Mijnbouwactiviteiten in Nederland in de energietransitie
Justine Oomes
Inhoud
• Rol van gas in de energietransitie
• Beleid t.a.v. gaswinning
• Juridische procedures mijnbouwvergunningverlening
• Adviesrecht overheden
Vraag & aanbod
De in deze presentatie gebruikte infographic is te downloaden via http://energieinnederland.nl/download.
Omslag in 2018:
• Vrijwel alle sectoren zijn sterk afhankelijk van aardgas
(uitzondering is mobiliteit)
Nationaal belang energievoorziening
• Betrouwbaarheid
• Veiligheid
• Duurzaamheid
• Betaalbaarheid
• Kleine velden samen
zijn van groot belang
Facts and figures
• Circa 240 kleine velden, waarvan iets minder dan de helft op land.
• Meer dan de helft van het uit Nederland geproduceerde gas is afkomstig uit kleine velden
• Gas uit veel (niet alle) kleine velden (evenals geïmporteerd gas) is hoogcalorisch.
• Aardgas voorziet in ongeveer 40% van onze primaire energiebehoefte.
• Huishoudens en een deel van de industrie maken gebruik van laagcalorisch gas; een ander deel van de industrie maakt gebruik van hoogcalorisch gas.
• Een belangrijk deel van het hoogcalorisch gas uit de kleine velden wordt door middel van kwaliteitsconversie omgezet in laagcalorisch gas.
• Vorig gasjaar werd circa 70% van de totale beschikbare hoeveelheid hoogcalorisch gas in Nederland (binnenlandse productie en import) omgezet naar laagcalorisch gas. De rest van het beschikbare hoogcalorisch gas wordt grotendeels geleverd aan de
Nederlandse industrie; een klein deel wordt op dit moment nog geëxporteerd.
• Minder gaswinning uit Groningen leidt niet tot een toename van gaswinning uit kleine velden.
• Zoals opgenomen in het regeerakkoord worden er geen nieuwe opsporingsvergunning op land verleend, maar blijven bestaande vergunningen van kracht binnen bestaande wet- en regelgeving.
- nog te ontdekken gasvelden (opsporingsverg. offshore) - door het laten aanboren van vermoede gasvelden
(instemmen met nieuwe winningsplannen)
- het laten doorproduceren van bestaande velden (instemmen met geactualiseerde winningsplannen)
Energietransitie: oud vs nieuw?
Duurzame energietransitie
Links de meest duurzame optie, rechts de energiebron met de meeste CO2-uitstoot.
Uitfaseren van energiebronnen van rechts naar links voor een steeds
schonere energiemix
• Snelle afbouw van gaswinning uit het Groningenveld met als uiterste stopzetting in 2030;
• Erkent ook dat tot 2050 (in steeds afnemende mate) nog gas nodig is;
• Winnen in eigen land heeft vanwege minder CO
2uitstoot voorkeur boven import;
• Op land bestaande vergunningen respecteren en benutten;
• Op zee via nieuwe opsporingsvergunningen afname productievolume proberen af te remmen;
• Harde afspraken over ontmanteling en hergebruik.
Beleid
• Goede en tijdige informatie voor bestuurders en bewoners;
• Toegang tot kennisinstellingen en adviseurs;
• Bereidheid om met omgeving afspraken te maken over gaswinning in relatie tot andere ontwikkelingen in gebied;
• Schade moet zo veel mogelijk voorkomen worden;
• Moet verantwoordelijkheid zijn van operators en overheid en niet een last voor een individuele bewoner of eigenaar;
• Daarom afspraken over vaststellen en afhandelen schade onder publieke regie – schadeprotocol.
Beleid
Betrokkenheid overheden bij
vergunningverlening
De Drentse ondergrond
• Gaswinning
• Gasopslag
• Oliewinning
• Gasolieopslag
• Productiewater- injectie
• Zoutwinning
• Aardwarmte
Opsporings- en winningsvergunningen Drenthe
n.a.v. vraag Tynaarlo:
In figuur is zichtbaar dat er voor geheel Drenthe opsporings-en winnings- vergunningen zijn.
Op dit moment zijn er geen aanvragen in
behandeling voor nieuwe opsporings-
vergunningen of verlengingen van
bestaande vergunningen en zijn deze ook niet aangekondigd.
• Drie typen vergunningen nodig voordat je mag winnen
• Iedere vergunning eigen toetsingskader / scope.
• Verschillende procedures
➢Opsporings-, winnings- en opslagvergunning die aangeeft wie in welk
gebied het alleenrecht van respectievelijk opsporing, winning of opslag krijgt voor een bepaalde periode.
➢Omgevingsvergunning waarin staat waar geboord mag worden, een
installatie mag worden opgericht en in werking mag worden gehouden. Er wordt getoetst aan bouwkundige eisen, milieuvereisten en ruimtelijke
inpassing. De scope is bovengronds en loopt via de Wabo.
➢Winningsplan beschrijft hoe gewonnen gaat worden en te verwachte effecten van bodembeweging. De scope is ondergronds.
Vergunningverlening voor mijnbouwactiviteiten
• Mer-beoordelingsbesluit - Diepboringen
- oppervlakte-installaties voor winning Advies aan de gemeente
• M.e.r.-procedure (bijlage c Besluit m.e.r.) - winning - aardolie > 500 ton/dag,
- aardgas > 500.000 m3/dag
- als uit m.e.r.-beoordelingsprocedure volgt (onherstelbare nadelige effecten)
Advies aan diegenen die betrokken zijn bij de vergunning waarop de MER ziet – meestal alleen de gemeente
Adviesrecht tav milieu
Te leveren gegevens in een winningsplan voor gas
In een winningsplan wordt de wijze van winning beschreven en de te verwachte effecten van die winning. De scope is ondergronds.
(art 35 Mbw)1. Technische en financiële gegevens winning
(duur van de winning, hoeveelheid te winnen gas) 2. Verwachting bodemdaling ten gevolge van winning.
3. Seismische risico analyse, waarin niet alleen de kans op het optreden van een beving maar ook de bovengrondse risicofactoren (mogelijk effect van een beving) worden beschreven.
4. Verwachte hoeveelheden te winnen gas
5. Beschrijving “met winning verband houdende activiteiten”: o.a. fracken of zuren reservoir.
Voorbeeld
• Staatstoezicht op de Mijnen : Toetsing op veiligheid en bijbehorende
technisch-organisatorisch randvoorwaarden
(SodM betrekt TNO-AGE voor een geologisch/geotechnisch toetsing)
• Technische commissie : Adviezen t.a.v. te nemen maatregelen in het bodembeweging (Tcbb) licht van de te verwachten bodembeweging.
• Gemeente(n) : advies wat de lokale gevolgen zijn van de aangeleverde gegevens.
• Provincie(s) : advies wat de aangeleverde gegevens voor regionale effecten kunnen hebben bijv.
effecten op natuur.
• Waterschap(pen) : advies wat aangeleverde gegevens betekenen in voor waterhuishouding/peilbeheer.
• Mijnraad : Strategisch adviseur (integraal advies)
Adviseurs winningsplan en expertisegebieden
Beoordelingskader en adviesrecht
Beoordelingskader:
1. planmatig beheer
2. Belang van de veiligheid van omwonenden, gebouwen of infrastructurele werken of de functionaliteit daarvan 4. nadelige gevolgen voor natuur en milieu
➢ Binnen het kader van de beoordelingsgronden kunnen aan een besluit tot instemming voorschriften en/of beperkingen worden verbonden
