5 e l e e r j a a r
o p l o s s i n g e n t a a l
B
Leerplan 2011
oplossingen werkboek 5B
pagina
thema 5 vrije tijd: kwestie van gezond verstand 5
thema 6 tv: tof venster op de wereld 18
thema 7 mensen bouwen, besturen en beschermen 23
tweede cursorische periode 37
thema 8 water anders bekeken 41
thema 9 kijk verder dan je neus 51
derde cursorische periode 66
eerste cursorische periode
i n h o u d s t a f e l o p l o s s i n g e n w e r k b o e k
t h e m a 5 v r i j e t i j d , k w e s t i e v a n g e z o n d v e r s t a n d 1
oefening
1
vul aan. Omkring. kruis aan.titel
Deelnemen is belangrijker dan ___________________________________
inleiding
• De geschiedenis van de Olympische Spelen begint in Egypte Griekenland Turkije
• Wat kreeg voorrang?
oorlog sport
Midden
1 De eerste of klassieke Olympische spelen
• eerst alleen maar ___________________________________________
• later ____________________ met - ____________________________
- ____________________________
- worstelen
- ____________________________
- ____________________________
• gevechtssporten, bv. ________________________________________
• de prijs = __________________________________________________
2 De moderne Olympische spelen • de grondlegger: ❏ Louis Floubertin ❏ Etienne de Moubertin ❏ Pierre de Coubertin •
l e s 5 . 1 l u i s t e r e n e n s p r e k e n
groen
(1)
(2)
(3)
✗
rood zwart blauw geel
krans van olijftakken (uit de heilige
olijfboom) boksen en pankration speerwerpen discuswerpen
verspringen hardlopen hardloopwedstrijd vijfkamp
winnen
l e s 5 . 1 l u i s t e r e n e n s p r e k e n
(4)
3Drie soorten moderne spelen
1__________________ spelen2__________________ spelen3paralympics
______ sporten______ sporten = voor __________________valide mensen
25 sporten(5) (6)• atletiek: • teamsport 20 in _______________________________- ______________________________ bv. curling met- werpen2 spelers tegen elkaar 5 in ________________________________- ______________________________2 ploegen van 4 spelers tegen elkaar• zevenkamp voor __________________4 ploegen van 2 spelersbv. rolstoel ___________________________tienkamp voor ___________________• individuele sport• triatlon: - kunstschaatsen- 1,5 km ________________________- _____________________________- 40 km _________________________- 10 km _________________________• teamsporten bv. - ______________________________- ______________________________- ______________________________
zomer 32
hardlopen
springen vrouwen mannen
zwemmen fietsen hardlopen
basketbal voetbal volleybal, hockey, handbal, waterpolo winter 15
skiën anders
de zomerspelen
de winterspelen
basket
t h e m a 5 v r i j e t i j d , k w e s t i e v a n g e z o n d v e r s t a n d 3
l e s 5 . 1 l u i s t e r e n e n s p r e k e n
4 Olympische helden
• Johnny Weissmuller, ook bekend als ___________________________
• Michael Phelps is de meest succesvolle olympiër ooit met 14 _____________________ en
2 _____________________ medailles.
• ______________________________, onze Belgische tennisster
slot
Het einde van de tekst wordt aangekondigd met de woorden:
______________________________________________________________
1 ________________________ wordt de moeder van alle sporten genoemd.
2 ________________________ de ____________________________
� Hij is de grondlegger van de ______________________ Spelen.
� Hij kwam op het idee van de vlag met de _____________ ringen.
� Hij zei: ‘Deelnemen is belangrijker dan ____________________ .’
3 In 1896 werden de eerste moderne spelen gehouden in __________________________________.
(7)
(8)
Tarzan gouden
zilveren Justine Henin
Tot slot.
Atletiek
Pierre Coubertin
Olympische winnen vijf
Athene
oefening
1
b e g r i j p e n D l e z e n l e s 5 . 2
Woorden die verwijzen naar een ander woord of andere woorden uit de tekst. zoek ze op in de groene tekst en vul aan.
Zijn gezicht klaarde op.
Zijn = _________________________________________________________
‘Nu jullie nog’, zei hij.
Jullie = _______________________________________________________
De oudste om te beginnen, de verste ernaast, weer een andere broer dwars over ze heen.
ernaast = _____________________________________________________
ze = __________________________________________________________
Hij herhaalde dat het wel zou lukken, alsof hij zichzelf wilde overtuigen.
Hij = _________________________________________________________
het = _________________________________________________________
En pas dan zouden we picknicken op het hoogste punt boven de zeespiegel.
we = _________________________________________________________
______________________________________________________________
We zongen het zachtjes, en van het zingen vergaten we onze zere arm of ons been dat klem zat.
We = _________________________________________________________
het = _________________________________________________________
tekstsoort Achterbank: ______________________ , ___________________
pa
de broers
naast de oudste broer de andere broers
pa alle broers in de auto krijgen
pa, ma en de broers
de broers het lied
verzonnen tekst verhaal
t h e m a 5 v r i j e t i j d , k w e s t i e v a n g e z o n d v e r s t a n d 5
oefening
1
t a a l b e s c H O u W i n g l e s 5 . 3
Markeer de keerwoorden groen en de spiegelwoorden blauw.
Madam Ana keek raar naar die gekke kip.
De snob slaakte een gil, toen hij neten in zijn haar zag.
De kok kreeg een klak pap op zijn lip.
Op de klok van tante Ono stond een bekende renner.
Met de pook zorgde hij voor veel rook.
Maak het woord langer door er telkens één letter aan toe te voegen.
is . . . . . . .
op . . . . . . .
es . . . . . . .
oom . . . . . . . . .
oefening
3
De letters van de keerwoorden en van de spiegelwoorden zijn door elkaar gehaspeld. vorm het juiste woord en schrijf het in dit schema. noteer in de tweede kolom woord en spiegelwoord.
p p o / k k aa / r e r n n e / m n e n e / k k e n e n /
k t ee / t r o / p n k i / r t p a / p l oo
keerwoorden spiegelwoorden
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
oefening
2
vorm met deze letters jongens- en meisjesnamen.
m o t _____________________________ r p d o e ______________________________
l e s _____________________________ r n o a ______________________________
j n s o a _____________________________ n a j a ______________________________
oefening
4
raadpleeg je
alfabeestje pagina 65 en je woordenboek!
Tom �ls Jonas
�edro Arno Anja
stoom toom les fles
sop stop mis mist
bv.
kaak pop renner nemen nekken
keet rot pink trap loop
teek tor part knip pool
Madam Ana keek raar naar die gekke kip.
Madam Ana keek raar naar die gekke kip.
Madam Ana keek raar naar die gekke kip.
Madam Ana keek raar naar die gekke kip.
Madam Ana keek raar naar die gekke kip.
Madam Ana keek raar naar die gekke kip.
De snob slaakte een gil, toen hij neten in zijn haar zag.
De snob slaakte een gil, toen hij neten in zijn haar zag.
De snob slaakte een gil, toen hij neten in zijn haar zag.
De kok kreeg een klak pap op zijn lip.
De kok kreeg een klak pap op zijn lip.
De kok kreeg een klak pap op zijn lip.
De kok kreeg een klak pap op zijn lip.
Op de klok van tante Ono stond een bekende renner.
Op de klok van tante Ono stond een bekende renner.
Op de klok van tante Ono stond een bekende renner.
Met de pook zorgde hij voor veel rook.
Met de pook zorgde hij voor veel rook.
De kok kreeg een klak pap op zijn lip.
De snob slaakte een gil, toen hij neten in zijn haar zag.
Op de klok van tante Ono stond een bekende renner.
oefening
1
Duid onderwerp en persoonsvorm aan. Omkring de noodzakelijke zinsdelen.Vorig jaar / ontdekten / de expeditieleden / een kleine dinosaurus / in de vallei.
Ze / bewonderden / het prachtige landschap / bij zonsopgang.
Plots / hoorde / professor Marek / een licht gebrul / tussen de rotsen.
Een dinootje / had / eieren / uit een nest / geroofd.
De cineast / filmde / het tafereel / met zijn camera.
De ontdekkingsreizigers / kregen / gelukwensen / van vele wetenschappers.
oefening
2
vul de zin aan met minstens een ander zinsdeel. Omkring de noodzakelijke zinsdelen.De scheepsbouwer herstelt _______________________________________
______________________________________________________________
Goede zwemmers krijgen _________________________________________
______________________________________________________________
De kruidenier verkoopt ___________________________________________
______________________________________________________________
De juf vertelt ___________________________________________________
______________________________________________________________
oefening
3
bouw zelf drie zinnen. kies uit deze onderwerpen en werkwoorden. Omkring de noodzakelijke zinsdelen.onderwerp: tim en tarek, tante tessa, de vissers, Levi, huisdieren ...
werkwoord: bewaren, dragen, bestellen, verkopen, tonen ...
• ________________________________________________________
__________________________________________________________
• ________________________________________________________
__________________________________________________________
• ________________________________________________________
__________________________________________________________
raadpleeg je alfabeestje pagina 101!
t a a l b e s c H O u W i n g l e s 5 . 5
Vorig jaar / ontdekten / de expeditieleden / een kleine dinosaurus / in de vallei.
Ze / bewonderden / het prachtige landschap / bij zonsopgang.
Plots / hoorde / professor Marek / een licht gebrul / tussen de rotsen.
De ontdekkingsreizigers / kregen / gelukwensen / van vele wetenschappers.
De cineast / filmde / het tafereel / met zijn camera.
Een dinootje / had / eieren / uit een nest / geroofd.
bv.
________________________________________________________________________________
jaar.
___________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
met de grootste zorg zijn schepen.
een brevet op het einde van het verschillende waren in zijn winkel.
een leuk verhaal aan de kinderen.
bv.
________________________________________________________
__________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
Tim en Tarek verkopen lekkere limonade aan de buren.
Tante �essa bewaart haar schelpen in een mooie doos.
�raagt �evi elke dag een andere trui?
___________________________________________________
een leuk verhaal aan de kinderen. een leuk verhaal aan de kinderen.
___________________________________________________
een leuk verhaal aan de kinderen.
___________________________________________________
___________________________________________________
t h e m a 5 v r i j e t i j d , k w e s t i e v a n g e z o n d v e r s t a n d
oefening
1
8
b e g r i j p e n D l e z e n l e s 5 . 7
Deze vragen kun je beantwoorden zonder de tekst helemaal te lezen. bekijk het artikel en lees enkel wat in vetjes of in het groot staat. geef antwoord op de vragen.
titel van het artikel: ______________________________________________
auteur van het artikel: ____________________________________________
De auteur van een nieuwstekst noemen we ook een ____________________ . Wanneer is het artikel geschreven? _________________________________
Wat is de bedoeling van de auteur? _________________________________
______________________________________________________________
Wat is de bedoeling van de lezer als hij deze tekst leest? ________________
______________________________________________________________
Wat denk je te lezen in dit artikel? __________________________________
______________________________________________________________
Deze vragen beantwoord je, nadat je de tekst gelezen hebt.
Dit is de belangrijkste informatie uit het artikel: _________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
De groot- of vetgedrukte tekst:
(Kruis aan.)
❏ leest gemakkelijker.
❏ leest moeilijker.
❏ gaat over hoofdzaken.
❏ gaat over bijzaken.
❏ geeft informatie over de details.
❏ lees je van boven naar onderen en van links naar rechts.
❏ kun je kriskras door elkaar lezen.
oefening
2
De gewoongedrukte tekst:
(Kruis aan.)
❏ leest gemakkelijker.
❏ leest moeilijker.
❏ gaat over hoofdzaken.
❏ gaat over bijzaken.
❏ geeft informatie over de details.
❏ lees je van boven naar onderen en van links naar rechts.
❏ kun je kriskras door elkaar lezen.
hun vrije tijd het liefst aan tv-kijken, internetten en sport.
Jongeren besteden wat er actueel gebeurt om te weten om te vertellen wat er actueel gebeurt Jongeren hangen het liefst voor de tv Thea Swierstra om nieuws te brengen, 18 juli journalist
✗
✗
✗
✗
✗
✗
✗
b e g r i j p e n D l e z e n l e s 5 . 7
bekijk de grafiek en vul in. je kunt het opzoeken in het krantenartikel. kies uit: tv-kijken, internet, muziek, sport.
oefening
3
oefening
4
lees de stellingen. als de stelling juist is, zet je een kruisje.❏ 11-jarigen kijken vaker tv dan 18-jarigen.
❏ Ongeveer 35 % van de 11-jarigen speelt een muziekinstrument.
❏ 18-jarigen verkiezen internet gebruiken boven tv-kijken.
❏ 15-jarigen spelen het vaakst videospellen.
____ muziekinstrument bespelen ____ tv-kijken ____ videospel spelen ____ internet gebruiken 100 %
90 % 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 %
9j. 10j. 11j. 12j. 13j. 14j. 15j. 16j. 17j. 18j.
Vrijetijdsbestedingen Volgens leeftijd
______________________________________
______________________________________
______________________________________
iets gaan drinken pretpark bezoeken videospellen spelen uitgaan naar disco, bal musea, tentoonstellingen bezoeken naar de jeugdbeweging gaan ______________________________________
de Vrijetijdsbestedingen
94 % 93 % 74 %
70 % 65 % 64 % 49 %
40 % 35 % 26 %
✗
✗ tv-kijken
internet sport
muziek
t h e m a 5 v r i j e t i j d , k w e s t i e v a n g e z o n d v e r s t a n d 10
b e g r i j p e n D l e z e n l e s 5 . 7
Dit is moeilijker. vul aan. kijk daarvoor naar de drie tabellen van oefening 4.
❏ De meeste 11-jarigen besteden hun vrije tijd aan ____________________ .
❏ De minste 11-jarigen besteden hun vrije tijd aan ____________________ .
❏ 78 % van de 11-jarigen besteden vrije tijd aan ______________________ .
oefening
5
❏ 17-jarigen gaan het vaakst iets drinken.
❏ 16-jarigen bezoeken vaker een museum dan 9-jarigen.
❏ 11-jarigen gaan het minst vaak uit.
❏ 9-jarigen gaan minder vaak iets drinken dan een museum bezoeken.
tekstsoort De vrijetijdsbestedingen:
________________________________ , ___________________________
tekstsoort Jongeren hangen het liefst voor de tv:
________________________________ , ___________________________
❏ Hoe ouder kinderen worden, hoe meer ze sporten.
❏ Meer dan de helft van de 10-jarigen gaat naar de jeugdbeweging.
❏ 18-jarigen gaan liever naar een pretpark dan dat ze sporten.
____ iets gaan drinken ____ uitgaan ____ musea, tentoonstellingen 100 %
90 % 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 %
9j. 10j. 11j. 12j. 13j. 14j. 15j. 16j. 17j. 18j.
____ jeugdbeweging ____ pretpark ____ sportactiviteiten 100 %
90 % 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 %
9j. 10j. 11j. 12j. 13j. 14j. 15j. 16j. 17j. 18j.
tv-kijken uitgaan videospellen nieuws
informatiebron zakelijke tekst
zakelijke tekst
✗
✗
✗
oefening
1
raadpleeg een woordenboek of zoek op het net!
zie ook alfabeestje pagina 103 en 104.
Woorden uit suriname. vul aan in de juiste kolom.
teenslipper toiletzeep bakkeljauw
Nederlandse woorden uit Suriname een Nederlands synoniem of verklaring badslipper
____________________________
badzeep
_______________________________
stokvis
_______________________________
zuid-afrikaanse en nederlandse woorden. schrijf ze op de juiste plaats.
trekker warenhuis file braai wagen
afrikaans nederlands
verkeersophoping
____________________________
afdelingswinkel
____________________________
wa
_______________________________
braden
_______________________________
tractor
_______________________________
oefening
2
kruis aan. aan welke taal is dit woord ontleend?
Dit woord is ontleend aan het
Engels Frans Arabisch
controleren almanak airbag laptop sorbet depot
oefening
3
Dit is een strofe uit een zuid-afrikaans gedichtje van totius
‘vergewe en vergeet’. vertaal het naar het nederlands.
lees eerst de tekst zachtjes hardop.
oefening
4
t a a l b e s c H O u W i n g l e s 5 . 8
Die ossewa verdwyn weer agter ’n heuweltop
en langsaam buig die boompie sy stammetje weer op
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
✗
✗
✗ ✗ ✗
✗ braai
trekker
wagen warenhuis file
bakkeljauw
toiletzeep teenslipper
De ossenwagen verdwijnt opnieuw achter een heuveltop
en langzaam buigt het boompje
zijn stammetje weer omhoog
t h e m a 5 v r i j e t i j d , k w e s t i e v a n g e z o n d v e r s t a n d 12
t O e g e p a s t l e z e n l e s 5 . 1 0
1 Markeer de titel van de tekst in het geel.
2 Markeer de kopjes (tussentitels) van de tekst in het rood.
3 Markeer de hoofdgedachtezin in het groen.
4 Markeer de belangrijke woorden in het blauw.
thema van de tekst:
________________________________________________________________________________________vooraf: iedereen kent computerspellen.
deel 1
thema ___________________________________________________________________________________________________
hoofdgedachte ___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
belangrijke woorden _______________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
De geschiedenis van het computerspel
De uitvinding van het computerspel
1962: Steve Russell verveelde zich in een computerlaboratorium
eerste computerspel was geboren: SpAce-wAr De jaren zestig
SpAce-wAr : 2 ruimteschepen schieten naar elkaar bv.
SpAce-wAr veel te groot voor in de huiskamer
1971: computerSpAce in lunaparken
t O e g e p a s t l e z e n l e s 5 . 1 0
deel 2
thema ___________________________________________________________________________________________________
hoofdgedachte ___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
belangrijke woorden _______________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
deel 3
thema ___________________________________________________________________________________________________
hoofdgedachte ___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
belangrijke woorden _______________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
Van homecomputer tot homeconsole
1982: de Commodore c 64 in de huiskamer
in de jaren ’80: homeconsoles pas echt succes De jaren tachtig
pong verovert de wereld
1972: pong raakte wereldwijd bekend De jaren zeventig
pong : blokje tussen 2 staafjes heen en weer zwart-witscherm en zonder geluid later homeconsole met kleur en 2 paddles bv.
firma Atari
bv. Commodore c 64: voorloper pc
homeconsoles van Nintendo, Sega, Atari
t h e m a 5 v r i j e t i j d , k w e s t i e v a n g e z o n d v e r s t a n d 14
t O e g e p a s t l e z e n l e s 5 . 1 0
deel 5
thema ___________________________________________________________________________________________________
hoofdgedachte ___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
belangrijke woorden _______________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
slot: alles verandert snel in computerland.
tekstsoort Van (ping) pong tot ...:
_________________________________ , ___________________________
deel 4
thema ___________________________________________________________________________________________________
hoofdgedachte ___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
belangrijke woorden _______________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
Kleinere spelcomputers en meerdere spellen
naast deze behendigheidsspellen ook puzzels of hersenbrekers sterk in trek
1989: gameboy van Nintendo De jaren negentig
Spelconsoles op het internet
alle toestellen aansluiten op het internet voor de nieuwste speltrend: onlinegaming
Na 2000
tekst om te leren zakelijke tekst
bekendste: blokkenspel tetrIS eerste vechtspellen
bv.
spellen op cd-rom
met grote groepen mensen met en tegen elkaar spelen
bv.
oefening
1
l e s 6 . 1 l u i s t e r e n e n s p r e k e n
Welke dienst hebben we aan de lijn?
Vul aan met naam en telefoonnummer.
nummer naam gevoel(ens)
Welk gevoel spreekt uit de boodschap? Vul aan met de juiste nummers.
➊ nerveus ➋ boos ➌ bang ➍ geschrokken ➎ paniekerig
➏ verdrietig ➐ verlegen ➑ twijfelend ➒ ontgoocheld
Bellen met een antwoordapparaat. Vul aan.
• Tijdmelding 1200 - Wat hoor je? __________________________________
___________________________________________________________
• 'Dit is de voicemail van ...' - Wat kun je nu doen?
1 __________________________________________________________
2 __________________________________________________________
3 __________________________________________________________
oefening
2
Gevoelens aan de telefoon. Hoe klinkt de stem? kruis aan.
1 2 3 4
❏ verdrietig ❏ dreigend ❏ vastberaden ❏ spottend
❏ opgewonden ❏ uitnodigend ❏ twijfelend ❏ onverschillig
❏ gelaten ❏ spottend ❏ enthousiast ❏ enthousiast
5 6 7 8
❏ nieuwsgierig ❏ dolgelukkig ❏ bang ❏ moedeloos
❏ kordaat ❏ bedroefd ❏ kordaat ❏ opgetogen
❏ spottend ❏ angstig ❏ nieuwsgierig ❏ droef
oefening
3
luisterhouding!
nummer naam gevoel(ens)
fragment 1 _________________________________
fragment 2 _________________________________
fragment 3 _________________________________
fragment 4 _________________________________
✗
Bij de derde toon is het
✗
✗
✗
✗
✗
✗
✗ acht uur, zes minuten, twintig seconden.
een boodschap inspreken na de biep je telefoonnummer inspreken
het later opnieuw proberen Antigifcentrum
brandweer
Vertrouwenscentra Kindermishandeling
Kinder- en Jongerentelefoon
070 245 245 03 230 41 90 100
102
1, 3, 5 1, 3, 5 7, 8, 1
9
t h e m a 6 t v : t o f v e n s t e r o p d e w e r e l d
oefening
1
16
B e G r i j p e n D l e Z e n l e s 6 . 2
Oorzaak en gevolg. Vul in.
Papa roept Vincent om te komen eten. Hij komt niet onmiddellijk.
Wat zijn de gevolgen? (Geef er twee.)
1 ___________________________________________________________
___________________________________________________________
2 ___________________________________________________________
___________________________________________________________
Vincent tikt dat hij 14 jaar is.
Wat zijn mogelijke gevolgen? (Geef er twee.)
1 ___________________________________________________________
___________________________________________________________
2 ___________________________________________________________
___________________________________________________________
Wat zou jij invullen, als je chat en iemand je vraagt ‘asl’?
A ___________________________________________________________
S ___________________________________________________________
L ___________________________________________________________
oefening
2
Het verhaal eindigt met de zinnen ‘Vincent wist niet wat hij daarvan moest denken. alleen kon ze moeilijk naar de bioscoop ... Waarom in ’s hemelsnaam? Woonde ze te ver van een bus- of tramhalte?’ kun jij redenen bedenken waarom tess niet naar de bioscoop kan? Geef er minstens twee.
1 ____________________________________________________________
______________________________________________________________
2 ____________________________________________________________
______________________________________________________________
oefening
3
tekstsoort Avontuur in Cyberia:
_________________________________ , ___________________________
�apa roept nogmaa�s.
De lezer denkt dat hij ouder is.
A�s de lezer hem �cht leert kennen, valt hij door de mand.
of �apa komt naar boven en wil de �tekker van de �ama maakt zich �orgen over het computeren. computer uittrekken.
of De soep is koud.
ver�onnen te�st verhaal
(leeftijd)
(geslacht)
(woonplaats)
oefening
1
Omkring de woorden die verwijzen in deze tekst.Mijn grootvader heet ook Henri. Vandaar dat grote mensen hem grote Rie en mij kleine Rie noemen, al is hij op kousenvoeten maar één meter zestig groot.
Daar zit Lia in een brede, diepe zetel. Ik herken haar nauwelijks. Ze ziet eruit als een dame. Ze draagt een blauwe blouse en een blauw plooirokje.
Lia, ben jij dat?
(fragmenten uit De club van het slakkenzout, Henri van Daele, Lannoo)
Herschrijf de tekst. Vervang de cursieve woorden door een woord dat verwijst.
Ben ligt met zijn buik in het gras.
‘Tim!’, roept Ben. ‘Kom eens kijken!
Het ligt hier vol blubber met zwarte stippen in de vijver!’
‘Oh, da’s kikkerdril’, weet Tim.
‘Vertel eens wat meer over dikkopjes’, vraagt Ben.
‘Eh, veel weet Tim er ook niet over.
Kikkervisjes hebben eerst nog een staart.
Maar later krijgen kikkervisjes pootjes.
Dan valt die staart af. En dan krijgt Ben een kikker.’
Ben ligt met zijn buik in het gras.
‘Tim!’, roept _______. ‘Kom eens kijken!
Het ligt hier vol blubber met zwarte stippen in de vijver!’
‘Oh, da’s kikkerdril’, weet _______.
‘Vertel eens wat meer over dikkopjes’, vraagt Ben.
‘Eh, veel weet _______ er ook niet over.
_______ hebben eerst nog een staart.
Maar later krijgen _____ pootjes.
Dan valt die staart af. En dan krijg ____
een kikker.’
oefening
4
kies drie woorden die verwijzen uit 1.
schrijf ernaast het woord waarnaar het verwijst.
woord verwijst naar dit woord uit de tekst
verwijst naar dit woord buiten de tekst _____________
_____________
_____________
______________________
______________________
______________________
______________________
______________________
______________________
oefening
2
Vul aan. kies uit: ze, haar, hij, zijn.
‘Tom is vast op Charlotte’, zegt Annelies.
Alleen Annelies weet dat ______ stiekem iets voor Tom voelt.
‘Die giecheltrien’, zegt Annelies. ‘Wacht maar tot __________ ogen opengaan en ______ _______ ziet.’
oefening
3
t a a l B e s c H O u W i n G l e s 6 . 3
raadpleeg je alfabeestje pagina 69, 81 en
82!
Ze
ze ik
ik hij
jij
ze zijn
haar hij
mijn, mij, ik hem, hij
haar, ze, jij grootvader Henri Lia
de verteller
bv.
t h e m a 6 t v : t o f v e n s t e r o p d e w e r e l d
oefening
1
18
t a a l B e s c H O u W i n G l e s 6 . 5
Duid het onderwerp en persoonsvorm aan. trek een streep door de niet-noodzakelijke zinsdelen.
Vorig jaar / zonk / een vissersboot / voor de kust van Engeland.
Met een helikopter / voerde / de kustwacht / een reddingsactie / uit.
De redders / hebben / vier bemanningsleden / vakkundig / gered.
Elk jaar / herdenken / de families / de verdronken matrozen / met een bloemenhulde.
Geef meer informatie door minstens één niet-noodzakelijk zinsdeel bij de zin te voegen.
De gletsjers ontdooien.
Hij reist naar Afrika.
Bert koopt een boek.
De wind waait.
De mussen bouwen een nest.
oefening
2
Maak een zin met het opgegeven werkwoord. trek indien mogelijk, een streep door de niet-noodzakelijke zinsdelen.
dragen ___________________________________________________
___________________________________________________
helpen ___________________________________________________
___________________________________________________
schenken ___________________________________________________
___________________________________________________
oefening
3
oefening
4
Bouw een zin met een noodzakelijk zinsdeel en twee niet-noodzakelijke zinsdelen. trek een strep door de niet-noodzakelijke zinsdelen._____________________________________________________________
_____________________________________________________________
raadpleeg je alfabeestje pagina 101 en 102!
Sinds een aantal jaar ontdooien de gletsjers. bv.
Hij reist met het vliegtuig naar Afrika.
Bert koopt elke week een boek in de boekwinkel.
De wind waait hevig door de bomen.
Elk jaar bouwen de mussen een nest met takjes.
bv.
bv.
Staf schenkt een boek aan zijn oma.
De ezel draagt een zwaar pak op zijn rug.
Ferre helpt Laure met haar huistaak.
Gisteren verklapte Elise op een feestje het geheim
aan Thor.
oefening
1
t a a l B e s c H O u W i n G l e s 6 . 8
Markeer de woorden die verwijzen naar een ander woord.
Onze gemeente heeft een fietsroute aangelegd.
Die loopt langs rustige landweggetjes.
Jonas, Lia en ik fietsen veel op dat parcours.
Wij zijn graag in de vrije natuur.
Dat is gezonder dan uren televisiekijken.
Hebben jullie ook fietsroutes in je gemeente?
Waar vinden we nog zulke leuke fietspaden?
kies vijf gemarkeerde woorden uit 1. noteer in de tweede kolom naar wie of wat het verwijst.
woord verwijst naar ...
oefening
2
kies uit: ze, mijn, dat, je, ze, haar, zijn, wie.
__________ kleine zus houdt van tennissen.
_________ traint elke woensdag in de tennisclub.
Zaterdag speelt _________ met haar club een tornooi in De Panne.
________ trainer was vroeger een profspeler.
________ kun ________ merken aan ________ speelstijl.
__________ houdt ook van tennis?
oefening
3
oefening
4
schrijf één of twee zinnen waarin je de woorden jou en dat passend gebruikt._____________________________________________________________
_____________________________________________________________
raadpleeg je alfabeestje pagina 69, 81 en 82!
Die loopt langs rustige landweggetjes.
Wij zijn graag in de vrije natuur.
Dat is gezonder dan uren televisiekijken.
Waar vinden we nog zulke leuke fietspaden?
Waar vinden we nog zulke leuke fietspaden?
Waar vinden we nog zulke leuke fietspaden?
Hebben jullie ook fietsroutes in je gemeente?
Hebben jullie ook fietsroutes in je gemeente?
Jonas, Lia en ik fietsen veel op dat parcours.
bv. die een fietsroute
ik de verteller van de te�st wij Jon�s, Lia en ik
dat �ij zijn graag in de vrije natuur.
jullie/je de lezer van de te�st
�ijn Ze
�aar �at
�ie je zijn
ze
bv. �k wil jou dat geschenk geven.
�at kan ik samen met jou doen.
Onze gemeente heeft een fietsroute aangelegd.
t h e m a 7 m e n s e n b o u w e n , b e s t u r e n e n b e s c h e r m e n 21
oefening
1
l e s 7 . 1 l u i s t e r e n e n s p r e K e n
Van welke stad of gemeente is dit wapenschild? Vul aan.
Wat klopt niet in de beschrijving? Vul aan of omkring.
oefening
2
teken je eigen wapenschild. noteer enkele belangrijke woorden om het te beschrijven.
oefening
3
�ielt Berlare �orgerhout Alken
Deinze �ongeren �eurne �ele
zilveren kroon keel vijf palen
oefening
1
b e g r i j p e n d l e z e n l e s 7 . 2
oefening
2
Wat staat er in de groene rand van de website?
Vul in bij de pijlen. gebruik de volgende woorden: onderdeel van de website waar je nu bent - naam auteur - foto auteur
1 2 3 4 5 6 7
de keuzebalk op de website. Wat vind je er terug?
Kies uit: info over de jeugdboeken - info over toneelstukken - adres om te mailen naar de schrijfster - info over de schrijfster - info over boeken voor jongeren en volwassenen - info over gedichten, nieuwjaarsbrieven … - info over lezingen en prijzen.
naam auteur foto auteur
onderdeel van de website waar je nu bent
t h e m a 7 m e n s e n b o u w e n , b e s t u r e n e n b e s c h e r m e n 23
b e g r i j p e n d l e z e n l e s 7 . 2
oefening
3
1 2
3
4 5
1 ___________________________________________________________
2 ___________________________________________________________
3 ___________________________________________________________
4 ___________________________________________________________
5 ___________________________________________________________
6 ___________________________________________________________
7 ___________________________________________________________
Het leesveld op de website. Wat vind je er terug?
Kies uit: het jaartal waarin het uitgegeven is - de korte inhoud van het boek - alle jeugdboeken - de cover van het boek - de gegevens van het boek.
1 ___________________________________________________________
2 ___________________________________________________________
3 ___________________________________________________________
4 ___________________________________________________________
5 ___________________________________________________________
info over de schrijfster info over de jeugdboeken
info over boeken voor jongeren en volwassen info over gedichten, nieuwjaarsbrieven ...
info over toneelstukken
info over lezingen en prijzen
adres om te mailen naar de schrijfster
alle jeugdboeken
de cover van het boek
de korte inhoud van het boek
het jaartal waarin het uitgegeven is
de gegevens van het boek
b e g r i j p e n d l e z e n l e s 7 . 2
oefening
4
zoek het antwoord op de website van patricia de landtsheer.Welke boeken van Patricia zijn geschikt voor 11-jarigen?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Welk beroep wilde Patricia uitoefenen?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Welke boeken werden geïllustreerd door Tine Vercruysse?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Voor wie is het toneelstuk Hotel Angelique geschikt?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
tekstsoort Gekke Mon:
________________________________ , ___________________________
tekstsoort website Patricia De Landtsheer:
________________________________ , ___________________________
jeugd-volwassenen Gekke Mon
Ploef en het Ruisbeest
Patricia wilde lerares worden.
Nog even naar Jan, Gekke Mon, Mimi, De wereld van het wonder
eventueel ook nog: de boeken van Heikje Heks
zakelijke tekst informatiebron
verzonnen tekst verhaal
t h e m a 7 m e n s e n b o u w e n , b e s t u r e n e n b e s c h e r m e n 25
t a a l b e s c H o u W i n g l e s 7 . 3
zet de synoniemen bij elkaar: moe, eindigen, fit, scheef, arend, zak, afgemat, adelaar, gezond, schuin, buidel, aflopen.
woord synoniem woord synoniem
Maak drie samenstellingen met tegengestelde woorden.
klap leed zoen meer vermaak min
____________________ ____________________ ____________________
oefening
2 b
geef twee synoniemen. Het werkwoord dat de handeling het sterkst uitdrukt, schrijf je in de laatste kolom. Kies uit:
overspoelen, hoesten, wegpakken, tuimelen, overgutsen, stelen, neerstorten, rochelen.
vallen nemen kuchen overlopen
oefening
1 b
Verbind de woorden met de twee passende betekenissen.
blik
els
schepen
vallen
•
•
•
•
• dun metaal
• een boomsoort
• een bestuurder van een gemeente
• oogopslag
• naar beneden tuimelen
• priem (voor schoenmakers)
• tuigen om dieren te vangen
• meervoud van schip
zeven
bank
zakken
hoop
•
•
•
•
• wat je verwacht
• instelling die geld beheert
• getal
• stapel
• naar beneden gaan
• waar je iets kunt in opbergen
• door een zeef laten gaan
• zitmeubel
oefening
3
oefening
1 a
Verbind het woord in de eerste kolom met zijn tegengestelde in de tweede kolom.
los
aanbevelen babbelen boven braaf
•
•
•
•
•
• beneden
• zwijgen
• vast
• ondeugend
• afraden
oefening
2 a
raadpleeg je alfabeestje pagina 83 en 84 en je woordenboek!
tuimelen wegpakken hoesten overspoelen
neerstorten stelen
rochelen overgutsen
schuin adelaar buidel scheef
arend zak afgemat
aflopen gezond eindigen moe
fit
klapzoen leedvermaak meermin
oefening
1
c r e a t i e f s c H r i j V e n l e s 7 . 4
_____________________________________
Materiaal: vier rollen behangpapier, een pak lijmpoeder, een lijmborstel, een scherpe papierschaar, een meetlat of -lint.
1 Maak de lijm klaar. Meng water door het poeder en roer.
2 Rol het papier open. Meet en snijd af op de juiste lengte.
3 Smeer met de borstel de lijm gelijkmatig open op de achterzijde van het papier.
4 Kleef de bovenrand van het papier vast op de wand. Controleer of het papier recht hangt.
5 Wrijf met je vlakke hand of een droge borstel het papier tegen de wand.
6 Laat rustig drogen. De luchtbellen zullen vanzelf verdwijnen.
schrijf bij de juiste tekst: infobron, tekst om te leren, reclame, instructie.
_________________________________
Mag ik me even voorstellen? Ik ben Abraham Van den Broeck en ben een metselaar. Ik werk in de bouw en maak muren met bakstenen en mortel. In die mortel zit cement om de stenen goed aan elkaar te houden. Een metselaar moet over goed materiaal beschikken. Een troffel dient om de mortel op een reeds gemetselde laag stenen te spreiden. Met een kaphamer kan ik stukken van een steen slaan of de baksteen bewerken, zodat hij netjes in het geheel past. Met het voegijzer maken we de mortel tot een mooie voeg tussen de stenen. Een draad, een waterpas, het schietlood en het timmermanspotlood komen goed van pas om de muur kaarsrecht te zetten. Ja, ik lever graag mooi werk.
___________________________________
Van verblijfplaats voor de graaf tot katoen- spinnerij, van kleine versterking met hou- ten gebouwen tot indrukwekkend kasteel, van machtssymbool tot toeristische trek- pleister … Het Gravensteen kende een boeiende geschiedenis van bouw, verval en herwaardering. Het Gravensteen in Gent is een middeleeuwse burcht waarbij je nog goed het verdedigingssysteem kunt zien.
Het poortgebouw, de walmuur, de verblijf- plaats van de vroegere graven en de paar- denstallen kan men nog bezoeken. Het Gravensteen is dagelijks open van 1 april tot 30 september van 9 tot 18 uur en van 1 oktober tot
31 maart tot 17 uur.
instructie tekst om te leren
infobron reclame
t h e m a 7 m e n s e n b o u w e n , b e s t u r e n e n b e s c h e r m e n 27
oefening
1
t a a l b e s c H o u W i n g l e s 7 . 5
duid onderwerp en persoonsvorm aan. Verdeel in zinsdelen.
trek een streep door de niet-noodzakelijke zinsdelen.
oefening
2
Maak een goede zin met het woord en het werkwoord.duid onderwerp en persoonsvorm aan. trek een streep door de niet-noodzakelijke zinsdelen.
duid onderwerp en persoonsvorm aan. trek een streep door de niet-noodzakelijke zinsdelen.
Het hout / brandt / de hele nacht.
Daarnet / brandde / Ubbe / zijn vingers.
In de lente / smelt / het ijs.
De aannemer / vervoert / zijn bouwmateriaal / met een zware truck.
Vorige week / leende / Elian / zijn fiets / aan Salim.
oefening
3
raadpleeg je alfabeestje pagina 96-102!
ik breng _______________________________________________________________
wij worden _______________________________________________________________
jullie drinken _______________________________________________________________
hij is _______________________________________________________________
Elvira aait een leeuwenwelpje in het dierenpark.
Mijn cavia slaapt de hele dag.
Tijdens een hevige storm scheurde onze tent.
Nordin scheurt de krant in stukjes.
Ulla wordt volgende maand moeder van een tweeling.
Breng straks je huiswerk!
Ik / breng / straks / lekkere koekjes / naar oma.
Later / worden / wij / profvoetballer.
Willen / jullie / een kopje koffie / drinken?
Hij / is / al enkele dagen / ziek.
/ / /
/
/ / /
/ / /
/ / /
/ /
bv.
b e g r i j p e n d l e z e n l e s 7 . 7
Vul de tabel verder aan.
oefening
1
tekstWie is de schrijver? (zender) Wie is de lezer? (ontvanger) Wat is de bedoeling van de schrijver?
Wat is de bedoeling van de lezer?
Waar vind je zo’n tekst?Welke tekstsoort is het? 1
________________ ________________ ________________
* mensen die niet- geadresseerd drukwerk lezen * doe-het-zelvers ________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ _______________, ________________ 2
makers website (website van een tijdschrift vol woonideeën) www.101woonideeen.nl
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ _______________, ________________ 3
________________ ________________ ________________
* lezer van een gedichtenbundel * lezer van de gedichten op de website van Ouderkerk ________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ _______________, ________________ 4
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ _______________, ________________
Kloppenburg Lana vakantiepark eigenaar Merlo op vakantie mensen die willen woningen vakantie- verhuren woning vakantie- vinden - in de regio- - in de krant
nale krant - op een website
tekst zakelijke reclame
wonen in een gevoelens over mooie tekst lezen over mooie tekst wonen gedichten- in een bundel tekst verzonnen gedicht
een huis mensen die willen inrichten mensen die tips geven aan een woning om je woning ideeën opdoen in te richten tijdschrift - in een - op een tekst zakelijke tekst om te
van Gamma om producten te verkopen verkocht wordt weten wat er en welke folder van in een reclame- Gamma die in tekst zakelijke reclame of bouwen
bouwen of inrichten schrijven
leren
promoties er zijn bij
Gamma website
je brievenbus komt
Gamma
t h e m a 7 m e n s e n b o u w e n , b e s t u r e n e n b e s c h e r m e n 29
b e g r i j p e n d l e z e n l e s 7 . 7
5
Tom (Govaerts) ________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ _______________, ________________ 6
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ _______________, ________________ 7
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
aan de ingang van het gemeentehuis________________ _______________, ________________ 8
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
in regionale kranten ________________ _______________, ________________ 9
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ ________________ ________________
________________ _______________, ________________
en de kids Hilde, Steven bestuur Essen gemeente- Groep B Ikea
familie van vrienden of Hilde, Steven en de kids van het bezoekers gemeentehuis zoek naar mensen op een woning de stoel koper van Jules
familie vrienden en uitnodigen voor
een feestje informeren bezoekers over de openingsuren welke huizen informeren verkocht worden hoe de stoel informeren in elkaar moet worden
en wanneer weten waar een feest plaatsheeft je terechtkunt weten wanneer
in het gemeentehuis weten welke huizen verkocht worden en hoeveel ze weten hoe de stoel moet worden gemonteerd
op een kaartje verpakking in de van een meubel dat gemonteerd
tekst zakelijke uitnodigende tekst tekst zakelijke informatiebron tekst zakelijke reclame tekst zakelijke instructie
de krant iemand die leest nadenken en de lezer laten laten lachen ernstige lachen over zaken
in de krant tekst verzonnen strips gezet
kosten moet worden
oefening
1
duid onderwerp en persoonsvorm aan. baken de zinsdelen af.zet bij de zin of een werkwoord (WW) of een naamwoord (nW) iets zegt over het onderwerp. trek een streep door de
niet-noodzakelijke zinsdelen.
duid onderwerp en persoonsvorm aan. zet bij de zin of een werkwoord (WW) of een naamwoord (nW) iets zegt over het onderwerp. trek een streep door de niet-noodzakelijke zinsdelen.
Jens / herstelt / voorzichtig / zijn gocart.
Oma / reinigt / de kooi van haar kanarie / in de keuken.
De hele week / was / Robbe / ziekjes.
Koop / nu / nieuwe maatjes!
De maand mei / telt / eenendertig dagen.
oefening
2
Vul aan tot een correcte nederlandse zin. baken de zinsdelen af. trek een streep door de niet-noodzakelijke zinsdelen.
Ik loop _______________________________________________________
_____________________________________________________________
Boris weegt ___________________________________________________
_____________________________________________________________
Manu stuurt ___________________________________________________
_____________________________________________________________
oefening
3
t a a l b e s c H o u W i n g l e s 7 . 8
raadpleeg je alfabeestje pagina 96-102 en je woordenboek!
Niels en Mabel verzamelen kastanjes in het stadspark.
Het einde van die film is triest.
De hele dag lang verkoopt Jacob kranten en tijdschriften in zijn winkel.
De opa van Niels wordt volgend jaar burgemeester in Bollenland.
De ontwikkelingshelpers vliegen met een helikopter naar Namibië.
/
/ /
/ /
/
/ / /
/
/ / /
/
/ /
/ / elke dag / vijf kilometer.
bv.
/ / de appelen / met de weegschaal.
/ / een briefje / naar Sofie.
W W N W
W W N W
W W W W
N W
W W W W
W W
t h e m a 7 m e n s e n b o u w e n , b e s t u r e n e n b e s c h e r m e n 31
oefening
1
c r e a t i e f s c H r i j V e n l e s 7 . 9
Verdeel in alinea’s. geef de tekst een titel.
geef elke alinea een kopje.
Gisteren hoorde ik de brandweersirene in onze straat. Ik rende naar buiten. Daar kwam een eerste brandweerwagen al aangereden. Wat was er aan de hand?
Een beetje verder in onze straat dreef een enorme zwarte rookpluim de lucht in.
Een personenwagen stond in brand. De brandweermannen spoten grote sterke waterstralen over het wrak. Ik keek naar de brandweerlieden die druk in de weer waren. Even dacht ik: zou dit wat zijn voor mij? Brandweerkorpsen in ons land zijn voortdurend op zoek naar nieuwe spuitgasten. Zij zoeken zowel vrijwilligers als mensen die er hun beroep van willen maken. Je hebt dan ook veel verschil- lende taken bij de brandweer. Er zijn niet alleen brandweermannen nodig, maar ook mensen in de oproepcentrale en in de garage. Er zijn ook jobs in het bureau van de brandweer. Wil je brandweerman of brandweervrouw worden, dan moet je wel eerst een opleiding volgen. Het is immers geen beroep dat je kunt leren op de gewone school. Een goede brandweerman of brandweervrouw is fit en gezond. Wanneer iedereen in paniek is, blijft hij of zij kalm en rustig. En het zijn natuurlijk ook allemaal echte durvers! Het brandweerkorps beschikt over heel wat materiaal. Brandweerwagens zijn vanzelfsprekend uitgerust om een brand te blussen. Een bluswagen heeft een hele grote tank, vol bluswater. Met lange waterslangen probeert men tot bij het vuur te raken. Maar je blust niet alle branden met water. Soms wordt bluspoeder gebruikt. Er is ook materiaal nodig om te helpen bij een auto-ongeval. Zo heeft de brandweer een speciale schaar om autowrakken open te knippen en zo slachtoffers te bevrijden. Met de lad- derwagen kunnen brandweerlieden mensen in nood van een dak halen. Om bin- nen te dringen in een woning vol vuur en rook dragen zij speciale pakken. Een brand heeft grote gevolgen. Wie een woningbrand krijgt, is al zijn spullen kwijt.
Daarom is brand voorkomen heel belangrijk. Wees daarom altijd voorzichtig met vuur. Vuur is geen speelgoed. Werk voorzichtig met elektrische toestellen. Volg steeds de handleiding. Maak zelf geen vuur, ook niet in de openlucht, want een grote brand begint steeds met een klein vlammetje. Opgepast ook met kaarsen.
Kaarslicht is gezellig, maar zorg ervoor dat de kaars in een veilige kandelaar staat. Een slimme brandweerman voorkomt liever vuur dan dat hij het moet blussen.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
bv. 1
2
3
4
5
1 Brand in de straat
2 De taken bij de brandweer 3 Brandweerman worden
4 Het materiaal bij de brandweer 5 Voorzichtig met vuur
Bij de brandweer / In vuur en vlam / Geen vuur zonder rook
1 Markeer de titel van de tekst in het geel.
2 Markeer de kopjes (tussentitels) van de tekst in het rood.
3 Markeer de hoofdgedachtezin in het groen.
4 Markeer de belangrijke woorden in het blauw.
thema van de tekst:
________________________________________________________________________________________alinea 1
thema ___________________________________________________________________________________________________
hoofdgedachte ___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
belangrijke woorden _______________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
t o e g e p a s t l e z e n l e s 7 . 1 0