Minou van der Werf |mvdwerf@nibud.nl Onderzoeker Nibud & PhD-student
Gea Schonewille | gschonewille@nibud.nl Onderzoeker Nibud
Irrationeel gedrag in de praktijk
Even voorstellen…
Even voorstellen…
Gea (zitten) Minou (staan)
Wie gaat er beter om met geld?
5% bewust gedrag
95% onbewust gedrag
In welke kleur staat dit woord geschreven?
GEEL
BLAUW
ORANJE
ROOD
GEEL
ZWART
ORANJE
Automatisch systeem Reflectief systeem
Ongecontroleerd Gecontroleerd
Moeiteloos Moeizaam
Associatief Deductief
Snel Langzaam
Onbewust Bewust
Ervaring Volgens regels
Bron: Thaler & Sunstein (2008)
Heel handig
Maar moeilijk om automatisch/gewoonte gedrag ineens te veranderen Maar kan geleerd worden!
Automatisch systeem
Gewoontegedrag
Als …, dan …
Als ik op het werk kom, dan pak ik een kop thee
Als ik op maandagavond klaar ben met het avondeten, dan ga ik een opdracht doen voor de budgetcursus
Gewoontegedrag veranderen
Als-dan plan
Gewoontegedrag
Omgaan met nieuwe budget Aanpassen bestedingspatroon
Hoe langer minder inkomen, hoe minder schulden
Gewoontegedrag
Schaarste
Hoe gebrek aan geld ons gedrag bepaalt
Subjectieve ervaring (≠ inkomen) Cognitieve capaciteit:
piekeren & zorgen maken
Tunnelvisie:
korte termijn gericht
Schaarste
Hoe gebrek aan tijd ons gedrag bepaalt
Doen:
zelf schaarste ervaren
Schaarste
Wat kunnen we ermee?
Verlaag drempels: struikelblokken Makkelijk & duidelijk
Default (standaard) opties Herinneringen
Daarnaast: motivatie
Doen:
verbeter de brief
Conclusie
Samenvatting & tips
Houd rekening met gewoontegedrag, automatisch gedrag en schaarste
Tips:
1) Bewust 2) Als-dan plan
3) Makkelijk en duidelijk 4) Default opties
5) Herinneringen
