• No results found

DIGITALE GELETTERDHEID

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "DIGITALE GELETTERDHEID"

Copied!
9
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

DIGITALE

GELETTERDHEID

(2)

De jeugd groeit op in een mediarijke samenleving vol met nieuwe technologieën die elkaar razendsnel opvolgen. Een wereld zonder internet hebben ze nooit gekend. Maar dat maakt nog niet dat ze automatisch ook goed met al die media en technologieën om kunnen gaan. Net als lezen, schrijven en rekenen moeten ook digitale vaardigheden aangeleerd worden. Hiervoor zullen ouders, scholen, gemeenten en bibliotheken de handen ineen moeten slaan.

DIGITALE

GELETTERDHEID

(3)

Onder digitale geletterdheid vallen vier verschillende 21e eeuwse vaardigheden:

ICT-basisvaardigheden: kennis hebben van standaard software en de werking van computers en netwerken.

Informatievaardigheden: leren hoe je informatie moet zoeken, selecteren, verwerken en gebruiken.

Mediawijsheid: bewust, kritisch en actief omgaan met media.

Computational thinking: het praktisch en creatief inzetten van digitale technologie om een probleem in stapjes op te lossen.

Model digitale geletterdheid (SLO, Kennisnet)

WAAROM IS DIGITALE GELETTERDHEID

BELANGRIJK?

We leven in een digitaal tijdperk, waar digitale technologie zich mengt in de manier waarop wij consumeren, werken, relaties onderhouden, onze vrije tijd besteden en informatie tot ons nemen. Digitale vaardigheden zijn dus onmisbaar om mee te komen in de samenleving van vandaag en morgen.

Toch zijn er ongeveer vier miljoen Nederlandse burgers aangemerkt als niet-digivaardig (Bommeljé & Keur, 2013). Ook jongeren ontspringen de dans niet: bijna twee derde van de Nederlandse

jongeren tussen de 13 en 18 jaar is onvoldoende mediavaardig (I&O Research, 2019). Geringe digitale vaardigheden zetten mensen op achterstand, zowel op sociaal vlak als op economisch vlak. Dit vergroot de kansenongelijkheid tussen hoog en laagopgeleiden (van Deursen, 2018). De rol van de school in samenwerking met de bibliotheek en de gemeente is dus cruciaal.

(4)

LERAREN

van de leerkrachten, ICT-coördinatoren,

directeuren en bestuurders in het primair onderwijs ziet het als een (zeer) grote noodzaak hun

leerlingen digitaal vaardiger te maken.

(ECP, 2019)

63%

22%

van de vo-docenten geeft aan dat hun werkgever onvoldoende mogelijkheden biedt om eigen digitale vaardigheden

te (blijven) ontwikkelen.

(Cubiss, 2019)

Zowel in het po:

als het vo:

zegt een meerderheid van de leraren behoefte

te hebben aan na- en bijscholing op het gebied

van mediawijsheid.

(Smeets, 2017)

65%

61% 1/10 e

van de leerkrachten in het po maakt gebruik van een leerlijn voor het digitaal

geletterd maken van hun leerlingen.

(ECP, 2019)

15%

van de vo-docenten geeft aan dat zij zich niet op hun gemak voelen wanneer zij digitale toepassingen moeten integreren in de les.

(Cubiss, 2019)

(5)

van de Nederlandse jongeren van 13 tot 18 jaar

is niet mediawijs.

(I&O Research, 2019)

64%

Dat gaat alleen om privégebruik: het maken van huiswerk achter de laptop

of het gebruik van bijvoorbeeld tablets op school is niet meegeteld.

(I&O Research, 2019)

Kinderen en jongeren (10 - 22 jaar) brengen naar eigen zeggen gemiddeld

achter een scherm door.

3 u & 20 min. PER DAG

schatten de digitale geletterdheid van hun leerlingen op gemiddeld een Leraren, ICT-coördinatoren,

directeuren en bestuurders van

po-scholen

4,9

(ECP, 2019)

(op een schaal van 0 tot 10)

wordt online gepest.

Bijvoorbeeld via Snapchat, Whatsapp of

YouTube.

(Oldenburg, 2017)

jongeren

1 OP DE 10

De top 4 thema’s rondom digitale geletterdheidwaar in de klas de meeste aandacht naar uitgaat:

44%

61%

39%

38%

(Ecp, 2019)

Sociale media Online pesten Tekstverwerken en presentatieprogramma’s Zoeken & vinden op internet

LEERLINGEN

(6)

Ongeveer

DE HELFT

van de ouders overschat het mediabegrip van kinderen van 0 t/m 6 jaar.

(Nikken, 2020)

Gemiddeld driekwart van de ouders worstelt met de mediaopvoeding

van hun jonge kind.

(Nikken, 2020)

Ouders hebben voornamelijk vragen over:

Het garanderen van veiligheid.

Ongeschikte inhoud herkennen.

Weten wat normaal mediagebruik is en dit in de hand kunnen houden.

(Nikken, 2019)

OUDERS

van de ouders

49%

voelt zich goed geïnformeerd over de online veiligheid van hun kinderen in de leeftijdscategorie 12-15 jaar.

(Ipsos, 2020).

(7)

SAMEN WERKEN AAN

DIGITALE GELETTERDHEID

Hoe ga je als bibliotheek samen met de school en de gemeente aan de slag met dit thema? Om digitale geletterdheid een vaste plek te geven binnen het curriculum op school, is een structurele en gezamenlijke aanpak van groot belang.

De Bibliotheek op school is een structurele samenwerkingsaanpak tussen bibliotheek, school en gemeente. De zeven bouwstenen hieronder geven antwoord op hoe de bibliotheek kan ondersteunen om digitale geletterdheid een vaste plek te geven binnen het curriculum op school.

1 Netwerk & beleid

Bibliotheek, schoolbestuur en gemeente werken als netwerk aan een gedeelde visie en borgen de doelen op het gebied van digitale geletterdheid in hun beleid.

2 Expertise

Bibliotheek zet haar expertise in om de kennis en vaardigheden op het gebied van leesplezier en digitale geletterdheid van de onderwijsprofessionals te verbeteren.

KORTOM:

De grote hoeveelheid informatie en technologie die dagelijks op ons afkomt vraagt steeds meer om digitale vaardigheden. Maar hoe maak je leerlingen digitaal geletterd? Waar leg je de focus? En welk lesmateriaal gebruik je? Veel scholen zoeken naar een manier om er structureel mee aan de slag te gaan, maar kunnen wel wat extra hulp gebruiken.

Met de structurele samenwerkingsaanpak van de Bibliotheek op school sta je er niet alleen voor en bouw je als school, bibliotheek, ouders en gemeente aan een vaste plek voor digitale geletterdheid in het onderwijs. Zo zorgen we er samen voor dat onze leerlingen voorbereid zijn op de maatschappij van vandaag én morgen!

3 Lees-en mediaplan

De school legt in samenwerking met de bibliotheek haar visie, doelen en het jaarprogramma vast in het lees- en mediaplan.

4 Activiteiten

In alle groepen en leerjaren is dagelijks aandacht voor (voor)lezen en zijn activiteiten rondom digitale geletterdheid.

5 Monitor

Alle betreffende kinderen en leerkrachten vullen de monitor in en stellen op basis van de resultaten het lees- en mediaplan op.

6 Digitale diensten

Inzetten van digitale ondersteunende diensten voor de

intermediair (inclusief ouders), bijvoorbeeld jeugdbibliotheek.nl.

7 Leesomgeving & Collectie

Aanbieden van een actuele digitale collectie waarbij specifiek aandacht is voor de verbinding tussen geschreven media en digitale media.

(8)

BRONNEN

Bommeljé, Y., & Keur, P. A. (2013). De burger kan het niet alleen.

Den Haag: Sdu. Opgeroepen op januari, 16, 2017.

Cubiss (2019). Mediawijsheidmeter 2019.

van Deursen, A. (2018). Digitale ongelijkheid in Nederland anno 2018.

Universiteit Twente.

ECP (2019). Monitor Digitale geletterdheid primair onderwijs.

Ipsos (2020). Een onderzoek over online veiligheid van kinderen tussen 12 en 15 jaar onder Nederlandse ouders.

I&O Research (2019). Kinderen langer achter beeldscherm dan ze zelf verantwoord vinden.

Nikken, P. (2019). Iene Miene Media: Een review van het mediagebruik van kinderen tussen de 0 en 6 jaar in Nederland sinds 2012. Hilversum/Zwolle:

Netwerk Mediawijsheid / hogeschool Windesheim.

Nikken, P. (2020). Iene Miene Media: Mediagebruik door kinderen van 0 t/m 6 jaar in coronatijd: Aanvullend flitsonderzoek. Hilversum/Zwolle: Netwerk Mediawijsheid / hogeschool Windesheim.

Oldenburg, B. (2017). Bullying in schools: the role of teachers and classmates (Doctoral dissertation, University of Groningen).

Smeets, E. (2017). Mediawijsheid. Onderzoek bij leraren in het primair en voortgezet onderwijs. Nijmegen: KBA.

Ontwikkeld door Kernteam de Bibliotheek op school in opdracht van SPN Auteurs Cubiss, Ingrid de Jong, Mickey Touwslager en Sophie Vijgen Versie december 2020

(9)

www.debibliotheekopschool.nl

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

• Nood van ouders aan kennis over nieuwe media en over e-safety.. • Vragen van ouders

In het tweede deel van het magazine vindt u andere programma’s van Boom die buiten het aangeboden pakket vallen, maar die wellicht relevant zijn voor de bezoekers van uw

Als leerlingen over deze kennis en vaardigheden beschikken kunnen zij bewust, kritisch en creatief gebruik maken van digitale technologie, digitale media en andere technologieën

Om digitale geletterdheid een vaste plek te geven binnen het curriculum van jouw school, is een structurele en gezamenlijke aanpak van groot belang.. Digitale geletterdheid zal

Die ervaring is echter net zo nodig voor de ouders, dat ze zien dat hun kinderen groter worden en steeds meer zelf kunnen doen.. Het is allemaal makkelijker gezegd dan

De grootste waarde van Bibliotheek op School is het stimuleren van een positieve atti- tude ten opzichte van leesbevordering bij leerkrachten en leerlingen: leerkrachten weten wat

In dit onderzoek zijn deze gegevens niet verzameld, maar wordt de aanname gedaan dat leerlingen in de eerste klas van het vo een vergelijkbare gemiddelde score laten zien

gevestigd in het Punthoes aan de Wolfhorn 1, maar die locatie wordt vanaf 1 september klaar gemaakt voor de huisvesting van onderwijs en/of de ontwikkeling van woningbouw..