Inhoudsopgave
Inleiding 3
1. Richtlijnen Gezondheidsraad 3
2. Afvallen 4
3. Koolhydraten in onze voeding 4
4. Hoeveelheid koolhydraten 4
5. Gezondheid 5
6. Adviezen als je diabetes 2 hebt 5
6.1 Review Hanno Pijl 6
6.2 Conclusies Kirsten Berk 6
7. In de media 6
7.1 Hoe word ik 100 7
7.2 Gezond Dorp Leende 8
7.3 Voeding Leeft/Keer Diabetes 2 Om 9
7.4 FoodFirst Network 10
7.5 Leefstijl als medicijn 11
7.6 Pioppi 11
8. Persoonlijke visie 11
9. Vitaler leven kan eenvoudiger en gezonder 12
10. Waar zijn we het met elkaar over eens 12
Meer informatie 13
Inleiding
In februari dit jaar ontving ik een mail van een (onbekende) praktijkondersteuner. Haar rol is o.a. om mensen te helpen met een gezonder voedingspatroon. Ook zij liet zich als mensen maar hard genoeg roepen beïnvloeden door wat ze in de media zag. Ze beseft dat inmiddels en stuurde me haar mail omdat zij zich net als ik bezorgd maakt dat mensen in uiterste wanhoop steeds meer ingewikkelde keuzes maken die niet gezonder zijn en zelfs ongezonder.
In Nederland lijken we 17 miljoen voedingsdeskundigen te hebben en dat zorgt voor veel verwarring. Mensen zien door de bomen het bos niet meer. Dit komt ook doordat geen onderscheid wordt gemaakt in bronnen. De buurvrouw of een tv-programma vinden mensen even betrouwbaar als de Gezondheidsraad. Het resultaat van al die verwarring is dat veel mensen denken dat je afvalt als je minder koolhydraten eet maar is dat ook zo? Ik laat je stapje voor stapje zien dat dit niet zo is en hoe je toch steeds weer op het verkeerde been wordt gezet.
1. Richtlijnen Gezondheidsraad
De Gezondheidsraad bestaat uit dé experts van Nederland. Als een los persoon zegt het beter te weten dan dit team van experts is het handig je af te vragen wat het doel van deze persoon is. Dat geldt niet alleen voor goeroes maar ook voor artsen en sommige diëtisten. Artsen zijn niet opgeleid in voeding en de meeste ook niet in het degelijke beoordelen van wetenschappelijk onderzoek. Ook hebben de meeste diëtisten (tenzij ze een master hebben) niet geleerd op een juiste manier onderzoek te beoordelen. Ik lees nog al eens dat mensen die geen onderzoek kunnen lezen zich zelf slimmer vinden dan de Gezondheidsraad. Dat is uiteraard vreemd aangezien een los persoon zonder
deskundigheid op dat vlak altijd minder weet dan een team van experts.
In 2015 zijn de ‘nieuwe’ Richtlijnen goede voeding uitgekomen. Die zijn door de Gezondheidsraad gebaseerd op alle beschikbare wetenschappelijke informatie die op dat moment beschikbaar was. Iedereen had trouwens inspraak, uiteraard wel op basis van onderbouwde informatie en niet slechts een persoonlijke mening.
Wetenschappelijke conclusies worden gebaseerd op onderzoek dat goed is opgezet en dus aan de eisen voldoet. En niet zoals je nog als eens ziet op een los onderzoek dat toevallig goed past bij je mening. Als er nieuwe onderzoeken zijn worden die conclusies gecombineerd met de bestaande conclusies. De kans is daarom erg klein dat er na een nieuw onderzoek direct totaal andere adviezen zullen ontstaan. Het is wel goed om altijd verder te zoeken om te kijken of je niet iets over het hoofd hebt gezien en daarom wordt dus ook altijd verder gezocht.
Uitgangspunt van deze adviezen is dat ze de kans op de meest voorkomende chronische ziektes verkleinen. Het gaat om coronaire hartziekten, beroerte, hartfalen, diabetes type 2, chronisch obstructieve longziekten (COPD), borstkanker, darmkanker, longkanker, dementie en cognitieve achteruitgang, en depressie. Voor het onderwerp koolhydraten is in het bijzonder diabetes type 2 van belang. Je ziet dat die er ook bij staat.
2. Afvallen
Meer dan 50% van de volwassenen in Nederland heeft overgewicht. Het is dan voor je gezondheid (meestal) slim om af te vallen. Je valt af als je minder kcal eet dan verbruikt op de langere termijn. Er bestaan (helaas) geen negatieve kcal. Alle kcal tellen mee voor je gewicht, niet alleen die van koolhydraten, ook die van vet, alcohol en eiwitten. Het is jammer als je heel veel moeite doet om koolhydraten te vermijden terwijl dat niet nodig is en ook ongezonder is.
Als je af wil vallen helpt het ook om meer te bewegen, maar het is voor gewichtsverlies vooral belangrijk om je voeding aan te passen. Ca. 80% van je resultaat wordt bepaald door je voeding.
Tegenwoordig lees je nog al eens dat er iets zou bestaan als ‘supervetverbrander’. Dat is marketing maar betekent verder niets. Het gaat altijd om je energiebalans als je af wil vallen en dus alle kcal die je eet en verbruikt. En ook om een (gezond) voedingspatroon dat je blijvend vol kunt houden. Een koolhydraatarm voedingspatroon is minder gezond en vinden mensen meestal moeilijk vol te houden. Dat is dus een minder slimme keuze.
3. Koolhydraten in onze voeding
Met welke voeding krijgen we eigenlijk koolhydraten binnen? Koolhydraten zitten in groente, fruit, (volkoren)granen en peulvruchten. Dat is voeding met waardevolle vitamines, mineralen en voedingsvezels. Daarnaast zit het ook in koek, snoep en snacks die je voor je gezondheid beter kunt laten staan.
4. Hoeveelheid koolhydraten
Advies macro-nutriënten Gezondheidsraad/Praktische vertaling Macro-nutriënt Praktisch vertaald in advies Voedingscentrum Koolhydraten
40-70 energie%
- Eet minimaal 250 gram groenten en 200 gram fruit/dag - Vervang geraffineerde koolhydraten door volkoren producten Vetten
20-40 energie%
bij overgewicht:
20-35 energie%
- Vervang verzadigde vetten door onverzadigde - Eet maximaal 10 energieprocent verzadigd vet
Eiwitten
10-25 energie%
- Eet meer plantaardige eiwitten - Eet niet meer dan 500 gram vlees
- Eet minder dan 300 gram rood en bewerkt vlees per week - Eet 25 gram ongezouten noten per dag
- Eet 3 eieren per week, vegetariërs 4 eieren per week
Drink liever geen alcohol en als je wel iets drinkt maximaal 1 glas.
Je hoort dagelijks dat we zoveel koolhydraten eten. Uit de laatste Voedsel Consumptie Peiling (2012-2016) blijkt dat we 45 procent van onze energie uit koolhydraten halen.
Dat ligt dus in de buurt van de ondergrens van de aanbeveling en is dus niet enorm veel.
Het is niet slim om minder te eten van de ‘goede’ koolhydraten want dat kan je gezondheid schaden.
In het septembernummer 2018 van de Lancet blijkt uit een meta-analyse dat de levensverwachting het hoogste is bij een koolhydraatinname van 50 tot 55
energieprocent. Streven naar een inname van minder koolhydraten is dus niet nodig en verhoogt zelfs je kans op eerder overlijden.
5. Gezondheid
Als je gezond af wil vallen moet je dus minder kcal eten, maar ook zorgen dat je alle voedingsstoffen binnenkrijgt. Eet in ieder geval voldoende groente en fruit. Verder is het aan te raden te letten op de hoeveelheid verzadigd vet, de hoeveelheid (rood en
bewerkt) vlees dat je eet. En het is ook gezonder niet onbeperkt eieren te eten.
Het advies is om dagelijks 90 gram volkorenproducten te eten. Denk aan volkorenbrood, havermout, zilvervliesrijst en volkorenpasta. Dit verlaagt het risico op bepaalde
hartziektes met 25% en darmkanker met 10%. 60 gram volkorenproducten per dag geeft minder schommelingen in je bloedsuikerspiegel bij diabetes type 2.
Mensen die minder koolhydraten eten, eten vaak meer verzadigd vet . Te veel verzadigd vet verhoogt het LDL-cholesterol in het bloed en dat is niet goed voor de bloedvaten. Het advies is om maximaal 10 energieprocent verzadigd vet te gebruiken. Het vervangen van verzadigd vet door onverzadigd vet verkleint het risico op hart- en vaatziekten.
Concreet: vervang harde vetten door zachte zoals olijfolie.
In sommige koolhydraatarme diëten is er geen maximum voor de hoeveelheid vlees. Het advies is echter maximaal 500 gram vlees per week waarvan maximaal 300 gram rood vlees en niet te veel bewerkt. Rood en met name bewerkt vlees zoals vleeswaren, worden in verband gebracht met beroerte, diabetes type 2 en kanker.
Meer dan 6 eieren per week geeft een verhoogd risico op diabetes type 2.
6. Adviezen als je diabetes 2 hebt
Gewichtsconsulenten geven geen advies aan mensen met diabetes type 2. Het is wel goed te weten of klopt wat je daarover hoort en leest. Als je diabetes type 2 hebt wordt dat in 80% van de gevallen veroorzaakt door leefstijl. Het advies is afvallen en meer bewegen. Door afvallen verbeteren je bloedwaardes. Meer bewegen resulteert in een stabieler bloedglucose. Dat lijkt in het algemeen niet samen te hangen met een drastisch verminderen van koolhydraten. Bij een individu kan dit anders liggen maar dat is geen reden om iedereen koolhydraatarme voeding te adviseren.
6.1 Review Hanno Pijl
Midden juli verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift The American Journal of Clinical Nutrition het artikel ‘Effects of low-carbohydrate- compared with low-fat-diet interventions on metabolic control in people with type 2 diabetes: a systematic review including GRADE assessments’ Aan deze review werkte o.a. Hanno Pijl mee. In het onderzoek werd een voedingspatroon met weinig koolhydraten en weinig vet bij
mensen met diabetes vergeleken. Er zijn 36 onderzoeken meegenomen met totaal 2160 deelnemers met diabetes type 2. In het begin zijn er kleine positieve verschillen voor het koolhydraatarme voedingspatroon voor het bloedglucose en vetgehaltes in het bloed maar die zijn na een jaar verdwenen. Er zijn geen verschillen gevonden in effect op gewicht, bloeddruk en kwaliteit van leven. Dit sluit aan bij de eerdere bevindingen van Kirsten Berk.
6.2 Conclusies Kirsten Berk
Eind november 2017 promoveerde Kisten Berk. De titel van haar proefschrift is: ‘Weight loss and Weight Loss Maintenance in Type 2 Diabetes.‘
Haar belangrijkste conclusie zijn:
• Calorische restrictie lijkt belangrijker dan macro-nutriëntensamenstelling. Dat betekent dat er geen reden lijkt om (heel) weinig koolhydraten te eten. Dit geldt ook voor effect op insulineresistentie
• Je kunt beter geen maaltijden overslaan. Onderzoek geeft aan dat zes maaltijden per dag resulteert in lagere insulinerespons
• Koolhydraten uit fruit, peulvruchten, zuivel en volkorenproducten zijn gunstig en uit suikerrijke producten (dranken) ongunstig voor gewicht en diabetes
• Effect koolhydraatbeperkt dieet op hart- en vaatziekten en sterfte afhankelijk van kwaliteit van koolhydraat- en eiwitbronnen. Kies altijd voor volkorenproducten in plaats geraffineerde granen
• Laag koolhydraat dieet beter voor lipiden (vetten), mediterraan dieet beter voor glykemische regulatie en dus een stabieler bloedglucose
• Koolhydraatbronnen met lagere glykemische index (dat zijn minder bewerkte producten) en een hogere eiwitintake lijken gunstiger (ook op gewichtsbehoud).
• Er zijn geen RCT’s (soort onderzoek met hoge bewijskracht) op harde eindpunten voor een laag koolhydraat voedingspatroon
• Die onderzoeken zijn er wel voor het mediterraan dieet. Dat bestaat uit ruim groente, fruit, volkorenproducten, noten, peulvruchten, olie met onverzadigde vetzuren, magere/ halfvolle zuivel, gevogelte en vis en weinig rood en bewerkt vlees
7. In de media
Uit een onderzoek van o.a. Vehof blijkt dat bij artikelen over voeding bij diabetes in 6 grote kranten in Nederland tussen 2011 en 2016 slecht in 7% werd verwezen naar een klinische onderbouwing. Dat betekent dus dat grotendeels slechts persoonlijke
meningen werden gedeeld en die zijn niet de basis voor een goed onderbouwd advies.
In de media zie en lees je veel positieve verhalen van artsen over koolhydraatarme voeding. Initiatieven die vaak langskomen zijn: Hoe word ik 100, Gezond Dorp Leende, Voeding Leeft, Keer Diabetes 2 Om, FoodFirst Network, Leefstijl als medicijn, Pioppi- dieet. Die initiatieven lijken bij voorbaat onderbouwd omdat mensen verwachten dat artsen onderbouwd werken. Dat blijkt helaas niet altijd het geval. Dat is zorgelijk omdat artsen in de ogen van patiënten autoriteit hebben. Het is een uitstekend idee dat artsen hun invloed gebruiken om het belang van een gezonde leefstijl te onderstrepen. Maar autoriteit gaat tevens gepaard met verantwoordelijkheid. In het belang van de patiënt is het daarom aan te bevelen dat artsen samenwerken met gewichtsconsulenten of
diëtisten, die de richtlijnen van de Gezondheidsraad kennen en daar ook naar handelen.
Zij weten wat de beste leefstijlpatronen zijn en hoe mensen deze ook langdurig kunnen volhouden.
7.1 Hoe word ik 100
In 2016 zag ik vluchtig het programma ‘Hoe word ik 100’. Ik haakte vrijwel direct af toen ik zag dat mensen die zelf nooit kookten hun eigen crackers moesten maken in plaats van een ‘normale’ maaltijd. Crackers met veel lijnzaad. Als je per dag meer dan één zo’n cracker eet is dat toxisch. Dat werd helaas vergeten om er bij te vertellen. Ik dacht toen dat het wel over zou waaien. Maar dat bleek niet zo te zijn. Cortvriendt heeft inmiddels meerdere boeken geschreven die volgens hem bestsellers zijn. Zijn laatste boek dat hij schreef was met Pascalle Naessens die alles gelooft wat hij zegt want hij is immers een arts.
Ik las zijn boek Lichter en daaruit bleek dat Cortvriendt een eigen theorie heeft verzonnen die mensen echt volledig op het verkeerde been zet. De aspecten die niet kloppen zijn o.a.:
• De energiebalans zou niet gelden. Dat is uiteraard wel waar. Het is echter lastig om je leefstijl blijvend aan te passen en daarom lukt het veel mensen niet welke
aanpassingen (wel/niet koolhydraten) je ook kiest.
• De kcal van eiwitten en vetten kunnen soms een negatieve energiebalans geven.
Negatieve kcal bestaan echter niet.
• Van een glutenvrije voeding kun je afvallen. Ja dat klopt omdat je dan veel minder kunt eten en je dus minder kcal eet.
• Glucose dat niet als energie wordt verbruikt wordt opgeslagen als vet. Dat klopt maar dat geldt voor een overschot aan vet, eiwit en alcohol.
• Dat je onbeperkt verzadigd vet zou kunnen eten
• Er is geen reden om maximaal drie keer per dag te eten als je zorgt dan je in het totaal hierdoor niet meer kcal eet en je als tussendoortjes iets kiest met voedingsstoffen
• Periodiek vasten raadt Cortvriendt aan als niets helpt. Liesbeth van Rossum internist- endocrinoloog waarschuwde echter laatst ‘Study shows that, ‘despite weight loss, intermittent fasting diets may actually damage the pancreas and affect insulin function in normal healthy individuals (rats), which could lead to diabetes and serious health issues’ Er is weinig bewijs dat dit echt helpt en het is dan extra belangrijk om eerst vast te stellen of er geen nadelen zitten aan zo’n advies.
• Volgens het boek word je van alcohol niet dik en zou het zelfs de insulinegevoeligheid vergroten. Alle kcal tellen mee voor je energiebalans. Je insulinegevoeligheid verhoog je slimmer door te bewegen.
7.2 Gezond Dorp Leende
Van de meeste initiatieven zijn weinig cijfers bekend. Deze zijn wel bekend van Gezond Dorp Leende. Als je naar tv-uitzendingen kijkt over Leende lijkt het of je onbeperkt vet kunt eten en dan toch minstens 10 kilo afvalt terwijl dat daarvoor niet lukte. Mij leek dat onwaarschijnlijk en daarom zocht ik dat uit.
In het dorp Leende maakten twee artsen (een huisarts en een sportarts) zich bezorgd over de gezondheid van de inwoners en gingen daarom met de bewoners aan de slag met het LCHF-dieet (low carb, high fat) naar de visie van eensportarts en
inspanningsfysioloog professor Tim Noakes. De Gezondheidsraad baseert zijn
Richtlijnen op algemeen geldend wetenschappelijk voedingsonderzoek. De visie van één inspanningsfysioloog heeft minder bewijskracht dan die van de Gezondheidsraad.
Tabel Vergelijking advisering Gezondheidsraad/Leende
Gezondheidsraad Leende**
Koolhydraten
40/70 energieprocent;
Eet minimaal 200 gram groenten* en 200 gram fruit/dag;
Vervang geraffineerde koolhydraten door volkoren producten.
10/40 energieprocent;
Eet weinig koolhydraten;
Eet zoveel groenten al je wilt;
Vermijd fruit.
Vetten
20/40 energieprocent;
20/35 energieprocent bij overgewicht;
Vervang verzadigde vetten door onverzadigde;
Eet maximaal 10 energieprocent verzadigd vet.
45-70 energieprocent;
Eet ruim natuurlijke vetten;
Het vet op het vlees is goed, evenals de huid van de kip;
Slagroom op de koffie.
Eiwitten
10/25 energieprocent;
Volgens de Richtlijnen Schijf van Vijf komt dit neer op:
Niet meer dan 500 gram vlees;
Minder dan 300 gram rood en bewerkt vlees per week;
25 gram ongezouten noten/dag;
3 eieren/week.
15-30 energieprocent;
Eet zoveel vlees, vis, volle zuivelproducten, vette sauzen, noten, eieren als u wilt.
Plantaardig/
Dierlijk
Eet meer plantaardig en minder dierlijk.
In de adviezen staan veel dierlijke producten.
Alcohol Drink niet of maximaal 1 consumptie. Af ent toe.
* Het Voedingscentrum adviseert in de Schijf van Vijf minimaal 250 gram groente.
** Gegevens in Leende geadviseerde hoeveelheden macronutriënten afkomstig van artsen
Het is goed dat de artsen in Leende niet alleen kijken naar voeding maar de hele leefstijl en dat in teamverband doen zodat de deelnemers elkaar kunnen steunen.
Bij onder andere het programma Pauw en Dokters van Morgen werd de suggestie gewekt dat als je het LCHF-dieet volgt, zoals de inwoners van Leende dat deden, je minstens tien kilo zou afvallen. Maar wat zijn de feiten?
In het Eindhovens Dagblad stond dat 139 mensen uit Leende in zes maanden tijd 410 kilo afvielen. Dat is gemiddeld 2,9 kilo per persoon en dus niet opmerkelijk veel.
Overigens zijn van slechts 139 van de 223 deelnemers de meetgegevens bekend - hield de rest het niet vol? Van deze 139 mensen hadden er 98 een BMI van meer dan 25. Deze 98 vielen samen 380 kilo af, dus gemiddeld 3,9 kilo. Natuurlijk is afvallen voor iedereen voor wie dat nodig is fijn. Een ‘normaal’ gewicht verlaagt immers de kans op de tien belangrijkste ziekten, zo valt in bijvoorbeeld de Richtlijnen van de Gezondheidsraad te lezen. Maar met het LCHF-dieet valt de gemiddelde mens blijkbaar niet meer af dan met het volgen van de voedingsadviezen van de Gezondheidsraad. De vraag is dus of het verstandig is het LCHF-dieet in het algemeen te adviseren aangezien deze adviezen gemiddeld geen betere resultaten geven maar wel het risico op hartziektes, diabetes 2 en darmkanker verhoogt.
Overigens is inmiddels ook het cholesterol verhoogd bij de deelnemers in Leende en het gewicht is ook niet meer verder gedaald. Dit ligt in lijn met de theorie dat je met
koolhydraatarme voeding in eerste instantie wat meer afvalt maar na een jaar zijn die verschillen verdwenen en het risico op ziektes verhoogd. Risico’s ontstaan pas op de langere termijn en dan zal het project vermoedelijk al lang zijn gestaakt. De vroeg de artsen voor en stuk in Voeding Nu meerdere malen om een onderbouwing van hun adviezen. Daar kreeg ik geen inhoudelijke reactie op en lijken ze dus niet te hebben.
7.3 Voeding Leeft/Keer Diabetes 2 Om
Voeding Leeft is een stichting, maar opereert als commerciële organisatie. Het basisidee dat goede voeding cruciaal is bij een behandeling van ziektes spreekt me aan. Het betekent echter niet als iets leuk is dat je dan de inhoudelijke adviezen zonder ze te checken zondermeer kunt volgen. Voeding Leeft werkt met heel veel artsen (o.a. Tamara de Weijer en Hanno Pijl) en deskundigen op allerlei gebied maar er is geen expert in voeding bij betrokken. De betrokken experts delen veel van de communicatie van Voeding Leeft die niet klopt waardoor een soort eigen waarheid ontstaat die vooral op de commercie van Voeding Leeft is gebaseerd en daardoor mensen op het verkeerde been zet. Voeding Leeft experimenteert erop los maar de opzet van het onderzoek is niet zodanig dat er zinvolle conclusies uit kunnen worden getrokken.
Experimenten zijn nodig om vooruitgang te kunnen boeken. Maar het is wel belangrijk dat deze goed opgezet zijn. Om vast te kunnen stellen of iets werkt, zul je twee groepen met elkaar moeten vergelijken en daarbij alle aspecten meenemen die mogelijk van invloed zijn op de resultaten. Experimenten kunnen betekenisvolle inzichten opleveren, als resultaten vergeleken hadden kunnen worden tussen volgers van een ‘nieuw dieet’
en van de adviezen van de Gezondheidsraad. Daarbij zijn voor de vertaling naar
adviezen niet alleen de korte termijn resultaten, maar vooral de gezondheidseffecten op de langere termijn van belang. Dat is helaas niet de manier waarop Voeding Leeft het aanpakt.
Keer Diabetes 2 Om is een initiatief van Voeding Leeft dat het afgelopen jaar heel vaak langskwam in de media met de kop ‘87% van de deelnemers met diabetes type 2 heeft geen of minder medicatie nodig’. Ik ben ervan overtuigd dat goede voedingskeuzes en meer bewegen invloed heeft op het gebruik van medicatie. Maar 87% leek me echt buitensporig veel. Dat cijfer bleek ook slechts voor een paar deelnemers te gelden: 33 personen gebruiken minder medicatie en 18 geen medicatie meer. Waardoor de effecten zijn veroorzaakt is onduidelijk. Als je afvalt en meer beweegt verbeteren je
bloedwaardes en meestal kun je dan ook je medicatie afbouwen. De begeleiding is intensief waardoor mensen het eenvoudiger volhouden. Ook hier wordt de deelnemers geadviseerd weinig koolhydraten te eten, maar omdat er geen controlegroep is die eet volgens de Richtlijnen goede voeding is onduidelijk waardoor het effect is ontstaan. De kans is reëel dat het resultaat ontstaat niet door de adviezen maar vooral door de intensieve begeleiding. Het komt erg commercieel over en ook feiten over de werkwijze van verzekeraars lijkt bij hen niet bekend te zijn. Ze willen dat het vergoed gaat worden uit de basisverzekering. Maar het is niet alleen niet onderbouwd, maar het gedeelte koken is sowieso geen verzekerde zorg.
7.4 FoodFirst Network
FoodFirst Network introduceert zichzelf als een commercieel netwerk om mensen aan te zetten tot een gezonde leefstijl. Het is o.a. opgezet door Voeding Leeft. Je kunt lid worden door een maandelijks bedrag te betalen. Ik beperk me in dit stuk tot het voedingsgedeelte. De adviezen van FoodFirst Network sluiten maar deels aan bij de Gezondheidsraad. Ze adviseren drie maaltijden per dag. Hier is echter geen
wetenschappelijk bewijs voor. Het maakt niet uit of je 7 keer of 3 keer eet, het maakt wel uit of er regelmatig in je eetpatroon zit of niet. Dus als je altijd 6 keer per dag eet op ongeveer dezelfde tijden is dat prima. Als je de ene dag 6 keer eet en de volgende dag maar 2 keer en de dag daarna 9 keer en veel variatie hebt in de tijdstippen waarop je eet lijkt dat ongunstiger te zijn voor je metabolisme (bij een gelijkblijvend aantal kcal).
Goed is de aandacht voor onbewerkte voeding, groente, fruit en peulvruchten. Jammer is dat je door koolhydraten te beperken niet elke dag 90 gram volkorengraan eet. Ook krijg je vaak te veel vet binnen. Vooral te veel verzadigd vet (door kaas en volle zuivel) is geen goede keuze voor je gezondheid. Zorg dat het verzadigde vet dagelijks niet boven 10 energieprocent uitkomt.
Als je het handig vindt om recepten te ontvangen kun je je gratis aanmelden bij het Voedingscentrum voor een nieuwsbrief met recepten. Deze recepten zijn niet alleen gratis, maar voldoen ook nog eens aan de Richtlijnen goede voeding waardoor ze een betere keuze zijn.
Naast adviezen voor gezonde mensen geven ze o.a. ook advies aan mensen met diabetes type 2. In dat geval bevatten de recepten geen brood, pasta, rijst en aardappelen en krijg je geen recepten zoals taart te zien en wordt alcohol ontraden. De adviezen van
FoodFirst wijken af van de Voedingsrichtlijn voor diabetes type 2 van de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF). 80% van mensen met diabetes type 2 heeft overgewicht. In
dat geval wordt aangeraden het aandeel vet te beperken. Ook wordt geadviseerd verzadigd vet te vervangen door onverzadigd vet. Verder worden volkorenproducten aangeraden.
7.5 Leefstijl als medicijn
Ervaringsdeskundigen doen het altijd goed in de media. Overal zie je nu beelden opduiken van Wim Tilburgs die enorm is afgevallen door koolhydraatarme voeding.
Blijkbaar was dat voor hem een goede aanpak. Wat ik echt wonderlijk vind is dan mensen echt hun grenzen niet zien. Omdat hij veel is afgevallen heeft hij ‘uw leefstijl als medicijn’ opgericht en zichzelf benoemd tot deskundige. Hij werkt samen met artsen die geen kennis van voeding en wetenschap hebben en samen verspreiden veel persoonlijke meningen zonder een degelijke onderbouwing. Waarom de media niet checken of hij deskundig is weet ik niet. Vermoedelijk is het doel slechts vermaak en niet informeren.
7.6 Pioppi
Begin oktober moesten we ineens gaan eten zoals de mensen in Pioppi, een klein dorpje in Italië. Het Pioppi-dieet, is bekend geworden door het boek met deze titel van dr.
Asheem Malhotra en Donal O’Neill. Het gaat om leefstijl, dus ook om samen eten, voldoende ontspannen, bewegen en slaap. De voeding lijkt op een Mediterraan
voedingspatroon waarvan is aangetoond dat dit het risico op bepaalde hartziekten en beroerte verkleint. Maar het Pioppi-dieet in het boek is een variatie daarop en niet wat mensen daadwerkelijk eten in dit dorp.
In tegenstelling tot het Pioppi-dieet bevat een Mediterraan voedingspatroon wel graanproducten als brood, pasta, rijst en couscous en worden vlees en eieren in beperkte mate gegeten. In het Pioppi-dieet wordt minimaal 10 eieren geadviseerd. En kokosvet en roomboter met veel verzadigd vet. In Italië wordt echter olijfolie gebruikt.
Het Pioppi-dieet maakt onderscheid in welke soorten fruit je beter wel en niet kunt eten, omdat in sommige fruitsoorten te veel suiker zou zitten. Er is echter onvoldoende
onderbouwing voor dit advies. Verschillende soorten fruit eten is de beste manier om alle belangrijke voedingsstoffen binnen te krijgen. Ook bij dit dieet is het advies
maximaal drie keer per dag te eten. Verder is het advies om elke week 24 uur te vasten.
Het is onduidelijk wat daar het effect van is op de langere termijn.
8. Persoonlijke visie
Mensen noemen mij soms een promotor van koolhydraten. Het maakt mij oprecht niet uit welk voedingspatroon mensen kiezen. Maar waarom zouden we ons best doen iedereen te overtuigen van het nut van een koolhydraatarm dieet, terwijl er geen harde wetenschappelijke bewijzen voor zijn dat een dergelijk dieet beter is dan het volgen van de Richtlijnen goede voeding? Het beste voedingspatroon is toch een gezond patroon dat je een leven lang kunt handhaven? En dat ook rekening houdt met gezondheidseffecten op de langere termijn.
Laat ik eerlijk zijn. Voordat ik mijn master klinische epidemiologie afrondde dacht ik heel af en toe ook dat ik het beter wist dan de experts van de Gezondheidsraad.
Ik vond wetenschap star omdat ik het niet begreep. Nu weet ik dat een
wetenschappelijke onderbouwing extra inzichten kan geven. Als behandelaar is het lastig afstand te nemen van je persoonlijke visie. Bij een wetenschappelijke aanpak wordt zo objectief mogelijk gekeken waardoor beter voorkomen kan worden dat iets wordt geadviseerd dat leuk klinkt maar niet gezond is.
Nu kan ik (voedings)onderzoek in de basis zelf wel beoordelen, maar ook ik val in de praktijk vaak terug op deskundigen. We hebben immers niet voor niets goed
onderbouwde voedingsadviezen. Populaire initiatieven van mensen die geen
voedingsexpert zijn, krijgen in de media veel aandacht. Het is jammer dat het dan meer om (media)bereik en omzet lijkt te gaan dan om de meest gezonde adviezen.
9. Vitaler leven kan eenvoudiger en gezonder
Ingewikkelde adviezen krijgen veel belangstelling en zouden mensen in beweging krijgen. Maar het is wel belangrijk dat het een beweging is in de goede richting. De verkeerde richting is niet goed voor je gezondheid en bovendien zonde van je moeite.
Als je goed voor jezelf wil zorgen is het ook zinvol je eigen gezonde verstand te respecteren en daarop te vertrouwen.
Als je gezonder wil leven is het advies om stapje voor stapje je hele leefstijl aan te
passen. Dat gaat dus verder dan alleen voeding (ook minder/geen alcohol), maar ook om meer bewegen, stoppen met roken, voldoende slaap en ontspanning. Een
systeembenadering helpt om het vol te houden. Het kan ook helpen om, net als in Leende, samen aan de slag te gaan.
10. Waar zijn we het met elkaar over eens
Je leest heel vaak waar iedereen het niet over eens is. Dat is jammer want dat geeft onnodig extra verwarring. Over veel dingen zij we het namelijk wel met elkaar eens.
We zijn het over een aantal belangrijke zaken wel eens:
• Het gaat er om je leefstijl blijvend aan te passen.
• Dit gaat om voeding, bewegen, slapen en ontspanning
• Voeding heeft meer effect dan bewegen. Het is dus noodzakelijk om je voeding aan te passen als je af wil vallen
• Een crashdieet is niet handig, want dat kun je niet blijvend volgen
• De ene persoon kan meer eten dan de ander zonder aan te komen (en verder gelijke omstandigheden)
• Eiwitten en vetten verzadigen meer dan bewerkte koolhydraten
• Onbewerkte voeding heeft de voorkeur en eet meer groente
• De piek van suiker dempt door vezels, eiwitten en/of vetten toe te voegen aan je maaltijd
• Frisdrank, sap, gesuikerde ontbijtgranen, koek, snoep en witte graanproducten en snacks maken je niet gezonder.
Als je niet meer weet wat je moet vinden kijk dan even op de site van het Voedingscentrum. Die informatie is duidelijk en goed onderbouwd.
Meer informatie voor gewichtsconsulenten
Vind je als voedings- en gewichtsconsulent best lastig om je eigen visie te ontwikkelen?
Je bent niet de enige. Daarom heb ik een e-cursus ontwikkeld waarin je dat leert. Deze cursus levert je 4 accreditatiepunten op voor de BGN. Als je de code ‘koolhydraat’
gebruikt krijg je het geld dat je voor deze koolhydraat-update betaalde retour (dit geldt niet in combinatie met andere kortingen).
© 2018 Dit stuk is bedoeld voor eigen gebruik en niet om te verspreiden.
