mond-, kaak- en aangezichtschirurgie
informatiebrochure
Verwijderen wijsheidstanden
(heelkunde 2)
Inhoudstafel
1. Inleiding 4
2. Wat zijn wijsheidstanden? 4
3. Ingreep 6
4. Mogelijke verwikkelingen 6
5. Na de operatie 7
6. Ontslag 8
7. Contactgegevens bij vragen 9
8. Persoonlijke notities 10
1. Inleiding
Met deze brochure willen we je zo goed mogelijk informeren over het wegnemen van de wijsheidstanden. De arts en de verpleegkundige zullen je ook mondeling de nodige toelichting geven. Mocht daarna toch nog niet alles duidelijk zijn, stel dan gerust je verdere vragen aan je chirurg of verpleegkundige.
Tijdens de dagelijkse verzorging en tijdens de zaalronde van de arts, krijg je ook meer uitleg over het verdere verloop van jouw verblijf.
Gelieve deze brochure mee te brengen naar het ziekenhuis bij opname.
2. Wat zijn wijsheidstanden?
De wijsheidstanden zijn de laatste tanden in de tandenrij; ze komen meestal door tussen de leeftijd van 16 en 24 jaar.
Bijna alle volwassenen hebben te weinig plaats in de kaak voor de uit- groei van een volledig gebit, met inbegrip van de wijsheidstanden.
Wijsheidstanden die geen of te weinig plaats krijgen om door te breken, kunnen problemen veroorzaken. Daarom worden ze tegenwoordig dikwijls op jongere leeftijd reeds verwijderd. Het risico op problemen met de wijs- heidstanden wordt vooral beoordeeld aan de hand van een radiografie, rond de leeftijd van 14-16 jaar.
Indicaties om de wijsheidstanden te verwijderen
• Door plaatsgebrek breekt de wijsheidstand slechts gedeeltelijk door en veroorzaakt (herhaaldelijke) tandvleesontsteking(en) rond de tand (pericoronitis), meestal in een periode van verhoogde stress.
• De wijsheidstand drukt bij zijn doorbraak de andere tanden vooruit, waardoor het resultaat van een orthodontische behandeling (beugel) teniet wordt gedaan.
• De wijsheidstand is slecht georiënteerd, bv. helemaal schuin of horizontaal, zodat een spontane doorbraak niet mogelijk is.
• Tandpijn door druk van de wijsheidstand tegen de gezonde buurtand ervóór.
• De wijsheidstand drukt tegen de wortel van de gezonde buurtand, waardoor deze wortel langzaam wordt afgebroken (resorptie).
• Er vormt zich een ontstekingscyste rond een ingesloten wijsheidstand.
• De wijsheidstand is niet mooi in de tandenrij uitgekomen, is moeilijk bereikbaar om goed te poetsen of is reeds door cariës aangetast.
Redenen om wijsheidstanden te behouden
• Indien een kies vóór de wijsheidstand verloren gaat, kan de wijsheidstand de open ruimte helpen opvullen; dit proces kan alleen gunstig plaats- vinden op jonge leeftijd.
• Onvolgroeide wijsheidstanden kunnen worden getransplanteerd naar een extractieholte, om er een slechte kies te vervangen. Ook dit kan alleen gunstig plaastvinden op jonge leeftijd.
Wanneer verwijderen?
De wijsheidstanden worden best verwijderd rond de tijd dat het gebit, op de wijsheidstanden na, volgroeid is. Deze periode valt meestal tussen 15 en 20 jaar.
Er zijn meerdere redenen waarom dit het beste tijdstip is:
• De wijsheidstand kan op jonge leeftijd gemakkelijker worden verwijderd omdat de wortels op dit ogenblik nog niet volgroeid, maar nog kort zijn en omdat het kaakbot rond de wijsheidstanden nog relatief zacht is.
• Hoe gemakkelijker de wijsheidstand kan worden verwijderd, hoe kleiner de kans op beschadiging van de omliggende weefsels, zodat de wonde ook vlugger kan genezen.
• De wortels van volgroeide wijsheidstanden komen tot vlak in de buurt van een belangrijke zenuwbundel in de onderkaak. De kans wordt daardoor groter dat deze zenuw bij de verwijdering wordt beschadigd, wat tot gevoelsstoornis in de onderlip kan leiden.
• De wortels van volgroeide wijsheidstanden zijn vaak krom of gedraaid en breken daardoor gemakkelijk af; verwijderen van afgebroken wortels verhoogt de kans op complicaties.
• Pijn en zwelling na de behandeling zijn minder erg op jonge leeftijd.
Eens boven de 25 jaar is er meer kans op een vertraagde en gestoorde genezing en dit kan tot een aanzienlijk langere genezingsduur leiden.
3. Ingreep
Er worden voor de ingreep RX–foto’s gemaakt van je gebit. Hierop kan de dokter de ligging van de wijsheidstanden beoordelen. Als er een verhoogd risico is, wordt dit met jou besproken. Mogelijk kan een bijkomende scan zijn aangewezen.
Voor de operatie moet de mond worden gespoeld met een ontsmettend middel.
De wijsheidstanden kunnen onder lokale of algemene verdoving worden verwijderd. Deze keuze hangt af van de omstandigheden.
• Onder lokale verdoving kan men één of twee wijsheidstanden verwijderen, bv. de onderste en bovenste wijsheidstand aan dezelfde kant of bv. de twee onderste wijsheidstanden. De behandeling gebeurt vlot en volledig ambulant; men moet niet in het ziekenhuis blijven.
De nalast is enkel aan één kant en men kan nog gemakkelijk eten aan de goede zijde. Indien ook de andere twee wijsheidstanden moeten worden weggenomen, kan deze behandeling ongeveer een maand later plaatsvinden.
• Onder narcose kunnen alle wijsheidstanden in één keer worden weg- genomen, wat een voordeel is; men weet niets van de behandeling en ook dat is een voordeel voor angstige patiënten. De behandeling gebeurt via het daghospitaal of met één overnachting op heelkunde 2.
Als de wijsheidstand recht in de kaak staat, maakt de dokter het tandvlees een beetje los en trekt of duwt de wijsheidstand eruit. Ligt de wijsheidstand diep, dan zal hij moeten worden vrij geboord. Soms is het nodig om de wijsheidstand te splitsen en in twee of meerdere stukken te verwijderen.
4. Mogelijke verwikkelingen
Napijn, blauwe plek, zwelling, moeilijk kunnen eten gedurende enkele dagen zijn de normale nabezwaren. De vertraagde genezing met veel napijn (alveolitis) is de meest voorkomende complicatie.
Het is raadzaam om geen belangrijke afspraken te plannen gedurende tien dagen na de behandeling, zoals bv. feest, examen, buitenlandse reis, sportwedstrijd ... Een wondabces kan nog enkele weken na de genezing optreden, bv. ten gevolge van een botsplinter.
Ernstige complicaties zoals bv. kaakbreuk of beschadiging van de kaakzenuw of van de tongzenuw met gevoelsstoornis in de onderlip of de tong zijn zeldzaam. Deze complicaties zijn meestal niet het gevolg van een medische fout en een verhoogde kans hierop moet aan de hand van een recente radiografie preoperatief worden ingeschat.
Indien je na het lezen van deze inlichtingen nog vragen zou hebben en meer uitleg verlangt, consulteer dan opnieuw de arts.
5. Na de operatie
Na de behandeling dien je gedurende een halfuur op het gaasje in de mond te bijten, om nabloeding te voorkomen. Daarna kan je het gaasje gewoon wegnemen. Een beetje nasijpelen van de wonde is normaal; dit vermengt zich met speeksel en lijkt erger dan het is.
Pijnscore
Om een duidelijk beeld te krijgen hoe jouw pijn verloopt en of de pijn- behandeling voldoende is, zal een verpleegkundige regelmatig naar je pijn vragen. Het is belangrijk dat je zelf aangeeft hoeveel pijn je ervaart. Je kan je pijn aangeven met een cijfer of de pijn benoemen. Dit noemen wij de pijnscore. Hierbij wil het cijfer 0 zeggen dat je helemaal geen pijn hebt en geeft het cijfer 10 aan dat je de ergste pijn hebt die je je kan voorstellen.
• 0 = geen pijn;
• 2 = lichte pijn;
• 4 = matige pijn;
• 6 = ernstige pijn;
• 8 = zeer ernstige pijn;
• 10 = ergst denkbare pijn.
Je kan nooit een verkeerd cijfer geven; het gaat immers om de pijn die jij ervaart en pijn is een persoonlijke ervaring.
Aan de hand van dit cijfer wordt jouw pijnmedicatie eventueel aangepast.
Na toediening van pijnmedicatie vraagt de verpleegkundige nog een aantal keren naar jouw pijn. Het is daarbij van belang dat je duidelijk aangeeft wanneer de pijn meer of minder wordt.
Zwelling van de wang
Om dit te verzachten, krijg je een coldpack (ijszak) in een handdoek om tegen de wang te houden.
Blauwe plek aan de wang
Deze verdwijnt spontaan.
Moeilijkheden bij het eten
Ook het kauwen en slikken kan moeilijker gaan. Deze klachten zouden na drie dagen moeten verdwijnen.
Eten en drinken mag pas wanneer de verdoving goed is uitgewerkt. De dag van de ingreep drink je geen warme dranken en eet je geen warme voeding.
Koude dranken en koude zachte voeding zijn wel toegelaten.
Mondhygiëne
Voor een goede wondgenezing is het van belang om de mond schoon te houden. Je krijgt een mondspoelmiddel dat je een minuut in de mond moet houden om de wonde te ontsmetten. Dit doe je vanaf de avond van de ingreep en nadien na iedere maaltijd. Vanaf de dag na de ingreep moet je na elke maaltijd en voor het slapengaan de tanden poetsen, waarbij je oplet de wonde niet te raken.
6. Ontslag
De dag na de ingreep mag je naar huis. Pijnklachten en zwelling zullen na drie à vier dagen verminderen. Het is aangeraden om tijdig een pijnstiller te nemen volgens voorschrift van de arts. Thuis kan je een coldpack (= ijszak) tegen de wang leggen.
De wonde werd gehecht met een hechting die vanzelf oplost. Dit kan een week of iets langer duren. Eventueel kan je de wondgenezing laten controleren door de kaakchirurg of de tandarts.
Indien het eten nog pijnlijk is, kan je best zachte voeding nemen. Je mond regelmatig spoelen en tanden poetsen blijft zeer belangrijk!
Indien de pijnklachten en zwelling na drie à vier dagen nog verergeren, is dit doorgaans te wijten aan een vertraagde wondgenezing doordat het bloedstolsel in de mond is losgekomen (bv. door inwerking van voedsel en speeksel).
In dit geval of bij andere problemen waarover je je zorgen maakt, mag je het ziekenhuis bellen op het telefoonnummer 03 380 20 11. Men zal je dan zo snel mogelijk laten komen om de wondgenezing na te kijken en je verder te helpen.
7. Contactgegevens bij vragen
Heb je bij het doorlezen van de folder toch nog bijkomende vragen? Stel ze dan gerust! Je kan de dienst heelkunde 2 contacteren:
• Tel. 03 380 23 70
Neem ook zeker een kijkje op onze website www.azsintjozef-malle.be.
Je vindt er o.a. meer praktische informatie terug. Ook voor financiële informatie kan je hier terecht.
8. Persoonlijke notities
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Opdrachtgever: Muriel Van Elsen - hoofdverpleegkundige heelkunde 2 • VU: Koen Vancraeynest - algemeen directeur • Versiedatum: 5 januari 2021
