Het belang van eiwit voor spieren bij gezonde en zieke populaties
1
Image source: careertraining.ed2go.com/
Jean Nyakayiru en Sjors Verlaan
Programma voor deze sessie
Jean Nyakayiru (25 min)
• Onderzoek naar het belang van eiwit voor spieren
Vragen (5 min)
Sjors Verlaan (25 min)
• Voeding- en leefstijl interventies voor spiermassa behoud bij
ouderen en patienten Vragen (5 min)
Programma voor deze sessie
Jean Nyakayiru (25 min)
• Onderzoek naar het belang van eiwit voor spieren
Vragen (5 min)
Sjors Verlaan (25 min)
• Voeding- en leefstijl interventies voor spiermassa behoud bij
ouderen en patienten Vragen (5 min)
Bachelor Fysiotherapie
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Master Biomedische Wetenschappen
Radboud Universiteit
Research Assistent
PhD sportvoeding
Maastricht Universiteit
4
Over mij
Research Specialist eiwit en spier metabolism bij FrieslandCampina R&D
5 Image source:
denli.eu/
Wie consumeert meer eiwit/kg lichaams gewicht?
Chris Froome Mamdouh Elssbiay “Big Ramy”
(4x Tour de France winnaar) (Mr. Olympia winnaar 2020)
Image source:
menshealth.com discount-supplements.co.uk/
Poll vraag 1: Wie consumeert meer eiwit/kg lichaams gewicht?
o Chris Froome
o Mamdouh Elssbiay “Big Ramy”
Image source:
menshealth.com discount-supplements.co.uk/
Sport en eiwit
Chris Froome Mamdouh Elssbiay “Big Ramy”
(4x Tour de France winnaar) (Mr. Olympia winnaar 2020) 2.2g/kg/dag eiwit 2 g/kg/dag eiwit
Image source:
menshealth.com discount-supplements.co.uk/
Het belang van spiermassa
Mobiliteit
Metabole gezondheid
Immuun system
Mobiliteit
Metabole gezondheid en immuun system
Argiles et al. JAMDA 2016 Sverinsen et al. Endocr Rev. 2020
Spieren en spiermassa zijn belangrijk
Stimuli voor spieren
Training Voeding (eiwit)
Aminozuren uit eiwit belangrijk voor spierbehoud en spiergroei
+
Spiereiwit synthese
-
Spiereiwit afbraak
Burd et al. Exerc Sport Sci Rev 2013
Spiereiwit kringloop
Anabole stimuli in acuut onderzoek
Image source:
m3research.nl
Poll vraag 2: Hoeveel eiwit heb je minimaal nodig om spieren optimaal te stimuleren?
Moore et al., Amr J Clin Nutr, 2009
A. 5 gram B. 10 gram C. 20 gram D. 30 gram
Hoeveel eiwit heb je nodig om spieren optimaal te stimuleren?
Protein (g)
Moore et al., Am J Clin Nutr, 2009
Het effect van inspanning op ingenomen eiwit
Moore et al., J Physiol. 2009
Eiwitten uit voeding worden gebruikt voor spieren
Productie van gelabeld melk voor onderzoek
Trommelen et al. 2021 Proc Nutr Soc
Gelabeld melk om vertering, opname en inbouw van melkeiwit te meten
Trommelen et al. 2021 Proc Nutr Soc
Wat er met eiwit gebeurt in de uren na inname
2
2 Groen et al. 2015 Plose One
55%
20 % 20g eiwit
Verschillende bronnen
Verschillende bronnen
Pinckaers et al. 2020 Sports Med
Anabole resistentie bij veroudering en inactiviteit
Image source:
https://research.pasteur.fr/en/program_project/ageing-longevity/
Dimitri Otis/Getty Images
https://www.drive.com.au/news/americans-too-fat-for-small-cars-repor t/
https://www.radiologybusiness.com/topics
Anabole resistentie bij veroudering
Wall et al, PLoS One 2015
Anabole resistentie bij veroudering en inactiviteit
Image source:
https://research.pasteur.fr/en/program_project/ageing-longevity/
Dimitri Otis/Getty Images
https://www.drive.com.au/news/americans-too-fat-for-small-cars-repor t/
https://www.radiologybusiness.com/topics
Anabole resistentie bij inactiviteit
Wall et al, Am J Physiol Endocrinol Metab 2015
Spieratrofie bij inactiviteit
Dirks et al, Diabetes 2016
Programma voor deze sessie
Jean Nyakayiru (25 min)
• Onderzoek naar het belang van eiwit voor spieren
Vragen (5 min)
Sjors Verlaan (25 min)
• Voeding- en leefstijl interventies voor spiermassa behoud bij
ouderen en patienten Vragen (5 min)
Programma voor deze sessie
Jean Nyakayiru (25 min)
• Onderzoek naar het belang van eiwit voor spieren
Vragen (5 min)
Sjors Verlaan (25 min)
• Voeding- en leefstijl interventies voor spiermassa behoud bij
ouderen en patienten Vragen (5 min)
Sjors Verlaan
HvA: voeding & beweging
3 2
PhD in nutrition & sarcopenia
Radboudumc: Fit4Surgery
FrieslandCampina: principal scientist Muscle & Mobility
The proof is in
our science
Voeding & Beweging essentieel voor goed-functionerende spieren
∙ Van jong tot oud, van gezond tot ziek en kwetsbaar
∙ Vertaling van mechanistisch onderzoek naar interventies
∙ Implementatie in praktijk: multidisciplinaire samenwerking
3 3
Waarom zijn spieren belangrijk?
∙ Functionele capaciteit
∙ Dagelijks functioneren
∙ Zelfstandig leven
3 4
∙ Ziekte, operatie
∙ Immobiliteit, ziekenhuisopname
∙ Veerkracht, herstel
In COVID-19 spiergerelateerde klachten, acuut en chronisch
3
5 Soares et al, 2021
Beweging & Voeding vereist voor opbouw en behoud van spieren
(kracht) training eiwit
• Eiwitinname
• Eiwitkwaliteit
• Timing en verdeling over de dag
• Dieet en andere voedingsstoffen
+
Pennings et al., 2010
spiereiwitsynthese
Hoeveel volwassen Nederlanders voldoen aan de beweegrichtlijnen?
A. 25%
B. 44%
C. 60%
D. 75%
3 7
Beweegrichtlijnen voor jong en oud
3 8
Wetenschappelijke aanbevelingen voor eiwitinname in ouderen en patiënten
Gezonde ouderen (>65 jaar):
1.0 - 1.2
gprotein/kg BW/day
EUGMS PROT-AGE 2013 ESPEN EXPERT GROUP 2014
Bauer et al, 2013; Deutz et al., 2014
Kwetsbare ouderen en patiënten:
1.2 - 1.5
gprotein/kg BW/day
Hoeveel ouderen voldoen ongeveer aan de wetenschappelijke aanbeveling van 1.0 g eiwit per kg lichaamsgewicht per dag?
4 0
A. 25%
B. 50%
C. 75%
D. 90%
Eiwitinname en beweging van (oudere) patiënten tijdens ziekenhuisopname zijn vaak niet optimaal
41
0.8 g・kg-1・d-1 **
Weijzen et al., 2020
1.2-1.5 g/kg BW/day
0.8 g/kg BW/day
PROMISS – Persoonlijk dieetadvies aan zelfstandigwonende ouderen met lage eiwitinname
Voedingsadvies gericht op verhogen van eiwitinname ≥1.2 g/kg/d resulteert bij thuiswonende ouderen met een
gebruikelijk eiwitinname <1.0 g/kg/d in:
∙ Betere fysieke functie gemeten met de 400 meter loopsnelheidtest (sterker effect bij langzamere
subgroup)
∙ Significante verbetering spierkracht in de benen
∙ Kosten-effectief vanuit maatschappelijk perspectief
4
2 Reinders et al., 2021
“Anabole resistentie”: meer en hoogwaardig eiwit per maaltijd vereist om spiereiwitsynthese te stimuleren in ouderen
4 3
MPS Muscle Protein Synthesis, MPB Muscle Protein Breakdown
Ouderen hebben hogere inname van essentiële aminozuren inclusief leucine nodig voor een optimale stimulatie van spiereiwitsynthese
Breen and Phillips, 2011 MPB in
young and elderly MPS in young
MPS in eldery [>2.5-2.8 g Leucine]
[>25-30 g protein]
Eiwit in
maaltijd Eiwit in
maaltijd
Eiwit in maaltijd
Meerdere maaltijden met voldoende hoogwaardig eiwit verspreid over de dag zorgt voor maximale spiereiwitsynthese
25-30 gram eiwit per maaltijd in ouderen
Paddon-Jones et al., 2009
Na training
Gedurende de nacht
Breakfast Lunch Dinner Breakfast Lunch Dinner
~ 30g Protein
~ 30g Protein
~ 30g Protein
~ 10g Protein
~ 20g Protein
~ 60g Protein
Maximal protein synthesis
Adequate protein distribution Inadequate protein distribution
25-30 g eiwit per maaltijd is een uitdaging voor veel ouderen
4 5
Van den Helder et al., 2021
Paddon Jones et al., 2009
Toename in eiwitinname in ‘Vitamine’ leefstijlinterventie in ouderen grotendeels door dierlijke eiwitbronnen
4
6 Van den Helder et al., 2021
ProMuscle studie met kwetsbare ouderen
Eiwitsupplementatie +/- resistance training
47
Tieland et al, 2012
ProMuscle in de Praktijk
48
‘RTL nieuws item’
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/life/artikel/4889706/
ouderen-training-zelfredzaam-promuscle-dieet-eiwitte n
24 October 2019
Van Dongen et al, 2019
Spierbehoud en verbeterd glucosemetabolisme in leefstijl- interventie bij ouderen met overgewicht +/- diabetes
Memelink et al., 2021
CALORISCHE RESTRICTIE + (KRACHT-)TRAINING +/- EIWITSUPPLEMENT
Vereijen et al., 2014
2DO: implementatie in praktijk
5 0
https://voedingenbeweging.nu/2do/
Prehabilitatie: Fit4Surgery
5 1
5 2
Conclusies
∙ Beweging & Voeding zijn essentieel voor behoud van spieren en functionele capaciteit in ouderen en patiënten.
∙ Adequate consumptie van voldoende, hoogwaardige eiwitten is een uitdaging voor velen.
∙ Implementatie van actieve leefstijlinterventies - beweging & voeding - in de praktijk vergt bewustwording en multidisciplinaire samenwerking.
5 3