• No results found

> TERDAPATNJA SATOE GAJI DIPINGGIR SAWAH.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "> TERDAPATNJA SATOE GAJI DIPINGGIR SAWAH. "

Copied!
126
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)
(2)
(3)
(4)
(5)

^ - A /

' 9 1 7 1

;^MI JANG MELOEPAKEN

t

KEWADIIBAN

A T A W A

> TERDAPATNJA SATOE GAJI DIPINGGIR SAWAH.

S ö e a t o e t j e r i t a j a n g s a s o e n g g o e n j a s o e d a h k a d j a d i a n d i b i l a n g a n K o t a - B e t a w i

d a n G a r o e t .

D I T J E R I T A K E N O L E H :

K W E E T E N G H I N — B A T A V I A .

I T J I T A K A N P E R T A M A §

^ D I T E R B I T K E N O L E H :

B O E K H A N D E L L I E T I O N Q Q O A N & C o , B A T A V I A .

(6)

bisliotheek kitlv

0094 2324

Boekoe samatjam ini jang tida

ada Tanda-tangan dari Penerbit, j

tida sah adanja: - y

i

A

i

J i

• I

(7)

SWAMI JANG MELOEPiKENKEWADJIBAN

A T A W A

„TERDAPATNJA SATOE BAJI DIPINGGIR SAWAH".

Soeatoe tjerita jang sasoenggoenja soedah kadjadian dibilangan Kota-Betawi dan Garoet.

I

M E N I N G G A L D O E N I A .

D i s a t o e m a l e m j a n g s o e n j i , w a k t o e m a n a a d a a m a t p e t a n g , d i d j a l a n a n T j i l e d o e k ( G a r o e t ) a d a b e r d j a l a n t e r g o e p o e - g o e p o e s a o r a n g m o e d a j a n g d i d o e g a b a r o e b e r o e s i a k i r a - k i r a t o e d j o e b l a s t a h o n , d a n g e n t a n g a n j a n g s e b e l a h k a n a n i a m e m b a w a s a t o e b o e n g k o e s a n , b a r a n g m a n a s e b e n t a r - b e n t a r k a l i a t a n d i a j o e n - a j o e n a t a w a d i k e p r e t - k e p r e t , s e - o l a h - o l a h b o e n g k o e s a n i t o e a d a t e r k e n a b a r a n g t j a i r .

D e n g e n s e s o e n g g o e n j a b o e n g k o e s a n i t o e a d a b a s a , k e r n a d i i t o e w a k t o e t o e r o e n n j a s a n g h o e d j a n , j a n g m a s k i t i d a b i s a d i b i l a n g b e s a r , p o e n h e i b a t d j o e g a .

M e n d e r o e n j a a n g i n j a n g b e g i t o e s a n t e r d a n g e m o e r o e n j a g l o e d o e k j a n g s a n g e t k e r a s , b o e k a n p e r k a r a j a n g t i d a b o l e h d j a d i k a l o e o r a n g r a s a k e n d i - i t o e k o e t i k a a m a t s e r e m n j a , a p a p o e l a m a l e m s o e d a d j a o e h , k e r n a d j e m s o e d a h m e n g o e t a r a h i p o e k o e l s e p o e l o e , a k e n t e t a p i m a s k i a d a n j a d e m i ­

(8)

k i a n , t o c h b a g i i t o e a n a k t i d a s e k a l i d i r a s a a t a w a d i p e r d o e i i k e n .

D e n g e n t i n d a k a n j a n g l o e a r b i a s a t j e p e t n j a , a n a k m o e d a i t o e b e r d j a l a n , h i n g g a d a l e m s e b a n ­ t a r a n w a k t o e s a d j a , i a s o e d a h b e r a d a d i d e p a n s a t o e r o e m a h . I a t o e l a k p i n t o e n j a j a n g n j a t a t i d a d i k o e n t j i , d a n s e s o e d a h b e r b o e a t i n i , k a l i a t a n i a m e n i n d a k m a s o e k .

S a k a r a n g i a k a l i a t a n m a s o e k k a d a l e m s a t o e k a m a r , d a l e m m a n a d i a t a s s a t o e p e m b a r i n g a n a d a b e r b a r i n g s a t o e p r e m p o e a n j a n g s o e d a h b a n j a k o e m o e r , i a p o e n j a r a m b o e t s o e d a h d o e a w a r n a , b a d a n n j a b a g i t o e k o e r o e s d a n m o e k a n j a p o e t j e t . D a r i p a r a s n j a s a d j a s e s o e a t o e o r a n g j a n g d a p e t p a n d a n g p a d a n j a , n a n t i b i s a d a p e t t a o e , b a h o e a p r e m p o e a n i t o e a d a m e n a n g g o e n g s a k i t j a n g b o e k a n e n t e n g .

S e s o e n g g o e n j a p r e m p o e a n i t o e a d a s a k i t , i a p o e n j a m e r i n t i - r i n t i , m e n g o e n d j o e k e n j a n g i a s o e ­ d a h t i d a d a p e t m e n a h a n p o e l a p e n j a k i t n j a i t o e .

„ K a o e b a r o e p o e l a n g . J o e ? " k a d e n g e r a n i a m e n a n j a k o e t i k a d a p e t l i a t p a d a a n a k m o e d a i t o e .

„ B e n e r i b o e k o e ! a k o e b a r o e p o e l a n g d a r i t o k o o b a t , i b o e k o e ! O c h , i b o e j a n g t e r t j i n t a ! A k o e b e r h a r e p p a d a A l l a h , b a h o e a s e s o e d a h n j a k a o e m i n o e m i n i o b a t , m o e d a - m o e d a h a n m e n d j a d i s e m - b o e h k a t a a n a k i t o e d e n g e n r o e p a j a n g s a n g e t d o e k a , s a m b i l b o e k a i t o e b o e n g k o e s a n j a n g i a t a d i b a w a , d a l e m m a n a a d a s a t o e b o t o l o b a t O l a n d a d a n b e b r a p a b o e a a p p e l .

(9)

— „ S e s o e n g g o e n j a k a o e a d a s a t o e a n a k j a n g s ä n g e t b e r b a k t i , J o e , h i n g g a a k o e m o e s t i m e r a s a t e r a m a t b a n g g a b i s a m e m p o e n j a h i "

I t o e a n a k t i d a s a o e t k e n p e r k a t a h a n i t o e , h a n j a d e n g e n d j a r i n j a i a s e d e n g m e m b o e k a b o t o l i t o e p o e n j a p e r o p l a l o e t o e w a n g s e d i k i t i s i d a r i i t o e b o t o l k a d a l e m t j a n g k i r d a n d e n g e n l a n t a s i a k a s i k e n i t o e p a d a s i s a k i t , a k e n t e t a p i i a i n i m e n a m p i k s e r a j a b e r k a t a :

, , T i d a , J o e ! A k o e s o e d a h t i d a a d a h a r e p a n a k e n m e n d j a d i s e m b o e h k o m b a l i d a r i p e n j a k i t k o e i n i d a n d j o e s t r o e i t o e s e b a b a k o e p i k i r , a p a t a h g o e n a - n j a m o e s t i m i n o e m o b a t , k e r n a k e n d a t i a k o e t e n g g a k i t o e o b a t b e b r a p a b o t o l , t o c h a c h i r n j a a k o e m o e s t i m a t i , m o e s t i t i n g g a l k e n p a d a m o e . . .

K a t a i t o e i b o e j a n g a m p i r m a o e m e n i n g g a l .

— , , K a o e d j a n g a n k a t a b e g i t o e , i b o e k o e , k e r n a T O E H A N a d a m o e r a h h a t i . M a s k i b e t o e l p e n j a k i t -

m o e i t o e k a o e r a s a k e n s o e d a h t i d a a k e n m e n d j a d i s e m b o e h , t o c h t i d a a d a s o e a t o e h a l a n g a n a k e n k a o e t j o b a m i n o e m i n i s e d i k i t o b a t . "

— „ T i d a , J o e , a k o e t i d a n a n t i t e l e n i t o e o b a t , k e r n a t j o e m a - t j o e m a s a d j a , A k o e b r a n i p a s t i k e n p a d a m o e , b a h o e w a a k o e t j o e m a b i s a b e r n a p a s b o e a t l a g i b e b r a p a d j e m s a d j a , d a n s e h a b i s n j a i n i a k o e l a l o e t o e t o e p m a t a k o e b o e a t s e l a m a - l a m a n j a "

— „ T i d a , o c h t i d a , i b o e k o e t i d a n a n t i d j a d i b e g i t o e . "

— „ S o e n g g o e , J o e ! K a o e a d a s a t o e a n a k j a n g p a l i n g b e r b a k t i , t a p i k a o e p o e n j a k a b a k t i h a n i t o e

(10)

- 6 -

n a n t i d j a d i l i n j a p , b i l a k a o e s o e d a h d e n g e r r e s i a a p a j a n g s e k a r a n g a k o e h e n d a k b o e i c a d i h a d e p a n - m o e O c h , i t o e , m a l e m ! I t o e m a l e m j a n g s a n g e t n g e n e s b a g i d i r i m o e "

— „ T i d a , t i d a i b o e k o e t i d a n a n t i d j a d i K e n d a t i b a g i m a n a p o e n a k o e t i n g g a l t e t e p m e - n j i n t a p a d a m o e , d j a n g a n l a h i b o e b e r k a t a - k a t a s e b a g i t a d i

J a n g s a k i t r o e p a n j a t i d a t a h a n m e n d e n g e r i t o e p e r k a t a h a n j a n g t e l a h d i k a l o e a r k e n d e n g e n s w a r a r a - t a p a n o l e h i t o e a n a k , k e r n a d e n g e n t a n g a n k a n a n n j a i a k a l i a t a n m e r a b a d a d a n j a , s e p e r t i d j o e g a i a h e n d a k p e g a n g k e n h a t i n j a j a n g s e d e n g b e r g o n t j a n g . D a n d e n g e n s w a r a j a n g s a n g e t t e r h a r o e i a b e r k a t a -

„ D j a n g a n , J o e ! D j a n g a n k a o e b e r b a s a h i , i b o e ­ k o e " , h a n j a k a o e m o e s t i p a n g g i l s a d j a e n t j i m . k e r n a k a o e . . . . k a o e s e b e t o e l n j a b o e k a n

b o e k a n b o e k a n b o e k a n a n a k

k o e "

A n a k i t o e d j a d i s e d i k i t t e r k e d j o e t , k o e t i k a d a p e t d e n g e r p e r k a t a h a n i t o e , h i n g g a d e n g e n t i d a t e r a s a a e r m a t a t e l a h b e r l i n a n g d i k a d o e a p i p i n j a .

— „ I b o e k o e , i b o e k o e ! k a s i a n k e n l a h a n a k m o e i n i , j a n g O c h , i b o e k a o e b i k i n h a t i - k o e d j a d i s a n g e t t i d a e n a k . K e n a p a t a h k a o e b o l e h b i l a n g b e g i t o e , i b o e ? — O c h A l l a h , t o e l o e n g d o n g a k o e p o e n j a i b o e i n i "

„ T i d a , J o e ! A k o e b i l a n g d e n g e n s e b e t o e l n j a , b a h o e a k a o e b o e k a n a d a a k o e p o e n j a a n a k j a n g s e d j a t i "

(11)

_ 7 -

„ T i d a , i b o e k o e ! A k o e t i d a m a o e p e r t j a j a i t o e . K a o e m e m a n g a d a a k o e p o e n j a i b o e j a n g t e r - t j i n t a "

„ T a p i t o c h a k o e m e n g o m o n g d e n g e n s e b e t o e l - n j a . K a o e p o e n t a o e , b a h o e a a k o e b e l o n p e r n a b i t j a r a d j o e s t a ! "

— „ I b o e k o e "

„ T o e d j o e b l a s t a o n j a n g t e l a h l a l o e , " k a d e n g e r a n i t o e p r e m p o e a n b e r k a t a , „ w a k t o e m a n a a k o e m a s i t i n g g a l d i B e t a w i b e r s a m a a k o e p o e n j a s w a m i . I e K e n g T j i n , d e m i k i a n a d a n a m a n j a s w a m i k o e i t o e . I a a d a s a t o e s w a m i d a r i a k o e j a n g t e r t j i n t a . I a s e l a l o e a d a s a n g e t s a j a n g p a d a k o e t e r l e b i d a r i i a s a j a n g d i r i n j a s e n d i r i . T a p i s e l a n g d o e a t a o n s e d a r i n i k a k o e p a d a n j a , i a s o e d a h d j a d i l a e n d a r i b i a s a n j a ; d o e l o e i a a d a s a n g e t t j i n t a , t a t k a l a h i t o e d j a d i s e b a l i k n j a . B e l o n p e r n a d i s a t o e h a r i i a t i d a m a r a h k e n p a d a k o e , j a , m a l a h d i s o e a t o e d j e m k a l o e k a b e t o e l a n i a a d a d i r o e m a h . A k o e s a n g e t m e n d o n g k o l p a d a n j a , b i l a i a g o e s a r k e n a k o e d e n g e n z o n d e r b e r a l e s a n ; l a e n p e r k a r a k a l o e i a m a r a k e n d e n g e n a d a l a n t a r a n n j a , i t o e l a h t i d a t e r l a l o e m e m b i k i n s a k i t h a t i k o e . P e n d e k n j a a k o e t i d a n a n t i a m b i l m a r a h a t a w a s a k i t h a t i , m a s k i s e d i k i t s e k a l i p o e n .

k o e p a - r o e p a n j a i a t e l a h t e r k e n a p e n g a r o e n j a s a t o e p r e m p o e a n l a e n , m a k a i a s o e d a b e r b o e a t b e g i t o e p a d a k o e . B e n e r d j o e g a s e b a g i m a n a d o e - g a h a n k o e i t o e , s e s o e n g g o e n j a i a a d a t j i n t a k e n s a t o e g a d i s O l a n d a . A k o e p o e n , k o e u k a b e l o n

(12)

- 8 _

r h e n i k a p a d a n j a , a k o e s o e d a h d a p e t d e n g e r d a r i m o e l o e t l a e n o r a n g , b a h o e a i a , s w a m i k o e a d a s o e k a p a d a s a t o e g a d i s O l a n d a . A k o e m e n i k a h p a d a n j a p o e n b o e k a n d a r i l a n t a r a n a k o e t j i n t a p a d a n j a , h a n j a a j a h n j a d a n a j a h k o e j a n g d j a d i l a n t a r a n , h i n g g a a k o e d j a d i b e g i n i .

„ S e l a n g d o e a b o e l a n s a d j e k t e r d j a d i n j a p e r k a r a d i a t a s , p a d a s o e a t e e m a l e m d e n g e n t e r g o e p o e - g o e p o e s w a m i k o e i t o e m e n d a t e n g i n d a r i d j o e r o e - s a n K i d o e l d e n g e n k a p a l a b e r l e m b o e r a n d a r a . A k o e d j a d i s a n g e t t e r k e d j o e t , t a t k a l a h d a p e t m e ­ l i a t p a d a n j a . A k o e l a l o e m e n a n j a p a d a n j a , b a h o e a a p a l a n t a r a n n j a i a d j a d i b e g i t o e . I a l a l o e t j e r i - t a k e n p a d a k o e , b a h o e a l o e k a i t o e i a t e l a h d a p e t , k o e t i k a i a n a e k k a n d a r a n . K a n d a r a n j a n g i a t e l a h n a e k e n t e l a h d i t o e b r o e k v r a c h t a u t o , h i n g g a l a n ­ t a r a n m a n a i a d j a d i d a p e t i t o e l o e k a . A k o e t i d a m e n a n j a l e b i d j a o e h , k e r n a a k o e t a o e a p a j a n g i a t o e t o e r k e n d i i t o e k o e t i k a , m e l e n g k e n a d a s a t o e a l e s a n s a d j a a k e n m e n d j o e s t a h i a k o e , t a p i a k o e t i d a k a t a a p a - a p a , h a n j a a k o e l a l o e t j o e t j i l o e k a - n j a d e n g e n B o e r z u u r o p l o s s i n g , s e r o e p a o b a t a e r b o e a t t j o e t j i l o e k a - l o e k a .

„ M a s k i p o e n a k o e s o e d a m e r a s a b e n t j i , t o c h s e b a g i s a t o e i s t r i j a n g t i n g g a l s e t i a , t r a o e r o e n g , k o e t i k a ^ d a p e t t a o e l o e k a n j a a d a s a n g e t b e s a r s e r e n t a d a l e m m a o e t i d a m a o e a k o e k o e t j o e r k e n d j o e g a a e r m a t a k o e . T e r l e b i h p o e l a p a d a k a e s o - k a n m a l e m , r o e p a n j a l o e k a i t o e a d a m e n g g a n g g o e o t a k n j a , k e r n a l o e k a i t o e d j o e s t r o e a d a d i m a n a

(13)

- ô -

t e n g a h - t e n g a h b a t o k k a p a l a n j a h i n g g a d j e m d o e a - b l a s t e n g a h m a l e m , i a t e l a h m e n a r i k n a p a s n j a b o e a t p e n g a b i s a n k a l i "

S i s a k i t b r e n t i k e n t j e r i t a n j a s a k o e t i k a l a m a n j a , k a m o e d i a n i a b e r k a t a p o e l a :

„ S e s o e d a h n j a a k o e k o e b o e r d j i n a s a t n j a , a k o e l a l o e p i n d a h k a G a r o e t , t e m p a t m a n a s a m p e s e k a r a n g a k o e m a s i t i n g g a l k e n .

I a b e r d i a m s a m a n t a r a b o e a t b e r p i k i r , l a l o e d e - n g e n p l a h a n i a t o e t o e r k e n p o e l a ;

„ P a d a s o e a t o e m a l e m , o e d j a n t o e r o e n s a n g e t h e i b a t n j a d a n g l o e d o e k b e r b o e n j i s a n g e t r i b o e t n j a , m e l e k s e p e r t i k a - a d a h a n s e k a r a n g i n i . K a d e n g a r a n p i n t o e r o e m a k o e a d a j a n g k e t o k . B e r m o e l a h a k o e t a k o e t a k e n b o e k a k e n , k e r n a t i d a s a r i - s a r i n j a p a d a b e g i t o e w a k t o e , j a l a h l o t j e n g s o e d a m e n o e n d j o e k i n d j e m s e p o e l o e d a n a k o e k w a t i r p a d a p e n j a m o e n . T a p i t e r k e t o k n j a p i n t o e i t o e b e r o e l a n g - o e l a n g m e m b i k i n h a t i k o e s e p e r t i d j o e g a a d a s a t o e i b l i s j a n g m a m e r e n t a h d a n h o e n d j o e k p a d a k o e a k e n m e m b o e k a i t o e p i n t o e . T a d i n j a a k o e s o e d a a m b i l p o e t o e s a n a k e n t i d a b o e k a k e n i t o e , t a p i , k o e t i k a a k o e d a p e t d e n g e r s w a r a t a n g i s n j a s a t o e b a j i , s i g r a d j o e g a a k o e t i t a k e n s i S i n e m , ( i a i t o e b o e d j a n g k o e j a n g a d a s a n g e t s a j a n g p a d a m o e , t a p i s e k a r a n g i a s o e d a m e n i n g g a l d o e n i a ) m e m ­ b o e k a i t o e p i n t o e .

, , S e t e l a h p i n t o e i t o e t e r b o e k a , s a t o e o r a n g B o e m i p o e t r a d e n g e n m e n d o e k o e n g s a t o e b a j i j a n g d i k r o e d o e n g k e n , a d a b e r d i r i d i d e p a n p i n t o e

(14)

r o e m a k o e . S e a n t e r o p a k e h a n n j a o r a n g i t o e b a s a d e n g e n a e r h o e d j a n , p o e n i t o e b a j i t e n t o e s e d i k i t n j a m o e s t i k e n a a e r l a n g i t i t o e , j a n g b o e a t b a j i i t o e a d a s ä n g e t b e r b a h a j a .

— „ T a b e , n j o n j a , " k a d e n g e r a n o r a n g i t o e b e r ­ k a t a , k o e t i k a i a s o e d a b e r h a d e p a n p a d a k o e ,

„ m a ä f k e n a k o e , n j o n j a , a t a s k a l a n t j a n g a n k o e i n i , j a n g b e g i n i m a i e m s o e d a b r a n i b o e a t k e t o k k a o e p o e n j a p i n t o e r o e m a . — T a p i n j o n j a ! a k o e d a t e n g d i s i n i p o e n m a k s o e d k o e b o e k a n i a ë n d a r i m e n o e - l o e n g d j i w a n j a i n i a n a k . "

, , I a b e r d i a m b e b r a p a s a a t l a m a n j a s a m b i l s o e - s o e t a e r h o e d j a n j a n g a d a d i s e a n t e r o m o e k a n j a ,

j a n g m e n g e t e s - n g e t e s k a b a t o e .

„ H m ! " b e g i t o e l a l i a c h i r n j a i a m e n a r i k n a p a s , d a n b e r k a t a p o e l a p a d a k o e : , , A k o e i i a r e p p a d a m o e , j a , b e r i b o e h a r e p , n j o n j a , b a h o e a k a o e s o e k a t r i m a i n i b a j i j a n g t e l a h d i s i a - s i a k e n o l e h k a d o e a o r a n g t o e a n j a . B o e a t k a o e p o e n j a m o e r a h a t i i t o e , n j o n j a , t e r l e b i d o e l o e a k o e m e n g o e t j a p b a n j a k - b a n j a k t r i m a k a s i p a d a m o e . D a n A l l a h n a n t i b e r k a h k e n p a d a m o e ; j a , n j o n j a ! p e r t j a j a l a h a k o e p o e n j a m o e l o e t ! "

„ A k o e d j a d i k a s i m a ! t a p i k a m o e d i a n a k o e b i s a d j o e g a b e r k a t a - k a t a :

, , B a j i s i a p a t a h i t o e , b a n g ? " a k o e m e n a n j a d e n g e n g o e n a k e n b a h a s a S o e n d a j ; n g h a l o e s .

— , , O c h , n j o n j a , a k o e i . d a t e g a s e k - l i a k e n t i d a m e n o e l o e n g m i b a j i j a n g t i d a k a t a h o e a n s i a p a a j a h b o e n d a n j a , d a r i b a h a j a m a o e t , d a r i b a h a j a

(15)

•é

- l i -

j a n g s a n g e t m e m i l o e h i h a t i b a g i s i a p a j a n g l i a t d a n d e n g e r . "

„ D j a d i i n i b a j i k a o e b o l e h d a p e t ? " a k o e m e n a n j a d e n g e n s a n g e t h e r a n p a d a n j a .

— „ S e p e r t i p e r k a t a h a n m o e i t o e , n j o n j a s e s o e n g - g o e i n i b a j i a k o e t e l a h d a p e t . "

A k o e t i d a b i s a b e r k a t a a p a - a p a , h a n j a d e n g e n h a t i j a n g b e r g o n t j a n g a k o e a w a s k e n i t o e b a j i j a n g s e d e n g d i s e k a h k e n d j i d a t n j a o l e h i t o e o r a n g B o e m i -

p o e t r a j a n g t i d a t e r k e n a l .

„ D i m a n a k a o e t e l a h d a p e t k e n p a d a n j a ? " a c h i r n j a a k o e m e n a n j a .

— „ P a d a b e b r a p a d j e m j a n g t e l a h l a l o e , a k o e d a p e t k e r t p a d a n j a d i p i n g g i r s a w a h ! "

„ D i m a n a ? " a k o e m e n g o e l a n g i n p e r t a n j a h a n k o e d e n g e n t e r l e b i h e r a n .

— „ D i p i n g g i r s a w a h ! "

„ D i p i n g g i r s a w a h ? A s t a g a K a o e d a p e t ­ k e n b a j i i t o e d i p i n g g i r s a w a h ? " a k o e o e l a n g k e n d j a w a b a n n j a d e n g e n s w a r a m e n a n j a .

— , . J a , a k o e d a p e t k e n p a d a n j a d i p i n g g i r s a w a h T j i s o e r o e p a n . "

„ D j o e s t r o e m e m a n g a k o e s a n g e t k e p e n g e n m e m - p o e n j a h i a n a k , k e r n a d a l e m p e r k a w i n a n a k o e s o e d a t i d a b e r o e n t o e n g b o e a t m e m p o e n j a h i i t o e , d a n d i - i t o e k o e t i k a a d a i t o e w a k t o e j a n g b a e k b o e a t a k o e .

„ A k o e l a l o e m e n a n j a p o e l a p a d a n j a a p a j a n g a k o e k a p e n g e n t a o e .

, , K a o e b e r o e m a d i m a n a , b a n g ? " b e g i t o e l a h a c h i r n j a a k o e m e n a n j a .

(16)

- 12 ^

) ) D i T j i s o e r o e p a n , d i s i t o e i a h a d a t e m p a t m o t i i - d o k k o e ; d a n b r a n g k a l i d j c e g a k a o e i n g i n m e - n g e n a h o e i s i a p a n a m a k o e , j a i t o e D j a m i n . " i a b e r k a t a d e n g e n l a k o e t e r b o e r o e - b o e r o e .

„ A k o e t i d a m e n a n j a l e b i d j a o e i i , h a n j a a k o e l a l o e s a m b o e t k e n i t o e b a j i , j a n g d i a n g s o e r k e n o l e h n j a ; a k o e i a l o e l i a t p e r t a n d a h a n n j a , j a n g n j a t a l e l a k i a d a n j a .

„ S e s o e d a n j a , a k o e l a l o e s e r a k e n p a d a B o e m i - p o e t r a i t o e s e d i k i t o e w a n g a k e n s e b a g i g a n t i n j a i a p o e n j a t j a p e

K o e t i k a m e n d e n g e r i t o e p e n o e t o e r a n s a m p e d i s i t o e , a n a k i t o e p o e n j a p a r a s d j a d i _ p o e t j e t , h i n g g a d e n g e n t i d a t e r a s a p o e l a t j a n g k i r o b a t j a n g i a s e d e n g p e g a n g , d j a t o d i d j o e b i n . K a m o e - d i a n i a b e r s e d i a a k e n m e n d e n g e r t e r o e s t j e r i t a i t o e .

, , A k o e t i d a b i s a t j e r i t a k e n t j a r a b a g i m a n a a k o e s o e d a h p i a r a i t o e b a j i , k e r n a t e r l a l o e b a n j a k m e m a ­ k a n t e m p o , t j o e m a j a n g a k o e m a o e b i l a n g , i t o e b a j i a d a k a o e s e n d i r i " s e s o e d a n j a b e r k a t a b e g i t o e , i a l a l o e m e n a n g i s s e d i s e k a l i .

„ D j a d i k a o e b o e k a n a d a a k o e p o e n j a i b o e j a n g t o e l e n ? O c h , A l l a h A l l a h ! H a b i s s i a - p a t a h i b o e k o e d a n a j a h k o e ? " m e r a t a p i t o e a n a k s a m b i l b e r d i r i d i d e p a n p e m b a r i n g a n i t o e .

„ A k o e s e n d i r i t i d a t a o e , J o e ! " i t o e p r e m p o e a n b e r k a t a .

A k e n b i k i n h a t i s e n d i r i d j a d i t e t e p , K i m J o e , b e g i t o e l a h a d a n a m a n j a i t o e a n a k , l a l o e t e k e p d a d a n j a , k a m o e d i a n i a m a n a n j a p o e l a :

(17)

~ 13 —

„ T e t a p i k e n a p a t a h k a o e t i d a m a o e t j e r i t a k e n i t o e p a d a k o e , t a t k a l a h a k o e m a s i k e t j i l ? "

„ K a o e d j a n g a n m e n d j a d i h e r a n , k a l o e a k o e s o e d a b e r b o e a t d e m i k i a n . P e r t a m a , a k o e m a o e s a t o e o r a n g d j a n g a n a d a j a n g m e n d a p e t t a o e , d a n k a d o e a , a k o e i n g i n s e b e l o n n j a a k o e m e n a r i k n a p a s j a n g p e n g a b i s a n , k a o e b e l o n b o l e h t a o e , b a h o e w a k a o e a d a a k o e p o e n j a a n a k p o e n g o e t , "

d j a w a b n j a .

„ T i d a s a t o e m e n o e s i a , k a t j o e a l i a k o e p o e n j a b o e d a n g s i S i n e m , j a n g t a o e k a o e a d a a k o e p o e n j a a n a k p o e n g o e t " , m e n j a m b o e n g i t o e p r e m p o e a n b o e a t p e r k a t a h a n t a d i .

„ T a p i s e k a r a n g s e k a r a n g k e n a p a k a o e b o e k a d j o e g a r e s i a k o e , s e d e n g k a o e s e n d i r i b i s a k a t a b e g i t o e ? O c h , A l l a h ! A l l a h ! . . . . A l l a h j a n g B a e k ! T o e l o e n g l a h h a m b a m o e i n i j a n g t i d a b e r o e n t o e n g ! "

„ K i m J o e ! k a o e d j a n g a n s a l a h m e n g a r t i b o e a t i t o e h a l . A k o e p i k i r , k a l o e a k o e t i d a b o e k a i t o e s e m o e a r e s i a s e k a r a n g d i h a d e p a n m o e , a k o e n a n t i d j a d i s a n g e t b e r d o s a p a d a A l l a h , b i l a a k o e k a n g - k a n g i n o r a n g l a e n a m p o e n j a a n a k . B e n a r — s e - b a g i m a n a k a o e t a o e — a k o e t e l a h k o e k o e t p a d a m o e s e d a r i k e t j i l s e h i n g g a b e s a r , t a p i t o c h a d a s a t o e k a w a d j i b a n a k e n a k o e k a s i t a o e d j o e g a s e d i k i t d a r i h a l m o e , s o e p a j a d i k a p a n w a k t o e k a o e n a n t i b i s a k e t e m o e d e n g e n o r a n g t o e a m o e j a n g s e d j a t i , "

i t o e p r a m p o e a n b e r k a t a s e r a j a s e k a a e r m a t a n j a .

(18)

— 14 —

„ H a b i s s i a p a t a h i b o e k o e . . . . ? O c h , A l l a h , . . . . i b o e k o e , j a , i b o e k o e . . . . " K i m J o e m e n a n j a d e n g e n s w a r a j a n g s a n g a t t e r h a r o e .

„ M e n o e r o e t a k o e p o e n j a d o e g a h a n , k a o e a d a a n a k n j a s a o r a n g O l a n d a , k e r n a t e r n j a t a d e n g e i i k a o e p o e n j a b i d j i m a t a j a n g b l a o d a n k a o e p o e n j a r a m b o e t j a n g b e r w a r n a m e r a s e p a . . . . , t a p i k a l o e k a o e t a n j a s i a p a i b o e m o e a t a w a a j a h m o e , i t o e i a h s a m a s e k a l i a k o e t i d a b i s a d j a w a b , " m e n j a o e t i t o e p r e m p o e a n .

T a p i K i m J o e t i n g g a l d i a m , s e o l a h - o l a h i a t i d a d a p e t d e n g a r i t o e p e r k a t a h a n ; h a n j a d e n g e n m a t a p e n o e k a h e r a n a n i a a w a s k e n p r e m p o e a n i t o e , j a n g s e d e n g m e n g a n g k a t k a d o e a t a n g a n n j a a k e n h e n d a k p e l o e k p a d a n j a d a n b e r k a t a :

„ M a r i , a n a k ! k a s i l a h s a t o e t j i o e m p a d a k o e j a n g t j o e m a b o e a t b e b r a p a s a a t i n i s a d j a a k o e b i s a m e m a n d a n g p a d a m o e , d a n s e h a b i s n j a i t o e '

S i g r a d j o e g a K i m J o e l a l o e p e l o k p a d a p r e m ­ p o e a n i t o e , i a i n i p o e n p e l o k p a d a n j a d e n g e n t i d a k a l a h k e r a s n j a N g e n e s s o e n g g o e !

„ A p a s e k a r a n g k a o e m a s i s a j a n g p a d a k o e s e b a g i k a o e p o e n j a i b o e j a n g t o e l e n , J o e " m e n a n j a i t o e p r a m p o e a n d a l e m p e l o k a n n j a s i a n a k .

„ I b o e k o e ! A k o e p o e n j a k a s a j a n g a n s e b a g i i b o e p a d a m o e t i d a n a n t i m e n d j a d i h i l a n g , m a l a h a k o e t e r l e b i t j i n t a , l a n t a r a n a k o e a d a m e n a n g g o e n g b o e d i j a n g s a n g e t b e s a r . T j o b a k o e t i k a i t o e — s e b a g i m a n a k a o e a m p o e n j a t j e r i t a , b i l a k a o e t i d a t r i m a a k o e d i - l t o e m a l e m , b e l o n b o l e h d i t e n t o e k e n

(19)

j a n g s e k a r a n g a k o e m a s i h i d o e p , j a , p e n d e k - s a d j a a k o e h e n d a k b i l a n g , b a h o e a a k o e t j i n t a

p a d a m o e m a s k i a k o e s o e d a t a o e k a o e b o e k a n a d a a k o e p o e n j a i b o e n d a "

H o e d j a n j a n g t o e r o e n d a r i s e t a d i a n s e m i n g k i n l a m a b o e k a n d j a d i s e m i n g k i n k e t j i l , h a n j a d j a d i s e m i n g k i n b e s a r , s e d e n g g l o e d o e k p o e n t i d a k a - t i n g g a l a n b o e a t m e n g a s i d e n g e r s w a r a n j a .

„ B r a n g k a l i a k o e t i d a b i s a b e r n a p a s b o e a t s e ­ t e n g a h d j e m p o e l a , d a n d j o e s t r o e i t o e s e b a b m a k a a k o e h a r e p k a o e d e n g e r k e n s e k a r a n g a p a j a n g a k o e m a o e p e s e n p a d a m o e , " k a d e n g e r a n K i m J o e

p o e n j a i b o e b e r k a t a .

— „ T i d a l t i d a , i b o e k o e ! K a o e t i d a a k e n m e n - d j a d i m a t i ! "

— „ T a p i m a s k i b e g i t o e , t o c h a k o e s a n g e t b e r - h a r e p j a n g k a o e s o e k a d e n g e r p e s e n a n k o e . .

— „ B a e k "

— „ K a o e s o e k a ? "

— „ B e t o e l , i b o e k o e i ^ n g t e r t j i n t a "

— „ D j a n g a n t o c h k a o e p a n g g i l i b o e p a d a k o e , a n a k ! "

— , , T a p i i b o e , a k o e s o e k a s e k a l i b o e a t m e m a n g ­ g i l b e g i t o e p a d a m o e . "

— „ K a l o e a k o e s o e d a t i d a b e r n a p a s p o e l a , k a o e m o e s t i l a n t e s k o e b o e r m a i t k o e , d e n g e n m i n t a t e t a n g g a p o e n j a t o e l o e n g a n . I t o e o e w a n g j a n g a d a d i d a l e m t o e , k a o e p a k e b o e a t o e r o e s a k o e p o e n j a d j i n a s a t , t a p i i n g e t ! d j a n g a n s e k a l i m e m a k e o e p a t j a r a j a n g b a g o e s h a n j a s e b o l e h n j a k a o e

(20)

- 16 -

d j a n g a n k a l o e a r k e n o e w a n g l e b i h d a r i t i g a r a t o e s r o e p i a , s e l e b i n j a d a r ! i t o e w a n g k a o e k a s i p a d a g o e r o e m o e , j a n g p a d a b e b r a p a h a r ! j a n g f e l a h i a i o e a k o e t e l a h k i r i m k e n s o e r a t , d a l e m m a n a a k o e m i n t a s o e p a j a i a s o e k a a d j a r l a g ! p a d a m o e b o e a t b e b r a p a b o e l a n p o e l a . D a n k a i o e s o e d a s a m p e t e m p o n j a k a o e n i o e s t i k a l o e a r d a r i s i t o e , k a o e t j a r i s a d j a p e n g h i d o e p a n m o e s e n d i r i .

K o e n j o e n g - k o e n j o e n g i a l a l o e b e r k a o k , s e p e r t i d j o e g a p e n j a k i t n j a m o e l a h i n k a m b o e , t a p i i n i a d a d e n g e n s e s o e n g g o e n j a , k e r n a t e r n j a t a d a r i r a t a - p a n n j a .

O c h , K i m J o e K i m J o e , a k o e

a k o e m a t i , m a t i ! S l a m a t t i n g g a l , a " s a m p e d i s i t o e p e r k a t a h a n p r e m p o e a n i t o e b r e n t i . p o e n n a p a s n j a t e r n j a t a t i d a a d a .

„ l b o e k o e , " k a d e n g e r a n K i m J o e m e r a t a p , t a t k a l a h m e l i a t i b o e n j a s o e d a t i d a b e r g e r a k , , , k a o e t e g a s o e n g g o e b o e a t t i n g g a l k e n a k o e d e n g e n k a - ä d a h a n b e g i n i ! P a d a s i a p a s e k a r a n g a k o e m o e s t i t o e m p a n g k e n d i r i k o e ? A c h , i b o e ! t j o b a k a o e h i d o e p k o m b a l i ! " — O c h , i a m a s i h i d o e p ! m a s i h i d o e p ! "

k a d e n g e r a n i a b e r k a t a s a m b i l t e m p e l k e n k o e - p i n g n j a k a - a t a s d a d a n j a i t o e p r e m p o e a n .

„ I a m a t i ! " a c h i r n j a i a b e r k a t a , s e s o e d a n j a d a p e t t a o e s e s o e n g g o e n j a i b o e n j a t e l a h m e n i n g g a l d o e n i a

(21)

— 17 —

P a d a k a e s o k a n h a r i n j a d e n g e n t e r b a n t o e o l e h b e b r a p a t e t a n g g a , K i m j o e l a l o e k o e b o e r d j i n a s a t n j a i a p o e n j a i b o e p o e n g o e t j a n g t e r t j i n t a .

S e l a n g b e b r a p a h a r i , s e d j e k t e r d j a d i n j a p e r k a r a d i a t a s d e n g e n t i d a k a t a o e h a n . K i m J o e b e r l a l o e d a r ! i t o e r o e m a h .

„LIETJIT-TAN" OARI ROEMAH-OBAT DJIN-Slü/I-TONG,

R e c e p t d a r i L o s s .

LIE TJIAP KOEN — BATAVIA.

I n i P i l - m e d j e n s o e d a h t e r k e n a l s e d a r i 1 5 t a h o n j a n g s o e d a h b e r s e l a n g . B a n j a k o r a n g s o e d a h p o e d j i k e n t e n t a n g k a b a i k a n n j a .

T i a p - t i a p k o e l a w a r g a p e r l o e a d a s e d i a d a l e m - r o e m a h ; s a t o e b o t o l „ L ' e t j i t - t a n " d a r i D j i n - S i m - T o n g " b o e a t m e n o l a k p e n j a k i t ; M e d j e n - i n g o e s , M e d j e n - d a r a h , s a k i t p e r o e t d a n b e r a k - b e r a k .

S a t o e b o t o l 1 0 0 p i l f 1 . 5 0 , 5 0 p i l f 0 . 8 0 ( S a b a n b o e n g k o e s a n a d a d i b e r i k o e t k e n a t o e r a n p a k e n j a ) .

LIE TIONG GOAN & Go,, - BATAVIA.

(22)

- 18 —

1!

I T O E N O N A O L A N D A !

M a r i s e k a r a n g s a i a a d j a k p e m b a t j a h b o e a t t e ­ n g o k a p a j a n g t e l a h k a d j a d i h a n p a d a d e l a p a n b l a s t a h o n j a n g l a l o e .

H a r i m o e l a h i m a l e m , s i n a r n j a m a t a h a r i j a n g t a d i p a d a b e b r a p a d j e m b e r s e l a n g a d a s a n g e t t e r a n g , s e k a r a n g i n i k a l i a t a n s o e d a s i l e m d e n g e n t i d a k a - t i n g g a l a n m a s k i s e d i k i t s e k a l i p o e n . S e a n t e r o d j a g a t d j a d i g e l a p , t a p i t i d a l a m a k a m o e d i a n , i t o e r e m b o e l a n , j a n g d a r i s e t a d i a d a m e n g o e m p e t d i b l a - k a n g a w a n , s o e d a m e m e n t j a r k e n t j a h a j a n j a j a n g g i l a n g - g o e m i l a n g a k e n d i b a n g g a k e n p a d a s e k a l i a n o e m a t n j a A l l a h .

L a n g i t i t o e w a k t o e a d a t e r a n g d a n d j e r n i , b i n ­ t a n g - b i n t a n g b e r k e l a k - k e l i k d a n b e r k r e d e p - k r e d e p d i s a n a - s i n i k a l i a h a t a n b a g i t o e b a g o e s l a k s a n a b e n d a j a n g t e r t a b o e r d e n g e n b a t o e - b a t o e p e r m a t a . S a n g - b o e l a n s e b a g i d j o e g a l a g i m e l a j a n g - l a j a n g d i a t a s o e d a r a . d a n d e n g e n t j e p e t s o e d a h m o e l a i s o r o t k e n s i n a r n j a m e n o e d j o e k a s a t o e p e r k a r a n g a n d a r i s a b o e a h r o e m a j a n g l e t a k n j a d i S a l e m b a , b i l a n g a n M e e s t e r - C o r n e l i s .

D i b a w a h s a t o e p o e h o e n j a n g d a o n n j a s a n g e t l e b a t , a d a b e r d o e d o e k s a t o e n o n a O l a n d a d i a t a s s a t o e r u s t b a n k , l a I c a l i a t a n a d a t o e n d o e k e n k a p a - l a n j a , s e p e r t i o r a n g s e d e n g b e r p i k i r p a d a s a t o e h a l .

S e s a ä t k a m o e d i a n , i a l a l o e a n g k a t k a p a l a n j a , d a n m e m a n d a n g s i n a r n j a b o e l a n . L a m a d j o e g a i a a d a

(23)

- l Ô —

m e m a n d a n g b e g i t o e , p e r l a h a n - p e r l a h a n k a d e n g e r a n i a m e n a r i k n a p a s t i d a b r e n t i n j a .

N o n a i t o e d i d o e g a o e s i a n j a b a r o e d e l a p a n b l a s t o h o n ; m a t a n j a j a n g t j e l i a d a d i t a w o e n g k e n d e n g e n s e p a s a n g h a l i s n j a j a n g h i t e m ; b i d o e n g n j a j a n g b a n g i r a d a t e r a p i t d e n g e n k a d o e a p i p i n j a j a n g p o e t i , j a n g b i l a t e r t a w a s e p a s a n g s o e d j e n i i j a l a n t a s t e r ­ t a m p a k , s e d e n g m o e l o e t n j a j a n g k e t j i l a d a d i e x t r a - k e n d e n g e n b i b i r n j a j a n g m e r a d a n t i p i s . R i n g k e s n j a : i a a d a s a t o e n o n a j a n g e i l o k , m a s k i i t o e k a e i l o k k a n s e k a r a n g a d a d i l a p i s k e n d e n g e n a w a n k a d o e k a ä n . S e d a r i k e t j i l i a d i t i n g g a l m a t i o l e h k a d o e a o r a n g t o e a n j a . T o e a n K e m i n k , b e g i t o e a d a n a m a n j a i a p o e n j a a j a h d a n n j o n j a M a r i e a d a n a m a d a r i i b o e n j a » s e m e n t a r a i a s e n d i r i b e r n a m a M i e n t j e a t a w a M i n a , t a p i b o e d j a n g - b o e d j a n g k a b a n j a k a n p a n g g i l p a d a - n j a n o n a M i e n .

M i e n t j e a d a s a t o e n o n a j a n g t e r p l a d j a r , k o e t i k a m . a s i k e t j i l , i a d i k a s i s e k o l a h d i M e i s j e s S c h o o l d i W i l l e m s l a a n , d a l e n f t o e d j o e t a h o n i a s o e d a b e r a d a d i k i a s t o e d j o e . D a n t a t k a l a h i a k a l o e a r d a r i s e k o l a h a n i t o e , i a l a l o e t e r o e s k e n p l a d j a r a n n j a k a M . U . L - 0 . S c h o o l , d i m a n a i a b l a d j a r s a n g e t r a d j i n n j a , h i n g g a t i d a s e b r a p a l a m a s a d j a i a s o e d a k a l o e a r d a r i s e k o l a h a n i t o e .

W a k t o e i a m a s i b l a d j a r d i d a l e m s e k o l a h a n j a n g p a l i n g b l a k a n g i t o e , i a a d a m e n a r o t j i n t a p a d a s a t o e a n a k m o e d a , a n a k m o e d a s i a p a p a d a s e k a r a n g i n i p o e n s o e d a k a l o e a r d a r » s e k o l a h a n i t o e d a n l a n t e s m e n i k a d e n g e n s a t o e n o n a .

(24)

- 20 -

T a p i r o e p a n j a t j i n t a i t o e t i d a s e k a l i d i b a l a s a t a w a m e m a n g a n a k m o e d a i t o e t i d a t a o e , k a l o e d i r i n j a a d a s a t o e n o n a j a n g t j a n t i k i j i n t a k e n .

B e g i t o e l a h — s e b a g i m a p e m b a t j a t e l a h l i a t — d e n g e n m e m a n d a n g p a d a S a n g - b o e l a n j a n g s o e t j i , h a t i n j a s e d e n g p i k i r k e n i t o e a n a k m o e d a j a n g i a s a n g e t t j i n t a , m a s k i i a t a o e t j i n t a n j a s o e d a k a s e p _ l e K e n g T j i n , d e m i k i a n a d a n a m a n j a a n a k m o e d a j a n g i a t j i n t a k e n .

K e n g T j i n a d a s a t o e a n a k j a n g s a n g e t b e r b o e d i , p i n t e r d a n t j a k e p . L a n t a r a n i a p o e n j a b o e d i b a h a s a j a n g l e m a h l e m b o e t d a n t i n g k a l a k o e j a n g s o p a n , s a s o e a t o e o r a n g d j a d i h o r m a t p a d a n j a ; d e n g e n i a p o e n j a k a p i n t e r a n , i a t e l a h b i k i n d i r i n j a d a l e m s e p o e l o e t a o n s o e d a l o e l o e s d a r i d o e a s e k o l a h a n d a n i a p o e n j a r o m a n j a n g t j a k e p s o e d a k e n a t a r i k h a t i n j a s a t o e n o n a O l a n d a , n o n a s i a p a a d a M i e n t j e s e n d i r i .

„ O c h , b o e l a n b o e l a n ! K a o e a d a s a t o e b e n d a j a n g p a l i n g s e n a n g ! " d e m i k i a n k a d e - n g e r a n n o n a i t o e b e r k a t a p a d a s e o r a n g d i r i , d e n g e n s w a r a d i t e n g g o r o k a n , k a l o e k a o e s o e n g g o e m o e l i a , b r a n g k a l i k a o e t i d a n a n t i t e g a a k e n b i a r k e n a k o e d e n g e n k a ä d a h a n b e g i n i , k a ä d a h a n j a n g s a n g e t h e i b a t b a g i s a t o e m a c h l o e k j a n g s e p e r t i a k o e i n i . A k o e t j i n t a p a d a K e n g T j i n , ( a l i a s C h a r l e s ) o c h i t o e C h a r l e s ! t e r l e b i d a r i a k o e t j i n t a k e n d i r i k o e , j a m a l a h d j i w a k o e s e n d i r i ? A k o e , j a , p e n d e k s a d j a a k o e s a n g e t t j i n t a p a d a n j a .

(25)

- 21 —

„ M a s k i a k o e t a o e o r a n g j a n g t j a k e p d a n b e r b o e d i s e p e r t i C h a r l e s , t i d a k o e r a n g d i a n t a r a t e m e n - t e - m e n k c e , t o c h a k o e t i d a s e k a l i b i s a t j i n t a p a d a m a r i k a i t o e , m a s k i s e d i k i t p o e n . P e n d e k s a d j a a k o e h e n d a k b i l a n g , b a h o e a k a t j i n t a h a n b o e k a n s a d j a d a t e n g d a r i k a t j a k e p a n a t a w a k a m o e l i a h a n , p o e n b i s a d j o e g a d a r i p e n g r a s a h a n h a t i . T j o b a p i k i r s a d j a ! a k o e t a o e j a n g C h a r l e s s o e d a m e n i k a p a d a s a t o e g a d i s d a n i a t i d a n a n t i t j i n t a k e n p o e l a l a e n p r e m p o e a n , s e l a e n n j a i a p o e n j a i s t r i , t o c h a k o e s e p e r t i o r a n g j a n g t j o e m a a d a m e t n p o e n j a h i s e t e n g a o t a k , m a s i s a d j a a k o e t j i n t a k e n p a d a n j a d e n g e n t i d a b i s a s o e d a "

l a b e r d i a m s e s a a t , k a m o e d i a n d e n g e n r a e n g e l a h n a p a s p a n d j a n g , i a b e r k a t a l e b i d j a o e p o e l a d e n g e n s w a r a d i t e n g g o r o k a n :

„ O c h , A l l a h k o e ! A k o e b e r d o s a s ä n g e t p a d a - m o e d e n g e n m e n g a t a h i K a o e p o e n j a b e n d a j a n g m o e l i a i t o e a d a a m a t s e n a n g .

, , K e r n a k a o e ( d i s i n i i a h e n d a k m a k s o e d k e n b o e l a n ) p o e n t e n t o e t i d a s e l a m a n j a m e r a s a s e n a n g d e n g e n k a ä d a h a n m o e d i a t a s o e d a r a i t o e ; b a n j a k p e r k a r a n g e r i , k e d j e m , h i n a d a n s e d i , k a o e d a p e t p a n d a n g d a r i a t a s , s e d e n g p e r k a r a b e g i t o e b r a n g k a l i k a o e s o e n g k a n b o e a t m e l i a t .

A k o e d j a d i s a n g e t s a l a k a l o e a k o e b i l a n g a k o e a d a o r a n g j a n g p a l i n g t i d a b e r o e n t o e n g d i d a l e m d o e n i a . "

K o e n j o e n g - k o e n j o e n g s a t o e a n a k m o e d a a d a b e r d i r i d i h a d e p a n n j a . I a d j a d i t e r k e s i a p s e d i k i t , t a f k a l a h d a p e t l i a t i t o e a n a k m o e d a .

(26)

— 22 —

S e p e r t i i a t i d a p e r t j a j a a p a j a n g i a a d a l i a t , d e n g e n s e b e l a h t a n g a n n j a i a k o e t j e k - k o e t j e k k a d o e a m a t a n j a .

B e r m c e l a h i a k i r a i a m e n g i m p i , t a p i s e s o e d a - n j a k o e t j e k m a t a n j a b e b r a p a k a i l , a c h i r n j a b a r o e i a t a o e , b a h o e a a p a j a n g i a l i a t b o e k a n a d a d i d a l e m i m p i a n .

T a p i s i a p a t a h j a n g i a d a p e t l i a t , h i n g g a p a r a s - n j a j a n g t a d i t e r t o e t o e p d e n g e n a w a n k a d o e - k a h a n , s e k a r a n g d j a d i s e p e r t i a w a n k a d o e k a h a n i t o e b o e b a r k a t i o e p a n g i n , d e n g e n t i d a k a t a o e h a n k a m a n a p e r g i n j a . R i n g k e s n j a ; t a d i p a r a s n j a j a n g k a l i a t a n s a n g e t s e d i , s e k a r a n g i n i t e l a h d j a d i s e b a l i k n j a

* ^

*

S e b e l o n n j a b e r t j e r i t a l e b i d j a o e , s a j a h e n d a k a d j a k p e m b a t j a b o e a t t e n g o k d i d a l e m r o e m a n j a f a m i l i e l e , p a d a t i g a d j e m j a n g t e l a h l a l o e .

H a w a o e d a r a j a n g p a d a w a k t o e t a d i a d a s a n g a t p a n a s , s e k a r a n g i n i s o e d a d j a d i t e d o e , d i m a n a - m a n a s t r a a t p a d a b e g i n i w a k l o e , t o e k a n g - t o e k a n g s i r a m d j a i a n a n , s e d e n g a s i k k a s i d j a l a n a u t o n j a d e n g e n p l a h a n , a g a r d j a i a n a n j a n g m a - r i k a s i r a m b i s a t e r k e n a s e m o e a n j a .

M a t a h a r i , s e m i n g k i n l a m a d j a d i s e m i n g k i n t o e - r o e n , b o e r o e n g - b o e r o e n g p e t i n g - s e l i w i r a n p o e l a n g k e m a r i k a a m p o e n j a s a r a n g , s e o l a h - o l a h m a r i k a t a o e , j a n g p a d a b e g i t o e h a r i a d a m a r i k a a m p o e n j a t e m p o m e n g a s o .

(27)

— 23 —

D i d a l a m s a t o e r o e i n a j a n g p e m a n j a d i G a n g K e t a p a n g , d i a t a s s a t o e i t o r s i m a l a s a d a b e r d o e - d o e k s a t o e a n a k m o e d a j a n g s e d a n g m e m b a t j a b o e k o e .

D a r i r o e p a n j a , s e s o e a t o e o r a n g j a n g l i a t p a d a n j a n a n t i b i l a n g i a i t o e a d a s a t o e a n a k m o e d a j a n g b e r p a r a s t j a k a p . l a p o e n j a t a m p a n g m o e k a j a n g t e r a n g d a n b e r s i , a d a m e n g o e t a r a h i , b a h o e a I a a d a s a t o e a n a k m o e d a j a n g m a n i s , l a p o e n j a t o e b o e j a n g s e g a r d a n d a d a n j a j a n g m e l e m b o e n g , a d a m e n g o e n d j o e k i n , b a h o e a i a i t o e a d a s o e k a s e k a l i b e r m a e n s p o r t .

T a p i s i a p a t a h a n a k m o e d a i t o e ?

A n a k m o e d a i t o e a d a a n a k n j a l e T j e n g K i m a l m a r h o e m , b e r n a m a l e K e n g T j i n .

K o e t i k a i a m a s i k e t j i l , i a d i d i d i k o l e h a j a h n j a s e t j a r a B a r a t , i a d i k a s i s e k o l a h d i V i j f d e S c h o o l , d i P r i n s e n l a a n .

S e l a n g b e b r a p a t a h o n k a m o e d i a n , i a s o e d a b i s a k a l o e a r d a r i r o e m a p e r g o e r o e h a n i t o e d a n s i g r a d j o e g a i a t e r o e s k e n p l a d j a r a n n j a k a M . U . L . O . S c h o o l , d i P a s a r B a r o e , d a l a m m a n a i a b l a d j a r p o e l a s e h i n g g a t a m a t n j a .

T a p i a p a l a t j o e r k o e t i k a i a b a r o e s a d j a k a l o e - w a r d a r i r o e m a h - p e r g o e r o e a n j a n g p a l i n g b e l a ­ k a n g , d j o e s t r o e a j a h n j a m e n o e t o e p - m a t a b o e a t s e l a œ a - l a m a n j a , h i n g g a i b o e n j a p o e n j a m a k s o e d a k e n k i r i m i a n j a k a N e d e r l a n d b o e a t t e r o e s k e n p e l a d j a r a n n j a m e n d j a d i b a t a l , j a i t o e b e r h o e b o e n g d e n g e n m e n i n g g a l n j a i t o e a j a h .

(28)

— 24 —

K o e t i k a a j a h n j a m a s i h i d o e p , i a t e l a h p e s e n p a d a i b o e n j a , b a h o e a k a l o e K e n g T j i n s o e d a s a m p e d e w a s a b o e a t d i n i k a k e n , i a h a r e p K e n g T j i n d i - k a s i m e n i k a p a d a s a t o e n o n a , j a n g s o e d a h d i p e r m o e f a k a t d e n g e n o r a n g t o e w a n j a , k o e t i k a K e n g T j i n m a s i d o e d o e k d i b a n g k o e s e k o l a h a n . T e g e s n j a d i l o e a r t a o e n j a K e n g T j i n .

A t a s p e s e n a n n j a s i a j a h i t o e j a n g t e l a h m a r - h o e m o l e h i b o e n j a j a n g d j o e g a s o e d a b a n j a k - o e - m o e r , K e n g T j i n t e l a h d i n i k a h k e n d e n g e n i t o e n o n a .

„ A p a t a h k a o e b e l o n i n g i n b e r s a n t a p , s w a m i ­ k o e ? " k a d e n g e r a n s a t o e p r e m p o e a n b e r k a t a , p r e m p o e a n s i a p a a d a l a h K e n g T j i n p o e n j a i s t r i s e n d i r i , j a n g m e m a n g d a r i s e t a d i a d a b e r d o e d o e k d i a t a s s a t o e k o r s i j a n g b e r d a m p i n g d e n g e n t e m - p a t n j a .

, , B e l o F > , i s t r i k o e , p e r o e t k o e b e l o n m e r a s a l a p a r , "

d j a w a b K e n g T j i n d e n g e n s w a r a j a n g m e n g o e - t a r a h i t j i n t a .

S e s o e n g g o e n j a d j o e g a K e n g T j i n a d a s a n g e t t j i n t a p a d a n j a , m a s k i d j o e g a i s t r i i t o e i a b o e k a n t j i n t a k e n d a r i s e b e l o n n j a i a m e n i k a ; t a p i k a s i s i a p a p o e n , m o e s t i l a n t e s d j a d i t j i n t a p a d a s a t o e n o n a j a n g b e g i t o e e i l o k s e b a g i i s t r i n j a K e n g T j i n , b i a r p o e n b e l o n p e r n a m e l i a t . ^

D e n g e n s e b e n e r n j a p a r a s n j a p r e m p o e a n i t o e a d a s a n g e t e i l o k , h i n g g a t i d a t e r l a l o e s o m b o n g k a l o e t e m p o d o e l o e s e b e l o n n j a K e n g T j i n d i n i k a k e n , i b o e n j a s o e d a a g o e n g k e n e n t a n g k a e i l o k a n b a k a l m a n t o e n j a i t o e s e t i n g g i l a n g i t .

(29)

L o a I m N i o , d e m i k i a n a d a n a m a n j a i t o e p r e m - p o e a n . l a a d a a n a l e s a t o e - s a t o e n j a d a r i a i m a r h o e m L o a T j i K i a n g d a n O e i j D j i n N i o .

„ K a o e l a g i m e m b a t j a b o e k o e a p a t a h i t o e , s w a m i - k o e ? " m e n a n j a s i i s t r i i t o e d e n g e n s w a r a j a n g i e m a h - l e m b o e t .

„ B o e k o e t j e r i t a , i s t r i k o e ! j a n g t a d i a k o e b a r o e s a d j a p i n d j e m p a d a V o l k s b i b l i o t h e e k ! " d j a w a b K e n g T j i n .

„ O c h , b o e k o e O l a n d a ! " k a t a s i i s t r i , k o e t i k a d a p e t l i a t o m s l a g n j a d a r i i t o e b o e k o e - t e b e l .

— „ B e n e r , i s t r i k o e ! s a j a n g s e k a l i , k o e t i k a k a o e m a s i k e t j i l t i d a d i k a s i s e k o l a h b a h a s a O l a n d a , t j o b a k a l o e k a o e b i s a b a h a s a i t o e , k a o e n a n t i b i s a d a p e t b a t j a a p a j a n g t e r t o e l i s d i s i n i , s a t o e t j e r i t a

j a n g s ä n g e t m e n a r i k h a t i ! "

— „ T j e r i t a a p a t a h i t o e , s w a m i k o e ? b o l e - k a h k a o e t o e t o e r k e n s e d i k i t r i n g k e s n j a t j e r i t a i t o e ? "

— „ J a , b o l e h s e k a l i ! t e n t o e s a d j a b o l e h ! d e n g e r - l a h ! "

„ C l e m e n t - F r a n c e n c e s a t o e a n a k m o e d a j a n g b e r b a k t i d a n t e r p e l a d j a r , p o e t r a n j a s a o r a n g m i l - l i o n a i r d i k o t a V e n e t i e ( I t a l i ë ) s o e d a h a m b i l p o e - t o e s a n a k e n b i k i n p e m b a l e s a n p a d a a j a h n j a p o e n j a m o e s o e . L a n t a r a n p e r b o e a t a n n j a s a t o e s o b a t j a n g b e r h a t i t j o e r a n g h i n g g a a j a h n j a m e n d j a d i k o r b a n d a n h a r t a - b a n d a n j a m e n d j a d i l o e d e s , a c h i r n j a d a r i s e b a b m e r e r e s a j a h n j a l a n t a s p o e l a n g k a r a ç h m a t - t o e l a .

(30)

— 26 —

l a m a d j o e k e n d a k w a a n p a d a p e m b e s a r - n e g r i , t a p i p o e t o e s a n n j a t i d a m e n j e n a n g k e n . D e n g e n a m b i l a l e s a n b a h o e w a t i d a a d a b o e k t i - b o e k t i j a n g m e n g o e n d j o e k t e r a n g , m a k a i t o e p e r k a r a d i b i k i n h a b i s s a d j a .

M e n o e r o e t t j e r i t a j a n g i a d e n g e r b a h o e w a i t o e H a k i m a d a t r i m a o e w a n g s o g o k a n d a r i G r a a f J a c q u e s ( m o e s o e a j a h n j a ) . L a n t a r a n i a I a k o e k e n p e m b o e n o e h a n p a d a i t o e H a k i m d a n G r a a f J a c q u e s , m a k a i a s o e d a h d i t a w a n o l e h p o l i t i e . S a s o e d a h m e n d e k e m d a l e m p e n d j a r a t i g a h a r i l a m a n j a i a m e l a r i k e n d i r i .

K o e t i k a i a h e n d a k m e l i w a t i n s a t o e d j a l a n a n d i - b a w a h G o e n o e n g „ M a r i t i m e A l p s " , d i s i t o e s o e d a h t e r d j a d i s a t o e p e r t e m p o e r a n a n t a r a C . F r a n c e n c e d e n g e n k a w a n a n p e n j a m o e n , s a h i n g g a a e h i r n j a i a d a p e t k a m e n a n g a n d a n d i a n g k a t m e n d j a d i K a p i ­ t e i n d a r i i t o e k o e m p o e l a n p e n j a m o e n . "

„ D a n a e h i r n j a b a g i m a n a , S w a m i k o e ? " m e n a n j a s a n g i s t r i .

„ W a h ! t e r l a l o e p a n d j a n g k a l o e a k o e t j e r i t a k e n t e r o e s i s t r i k o e , n a n t i l a i n k a l i s a d j a a k o e t o e t o e r k e n p o e l a i t o e t j e r i t a ä n p a d a m o e " d j a w a b s a n g s w a m i . K a m o e d i a n l m N i o l a l o e a d j a k s w a m i n j a b e r ­ s a n t a p .

S e l a n g b e b r a p a s a ä t k a m o e d i a n , K ^ n g T j i n k a - l i a t a n b e r p a k e h a n d e n g e n r a p i , s e d e n g i s t r i n j a j a n g m e l i a t b e g i t o e l a n t e s s a d j a m e n e g o r ;

, , K a o e h e n d a k k a m a n a t a h , s w a m i k o e , s e d e n g h a r i s o e d a h m e n d j a d i m a l e m ? "

(31)

— 27 —

— „ D j a l a n - d j a l a n , i s t r i k o e , k e r n a b e s o k a d a h a r i M i n g g o e . "

I m N i o t i d a m e n a n j a l e b i d j a o e , h a n j a t j o e m a m e m e s e n s e d i k i t s o e p a j a K e n g T j i n d j a n g a n p o e - l a n g t e r i a l o e m a l e m .

D e n g e n b e r k a n d a r a n r o d a a n g i n , K e n g T j i n l a l o e p e r g i .

D a r i r o e m a i a m e n o e d j o e k a M a n g g a B e s a r , G l o d o k d a n P a n t j o r a n k a m o e d i a n b a l i k p o e l a d e n g e n m e n g a m b i l d j a l a n a n M o l e n v l i e t . D a r i s i n i i a t e r o e s k a K o n i n g s p l e i n d a n W a t e r l o o p l e i n .

S e s o e d a k e n j a n g i d e r - i d e r a n d a n m e r a s a a m a t p o e a s , d e n g e n p l a h a n s e k a r a n g i a d j a l a n k e n s p e d a - n j a d i s e p a n d j a n g d j a l a n a n S a l e m b a .

I a d j a l a n k e n r o d a a n g i n n j a s e b e g i t o e p l a h a n i a b i s a . K e n d a t i k a k i n j a m e n g e n d j o t , t o c h m a t a n j a s e b e n t a r - b e n t a r d i t o e d j o e k e n k a d a l e m s a t o e p e ­ k a r a n g a n , d a l e m m a n a d i a t a s s a t o e r u s t b a n k a d a b e r d o e d o e k s a t o e n o n a O l a n d a , j a n g s e d e n g m e ­ m a n d a n g p a d a s a n g p o e t r i k a j a n g a n a t a w a b o e l a n .

K e n g T j i n p a n d a n g n o n a i t o e d e n g e n t i d a b i s a s o e d a , s e d e n g m o e l o e t n j a k a l i a t a n s e b e n t a r - b e n t a r h e n d a k d i g e r a k k e n a k e n m e m a n g g i l p a d a i t o e n o n a . T a p i s e t a o e l a n t a r a n a p a i a o e r o e n g - k e n n i a t n j a i t o e . I a l a l o e t o e r o e n d a r i k a n x l a r a n - n j a , d a n d e n g e n m e n d o r o n g i n i , i a b e r d j a l a n m a s o e k k a d a l e m p e k a r a n g a n r o e m a i t o e .

S e s o e d a n j a d a t e n g d e k e t p a d a i t o e n b n a , d e n g e n h e r a n K e n g T j i n a w a s k e n t i n g k a r l j a i t o e n o n a , k o e t i k a i a i n i d a p e t m e l i a t p a d a n j a .

(32)

— 28 —

K e n g T j i n l i a t n o n a i t o e k o e t j e k - k o e t j e k k a d o e a m a t a n j a s e n d i r i .

P e r t a m a i a l i a t n o n a i t o e p o e n j a p a r a s a d a k a - l i a t a n d o e k a , t a p i s e s o e d a n j a i a s a m p e d a n d i r i n j a d a p e t d i i i a t o l e h n j a ( i t o e n o n a O l a n d a ) m e n d a d a k p a r a s n j a d j a d i b e r s e r i - s e r i h .

S i a p a t a h n o n a i t o e ? B o e k a n l a e n d a r i M i e n t j e , j a n g k i t a t e l a h t i n g g a l k a n p a d a n j a , k o e t i k a i a l a g i s e d e n g p a n d a n g s a t o e a n a k m o e d a , j a n g t e l a h m a - s o e k k a d a l e m p e k a r a n g a n r o e m a n j a . A n a k m o e d a i t o e p o e n b o e k a n l a e n o r a n g d a r i K e n g T j i n s e n d i r i .

* *

*

L a m a d j o e g a m a r i k a b e r d o e a t i n g g a l m e m a n ­ d a n g d e m i k i a n s a t o e p a d a l a e n .

M i e n t j e p a n d a n g p a d a K e n g T j i n d e n g e n m a t a j a n g m e n g o e t a r a h i b e r h a t i g i r a n g , p o e n k a d a n g - k a d a n g d j a d i b e r o b a d o e k a . I a g i r a n g , a d a l a n t a r a n o r a n g j a n g d a l e m b e b r a p a t a h o n i a t j i n t a k e n d e n g e n s e m b o e n i , s e d e n g b e r h a d a p a n p a d a n j a ; s e b a l i k n j a i a m e n d j a d i s a n g e t b e r d o e k a , k a l o e i a i n g e t , K e n g T j i n s o e d a d j a d i l a e n n o n a j a n g p o e n j a . S e d e n g K e n g T j i n s e n d i r i m e m a n d a n g p a d a n j a d e n g e n h a t i t e r h a r o e , k e r n a d a p e t m e l i a t p a r a s n j a M i e n t j e a d a b e g i t o e p o e t j e t . T e g e s n j a m a s i n g - m a s i n g l a g i a s i k m e m a n d a n g s a t o e p a d a l a e n ! "

, , C h a r l e s ! a c h i r - a c h i r n j a k a o e d a t e n g d j o e g a . . S w a r a i t o e d i k a l o e a r k e n o l e h s i n o n a d e n g e n s a n g e t t e i h a r o e b a g i s i a p a j a n g d e n g e r , h i n g g a a m a t s o e s a b o e a t d i l o e k i s k e n d e n g e n k a l a m .

fl

(33)

— 29 —

K e n g T j i n a t a w a n a m a s e k o l a h a n n j a , j a i t o e C h a r l e s , t i d a b i s a b e r k a t a a p a - a p a b o e a t s e k o e t i k a l a m a n j a , t a p i k a m o e d i a n i a b e r k a t a :

s o b a t k o e ! "

„ A c h i r n j a k a o e d a t e n g ! " m e n g o e l a n g i n i t o e n o n a d e n g e n s w a r a l e b ï a m a t t e r h a r o e .

, , J a , b e n e r s o b a t k o e ! a k o e b a r o e d a t e n g d a n b a r o e k e t e m o e p o e l a p a d a m o e s a d j e k k i t a o r a n g b r e n t ! d a r i s e k o l a h a n . T a p i k a o e k e n a p a , M i e n ? "

K e n g T j i n b e r k a t a d e n g e n s e p a r o m e n a n j a , s a m ­ b i l s e n d e r k e n s p e d a n j a d i b o n g k o t n j a s a t o e p o e - h o e n .

„ A n g i n j a n g b a g i m a n a t a h s a n t e r n j a j a n g t e l a h m e n i o e p k a o e h i n g g a k a m a r i , C h a r l e s ? " m e n a n j a p o e l a i t o e g a d i s O l a n d a d e n g e n s w a r a m e n j i n d i r .

„ K a o e d j a n g a n m e n j i n d i r . M i e n , a k o e d a t e n g t o c h s e d j a m a k n j a , t e r o e t a m a a k o e s o e d a l a m a t i d a m e m a n d a n g p a r a s m o e j a n g M a ä f ! j a n g e i l o k ! " d j a w a b C h a r l e s , d e n g e n b i k i n t i n g k a n j a b e g i t o e l o e t j o e , h i n g g a M i e n t j e j a n g l i a t i t o e m e n d j a d i t e r t a w a , t a p i t r a o e r o e n g d j a d i s e d i k i t m e r a .

S e s o e d a n j a b e r k a t a d e m i k i a n , i a l a l o e m e n g a m b i l t e m p a t d i d a m p i n g n j a i t o e n o n a .

A n g i n s e d j o e k j a n g m e n i o e p - n i o e p p o e h o e n p o e h o e n k a d e n g e r a n b e r s w a r a b i s i k - b i s i k , s e p e r t i b i s i k a n n j a s a t o e g a d i s p a d a s i d j e d j a k a .

S a n g P e l i t a - d o e n i a k a l i h a t a n m e l a j a n g d a r i a w a n k a l a i n a w a n , s i n a r n j a j a n g b e g i t o e t e r a n g d a n m e n t e r e n g d i s o r o t k e n k a s a l o e r o e d o e n i a .

(34)

- 30 -

B o e a t K e n g T j i n d a n M i e n t j a d i ' i t o e m a l e m a d a s a t o e m a l e m j a n g p a l i n g s e n a n g , k e r n a a n g i n j a n g s e b e n t a r - b e n t a r m e n i o e p - n i o e p a d a s a o e p a m a s a t o e k i p a s a n g i n j a n g p a l i n g m o d e r n b o e a t m e n g i - p a s i n m a r i k a b e r d o e a ; s e m e n t a r a r e m b o e l a n j a n g m e n g a s i l i a t t j a h j a n j a a d a s e p e r t i s a t o e l a m p o e e l e c t r i s c h j a n g m e m a k e 4 0 0 , 0 0 0 . 0 0 0 w a t t s s e d e n g b a n t o e m e n e r a n g i n p a d a m a r i k a b e r d o e a .

„ A k o e m a o e t a n j a p a d a m o e , a p a t a h k a o e t i d a a d a h a l a n g a n b o e a t t o e r o e t a k o e d a n i s t r i k o e b e s o k m a l e m p a s i a r ? " K e n g T j i n m e n a n j a .

S i n o n a b e r p i k i r .

„ A k o e n a n t i s e w a s a t o e a u t o b o e a t k i t a o r a n g d j a l a n - d j a l a n . D a n k a l o e k a o e t i d a a d a h a l a n g a n b e s o k s o r e a k o e n a n t i s a m p e r p a d a m o e .

B a g i m a n a ? " K e n g T j i n s a m b o e n g b i t j a r a n j a . M i e n t j e l a l o e a n g k a t k a p a l a n j a b o e a t m e m a n ­ d a n g p o e l a p a d a s a n g b o e l a n , j a n g s e k a r a n g s e d e n g o e m p e t k e n p a r a s n j a d i b l a k a n g a w a n .

„ A k o e s a n g e t b e r o e n t o e n g s e k a l i , k a l o e k a o e s o e d i a d j a k p a d a k o e , C h a r l e s , t a p i l e b i d o e l o e a k o e m o e s t i m i n t a p e r k e n a n n j a a k o e p o e n j a O o m . " a c h i r n j a i t o e n o n a m e n d j a w a b .

K a m o e d i a n m a r i k a b e r o m o n g - o m o n g p o e l a , h i n g g a s e p e r a p a t d j e m t e l a h b e r l a l o e .

K o e t i k a d a p e t t a o e d i r i n j a s o e d a b e r d i a m d i - s i t o e s e t e n g a d j e m l e b i , K e n g T j i n l a i o e b e r p a ­ m i t a n p o e l a n g .

A l a n g k a h t e r k e d j o e t n j a M i e n t j e d i ï t o e s a a t , t a t - k a l a h d a p e t t a o e K e n g T j i n h e n d a k p o e l a n g .

(35)

- 3 1 -

k e r n a i a a d a a p a - a p a j a n g h e n d a k d i o m o n g k e n p a d a n j a . T a p i i a s o e d a t i d a b i s a t j e g a p o e l a , k e r n a K e n g T j i n s e s o e d a n j a p a s a n g l e n t e r a n j a , s i g r a d j o e g a l a n t e s h e n d a k m e n i n d a k .

„ A m p i r a k o e l o e p a b o e a t k a s i k a o e s l a m a t m a l e m , M i e n . N a h ! s l a m a t m a l e m , M i e n , s a m p e b e s o k ! " k a t a K e n g T j i n j a n g d e n g e n t i n g k a b e g i t o e k o t j a k h i n g g a k a p a k s a M i e n t j e m o e s t i t e r t a w a k o m b a l i .

D e n g e n s w a r a d i t e n g g o r o k a n i a d j a w a b : , , B o e a t k a o e k o m b a l i ! "

K o e t i k a K e n g T j i n s o e d a t i d a k a l i a t a n , M i e n t j e l a l o e b e r k a t a p a d a d i r i s e n d i r i :

, , A c h , M i e n , k a o e p o e n j a n a s i b t i d a b e g i t o e b a g o e s b o e a t d a p e t k e n C h a r l e s ! "

i.Warasco's Yeuxiane" dari Dr. M. Y. Chun, Paris (France),

a d a o b a t s a t o e - s a t o e n j a j a n g p a l i n g m o e s t a d j a b g o e n a m e n j e m b o e k e n s e g a l a m a t j e m p e n j a k i t m a t a .

A d e m d a n t i d a b e r a s a p e r i h d i p a k e n j a .

S a t o e b o t o l t e t e s d a r i 1 0 g r a m f 1 . — l a i n o n k o s t k i r i m n j a .

L I E T I O N G G O A N & C o . — B a t a v i a .

(36)

— 22 ~

I I I

D J A L A N - D J A L A N .

P a d a k a e s o k a n s o r e n j a , j a l a h d j e m s o e d a m e - n g o e t a r a h i p o e k o e l a n e m l i w a t s e d i k i t , d e n g e n b e r p a k e h a n s ä n g e t n e l j i s , M i e n t j e d o e d o e k d i a t a s s a t o e k o r s i j a n g s e n g a d j a d i t a r o d i d e p a n r o e m a n j a .

S e b e n t a r - b e n t a r m a t a n j a j a n g t j e l i d i t o e d j o e k e n k a d j o e r o e s a n d j a l a n a n b e s a r , s e p e r t i d j o e g a i a s e d e n g m e n o e n g g o e d a t e n g n j a s a t o e o r a n g .

B e n e r d j o e g a s a t o e t a x i a d a m e n d a t e n g i n m e - n o e d j o e k a d a l e m p e k a r a n g a n .

S e s a m p e n j a , d o e w a a n a k m o e d a l a i o e t o e r o e n , a n a k m o e d a m a n a b o e k a n l a e n d a r i k i t a p o e n j a K e n g T j i n d e n g e n i a p o e n j a i s t r i . I m N i o .

„ S l a m a t s o r e , M i e n ! " k a d e n g e r a n a n a k m o e d a i t o e b e r k a t a , s e d e n g I m N i o a d a m a l o e - m a l o e p a d a M i e n t j e d e K e m i n k , k e r n a i a b e l o n p e r n a b e r g a o e l a n d e n g e n n o n a - n o n a O l a n d a .

„ S l a m a t s a m a - s a m a ! " n o n a M i e n m e n d j a w a b . a t a s p e r k a t a h a n n j a i a p o e n j a t e m e n s e k o l a h . — I a b e r p a l i n g p a d a I m N i o , p a d a s i a p a i a l a n t a s b e r ­ k a t a : „ K a o e d j a n g a n m a l o e - m a l o e , s o b a t k o e , h a n j a k a o e a n g g e p s a d j a a k o e s e b a g i k a o e p o e n j a s o e - d a r a . S w a m i m o e a d a a k o e p o e n j a t e m e n s e k o l a h , i n i p o e n t e n t o e k a o e s o e d a d a p a t t a o e d a r i s w a m i ­ m o e . " — „ B e t o e l t a h b e g i t o e , C h a r l e s ? " t a n j a i a k a m o e d i a n p a d a K e n g T j i n d e n g e n g o e n a k e n b a h a s a O l a n d a .

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

BOEKHANDEL TJAN &CO.. Tio Hu dengai t ada tnenoenggoe lagi, lantas tahan pada itoe pemboenoe, d m marika jang laen laloe mendekat^n dan ikat padanja.. Maka

Malca itoe saboleh-bolehnja akoe niaoe berliadapan moeka l»adamoe boeat bikin perliitoeiigiin."' satelali berkata begitoe, Khaij iSin itoe lantas tjoba pegang

kit bantoe kita poenja pergerakan, dan belon perna ada kita poenja pergerakan dapet rintangan dari soerat kabar bangsa terseboet. Kita poenja bangsa bekerdja bersama

Deugen pendek kita maoe bilang baiioewa itoe kawanan iiauwlo dari Hong liong san banjak sekali jang binasa atawa poen ditawan oleh pasoekan liauwio dari berbagi bagi goenoeng

tambah, hingga achirnja baek Setsuko, maoe-poen pi-inses Shosi, begitoe-poen itoe anak-anak jang ke- tjilan, sennoea rata-rata dapetken kesajangan itoe ajah dengen

„Kapan kita memandang pada kalakoeannja satoe pengarang jang djadi termashoer oleh kerna bagoesnja iapDQnja karangan, dan kita lantes merasa kagoemi- langannja itoe

Disini ada dibi- Ijaraken beberapa sebab jang meiiimboelken kasedihan pada orang jang ditinggal mati oleh familie atawa so- batnja jang tertjinta, lantaran tida bisa

nja d'Artagnan, sebagi satoe musketier di loear biasa. SergeaLt dari barisan musketier ada saoraog jang soeda bekerdja lama dan oleh kerna itoe ia djadi kenai