn -

systemische effecten

65 mg/m3 Consumenten Inademing Acute - systemische

effecten

65 mg/m3 Consumenten Aanraking met

de huid

Lange termijn - systemische effecten

75 mg/kg lg/dag

Consumenten Inslikken 75 mg/kg

lg/dag C12-15 Alkyl Benzoate Werknemers Inademing Lange termijn -

systemische effecten

22,86 mg/m3 Werknemers Aanraking met

de huid

Lange termijn - systemische effecten

1,296 mg/kg lg/dag

Glycerin Werknemers Inademing Lange termijn-

plaatselijke effecten

56 mg/m3 Consumenten Inslikken Lange termijn -

systemische effecten

229 mg/kg lg/dag Consumenten Inademing Lange termijn-

plaatselijke effecten

33 mg/m3

Voorspelde concentratie zonder effect (PNEC) overeenkomstig Verordening (EG) Nummer 1907/2006:

Stofnaam Milieucompartiment Waarde

Petrolatum Oraal 9,33 mg/kg

Cetyl Alcohol Zoetwater 0,00156 mg/l

Zeewater 0,000156 mg/l

Rioolwaterbehandelingsinstallatie 0,00013 mg/l

Zoetwater afzetting 4,8 mg/kg

Zeeafzetting 0,48 mg/kg

Bodem 4 mg/kg

C12-15 Alkyl Benzoate Rioolwaterbehandelingsinstallatie 10 mg/l

Glycerin Zoetwater 0,885 mg/l

Zeewater 0,0885 mg/l

Intermitterend gebruik/intermitterende 8,85 mg/l

(6)

emissie

Rioolwaterbehandelingsinstallatie 1000 mg/l

Zoetwater afzetting 3,3 mg/kg

Zeeafzetting 0,33 mg/kg

Bodem 0,141 mg/kg

8.2 Maatregelen ter beheersing van blootstelling Persoonlijke beschermingsmiddelen

Bescherming van de ogen : Geen speciale maatregelen nodig, mits het product correct wordt gebruikt.

Een gelaatsscherm en beschermend pak dragen bij uitzonderlijke verwerkingsproblemen.

Huid- en

lichaamsbescherming

: Geen speciale maatregelen nodig, mits het product correct wordt gebruikt.

Bescherming van de ademhalingswegen

: Geen persoonlijke adembescherming vereist bij normaal gebruik.

Beschermende maatregelen : Kies beschermingskleding aan de hand van het type, de hoeveelheid en concentratie van gevaarlijke stoffen, en de specifieke werkplek.

RUBRIEK 9: Fysische en chemische eigenschappen

9.1 Informatie over fysische en chemische basiseigenschappen

Voorkomen : vloeibaar

Kleur : wit, opaak

Geur : geen

Geurdrempelwaarde : Geen gegevens beschikbaar

pH : 3,5 - 5,0

(20 °C)

Stolpunt : 6,00 °C

Beginkookpunt en kooktraject : 99,00 °C

Vlampunt : > 100 °C

Methode: Pensky-Martens gesloten cup

Overige informatie: Geen gegevens beschikbaar Verdampingssnelheid : Geen gegevens beschikbaar

Ontvlambaarheid (vast, gas) : Niet van toepassing

Bovenste explosiegrens : Geen gegevens beschikbaar Onderste explosiegrens : Geen gegevens beschikbaar Dampspanning : Geen gegevens beschikbaar Relatieve dampdichtheid : Geen gegevens beschikbaar

(7)

Dichtheid : 0,9982 g cm3 Oplosbaarheid

Oplosbaarheid in water : oplosbaar Verdelingscoëfficiënt n-

octanol/water

: Niet van toepassing

Zelfontbrandingstemperatuur : Geen gegevens beschikbaar

Ontledingstemperatuur : De stof of mengsels ervan is niet geclassificeerd als autoreactief.

Viscositeit

Viscositeit, kinematisch : 3000 - 30000 mm2/s (20 °C) Ontploffingseigenschappen : Niet explosief

Oxiderende eigenschappen : De stof of het mengsel is niet geclassificeerd als oxiderend.

9.2 Overige informatie

Geen gegevens beschikbaar

RUBRIEK 10: Stabiliteit en reactiviteit

10.1 Reactiviteit

Niet geclassificeerd als zijnde gevaarlijk door reactiviteit.

10.2 Chemische stabiliteit

Stabiel onder normale omstandigheden.

10.3 Mogelijke gevaarlijke reacties

Gevaarlijke reacties : Stabiel onder de aanbevolen opslagomstandigheden.

Geen ontleding indien aanwijzingen worden gevolgd.

10.4 Te vermijden omstandigheden

Te vermijden omstandigheden : Niets bekend.

10.5 Chemisch op elkaar inwerkende materialen

Te vermijden materialen : Sterke oxidatiemiddelen

10.6 Gevaarlijke ontledingsproducten

Gevaarlijke ontledingsproducten zijn niet bekend.

RUBRIEK 11: Toxicologische informatie

11.1 Informatie over toxicologische effecten Informatie over

waarschijnlijke

: Inademing

Aanraking met de ogen

(8)

blootstellingsrouten Aanraking met de huid Acute toxiciteit

Niet geclassificeerd op grond van beschikbare informatie.

Huidcorrosie/-irritatie

Niet geclassificeerd op grond van beschikbare informatie.

Product:

Opmerkingen: Volgens de classificatiecriteria van de Europese Unie wordt het product niet beschouwd als huidirriterende stof.

Ernstig oogletsel/oogirritatie

Niet geclassificeerd op grond van beschikbare informatie.

Product:

Opmerkingen: Volgens de classificatiecriteria van de Europese Unie wordt het product niet beschouwd als oogirriterende stof.

Sensibilisatie van de luchtwegen/de huid Huidsensibilisering

Niet geclassificeerd op grond van beschikbare informatie.

Ademhalingssensibilisatie

Niet geclassificeerd op grond van beschikbare informatie.

Product:

Opmerkingen: Geen gegevens beschikbaar

Mutageniteit in geslachtscellen

Niet geclassificeerd op grond van beschikbare informatie.

Kankerverwekkendheid

Niet geclassificeerd op grond van beschikbare informatie.

Giftigheid voor de voortplanting

Niet geclassificeerd op grond van beschikbare informatie.

STOT bij eenmalige blootstelling

Niet geclassificeerd op grond van beschikbare informatie.

STOT bij herhaalde blootstelling

Niet geclassificeerd op grond van beschikbare informatie.

Aspiratiesgiftigheid

Niet geclassificeerd op grond van beschikbare informatie.

Nadere informatie Product:

Opmerkingen: Geen gegevens beschikbaar

(9)

RUBRIEK 12: Ecologische informatie

12.1 Toxiciteit

Geen gegevens beschikbaar 12.2 Persistentie en afbreekbaarheid

Geen gegevens beschikbaar 12.3 Bioaccumulatie

Geen gegevens beschikbaar 12.4 Mobiliteit in de bodem

Geen gegevens beschikbaar

12.5 Resultaten van PBT- en zPzB-beoordeling Product:

Beoordeling : Deze substantie/dit mengsel bevat geen componenten die men kan beschouwen als persistent, bioaccumulatief en toxisch (PBT) of als zeer persistent en zeer bioaccumulatief (vPvB) op niveaus van 0,1% of hoger..

12.6 Andere schadelijke effecten Product:

Aanvullende ecologische informatie

: Over dit product zijn geen gegevens beschikbaar.

RUBRIEK 13: Instructies voor verwijdering

13.1 Afvalverwerkingsmethoden

Product : Verwijderen volgens plaatselijke voorschriften.

Verontreinigde verpakking : Verwijderen als ongebruikt product.

Lege containers moeten worden afgevoerd naar een erkende afvalverwerkingscentrale voor hergebruik of verwijdering.

RUBRIEK 14: Informatie met betrekking tot het vervoer

14.1 VN-nummer

Niet gereguleerd als gevaarlijke stof

14.2 Juiste ladingnaam overeenkomstig de modelreglementen van de VN Niet gereguleerd als gevaarlijke stof

14.3 Transportgevarenklasse(n) Niet gereguleerd als gevaarlijke stof

(10)

14.4 Verpakkingsgroep

Niet gereguleerd als gevaarlijke stof 14.5 Milieugevaren

Niet gereguleerd als gevaarlijke stof

14.6 Bijzondere voorzorgen voor de gebruiker Niet van toepassing

RUBRIEK 15: Regelgeving

15.1 Specifieke veiligheids-, gezondheids- en milieureglementen en -wetgeving voor de stof of het mengsel

Verordening (EG) nr. 649/2012 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de in- en uitvoer van gevaarlijke chemische stoffen

: Niet van toepassing

REACH - Kandidaatslijst van zeer zorgwekkende stoffen voor autorisatie (Artikel 59).

: Niet van toepassing

Verordening (EG) nr. 1005/2009 betreffende de ozonlaag afbrekende stoffen

: Niet van toepassing

Verordening (EG) Nr. 850/2004 betreffende persistente organische verontreinigende stoffen

: Niet van toepassing

Seveso II - Richtlijn 2003/105/EG van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 96/82/EG van de Raad betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken

Niet van toepassing

Seveso III: Richtlijn 2012/18/EU van het Europees Parlement en de Raad betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken.

Niet van toepassing Vluchtige organische

verbindingen

: Richtlijn 2010/75/EU van het Europees Parlement en de Raad van 24 november 2010 inzake industriële emissies

(geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging) Opmerkingen: Niet van toepassing

De bestanddelen van dit product zijn opgenomen op de volgende lijsten:

TSCA : Op of overeenkomstig de lijst

AICS : Op of overeenkomstig de lijst

DSL : Op of overeenkomstig de lijst

ENCS : Op of overeenkomstig de lijst

ISHL : Op of overeenkomstig de lijst

KECI : Op of overeenkomstig de lijst

(11)

PICCS : Op of overeenkomstig de lijst

IECSC : Op of overeenkomstig de lijst

NZIoC : Op of overeenkomstig de lijst

15.2 Chemischeveiligheidsbeoordeling

RUBRIEK 16: Overige informatie

Volledige tekst van andere afkortingen

ADN - Europese overeenkomst betreffende het internationale vervoer van gevaarlijke goederen over de binnenwateren; ADR - Europese overeenkomst betreffende het internationale vervoer van gevaarlijke goederen over de weg (ADR-overeenkomst).; AICS - Werkplek Environmental blootstellingslimiet; ASTM - Amerikaanse Vereniging voor het testen van materialen; bw - Lichaamsgewicht; CLP - Verordening betreffende de indeling, etikettering en verpakking;

Verordening (EG) nr 1272/2008; CMR - Carcinogeen, mutageen of giftig voor de voortplanting;

DIN - Standaard of het Duitse instituut voor standaardisatie; DSL - Lijst met binnenshuis gebruikte stoffen (Canada); ECHA - Europees Agentschap voor Chemische Stoffen; EC-Number - EINECS nummer; ECx - Concentratie verbonden met x% respons; ELx - Laadcapaciteit verbonden met x% respons; EmS - Noodschema; ENCS - Bestaande en nieuwe chemische stoffen (Japan); ErCx - Concentratie verbonden met x% groei respons; GHS - Globaal geharmoniseerd systeem; GLP - Goede laboratoriumspraktijk; IARC - Internationaal agentschap voor onderzoek naar kanker; IATA - Vereniging voor internationaal luchtvervoer; IBC - Internationale IMO-code voor de bouw en de uitrusting van schepen die gevaarlijke chemicaliën in bulk vervoeren; IC50 - Halfmaximale remmende concentratie; ICAO - Internationale Burgerluchtvaartorganisatie; IECSC - Inventarislijst van bestaande chemische stoffen in China;

IMDG - Internationale maritieme gevaarlijke goederen; IMO - Internationale maritieme organisatie; ISHL - Industriële Veiligheids- en Gezondheitswet (Japan); ISO - Internationale organisatie voor standaardisering; KECI - Koreaanse inventarislijst van bestaande chemicaliën;

LC50 - Dodelijke concentratie voor 50% van een testpopulatie; LD50 - Dodelijke dosis voor 50%

van een testpopulatie (letale-dosismediaan); MARPOL - Internationale conventie voor de preventie van vervuiling door schepen; n.o.s. - Niet op andere wijze gespecificeerd; NO(A)EC - Geen waarneembaar (negatief) effect op concentratie; NO(A)EL - Geen waarneembaar (negatief) effect op Level; NOELR - Geen waarneembaar effect op laadcapaciteit; NZIoC - Nieuw- Zeelandse inventarislijst van chemicaliën; OECD - Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling OESO; OPPTS - Bureau voor chemische veiligheid en vervuilingspreventie; PBT - Moeilijk afbreekbare, bioaccumulatieve en toxische stof; PICCS - Philippijnse inventarislijst van chemicaliën en chemische stoffen; (Q)SAR - (Kwantitatieve) structuur-activiteitsrelaties; REACH - Verordening (EG) nr 1907/2006 van het Europese Parlement en de Raad inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH);

RID - Reglement betreffende het internationale spoorwegvervoer van gevaarlijke goederen (RID);

SADT - Zelfversnellende ontledingstemperatuur; SDS - Veiligheidsinformatieblad; TCSI - Taiwanese inventarislijst van chemische stoffen; TRGS - Technisch voorschrift over gevaarlijke stoffen; TSCA - Wet inzake het beheersen van toxische stoffen (VS); UN - Verenigde Naties;

vPvB - Zeer moeilijk afbreekbaar en zeer bioaccumulatief

(12)

Nadere informatie

De informatie op dit veiligheidsinformatieblad is zover ons bekend juist op de aangegeven uitgiftedatum. Deze informatie is uitsluitend bedoeld als handleiding voor veilig hanteren, gebruiken, verwerken, opslaan, vervoeren, verwijderen, en vrijkomen, en mag niet beschouwd worden als een garantie of aanduiding van kwaliteit. De informatie heeft alleen betrekking op het hierin vermelde product en is niet zonder meer geldig wanneer het samen met andere producten of in enig ander procédé wordt gebruikt, tenzij dit in de tekst vermeld wordt.

NL / NL

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

- Niet op andere wijze gespecificeerd; NO(A)EC - Geen waarneembaar (negatief) effect op concentratie; NO(A)EL - Geen waarneembaar (negatief) effect op Level;

- Niet op andere wijze gespecificeerd; NO(A)EC - Geen waarneembaar (negatief) effect op concentratie; NO(A)EL - Geen waarneembaar (negatief) effect op Level; NOELR - Geen

- Niet op andere wijze gespecificeerd; NO(A)EC - Geen waarneembaar (negatief) effect op concentratie; NO(A)EL - Geen waarneembaar (negatief) effect op Level;

- Niet op andere wijze gespecificeerd; NO(A)EC - Geen waarneembaar (negatief) effect op concentratie; NO(A)EL - Geen waarneembaar (negatief) effect op Level; NOELR -

- Niet op andere wijze gespecificeerd; NO(A)EC - Geen waarneembaar (negatief) effect op concentratie; NO(A)EL - Geen waarneembaar (negatief) effect op Level; NOELR - Geen

- Niet op andere wijze gespecificeerd; NO(A)EC - Geen waarneembaar (negatief) effect op concentratie; NO(A)EL - Geen waarneembaar (negatief) effect op Level; NOELR - Geen

- Niet op andere wijze gespecificeerd; NO(A)EC - Geen waarneembaar (negatief) effect op concentratie; NO(A)EL - Geen waarneembaar (negatief) effect op Level;

- Niet op andere wijze gespecificeerd; NO(A)EC - Geen waarneembaar (negatief) effect op concentratie; NO(A)EL - Geen waarneembaar (negatief) effect op Level;