• No results found

Het doorgeven van sterk afwijkende laboratorium- uitslagen

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Het doorgeven van sterk afwijkende laboratorium- uitslagen"

Copied!
2
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Bijlage Het doorgeven van sterk afwijkende laboratoriumuitslagen 1 Nederlandse Vereniging

voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde

Bijlage bij LESA Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek

Het doorgeven van sterk afwijkende laboratorium- uitslagen

Deze bijlage is geactualiseerd in september 2018 (herzien ten opzichte van de versie uit 2012). De aanpassingen zijn gebaseerd op grond van het verschijnen van het NVKC Rapport Flankerend beleid bij (on)verwachte kli- nischchemische laboratoriumuitslagen – inventarisatie uit 2017.

Belangrijkste wijziging

De voorbeeldlijst doorbelgrenswaarden is vervangen door een lijst met mediane onder- en bovendoor- belgrenzen van 21 Nederlandse klinischchemische laboratoria. Het hoofdstuk is herzien op grond van het verschijnen van het rapport Flankerend beleid bij (on)verwachte klinisch chemische laboratoriumuitslagen – inventarisatie (Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en laboratoriumgeneeskunde (NVKC), 2017).

1 Probleemschets

Ieder laboratorium in Nederland hanteert grenzen waarbuiten waarden direct aan de aanvragers worden door- gegeven. Vaak zijn dit afspraken die gebaseerd zijn op waarden waarover in een kliniek tussen het laboratorium en clinici overeenstemming is bereikt. Voor huisartsen worden vaak dezelfde waarden gehanteerd en een aantal huisartsenlaboratoria heeft speciaal voor huisartsen opgestelde waarden. Bij het doorbellen doen zich enkele praktische problemen voor.

• Laboratoria geven niet de garantie dat alle aanvragen op dezelfde dag wordt afgewerkt. Uitslagen komen dus niet automatisch dezelfde dag binnen bij de huisarts. Sterk afwijkende uitslagen moeten daarom apart worden gesignaleerd door het lab, en worden in de regel pas aan het eind van de middag doorgebeld.

• De eigen huisarts is op dat moment (aan het eind van de dag) niet altijd bereikbaar meer.

• De afwijkende laboratoriumwaarden kunnen buiten kantooruren wel worden doorgebeld naar de huisartsen- post, maar niet op alle huisartsenposten is duidelijk afgesproken wat er met de doorgebelde waarden moet gebeuren en wie daarvoor verantwoordelijk is.

• In de waarneming weten huisartsen, door het ontbreken van de patiëntgegevens, niet altijd wat ze met de doorgebelde waarden aan moeten en waarom deze waarden worden doorgegeven.

Huidige werkwijze binnen laboratoria

De reden waarom laboratoria afkapgrenzen voor het doorgeven van uitslagen hanteren zijn:

• het laboratorium veronderstelt dat de uitslagen acute gevolgen kunnen hebben voor het te voeren beleid

• vanuit het oogpunt van dienstverlening wil men ervan overtuigd zijn dat een afwijkende uitslag met onmid- dellijke consequenties bij de huisarts terechtkomt

De in Nederland gehanteerde doorbelgrenswaarden zijn tot nu toe allemaal gebaseerd op ervaring en uitwisse- ling tussen collega-laboratoria. Het lijkt hierbij tevens van belang te zijn of een afwijkende uitslag de eerste keer wordt vastgesteld, of dat een afwijkende uitslag verwacht wordt.

(2)

2 Werkwijze om te komen tot een regionale lijst met doorbelgrenswaarden

Er is onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing voor een lijst met doorbelgrenswaarden die als landelijke norm zou kunnen gaan gelden.

De NVKC werkgroep Flankerend beleid bij (on)verwachte klinischchemische laboratoriumuitslagen heeft in 2017 een inventarisatie en knelpuntenanalyse gedaan van het huidige beleid in Nederland voor:

1. doorbelgrenzen

2. vervolgacties bij afwijkende klinisch-chemische laboratoriumuitslagen 3. vervolgacties bij (on)verwachte bevindingen

In dit rapport staat de tabel ‘gehanteerde doorbelwaarden van 21 klinisch-chemische laboratoria in Nederland’

(zie tabel 1). Deze tabel zou als uitgangspunt kunnen dienen voor overleg in de regio.

Regionaal dient te worden afgesproken:

• welke bepalingen wel en niet moeten worden doorgebeld

• boven welke grens zij moeten worden doorgebeld

• op welk tijdstip deze waarden moeten worden doorgebeld

• aan wie zij moeten worden doorgebeld

De werkgroep is van mening dat:

• een regionaal vastgestelde lijst met doorbelgrenswaarden moet doorgegeven worden aan de huisartsen in de regio en doorgesproken moet worden met de huisartsenposten en vertegenwoordigers van huisartsen;

• de regionaal vastgestelde lijst met doorbelgrenswaarden regelmatig (bijvoorbeeld jaarlijks) zou moeten worden bijgesteld op grond van de ervaringen met de lijst en de verschenen literatuur.

Tabel 1 Mediaan en range van gehanteerde doorbelgrenswaarden van 21 klinischchemische laboratoria in Nederland

Onderzoek Bepaling Ondergrens

Mediaan (range)

Bovengrens Mediaan (range)

Eenheid

Hematologie Hemoglobine 5,0 (4,0-6,0) 12,0 (11,0-12,0) mmol/l

Trombocyten 50 (20-100) 1000 (700-1000) 109/l

Leukocyten 2,0 (1,0-3,0) 30,0 (15,0-50,0) 109/l

PT-INR 0,8 6,0 (5,0-8,0) INR

Chemie Natrium 123 (120-130) 152 (150-160) mmol/l

Kalium 3,0 (2,5-3,0) 6,0 (5,2-6,5) mmol/l

Creatinine 300 (200-500) μmol/l

Calcium 1,8 (1,5-2,0) 3,0 (2,8-3,2) mmol/l

Glucose 2,5 (2,0-3,0) 20 (20,0-30,0) mmol/l

aPTT 120 (44-150) sec.

D-dimeer 0,5 (0,2-1,5) μg/ml

3 Bespreekpunten voor regionaal overleg

De volgende vragen kunnen als leidraad dienen voor regionaal overleg tussen huisartsen en het huisartsen- of ziekenhuislaboratorium om praktische problemen bij het doorbellen te voorkomen.

• Welke bepalingen worden doorgebeld?

• Boven welke grens moeten de bepalingen worden doorgebeld?

• Op welk tijdstip worden deze waarden doorgebeld?

• Aan wie moeten de uitslagen worden doorgebeld?

Literatuur

Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en laboratoriumgeneeskunde (NVKC).

Flankerend beleid bij (on)verwachte klinisch chemische laboratoriumuitslagen – inventarisatie.

Utrecht: NVKC, 2017.

Bijlage Het doorgeven van sterk afwijkende laboratoriumuitslagen 2

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

twijfel is onvoldoende voor toepassing van de procedure van artikel 91, derde lid van de Grondwet: de regering en/of de Tweede Kamer zullen duidelijk moeten aangeven dat sprake is

Voor de onderwijssoorten van het vmbo zijn relatief gezien iets meer meldingen binnen gekomen in vergelijk met de verdeling van het aantal examenkandidaten.. Bij het vwo is

Net zoals tijdelijke arbeid komen deze vormen van atypische arbeid in Vlaanderen verhoudingsgewijs heel wat minder vaak voor dan in de rest van de EU-15. Dit geldt vooral

Bij de vertikale open beet, die door een onjuist tonggebruik bij het slikken werd onderhouden of verergerde, zal echter de orthodontische behandeling niet zelden aan- leiding

bleemscore voor hun kinderen dan ouders uit andere groepen, Ouders en de professionals zijn het eens over de betere psychosociale ontwikkeling van autochtone kinderen, maar

Hoe bepaal je of een verdachte waarde een uitschieter is.

De huisarts vraagt schildklierfunctie-onderzoek aan en er wordt een duidelijk verlaagd fT4 in combinatie met een normaal TSH gerapporteerd (tabel 1).. Aanvullend

Door de sterk afwijkende opbouw van de resulta­ ten en de sterk afwijkende aard van de activa en passiva van deze ondernemingen, wordt het door Vendex en DSM door middel van