HET GAAT GOED

en

Zaterdag 3 december 1960 - No. 611

Prof. Witteveen over anti-cyclische begrotings politiek

(Zie pag. 3)

HET GAAT GOED

I

Er zijn er onder ons geweest, die na de eerste blijde schok van verrassing door de alle goede verwachtingen nog overtreffende uitslag van de Kamerverkiezing van 1959, heel veel op de man van het bovenvermelde verhaal gingen lijken.

Een sprong vooruit als bij deze Kamer- verkiezing gemaakt, resulterend in een bij ons stelsel van evenredige vertegenwoordiging welhaast ongekende vooruitgang van 13 op 19 Kamerzetels kon - zo vreesden zij - niet iets van blijvende aard zijn.

En met een zekere beklemming dachten zij reeds aan de terugslag, die al heel spoedig zou komen, zeker wanneer liberale ministers mede- verantwoordelijkheid in een Kabinet van ge- mengde samenstelling zouden gaan dragen.

De vreugde over de overwinning werd bij hen in belangrijke mate vergald door cle zorg over het komende échec ...

D

De liberale winst - zo zei men daar - was niet anders dan conjunctuurwlnst. Er was stelselmatig ontevredenheid jegens de Kabi- netten-Drees gekweekt en al die ontevredenen waren - eenmalig - naar de V.V.D. "uitge- weken".

De "kater", zo voorspelden die om het zacht te zeggen: niet geheel belangeloze commenta- toren, zou spoedig komen.

In diezelfde lijn werd de campagne voort- gezd nadat het Kabinet zonder socialistische, maar met libende ministers, was tot stanel gekomen.

Over het feit, dat de Kabinetten-Drees zich- zelf hadden overleefd, werd niet gepraat. Maar het nieuwe Kabinet werd voorgesteld als een van enkel slappelingen. Een Kabinet, dat er niet in zou slagen, de lijn van het regerings- beleid geleidelijk om te buigen; dat fout op fout zou stapelen en n;c.ts positiefs tot stand .?;ou brengen.

Het zou geen enkel eigen kenmerk dragen dan alleen dat van onvruchtbaar conservatis- me en van anti-sociale gezindheid. En de on- tevredenheid, door dit alles opgewekt, zou zich onfeilbaar richten tegen de overwinnaar van 1959, die gepleit had voor een Kabinet zonder . (de onmisbare) socialisten: de V.V.D.

ATTENTIE! ^ATTENTIE!

Luistert op vrijdag, 9 december a~.s.,

over de zender Hiiversl.!m I ( 402 m l ·

van 19.30-19.40 uur, naar .,DE STEM VAN DE VeV.D."

Spreker: mr. dil'. C. BERKHOUW!!R lid van de Tweede Kamer der

Staten-Generaal.

D

Talrijke zaken, die onder vorige Kabinetten slepend bleven, zijn al tot oplossing gebracht.

Een regeringsbeleid, waarop in het geheel geen kritiek mogelijk zou zijn, is ondenkbaar.

De vraagstukken, waar het om gaat, zijn trou- wens dikwijls zo gecompliceerd, dat daarover ook onder geestverwanten niet altijd volkomen gelijk wordt gedacht. Een gemengd Kabinet, samengesteld uit ministers afkomstig uit ver- schillende politieke groeperingen, kan boven- dien noch een zuiver liberale, noch een zuiver confessionele politiek voeren. Verlangd kan slechts worden, dat ook met de liberale inûch- ten in voldoende mate wordt rekening ge- houden.

Ook onze V.V.D.-fracties in beide Kamers hebben b~j tijd en wijle kritiek. moeten laten horen en zij zullen dat ook ln de komende maanden zeker blijven doen waar dit nood- zakelijk is. Het is bijvoorbeeld niet moeilijk te voorspellen, dat het van het Kabinet-Drees overgenomen ontwerp Algemene Kinderbij- slagverzekering op ernstige bezwaren van onze zijde zal stuiten.

Maar afgezien hiervan: wat tot nu toe is

ges~hied en wat blijkens de jongste troonrede in het voornemen ligt, toont dat de lijn wel d::·EelUk .is omgebogen en dat een politiek mo- geEjll: is die sociaal, maar niet socialis- tisch is.

W

Nu en dan echter - wij wezen daar al eens eerder op - heeft een gebeurtenis plaats, die iets van het karakter van een tussentijdse ver- kiezing in zich draagt. Wij bedoelen de ge-·

meenteraadsverkiezingen, nodig geworden door aangebrachte grenswijzigingen en samen-·

voegingen van gemeenten.

Plaatselijke omstandigheden kunnen daarbij.

een rol spelen. Maar wanneer het met die Kamerverkiezing van 1959 zo gesteld zou zijn als de commentatoren-uit het andere kamp het hebben voorspeld, zouden bij die gemeente:.

raadsverkiezingen toch reeds de duidelijke tekenen van onze "achteruitgang" aanwezig:

moeten zijn.

Het spijt ons voor onze tegenstanders, maar het tegendeel is het geval.

Opheel verschillende tijdstippen in de jaren 1959 en 1960 zijn in totaal vijf verschillende plaatselijke verkiezingen gehouden en geen van die verkiezingen brachten de teruggang·

van de V.V.D., waarop zij gehoopt en die zij voorspeld hadden. Wel brachten zij ons winst en soms zelf aanzienlijke winst.

Het begon reeds in juli 1959, op de eerste van welke maand de gemeenteraadsverkiezing . in Roermond voor de eerste maal in de geschie-

denis van de V.V.D. een (rooms-katholieke) V.V.D.-er in de raad van deze Limburgse ge~

meente bracht. ·

(Vervolg op pag. 3)'

OP WEG NAAR DE U.N.O.

VBIJHEID EN DEMOCRATIE

VOORLOPIG RUST IN LONEN OVERHEIDSPERSONEEL

Het tekort aan personeel bij de politie neemt van jaar tot jaar toe. Rijks- en gemeentepolitie hebben thans tezamen een kleine 2000 man te weinig. Het is ge- biedend noodzakelijk met spoed maatre- gelen te nemen om verbetering in de toe- stand te brengen. Dat kan niet zonder sa- larisherziening. Aldus betoogde vorige week onze' geestverwant, de heer G. Rit- meester, in de Tweede Kamer bij de be- handeling van de begroting van Binnen- landse Zaken.·

Minister. Toxopeus antwoordde, dat er hem alles aan is gelegen de zaak van de politie-salarissen met spoed af te werken.

In het georganiseerd overleg zal een con- crete salarisverbetering aan de orde wor- den gesteld. Anders heeft hervatting van het overleg geen zin. Maar daarvoor was eerst nodig de zekerheid, dat loonsver- hoging voor de politie niet zou worden gevolgd door looneisen van andere groe- pen ambtenaren.

In het overleg tussen de regering en de centrale ambtenaren-organisaties is vo- rige week dinsdag overeengekomen, dat er tot 1 januari 1962 rust zal heersen in de lonen van het overheidspersoneel, met een uitzondering voor de politie, de kleu- terleidsters en het verplegend personeel.

* * *

Het doel van· de gedifferentieerde loonvorming is de werknemers te doen delen in de toeneming van de wel- vaart zonder prijsstijging. Daarom moe- ten loonsverhogingen komen uit de ver- betering van de produktviteit en de ren- tabiliteit. Voor de overheid kunnen deze criteria niet worden aangelegd en voor de ambtenaren wordt daarom de trend gevolgd van de loonontwikkeling in het vrije bedrijfsleven.

Tegenover de socialist Blom ontkende minister Toxopeus ten stelligste, dat de ambtenaren slecht varen onder het hui- dige loonbeleid. Dan zou ik, zei hij, in het centraal overleg vier van de vijf organi- saties niet hebben meegekregen (de uit- zondering was de socialistische .organi-

Flitsen van het Binnenhof

satie). Er zijn bedrijfstakken waarin de werknemers minder hebben gekregen dan het overheidspersoneel. De ambtenaren hebben in totaal 6,2 procent gekregen, waarvan 5 procent voor de trend en 1,2 procent franje voor andere verbeteringen van hun rechtspositie. Over het nog niet bestede deel van die "franje" is het over- leg nQog gaande.

In de loop van 1961 zal worden bestu-

·deerd wat eigenlijk de samenstellende bestanddelen zijn van de trend. Daarover heerst meningsverschil. Indien uit de studie blijkt, dat het volgen van de loon- ontwikkeling in het bedrijfsleven in een bepaald geval onredelijk is tegenover de ambtenaren, zal een aparte regeling moe- ten worden getroffen. Wanneer er in het bedrijfsleven winstdelingsregelingen wor- den getroffen terwijl er voor het over- heidspersoneel een periode van rust in de lonen is overeengekomen, zal dat ge- volgen moeten hebben voor de ambte- naren.

Het klonk allemaal heel redelijk wat minister Toxopeus vertelde, hetgeen niet zo vreemd is voor degenen, die hem ken- nel_!;·. Hij was er . van overtuigd, dat er altlJd klachten zullen blijven, maar hij s~reeft naar een zo rechtvaardig moge- hJke verdeling. Indien er een achterstand is in de lonen van de ambtenaren, dan is dat de schuld van vorige kabinetten.

* * •

onze geestverwant, de heer M. Visser, . was verheugd over het bericht, dat de korting van 2 procent van het AOW- Pensioen voor elk dienstjaar voor de ambtenaren, zal worden teruggebracht tot .1,4 procent. Met spanning wordt uit- gezlen naar de definitieve beslissing.

Rectificatie

In ons nummer van 19 november schreven wij met betrekking tot het wetsontwerp tot opheffing van de g€- meente Haarlemmerliede en Spaarnwou- d.~, dat deze gemeente na de noodzake- h~ke aderlating aan Haarlem (afschei-

~mg van Schalkwijk) nog maar 1400

~nw~ners zou overhouden. Dit aantal,dat m dit verband door een socialistisch Ka- merlid was genoemd, is echter onjuist.

Het bevolkingsrestant na de afschei- ding zou ruim 4200 zielen tellen. De heer G.J. Rijkeboer, secretaris van de VVD-afdeling Halfwe"' was zo vriende- lijk ons op deze onj~istheid attent te

.maken. Den E.

Uitzondering voor politie, kleuterleidsters en verplegend perso- neel • Afkeuring van administratieve knoeierii in Goes • Uitbrei- ding eigen gemeentelijk belastinggebied • Volgend iaar uitge- werkt plan voor de civiele verdediging - Grotere uitbreiding van het hoger technisch onderwiis - Oostduitse schaker miste vereiste documenten voor toelating in ons land - Driejarenplan voor Bonai- re en de Bovenwindse Eilanden.

Minister Toxopeus is van plan nog voor · het einde van _dit jaar een wetsontwerp in te dienen. Hij was bereid op deze aan- passing een voorschot te verlenen, maar dan zou hij vooruitlopen op de beslissing van de Staten-Generaal en dat mag niet.

Verlangt u dan een motie?, werd er uit/

de Kamer gevraagd,

Dat middel vond de minister niet vol- doende, want een welwillende uitspraak van de Tweede Kamer zou altijd nog moeilijkheden kunnen veroorzaken met de Eerste Kamer. Hij was echter bereid ook de Eerste .Kamer te polsen.

van de verschrijvingen algemeen afge- keurd. De socialist Scheps voerde als verzachtende omstandigheid aan, dat het Rijk de gemeenten financieel te krap houdt. Minister Toxopeus vestigde er echter de aandacht op, dat de admini- stratieve knoeierijen niet hun oorsprong vonden in een gebrek aan financiën. De reden was, dat men de controle van de gemeenteraad wilde ontgaan. Het gevaar is, dat men op de weg van "onschuldige verschrijvingen" afglijdt naar pure fraude.

Voor het vinden van een oplossing zal de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken uit de Tweede Kamer met de mi- nister nader overleg plegen.

* * *

Jn Goes is geknoeid in de gemeente- administratie. Als de kosten van een uit te voeren werk (de bouw van een aula bijvoorbeeld) te laag waren geschat, deelden B. en W. dat niet mede aan de gemeenteraad, maar de ontbrekende gel- den werden overgeschreven uit andere posten op de gemeentebegroting. "Ver- schrijvingen" noemde men dat. Op die manier werd de controle op het beleid onttrokken aan de gemeenteraad en het provinciaal toezicht.

De anti-revolutionair Smallenbroek wilde ook niets horen van verzachtende omstandigheden. Het gaat hier om een stuk bestuurs bederf, zei hij, dat volledig de kop moet worden ingedrukt, want de benaming "verschrijvingen" klinkt wel mooi, maar het is gewoon administratieve fraude. De heer Visser sloot zich daar geheel bij aan.

Inmiddels zijn in Goes andere wethou- ders gekozen en de burgemeester had mede om andere redenen van minister Toxopeus reeds de raad gekregen zijn ambt maar niet meer uit te oefenen. Hij overweegt een nieuwe schorsingsregeling voor burgemeesters waardoor met meer omstandigheden rekening kan worden gehouden.

De Tweede Kamer heeft de methode

In overweging is ook een geheel nieu- we opzet van de gemeentewet, maar mi-

SHIRTS

in 3 mouwlengten

ook in NO I RON vanaf 21 . ⁵⁰

erenmodes

I.

Laan van Meerdervoort 280a Gevers Deijnootplein 9

Telefoon 336418 Telefoon 540223

Deze Burger

wenst iedereen een heerlijk avondje met veel maanlicht door de-bomen en een mooi, warm zonnetje in 't hart. Hij hoopt dat de goedheiligman u al.len gui bedenken zal eTi dat gij de speelgoedjes in uw holleblokskes zult vinden, die gij wenst.

Voor Oud een mooi boek, en nu eens niet over staatsrecht, doch (bij- voorbeeld) Bob en Daphne, een ongekuiste mevrouw Chatterly of de Memoires van Fanny Hill. Verandering van spijs doet eten.

Voor Van Leeuwen een fraaie; gesigneerde foto van Zijlstra om boven zijn bed te hangen.

Voor Toxopeus een fraai-gecieleerde maa1·schalkstaf en voor· Van Riel een bronzen buste van Oud. ·

Dettmeyer de Nobelpr~js voor letterkunde en Van den Be1·gh een standaardwerk over het Huis Planta-genet.

Zo zou ik, als ik Sinterklaas was voor alle jongens en meisjes een toepasselijk geschenk weten te vinden.

Voor mij zelf heb ik niet veel te wensen; een (rose) fondanten hart van de freule zou mij deugd doen; een suike1·en schaapje (in wolfs- kleren) van mijn vriend BU?·ger, een handvol overtonige grootkruisen van good old jolly Joseph; een gratis trein-abonnement van Korthals;

een gezellige burgemeesterspost van Toxopeus.

Waar een wil is, is een weg en als men werkelijk iets aardigs aan mij wil sturen, teneinde, als dank voor alle goede uren die ik u met

~ijn stukjes heb geschonken, mij één heerlijk avondje te bezo1·gen, dan Ltgt de weg daartoe gemakkelijk voor u open, mijne heren machthebbers.

Nog maar twee nachten slapen en het heerrijk avondje is gekomen.

Suikergoed en marsepein, leuke ve1·sjes, pepernoten en allernaai pret- tige pakjes.

Vrienden, staakt één ogenbrik uw wild geraas. Dit alléén reeds zou een weldaad zijn voor het gemoed.

Schenkt het eeuwige kind in u, wat het toekomt en maakt er eens één avondje-zonder-zorgen van.

De dagen der argeloosheid zijn schaars. Gebruikt hen wèl.

Voor u allen een boterletter en een zoet hart van

•

G. RITMEESTER .... salarisherziening ....

nister Toxopeus wil met het parlement eerst een aantal principiële wijzigingen regelen.

• * *

van verscheidene kanten is er op aan- gedrongen in de Kieswet te bepa- len, dat voor het verkrijgen van een Ka- merzetel ten minste 1 procent (in plaats van twee-derde procent) van de stemmen moet zijn behaald, teneinde het optre- den van splinterpartijen te voorkomen.

De christelijk-historische mr. Beernink kondigde aan bij de eerstvolgende gele- genheid een amendement te zullen indie- nen.

In afwachting van dat amendement wilde minister Toxopeus er niet veel over zeggen. Wijziging van de algemeen gel- dende regel acht hij slechts verantwoord indien handhaving tot aanwijsbare na- delige gevolgen voor de goede gang van zaken in de Kamer zou leiden. Indien in de toekomst een enkele zetel door een splinterpartij zou worden verworven, be- hoeft dat nog geen noemenswaardig na- deel voor de werkzaamheden der Kamer te betekenen.

• * *

Het kabinet heeft serieuze plannen het eigen belastinggebied van de gemeenten te verruimen met in totaal 150 à 175 miljoen gulden. Daartegenover wil het Rijk 100 miljoen belastinggeld laten vallen.

Ofschoon de heer Visser het als VVD'er zou toejuichen als de gemeenten weer wat meer armslag krijgen, concludeerde hij spits, dat de totale belastingdruk op de Nederlandse burgers met 75 miljoen gulden zou kunnen worden verzwaard.

Tja, antwoordde de minister, maar de gemeenten zullen niet worden "verplicht"

met de belastingheffing tot het uiterste te gaan. Het is de bedoeling, dat de ge- meenten zelf uitmaken of zij voor iets extra's (waar geen uitkering van het Rijk tegenover staat) ook een extra offer wil- len brengen. De verlaging van de rijks- belastingen met 100 miljoen zit niet in de belastingverlaging, die de Kamer pas heeft aanvaard. Van de nieuwe regeling voor ·de wegenfinanciering, die binnen- kort te verwachten is, zullen de gemeen- ten bepaald beter worden. De uitkeringen van het Rijk kunnen niet oeverloos zijn en de gemeenten zullen dus zelf moeten beslissen hoe zij de beperkte financiële middelen willen besteden.

Indien een gemeente een beroep doet op het Rijk voor een extra (subjectieve) uitkering, zal er natuurlijk wel worden gekeken of de gemeente zelf redelijk be- lasting heft. Onbillijkheden tegenover andere gemeenten moeten worden voor- komen.

* * *

Bij uitbreiding van het gemeentelijk belastinggebied zullen zeker ver- schillen in belastingdruk ontstaan tussen de gemeenten. Zo zal men ook moeten.

aanvaarden, als men de gemeenten door decentralisatie weer meer zelfstandigheid wil geven, dat allerlei taken verschillend worden behandeld. Het belang van een bepaalde taak kan men in verschillende gemeenten verschillend beoordelen naar de omstandigheden.

Op korte of lange termijn mag men geen spectaculaire ontwikkelingen op het ge- bied van de decentralisatie verwachten.

Er wordt voorlopig aan gedacht bepaalde waterstaatswerken en de subsidiëring van provinciale jeugdraden, wijkgebouwen en de schoolmelkvoorziening over te laten aan lagere bestuursorganen. Besloten is een interdepartementale werkgroep in te stellen, die zal bestuderen wat het Rijk, aan de hand van richtlijnen, kan over- dragen aan lagere organen.

(Vervolg op pag, 4, onderaan)

VRIJHEID EN DEMOCRATm 3 DECEMBER 1900- PAGINA :t

De miljoenennota en de anti-cyclische begrotingspolitiek

Belastin.gverlaging l!ii teruggang der conjunctuur

Op vrijdag 25 november hield onze geestverwant prof. dr. H. J. Witteveen, lid van de Eerste Kamer, een bijzonder heldere causerie in onze tweewekelijkse radio-uitzending en wel over de miljoe- nennota, die anti-cyclische begrotingspo- litie!J: en de belastingpolitiek.

Prof. Witteveen ziet in de nieuw_e po- litiek op dit punt van het Kabinet-De

Quay belangrijke mogelijkheden, die, mits zij ook wordt volgehouden, goede perspectieven opent, voor een gezondere afweging van de behoeften van de over- heid en van de wenselijkheid van belas- tingverlaging.

Wanneer men erin zou slagen, zich aan de thans uitgcstippelde methode inde!·- daad te houden, dan zou, zo is zijn oor- deel, daardoor een basis worden gelegil voor verantwoorde verdere belastingver- laging in de toekomst.

Onze lezers zullen het ongetwijfeld op prijs stellen, de rede van prof. Witte- veen thans woordelijk in ons blad aan te treffen (Red. 'V, en D.)

Prof. \Vitteveen sprak dan als volgt:

De miljoenennota 1961 is in het alge- meen gunstig beoordeeld. De begrotibg 1961 wekt de hoop, dat minister Zijlstra in de toepassing van de anti-cyclische begratingspolitiek in de huidige hoogcon- junctuur beter zal slagen dan minister van de Kieft in de hausse-jaren 1955 en 1956. Dit zou een belangrijke prestatie zijn, want de ervaring wijst wel uit, dat dit een zeer moeilijke opgave is.

Het woord anti-cyclische begratingspo- litiek lijkt ingewikkeld. De betekenis hiervan is echter eenvoudig deze, dat de overheid met haar ·--.lishouding een ze- ker tegenwicht moet scheppen tegen dat- gene, wat in de particuliere huishoudin- gen gebeurt.

Bij een sterke stijging van de parti- culiere uitgaven in de hausse zullen de overheidsuitgaven, · ·neinde overspanning en prijsstijging tegen te gaan, juist min- der moeten stijgen dan overeenkomt met de normale groei. In zulk een hausse- jaar moet daartegenover geen evenredi- ge daling van de belastingtarieven staan,

STALEN

KANTOORMEUBELEN

GlSOLAMPEN

PROF. DR. H. J. WITTEVEEN . . . reële werkwijze . . . omdat anders de particuliere uitgaven ex- tra zouden stijgen.

Wanneer de eonjunctuur omslaat en de particuliere uitgaven te weinig stijgen of zelfs afnemen, zal de overheid dan haar uitgaven meer kunnen laten stijgen of de belastingen kunnen verlagen, om zo meer armslag te geven aan de particu- liere huishoudingen en daardoor het ont- staan van conjuncturele werkloosheid te voorkomen,

~ In overeenstemming met liberale beginsel

Het komt mij •roor, dat deze politiek bij uitstek in overeenstemming is met het liberale beginsel, omdat zij er steeds op is gericht ruimte te laten voor de ontplooiing van het individu. In de haus- se doordat de ovetheid in zijn beroep op het nationale product enigszins terug- treedt en dus een groter deel van de schaarse produktiefactoren ter beschikking laat van de particuliere sector; in de baisse doordat belastingverlagingen de particuliere koopkracht en daarmede de werkgelegenheid op peil houden.

De begroting voor 1961 slaagt inder- daad in het geven van een beperkt te- genwicht in de conjuncturele opgang. De stijging van de uitgaven blijft zeer be- perkt, terwijl de belastingtarieven gemid- deld slecc1ts weinig dalen.

Dit laatste is vooral bereikt, doordat de geprojecteerde belangrijke belasting- ver la ging pas op een nader te bepalen tijdstip zal inga2n. Dat openlaten van de ingangsdatum voor de belastingverlaging is een geheel nieuw element in deze be- groting. Daar de ontwikkeling in het ko- mende jaar zich nu nog moeilijk laat overzien, kan deze mogelijkheid tot aan- passing zeer nuttig zijn.

Een vraag, die deze conjuncturele be-

grotingspolitiek wel doet opkomen en die ook in de Tweede Kamer is gesteld, is

·of het bij een teruggang van de conjunc- tuur wel werkelijk tot belastingverla- ging zou komen. Zullen zich daartegen geen budgettaire bezwaren verzetten?

Hierover behoeft men zich m.i. geens- zins ongerust te maken. Indien en naar- mate men er in de hausse in slaagt om aan de conjuncturele eisen te vol- doen, zullen er immers· overschotten ont- staan, waardoor bij een omslag een aan- zienlijke ruimte voor belastingverlaging ter beschikking zal zijn.

Ruimte tekent zich af

Deze ruimte tekent zich thans al dui- delijk af. Terecht heeft het liberale Tweede-Kamerlid, mr. van Leeuwen, er op gewezen, dat het budgettair volkomen normaal zou zijn de woningbouw en al- thans e'On deel van de overige investe- ringen van het rijk uit leningen te fi- nancieren. Daar deze uitgaven thans gro- tendeels uit belastingontvangsten worden gedekt, is hier - afgezien van de thans voorgenomen belastLigverlaging - bud- gettair nog een extra-ruimte van 600 tot 700 miljoen ter beschikking.

De eisen der conjunctuurpolitiek bren- gen mede, dat deze ruimte thans niet voor belastingverlaging mag worden ge- bruikt; maar deze eisen houden tegelijk in, dat dit wel mag, ja dat dit zelfs be- hoort te gebeuren, zodra de conjunc- tuur zich ontspant en een teruggang in het economisch leven zou dreigen.

Deze conjunctuurpolitiek betekent dus niet, dat de belastingen minder zouden kunnen dalen dan bij de ouderwetse po- litiek van een sluitende begroting. Het be- tekent alleen, dat het tijdstip voor de belastingverlaging op de conjuncturele ontwikkeling moet worden afgestemd.

De mogelijkheden tot belastingverla- ging blijven uiteindelijk geheel afhanke- lijk van de ont ikkeling van de uitga- ven van het Rijk. Op dit punt introdu- ceert de miljoenennota een principiële wijziging in de methode van voorberei- ding der begroting, die voor de toekomst van zeer groot belang kan zijn. Tot nu toe was het in het algemeen zo, dat alle ministeries een opstelling maakten van de uitgaven, die zij wensten te doen.

Zulke wensprogramma's leiden altijd tot een belangrijke stijging van de uitgaven.

Wanneer wij bij de opstelling v :1 on- ze eigen begroting beginnen met de uit- gaven op te tellen, die wij zouden wil- len doen, komen wij ook onvermijdelijk tot een tekort.

De prioriteiten-bepaling

Om tot een evenwichtige begroting te komen, moet men uitgaan van het beperk- te inkomen, waarmee men nu eenmaal moet rondkomen en daaruit bepaalde be- dragen afleiden, waarbinnen men met zijn verschillende consumptie-uitgaven moet blijven.

In het kader van de z.g. "prioriteiten"- bepaling voor de komende drie jaar wordt

deze reële werkwijze nu ook voor de rijksbegroting ingevoerd. Hierbij wordt immers uitgegaan van de in de komende jaren te verwachten stijging van de in- komsten. Nadat de voorgestelde belas- tingverlaging daarop in mindering is ge- bracht, 'Jlijft dan een bepaald bedrag voor extra-uitgaven over.

Dit zal over de verschillende over- heidstaken moeten worden verdeeld; en de ministeries zullen zich met hun plan- nen binnen dit raam moeten bewegen.

Deze methode zal, naar ik meen, tot een gezondere afweging van de behoeften van de overheid en van de wenselijkheid van belastingverlaging kunnen leiden.

Wanneer men er in zou slagen zich hier- aan inderdaad te houden, kan daardoor de basis worden gelegd voor verantwoor- de verdere belastingverlaging in de toe- komst.

In dit opzicht houdt deze miljoenen- nota niet alleen voor 1961 maar ook voor de verdere toekomst beloften in.

Nog eens emigratie

Op de artikelen, die ik over emi~

gratiebevordering 1în dit blad en ook in de dagbladpers heb geschreven en op mijn praatje in de radio heb ik talrijke racties gekregen, voor het grootste gedeelte in positieve zin.

Hierbij is een idee naar voren ge~

komen, dat ik aan onze Kamerleden ter verdere behandeling in overwe~

ging zou willen geven, hetzij in de vorm van een vraag aan de minister, hetzij bij een debat in de Kamer.

Gezien het grote tekort aan ar~

beiciskrachten hier en de vele Neder~

}anders, die geëmigreerd zijn en thans door werkloosheid in de emigratielanden worden getroffen - vooral in Canada - is de toestand hoogst ernstig. Zou de regering niet bereid zijn, door vergoeding van reis~

kosten, de terugkeer naar het vader~

land van hen, die dit wensen, te he~

vorderen en deze geneigdheid door publiciteit in de desbtreffende landen aan de betrokkenen door te geven?

Gezien het feit, dat wij thans weer lezen, dat ook met de· Spaanse rege~

ring onderhandeld wordt over het te~

werkstellen van Spaanse arbeids~

krachten in ons land, zou het toch zeer zeker beter zijn, geboren en ge~

togen Nederlanders terug te bren~

gen, die zich stellig indien zij hier werk vinden, veel spoediger en ge~

makkelijker aan onze samenleving kunnen aanpassen.

SIDNEY J. VAN DEN BERGH (Vervolg ^Vatl pag. 1)

O

ben gewonnen dan die zij nodig zou hebben gehad om gelijk te blijven mét de bevolkings-

aanwas.

E

aard zou zeker nog niet als een posi- tieve aanwijzing mogen worden beschouwd.

Maar wanneer over een tijdvak van bijna an- derhalf jaar vijf plaatselijke verkiezingen in geheel verschillende delen van het land zijn gehouden, zoals thans het geval is, kan men daaruit toch wel een conclusie trekken.

In Scherpenzeel, waar in 1958 de V.V.D.

nog niet in de raad was vertegenwoordigd, deed een V.V.D.-er zijn intrede, zelfs ondanks een daar nog gehandhaafde lijst van Gemeen- tebelangen.

Ook Veenendaal stelde niet teleur. De V.V.D.-zetel in deze raad bleef behouden, maar het aantal V.V.D.-stemmen was van 1958 op 1959 gestegen van 552 op 688.

Met bijzondere belangstelling werd daarna teo-emoet gezien de verkiezing, welke op 25 no;ember d.a.v. voor de als voorlopig bestuurs- college aldaar dienst doende "Poldercommis- sie voor algemene Belangen" werd gehouden.

Ondanks de uitbreiding van deze Polder- commissie met vier zetels (gezien de toene- ming sedert 1954 van de bevolking op dit nieuw gewonnen land), boekte de PvdA daar (als enige) geen enkele zetelwinst. De V.V.D.

daarentegen, met de heer W. A. van \Veele als haar populaire lijstaanvoerder, wist haar ze- teltal van één op twee te brengen. .

Behaalde onze partij daar bij de vonge verkiezing (in 1954) 580 stemmen, thans

kw~ zij op niet minder dan 1219 ste:mmen.

Dat betekent ook procentueeL voormtgang, omdat de V.V.D. meer stemmen bleek te heb-

* *

H

Een week later, op 2 december 1959, wer- den verkiezingen gehouden in Hellevoetsluis, waar de V.V.D. voor de eerste maal aan de verkiezing voor de raad meedeed. De gehoopte zetel werd inderdaad behaald en slechts twee stemmen meer zouden ons zelfs een twee- de zetel hebben opgeleverd. Thans ging die restzetel naar de P.v.d.A.

Nadien is het geruime tijd stil geweest op het verkiezingsfront, totdat de grote herinde- ling op Schouwen-Duiveland, waarbij de tot nu toe bestaande zestien kleine gemeenten tot vier gemeenten zijn samengevoegd, op 17 no- vember j.l. tot verkiezingen leidde.

Het verblijdende resultaat hebben wij in ons vorige nummer reeds vermeld. Bij die verkie- zing behaalden wij niet minder dan 21,9 pct.

van het totale aastal uitgebrachte stemmen, tegen 18,5 pct. in deze gemeenten bij de Ka- merverkiezing van 1959.

• • •

Welnu: de tendens is voor geen enkele twij- fel vatbaar. Onze V.V.D. heeft haar in 1959 verworven versterkte positie niet alleen weten te consolideren, maar er zit dooreen genomen nog steeds vooruitgang in.

En om nu tegelijk onze optimistische mede- delingen maar af te ronden: ons weekblad

"Vrijheid en Democratie" boekt nog voortdu- rend nieuwe abonnees.

Naast die individuele nieuwe intekeningen staat nog een "automatische" toeneming. Sinds de vorige week heeft onze Haagse afdeling het voorbeeld van Amsterdam en Rotterdam ge- volgd door een collectief abonnement voor alle Haagse leden.

Zo is de "actie-radius" van ons partijblad, dat allereerst beoogt een band tussen de partij en haar leden te vormen, weer aanzienlijk uit- gebreid. Dat is een feit, dat voor de y~len, die zich voor de steeds grotere verspre1dmg van ons blad inspannen, zeker een nieuwe stimu- lans zal zijn om hun werk met verdubbelde kracht voort te zetten. A.W.A.

vtn'JREID EN DEMOCRATIE

Algemene Oriënteringscursus .over de politiek

Succesrijke seru~ weekends thans beëïndigd

Na afloop van de Algemene Oriën- teringscursus over de politiek, welke in de vier weekends van de maand november is gehouden, kan worden vastgesteld, dat deze cursus een groot succes is geworden.

Ruim 80 deelnemers zijn alle za- terdagen en zondagen in de maand november in diverse conferentie-oor- de~ van Nederland tezamen geweest om met medestanders en tegenstan;..

ders over talrijke problemen van ge- dachten te wisselen.

Van de deelnemers werd een groot offer aan vrije tijd gevraagd. Helaas was het om technische redenen (het beschikbaar zijn der verschillende conferentie-oorden) niet mogelijk de weekends meer te spreiden·.

Het eerste weekend, gehouden in de Internationale School voor Wijs- begeerte te Oud-Leusden, stond on- der leiding van mr. H. van Riel. Het tweede weekend werd gepresideerd door mevrouw mr. E. A. J. Schelte- ma-Conradi en werd gehouden te Woudschoten.

Het derde weekend, waar o.a: de PvdA onder de loepe werd genomen, werd zaterdags geleid door mr. H.

Yan Riel, zondags door de heer D.

W .. P.ettmeijer. Dit weekend werd wederom in de Internationale Sèhool voor Wijsbegeerte te Oud-Leusden georganiseerd.

Het vierde en. laatste weekend werd gehouden op .,de Pietersberg"

te Ooste.tbeèk en stO:t1dWederöi:n on- der leiding '\Îanmr. fl. van RieL Ge~

durende dit weekend kwamen spre- kers van anti-revolutionaire, christe- lijk-historische en katholieke zijde de geschiedenis en beginselen van hun partij belichten. ·

Tijdens de laatste gemeenschappe- lijke maaltijd óp "De Pietersberg" te Oesterbeek werd door de jongste deelneemster aan deze cursus, me- juffrouw J. de Jonge te Veendam, dank gebracht aan mr. H. van Riel, mevrouw mr. E. A. J. Scheltema- Conradi en de heer D. W. Dett- meijer, welke dank vergezeld ging van enige stoffelijke blijken van waardering.

In deze dank werden mede betrok- ken mejuffrouw mr. M. M. F. van Everdingen, mejuffrouw mr. A. G.

Ohr en de heer L. van Vlaardingen.

Het ligt in het voornemen het niet bij deze eerste cursus te laten, doch

(Vervolg van pag. 2)

De minister-president, prof. dr. J. E.

de Quay, heeft vorige week bij de behandeling van de begroting van Alge- mene Zaken, de belangrijke toezegging gedaan dat vóór 1962 een uitgewerkt plan zal worden opgesteld voor de civiele ver- dediging, die er toe moet· bijdragen, dat de krijgsmacht van de onontbeerlijke morele en materiële steun van het ach- terland verzekerd blijft, in weerwil van het oorlogsgeweld en de beperkingen, die de burgerij zich moet opleggen.

In het plan zal zijn opgenomen een or- ganisatieschema, een tijdschema en een financieel schema.

Het plan zal worden toegelicht in de vol- gende begroting van Algemene Zaken voor 1962. De minister-president is de coördinerende .figuur. Hij verklaarde, dat in de opzet rekening wordt gehouden met atoombommen, waarvan de gevolgen hoogst ernstig zijn, maar waarvan bij oefeningen is gebleken, dat zij de georga- niseerde verdediging niet totaal ont- wrichten.

Voor het voorbereiden van het plan krijgt de minister-president nu een klein apparaat van bekwame, zeer deskundige mensen ter beschikking, die bovendien de nodige oefeningen zullen voorberei- den. Onze geestverwant, de heer G. Rit- meester, sprak de hoop uit, dat de mi- nister-president er in zal slagen het door onverantwoorde bezuinigingen zeer ge- reduceerde vertrouwen in de civiele ver- dediging spoedig weer op peil te brengen.

het komende jaar hieraan een ver- volg en zo mogelijk uitbreiding te ge- ven.

Bij de sluiting van de conlerentie werd door de conferentie-leider, mr.

H. van Riel, dank gebracht aan de heer H. F. Hoyer te Overveen, op wiens initiatief alle inleidingen ter conferentie op de bandrecorder wer- den opgenomen, waardoor het mo- gelijk is een volledige syllabus van de cursus aan de deelnemers ter be- schikking te stellen.

EERSTE WEEKEND

Internationale School voor Wijsbegeerte, Dodeweg 8, Leusden (bij Amersfoort).

Conferentieleider: Mr. H. van Riel.

Het volledige programma van deze cursus laten wij hieronder volgen ..

PROGRAMMA.

Zaterdag 5 november 1960.

15.00-17.00 uur (met een half uur pauze):

Summiere schets van de politieke en par- lementaire geschiedenis van Nederland . van 1848 af.

Thorbecke, tijd van de liberale suprema- tie, ontwikkeling van het kiesrecht, de schoolstrijd, overzicht over de verschil- lende liberale partijen, liberale bijdragen bij het totstandkomen· van de leerplicht- . wet en de eerste sociale wetten, van Hou_

ten, Goeman Borgesius, Drucker, Lely, Córt van der Linden. Politieke ontwikke.

ling 1918-1940 en 1945 tpt heden. Inleider:.

Ptof. Mr. P. J. Oud, Voorzitter van de

·V.V.D., Voqtzitter ·van de Tweede Ka- merfractie. ·

19.30-21.30 uur (met een half iiur pauze):

.. . . ^.

. De Nede.rlandse Staatsinrichting. in hoofd- lijnen. . ... · .

Grondwet., kiesstelsel" .. wetgeving; Rijk, provincie, gemeente .in hun onderlinge verhouding.

Inleider: Mr. Dr. C. Berkhouwer, lid van de Tweede Kamer der Staten-Genèraai.

21.45-22.45 uur: Vragen en discussie.

ZONDAG 6 NOVEMBER 1960.

10.30-11.30 uur: Politieke samenstelling van het Nederlandse Volk.

Ontwikkeling van de stemverhoudingen in percentages over c~e verschillende delen van het land sinds 1887, Uitslagen van de Kamerverkiezingen. Behandeling van be- paalde landstreken met een uitgesproken door de jaren gelijk blijvende politieke kleur. Geografische samenhang tussen liberale en socialistische stemcijfers. Ver- band n<et onkerkelijkheid en bepaalde richtingen in de Ned. Herv. Kerk.

Inleider: Mr. W. Koops, Commies-Griffier van de Tweede Kamer der Staten-Gene- raal.

11.45-12.30 uur: Vragen en discussie.

14.00-15.00 uur: De practische gang van zaken in de Tweede Kamer.

Bij de behandeling van de begroting van Algemene Zaken is besloten geen debat te voeren over de publiekrechte- lijke bedrijfsorganisatie, maar daarmee te wachten tot het rapport gereed is van de Sociaal-Economische Raad over de factoren, die de ontwikkeling van de PBO vertragen.

* * *

onder de druk van de Kamer heeft drs. Stubenrauch zijn HTS-plan gewijzigd. Aanvankelijk stond hij op het standpunt, dat alleèn in het Westèn nog één HTS gewenst zou zijn om te voorzien In de toekomstige behoefte aan hoger technisch onderwijs. Vorige week ver- klaarde hij het redelijk te achten, dat er in de toekomst nog een protestants-chris- telijke HTS komt in Rotterdam, voorts een rooms-katholieke HTS in het westen des lands en ten slotte, vooral op grond van spreidingsoverwegingen, een derde (neutrale) HTS in Alkmaar.

Onze geestverwante, mevr. ir. A. Kui- per-Struijk, bleef het betreuren, dat de uitbreiding van het hoger technisch on- derwijs zich niet meer naar het oosten of zuiden uitstrekt. Zij was bet niet eens met de uitspraak van de staatssecretaris, dat de ontwikkeling in de industrialisatie- gebieden eerst moet worden afgewacht en dat eerst moet worden bezien of onze industriekernen ·tot ontwikkeling komen om dan pas te beginnen met de opbouw van een schoolapparaat.

De staatssecretaris deed daarna nog een belangrijke toezegging. Wanneer in Zuid- Limburg. blijkt, dat er inderdaad een

Reglement van orde, taak van de Voor- zitter, spreektijdbeperking, amendement en motie, aanwezigheid en afwezigheid van Kamerleden, verhouding tussen de fracties. Bespreking van enkele bekende politieke figuren.

Inleidster: Mevrouw Mr. J. M. Stoffels- van Haaften, lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. ·

15.00-16.00 uur: Democl:'atische gang van zaken in de Eerste Kamer.

Reglement van orde, taak van de Voorzit- ter, spreektijdbeperking, motie, aanwezig- heid en afwezigheid van Kamerleden, ver- houding tussen de fracties. Bespreking van enkele bekende politieke figuren.

Inleider: Mr. J. de Wilde, lid van de Eer- ste Kamer der Staten-Gen~raal.

16.15-17.00 uur: Vragen en discussie.

TWEEDE WEEKEND.

Conferentie-oord "Woudschoten", Zeist, Conferentieleidster: Mevrouw Mr. E. A. J.

Scheltema-Conradi.

PROGRAMMA.

Zaterdag e november 1960.

15.00-17.00 uur: (met een half ·pauze):

Actuele politieke problematiek .

Behandeling van het Regeringsbeleid en de grote kwesties, die zich sinds de Kabi- netsformatie in 1959 in de Tweede Kamer hebben voorgedaan.

Inleiders: Mr. F. G. van Dijk en Mr. W.

J. Geertsema, leden van de Tweede Ka- mer der Staten-Generaal.

17.15,---18.15 uur: Aanvullende vragen.

19.30-22.00 uur: Discussie over wat 's mid_

dags dooi' beide inleiders is gezegd.

ZONDAG 13 NOVEMBER 1960.

10.30-11.30 uur: Actuele p₀litieke proble-

matiek. ·

Behandeling van het. Regeringsbeleid en de gr,ote kwesties, die zich sinds de Kabi~

netsformátie in 1959 in de Eerste Kamer

hebben voorgedaan. ·

Inleiders: Mevrouw Dra. J. F. Schouwe- uaar-Franssen en Prof. Dr. H.·. J. Witte- veen, leden van de Eerste Kamer der Sta- ten-Generaal.

11.45-12.30 uur: Discussie.

14.00-14.45 uur: Behandeling van kwes- ties rondom het gemeentebestuur door Mr.

J. Drijber, wethouder te Leiden.

15.00-15.30 uur: Discussie.

15.45-16.30 uur: Behandeling van kwes- ties rondom het provinciaal bestuur door Mr. Dr. H. K. de Langen, lid van het CoL lege van Ged. Staten van Drenthe.

16.45-17.15 uur: Discussie.

DERDE WEEKEND

Internationale School voor Wijsbegeerte, Dodeweg 8, Leusden (bij Amersfoort).

Conferentieleider: Mr. H. ·van Riel.

PROGRAMMA.

Zaterdag 19 november 1960.

15.00-15.45 uur: Geschiedenis van het Ne- groei zit in de belangstelling voor het hoger technisch onderwijs, dan is drs.

Stubenrouch bereid aan Zuid-Limburg en Drenthe en eventueel andere gebie- den, de gelegenheid te geven met een aanzet van een HTS te beglnnen. Men zal dus niet behoeven te wachten tot er weer een volledige school met vier afdelingen kan komen. Er mag dan ook worden ge- start met minder afdelingen.

• * *

Het niet toelaten. van de Oostduitse schaker Uhlmann in ons land kan de indruk hebben achtergelaten, dat dit een fout is geweest van de Nederlandse autoriteiten. Staatssecretaris Van Houten (Buitenlandse Zaken) heeft vorige week donderdag in de Tweede Kamer verklaard, dat aan Uhlmann in Berlijn was meege- deeld, dat hij een visum voor Neder- land zou kunnen krijgen als hij in het bezit was van een pas van het geallieerde pas- poortenbureau (Allied Travel Office) in Berlijn. Dat moet altijd een groene pas afgeven voor de uitreis van een Oost- duitser naar het Westen en bij die pas kan het Nederlandse visum worden ver- strekt. Uhlmann was niet in het bezit van de groene pas en hij kon daarom in ons land niet worden toegelaten omdat hij niet in het bezit was van de vereiste docu- menten.

Op nadere vragen van mr. dr. C. Berk- houwer en mevr. mr. J. M. Stoffels-Van Haaften, antwoordde de staatssecretaris, dat Oost-Duitsland de eisen voor het grensverkeer heeft verscherpt om daar- door erkenning te verkrijgen van de Oost-

3 DECE)ffiER 1960 - PAGINA 4

derlandse socialisme. Inleider: Prof. Dr.

W. Banning te Driebergen.

16.00-17.00 uur: Vragen en, zo de leider dit goed vindt, discussie.

19.00-19.45 uur: Organisatie en politiek van de P.v.d.A.

Inleidster: Mevrouw Mr. Chr. A. de Ruy- ter-de Zeeuw, lid van het Partijbestuur van de P.v.d.A., lid van het College van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland.

20.00-21.30 uur: Vragen en discussie.

ZONDAG 20 NOVEMBER 1960.

10.30-11.15 uur: Organisatie en werkwij- ze van de V.V.D. Inleider: D. W. Dett-.

meijer, Algemeen Secretaris van de V.V.D.

11.30-12.30 uur: Vragen en discussie.

14.00-14.45 uur: A. Onderlinge discussie over de vraag wat wij uit de inleidingen van de socialistische sprekers kunnen leren.

15.00-15.45 uur: B. Verdere discussie over organisatie en werkwijze van de V.V.D.

16.00-16.45 uur: C. Discussie over het vraagstuk: De arbeider en de V.V.D.

VIERDE WEEKEND.

Conferentie-oord "De Pieters berg", Oos- terbeek.

Conferentieleider: Mr. H. van Riel.

PROGRAMMA.

Zaterdag 26 november 1960.

15.00-15.45 uur: Geschiedenis, organisatie en politiek van de A.R.P.

Inleider: J. Smallenbroek, lid van het College van Gedeputeerde Staten van Drenthe, lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.

16.00-16.30 uur: Vragen en discussie.

16.30-17.15 uur: Geschiedenis, organisatie , , en politiek van de C.H.U.

Inleider: Mr. J. W. van Gelder, Secretaris

van de C.H.U. '··~

17.30-18.00 uur: Vragen en discussie. ;.·, 19.30-20.15 uur: Geschiedenis van de Ka- ..

tholieke partij. O.m. algemeen overzicht van de ·Katholieke emancipatie. . . •;, Inleider: Prof. Mr. F. J. F. M. Duynstee te Nijmegen. ·· . .. .

20.30-21.15 uur: Ki!tholicisme en libera-

lisme. · .

Inleider: Dr. L. A. H. Albering., Secretaris van de K.V.P., lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal.

21.30--'-22.30 uur: Vragen en di.scussie. me~ ..

de inleiders.

ZONDAG 27 NOVEMBER 1960;

10.30-11.15 uur: Behande~ing v:an ·enkele:

algemene begrippen inzake . de sociale structuur der Nederlandse maatschappij, groepspsycho1ogie, politieke propaganda, en public relations in de politieke sfeer.

Inleider: Mr. H. van Riel, onder-Voorzit- ter van de V.V.D., Voorzitter van de Eer- ste Kamerfractie.

11.30-12.00 uur: Vragen en discussie.

14.00-14.30 uur: Voordracht door de beer H. J. L. Vonhoff, secretaris van de afde- ling Amsterdam, over de practijk van het werk in een grote afdeling, waarbij vooral de practische moeilijkheden worden be- licht.

14.30-15.00 uur: Voordracht door de heer J. Kappers, secretaris-penningmeester van de Afdeling Eelde/Paterswolde, over de practijk van het werk in een plattelands-

~l.îdeling, waarbij vooral de practische moeilijkheden worden belicht.

15.15-15.45 uur: Discussie.

15.45-16.30 uur: Slotbeschouwing door de conferentieleider.

duitse republiek. Dat weigerden de .gealli- eerden en Nederland weigert dat ook om- dat het Oost-Duitsland beschouwt als be- zet gebied, waarvan de bevolking zich nooit heeft kunnen uitspreken over zijn status.

Tegenover de moeilijkheden, die de Oostduitsers hebben opgeworpen, hebben de geallieerden van hun kant strengere eisen gesteld aan het Oost-West-verkeer.

Uhlmann was daardoor niet in het bezit van de vereiste groene pas. De Neder- landse autoriteiten kan in genen dele een verwijt worden gemaakt.

* * *

In bet licht van de schijnwerpers van de Curaçaose televisie heeft de Twee- de Kamer na een korte verklaring van mr.

Berkhouwer met algemene stemmen het wetsontwerp aangenomen, waarbij de re- gering wordt gemachtigd met 16 miljoen gulden deel te nemen in de financiering van het door de Antillen opgestelde drie- jarenplan voor de ontwikkeling van Bo- naire en de Bovenwindse Eilanden. Het doel is voornamelijk de bevordering van het toerisme, van de visserij rond Sint Maarten en het treffen van voorzieningen voor de confectiefabriek op Bonaire.

In een loge zaten de Antilliaanse minis- ters Yrausquin (Financiën) en Kroon (Eco- nomische en Sociale Zaken) toe te kijken.

Hun aanwezigheid in ons land had mede ten doel, verklaarde minister Korthals, besprekingen te voeren over de wijze waarop Nederland steun kan verlenen aan de verdere ontwikkeling van Curaçao en Aruba nu de werkgelegenheid in de olie- industrie vermindert, V. v. D.