WAAROM CHEMOTHERAPIE?

(1)

KANKERCENTRUM UZ GENT

WAAROM CHEMOTHERAPIE?

(2)

01 Inleiding 3

02 Wat is chemotherapie? 3

03 Waarom krijg ik nu chemotherapie? 4

04 Hoe verloopt de chemotherapie? 5

05 Praktische informatie 7

06 Contactpersonen Borstkliniek UZ Gent 9

INHOUDSTAFEL

(3)

Van uw arts heeft u vernomen dat de chemotherapie een belangrijk onderdeel is van uw volledige behandeling. Deze brochure vertelt u wat deze chemotherapie inhoudt en hoe de behandeling zal verlopen. U ontvangt op een later moment informatiebrochures met meer gedetailleerde informatie over de producten die u zullen worden toegediend.

Indien u nog vragen heeft, kan u steeds terecht bij de artsen, de verpleegkundig consulenten en verpleegkundigen van de dagkliniek medische oncologie.

Chemotherapie is de behandeling van kanker met geneesmiddelen, ook wel cytostatica genoemd. Dit zijn medicijnen met een celdodende of celdelingremmende werking. Deze medicatie wordt meestal gegeven door middel van een infuus (baxter) maar kan ook in de vorm van een pil gegeven worden (oraal). Hierdoor kan de chemotherapie via de bloedbaan in het hele lichaam verspreid worden en overal eventuele kankercellen bereiken en doden. In tegenstelling tot een operatie of bestraling is dit dus een algemene (systemische) behandeling van het lichaam.

Aangezien kankercellen sneller groeien dan gezonde cellen, is hun celdeling gevoeliger voor chemotherapie en worden gezonde cellen grotendeels gespaard. Deze vorm van behandeling wil uitzaaiingen (metastasen) in andere organen voorkomen.

Chemotherapie:



remt de groei van de tumor en vermindert zo het volume.



voorkomt de uitbreiding van de borstkanker en vernietigt de kwaadaardige cellen.

Er bestaan heel veel soorten chemokuren. Afhankelijk van de soort kanker wordt er gekozen voor een bepaald schema. Ook voor borstkanker worden specifieke producten gebruikt, dit zijn steeds chemotherapieschema’s die hun effectiviteit reeds bewezen hebben in verschillende klinische studies.

Helaas kunnen de gezonde cellen van snel delende weefsels ook aangetast worden door de chemotherapie, bijvoorbeeld het haar, de huid, de slijmvliezen en de bloedcellen.

01 INLEIDING

02 WAT IS CHEMOTHERAPIE?

(4)

Dit zijn de bijwerkingen van de behandeling die u kan ervaren maar dit is persoonsafhankelijk.

Sommigen hebben veel last van de bijwerkingen, anderen hebben bijna geen last. De bijwerkingen zijn ook in de meeste gevallen tijdelijk en verdwijnen vrij snel na de chemotherapie.

Let op met verhalen van anderen of van mensen uit uw omgeving. Iedere kanker en ieder chemotherapieschema is verschillend!

De chemotherapie is meestal een onderdeel van een volledig behandelingsplan. Vaak is er al een operatie gebeurd of zullen er nog bestralingen en/of een hormonale therapie volgen. In sommige gevallen wordt de chemotherapie ook gecombineerd met een behandeling met Herceptin^® (Trastuzumab).

Waarom chemotherapie VOOR DE OPERATIE (neo-adjuvant)?

Bij grotere borsttumoren kan de chemotherapie voor de operatie gegeven worden. De chemotherapie probeert de tumor kleiner te maken zodat de gynaecoloog nadien eventueel een borstsparende ingreep kan uitvoeren.

Voor de start van deze chemotherapie wordt een NMR onderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek geeft een goed beeld van de grootte van de tumor. Na 3 chemokuren en na de laatste chemokuur (nr. 6) wordt opnieuw een NMR genomen. Zo volgt men de verkleining (regressie) van de tumor tijdens en na de chemotherapie.

Indien echter zou blijken dat de borsttumor niet of onvoldoende verkleind is door de chemotherapie, dan kan een volledige borstamputatie toch noodzakelijk zijn en kan er met u afgesproken worden om de chemotherapie te stoppen en de operatie vroeger te plannen.

Waarom chemotherapie NA DE OPERATIE (adjuvant)?

Chemotherapie is steeds een behandeling op maat. Een week na de ingreep zal het multidisciplinair team, aan de hand van het weefselonderzoek (uw pathologie-verslag), een individueel behandelingsplan opstellen. Bij sommige patiënten wordt het risico op herval (= het terug optreden van de ziekte na een periode van genezing) kleiner als ze na de operatie een aanvullende behandeling krijgen met chemotherapie.

03 WAAROM KRIJG IK NU CHEMOTHERAPIE?

(5)

De therapie kan starten zodra de operatiewonde voldoende genezen is. Meestal is dit 3 à 4 weken na de operatie.

Het chemotherapieschema

De dosis, de frequentie en de totale duur van de chemotherapie liggen vast in een strak schema.

De chemotherapie wordt toegediend in verschillende kuren (cycli) en dit met telkens een rustperiode tussendoor, meestal 3 weken. Meestal bestaat het chemotherapieschema van borstkanker uit 6 kuren, telkens met 3 weken rust.

Afhankelijk van uw pathologieverslag wordt er gekozen tussen verschillende chemotherapieschema’s:



4x EC en 12x Taxol



4 x Taxotere en Cyclofosfamide (TC)



Een combinatie van chemotherapie met Herceptin^® (18 keer, start vanaf eerste Taxol)

Dit laatste product (Herceptin^®) werkt specifiek op de HER 2 – receptor (Neu-oncogen) aanwezig in de tumorcellen, niet iedereen zal deze vorm van behandeling krijgen.

U zal op een later moment de informatie ontvangen specifiek over de kuur die aan u zal worden toegediend.

De voorbereiding

Uw behandelende arts verwijst u door naar de medisch oncoloog. Deze consultatie gaat door op B2, 4de verdieping (Route 560), polikliniek medische oncologie. In een eerste consultatie legt de medisch oncoloog uw behandelingsschema en de mogelijke bijwerkingen uit.

Tijdens deze consultatie wordt met u besproken welk type katheter (een veneuze toegangsweg om uw behandeling toe te dienen) er geplaatst kan worden voor een veilige toediening van uw chemotherapie de komende maanden. Afhankelijk van uw behandeling kan u de keuze hebben tussen twee soorten katheters: een poortkatheter of een PICC (een perifere ingebrachte centrale katheter).

04 HOE VERLOOPT DE CHEMOTHERAPIE?

(6)

Deze katheter zal kort voor uw eerste kuur geplaatst worden in het chirurgisch dagziekenhuis. U ontvangt een informatiebrochure met meer informatie over deze twee types katheter.

Bij patiënten ouder dan 50 jaar en patiënten die EC en/of Herceptin^® krijgen, wordt een onderzoek van het hart gepland. Dit onderzoek (Linker Ventrikel Ejectie Fractie of LVEF) controleert de pompfunctie van het hart en is een standaard onderzoek voor de start van de chemotherapie. Dit onderzoek vindt plaats op de afdeling Nucleaire geneeskunde (Ingang 20) en duurt ongeveer een half uur.

Voor de start van de chemotherapie en/of de Herceptin^® is het belangrijk om eerst nog een bezoek te plannen bij uw tandarts. Door de chemotherapie kunnen uw slijmvliezen in uw mond beschadigd worden en kan u last hebben van roodheid, een branderig gevoel of aften in de mond.

Het is belangrijk dat uw tandarts uw tanden nog eens controleert om tandabcessen tijdens de chemotherapie en de nabehandeling te voorkomen.

Te verwachten bijwerkingen

Tijdens de chemotherapie kan u verschillende bijwerkingen ervaren maar in welke mate deze voorkomen is individueel verschillend. Laat verhalen van andere patiënten of verhalen van mensen uit uw omgeving u vooral niet afschrikken. Uw persoonlijke ervaringen tellen! Welke bijwerkingen kunnen voorkomen hangt af van het soort product dat u krijgt.

De laatste jaren is er echter veel vooruitgang geboekt in de medicijnen om de bijwerkingen te voorkomen of beter te behandelen. Soms kan het nodig zijn om het schema of de dosis van de chemotherapie aan te passen, maar dit zal de arts met u tijdig bespreken. Het betekent niet dat als u geen of weinig last hebt van de bijwerkingen, dat de chemotherapie minder effectief zou werken.

Te verwachten bijwerkingen zijn:



haarverlies



misselijkheid en braken



vermoeidheid



daling van de witte bloedcellen met gevaar op een infectie



daling bloedplaatjes en rode bloedcellen



aften in de mond



smaak- en geurveranderingen



spier- en gewrichtspijn

(7)



een droge huid



een veranderd gevoel ter hoogte van de vingers en voeten



veranderingen ter hoogte van de nagels



concentratiestoornissen



verminderde vruchtbaarheid (zie bijkomende brochure indien van toepassing)

Deze bijwerkingen worden meer in detail besproken in de specifieke chemotherapie brochures.

Deze ontvangt u na de consultatie met uw oncoloog en tijdens het gesprek met de verpleegkundig consulent op de medische oncologie.

De behandeling op dagkliniek medische oncologie

Eén kuur duurt ongeveer twee à drie uren en gaat door in het dagkliniek medische oncologie (Route 612), u hoeft dus niet te overnachten in het ziekenhuis.

Één of twee dagen voor iedere chemokuur zal er steeds een bloedafname gebeuren. Dit is noodzakelijk om na te gaan hoe uw bloedcellen reageren op de chemotherapie.



U zal hiervoor een afspraak krijgen op het verpleegkundig spreekuur van de dagkliniek.

Een oncologieverpleegkundige zal met u de behandeling overlopen en een bloedafname uitvoeren. Dit is belangrijk om het aantal witte bloedcellen te controleren.

Het is belangrijk om uw ervaringen van de afgelopen weken telkens goed door te geven. Het dagboek in deze informatiegids kan u helpen om uw klachten te bespreken.

Op deze manier kunnen we tijdig iets doen om de behandeling dragelijk te maken.



Na het verpleegkundig spreekuur zal u ook een gesprek hebben met de arts van de dagkliniek.

Om bepaalde bijwerkingen te vermijden zal u vooraf premedicatie krijgen. Sommige geneesmiddelen zal vooraf thuis moeten innemen. Tijdens het verpleegkundig spreekuur zal u hierover verder geïnformeerd worden.

Indien er geen verpleegkundig spreekuur doorgaat kan u deze premedicatie afhalen op de dagkliniek medisch oncologie.

05 PRAKTISCHE INFORMATIE

(8)

De dag van uw eerste behandeling brengt u best iemand van uw familie mee. U zal van de arts en de verpleegkundige nog veel informatie krijgen de eerste dag en met zijn tweeën onthoudt u beter dan wanneer u er alleen voor staat. Uw familie is natuurlijk altijd welkom op de dagkliniek.

Inschrijvingen

Voor iedere chemokuur moet u zich eerst aanmelden aan de kassa van Ingang 50.

Middagmaal

Als u en de persoon die u vergezelt een middagmaal wensen, kan u dit doorgeven aan het secretariaat. Dit kan enkel wanneer u in de voormiddag komt voor de chemotherapie.

Vervoer

Het is geen probleem om zelf met de auto te komen naar de chemotherapie. Als het voor u moeilijk of onmogelijk is om zelf met de auto te komen, bespreekt u dit met de sociale dienst.

Indien nodig regelt men voor u een vervoersdienst.

Vergoeding voor de reiskosten

Bij de eerste consultatie krijgt u een formulier voor uw ziekenfonds. Daarop vult u de data in van al uw chemokuren, de bloedafnames en de consultaties bij de arts. Op het einde van uw behandeling dient u dit formulier in bij uw ziekenfonds. U ontvangt een vergoeding voor alle reiskosten.

Praten met lotgenoten

U kunt altijd terecht bij het team van de afdeling om over uw ziekte en uw behandeling te praten.

Ook kan er behoefte bestaan om met lotgenoten te praten of om dit net niet te doen.

Blijf niet met uw gevoelens hierover zitten, bespreek dit met de verpleegkundige of met uw verpleegkundig consulent. U heeft steeds de keuze om op een twee- of één persoonskamer te liggen.

(9)

Een volledig team staat voor u klaar

U kan tijdens uw opname op de dagkliniek steeds een gesprek vragen met verschillende zorgverleners zoals de verpleegkundig consulent, de sociaal verpleegkundige, de psycholoog of de onco-diëtiste. Geef dus gerust een seintje aan de verpleegkundigen indien u iemand wenst te spreken.

Verpleegkundig consulenten Borstkliniek (van maandag tot vrijdag van 08u00 tot 16u00)

 Marleen De Block

 Isabel Vlerick

T 09 332 65 29

T 09 332 03 64 borstkliniek@uzgent.be

Verpleegkundig consulenten medische oncologie

 Annelies Moreels

 Ines De Craecker T 09 332 11 81

Psychologen

 Sara Cornelis

 Ingrid Jacobs

T 09 332 21 43 T 09 332 54 08

sara.cornelis@uzgent.be ingrid.jacobs@uzgent.be

Sociale dienst

 Lieve De Mesel

 Christine François

 Ann Segers

T 09 332 00 52 T 09 332 47 35 T 09 332 30 19

Onco-diëtiste

 Eline Hebbelinck T 09 332 21 43

06 CONTACTPERSONEN BORSTKLINIEK UZ

GENT

(10)

Dagkliniek Medische Oncologie

 Waar?

 Wanneer?

Ingang 50 – Route 612 Ma – di – do – vrij tussen 8u en 18u

Woe tussen 8u en 12u

T 09 332 31 68

Polikliniek Medische Oncologie

 Waar?

 Wanneer?

Ingang 50 – Route 550 Ma – di – do – vrij tussen 8u en 18u

Woe tussen 8u en 12u

T 09 332 26 91

! Buiten de openingstijden kan u voor dringende zaken de oncoloog van wacht bereiken via de dienst spoedopname op het telefoonnummer 09 332 27 42