Nationaal Actieprogramma Veilig Thuis: voor Jong en Oud
Huiselijk geweld en kindermishandeling zijn onaanvaardbaar: daarover zijn we het anno 2012 eens.
Maar veel mensen zijn thuis niet veilig. Nog steeds zijn er ieder jaar meer dan 200.000 mensen slachtoffer van ernstig en frequent huiselijk geweld. Jaarlijks worden 118.000 kinderen mishandeld.
33% van de slachtoffers van moord- en doodslag komt om het leven door huiselijk geweld: gemiddeld ruim 50 personen per jaar.
Partnergeweld, kindermishandeling, geweld tegen ouders, seksueel geweld, ouderenmishandeling en eergerelateerd geweld: het heeft een ontwrichtende impact op direct betrokkenen én op onze
samenleving. Huiselijk geweld en kindermishandeling zorgen voor grote maatschappelijke kosten.
Geweld draagt bij aan isolement en veroorzaakt meer geweld.
Er is in de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de aanpak van geweld in huiselijke kring. We zien verbetering, maar nog geen trendbreuk in het aantal slachtoffers. Nu economische recessie en bezuinigingen de onzekerheid en kwetsbaarheid van gezinnen vergroten, dreigt het thuis zelfs nog onveiliger te worden. Een effectieve, krachtige bestrijding van huiselijk geweld is meer dan ooit nodig.
Onze visie
Wij, organisaties die dagelijks betrokken zijn bij de aanpak van huiselijk geweld en kindermishan- deling, vinden het onacceptabel dat kinderen en volwassenen fysiek, seksueel of psychisch worden mishandeld en verwaarloosd, voor de rest van hun leven worden beschadigd of zelfs overlijden. Ieder mens, jong en oud, heeft recht op veiligheid en bescherming. Geweld is een schending van
mensenrechten die naar internationaal recht de overheid verplicht tot samenhangend beleid. Echter, een groot aantal mensen in Nederland, vooral vrouwen en kinderen, verblijft in een onveilige situatie.
Dit vraagt om gezamenlijke ambities om huiselijk geweld en kindermishandeling effectief te bestrijden en in de toekomst te voorkomen.
Onze ambitie voor de komende kabinetsperiode hoort dan ook in ieder verkiezingsprogramma thuis
1. Eén landelijke visie op een effectieve bestrijding van huiselijk geweld, waarbij samenhang is gegarandeerd, verantwoordelijkheden duidelijk zijn belegd en effectiviteit wordt gemonitord, neergelegd in een Nationaal Actieprogramma Veilig Thuis.
2. Halvering van het jaarlijks aantal slachtoffers en effectieve preventie van toekomstig huiselijk geweld en kindermishandeling.
Een Nationaal Actieprogramma Veilig Thuis omvat de volgende onderdelen
1. Stel slachtoffers centraal, werk gezinsgericht
Niet organisatie en aanbod van hulp, maar behoeften van slachtoffers en veiligheid van het gezin moeten leidend zijn in de aanpak van huiselijk geweld. Iedereen, waar ook in Nederland, moet kunnen rekenen op veiligheid en bescherming en de benodigde hulp om geweld bij ‘de eerste klap’ te stoppen. Landelijke wet- en regelgeving moet een cliëntgestuurde en gezinsgerichte aanpak door uitvoerende partijen op lokaal niveau mogelijk maken, o.a. door schotten tussen beleidsprogramma’s en financiering op te heffen en voldoende financiering te waarborgen.
2. Pak versnippering aan, optimaliseer samenhang
Hoewel welzijn en zorg waar mogelijk worden gedecentraliseerd naar het gemeentelijk niveau, ontslaat dit de Rijksoverheid niet van de verantwoordelijkheid voor de effectiviteit van beleid en monitoring van effecten. Op landelijk niveau is onvoldoende samenhangend beleid om dit waar te maken: een reeks aan departementen (V&J, VWS, OCW en BZK), kaders (vrijwillige hulp, strafrecht, civielrecht en bestuursrecht), financieringsstromen (Wmo, AWBZ, Zvw en Jeugdhulp) en sturingsmechanismen (van Rijk tot gemeenten) is betrokken. Een samenhangende en effectieve aanpak voor slachtoffers, plegers en kinderen vereist een overkoepelende visie, duidelijke verantwoordelijkheden en samenhang van wetgeving, beleid en uitvoering op alle niveaus en tussen alle betrokken partijen, neergelegd in één Nationaal Actieprogramma met
bijbehorend implementatieplan.
3. Voorkom huiselijk geweld, doorbreek de overdracht van geweld van generatie op generatie Huiselijk geweld met al haar nadelige gevolgen wordt vaak overgedragen van generatie op generatie. Doorbreken van de cirkel van geweld, opsporen van oorzaken en risicofactoren als ongelijke machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen, en voorkomen van (erger) geweld moet hoge prioriteit krijgen in een Nationaal Actieprogramma. Professionele, planmatige en systematische preventie van geweld, gericht op specifiek kwetsbare doelgroepen en zo zwaar als noodzakelijk, is in dit Nationaal Actieprogramma een centraal onderdeel.
4. Meet effecten, monitor behaalde resultaten, leer van incidenten
De aard en omvang van huiselijk geweld en kindermishandeling legitimeren een actieve meting van ‘wat werkt’. De effectiviteit van de aanpak moet centraal worden gemonitord en geëvalueerd.
Ook moeten we systematisch gaan leren van incidenten met dodelijke afloop. Juist in tijden van bezuinigingen is het van belang zorg en welzijnsmiddelen op een zo efficiënt mogelijke wijze met zo groot mogelijke impact in te zetten. In de huidige aanpak ontbreekt een review per dodelijk incident en mist een overkoepelende monitor van het beleid. De instelling van een Nationaal Rapporteur kan in deze lacune voorzien en biedt onafhankelijke ondersteuning bij de implementatie van een Nationaal Actieprogramma.
Wij, organisaties uit het veld, zien reikhalzend uit naar de gezamenlijke totstandkoming van een Nationaal Actieprogramma Veilig Thuis.
Voor een toelichting op dit pamflet kunt u contact opnemen met Marloes van der Sande, Federatie Opvang, tel 06-1541 8335, m.vandersande@opvang.nl
Dit pleidooi voor een Nationaal Actieprogramma Veilig Thuis: voor Jong en Oud, wordt onder meer gesteund door de volgende organisaties:
Federatie Opvang, sector Vrouwenopvang Movisie
Stichting Zijweg
Landelijk Programma Huiselijk Geweld en de Politietaak Slachtofferhulp Nederland
Reclassering Nederland Bernard van Leer Foundation
Nederlandse Vrouwen Raad, koepelorganisatie met 50 lidorganisaties Huiselijk geweld en hulpverlening in de keten, Expertisecentrum Veiligheid, Avans
MOgroep, brancheorganisatie voor Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening Aletta E-Quality
Augeo Foundation De Waag
Nederlands Jeugdinstituut GGD Nederland
Radboud University Nijmegen Medical Centre,
dept. Primary & Community Care, Unit Gender & Women's Health
