Op weg naar Pasen 2022
De gebeurtenissen in Oekraïne geven dit jaar een extra lading aan de Stille Week. Niet dat andere ontwikkelingen er minder toe doen, ik denk aan andere oorlogen en conflicten, vooral in Afrika en Azië. Ik denk aan klimaatverandering en andere ecologische noodtoestanden die mens en dier treffen, met name hen die in het bijzonder kwetsbaar zijn. En er is nog veel meer te noemen. Toch zullen we deze Stille Week met de beelden van de oorlog die zo dichtbij komt, anders beleven. Het kruis van Christus blijkt uniek en toch niet eenmalig te zijn. Door alles wat het “goede leven” bedreigd, door machts- en denkstructuren, door het economische systeem, door alles hoe wij in het klein en in het groot het leven hebben ingericht, worden elke dag weer kruisen opgericht. Klagen, schreeuwen, huilen mensen, ja
misschien de hele schepping, elke dag weer dat zij van God-en-mens verlaten zijn. Geloven wanneer de nood in de wereld je ziel aangrijpt, wanneer je persoonlijk verdriet, je pijn, je verlatenheid je benauwt – het is zo makkelijk nog niet.
De vieringen in de Stille Week die – toch, ondanks alles – naar Pasen leiden, nemen ons in ons denken en voelen en herinneren en hopen en geloven mee in het verhaal van Jezus van Nazareth. Die man die eerst als koning is gevierd, als een liefde waaraan je je handen kon
verbranden. “Heden hosanna, morgen kruisig Hem!” (W. Barnard)
Op Witte Donderdag horen we over de diepe verbondenheid van het Paasfeest met het Exodus verhaal, de bevrijding van het volk Israël uit de slavernij in Egypte. Dat de machtigen hun macht verliezen en de kleinen gehoord zijn door God. Het is wat ook aan en rond het “laatste avondmaal” gebeurt. Onze wereldse hiërarchieën worden onderste boven gekeerd. Jezus die zich dienstbaar stelt aan zijn naaste en navolging vraagt om zo met elkaar te leven, in solidariteit, als gelijken, één in Christus. Op Witte Donderdag ademen we als het ware nog eens op: ja, precies, dat vredesvisioen, zo moet het zijn. Zo was het toch bedoeld?
Maar het visioen van vrede wordt Goede Vrijdag aan het kruis
wijsheid ontsluit de kelders van de dwaasheid”, “Je kunt ook teveel gelijk hebben” (uit: Intercity Bestemming Pasen). We luisteren en zingen om zo toekomst te herinneren. Om te blijven opletten waar en wanneer de waarheid en de vrede gekruisigd wordt en waar wij zijn wanneer het gebeurt. De Paaskaars wordt gedoofd en het is donker, werkelijk donker. Ook al weten wij, hopen wij: God is niet dood te krijgen. Toch is God gestorven in die man uit Nazareth. Die stilte moeten we verdragen.
In de Joodse traditie begint de nieuwe dag bij het ondergaan van de zon. Het wordt avond en het wordt morgen. De eerste dag. Dat de aarde ons heeft geleerd “dat al wat sterft zal bloeien”, zoals Toon Hermans zo mooi dicht, dat geheim van de natuur - dat we haast meer moeten geloven dan dat we het kunnen zien - krijgt in de opstanding een nieuwe kwalificatie. Ondanks alles wat ertegen spreekt, ondanks alle logica, alle berekening, alle rationele verwachting, is er licht, bevrijding, herschepping, opstanding. Op de avond voor Pasen laten we ons meenemen in deze opstanding, doordat het licht van Pasen weer in ons midden schijnt, doordat we opstanding in Gods
aanwezigheid in en met ons horen en belijden, denken aan onze eigen doop die ons met nieuwe ogen laat zien, als nieuwe mensen. Dit licht nemen we mee naar huis wanneer we elkaar de vrede toezingen.
Met Pasen komen we als gemeente samen, vieren wij de opstanding van de Heer. Van vrouwen hebben we het gehoord, de hoedsters van het leven. Aarzelend herhalen we het, geloven we het, hopen we het tegen beter-weten in: De Heer is waarlijk opgestaan. We zullen het maar niet hebben over de vraag of Jezus nou wel of niet lichamelijk uit het graf is opgestaan. Wat er gebeurd is, dat is aan onze ogen onttrokken, zoals de schilderij van Pasen van Sieger Köder ons laat zien. Wij zien de opstanding alleen door naar Maria te kijken. En als we zo onze ogen en oren openen, dan zien we misschien toch hier en nu, in ons leven en het leven van anderen, in die “goddelijke”
momenten waarin ons solidariteit, liefde, vrede en gerechtigheid
overkomt, dat de Messias ook daar is opgestaan uit de dood. “U zij de glorie, opgestane Heer, U zij de victorie, U zij alle eer”.
Aan de vieringen werken verschillende gemeenteleden mee als lezers.
Er zijn muzikanten, Jents Abma op Witte Donderdag en Nynke Altena op de Paasochtend, en onze beginnende cantorij die Stille Zaterdag de gemeentezang komt versterken.
Voor alle vier vieringen zijn schilderijen van Sieger Köder afgedrukt in de orde van dienst. Sieger Köder was priester in Duitsland en is in 2015 overleden. Voor Goede Vrijdag en Stille Zaterdag komen de schilderijen uit schilderijen bij de kruisweg. Met zijn krachtige
kleuren die tot de verbeelding spreken, begeleiden de schilderijen ons in de Stille Week naar Pasen.
Viering op Witte Donderdag 14 april 2022
(Sieger Köder: Voetwassing) Stilte
Welkom en toelichting bloemschikking We gaan staan
Voorganger God zij ons genadig en zegene ons
Allen De Eeuwige doe zijn aangezicht over ons lichten.
Voorganger Het kruis van de Heer is onze trots Allen In Christus ons heil en ons leven.
Voorganger Vergeef wat wij misdeden
Allen Ontferm U over ons, over heel uw wereld.
Lied 67:1, 2, 3
We gaan weer zitten 1e lezing Exodus 12:1-20
Psalm 81:1, 2, 3, 4, 5, 8, 9
1e allen, 2e vrouwen, 3e mannen, 4e allen, 5e mannen, 8e vrouwen, 9e allen
Johannes 13:1-15 Lied 998:1, 2, 3, 4 Overdenking en stilte
Muzikale meditatie:
Marcello – Oboe concerto tweede deel door Jents Abma Voorbeden
Collecte
Nodiging
We komen in de kring rond de tafel van de Heer zitten We wensen elkaar de vrede toe met Lied 421
Gebed
Lied 395:1, 2, 3, 4
Voorganger Lichaam van Christus, brood uit de hemel.
Bloed van Christus, wijn uit het koninkrijk.
In deze nacht gegeven
als teken van leven, van verbondenheid, opdat wij deelhebben aan zijn liefde.
Allen Wij danken God.
Delen van brood en wijn terwijl wij zingen:
Lied 568a
Avondmaalstafel wordt afgeruimd en blijft leeg achter Lezing Johannes 14:15-31
Avondgebed
Voorganger Heer, blijf bij ons, want het is avond en de nacht zal komen.
Allen Blijf bij ons en bij uw hele kerk.
Voorganger Blijf bij ons met uw genade en goedheid, uw troost en zegen.
Allen Blijf bij ons in de nacht van beproeving en angst, van twijfel en dood.
Voorganger Blijf bij ons in leven en in sterven
Allen Bij heel uw wereld, in tijd en eeuwigheid.
We verlaten de kerk in stilte
Viering op Goede Vrijdag 15 april 2022
Uit de kruiswegstaties van Sieger Köder. We zien twee machthebbers uit de politiek en de godsdienst, Pilatus en Kajafas. Zij veroordelen
hem ter dood, want ze noemen hem een onruststichter. Wilde Jezus niet meer dan hun geweten ‘verontrusten’?
In stilte bereiden wij ons voor Opening naar Psalm 22
Liturg God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten.
Mijn God, roep ik overdag, en Gij zwijgt, ik roep het
’s nachts, en Gij laat mij maar roepen.
Allen God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten.
Liturg Onze vaderen hadden vertrouwen in U, vertrouwen en gij zijt hun redding geweest.
Allen God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten.
Liturg Zij riepen om U en Gij waart hun uitkomt, en nooit hebt Gij dat vertrouwen beschaamd.
Allen God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten.
Liturg Ik ben geen mens meer, ik ben een worm, gehoond door de mensen, veracht door de buurt.
Allen God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten.
Liturg Ik ben bespottelijk in aller ogen, iedereen lacht me hoofdschudden uit:
Allen God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten.
Liturg ‘Hij zocht het bij God, laat die hem dan redden, laat God hem bevrijden, die houdt toch van hem.’
Allen God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten.
De Paaskaars wordt voor de laatste keer aangestoken Stilte
Kyriegebed
afgewisseld met lied 547a na “…zo bidden wij allen”:
Het Passieverhaal naar Johannes
Johannes 18:1-11 Lied 944:1, 2
Johannes 18:12-27 Lied 944:3, 4
Johannes 18:28-40 Lied 581:1, 2
Johannes 19:1-16a Lied 581:3, 4
Johannes 19:16b-30
Stilte
De Paaskaars wordt gedoofd
Johannes 19:31-37 Lied 589:1, 2
Johannes 19:38-42 Lied 589:3, 4
Gedicht “God is vannacht gevallen” (uit: Intercity bestemming Pasen)
God is vannacht gevallen Ik heb het zelf gezien
Hij reed op een ezel een grote, witte stad binnen
En alle mensen juichten
Ze riepen dat Hij koning moest worden
Maar Hij keek eerder droevig En toen Hij niet luisterde Naar hun afgedwongen uitnodiging
Lieten ze Hem vallen Met de tranen in zijn ogen
Ze namen Hem gevangen en We zijn allemaal gevlucht Wij waren zijn vrienden
Maar we zijn allemaal gevlucht Toen we zagen hoe Hij leed
Ze sloegen Hem aan het kruis Een groot houten kruis
En Hij is doodgedruppeld
Ze vroegen mij:
Ken je Hem?
En ik zei nee Ze vroegen mij Jij kende Hem toch?
En ik zei nee
Ze zeiden tegen mij
Maar je hebt Hem toch gekend?
En ik zei nee, ik ken Hem niet Vervloek, ik zweer het
Ik ken Hem niet
En toen heb ik pas gehuild Hij is dood
En ik heb Hem niet gekend
Stilte. De gedoofde Paaskaars wordt naar buiten gedragen.
Gebed
Lied 590:1, 2, 3, 4, 5
2 Gjin hâld en wâld joech Him de wrâld,
gjin plak om thús te hearren;
al syn ûnskuld waard Him straf en syn libben stjerren.
3 Gean Jo op ’t lêst no yn ’e rêst,
Jo dy’t oan ’t krúshout hongen?
Hurde rotsen hâlde Jo rots fan heil, omfongen.
4 ’t Is goed, o Hear, Jo dy’t Gods ear
foar altyd iepenbieren, wy lizze_ús no by Jo del yn jo dea beïerde.
5 Hoe wûnderlik, útsûnderlik
is no in sabbat kommen:
ja, foargoed hat Hy ús ’t jok fan ’e skouders nomme
De viering eindigt in stilte.
Viering op Stille Zaterdag 16 april 2022
Uit de kruiswegstaties van Sieger Köder. Jezus is in het graf gelegd.
Niets is er meer. Geen hoop. Geen leven. En toch: we zien de zon opgaan. Er zal een nieuwe dag komen.
Stilte
Het is de avond van Stille Zaterdag. De dag waarop wij de dood van de Messias gedenken. Daarom is er ook weinig licht, zwijgt het orgel en zijn wijzelf ook stil.
Lied 598 (Als alles duister is) 3x
INTOCHT VAN HET LICHT
Allen gaan zo mogelijk staan. De diaken brengt de Paaskaars naar binnen.
Diaken Licht van Christus!
Allen Wij danken God.
Voorganger Want bij U is de fontein des levens; in Uw licht zien wij het licht.
Lied 602:1, 2, 3, 4 (1e en 2e cantorij, 3e allen, 4e cantorij)
Gebed Lied 16a
SCHEPPING
V Dit is de nacht waarin wij gedenken, hoe God het licht uitriep over de aarde, weg uit het duister.
Schriftlezing Genesis 1:1-5 Lied 984:1, 2, 3, 4, 5, 6 EEN “Er wordt licht”
Stilte
BEVRIJDING
V Dit is de nacht waarin wij gedenken, hoe God de mensen bijstaat in hun nood en hen redt, en de wereld doet leven.
Schriftlezing Exodus 14:15-18
Lied 350 (1e cantorij, 2e vrouwen, 3e mannen, 3e cantorij, 5e mannen, 6e vrouwen, 7e allen)
TWEE “Na de doortocht door de zee” (Karel Eykman) Stilte
HERSCHEPPING
V Dit is de nacht waarin wij gedenken hoe God zijn schepping doet leven.
Schriftlezing Jesaja 35:1-10 Lied 608:1, 2, 3
DRIE “De kleine Jesaja van Rotterdam” (Karel Eykman) Stilte
OPSTANDING
V Dit is de nacht waarin wij gedenken, hoe de boeien van de dood werden doorbroken.
Lied 592 (1e cantorij, 2e cantorij, 3e allen) Schriftlezing Marcus 16:1-8
Lied 607:1, 2, 3
VIER “Er is wat afgevochten vandaag”
Stilte
DOOPGEDACHTENIS
V Door de doop zijn wij verbonden met de dood van Christus.
A BEGRAVEN ZIJN WIJ MET HEM.
V Door de doop zijn wij verbonden met de opwekking van Christus.
A WIJ DELEN IN ZIJN OPSTANDING.
V De doop met de Heilige Geest verbindt ons met het nieuwe leven waartoe Christus ons allen roept.
A AANGERAAKT ZIJN WIJ, DOOR ZIJN GEEST.
V Wij zullen elkaar daarom aanzien als nieuwe mensen, door God geroepen en
gezonden.
A WIJ AANVAARDEN ELKAAR IN LIEFDE EN WAARHEID.
V God roept ons tot de dienst van vrede en gerechtigheid aan mensen dichtbij of ver weg.
A WIJ ZOEKEN DIE WEG TE GAAN IN
GEHOORZAAMHEID AAN DE HEER.
V Wij prijzen de drieënige Naam van Vader, Zoon en Heilige Geest.
A WIJ HOUDEN DE LOFZANG GAANDE WANT
CHRISTUS IS ONS LICHT.
Lied 342:1, 2, 3, 4, 5
Doop gedenken, ondertussen zingen wij: Lied 351:1, 2, 3 Slotgebed
Wegzending en Paasgroet
V Laten wij nu zelf opstaan en van hier gaan als nieuwe
mensen. Laten wij het Licht dat deze nacht is gaan schijnen met ons meenemen de duisternis in op weg naar de morgen van de nieuwe dag, de eerste dag van alle dagen.
Want de Heer is waarlijk opgestaan.
A DE HEER IS WAARLIJK OPGESTAAN.
Wij geven het licht van Christus door en zingen:
Passochtend 17 april 2022
Protestante Gemeente Boornbergum-Kortehemmen
Voorganger ds. Carola Dahmen Organist Frederik Vos
Trompet Nynke Altena Ouderling Tiny Reinders Diaken Tanja Hoeksma
Klokken luiden Welkom
Lied 602: 1, 2, 3 Om te beginnen
Voorganger Als ik ontwaak, dan ben ik nog bij U
Allen Halleluja!
Voorganger Gij legt uw hand op mij. Ik begrijp het niet. Ik kan er niet bij.
Allen Halleluja!
Voorganger Doorgrond mij, God, en ken mij.
Allen Gij kent ons zitten en ons staan.
Voorganger Gij verstaat van verre mijn gedachten, met al mijn wegen zijt Gij vertrouwd.
Voorganger Als ik ontwaak, dan ben ik nog bij U
Allen Halleluja!
Voorganger Gij legt uw hand op mij. Ik begrijp het niet. Ik kan er niet bij.
Allen Halleluja!
Lied 602:4 Kyriegebed
Glorialied 624:1, 2, 3 Inleiding op de dienst
1e Schriftlezing Jesaja 51:9-11 Lied 118: 5, 6, 7, 8, 9
2e Schriftlezing Johannes 20:1-18 Lied 626:1, 2, 3, 4, 5, 8
Overdenking, Stilte, Muziek Lied 625:1, 2, 3
Gebeden Collecte Slotlied 637
2 De Heit lit net yn ’t grêf foar dea syn bern dat o sa’n freugde bea.
Hy tilt it op út kâlde grûn – it rint as fjoer de ierde yn ’t rûn.
3 Foargoed is de_âlde nacht no dea, de takomst blinkt as moarntiidsrea.
Sjoch hjir hoe’t God ferjouwend is en hoe’t syn leafde bliuwend is.
4 Sjoch hjir it ljocht fan lange doer, sjoch hjir de Soan, de sinne,_it fjoer:
o flam fan Peaske, stek ús oan op dizze bliere nije moarn!
Wegzending en zegen Lied 634:1, 2
2 Licht moge stralen in de duisternis,
Nieuwe vrede dalen waar geen hoop meer is.
Geef ons dan te leven in het nieuwe licht, Wil het woord ons geven dat hier vrede sticht:
U zij de glorie, opgestane Heer, U zij de victorie, U zij alle eer!
Voor de kinderen zijn er Paaseieren verstopt in de kerk.
Van harte welkom ook voor koffie/thee/fris in ’t Bynt!
