Ns Febr. =1936= IN DIT NUMMER:

1188

Ns 9 ^{IN Waar DIT de NUMMER: electronan te langzaam zljn. —} Nederlandscha omroep op 364.5 meter? Deelnemers amateurtentoonstelling den Haag.

Stille afstemming; antwoord op de critiek; nog een oplossing.

Onderdrukking van spiegelfrequenties. Een andere toepassing reflex. — Tweemaal frequentieverdubbeling met twee lampen. De kleinste zander ter wereld. — Televisie in Noorwegen en in Engeland.

28 Febr.

=1936=

van

♦ ♦

UA&Ar I

// ^//

1 KRISTAL PICK UP 111.50!!! \

♦ :

(buiten de stad verh. met porto remb. kosten) ♦

♦

♦ :

| G A LVA zal in heel Nederland sensatie verwekken! J

SPOCLCN

^♦_! ^{en dit alles via}

ⁱ

_:

s fa. CH. VELTHUISEN, Oude Molstraat18, DENHAAG :

>♦♦♦♦♦♦♦♦^

♦*«m*«m«***»«*nm«mn*»*M*»m««»««*«****«««»m*»»**»m**<

sab a radia-toestellen

ZWARf A^SOUCRMBU^

50ADCRIG LITZ€ DRAAD

alle typen direct uit voorraad leverbaar

JUIST€ PLAATS D€R 'TCftUGKOPPtLSPO€L

V£RLI€$VRY€

LANGC OOLf-WIKK-CLtNG

red star radio

AANGFPAST-E PLAVTSPOFL

s-gravenhage

FRAAIE AANSLUITKUMMEN V£RBR£-ED VOCTSTUK ft

)

■JiADAC RADIO I ^{die aan zich ieder aanpassen toestel.}

Ook extra-luidsprekers

e>U!T£N40r47 D£N UMG

Begin hei nieuwe jam met een verstandige fvissche daad en vev- zeUev U een posiiie in >

de Maaischappij:

word!

Radio-Technicus Ge»estigd mis

Film-T echnicus Radio-Monteur

(geheel schriftelijke opleiding)

IETS voor

y

U!

A***-****

’36 J bruto f 19.50

’36 S bruto f 30.-

HARDENBERG RADIO

Palestrinastraat 13

AMSTERDAM(Z)

Telefoon 91256

LUXE BAND RADIO-EXPRES 1935

voor hen, die hun losse ex. widen laten inbinden.

MATIGE LESGELDEN VOLLEDIGE SERVICE NAUWKEURIGE

MEETINSTRUMENTEN

Prijs ffl.40 afgehaald, 11.55 franco per post.

Proefles, attestenbockje, volledige gegevens, gratis --- --- - op aanvraag ---

Levering uitsluitend na inzending van het bedrag aan het bureau van Radio-Expres.

RADIO-IIMSTITUUT STEEHOU WER

ROTTERDAM TEL. 34520 LAAN V. MEERDERV. 30, DEN HAAG, GIRO 99225

.- . A'

28 FEBRUARI 1936 VEERTIENDE JAARGANG

BUREAUX VAN REDACTIE

DIT BLAD VERSCHIJNT EN ADMINISTRATE: LAAN

VAN MEERDERVOORT 30, IEDEREN VRIJDAG,

DEN HAAG ONDER REDACTIE VAN

TEL.332112, GIRO99225 J. CORVER

WAARIN OPGENOMEN RADIO-NIEUWS EN RADIO-BELANGEN

TELEVISIE-EXPRES KGRTEGOLF-EXPRES

De abonnementsprijs bedraagt, bij vooruitbetaling, f3.75 per halfjaar voor het binnenland en f 4.75voor het buitenland, per postwissel of per Giro 99225 in te zenden aan het bureau van Radio-hxpres, Laan van Meerdervoort 30, Den Haag.

Correspondentie, zoowel voor administrate als Redactie, gelieve men te zenden aan het adres: Laan van Meerdervoort 30, 's-Gravenhage.

Het auteursrecht op den voliedigen inhoud wordt voorbehouden volgens de Wet op het Auteursrecht van 23 September 1912,' Staatsblad No. 308.

per stuk.

Losse nummers f 0.25

wisselspanningen wordt.dat anders, om- dat de veranderingen van de spanningen dan zoo snel plaats hebben, dat die ver­

anderingen merkbaargrootewaarde aan- nemen tijdens den looptijd der afzonder- lijke electronen. Daardoor kunnen be- paalde electronen op hun weg naar het stuurrooster bijv. een snelheid verkrijgen, die niet meer afgeremd wordt door de spanning, welke het stuurrooster bezitals die electronen er dichter bij zijn geko- men, omdat in den tusschentijd die span­

ning merkbaar is gewijzigd.

Volgens de onderzoekingen der Tele- funken-laboratoria schuilt hierin de oor- zaak, dat bijv. bij menglampen voor supers het stuurrooster, ofschoon nega- tief, toch roosterstroom kan trekken, wanneer het generatorgedeelte op zeer hooge frequenties wordt afgestemd. Bij de eerste proefexemplaren van lampen als de triode-hexode ACH1 deed zich dit voor op golflengten, waarvoor men die lampen toch stellig nog wilde gebruiken (7 meter bijv.). Een verkleining der afstanden tussChen de electroden is noodig geweest om het verschijnsel zoo veel te doen verminderen, dat het geen beteekenis meer had.

Ofschoon in het algemeen, ook al zijn de gevolgen nog niet opvallend, een ver- hoogde demping moet optreden door het opnemen van energie door electronen, ontleend aan een stuurspanning, zoodra 97

Warn* cife ^Icctrciaicn fe laii'jzsinm zijn.

Dempirtgsoorzaak bij zeer hooge frequenties.

met zoo veel energie, dat die nog niet uitgeput is wanneer het electron de nega­

tive electrode bereikt. In dat geval zal de negativeelectrode dus tochelectronen opnemen.

Dat dit in een lamp, waar de electro­

den alle uitsluitend op bepaalde gelijk- spanningen worden gehouden, niet ge- beurt, is een gevolg van de omstandig- heid, dat voor elk punt in de lamp bij voorbaat door die gelijkspanningen is vastgelegd, welke snelheid electronen in datpunt in een bepaalde richting kunnen bezitten. Die snelheden hangen samen met de uittredingssnelheid aan het punt van oorsprong (de kathode), maar kunnen op geen enkel punt zoo groot worden, dat zij tegen een negatief veld in kunnen loopcn, dat hooger is dan met die uittredingssnelheid overeen komt.

Ook wanneer aan bepaalde electroden normale hoogfrequente wisselspanningen werkzaam zijn, blijven de afstanden in de lamp zoo klein en de snelheden zoo groot, dat de regel van het gelijkspan- ningsgeval geldig hlijft en de electronen niet tegen het veld eener voldoend nega­

tief gehoudenelectrode inkunnen loopen.

Bij zeer hooge frequenties van de Een radiolamp, die niet in rooster­

stroom wordt gestuurd, is in de meeste gevallen tebeschouwen als een inrichting, die kan worden gestuurd zonder dat bij die sturing energie wordt verbruikt.

Voor zoover mogelijk past men daar- om bij versterkerlampen zoo veel nega­

tive roosterspanning toe, dat de op het rooster gebrachte wisselspanningen nog geen roosterstroom kunnen veroorzaken.' De kring, welke de stuurspanning levert, werkt dan zoo veel mogelijk onbelast.

Intusschen is gebleken, dat dit bij zeer hooge frequenties niet meer geheel op- gaat.

Om te verklaren, waarom een negatief gehouden rooster vrij blijft van rooster­

stroom, past men gewoonlijk de eenvou- dige redeneering toe, dat de electronen in de lamp, die zelfnegatiefzijn, „natuur-^

lijk” niet op een negatief rooster terecht komen, omdat ze daardoor worden afge- stooten. In werkelijkheid hangt dat even- wel slechts af van de snelheid, welke die electronen bezitten. Als er oorzaken zijn, waardoor die snelheden min of meer willekeurig groote waarden kunnen aan- nemen, kan het negatieve electron wel degelijk tegen een negatief veld in loopen

I

\•i _____

I

de wisselfrequentie zeer hoog wordt, is de beteekenis dezer demping gering ten opzichte van alle andere dempingen van N kringen voor zeer hooge frequenties.

Toch zou, indien men de steilheid der Iampen voor hoogfrequentversterking aanzienlijk verhoogde, dit dempings- effect welvan beteekenis kunnenworden.

Daarom is ook niet te verwachten, dat men de steilheden van menglampen en hoogfrequentversterkerlampen verder zal opvoeren. Als men dit wel deed, zou men om de demping te ontgaan, lossere kop- peling met den voorafgaanden kring moeten toepassen en daarmee de winst aan versterking toch ten deele weer moe­

ten prijsgeven.

Nieuws van de radiovereenigingen.

Utrechtsche Radio Societeit.

Secretariaat: Westerkade 1.

Elken Maandag, 7.30 uur, in de Groote Zaal boven Rest. Witjens.

op treffende wijze zijn verdienste voor de Iuchtvaart. Hierna werd de film ver­

der vertoond en konden de aanwezigen genieten van de prachtige natuur-opna- men.

Tot slot werd nog een klein rubber- cultuur-filmpje gedraaid, welwillend af- gestaan en toegelichl door een der aan­

wezigen.

Een langdurig applaus beloonde beide sprekersvoor de aangename wijze, waar- op zij de film toegelichl hadden.

Maandag 17 Februarie j.l. demon- streerde de Heer F. W. Ruys uit Zeist voor ons enkele radiotoestellen.

Wij hoorden eerst Blaupunkt 4W 95 en 4GW 65. Opmerkelijk is bij deze toe- stellen de afstemming door middel van een vliegwiel-fijnregelschaal.

Daarna luisterden wij naar Lorenz type 1936 C, een toestel met variabele band- breedte.

Vervolgens demonstreerde de Heer Ruys ons een Ekco AC 76, een toestel, dat opvalt, zoowel door uiterlijken vorm als door inwendige constructie.

De geluidskwaliteit was bij alle toc- stellen voldoende.

RADIO-VEREENIGING DEN HAAG

De gestoorde 1875 meter.

Er schijnt sprake van te zijn, wanneer intemationale protesten tegen de storing van onze 1875 m niet helpen, om de uitzendingen, die via Kootwijk plaats hebben, gelijktijdig ook op 364.5 m te laten geschieden, de golflengte van een kleinen Roemeenschen 12 kW zender.

In Nederland zou daarvoor dan de bui- ten dienst gestelde zender te Huizen worden omgebouwd, zoodat die met 30 kW in den aether zou komen.

'■

Laan Copes v. Cattenburch 88 :

* * Zaterdag 29 Februari a.s., ’s avonds

8 uur 15 in Pulchri Studio, Lange Voor- hout: Lezingdoor den heer Kauderer van de firma „Amroh” te Muiden, onderwerp:

De nieuwste Varley-artikelen (o.a. Uni- corespoelen) en Dubilier-electrolytische condensatoren.

Na de pauze bespreking omtrent de te houden lentoonstelling.

Op Maandag 2 Maart a.s. vindt de reeds aangekondigde voordracht plaats over: ,,De Automatische Telefonie”, te houden door den Heer Ir. W. Engelen- burg, Ingenieur der Telegrafie en Tele­

fonie bij het Telefoondistrict Utrecht.

Deze voordracht, toegelicht met de- monstraties en lichtbeelden, zal gehou- den wordenin denieuweTooneelzaal van Hotel Noord-Brabant ; aanvang des avonds 8 uur.

* * * Amateur-radiotentoonstelling der

Radio Vereeniging den Haag. Zaterdag 14 Maart lezing met demon­

strate door den heer Ir. J. Rodrigues de Miranda over het onderwerp: „Intrim- men van supers met gemoduleerden ge­

nerator en outputmeter”.

* * * HET BESTUUR.

Hetbestuur der Radio Vereenigingden Haag deelt ons mede, dat de volgende firma’s zullen deelnemen aan de op 28 en 29 Maart a.s. in Pulchri Studio te den Haag te houden amateurtentoonstel- ling:

Amsterdamsche Radio-Societeit, Amsterdam.

Zaterdag28Maarten Zondag29Maart RADIO-TENTOONSTELLING VOOR AMATEURS.

Vrijdagavond werd de film over de Indie-vluchten, opgenomen door wijlen den Heer Beekman, vertoond, toegelicht door den Heer W. Broertjes.

Na een openingswoord door den Vice- Voorzitter, begon de Heer Broertjes zijn interessante causerie over deze film, waarna werd overgegaan tot vertooning van de film. Bij het op het doek verschij- nen van den zoo noodlottig om het leven gekomen bekwamen piloot, herdacht spr.

„Amroh”, Muiden.

N.V. „Arim”, Surinamestraat 15, Den Haag.

•N.V. Industr. Ondememing „Frelat”, Keizersgracht 77, Amsterdam.

General Electric Comp., Daal en Berg- schel. 78, Den Haag.

Ingenieursbureau H. M. Hardenberg, Palestrinastraat 13, Amsterdam.

N.V. Hoffman’s Radio, Prinsengracht 16, Den Haag.

Invincible Radio, Zaanenlaan 22, Haar-

V O N K J E.

De omroepzender Petit Parisien heeft een methode ingevoerd om de luisteraars te waarschuwen of eenig nummer al dan Viiet ook voor de ooren van kinderen ge- schikt is. Wanneer de omroeper aankon- digt: „mesdames, mesdemoiselles, mes­

sieurs”, is de uitzending goed voor alle leeftijden, maar wanneer hij alleen „mes- dames et messieurs” aankondigt, moeten de kinderen de kamer uit.

*

» lem.

AlfredLudert, Groote Koppel 1, Amers- foort.

N.V. Nijkerk’s Radio, Warmoesstraat 94, Amsterdam.

Ridderhof & van Dijk, de la Reylaan 37—39, Zeist.

Erik Schaaper Radio, Oude Amers- fortscheweg 99, Hilversum.

H. R. Smith, Weteringschans 46, Am­

sterdam.

Stoet’s Radio, Casuariestraat 4, Den Haag.

98

STTIILILI7 AFSTIIM1IM1DM@= ^„$TILLE AFSTEMMING”.

Een oplossing van de Pye-fabrieken.

EEN ANTWOORD OP DE CRITIEK.

Door R. J. De Cneudt.

kathode en aarde een spanning staat van 6 volt, dan heerscht er tusschen de twee kathodes een potentiaal-verschil van 4 volt. Deze spanning verdeelt zich over beide gelijke weerstanden Rx en R2, zoo- dat de diode een negatieve spanning krijgt van 2 volt.

De voorwaarde voor vervormingsvrij werken is bereikt, zoodra geen rooster- stroom loopt door Rx en R2, dus als er een gedetecteerd signaal van 4 volt aan- wezig is. (We verwaarloozen hier de extra 2 volt, daar dit voor beide syste- men hetzelfde is).

We mogen dus reeds bij 4 volt ge­

detecteerd signaal, 100 % moduleeren.

Hadden we aan de diode een vaste span­

ning gegeven van — 2 volt dan konden we bij 4 volt signaal pas voor 50 % moduleeren.

Aan dit systeem zijn dus wel voordee- len verbonden.

Het resultaat op een gevoelige super is dan 'ook heel goed, daar ieder prac- tisch nog te ontvangen station ruim deze minimum spanning levert.

* * * Tijdgebrek belette mij, vroeger te ant-

woorden op de „nadere beschouwing”

van den heer Wemelsfelder.

* * *

Zooals aan onze lezers bekend is, vormt de technische verwezenlijking van z.g. „stille afstemming” in het moderne toestel altijd nog een probleem, waar- voor men naar verbeterde oplossingen zoekt.

In R.-E. No. 1 van dit jaar deed de heer de Cneudt uit Brussel er een nieuwe, wel zeer eenvoudige schakeling voor aan de hand, waartegen Ir. Wemelsfelder in R.- E. No. 3 evenwel weer bezwaren aan- voerde.

Dezer dagen maakten wij nu kennis met de Pye-superheterodyne type T9, consolemodel, geTmporteerd door de fa.

A. A. Posthumus te Baarn, waarover in dit verband een en ander te vertellen valt.

^Het heeft mij heel wat moeite gekost om den gedach ten gang van genoemden heer te begrijpen en ik vrees, dat er maar weinigen zijn, die zich de moeite ge- troost hebben, te trachten zijn repliek te volgen. Om te beginnen, was het ver- vangingsschema al bijzonder onduidelijk.

Eerst en vooral wil ik opmerken, dat het mijn bedoeling was, dit systeem in moderne gevoelige toestellen toe te pas- sen, waar het dus heel gewoon is, een flinke gedetecteerde spanning aan de diode te krijgen. Het is absoluut over- bodig, den weerstand R 1 grooter te maken dan R 2. Weliswaar verliezen we hierdoor 50 % aan iaagfrequentverster- king, maar bij een gevoelig toestel wordt dit soms opzettelijk gedaan om volgende reden: een groote li.fr. en m.fr. verster- king is noodzakelijk om voldoende regel- spanning te krijgen voor automatische volumeregeling; door deze groote ver- sterking is een flinke l.fr. versterking overbodig, maar is aan den anderen kant deze weer noodzakelijk om voldoende versterking voor de p.u. te verkrijgen.

Daarom wordt heel dikwijls slechts de helft of zelfs een vierde van het gedetec­

teerde signaal aan den l.fr. versterker toegevoerd.

Deze methode heeft verder het voor- deel, dat minder last ondervonden zal worden van het steeds optredende ach- tergrondgeruisch bij supers.

Zooals de heer Wemelsfelder ziet, ver- valt hier dus al direct de noodzakelijk- heid van een groote R

Wij maken dus Rx = R2, beiden b.v.

500.000 Q.

Het toestel is uitgerust met ver- traagde, stille, automatische sterkte- regeling en een met de hand regelbare gevoeligheidsinstelling, welke verkregen wordt met een regelbaren kathodeweer- stand van ongeveer 2000 ohm voor de octode, die bovendien in de automatische regeling is opgenomen. In verband met het systeem van stille afstemming, dat hier is toegepast, kan met de handrege- ling het sterkteniveau, waarbeneden het toestel geen ontvangst geeft, hooger of lager ingesteld worden.

Aan de octode gaat een op het signaal afstembaar bandfilter vooraf; daarna volgt lste mfr. transformator, varipen- thode (mede opgenomen in de a.s.r.) 2de mfr. transformator, dubbeldiode-triode en een direct verhitte triode-eindlamp, Mullard AC044, die 2.8 watt onvervorm- de energie kan’ afgeven. De middenfre- quentie is 127 kHz.

Het schemagedeelte van de schakfeling der dubbeldiode-triode, dat betrekking heeft op de stille afstemming, voegen we hierbij. Zonder signaal is, door den ka- thodeweerstand, de kathode der getee- kende dubbeldiode-triode 10 V positief tegen aarde, terwijl punt A op den poten­

tiometer over de hoogspanning 6 V posi­

tief is, dus 4 V negatief tegenover ka­

thode. Op den roosterlekweerstand 'komen daarvan 2l/2 V, die de neg. rsp.

der triode vormen. Bij deze spannings- verdeeling in rust worden punt B en de signaaldiode 3.8 V negatief tegenover kathode, zoodat een signaal grooter rnoet zijn dan 3.8 V om detectie te doen Ik zou den heer Wemelsfelder willen

verzoeken zijn repliek eens te herlezen vanaf 2de kolom onderaan en hem willen vragen, waar hij heeft aangetoond dat een vaste voorspanning ook niet nadee- lig is ?

Ik kan dat nergens in zijn artikel vinden.

Verder vanaf 2en regel onderaan:

Waarom wil hij de voile gedetecteerde spanning direct aan de le laagfrequent- versterkerlamp toevoeren ?

Dan moet men wel heel kleine span- ningen toevoeren aan de diode om geen laagfrequent overbelasting te krijgen, waardoor men weer kwadratische detec­

tie krijgt. Bij een eenigszins modern toe­

stel past men immers laagfrequentvolu- meregeling toe.

i*

* * *

Stellen we nu den variabelen kathode- weerstand van Lx zoo in, dat er tusschen

l , La

s....y.

LE

^JL _■R< ^K2

I

> ^/Wvwvww*

77777T

99 /

ontstaan. Is or eenmaal detectic, dan ! wordt B moor negatief,dusook hot roos­

ter, waardoor de anodestroom afneemt on minder spanning aan den kathode- weerstandontstaat. Daardoorwordt ver-

gedachten van de overige spoel af- scheiden, in werkelijkheid geen onaflian- kelijk fungeerende zelfinductic is, inaar : zoowel inductief als via den condensator gekoppcld met het overige deel der spoel.

Hetgeheel blijfteen, ondeelbare kring, die niet in stukjes in slingering kan worden gebracht.

Het nuttig effect, dat de schakeling toch werkelijk voor onderdrukking van spiegelfrequenties bezit, is dan ook m.i.

enkel en alleen toe te schrijven aan het punt, waarop uwe redactie in R.-E. No.

5 in de eerste plaats de aandacht ves- tigde: de algemeene vermindering der demping,wanneer men een lamp niet met de geheele spoel koppelt, doch slechts met een deel.

Datverklaartdan ookveel beter,waar- om de heilzame uitwerking geldt voor het geheele afstembereik.

Inderdaad is het opvallend, als men met de handregeling een bepaalden ge- voeligheidsdrempel instel't, hoe onbetee- kenend het vervormingsgebied is.

Geheel afwezig is het evenwel ook hier

+ +

10,000

±

f©

^@

te _{©O.^© 0,16 [®«5j} JL

^{0,1 ■:}

a @0,iS «oeo ³⁰⁰⁰

a.s.r

Dc omcirkcldc getallen zijn aanwijzingen uit het origineele fabrieksschema.

niet. In sommige opzichtentoont de scha­

keling bepaalde verwantschap met het overigens meer eenvoudige systeem-de Cneudt.

kregen, dat de negatieve rustspanning der signaaldiode wegvalt en de vervor- ming, die anders optreedt voor signalen, die slechts even boven den drempel komen, wordt vermeden.

H.

Examens scheeps-radiotelegra- fist en -radioielefanist.

WirelessWorldwerd overgenomen, reeds vroeger sterk apocrief voorgekomen.

Om zekerheid te krijgen, heb ik de vol- gende proef genomen. Een dergelijke af- getakte kring werd verbonden met den ingang van een lampvoltmeter en een ge­

nerator met variabele afstemming gekop­

peld metdenkring. Alsnu de redeneering waar was, zou men bij variatie van de generatorfrequentie over een bereik, .dat zich boven de afstemfrequentie van den kring uitstrekt, het volgende moeten waarnemen. Deuitslagvanden meterzou eerst bij nadering tot de afstemming van den kring groot moeten worden, om daarna af te nemen volgens de bekende afstemkromme. Indiegeregelde afneming zou evenwel ergens een plotselinge inzin- kingmoeten optreden (zie fig.2) doorde

Onderdrukking van spiegel­

frequenties.

Is dat wel waar?

De Directeur-Gneraal der Posterijen, Telegrafie en Telefonie, maakt bekend dat in de maand April a.s. en, voorzoo- veel noodig, in aansluiting daarop ook in de daarop volgende maanden, exa­

mens zullen worden gehouden ter ver- krijging van:

A. het certificaat als scheepsradio- telegrafist eerste klasse;

B. het certificaat als scheepsradio- telegrafist tweede klasse;

C.hetalgemeencertificaatalsscheeps- radiotelefonist;

D. het beperkt certificaat als scheeps- radiotelefonist;

E. hetbijzondercertificaatalsscheeps- radiotelegrafist, bevoegdheid gevende tot de uitoefening van den radiotele- graafdienst aan boord van schepen, aan welke niet ingevolge internationale over- eenkomsten de verplichting opgelegd is, voorzien te zijn van een radiotelegraaf- inrichting.

Verzoeken om tot genoemde radio- examens te worden toegelaten, moeten voor 21 Maart a.s. tot den Directeur- Generaal voornoemd worden gericht, met nauwkeurige opgave van naam, voomamen en woonplaats en van het examen, waaraan men wenscht deel te nemen.

Bij de verzoeken behooren voorts te worden overgelegd:

a. een geboorte-akte, welke niet ge- zegeld behoeft te zijn;

b. een fotografie in tweevoud (afme- Een radiotechnicus schrijft ons:

In R.-E. No. 5 is nog eens de in 1934 verschenen schakeling besproken, die in een der eerste kleine Telefunkensupers werd toegepast om met een afgestemden preselectorkring practisch voldoende on­

derdrukking van spiegelfrequenties te verkrijgen.

De door uwe redactie weergegeven re­

deneering, die hierbij werd gehouden om dewerkingteverklaren,komthieropneer, datalsmen denafgestemden roosterkring eenerlamp (zie de figuur) niet inzijn ge-

R

Hoojer*/ref. Fig. 2

serieresonantie van het bovenste spoel- einde met den draaicondensator.

Geen spoor van iets dergelijks heb ik evenwel kunnen waarnemen !

De reden waarom ik het ook bij voor- baat niet geloofde, is hierin gelegen, dat de vermeende serieschakeling van een gedeelte der spoel met den zelfden con­

densator, dieaan de geheelespoel paral­

lel staat, m.i. nooit tot uitingkan komen, omdat het spoelgedeelte, dat we in onze

Fig. 1

heel met het rooster verbindt, maar dat rooster aaneen aftakking legt, dezekring niet alleen afstemkring voor de ge- wenschte frequence wordt,maargelijktij- dig zeefkring voor een tweede, hoogere frequence, aangezien tusschen rooster en aarde hetbovenstedeel derspoel met den condensator in serie ligt.

Mij is deze beschouwing, die naar ik bemerkte, thans ook door Cocking in de 100

licit- .Stiiafii

en o.l Mfi. Via C3 is het rooster der lfr.

lamp AC2 met den potentiometer ver- bonden. Tevens is dat rooster evenwel via C4 en C4 gekoppeld aan den enkel- voudigen mfr. kring. Aldus wordt, be- halve het door de gelijkrichting via diode a verkregen lfr. signaal, opzettelijk ook de middenfrequentie aan de AC2 toegevoerd. De middenfrequent-trilling . komt dus.aanzienlijk verder versterkt mede in den plaatkringvan de AC2, waar dezetrilling via een gestippeld geteeken-.

den mfr. transformator . teruggevoerd wordtnaar diode b. Een condensatorvan 1000/i/*F leidt in den plaatkring derAC2 verder de middenfrequenttrilling naar aarde af, terwijl de laagfrequente trillin- gen via een ijzersmoorspoel op het rooster der eindlamp zijn gekoppeld.

Hoofdzaak is voor ons op het oogen- blik, dat diode b een middelfrequent- signaal ontvangt, dat een trap meer ver­

sterkt is danhetgeen op de signaaldiode a aankomt. Aan den belastingweerstand Rx van 0.3 Mfi van de tweede diode, ontstaat nu door de gelijkrichting een versterkte regelspanning, gemengd met lfr. trillingen.

Met behulpvan groote ontkoppelweer- standen R2—R4 en ontkoppelingsconden- satoren worden de lfr. trillingen hier uit- gezeefd en wordt de regelspanning aan de twee regelroostersvan de AHt en aan het signaalrooster der octode-menglamp toegevoerd.

Het resultaat, dat hiermee wordt ver­

kregen, is een veel krachtiger terug- regelingvandehoog-en midden-frequent-

Een andere toepassing van reflex in een super.

Versterking der automatische sluieringscompensatie.

Wij hebben pas in de beschrijving van de Junior Reflex Super van Amroh een voorbeeld gezien van de toepassing van het reflex-beginsel, ten einde met een minimum aan lampen een bijzonder groote versterking te verkrijgen en daar- door de mogelijkheid om met zeer selec- tieve, losgekoppelde middenfrequentkrin- gen te werken.

Een geheel ander voorbeeld van de toepassing van reflex in een super vindt men in de Blaupunkt 4W55. Dit is vol- gens Duitsche telling van het lampen- aantal — waarbij een diode niet meege- teld wordt—een 4 lamps toestel: meng- lamp, varihexode AHj^ als mfr. lamp, dubbeldiode AB2, triode AC2 als lfr.ver- sterker en penthode-eindlamp.

Met zijn aanzienlijke laagfrequentver- sterking is dit een toestel, waar meng- lamp en middenfrequenttrap meer dan voldoende signaalaan- den diode-detector 1 % afgeven om de eindlamp ,,vol” te sturen.

De regelspanning evenwel, die voor de automatische sterkteregeling door de diode geleverd zou kunnen worden, is niet grooter dan wanneer het toestel een eenvoudige 3-lamps super was. Dit heeft ten gevolge, dat in de meeste toestellen, die wat de lampenverdeeling betreft, tot dit type behooren, de totale gevoeligheid eigenlijk tehoog word! in verhoudingtot hun automatisch regelvermogen. Prac-

tisch komt dat hierop neer, dat men vrij- wel altijd de laagfrequente handsterkte- regelingeenheel eind beneden maximum moet houden om bij normale ontvangst overbelasting te voorkomen en dat men dus voortdurend een deel der laagfre- quentversterking buiten werking stelt.

Alleen voor de ontvangst van uiterst zwakke zenderszal men-de laagfrequent- sterkteregeling wat hooger stellen.

Uiteen oogpuntvan sluieringscompen­

satie beteekent dit, dat men daarvoor nooit ten voile profiteert van de volledige gevoeligheid van het apparaat. Dat zou

.... Verslonden.

Met genoegen heb ik de eerste exemplaren van R.-E. ontvangen en

,,verslonden”.

Laras S. 0. K., 29 Jan. 1936.

J. H. v. D.

men alleen kunnen door in de diepste.

sluieringen met de handsterkteregeling

■bij te 'helpen; en dat is niet de bedoeling van automatische regeling.

AH1

rooster eindlamp

ZZJ}

—lmf

Jii

?0000

cm

tingen ±5X6 cm., het hoofd ten min- ste 1f2 cm hoog), aan de achterzijde voorzien van naam en voorletter(s).

Voor toelating tot de examens, on- der A, B en E bedoeld, is een bedrag van 10.— gld., tot de examens onder C en D bedoeld, een bedrag van 5.— gld.

verschuldigd.

Een overzicht van de bepalingen, welke in acht moeten worden genomen om tot de genoemde radioexamens te worden toegelaten, alsmede het regle- ment en de regeling van deze examens zijn op aanvrage verkrijgbaar bij het Hoofdbestuur der Posterijen, Telegrafie en Telefonie, 5e Afd. A te ’s-Graven- hage.

Voor de programma’s van de bedoel- de examens wordt verwezen naar de Staatscourant van 6 November 1935, No. 217.

*S6

m

⁴¹ It^cm If?2HQ

■Hmmji---f

*3**0 ,

—flam———4

I 1__

L ft,tMQ

octodc ---

Om hieraan tegemoet te komen, is extra versterking van de automatische regelspanning noodzakelijk. De wijze,• waarop die is verkregen, wordt door Erich Schwandt beschreven in de Funk, aan de hand van de hierbij overgenomen figuur. Men ziet 'hoe de plaatkring der varihexode mfr. lamp AHt een enkel- voudigen mfr-kring bevat en hoe hier- mede de diode a normaal via C1 is ge­

koppeld. De belastingweerstand dezer diode wordt gevormd door een serie- schakeling van weerstanden, n.l. 30 kQ, den lfr. sterkteregelingspotentiometer L

versterking dan anders gewoonlijk insu­

pers wordt gevonden. Dit brengt mede, dat men de laagfrequentversterking voor een veel grooter gedeelte werkelij'k noo- dig heeft, maar dat de versterkings- reserve nu in het hfr. en mfr. gedeelte is overgebracht, waar de automatische regeling er naar behoefte over, beschikt.

De gunstige ervaringen, die hiermede worden opgedaan, bewijzen, dat men eigenlijk pas door deze weder-invoering van versterkte automatische regeling juiste verhoudingen tusschen signaal- detector en regeldetector verkrijgt.

i

KORTEGOLF-EXPRES

!

VOOR DEN AMATEUR

Tweemaal frequentieverdubbeling met twee lampen.

VAN DEN AMATEUR

^I

: over den gloeidraad, hetgeen vooral bi] ; de lampen van enkele jaren geleden ge- kraak en gebrom ten gevolge kon heb- ben. Om dit bezwaar te ontgaan, kan men de in elkaar gedraaide gloeidraad- leidingen, zooals fig. 2 aangeeft en zoo- als nader is gei'llustreerd in fig. 3, te

Kristalgestuurde 10 meter-zender.

De amateurzender, waarvan de be- schrijving hier aan Q.S.T. van Januari 1936 wordt ontleend, is een speciaal voor vverk op 10 meter ontworpen type, maar een soortgelijke opzet zou onge- twijfeld ook voor 20 m voldoen en op dit principe zou zelfs een drie-banden- zender zijn op te bouvven, met geringere middelen dan noodig waren voor den verleden jaar in nos. 19 tot 22 beschre- ven zender. Het rendement is ongetwij- feld minder goed, maar eerste kosten zijn tegenwoordig een belangrijk ding.

Wij zullen voor het oogenblik de be- schrijving volgen, zooals die voor ge- bruik op 10 meter is gegeven.

Aangezien nog altijd 40 meter de kort- ste golf is, waarvoor betrouwbare kwartskristallen geregeld en niet te duur verkrijgbaar zijn, komt men van zelf, om op 10 m te kunnen werken, tot twee maal verdubbelen. *)

En als verdubbelaar achter een kwarts- kristal komt voor den amateur, die zoo weinig mogelijk lampen wil gebruiken, in de eerste plaats de tritet-oscillator in aanmerking, die door de Amerikanen uit den electronisch gekoppelden oscillator werd ontwikkeld. In R. E. 1933 vindt men daarover vele kortere en langere artikelen, maar het is stellig wel goed, de historic even kort hier op te halen.

Van e.c.o. tot tritet.

" De electroncoupled oscillator ontstond uit de behoefte aan een generator, die in

frequentie constant bleef bij energie-af- name. In plaats van daartoe een lamp als oscillator te gebruiken en een tweede als scheidingsversterker, kwamen amateurs op het idee, van een schermroosterlamp stuurrooster en schermrooster als ele- menten eener triode te gebruiken en de energie af te nemen uit den plaatkring.

Uitgevoerd volgens het grondidee van fig. 1, met parallelvoeding voor het

STL

V.---/---

zamen laten loopen met de spoelwin- dingen en met de kathodeleiding, terwijl de gloeistroomleidingen via micaconden- satortjes worden geaard.

Volgens fig. 2 kan men nu al dadelijk verdubbelen door den onafhankelijk ge- maakten plaatkring op de dubbele fre­

quentie af te stemmen.

En van hier naar de kristalgestuurde tritet, waarvoor bij voorkeur een pen- thode met uitwendig aansluitbaar vang- rooster is te gebruiken, is niet groot meer. Daarbij wordt alleen het tusschen kathode en stuurrooster van fig. 2 ge- legen spoelgedeelte vervangen door een kristal, zoodat het linker gedeelte ont- staat van het fhans te 'bespreken schema van . Q.S.T., afgebeeld in fig. 4.

°s2

vvvW //////

Fig. -1

schermrooster via een smoorspoel, is de plaatkring intusschen nog niet zoo on­

afhankelijk als men zou' wenschen. Het schermrooster zou tooh op hfr. wissel- potentiaal verkeeren en niet meer tevens als capacitief geaard scherm kunnen werken.

Daaraan is tegemoet te komen door het aardingspunt van kathode te verleg- gen naar schermrooster, zoodat fig. 2

Het zenderschema.

De Amerikaansche indirect verhitte penthoden, typen 89 en 802, in het sche­

ma toegepast, schijnen door modernere inwendige constructie een zoodanige isolatie tusschen gloeidraad en kathode te bezitten, dat het niet meer noodig is, de gloeidraadleidingen te leggen als in fig. 2. Wie evenwel bij proeven ermede bezwaren ondervindt, herinnere zich dit geneesmiddel.

In het schema (fig. 4), waarbij alle waarden zijn aangegeven, vormt Li Cx Volgens een mededeeling v. J. M. Wolfs­

0

kin in Q.S.T. van December zouden door de Bliley Electric Cy. thans kwartskristallen wor­

den gemaakt volgens een andere.„snede” dan de tot nu toe gebruikelijke, waardoor men voor 20 meter dikkere kristallen verkrijgt, die ge- makkelijk oscilleeren, terwijl zij zoowel mecha- nisch als electrisch veel sterker zijn dan de gewone. Over deze 20 m kristallen weten we evenwel buiten het medegedeelde in Q.S.T.

nog niets.

> >

WWW.

ontstaat. Hier heeft men alleen het be­

zwaar,. dat de kathode op hfr. potentlaal komt tegenover aarde, dus ook tegen- 102

/

.

PROGR AMMA-BIJ BLAD

WEEK VAN 1-7 MAART 1936

NADRUK VERBODEN

9.00—10.00 ;Mliziek in de morgen/ Jetty'Can- 7.00 De Flierefluiters o. 1. v. E. Walis, en tor en haar ensemble. Programma: 1. Lustiges soiisten. . Wien, wals, MeiseL'2. La Folletta, intermezzo,.

8.00— 8.15 Tijdsein A.V.R.O.-klok. Nieuws- en Marchesi. 3. Evocation, Argentijnsche tango, Sportberichten. ' Bianco. 4. Viens dans mes bras, lied, Lenoir.'5.

8.15—8.45 Met Omroeporkest o.l.v. N. Treep, Marechiare, serenade, Tosti. 6." Das Lercherl m.m.v. Louis Zimmerman, viool. Viooiconc'ert in von -Herrtals, Weensch lied, Asscher. 7. Wiener e kl. t. op. 64, Mendelssohn., a. Allegro molto Operetten-Revue, potpourri, Robrecht. 8: Snow-' appassionato, b. Andante, c. Allegro non troppo. flakes, novelty-fox, Charosin. 9. Valse triste, d. Allegro molto vivace. Vecsey. 10. AViegeltedje, Cantor-Termohlen. 11.

8.45— 9.05 „De zeer schoone uren van Juffr. La barque' d’Yves, barcarolle, Tranchant. 12.

Symforosa, Begijntje” van Felix Timmermans Andante uit de „Sonate pathetique”, Beethoven, door Julia de Gruyter en Rien van Noppen. 10.00—10.15 Tijdsein A.V.R.O.-klok. Morgen-

9.05—9.45 GrainofOonmuziek a la carte. wijding.

9.45— 10.00 Radiojournaal.

10.00— 10.20 Orgelconcert door Piet van Eg- 10.30—11.00 Jetty Cantor, en haar ensemble, mond Jr., m.m.v. Helene Cals, sopraan. Pro- Programma: 13., Ged. uit de operette „Eine ver-‘

gramma:. 1. Aria „Blute nur, du liebes Herz” uit liebte K&nigin”, Brodszky. 14. Habinata, Gyula.

de „Matthaus-Passion”, Bach. 2. Aria „Aus 15. The rose in her hair, Warren. 16. Carmen- Liebe will mein Heiland sterben” uit de „Mat- cita, Calza.. 17. You are my lucky star, foxtrot, Zondag 1 Maart. thauspassion”, Bach. 3. Aria y.Seufzer, Tranen, Brown,

o « \r ad a (Wfrr«icrw*i i Kummer, Not” uit de cantate.„Ich hatte viel Be- 11.00—11.30 Wenken voor de huishouding.

v Ik i • J c * ‘ J kummernis”, Bach. 4. Aria „Vid1t suum” uit het Mevrouw R: Lotgering-Hillebrand: ,-Zuinigheid i0^aln,eUWS; c c „Stabat Mater”, Pergolese. • met vlijt”.

o m L ' • 10.20—11.00 Het Aeolian-orkest. Programma.: 11.30—12.30 Orgelconcert door Piet van Eg- o'45 GramofoonpUtteu ' Granada> Spaansche marsch Carcia. 2 Ouv: mond Jr.. m.m.v. Hendrik G. van Oort, tenor.

?0 00 V P RO ZondLshalftiur P°“Pee.d« Nuremberg , .Adam. 3 a. Slav,- Programma: 1. Preludium in b kl. t, Bach. Or- n-in d?g sches CaPr,ccl°. BaVer- b. Bohmischer Tanz, ge|. 2. a. Tristis est anima mea uit „Les sept

\ V It () ktok Film- Bayer, 4. Wals op. 54-nr. 6, Dvorak. 5. a. Onen- paroles”, Doret. b. Aria „Ich hah' erreicbt das' /Inrrimn' ' Heerschers od het tale> Gui- b' Serenade carn.avals9“e> ErlanS?,r- H&chste" uit ..Boris Godoenof”, Moessorgski.

praatje doo, L. J. Jordaan. „Hce,scheis op het. g Traiimidealei wals met viool-obligaat, Fucik. zang en orgel. 3. a. Finale in Bes gr. t., Franck.

. Art r i i i ■ i . . li , 7. Perzische marsch, Joli. Strauss. b Pantasie over Es feste Bur"” Re^er O'r&el 12.30—1.00 Vreugde en leed tn de muziek. Hot. n.00—11.10 Nieuws-' en Sportberichten. 4. Twee geesteliike Iiederen Julius Rbnt^en^ a Omroeporkest o.l.v. Nico aajjjfouit 1L10—12.00 (11.15 Precisie-tijdsein) Engelsch A’ls de ;witte kaarseribobm. b. Zoeken. Zang en uit d* symphony m Es, Mo^ti L Ada ,U o u Qansorkest (gr.pl.). - orgel. 5. Improvisatie, van Egmorid Jr. Orgel.'

Ha'ydn. 4. 12'°° ^ A VR0-kl°k' •.2..30-U35 Gramofoonrn|ek. *.

dance uit de „Nell Gwvn’'-muziek, German. 5. Maandag 2 Maart. ' , -'??n ™el'V ^e<?ei~

Uit dC So°^VpRr n GMatn0f00nPd1?ten- " conmmando°Ste'Di jySrin^taSS"^!.

" 1.00-1.10 Johan Heesters, de Hollandsch- ia?5 V.A.R.A. VoofdS A®'Bouwmeester, fjdXdoofden Eskade^comm^ndart’s Mar"- Weensche tenor zingt met pmnobegeleidmg: 1. ,0.40 Variatieconcert. niSel4 :Oog^ufg “veS e,, de redevoe- Hein,allied, Joseph Snaga. 2 Erne Frau so wie 11,05 Vervolg voordracht. " ringen van den aftredenden en den nieuwen d Joseph Snaga. 3. Es g,bt_ nur eme, Joseph 11.15 Vervolg concert. ■ vjoStvoogd, waarbij het commando wordt over-

ftnLinn n 12.00—1.45 Gramofoonplaten en V.A.R.A.- gedragen en aanvaard. 5. Marine-kapel;

' ^ r 2° ^,°,vacs ~aios Ln z la orkest inter- Orkest o.l.v. H. de Groot. , 3'5_3 00 Pooulair concert door het ensemble S°:, SmTstT'a fetes' 2.00 Voordracht Kitty den H'aan. ; ■ j0‘„3y^30“ Programma/ 1. Wiener Bonbons, kleine Madel hat eine Liehlin"smelodie Stoiz Tnn ^ram°J00nplaten- wals, Joh. Strauss. 2. Kennst du die Liebe, tango, ,

2.00-2.30 Boekenhalfuur. Dr. J Fransen 'be- ^ropi^X-J. v. d. Horst, en gra- ^“tn 5

spreekt Fransche literatuur. „Les destinees sen- mofoonolaten S «

v“t’venslof j8C<W<* Chardonne' Roman 4.30 Voor kinderen. ■ Whentgrow up.jHenc!e^.n/lnfete^ Are6d;

,,-idX± 4T 41? Rrecitidset ZA°ndtag' 5;3° D^Fherefluiters o.i.v. E. Wads.- gS M Ga^jilrjt^y ’"k^JSS n.iddagconcert in het Concertgebouw te Amster- 6.20 Muzikale causerie, m.m.v. C. Kmt (viola ensemble. 7 nie Walzer der Welt obtDOurri Wn!!1' HP Concerfgebouw-orkest o.l.v. Bruno d’amore) en J. v. Wering (cembalo). ■ Robrecht 8.’ Die Tanzerin von Sevilla,^now!

ZrlfJ- PrT °-b0in' P'a^. Programma: 1. 7.00 Lezing-over-Sunfiame en gramOfoonpl. 9 u Veeda< tang0, Alden. 10. Nur einde Stunde berate symphome in Bes gr. t. op. 38, Schumann. • 7.30 Zang. Vera Janacopoutos. it Mazurka” Kreuder 11 Finale'

: a. Andante uu poco maestoso - Allegro molto -8.00 Herh. SOS-Ber., nieuvvsber. • 3!o0—4.00 (3.15 Precisie4ti}dseibj Begin khip- vivace. b. Larghetto. c. Scherzo d. ^llegro am- 8.i0 „Le. roi.David”, oratontim van Honeg- door Mevroiiw. Ida.de. Leeu>v van Rees, mato e grazioso. 2. Konzertstuck voor piano en ger, m.m.v. de Stem des Volks, Utrechtsch Sted.’ .

orkest, von Weber. Franz Osborn. 3. La mer, Orkest en soiisten. Leiding: A. Kielage. 4 00—4 30 Zane door Giius Max alt Piano*

: aw.T»3«^ usBsaiH :" ,

^ 4.30 Nieuws van het Olymp.sch front, 10.15 Nieuwsber., V ‘ ; muziek Guus Max* 3 a Berber"eJLeit Wolf ui^00 O^otoonmuztek.^ 4.45 Sport- ,0.20 Vervolg concert . . • ;

SvARA. Gramofoonplaten. T " ' 4 ^^

5.50 R0Foortra(orgel)SPOHrtnWig^laar (viool)' 8.0^1.06 mtsein A.V.R.Q.-klok.JGranto.foon-; ^ 4.30-5.00 Radio-Kinderkoorzang o.l.v. Jacob ci Toos Heuwekemfyer (harp)8 muziek (8.15’^Rrecisie-tijdse.n).. . . Hamel. 1. Inlcdmg. 2. De verkeersagent, Hugo

6.30 Voordracht A. BouNvitieester.

Ten einde het belangrijkste uit de programmasvan e'en groater aantal buitenlandsche stations te kunnen opnemen, worden van de buiten-' landsche programma's op vverk- dagen alleen de uitzendingen na d: 5 uur ’savonds vermeld.

KOOTWUK.

10:15— 10.30 Grambfoonmuziek.

1875 M. (160 kiiz.j

. e.

V

■

• • Na afloop: Gelukwenschen voor jarigen boven, dc 8 jaqr. »

5..30 V.P.R.O. Gesprekkeu met luistcraarei XVII.‘Ds. E. D. Spelberg. ;

6.00— 0.30 A.V.R.O. Gramofoonniuziek.

6.30— 7.00 Sportpraatje door H. Hollander.

7.00— 7.05 „---- En nu, naar bed !”• _ 7.05—7.30 (7.15 Precisie Tijdsein). Pianospe! 5

door Adrian Aeschbaclier. ■

7.30— 8.00 Engelsche les voor beginners dooi Fred Fry. 19de les.

8.00— 8.15 Tijdsein A.V.R.O.-klok. Nieuws-j berichlen. Daarna: mededeelingen en tot de aanvang van het Abonnements-concert: Gra- inofoonmuziek.

8.15—10.30 Uit h’et Concertgebouw: Het Concertgebouw-Orkest.onder leiding van Bruno Walter, het K6or der Mij. tot Bevordering. der _ Toonkunst. Ankie van Wickevoort Crommelinj = sopraan. Enid Szanto, alt. Louis van Tulder, l tenor. Vileni £itek, bas. Programma: voor | tenorsolo, gemengdkoor en orkest. 1. Psalm 80, op. 37, Albert Roussel. In de pauze: Cello- - recital door Max Rodriguez. Aan den vleugel: - Egbert Veen. a. Adagio en allegro, Boccherini, b. Allegro appassionata, Saint-Saens. c. Villa- geoise, Hekking: d. Tarantelle, Popper. Vervolg Abonnementsconcert: 2. a. Maurerische Trauer- musik, Mozart, b. Requiem, voor solisten koor en orkest, Mozart.

10.30— 12.00 Aansluiting met het „Carlton- hotel” te Amsterdam. Uit de „Carlton-Corner”: . Lajos Veres’ Zigeunerorkest.

11.00— 11.10 Nieuwsberichten.

‘ 11.10—12.00 (11.15 Precisie-tijdsein) Uit het restaurant: Neville Bishop’s Dansorkest.

.12.00 Sluiting. Tijdsein A.V.R.O.-klok.

Korenhof. 3. Microfoondebutantjes. 4. Ha gel,

Sam Schuyer. ‘

5.00— 5.05 Overschakeling naarck? versterkte zender.

5.05—5.30 Voor klcinc kinderen. ’ Leiding: An­

toinette van Dijk. I. Versjes van R. Asscher van der Molen: a. Brief aan IConing Winter, b.

Schoolblijven. c. Niet voor de poes. d. A Is pop- jes uit logeeren gaan. e. Waarom Dolf niet wiide.

II. Wij vertellen ..Roodkapje” met z’n drietjes.

III. Gelukwenschen voor jarige.luistervinkjes, tot en met 8 jaar.

5.30 V.P.R.O. Bijbelvertellingen. 17. Ds. B. J.

7.00 Sportuitzending.

7.15 De Roodborstjes o.I.v. L. Hulscher..

7.40 P. Kies: De oorlog in Abessinie..

8.00 Herh. SOS-Ber., nieuwsber., V.A.R.A.- Varia.

8.15 V.A.R.A.-Orkest H. de Groot.

8.45 R’damsch Plectrum-kwartet.

9.00 Vervolg orkestconcert.

9.30 „Mannen in de sneeuvv", spel van M. Ber­

ger, m.m.v. V.A.R.A.-Tooneel o.I.v. W. van Cap- pellen.

9.f)5 Nieuwsber.

10.00 Residentie-orkest o. 1. v. 1. Dobrowen, .m.'m.v. Maartje Offers (zang).

11.00—12.00 Mignon-kwintet en gramofoonpl.

B

Aris.

6.00— 6.30 A.V.R.O. Dinermuziek per granio- foonplaat.

6.30— 7.00 R.V.U. Prof. G. Gonggrijp: „De Japansche expansie. Haar beteekenis voor China en Nederlandsch-lndie. (Slot).

. .. En nu, naar bed !’’

7.05—7.30 (7.15 Precisie-tijdsein) Zangrecital door Aubrey Pankey, bariton. Aan de vleugel:

Egbert Veen.

7.30— 8.00 Engelsche les w gevorderden door Fred Fry. 18de les.

8.00— 8.10 Tijdsein A.V.RJO.-klok. Nieuwsbe­

richten. Daarna: Mededeelingen.

8.10—9.10 Fragmenten uit de operette. Le postilion de Longjumeau van. Adam. Lucienne Ragin (sopraan), Henk Viskil (tenor), Walter

Olitsky (bariton), Theo Bayle. (bariton). Her- wlJ^ing. .

„ ‘ LL, Knnr nlv Henk van Wie- - 10.15—10-30 Gramofoonniuziek.

5J3? Orm-npiiorkest Het "eheel olv Dr 10.30—11.00 Populair concert door het Om- roeporkest o.I.v. Nico Treep. Programma: 1.

o in_in!nmRaHintnnnpel David CoDoer- Ouverture Jean de Paris”, Boieldieu. 2. Lagu- ril'^onr^.l in Crdeelen” nal de roman nen-wals, oh. Strauss. 3. La czarine, Ganne.

f,e'dChar0^S&ickens doorTnna Z Golh-Kaul- 4. Mohnblimen- Moret. 5. Im Zigeunerlager, XrdeP“^ optredem S J5?fc5 ^^30 Knipcursus kinderk.eechng door

TraddleJ'vrfe^va^D’avid^karl^ie^Dommerin'g; doof het Lyra-Trio. 8.00 V.A.R.A. Gramofoonplaten.

Dnvid CoDDerfield1 in ziin eerste jeu"d Johnny Programma: 1. The song-of- songs, Moya. 2. 10.00 V.P.R.O. Morgenwijding.

KuvDers* David Copperfield in zijn latere jaren, Polacca, Thomas-Goldsmith. 3. Serenade, Schu- 10.15 V.A.R.A. Gramofoonpl.

BenPRoyaards; James Steerforth, zijn vriend, bert-Pecorini. 4. Csardas, Farkas. 5. Valse des io.30 Mevr. F. Klein Wassink-van Krimpen:

rmv<; Voorher^h- Miinheer CreakleJ hoofd van fleurs, Tsjaikofski-Williams. 6. O, du mein hoi- Vromveiileger vroeger en nu.

deichoorian^^VanGinUPe-othV David’s kin- der Abendstern, Wagner-Pecorini. 7. Chinese (1.00 Gramofoonpl.

dermeid° Marie Faassen: ^Murdstone, David’s rhythm, Hellier. 8. Drink to me only bew. ■ 12.00-2.00 Tijdsein A.V.R.O.-klok. Lunchcoii- stiefvader- Wilkins Micawber Jules Verstraete; Crooke. 9. Parade of the pied piper, da Costa, cert door het Cantabile-orkest o.I.v. Eugene Mevrouw Mcawber, ^1^de’jongf Betsy Trot- JO. Menuet Boccherini. 11 Hejre Kati, Hubay. Beeckman. Programma: I. Ouvert. ..Bruchino”.

wood David’s tante Gusta Chrispiin-Mulder; 12.15—1.00 Lunchmuziek op de gramofoon. Rossini. 2. Phonixschwingen, wals, Strauss. 3.

Ianet* dienstmeisie Hetty Verwoerd; Mijnheer 1.00—2.15 Het Omroeporkest onder leiding Piece en forme de habanera, Ravel. 4. Joyous { D\ck Beteyf^huisgenoot Kees van Doorn; van Nico Treep. Programma: 1. Ouverture „E1- Youth, suite, Coates, a. Joyous youth. b.J Sbre- liriah Heeo klerk bii Wickfield, Kommer Kleijn; verhpj” (der Erlenhugel), Kuhlau. 2. Baletsuite nade. c. Joyous waltz. Tusschenspel van gramo- Mi nheer^Wickfield^ zaXaarnerner Willem de .Sylvia”, Delibes, a. Prelude - les Chasseresses. foonmuziek. Cantabile-orkest: 5. Ouv. „Dichter W L A-nes zi n doch^r ^lTy Haaic; Baas b. Intermezzo et valse lente. c. Pizzicati. d. und Bauer”, von Stippe. 6. Aubade printaniere, Pecottv een visscher Frans van'Schorel; Ham, Cortege de Bacchi^. 3. Mondnacht auf der Al- Lacombe. 7. Serenade espagnole, Krier. 8. Ga- ziin neef Wim van Sonsbeeck; Emily, zijn nicht, ster, wafe Fetras. Tusschenspel van gramofoon- votte caprice Bortkiewicz. 9. Die Frau in Her- Greta de Graeff muziek. Omroeporkest: 4. Ged. uit „Les saltim- melin, wals, Gilbert. Tusschenspel van gramo-

intA_n on Het Omroeporkest o.I.v. Albert banques”, Ganne. 5. a. Serenata amorosa”, v. foonmuziek. Cantibile-orkest: 10. On with the van Raalte Lubka Kolessa^piano Programma: twee violen, Becce. b. Addio, Tosti, 6. Thin red shoto (1927), Nicholls. 11. Intermezzo lirico,

I. Eerste pianoconcert in e’kl. t. op. 11. Chopin, line marsch Alford. „ Becce 12. Lily. Apachen-foxtrot, Beeckman 13.

Allefrro maestoso b Romance- Larghetto. c. 2-15—2.45 Halfuur voor de vrouw. Causene Sweet music, Warren-Beeckman. 14. Wir flus-

• Rondo- Vivace Lhbka Kolessa 2 Zorahayda. (namens de Ned. Ver, van Huisvrouwen). door tern, potpourri, Dostal.

«vmnhnnt«trhe le<rende on 11 Svendsen. J- Buiskool: „Opleidingscursussen tot dienst- 2.00-2.40 Richard Strauss’ opera „Der Rosen- 1100J-11.10 Nieuwsberichten. bode”. ^ kavalier”. Een korte analyse door Marinus Sa- I|*io_12 00 (11 15 Precisie-tijdsein) Uit re- 2.45—3.00 Gramofoonmuziek. lomons, gevolgd door eenige fragmenten opge- staurant Haeck”, Den Haag. Verstrooiingsmu- 3.00—3.45 (3.15 Precisie-Tijdsein). Vervolg nomen op gramofoonplaten.

ziek door” het ensemble Pali Knipcursus door Mevr. Ida de Leeuw van Rees. 2.40—3.15 (3.15 Precisie-tijdsein Kovacs Lajos 12.00 Sluiting. Tijdsein A.V.R.O.-klok. 18de les. en zijn orkest.

3.45—4.00 Gramofoonmuziek. 3.15—4.00 „La Favorita”, opera van Gartano 4.00—4.30 Voor zieken en thuiszittenden. Donizetti (gr.pl.).

Mevr. Antoinette van Dijk spreekt: I. Ruth, naar 4.00 V.A.R.A. Gramofoonpl.

8.00 V.A.R.A. Gramofoonplaten. het Engels door M. B. Wharton (uit „Vermaar- 5.05 Voor kinderen.

9.30 Kookpraatje P. J. Kers. de vrouwen uit het Oude Testament). II. Groe- 5.30 Variatieconcert, en Gramofoonpl.

1(£00 V.P.R.O. Morgenwijding. ten aan zieken en thuiszittenden. 7.00 „Het plan van de arbeid”.

10.15 V.A.R.A. Voor Arb. in de Continubedr.: 4.30—4.40 Gramofoonmuziek. 7.20 Gramofoonpl.

Kamermuziek, V.A.R.A.-Tooneel, voordracht, le- 4.40—4.45 Overschakelen op de versterkte 7.50 Nieuwsber., herh. SOS-Ber.

zing en gramofoonpl. zender. • ' 8.00 V.P.R.O. Causerie.

12.00— 1.45 Gramofoonpl., en Orvitropia o.I.v. 4.45—5.30; Radiotooneel voor groote kinde-_ 8.05 Dr. W. Banning: Zicl en geest.

J. v. d. Horst. ren: „Michael Strogoff, de koerier van den 8.30- F. Helmann (viool) en E. .v* Beinum 2.00 Gramofoonpl. • Czaar”. Hoorspel in twaalf tafereelen naar het (piano).

•2.15 N. de Klijn (viool) en D. Wins (piano), boek van Jules Verne. Spelleiding: Kommer Kleijn. IX. Een Haas over de weg. Personen:

Michael Strogoff, Kommefr. Kleijn. Nadja Fedor, Carla de Raet. Nicolaas Pigasoff, Theo Vink.

Eerste Tartaar, Cor Hermus. Tweede Tartaar, Dio Huysmans. De Vertelster, Ant. van Dijk.

Dondej-dag 5 Alaart.

8.00— 9.00 Tijdsein A.V.R.O.-klok. Gramofoon­

muziek (8.15 Precisie-tijdsein).

9.00— 10.00 Het Omroeporkest onder leiding van Nico Treep. Bertus Verhey, piano. Pro­

gramma: 1. Ouverture „11 matrimonio segreto”, Cimarosa. 2. Concert in A gr. t. v. piano en strijkorkest, Joh. Chr. Bach. a. Allegro, b. An­

dante ma non troppo. c. Alegro. Bertus Verhey.

3. Tweede symphonie in D gr. t, Beethoven, a. Adagio molto - allegro con brio. b. Larghetto.

c. Scherzo - Allegro, d. Allegro molto.

10.00— 10.15 Tijdsein A.V.R.O.-klok. Morgen- 7.00—7.05 AW.R.O

van

Vrijdag 5 Maart.

Woensdag 4 Maart.

9.00 Prof. J. Lindeboom: Erasmus. . 9.30 Vervolg concert.

10.00 Muzikale lezing H. Rutters.

10.45 Nieuwsber., Vrijz. Godsd. Persbureau.

11.00 V.A.R.A. Jazznniziek (gr.pl.).

11.30—12.00 Gramofoonpl. , 2.45 Gramofoonpl.

3.00 Voor de kinderen.

5.30 Fantasia o.I.v. E. Walis, en B. v. Don-

oen (zang). '

^.30 Leo Fuld (zang) en J. Walvis (orgel).

V.-•

U

9.00 Gramofoonpl. Vervolg concert.

9.50 Gramofoonpl.

10.00 Populair concert. ■ Ca.’ 10.00 Berichten.

10.35—r-12.00 Gramofoonpl. .;

2.00 Vrouwenuur.

. 3.00 Modecursits.

4.00 Gramofoonpl. ' 5.30 Jongenskoor.

6.00 K.R.O.-Melodisten.

6.40 Esperanto.

7.00 Berichten.

7.15 K.R.O.-orkest. . 7.50 Berichten.

8.00 Lijdens,meditatie, 9.00 Gramofoonpl.

9.15 K.R.O.-Kamerorkest en solist.

10.00 Gramofoonpl.

10.10 K.R.O.-orkest.

10.30 Berichten.

10.35 K.R.O.-Melodisten.

11.15—12.00 Gramofoonpl.

Woensdag 4 Maart.

8.00 N.C.R.V. Schriftlezing, meditatie.

8.10—9.30 Gramofoonpl.

10.30 Morgendienst o.l.v. Ds. J. Gillebaard.

11.00-12.00 en 12.15 Ensemble Van der Horst. Mengelberg.

1.15 Gramofoonpl.

1.45 Orgelspel R. Parker.

2.45 Gramofoonpl.

3.00 Chr. Lectuur.

3.30—3.45 Gramofoonpl.

4.00 H. Kuijper (sopraan) en Air. C.. Vlot (piano).

5.00 Kinderuur., . 6.00 Landbouwhalfuur.

6.30 Afgestaan.

7.00 Berichten.

7.15 Reportage.

7.30 Friesch halfuur.

8.00 Berichten. Gramofoonpl.

8.15 Arnhemsche Orkestvereen. o.l.v. J. Spaan- derman.

8.45 Prof. Dr. J. Waterink: Stadsjeugd en Plattelandsjeugd. ,

9.15 Vervolg concert m.m.v. Alex. Borovsky (piano).

10.15 Berichten. ■ , 10.20 Causerie J. Schroder.

10.35—11.30 Gramofoonpl.

Zaterdag 6 Maart.

8 00 V.A.R.A. Gramofoonplaten.

10.00 V.P.R.O. Morgcnwijding.

10.15 V.A.R.A. Voor Arb. in de Contimtbcdr.:

Graniofoonpk

12 00—1.45 Gramofoonpl.

2.00 Variatieconcert.

2.30 Causerie.

• 2.50 Variatieconcert, en Gramofoonpl. . 4.00 Gramofoonpl.

4.30 Gelieelontliouderscauserie.

445 Zang Lola Bertlova.

5.15 „De Wielewaal”, o.l.v. P. Tiggers, en lezing.

5.40 Literaire causerie Tj. Franken.

6.00 Orgelspel C. Steyii.

6.30 „Film en theater”.

7.00 V.R.O.

8.00 Herli. SOS-Ber., nieuwsber.

8.10 „Die Entftihrung aus dem Serail”, opera van Mozart.

10.30 Berichten.

10.35—12.00 Vroolijk programma m.m.v. or- kest o.l.v. L. Cohen, en solisten.

/

Zaterdag 6 Maart. !

8.00-L9.15 eh' 10.00 K.R.O. GramofoonpL 11.30—12.00 Godsd. halfuur.

12.15 Gramofoonpl. en K.R.O.-Orkest.

2.00 Voor de jeugd.

2.30 Sport.

3.00 Kinderuur.

4.00 H.I.R.O. Gramof.-muziek. Alceste-ouver- ture van Gluck door het Coricerfgebouw-orkest o.l.v. Dr. Willem Mengelberg.

4.10 H.I.R.O. Lezing. voor de Theosofische Vereeniging door den hee.r Dr. D. H. Prins. On- derwerp: „Ware Eenheid en Schijri-Eenheid”.;

4.30 H.I.R.O. Gramofoonmuzie.k. A Midsum- mer-nighfs dream (scherzo) van Mendelssohn door het Concertgebouw-oTkest o.l.v. Dr. Willem . 4.35 H.I.R.O. Lezing voor het Verbond van Vakorganisatie’s van Hoofd-arbeiders in Neder­

land door den heer J. van-Biesen. Onderwerp:

„Ons streven naar volmaakte organisatie”.

4.55 H.I.R.O. De H.I.R.O>post.

.5.00 K.R.O.-Boys. ...

5.30 Esperanto.

5.45 K.R.O.-Melodisten.

6.20 Lezingen en Gramofoonpl.

8.00 Berichten..

8.10 Reportage.

8.25 Gramofoonpl. , 9.00 Solistenconcert.

9.50 Gramofoonpl.

10.00 Voordracht.

10.15 Gramofoonpl.

10.30 Berichten.

10.35—12.00 Gramofoonpl.

r»jrnca/fwnMwkit:n13c1.uacvy7.ts.

301,5 M. (995 k.Hz.)

• :

*VV

Zondag 1 Maart.

8.30 K.R.O. Morgenwijding.

9.30 N.C.R.V. Gewijde muziek.

9.50 Kerkdienst uit de Geref. Kcrk (Nieuwe Westerkerk), Rotterdam. Voorg.: Ds. G. Bouw- meester. Orgel: K. van Riet. Hierna Gewijde muziek.

12.15 K.R.O.-orkest, Gramofoonpl. en lezing.

2.00 Gramofoonpl.

3.15 Zang en piano.

3.35 Gramofoonpl.

4.00 Ziekenlof.

5.00 N.C.R.V. Kerkdienst uit de Ned. Herv.

Kerk te- Eindhoven. Voorg.; Ds. F. M. Muller.

Orgel: J. de Jong. Hierna: Gewijde muziek.

7.45 K.R.O. Sport.

7.50 Lezing.

8.10 Berichten.

8.20 K.R.O.-orkest en solisten.

9.15 Sted. orkest Maastricht.

10.00 Hoorspel.

10.30 Berichten. Gramofoonpl.

10.40—11.00 Epiloog.

DAVENTRY.

(DROITWICH.) 1500 M. (200 k*Hz.)

Donderdag 5 Maart.

8.00— 9.15 K.R.O. Gramofoonpl.

10.00 N.C.R.V. Gramofoonpl.

10.15 Morgendienst o.l.v. Ds. P. v. Vliet.

10.45 K.R.O. Gramofoonpl.

11.30—12JD0 Godsd. halfuur.. • 12.15 Gramofoonpl. en K.R.O.-orkest.

2.00 N.C.R.V. Handwerkcutsus.- 3.00— 3.45 Gramofoonpl.’

4.00 Bijbellezing door Ds. H. G.-L. OuWer-

Zondag 1 Maart.

9.45—10.35 Kerkdienst uit de Croydon Par.o- ehiekerk. •.

•10.50 Tijdsein. . ...L:

11.20—12.35 Kerkdienst in Welsch. Dialect uit *

kerk. . de Tabernacle CongregationalChurchteMor-

4.45 Handenarbeid v. d. jeugd. riston.- .

5.20 Orgelconcert A. Martijn, 12.50 Het J. H. Squire Celeste Octet, 1. Phil . 6.05 Gramofoonpl. . the Fluter’s Ball, ar.r. Stacey. 2. !An Irish Love 6.15 F. Zepparoni (viool), H.*v. d. Veil (viool) song, Squire. 3. In .the shadows, Finck. 4. .For en R. Beute (piano). the sake of a song, King P.almer,. 5,.Dainty Lady, 7.00 Berichten. K. Wright. 6. The World..is mine, Posford. 7.

7.15 Reportage. - Blue Lilac, Stroud. 8. Mifamy, Forster. 9. Pic- 7.30 Prof. Dr. J. Waterink: Cursus Psycho- caninnies’ Picnic, Squire. 10. Though’ ifs poly logie. 1 a dream, tacey. 11: Hompipq „All at sea”, Hen-

8.00 Berichten. - derson.

8.05 Biduur v. d. Oogst. Voorg.-: Ds.-A. H. 1.35 Concert door het Luton-orkest o.l.v. H.

Hilbers. Orgel: P. Ramakeiv . Mortimer m.m.v. E. Ackland (alt). 1. Marsch uit 9.30 N.CrR.V.-Harmonieorkest o. l. v. P. v. d. ^Tannhaauser”, Wagner. 2. 'Pan und Wald- Hurk (om 10.00 Berichten). schrat, Rathke. 3.. Zang: a. Berceuse de ,>Joce- 1 LOO—12.00 Gramofoonpl. . lyn”, Godard, b. Sonntag, Brahms, c, Tha Song

of Soldiers, Hely-Hutchinson. 4. .Life diviire, C.

Vrijdag 5 Maart. Jenkin. 5, Zang: a. Shepherd’s Cradle Song, S.00—9.15 en 10.00 K.R.O. Gramofoonpl. Somervell, b My ain F°«9 .L«m°n 6. Sound and j ],30_12.00 Voor zieken en ouden-van-dagen. Alarm, trombone-solo, Handel. 7. blaviscne rnap-

.^BBSafrsssassr. s« V«Ss2sa?e&

■taKassas.

6 45 Gramofoonpl ••• ■ ’• Godowsky. 4. a. Le petit berger,: Debussy, b.

sscwus^sJEsaasses^te

TOO Berichten. ' - golliwog’s C.ak£wa“^

7 15 Lezing, Gramofoonpl. • ’ - kowski-Crook. 6. Volksdaus, buk.

om Rm-irhten firamofoonol. '••• . 3.05 Gramofoonmuziek; .***..- 8*15 K.R.O.-Symphonieorkest en soliste. : \ 3.50^*4.15 Het BBC'-orkest .o.l.v. B. Walton

H•

Maandag 2 Maart.

8.00 N.C.R.V. Schriftlezing, meditatie., ■ 8.10—9.30 Gramofoonpl.

10.30 Morgendienst o.l.v. Dr. W. Lodder.

11.00 Chr. Lectuur.

11.30— 12.00 en 12.15 Gramofoonpl.

12.30 Orgelconcert J. Zwart.

2.00 Voor de scholen.

2.35 Causerie A. J. Herwig.

3.15—3.45 Gramofoonpl.

4.00 Bijbellezing Ds. F. Slomp.

4.45 S. M. Furth (viool) en L: Contrail (piano).

5.35 Gramofoonpl.

6.30 Vragenuur.

7.00 Berichten.

7.15 Reportage.

7.30 Vragenuur. \ * • - 8.00 Berichten.

8.05 N.C.R.V.-orkest o.l.v.' P. v. d. Hurk.

9.00 Causerie.

9.30 Vervolg concert m.m.v. A. Hermes (alt).

(Om 10.00 Berichten).

10.30— 11.30 Gramofoonpl. • ».- Dinsdag 3 Maart. % •

8.00-^9.15 en lo.oQ K.R.O.•■Gramofoonpl.

11.30—12XX) Godsd. halfuur. '•

12.15 Onbekend.

•T •V *

in

•i-.

■ .